Contextuele hulpverlening:Basis-houding en - begrippen

Basishouding: veelzijdige partijdigheid

• je hebt een ‘contract’ met je cliënt én met iedereen die met hem verbonden is, was , en zal zijn (de context)

• je hebt hoop dat je het ziet zitten met je cliënt • je hebt het vermogen om je in de ander in te leven, in het kader van de

‘situatie tussen mensen’. Kun je achter het ‘monster’ nog de mens ontdekken?

• Erkenning: vaak is het pas mogelijk therapeutische voortgang te boeken, als de positie van de huidige ouder als slachtoffer ten opzichte van de grootouders is erkend.

• Timing: je neemt waar wat de verschillende betrokkenen doen en laten, en je zult moeten springen in je erkennende aandacht van de één naar de ander, om het onderling geven zichtbaar te maken

Contextuele hulpverlening bekijkt relaties vanuit vier dimensies:

1e dimensie: FeitenAlle objectiveerbare gegevens (geboorte, dood, gezinssamenstelling,

plaats in de kinderrij, man/vrouw, gezondheid, life-events, adoptie, verkrachting, seksueel misbruik, handicaps, armoede/rijkdom, cultuur, biologie, neurologie.

2e dimensie: PsychologieDe innerlijke beleving, het gevoel, dat wat je niet kunt zien (en dus van

iemand moet horen anders weet je het niet)3e dimensie: InteractieHet zichtbare gedeelte van de menselijke relatie. Patronen,

vanzelfsprekendheden (zo gaat dat nu eenmaal), machtsverhoudingen, posities

4e dimensie: Relationele ethiekBalans van geven en ontvangen, wederkerigheid, rechtvaardigheid in de

relatie, vertrouwen, loyaliteit, parentificatie

4e dimensie: Relationele ethiekbalans tussen geven en ontvangen

Geven en ontvangen

Geven

Een kind geeft en helpt per definitie gul en onvoorwaardelijk.

Door te geven kan het kind zijn recht om te bestaan bevestigen

Ontvangen

Het kind groeit van erkenning: de ouder ziet en hoort het geven en helpen van het kind.

Dit gezien worden leidt tot groei in zelfvertrouwen, met twee benen op de grond staan, het geeft grond van bestaan

Geven

Geven moet passend zijn Geven moet erkend / gezien worden

Parentificatie

Geven moet passend zijn

Soms geeft een kind in omstandigheden dat het eigenlijk niet kán geven. Dan geeft het niet passend. Dat noemen we ‘parentificatie’.

van“ik kook wel eens voor m’n moeder omdat ze het druk heeft” (helpen)

via “ik besluit stil te zijn en geen overlast te veroorzaken omdat m’n vader anders last (van me)

heeft”(aanpassen) naar

“ik zorg voor m’n moeder omdat ze hulpeloos is, en ik breng ook m’n broertje elke dag naar school” (opvoeden).

Wordt het steeds minder passend

Onrecht

Geven moet ook gezien worden

Als het kind geeft, en geeft, en geeft, … en dat wordt niet gezien of zelfs ontkend of gestraft, dan krijgt het niets terug. Hem wordt geen recht van bestaan gedaan. Dat is relationeel onrecht.

Het kind gaat dan denken, dit voelt niet goed. Het gaat zijn gram halen.

Onrecht

Wordt het geven / helpen niet gezien, dan ….

… In horizontale relaties gaat de houdbaarheidsdatum van de relatie over. De relatie kan dan stoppen, of ze gaan naar relatietherapie op zoek naar een nieuwe balans, of de relatie wordt of geeft ziekte, of….

… In verticale relaties blijft het kind o.h.a. geven. Er zijn wel grenzen aan het geven. Dan verdwaalt het kind in….

Recht op genoegdoening, op hulp, op destructie, op vergelding

Het onrecht wordt niet gezien

destructief reageren

Het onrecht wordt gezien

constructief reageren

Relationeel onrecht

Destructief gedrag

Wordt het onrecht niet wordt gezien / erkend, dan kun je er niet constructief mee omgaan, dus ga je je destructief gedragen.

Je kunt 3 soorten van destructief gedrag zien:

• Destructief t.o.v. de samenleving (anoniem)

• Destructief t.o.v. een ander (relationeel geweld)

• Destructief t.o.v. jezelf (individueel destructief)

Destructief t.o.v. de samenleving

Destructief t.o.v. een ander

Destructief t.o.v. jezelf

Destructief recht: de roulerende rekening

Als er grote tekorten zijn (onvoldoende ontvangen, te veel gegeven dat niet gezien is) staat de teller binnen de relatie op negatief. Dan blijft er een rekening open staan. Als degene die dat tekort heeft gegeven dat niet kan of wil aanvullen, wat doe je dan??

Dan ga je het ergens anders ophalen om de teller in balans te krijgen: op basis van mijn eigen tekort leg ik de rekening bij de ander neer, blind voor het belang van de ander. Daarmee doe ik (opnieuw) schade.

Prachtig hoor, al die begrippen maar nu…?

Contextuele gereedschappen inzetten

Om wat te bereiken?

Hoe zorg je dat iemand afstapt van het leunen op zijn destructief recht en overstapt naar een constructiever opbouwen van recht van bestaan?

• Bekijken hoe je v/h- erkenning aan het onrecht kunt geven dat is geleden, zodat het beter te (ver)dragen is.

• Zoeken naar waar er hulpbronnen zijn te vinden in het systeem, zodat er steun komt om onrecht te (ver)dragen en constructiever te kunnen handelen.

• Verleiden tot constructiever handelen. Daar het licht op laten schijnen, zodat er meer grond van bestaan ontstaat.

Balans in geven en ontvangen:

http://youtu.be/ID0kgP9IVhs

Schijn een lampje op het geven en ontvangen