Integrale benadering kwaliteit van zorg en ondersteuning Doorontwikkeling Schuilenburg Zorggroep Raalte en stichting De Parabool

Indieningsvoorstel voor deelname pilot ‘waardigheid en trots’

Henk van Kampen

Juni 2015

2

Inhoud

1. Knelpunt/verbeterde integrale zorg ......................................................................... 3

2. Oplossing ................................................................................................................ 4

3. Doelgroep ............................................................................................................... 5

4. Beoogde resultaat .................................................................................................. 5

5. Samenwerkingspartners ......................................................................................... 6

6. Globaal tijdspad ...................................................................................................... 6

7. Evaluatiemomenten ................................................................................................ 6

8. Moment beoordeling zorgkantoor ........................................................................... 6

9. Bijlagen ................................................................................................................... 7

3

1. Knelpunt/verbeterde integrale zorg

Zorggroep Raalte (VVT) en stichting De Parabool (VG) zijn in september 2013 op de nieuwbouw locatie

Schuilenburg te Raalte in nauwe samenwerking van start gegaan met een vernieuwend woonzorg concept. In

Schuilenburg wonen en werken verschillende doelgroepen: senioren met een (complexe) zorgvraag, mensen met

een verstandelijke handicap en jongeren met een stoornis in het autistisch spectrum.

Bewoners van Schuilenburg zijn:

- 29 mensen met een verstandelijke handicap

- 15 (jong) volwassenen met een stoornis in het autistisch spectrum

- 29 senioren met een (complexe) zorgvraag

Intersectorale samenwerking

Het concept is gericht op het creëren van toekomstbestendige zorg & dienstverlening over de schotten van

doelgroepen en financieringsstromen heen. Naast Zorggroep Raalte (ZGR) en De Parabool is het initiatief voor

de realisatie van het totale complex genomen door woningcorporatie Salland Wonen, het ouderinitiatief WIRA en

de gemeente Raalte. Volgens benadering van Movisie1 is dit een goed voorbeeld van co-creatie, waarbij een

beroep is gedaan op het sociaal kapitaal in de samenleving. Het collectief rendement dat daarbij ontstaat is groter

dan de som der delen (zie bijlage 1 – visie van Schuilenburg).

Schuilenburg is niet alleen een woon- en werkomgeving voor de genoemde doelgroepen, maar ook de centrale

ontmoetingsplek voor de buurt met toegankelijke faciliteiten zoals een Grand café, en fysiotherapeut en een

voetspecialist.

Eveneens is Schuilenburg door de Gemeente Raalte, in het kader van de invoering van WMO, aangewezen als

voorziening in het kader van de woonservice gebieden. Hiermee is een basisvoorwaarde geschapen voor de

koppeling zorg en welzijn. Schuilenburg is in het 1e jaar na ingebruikname door het programma ‘ In voor Zorg’

van het ministerie van VWS en kennisinstituut Vilans aangewezen als best practice voor toekomstbestendig

organiseren in de zorg en benoemd als Parel (zie bijlage 4 (Parelpublicatie en Eindrapportage Samenwerking De

Parabool en Zorggroep Raalte in de apart bijgevoegde bijlage).

Vervolg verbetering van integrale zorg

Het 1e jaar is gekenmerkt door het neerzetten van de gezamenlijke werkorganisatie Schuilenburg, het inrichten

van het gebouw, het ontwikkelen en implementeren van een geïntegreerd nieuw concept ‘mensgerichte

ondersteuning’ en het onderzoeken van de ondersteuningsvraag van de betrokken cliënten.

De periode september 2014 – januari 2016 benutten we voor het door ontwikkelen van het gezamenlijke concept

op het individuele cliëntniveau en het verstevigen van de buurtfunctie van Schuilenburg. Na de aandacht voor de

'hardware' gaan we de 'software' verder verstevigen.

