M

#12-decem

ber 2013

arokko cruiseAbonneer

een vriend(in)

en ga op

p. 36-37

afgiftekantoor gent x

AarschotParel van het Hageland

Winterplezier• 2 x skiën Frankrijk• Dichtbij op de latten

ScandinaviëBetaalbaar kamperen met kinderen

Tanger & Meknes

magazine voor je vrije tijd

001 1213-4049.indd 6 13/11/13 15:27

6 PASAR decembeR 2013

decemberOntdek de ledenvoordelen van Pasar

8 MarokkoDe geheimen van

Tanger en Meknes

ScandinaviëRondreis met kids

FrankrijkFietsen. Dwars door Normandië

FrankrijkOrcières 1850. Adrenaline in de Hoge Alpen

CultuurLouvre-Lens. Kunst voor het Noorden

4068

26

74

84 FrankrijkLes Sybelles. Echte bergdorpen in wintersfeer

006-007 1213-4049.indd 6 15/11/13 10:05

7PASAR decembeR 2013

december

Dichtbij kamperenDeel 9: Haute-Nor-mandie

ScandinaviëRondreis met kids

BelgiëAarschot, parel van het Hageland

GambiaAfrika voor beginners

CultuurLouvre-Lens. Kunst voor het Noorden

68

18

7884

32

3fiets- & wandelfiches

FrankrijkLes Sybelles. Echte bergdorpen in wintersfeer

Kleine musea #3Orchideeën in Overijse

EXTRA

Coverfoto Jennifer Stone/shutterstock.com

VERDER IN DIT NUMMER

16 Wandelen & fietsenBrouckmolen-wandelroute • Winters stappen in Limburg • Wandelen in de sneeuw • Zwitserse rolstoel-wandelingen • Fietslusjes Leiestreek • Op wandel in Pas-de- Calais • Uitwaaien aan zee • Kersttochten • Wadwandelen • Putteke Winter

24 Kerstballen uit Meisenthal25 Kerstmarkten dicht bij huis31 Online38 Buur natuur

Winter in de Nationale Plantentuin van België

46 CultuurBrusselse meesters na van der Weyden

47 Pasar15/12 Vakantie-Idee • Op reis langs de Turkse Riviera • Kerst bij Pasar • 19/1 Noord-Limburgse Vakantiebeurs • Pasars fietspakjes • Kampeerkwestie: winterbanden

62 FrankrijkGalliërs en Romeinen in Bourgondië

66 EropuitPorsche in Autoworld • Lucky Luke in Turnhout • Duitse Pionierroute in de Westhoek • Lichtfestivals • Speelgoed in de Brusselse Hallepoort • Oorlog en trauma in Ieper en Gent • 25 jaar Stripmuseum • Venetiaans glas in Gent

77 Outdoor89 Winterpret dicht bij huis90 Kamperen

Energiepakket • Snelle voortent • CMT Stuttgart groeit • Flexibele zonne-energie • Futuro fietsdrager • Comfor-tabele ophanging • Winter in Nederland • Navigatie voor campers • Kamperen in Karinthië • Glamping cadeaubox

92 Kamperen Mecklenburg-Vorpommern met de camper

98 Het laatste woord Tim Heirman fotografeerde België

006-007 1213-4049.indd 7 15/11/13 10:05

De geheimen vanTanger

en Meknes8 PASAR decembeR 2013

008-015 1213-4049.indd 8 13/11/13 13:52

Wie aan Marokko denkt, denkt vaak aan de toeristische trekpleisters Marrakech, Agadir of de woestijn, maar er zijn ook andere plekken waar het heerlijk toeven is. De noordelijke streek van Tanger en Meknes bijvoorbeeld. Niet platgetreden en toch heel interessant. En meer nog: ook voor kinderen een fascinerend paradijs.

LEGENDE

Quote

Het is amper vier uur in de ochtend als de muezzin ons klaarwakker roept. De minaret in de oude medina van Tanger staat bijna naast ons bed. Althans zo voelt het toch. In de wirwar van kleine straatjes en het labyrint van huizen die allemaal in elkaar lijken over te vloeien, bevindt iedereen zich dicht bij de moskee. En toch deert het niet. Het is één van de geluiden die maken dat we ons altijd weer onmiddellijk in Marokko thuis voelen.Tanger ligt in het noorden van Marokko en is één van

de oudste steden van het land. Wij associëren de stad meestal met De Hel van Tanger, de verfilming van een waar gebeurd Vlaams verhaal over twee buschauffeurs die in Tanger in de gevangenis - de hel - terechtkomen.

