Preview:

De Fruinen 

een familiekroniek

Niet iedereen heeft het geluk alsbij toeval te stuiten op eenenorm familiearchief, eenarchief van ruim vijf meterarchiefdozen, boordevolbrieven, dagboeken en

memorabilia van hele reeksen voorouders. Ondergetekende,de schrijfster van dit nog te publiceren boek had die mazzelwel. Maar in archiefdozen grasduinen om het eigen inzicht inde voorouderlijke geschiedenis wat meer contour te geven iséén ding, een familiekroniek schrijven die maar liefst tweeeeuwen omvat is een tweede. Dat vergt nogal wat. Want saaikan het zijn, al die vele, vele brieven met huis-, tuin- enkeukenpraat. En verwarrend, wanneer van sommige figurenvrijwel niets te achterhalen valt. En bovendien af entoe...ontluisterend! Want heiligen waren de Fruinen beslistniet. Wie is die familie Fruin eigenlijk? Het vlaggeschip, denegentiende eeuwse geschiedkundige Robert Fruin, zal bijhistorici nog wel een belletje doen rinkelen, zijn broerJacques vanwege 'zijn' wetboek bij voormaligerechtenstudenten ook. En insiders zullen wel weten dat eenvan de Fruinen als algemeen rijksarchivaris zeer nuttig werkverricht heeft. Maar verder? In het Fruinarchief liggen depennevruchten en foto's van hele reeksen familieleden, totaalonbekende Nederlanders. Wie waren die mensen en in watvoor een wereld leefden zij? Bij het moeizame reconstrueren van al die levens gebeurt eriets vreemds. Er komt een heel tijdperk in de vaderlandsegeschiedenis tot leven. Vanaf hun aankomst in het Rotterdamvan 1773 tot aan de dood van de een na laatstearchiefbeheerder Fruin in 1964 leven de Fruinen de historievan Nederland als het ware mee. Vergeten geschiedenis ishet voor een deel, gevuld met heldhaftige huzaren,bordurende dames en sobere predikanten. Ze maken deFranse bezetting en de Biedermeijertijd mee. Ze gaan tescheep naar het verre maar oh zo lucratieve Nederlands-Indië of vechten mee aan de zijde van de British Navy. Rond1900 veranderen hun levens in sneltreinvaart. De dames

Afbeelding 2 Robert Fruin (1823 – 1899) historicus

Afbeelding 1 J.A.Fruin (Jacques) (1829 – 1884) jurist

Afbeelding 3 Robert Fruin (1857 – 1935) algemeen rijksarchivaris

Afbeelding 4 Elisabeth Maria Fruin (Betsy) (1859 – 1905) maatschappelijk werkster

gaan zich inzetten voor 'de vrouwenzaak' en voor de verpauperde fabrieksbevolking, de mannen verliezen hun onbetwiste machtspositie. In Indië ontwikkelen sommige leden zich tot voorstanders van een nieuw ethisch beleid in de kolonie.

En er is meer, veel meer. De familie slijt haar leven niet alleen aan de comfortabele bovenkant van de maatschappij, zij leidtdeels ook een veel minder aantrekkelijk bestaan in de onderste regionen. Er zullen maar weinig families zijn waar rijkdom en armoede, roem en schande zo dicht bij elkaar liggen als in de familie Fruin. Waar de een tal van

eerbewijzen ontvangt, uitnodigingen van koninklijke zijde zelfs, ontvlucht de ander met de staart tussen de benen het land om aan zijn schuldeisers teontkomen of – misschien nog erger – wordt door de familieverbannen. Waar het ene deel zich met koetsjes verplaatstvan de eigen patricierswoning naar een andere, volopdeelnemend aan het sociale leven van de elite, slooft deander zich af in een armoedige woning in een achterbuurt.Tal van kinderen genieten de beste opleiding die maar voorhanden is terwijl de minst bevoorrechten, wanneer ze huneerste levensjaren tenminste overleven, niet verder komendan het schrijven van hun eigen naam.