1 ‘Cocreatief ondernemen’, Movisie kennisinstituut voor sociale vraagstukken, 2011

4

Motivatie deelname aan pilot met ondersteuning van Task force ‘Waardigheid en trots’

Door deelname als pilot verwachten we ondersteuning bij de zoektocht naar de balans tussen ‘eigen kracht’ en

participatie van bewoners en familie in relatie tot onze professionele verantwoordelijkheid en alle eisen die daar

aan gesteld worden (IGZ, Zorgkantoren, beroepsgroepen ). Zeker daar waar het gaat om ondersteuning van

mensen met complexe zorg. De inzet is dat bewoners zo gewoon mogelijk kunnen wonen met ondersteuning die

past bij goed leven in eigen ogen.

In de praktijk lopen we aan tegen regelgeving , beperkte budgetten en eisen vanuit de beide moederorganisaties

die in lijn moeten worden gebracht met de visie van Schuilenburg.. Graag zoeken we daarbij de grenzen op, maar

wel verantwoord! Voorbeelden zijn:

o Zo zelfstandig mogelijk wonen en op maat afspraken maken met individuele cliënten met dementie en

hun cliëntsysteem versus de eisen vanuit de BOPZ ( voorbeelden: ‘Dementerende bewoner bezoekt nog

graag zelf haar zoon die een paar straten verder woont. Met de zoon zijn goede afspraken gemaakt’ en

‘Op de begane grond wonen mensen met een ZZP 5 en 7. De deuren van deze woonomgeving zijn niet

gesloten. Wel wordt de uitgang bemoeilijkt door deurstickers en een handmatig bedienbare knop voor

het openen van de deur.’ )

o Individueel wonen versus de eis dat er 24 uur (professionele) toezicht moet zijn (BOPZ) (voorbeeld:

‘Schuilenburg maakt het mogelijk dat echtparen samen kunnen blijven wonen, ook wanneer (één van

beiden) zware zorg nodig is. Dat kan alleen met participatie van partner en familie. Soms worden daarbij

creatieve oplossingen gezocht.’)

o Slim, regelarm en op maat organiseren in lijn met de visie versus Kwaliteitswet, eisen van zorgkantoren

en eisen vanuit de beide moederorganisaties (voorbeelden: ‘Er wordt nu gewerkt met eigen werkwijzen

en werkwijzen vanuit de kwaliteitssystemen van beide moederorganisaties. Dat kan efficiënter! ’)

o Eigen vorm voor medezeggenschap en participatie versus de eisen vanuit de MWCZ en WOR

(voorbeeld: ‘Op dit moment wordt geëxperimenteerd met een medezeggenschapspanel bestaande uit

bewoners en medewerkers.’)

o Grenzen opzoeken in het door ontwikkelen van zelforganisatie van de teams versus team overstijgende

belangen, belangen voor Schuilenburg als geheel , effecten voor de omgeving en invloed van de beide

moederorganisaties. Voorbeeld op Schuilenburg zijn we gestart met het vormgeven van een eigen

organogram om de verbinding tussen teams, Schuilenburg als geheel en de omgeving tot stand te

brengen.

o Vanuit doelmatigheid en efficiëntie zoeken naar de rol van het management en ondersteunende

diensten van de moederorganisaties naar de teams. Wat te doen wanneer de kosten van zelforganisatie

van teams hoger zouden uitvallen dan het werken in de traditionele lijn staf organisatie. Ondanks dat

de kwaliteit van zorg voor de bewoner en werkplezier van de professionals toeneemt.

2. Oplossing

De doelstelling van het traject is een verbeterd integraal aanbod voor WLZ cliënten door een verregaande

samenwerking tussen ZGR en De Parabool. Daarnaast wordt de samenwerking over de verschillende domeinen

(WLZ/Wmo/ZVW) uitgevoerd. Dit alles in de wetenschap dat het beschikbare budget de komende jaren verder zal

afnemen.