Nochtans is Tanger lang niet meer die boevenstad die ze kort na de onafhankelijkheid van Frankrijk even is geweest. Tanger is een aimabele, fascinerende stad. Ze is namelijk de ontmoetingsplaats tussen twee

totaal verschillende werelden. Hier eindigt Europa en begint Afrika. Spanje ligt er op een boogscheut vandaan, met alleen de straat van Gibraltar als scheidingslijn. De stad is een multiculturele smelt-kroes met een internationaal en exotisch allure. In de jaren twintig was Tanger dé bakermat van beroemde kunstenaars, schrijvers en muzikanten. In veel cafés vind je foto’s terug van Henri Matisse, Paul Bowles, Jack Kerouac ... En op de één of andere manier blijf je die sfeer van weleer ook voelen.

Een wirwar van straatjesWie vandaag door de stad struint, kan niet anders dan geïntrigeerd zijn. Voor de kinderen is de medina een fantastische speeltuin met overal verborgen hoekjes en kanten. Kleine snuisterwinkeltjes vol babouches, olielampjes, Marokkaanse souvenirs, marktkraampjes en winkels met torenhoge stapels dadels, abrikozen of noten, kleurrijke kruidenmanden en nougatverkopers. Vrouwen met traditionele fouta’s en strohoeden met pompons die vanuit de naburige dorpen hun waar komen verkopen. Tanger heeft niet de sfeer van duizend-en-één nacht uit Marrakech, maar voor kinderen is de totale onderdompeling in de Marok-kaanse cultuur hier compleet. Bovendien zijn de

Abi Salam vindt het fantastisch als toeristen even in zijn werkruimte binnen piepen. In gebrekkig Spaans toont hij de kinderen alles wat zijn kleine bakkerijtje te bieden heeft.

Op wandel in de schaduwrijke straatjes van Chefchaouen.Altijd eerst eens proeven in de soeks.

>>>

Meknes

BELGIË

BASSENORMANDIE

Parijs

BELGIË

OverijseAarschot

FRANKRIJKBOURGONDIË

Parijs

FRANKRIJK FRANKRIJK

DUITSLAND

Parijs

FRANKRIJK

PROVENCE-ALPES-

CÔTE D'AZUR

Orcières

Meisenthal

Parijs

Berlijn

LOTHARINGEN

FRANKRIJK

Les Sybelles

Parijs

RHÔNE-ALPES

MECKLENBURG-VORPOMMERN

MAROKKO

Tanger

MeknesRabat

GAMBIA

ZWEDEN

DENEMARKEN

NOORWEGEN

TeksT & foTo’s Sylvie D’Hoore

9PASAR decembeR 2013

008-015 1213-4049.indd 9 15/11/13 10:09

Wie aan Marokko denkt, denkt vaak aan de toeristische trekpleisters Marrakech, Agadir of de woestijn, maar er zijn ook andere plekken waar het heerlijk toeven is. De noordelijke streek van Tanger en Meknes bijvoorbeeld. Niet platgetreden en toch heel interessant. En meer nog: ook voor kinderen een fascinerend paradijs.

LEGENDE

Quote

Het is amper vier uur in de ochtend als de muezzin ons klaarwakker roept. De minaret in de oude medina van Tanger staat bijna naast ons bed. Althans zo voelt het toch. In de wirwar van kleine straatjes en het labyrint van huizen die allemaal in elkaar lijken over te vloeien, bevindt iedereen zich dicht bij de moskee. En toch deert het niet. Het is één van de geluiden die maken dat we ons altijd weer onmiddellijk in Marokko thuis voelen.Tanger ligt in het noorden van Marokko en is één van

de oudste steden van het land. Wij associëren de stad meestal met De Hel van Tanger, de verfilming van een waar gebeurd Vlaams verhaal over twee buschauffeurs die in Tanger in de gevangenis - de hel - terechtkomen.

Nochtans is Tanger lang niet meer die boevenstad die ze kort na de onafhankelijkheid van Frankrijk even is geweest. Tanger is een aimabele, fascinerende stad. Ze is namelijk de ontmoetingsplaats tussen twee

totaal verschillende werelden. Hier eindigt Europa en begint Afrika. Spanje ligt er op een boogscheut vandaan, met alleen de straat van Gibraltar als scheidingslijn. De stad is een multiculturele smelt-kroes met een internationaal en exotisch allure. In de jaren twintig was Tanger dé bakermat van beroemde kunstenaars, schrijvers en muzikanten. In veel cafés vind je foto’s terug van Henri Matisse, Paul Bowles, Jack Kerouac ... En op de één of andere manier blijf je die sfeer van weleer ook voelen.