In het archief blijkt deeerste categorie ruimvertegenwoordigd. Dat waste verwachten. Maar in demarges van hetfamilieverhaal wordt ookhet harde negentiendeeeuwse leven zichtbaarvan hen 'die het allemaalniet mee zat', zoals eenFruin het later noemde.Waardoor? Door een fouteof te vroege huwelijkskeuze, door gebrek aan financieel inzicht of door de economische malaise in de eerste helft van de negentiende eeuw, of gewoon door domme pech?

Maar het familieverhaal gaat nog verder. Begin twintigste eeuw krabbelt de 'arme tak' op en de bevoorrechte positievan de 'rijke' brokkelt zoetjes aan af. Al gaat dat laatste

Afbeelding 6 Weduwe Adriana Baltina Fruin – Bos (1844 – 1910) naaister, met haar vier kinderen

Afbeelding 7 Robbert Fruin (1867 – 1921) jurist, door de familie verbannen naar Zuid-Afrika

Afbeelding 5 Thomas Anthonij Fruin (1890 – 1964) (Tom) Indisch ambtenaar, zijn vrouw Willemine Fruin – Mees (1887 – 1967) (Mientje)voor hun huis te Weltevreden op Java met hun personeel

heel geleidelijk, bijna onmerkbaar. Voor alle Fruinen echter betekent de recentere periode van oorlog, bezetting en bevrijding een zeer turbulente tijd. Menig familielid overleeft de jaren van gebrek en terreur niet. Voor sommigen is er na afloop roem, voor anderen schande, de ene krijgt een welverdiende onderscheiding, de andere zit jarenlang in een naoorlogs kamp voor politieke gevangenen. Niets blijft de familie bespaard! De jaren van de wederopbouw van Nederland worden dan ookgekleurd door het verleden. Voor wie niet al eerder de benenheeft genomen lonkt het buitenland, weg van alle armoe enellende. Voor wie niet weg kan, zit er niets anders op dan vanvoren af aan te beginnen met het opbouwen van een nieuwbestaan. Net zoals hun verre voorvader Thomas Fruin dat in1773 moest doen toen hij met zijn vrouw Nancy en hun tweekindertjes voet aan wal zette daar in Rotterdam aan de kadelangs de Maze – zoals de Maas toen nog heette. Anders dantoen is het centrum van de stad in 1946 veranderd in een kalevlakte met maar een paar gebouwen en geen beschuttingtegen de harde wind. Het wordt nooit meer zoals vroeger. Nietin de stad en niet met de Fruinen.

Het nog te publiceren boek is geen roman. Het is dus ook geen fictie. Het is een nauwgezet onderzoek aan de hand van het familiearchief en andere bronnen naar de diverse familieleden met hun partners en kinderen, hun carrières en hun misère. Waar veel bronnen ter beschikking stonden, is een selectie gemaakt, als er weinig bewaard gebleven is, bood aanvullend onderzoek uitkomst. Het is een boek dat een inkijk biedt in de leefwereld van een van oorsprong Engelse immigrantenfamilie en hun verwanten in Nederland, geschreven voor iedereen met een passie voor geschiedenis in het algemeen en familiegeschiedenis in het bijzonder.

Een dergelijk onderzoek is nooit compleet. Wie opmerkingen of aanvullende informatie heeft, kancontact opnemen met de schrijfster: fruin@dewegvrij.nl

Binnenkort verschijnt een korte samenvatting van het boek. Geïnteresseerden kunnen zich op bovenstaand email-adres inschrijven voor een – gratis – exemplaar!

Renée Oostindie – van NusAlmere, februari 2015

Afbeelding 8 Centrum van Rotterdam in 1946 Bron: www.010mycity.nl

Afbeelding 9 Echtpaar Fruin – Niemeijer met hun vijf zoons, drie schoondochter – 1 ontbreekt – en enkele van hun kleinkinderen, 1924. Bron:collectie auteur