5

In onze aanpak zijn de volgende oplossingen geformuleerd:

- Het vergroten van participatie van bewoners, familie en vrijwilligers;

- Het bieden van verantwoorde zorg passend bij de visie van Schuilenburg (regelarm en grenzen op

zoekend in belang van de bewoner);

- Het over en weer benutten van de expertise van de diverse medewerkers vanuit beide

moederorganisaties;

- Het verder ontwikkelen van zelforganisatie binnen de teams;

- Het vergroten van de buurtfunctie (noaberschap) en verder ontwikkelen van Schuilenburg als kern van

het woonservicegebied.

- Het afstemmen en eenduidig inzetten van systemen die gebruikt worden door de verschillende

moederorganisaties;

3. Doelgroep

De doelgroep bestaat in dit kader in het bijzonder uit:

- Senioren met een complexe zorgvraag

- Mensen met een verstandelijke beperking

- Jong volwassenen met een stoornis in het autistisch spectrum

- Betrokkenen waar sprake is van comorbiditeit (bijv. mensen met een verstandelijke beperking en

dementie)

- De familieleden en verwanten van de betrokkenen - Buurtbewoners van locatie Schuilenburg

4. Beoogde resultaat In het kader van verdere ontwikkeling van de integrale benadering is in augustus 2014 een plan van aanpak

gemaakt dat ook is ingediend bij het Zorgkantoor. Nu een tussenstand is opgemaakt zetten we nog concreter in

op de toen benoemde tweetal hoofdlijnen meet als resultaat:

1 Vergroten kwaliteit van leven van betrokken cliënten door:

- Vergroten van bewonersparticipatie

- Betrekken familie/mantelzorg met behulp van communicatietool OZO-verbindzorg (zie bijlage 3)

- Verantwoorde zorg in aansluiting op de visie

- Vernieuwende vorm van cliënt (en medewerker) medezeggenschap

2 Vergroten doelmatigheid werkorganisatie door:

- Regelarme invulling en werkwijzen (bijvoorbeeld: één kwaliteitssysteem en één RIE voor Schuilenburg

ondersteunend aan de visie)

- Slimme combinatiefuncties en vergroten zelforganisatie in teams (onderdeel van het project ZOEV – Zelf

Organiseren En Verbinden, dat ook in samenwerking tussen De Parabool en ZGR wordt uitgevoerd)

- Benutten kansen participatiemaatschappij (verbinding met de wijk vergroten)

6

5. Samenwerkingspartners

Vanuit de beide moederorganisaties De Parabool en Zorggroep Raalte zijn met name betrokken:

- Raden van Toezicht van beide organisaties

- Ondernemingsraden van beide organisaties

- Cliëntenraden van beide organisaties

Externe betrokkenen:

- Salland Wonen, als eigenaar van het gebouw

- Gemeente Raalte, vanuit de doelstellingen op het vlak van woonservicegebieden

- Huisartsen en overige 1e lijns-functionarissen, als het gaat (para) medische ondersteuning

- Specialisten ouderengeneeskunde, als het gaat om adequate behandeling en begeleiding

6. Globaal tijdspad

Activiteit en inhoud Moment

Doorstart traject

Evaluatie en bijsturing medezeggenschapspanel

Klanttevredenheidsmeting

Invullen en vaststellen plan van aanpak

Juli - September 2015

Uitvoering plan van aanpak Oktober 2015

Tussentijdse evaluatie en evt. bijsturing en informatieverstrekking naar

andere organisatieonderdelen/locaties

December 2015

Tussentijdse evaluatie en evt. bijsturing en informatieverstrekking naar

andere organisatieonderdelen/locaties

April 2016

Eindvaluatie en evt. bijsturing

Klanttevredenheidsmeting

September 2016

Presentatie aan en implementatie van leermomenten in andere

organisatieonderdelen/locaties

Vanaf september 2016

Naast de directe betrokkenheid van het medezeggenschapspanel Schuilenburg worden gedurende het gehele

traject de reguliere medezeggenschapsorganen van Schuilenburg en de beide moederorganisaties afzonderlijk

geïnformeerd en betrokken.