Een wirwar van straatjesWie vandaag door de stad struint, kan niet anders dan geïntrigeerd zijn. Voor de kinderen is de medina een fantastische speeltuin met overal verborgen hoekjes en kanten. Kleine snuisterwinkeltjes vol babouches, olielampjes, Marokkaanse souvenirs, marktkraampjes en winkels met torenhoge stapels dadels, abrikozen of noten, kleurrijke kruidenmanden en nougatverkopers. Vrouwen met traditionele fouta’s en strohoeden met pompons die vanuit de naburige dorpen hun waar komen verkopen. Tanger heeft niet de sfeer van duizend-en-één nacht uit Marrakech, maar voor kinderen is de totale onderdompeling in de Marok-kaanse cultuur hier compleet. Bovendien zijn de

Abi Salam vindt het fantastisch als toeristen even in zijn werkruimte binnen piepen. In gebrekkig Spaans toont hij de kinderen alles wat zijn kleine bakkerijtje te bieden heeft.

Op wandel in de schaduwrijke straatjes van Chefchaouen.Altijd eerst eens proeven in de soeks.

>>>

Meknes

BELGIË

BASSENORMANDIE

Parijs

BELGIË

OverijseAarschot

FRANKRIJKBOURGONDIË

Parijs

FRANKRIJK FRANKRIJK

DUITSLAND

Parijs

FRANKRIJK

PROVENCE-ALPES-

CÔTE D'AZUR

Orcières

Meisenthal

Parijs

Berlijn

LOTHARINGEN

FRANKRIJK

Les Sybelles

Parijs

RHÔNE-ALPES

MECKLENBURG-VORPOMMERN

MAROKKO

Tanger

MeknesRabat

GAMBIA

ZWEDEN

DENEMARKEN

NOORWEGEN

TeksT & foTo’s Sylvie D’Hoore

9PASAR decembeR 2013

008-015 1213-4049.indd 9 15/11/13 10:09

Binnenkort breekt de leukste tijd van het jaar aan: de einde-jaarsfeesten en, er onlosmakelijk mee verbonden, de kerst-markten. Een overzicht.

TeksT Guido Elias

België• Brussel: tot 5 januari kun je genieten van Winter-

pret, op de Grote Markt, rond de Beurs, het Katelij-neplein en de Vismarkt. Met 250 chalets, lichtspel, kermisattracties en ijspiste. www.winterpret.be.

• Antwerpen: van 7 tot 31 december, op Steenplein, Suikerrui, Grote Markt, Handschoenmarkt en Groenplaats. www.kerstmarktantwerpen.be en www.visitantwerpen.be.

• Brugge: tot 2 januari, op Grote Markt (met ijspiste) en Simon Stevinplein; sneeuwsculpturenfestival op het Stationsplein. www.visitbruges.be.

• Gent: van 6 december tot 5 januari, op Sint-Baafs-plein en Korenmarkt, ijspiste onder de nieuwe Stadshal. www.gent.be.

• Hasselt: tot 6 januari, op het Kolonel Dusartplein en de Grote Markt. Winterland is een sfeervolle kerststad met de grootste schaatsbaan van het land, Huis van de Kerstman enz. www.winterland.be.

• Leuven: 12 tot 22 december, op Hoover- en Ladeuze plein, veel animatie o.a. Huis van de Kerstman, www.leuvensekerstmarkt.com.

Duitsland• Aken: tot 23 december, rond stadhuis, veel lekkers

(aardappelpannenkoeken, peperkoek, marsepein-broden); kerststallenroute met 40 stalletjes. www.aachen-tourist.de.

• Keulen: tot 23 december, op 7 locaties o.a. nabij Dom, Alter Markt, Neumarkt, Rudolfplatz (sprook-jesparadijs), Havenkerstmarkt (aan Chocolade-museum) e.a. www.koeln.de.

• Oberhausen: tot 23 december, bij koopcentrum CentrO ontdek je 3 kerstmarkten met o.a. kabouter-markt (voor kids) en Bergkerstmarkt met Alpenhut-ten. www.centro-weihnachtsmarkt.de en www.oberhausen-tourismus.de.

• Rüdesheim: tot 22 december, 20 jaar kerstmarkt der Naties, met lekkernijen uit de vijf continenten, o.a. Amerikaanse cocktails, Finse braadworst van eland enz. In de Oberstrasse, Drosselgasse en Rijnprome-nade. www.weihnachtsmarkt-der-nationen.de.

• Bernkastel-Kues: tot 22 december, in middeleeuws centrum van het Moezelstadje. Bijzonder roman-tisch. www.weihnachtsmarkt-bernkastel-kues.de.