7. Evaluatiemomenten

Tussentijdse evaluatie en evt. bijsturing september 2015, april 2016

Eindvaluatie en evt. bijsturing September 2016

7

8. Bijlagen

Bijlage 1.

Visie van Schuilenburg (inscannen)

Schuilenburg, SAMEN = MET ELKAAR Samenleven Schuilenburg is een woonomgeving voor verschillende doelgroepen die op de één of andere manier ondersteuning nodig hebben om hun leven zo gewoon mogelijk te kunnen (blijven) leven. Deze ondersteuning wordt in eerste instantie geboden door de mensen dicht om hen heen, familie, vrienden en mogelijk buren. Wonen in Schuilenburg houdt in dat de naasten worden uitgenodigd dit vooral te blijven doen. Daar waar dat niet meer lukt is de nabijheid van ‘professionele’ ondersteuning, 24 uur per dag. Eigenheid Deskundige medewerkers stemmen hun ondersteuning af op wat een bewoner wenst en wat het eigen netwerk nog kan betekenen (mensgerichte ondersteuning). Medewerkers kennen de bewoner en zijn wensen. Zij werken vanuit hun hart en met passie. Zij gaan uit van de mogelijkheden van een bewoner en zijn creatief in het bieden of vinden van de juiste ondersteuning. Zij doen dit in nauwe samenwerking met bewoner en familie, met elkaar, met vrijwilligers en noabers. Thuis wonen Uitgangspunt is dat bewoners een eigen appartement hebben waar zij zich veilig en thuis kunnen wonen. Daarbuiten ontmoeten zij anderen als zij dat wensen; in de gangen, de ontmoetingsruimten, de algemene ruimten, patio’s, het atrium en buiten. Dit kan zijn tijdens de maaltijden, het koffie drinken, activiteiten, een wandeling en het uitoefenen van een hobby. Ontmoeten Schuilenburg staat aan de rand van de wijk. Er is veel ruimte in Schuilenburg om te ontmoeten. In ontmoeting met anderen ontstaan de mooiste contacten, het brengt leven in de brouwerij; het geeft waarde aan het leven. Daarom nodigt het gebouw uit om binnen te komen, koffie te drinken, activiteiten te doen en samen te zijn. Samenwerken In Schuilenburg gaan we het écht anders doen. De Parabool en Zorggroep Raalte bundelen de krachten en willen samen een nieuw concept ontwikkelen voor Schuilenburg. Maximale waarde voor de bewoner is het uitgangspunt voor onze ondersteuning!

8

Bijlage 2.

Projectplan

Projectnaam Doorontwikkeling Schuilenburg

Projectnummer

Opdrachtgever Henk van Kampen, Zorggroep Raalte André Leferink, De Parabool

Projectleider Coachend manager Christianne Salet

Datum en versienummer 29-05-2015 versie 2.0

Het project

Aanleiding Start van Schuilenburg in 2013: samenwerking tussen Zorggroep Raalte en stichting De Parabool.

Schuilenburg is een vernieuwend woonzorg concept voor de doelgroepen senioren met een (complexe) zorgvraag, mensen met een verstandelijke handicap en mensen met een stoornis in het autistische spectrum. Het concept is gericht op het creëren van een basis voor toekomstbestendige zorg & dienstverlening voor de verschillende doelgroepen.

In het 1e jaar is de gezamenlijke werkorganisatie neergezet, het gebouw ingericht en de ondersteuningsvraag van de betrokken cliënten onderzocht en is een nieuw concept ‘mensgerichte ondersteuning’ ontwikkeld. Dit project (september 2015 - september 2016) betreft het doorontwikkelen van het gezamenlijke concept op het individuele cliëntniveau en het verstevigen van de buurtfunctie van Schuilenburg. Van de aandacht voor de 'hardware' gaan we nu de 'software' verder verstevigen .

Opdrachtformulering Verder verbeteren van de kwaliteit van leven van de betreffende cliënten vanuit de visie dat ‘zo gewoon’ mogelijk te kunnen wonen.

Oplossing 1. Het vergroten van participatie van bewoners, familie en vrijwilligers;

2. Het bieden van verantwoorde zorg passend bij de visie van Schuilenburg (regelarm en grenzen op zoekend in belang van de bewoner);

9

3. Het over en weer benutten van de expertise van de diverse medewerkers vanuit beide moederorganisaties;

4. Het vergroten van de buurtfunctie (noaberschap) en verder ontwikkelen van Schuilenburg als kern van het woonservicegebied.

Het projectmanagement

Projectsamen-stelling

Opdrachtgevers (bestuurders Parabool en ZGR) Andre Leferink en Henk van Kampen

Projectleider (PL) Christianne Salet, coachend manager Schuilenburg

Projectteam (ZGR & De Parabool) Leden: Ietje de Jong en Evelien Klunder Betrokkenheid vanuit de teams van Schuilenburg: Medewerkers met de taakverantwoordelijkheid Cliënt en Kwaliteit Ondersteuning: Kwaliteitscoördinatoren Parabool en ZGR) Josien van Balen en Saskia de Boer Klankbord: Medezeggenschapspanel Schuilenburg Samenwerking extern - Salland Wonen - Gemeente Raalte - Huisartsen en overige 1e lijns-functionarissen - Specialisten ouderengeneeskunde

Startdatum Einddatum

Doorstartdatum: 1 juli 2015 Einddatum: 1 oktober 2016

Werkwijze, fasering en mogelijke deelresultaten

Werkwijze/fasering Zie volgend onderdeel ‘planning’.

Medezeggenschap Gedurende gehele traject worden reguliere medezeggenschapsorganen geïnformeerd en betrokken.

Deelresultaten In definitie/ontwerpfase worden concrete activiteiten met bijbehorende resultaten geformuleerd.

Projectbeheersing Projectleider ziet toe op projectuitvoering conform dit projectplan en de kwaliteit van inhoudelijke resultaten. Waar nodig worden maatregelen getroffen voor bijsturing.

10

Planning (frequentie bijeenkomsten en activiteiten)

Fasering Activiteiten Wie? Wanneer?

Initiatief Vaststellen projectorganisatie Informeren interne organisaties en samenwerkingspartners Informeren reguliere medezeggenschapsorganen

Opdracht-gevers/PL

Juli/Aug 2015

Definitie/ Ontwerp

Evaluatiemedezeggenschapspanel Invullen en vaststellen plan van aanpak (incl. deelresultaten en communicatie). Informeren medezeggenschapspanel & reguliere organen

PL/project-groep

Sept 2015

Voorbereiding Plan van aanpak vertalen naar draaiboek

PL/project-groep

Sept 2015

Realisatie Uitvoering draaiboek PL/project-groep

Okt 2015

Nazorg Tussentijdse evaluatie & evt. bijsturing

Tussentijdse evaluatie & evt. bijsturing

Eindevaluatie (incl. klanttevredenheidsmeting)

PL/project-groep

Dec 2015 April 2016

Sept 2016

Verwachtte kosten en baten

Verwachtte kosten: in te vullen na vaststelling plan van aanpak (fase definitie/ontwerp).

Verwachtte baten (resultaat): 1. Vergrootte kwaliteit van leven van betrokken cliënten door:

- Versteviging van participatie bewoners en familie - Betrekken familie/mantelzorg met behulp van communicatietool

OZO-verbindzorg - Verantwoorde zorg in aansluiting bij visie - Vernieuwende vorm van cliënt (en medewerker)

medezeggenschap

11

2. Vergrootte doelmatigheid werkorganisatie door:

- Regelarme invulling en werkwijze (één systeem voor Schuilenburg)

- Slimme combinatiefuncties - Benutten kansen participatiemaatschappij

Overeen-gekomen budget

Overeengekomen budget voor dit traject is € 10.000,00 (op basis van de geschatte benodigde personele inzet).