• Traben-Trarbach: tot 5 januari, unieke kerstmarkt in ondergrondse wijnkelders aan de Moezel, veel decoratieartikelen. www.mosel-wein-nachts-markt.de.

• Berlijn: tot 6 januari, op ca. 60 locaties o.a. op Alexanderplatz en Winterwelt op Potsdamer Platz. Een van de opmerkelijkste is de Gendarmenmarkt (kunstambacht). www.berlin.de.

Nederland• Maastricht: tot 30 december, rond het Vrijthof,

waar ook een schaatspiste ligt, www.kerstmarktinmaastricht.nl.

• Valkenburg: tot 23 december, Valkenburg noemt zich dé kerststad van Nederland. Met sprookjes-achtige kerstmarkten in de Fluweelengrot en in de Gemeentegrot. Evenmin te missen is de grootste ondergrondse kerststal van Europa in de Wilhelmina grot (bij de kabelbaan, tot 5 januari). www.kerststadvalkenburg.nl.

Frankrijk• Lille: tot 30 december, op de Place Rihour en Place

Général de Gaulle, en verder veel shoppingvermaak en een feeërieke sfeer, www.noel-a-lille.com.

• Elzas: tot 31 december, op tal van plaatsen zoals Straatsburg, Colmar en Mulhouse zijn er grotere kerstmarkten naast kleinere intieme in schilder-achtige Elzasserdorpen zoals bv. in Riquewihr. www.tourisme-alsace.com/nl/kerst-in-de-elzas.

Engeland• Londen: tot 24 december, bijzonder is de kerstmarkt

bij het London Eye (nabootsing van de Keulse kerstmarkt!), en natuurlijk moet je naar Londen voor Christmas Shopping in grote warenhuizen als Selfridges, Harrods enz. www.visitlondon.com.

De leukste tijd van het jaarKerst

ww

w.v

isit

brus

sels

.be/

mil

o-p

rofi

/Gf

Winterpret onder het reuzenrad in Brussel.

25PasaR dEcEmbER 2013PasaR dEcEmbER 2013

025 1213-4049.indd 25 13/11/13 14:04

Binnenkort breekt de leukste tijd van het jaar aan: de einde-jaarsfeesten en, er onlosmakelijk mee verbonden, de kerst-markten. Een overzicht.

TeksT Guido Elias

België• Brussel: tot 5 januari kun je genieten van Winter-

pret, op de Grote Markt, rond de Beurs, het Katelij-neplein en de Vismarkt. Met 250 chalets, lichtspel, kermisattracties en ijspiste. www.winterpret.be.

• Antwerpen: van 7 tot 31 december, op Steenplein, Suikerrui, Grote Markt, Handschoenmarkt en Groenplaats. www.kerstmarktantwerpen.be en www.visitantwerpen.be.

• Brugge: tot 2 januari, op Grote Markt (met ijspiste) en Simon Stevinplein; sneeuwsculpturenfestival op het Stationsplein. www.visitbruges.be.

• Gent: van 6 december tot 5 januari, op Sint-Baafs-plein en Korenmarkt, ijspiste onder de nieuwe Stadshal. www.gent.be.

• Hasselt: tot 6 januari, op het Kolonel Dusartplein en de Grote Markt. Winterland is een sfeervolle kerststad met de grootste schaatsbaan van het land, Huis van de Kerstman enz. www.winterland.be.

• Leuven: 12 tot 22 december, op Hoover- en Ladeuze plein, veel animatie o.a. Huis van de Kerstman, www.leuvensekerstmarkt.com.

Duitsland• Aken: tot 23 december, rond stadhuis, veel lekkers

(aardappelpannenkoeken, peperkoek, marsepein-broden); kerststallenroute met 40 stalletjes. www.aachen-tourist.de.

• Keulen: tot 23 december, op 7 locaties o.a. nabij Dom, Alter Markt, Neumarkt, Rudolfplatz (sprook-jesparadijs), Havenkerstmarkt (aan Chocolade-museum) e.a. www.koeln.de.

• Oberhausen: tot 23 december, bij koopcentrum CentrO ontdek je 3 kerstmarkten met o.a. kabouter-markt (voor kids) en Bergkerstmarkt met Alpenhut-ten. www.centro-weihnachtsmarkt.de en www.oberhausen-tourismus.de.

• Rüdesheim: tot 22 december, 20 jaar kerstmarkt der Naties, met lekkernijen uit de vijf continenten, o.a. Amerikaanse cocktails, Finse braadworst van eland enz. In de Oberstrasse, Drosselgasse en Rijnprome-nade. www.weihnachtsmarkt-der-nationen.de.