Overige rand-voorwaarden

Er is voldoende tijd beschikbaar voor projectleider en medewerkers. De werkzaamheden vanuit het project zijn uitvoerbaar naast de dagelijkse, reguliere organisatievoering bij Schuilenburg.

Kwaliteits-criteria/

uitgangspunten

Uitgangspunten voor het plan van aanpak en uitwerking zijn:

- De visie van Schuilenburg: bewoners kunnen er zo gewoon mogelijk wonen en leven, eigen regie voeren

- De gezamenlijke ondersteuningsvraag van bewoners, zoals deze in het eerste opleveringsjaar van Schuilenburg onderzocht is

Relatie met andere projecten

Schuilenburg: dit project is het vervolg op het neerzetten van de gezamenlijke werkorganisatie, inrichten gebouw en onderzoeken ondersteuningsvraag. Op dit moment loopt bij Schuilenburg het traject rond herinrichting IT-infrastructuur en het Project ZOEV (Zelf Organiseren En Verbinden). Een project dat o.a. gericht is op de realisatie van zelfsturende teams hetgeen de doelmatigheid moet gaan bevorderen.

Project-afbakening

In te vullen in fase definitie/ontwerp.

Risico’s Samenwerking met zowel interne- als externe partijen kan een risico vormen in de voortgang van het traject. Door het plannen van interne en externe communicatie (zie ook ‘informatie en communicatie’) wordt dit risico verkleind.

Informatie en communicatie

In de definitie/ontwerpfase wordt het plan van aanpak opgesteld. Hierin wordt ook de organisatie en inzet van communicatie opgenomen.

Interne en externe communicatie over dit project (doelen, voortgang etc.) is onderdeel van de reguliere projectorganisatie- en planning en wordt uitgevoerd onder regie van de projectleider.

12

Bijlage 3.

Informatie OZO

Wat is OZO verbindzorg?

OZO verbindzorg is een hulpmiddel waarmee opname in een verzorgingshuis kan worden voorkomen: de zorgvrager blijft gewoon thuis wonen. Door de zorg thuis – met behulp van internet op de computer – optimaal te organiseren wordt dat mogelijk. Slechts in geval van ernstige lichamelijke of geestelijke problemen, waarbij een zorgvrager een verpleeghuisindicatie heeft, zal het meestal niet mogelijk zijn thuis te blijven wonen. In OZO verbindzorg krijgt elke zorgvrager een eigen pagina op een internet website waarop zijn zorgplan wordt weergegeven en bijgehouden. In een zorgplan staat welke zorg (verzorging, behandeling, verpleging) iemand nodig heeft en er wordt in aangegeven hoe en wanneer die zorg wordt gegeven en door wie.

Om een goed zorgplan op te stellen komt een team van zorgverleners bij de zorgvrager thuis op bezoek voor gezamenlijk overleg. Daarbij kan ook een eventuele mantelzorger aanwezig zijn. In ieder geval zullen de wijkverpleegkundige en de huisarts (of een praktijkondersteuner) aanwezig zijn bij de zorgplanbespreking. De zorgvrager zelf neemt, eventueel met zijn mantelzorger, de beslissingen over zijn eigen zorg. De eigen pagina op de internetwebsite is en blijft van de zorgvrager zelf. Het zorgplan wordt regelmatig gezamenlijk geëvalueerd en zo nodig aangepast. Het gebruik van een speciaal, eenvoudig computerprogramma maakt het mogelijk alle mensen die betrokken zijn bij de zorgvrager (familie, thuiszorg, (para)medici) met elkaar te laten communiceren en om de zorg af te stemmen. Iedereen die van de zorgvrager toestemming krijgt, kan de voortgang van de zorg inzien en daaraan bijdragen.

13

Bijlage 4.

Parelpublicatie