• Bernkastel-Kues: tot 22 december, in middeleeuws centrum van het Moezelstadje. Bijzonder roman-tisch. www.weihnachtsmarkt-bernkastel-kues.de.

• Traben-Trarbach: tot 5 januari, unieke kerstmarkt in ondergrondse wijnkelders aan de Moezel, veel decoratieartikelen. www.mosel-wein-nachts-markt.de.

• Berlijn: tot 6 januari, op ca. 60 locaties o.a. op Alexanderplatz en Winterwelt op Potsdamer Platz. Een van de opmerkelijkste is de Gendarmenmarkt (kunstambacht). www.berlin.de.

Nederland• Maastricht: tot 30 december, rond het Vrijthof,

waar ook een schaatspiste ligt, www.kerstmarktinmaastricht.nl.

• Valkenburg: tot 23 december, Valkenburg noemt zich dé kerststad van Nederland. Met sprookjes-achtige kerstmarkten in de Fluweelengrot en in de Gemeentegrot. Evenmin te missen is de grootste ondergrondse kerststal van Europa in de Wilhelmina grot (bij de kabelbaan, tot 5 januari). www.kerststadvalkenburg.nl.

Frankrijk• Lille: tot 30 december, op de Place Rihour en Place

Général de Gaulle, en verder veel shoppingvermaak en een feeërieke sfeer, www.noel-a-lille.com.

• Elzas: tot 31 december, op tal van plaatsen zoals Straatsburg, Colmar en Mulhouse zijn er grotere kerstmarkten naast kleinere intieme in schilder-achtige Elzasserdorpen zoals bv. in Riquewihr. www.tourisme-alsace.com/nl/kerst-in-de-elzas.

Engeland• Londen: tot 24 december, bijzonder is de kerstmarkt

bij het London Eye (nabootsing van de Keulse kerstmarkt!), en natuurlijk moet je naar Londen voor Christmas Shopping in grote warenhuizen als Selfridges, Harrods enz. www.visitlondon.com.

De leukste tijd van het jaarKerst

ww

w.v

isit

brus

sels

.be/

mil

o-p

rofi

/Gf

Winterpret onder het reuzenrad in Brussel.

25PasaR dEcEmbER 2013PasaR dEcEmbER 2013

025 1213-4049.indd 25 13/11/13 14:04

77PASAR DECEMBER 2013

Tweede huid

Stylish veilig

Eerste sneeuw

Nog een laatste keer de piste af? Met Muscle Force, het nieuwe ondergoed van Odlo haal je nu echt het maximum uit je skidag. Dankzij doelgerichte spieronder-

steuning, effi ciënte klimaatregeling en effectieve isolatie. Ook aan de pasvorm werd veel

aandacht besteed. Met een goeie snit kan het ondergoed maximale spieronder-

steuning én tegelijkertijd bewegings-vrijheid aanbieden. Je dijen,

boven- en onderarmen worden zo extra ondersteund en de speciaal ontwikkelde stof heeft een zeer snelle droogtijd. Zo voelt de Muscle

Force aan als een tweede huid en blijven je spieren veerkrachtig

voor langer skiplezier.

Prijs: T-shirt + ¾ broek: 130 euro – www.odlo.com

De Class Shadow, een skihelm uit de nieuwe Italiaanse KASK-winter-collectie, is een stoere matte helm voor de (semi-)pro’s. De helm kreeg op de voorbije internationale beurs voor sportartikelen ISPO een gouden medaille voor ‘de hoogste veiligheidsstandaarden en een perfecte zichtprestatie in één pakket’. Hij is voorzien van een verschuifbaar panoramisch vizier, met antimist- en antikraslaag. Geen gedoe meer dus met het opbergen van je skimasker of skibril in je rugzak. Verder heeft de helm een actief ventilatiesysteem en zachte oorpads voor extra comfort.

Prijs: 369 euro -www.kaskhelmets.com

Ducksday, het funky outdoormerk uit België, breidt dit winterseizoen zijn collectie skikleding uit met sneeuwpakken voor de allerkleinsten. Zo kan ook de jongste van het gezin het vriesweer in de lange wintermaanden trotseren. De pakjes, maat 62 tot 86, komen er in vrolijke prints en met voet- en handverwar-mers. Ouders mogen zich ook verheugen op een extra lange ritssluiting, makkelijk bij het verversen van luiers. Niet alleen voor skivakanties, ook superhandig in de Maxi-Cosi, buggy, …

Prijs: vanaf 59,95 euro – www.ducksday.com

Het signaleren van nieuwe producten wil niet noodzakelijk zeggen dat ze door de redactie zijn getest of worden aanbevolen.

Urb

an ou

tdoor

outdoorReady, steady, go!

Wil je op skivakantie uitpakken met jouw skicapaciteiten? Dan is de JVC ADDIXXION-camera helemaal iets voor jou. Deze actiecamera werd ontworpen om je avonturen in full HD op te nemen. Je kunt fi lmen in 1080p en fotograferen tot 16 megapixels. De camera is waterdicht tot 5 meter diepte, schok- (maximale valhoogte van 2 m) en stofbestendig. Ook vriesweer is geen probleem. Je monteert de camera gemakkelijk op een statief of een helm, zodat je je prestaties nog beter in beeld kunt brengen. Zo is deze actiecamera ook een goeie partner tijdens het fi etsen, skateboarden, surfen of vliegen.

Prijs: 299 euro – www.jvc.be

Sneeuwstuff

TEKST ELLEN VAN DE SYPE

77

De Park-n’-Pipecollectie van The North Face combineert de nieuwste technologie en innovatieve functies met een traditionele streetwearlook. Zo kun je met je ski-jas zo de stad in. Het nieuwe Baker Delux Jacket voor vrouwen is waterdicht, ademend en de Heatseekerisolatie zorgt voor extra warmte. De afneembare capuchon van imitatiebont, een

voering met bloem motief en het getailleerde model maken van deze ski-jas ook een echte winterse stadsjas.

Prijs: 221,95 euro - www.thenorthface.com

077 1213-4049.indd 77 13/11/13 14:44

Jan Van Haute, een man met een kleurrijke passie.

Cymbif lorCymbif lorEen bloem van een museum

32 PASAR DECEMBER 2013

032-035 1213-4049.indd 32 13/11/13 14:10

Duizend kleuren en vormen en toch zo uniek. Elegant, rank en tegelijk zo kwetsbaar. Was het dit samen-spel van de natuur dat Jan Van Haute (61) zo aansprak, toen hij als kind aan de hand van zijn vader een orchideeën kwekerij bezocht? Veertig jaar later heeft hij in Cymbiflor in Overijse zelf tienduizend orchideeën gekruist, gekoesterd en zien groeien en bloeien.

Kleine musea

TEKST SUZANNE ANTONIS – FOTO’S DANIËL RYS

Jan Van Haute, een man met een kleurrijke passie.

‘Het was inderdaad dat uitstapje dat de kiem legde voor mijn latere beroep’, begint Jan. ‘Mijn vader werkte bij de stad Gent en ik had hem nooit anders gezien dan in maatpak. Ik weet nog dat ik dat verschrikkelijk saai vond. Toen we het orchideeënbedrijf bezochten en ik in het zaailaboratorium al die vormen, geuren en kleuren zag, leek me dat wel wat. Maar je kent dat, hé: eerst je middelbare studies afmaken. Intussen testte mijn vader mijn ondernemerstalent. Hij bouwde een serretje, zette er een stookolietank naast en vulde die. “Als je in orchideeën verder wilt gaan, moet je eerst dit serretje tot leven brengen en met de opbrengst volgend jaar de tank opnieuw kunnen vullen. Als het je lukt, mag je naar de tuinbouwschool.” Het is de beste leerschool die ik ooit heb gehad.’

De eerste orchideeNa de tuinbouwschool nam Jan in Overijse de druiven­serres van zijn schoonouders over. Maar de druiven werden al snel orchideeën. ‘Mijn eerste orchidee kreeg ik van een priester die een exemplaar uit Brazilië had meegebracht. Het was een heel zeldzaam exemplaar dat alleen onderaan bloemde, maar dat wist ik nog niet. Jarenlang heb ik het plantje gekoes­terd, maar nooit bloeide het. Tot ik in een vaktijdschrift las dat je het in een open mandje moest plaatsen. Toen

kwamen de bloemen vanzelf. Ik heb het nog altijd, want op orchideeën staat geen leeftijd.’Jan ging zich steeds verder specialiseren en na veertig jaar in het vak heeft hij zo’n tienduizend orchideeën gekruist en verder gekweekt. ‘Dat betekent dat hier twintigduizend verschillende planten staan, want elke kruising heeft een moeder­ en een vaderplant’, zegt hij. Genoeg om een museum te beginnen, al houdt hij zelf niet van dat woord. Want Cymbiflor is een levende plek, waar elke dag andere kleuren en geuren te ontdekken zijn.

Uit de tropenBij een museum hoort ook een hoekje met geschiede­nis. ‘De Europese bakermat voor orchideeën is Engeland’, zegt Jan. ‘Met hun overzeese scheepvaart vervoerden de Engelsen naast specerijen ook tropi­sche planten, die ze dan tentoonstelden. Onze Leopold II nam dat idee over en stuurde een botanicus om orchideeën naar Venezuela. Die liet ze nadien in de openbare stadstuinen verder groeien. De botanicus zag er echter brood in en in 1880 begon hij te experi­menteren met het kweken van orchideeën. Brugge, Gent… overal schoten kwekerijen uit de grond. Frankrijk en Duitsland volgden, met in hun kielzog de Nederlanders. Die laatsten hebben de plant pas echt

Als verzamelen tot een passie uitgroeit, is de stap naar een eigen museum niet veraf. Pasar bezoekt een rist verzamelaars die hun collectie met veel liefde aan een breed publiek tonen. En we hebben oog voor de aangename dingen des levens in de buurt.

>>>

Na veertig jaar in het vak heeft Jan zo’n tienduizend orchideeën gekruist en verder gekweekt. ‘Dat betekent dat hier twintigduizend verschillende planten staan’, zegt hij.

m#3

BELGIË

BASSENORMANDIE

Parijs

BELGIË

OverijseAarschot

FRANKRIJKBOURGONDIË

Parijs

FRANKRIJK FRANKRIJK

DUITSLAND

Parijs

FRANKRIJK

PROVENCE-ALPES-

CÔTE D'AZUR

Orcières

Meisenthal

Parijs

Berlijn

LOTHARINGEN

FRANKRIJK

Les Sybelles

Parijs

RHÔNE-ALPES

MECKLENBURG-VORPOMMERN

MAROKKO

Tanger

MeknesRabat

GAMBIA

ZWEDEN

DENEMARKEN

NOORWEGEN

Steeds op zoek naar nieuwe variëteiten.33PASAR DECEMBER 2013

032-035 1213-4049.indd 33 13/11/13 14:10

Een zeester kriebelt op je hand in Aquarium.

Scandinavië

René en Patty Van den Berg: ‘We hadden meer ruimte nodig en die hebben we hier gevonden. De mensen zijn rustiger, de natuur is mooier, voor de kinderen is het gezonder en veiliger.’

for kids

BC

40 PASAR decembeR 2013

040-045 1213-4049.indd 40 13/11/13 16:05

Ruwe natuur, regen en behoorlijk duur. Scandinavië niets voor kinderen? Toch wel! We keken voorbij de clichés en trokken met onze kinderen Artuur (8), Nasse (6) en Thor (1,5) een maand lang door Denemarken, Zweden en Noor wegen. Een verslag met tips en tricks voor een betaalbare kampeervakantie in het prachtige hoge noorden.

TeksT Bart Claes - FoTo’s Bart Claes & toeristisChe diensten

Een zeester kriebelt op je hand in Aquarium.

Laten we eerlijk zijn: Scandinavië – en vooral Noorwegen – is duur. In Noorwegen mag je onze prijzen met drie vermenigvuldigen. Een vakantie-

huisje huren of van hotel naar hotel reizen, zou ons gewoon te veel kosten. Met de caravan of campingcar kun je de prijs drukken. Wij kiezen voor de tent. Een robuust geval waar we met het hele gezin in één ruimte kunnen slapen en dat snel kan worden opgebouwd en weer afgebroken. Een extra shelter vormt ons bijkomende wapen tegen de regen, want het weer wil al eens wispelturig zijn in dit noordelijke stukje Europa. Een plekje op een camping kost ons tussen 30 en 50 euro, dat valt mee. En echte avontu-riers doen het nog goedkoper. In de uitgestrekte natuur van Zweden, Denemarken en Noorwegen mag je vaak vrij en dus kosteloos kamperen. We plannen een flinke rondreis: 27 dagen onderweg en 14 verschil-lende overnachtingplaatsen. Vooral campings, af en toe kiezen we voor een campinghut bij regenachtig weer. Soms biedt een jeugdherberg soelaas.

Proper, koel, vriendelijkHet is een heel eind rijden, maar we proberen de kilometers te beperken. De eerste rijdag brengt ons 500 kilometer ver, naar een gasthof nabij Hamburg. De volgende dag rijden we de Deense grens over en een uurtje later staan we aan de poorten van onze eerste camping nabij Kolden. Het wordt een aangename eerste kennismaking. Heel kindvriendelijk, wat voor alle campings zal gelden. Met familiecabines, een babywaszaaltje, een speeltuin, ruime plaatsen en geen

>>>

for kids

opdringerige karaoketoestanden. En proper, heel proper. De gereserveerde Scandinaviërs zelf komen koel over, maar ze zijn enorm behulpzaam en vriende-lijk zonder een spatje opdringerigheid.We hadden het de twee fervente legofanaten van ons gezin beloofd, een dagje Legoland moest op het programma. Wel prijzig: 37 euro per kind, 40 euro per volwassene. Een pretpark als een ander in veel opzich-ten, maar de miniatuurtaferelen in duizenden lego-blokjes geven het wel een extra toets. Lange wacht-rijen zijn echter ook hier leg(i)o. Een staaltje Deense vriendelijkheid: omdat Nasse bang is op een hobbelige attractie, wordt het hele ding stilgelegd om hem te laten uitstappen. Doodnormaal hier.

VikingsDe sprookjes op het eiland Funen, waar Hans Christian Andersen woonde, laten we aan ons voorbijglijden om meteen door te rijden naar Seeland. De tent maakt plaats voor een kamer in jeugdherberg Ishoj Strand, vlak bij Kopenhagen. In de stad staan we oog in oog met echte Vikings. In het Nationaalmuseet - het Nationale Museum van Denemarken – loopt de expo VIKING. Artuur en Nasse laten hun fantasie de vrije loop tussen de helmen, zwaarden, kledij, maar vooral bij het langste Vikingschip dat ooit in de buurt van Roskilde werd opgegraven.In Kopenhagen wandelen we nog door de mooie binnenstad en houden we een obligate stop aan het beeldje van Den Lille Havfrue, de Kleine Zeemeermin. Horden toeristen verdringen er elkaar en de magie >>>

BELGIË

BASSENORMANDIE

Parijs

BELGIË

OverijseAarschot

FRANKRIJKBOURGONDIË

Parijs

FRANKRIJK FRANKRIJK

DUITSLAND

Parijs

FRANKRIJK

PROVENCE-ALPES-

CÔTE D'AZUR

Orcières

Meisenthal

Parijs

Berlijn

LOTHARINGEN

FRANKRIJK

Les Sybelles

Parijs

RHÔNE-ALPES

MECKLENBURG-VORPOMMERN

MAROKKO

Tanger

MeknesRabat

GAMBIA

ZWEDEN

DENEMARKEN

NOORWEGEN

BC

Visi

t No

rway

/aF

Kleurrijke kadehuisjes in Bergen.41PASAR decembeR 2013

040-045 1213-4049.indd 41 13/11/13 16:05

eropuit

Autoworld ontvangt van 6 december tot 19 januari Porsche. Het epos van drie generaties Porsche en vier Ferdinands komt uitgebreid aan bod aan de hand van ruim 40 auto’s, waaronder 7 generaties 911 en de huidige 918 Spyder, en verder historische fi lms en talrijke documenten. Het verhaal start bij de creatie van de Lohner Porsche Elektromobil door Ferdinand Porsche in 1900.

Info: www.ferdinandporsche.be.

Porsche in Autoworld

Bij zijn 25ste verjaardag in 2014 herschrijft het Brusselse Stripmuseum het verhaal van de strip in drie nieuwe permanente tentoonstellingen. De uitvinding van het stripverhaal gaat van de oudste rotstekeningen tot en met de concurrentieslag tussen de Amerikaanse comics. In de tweede tentoonstelling wordt het artistieke van de Negende Kunst belicht. Tot slot krijgt ook de art nouveau een eigen plek, met de Waucquetwaren-huizen die Victor Horta nog tekende en waarin het stripmuseum is ondergebracht.

Info: www.stripmuseum.be.

Puur jeugdsentiment wordt de tentoonstelling PIEP! (13/12/2013-15/6/2014) in het museum van de Brusselse Hallepoort. Met meer dan 600 speeltjes in rubber of vinyl die in de 20ste eeuw gemaakt werden om vrolijke geluiden te produceren. De kids kunnen zich op de zolder vermaken met de speeltjes, aan de tekentafel en met interactieve spellen.

Info: www.kmkg.be.

Het tweejaarlijkse Turnhoutse Stripfestival brengt van 14 december tot 19 januari een exclusieve tentoonstelling over de zingende Vlaamse cowboy Lucky Luke. Morris (Maurice De Bevere) uit Kortrijk creëerde stripfi guur Lucky Luke in de jaren veertig van de vorige eeuw als parodie op de toen populaire John Ford-westerns. De Daltons, Rataplan, Billy the Kid, Jesse James, alle kleurrijke personages zijn present in de Expozaal van CC De Warande.

Info: www.warande.be en www.stripgids.org.

66 PASAR DECEMBER 201366

Autoworld ontvangt van 6 december tot 19 januari Porsche. Het epos van drie generaties Porsche en vier uitgebreid aan bod aan de hand van ruim 40 auto’s, waaronder 7 generaties 911 en de huidige 918 Spyder, en verder historische fi lms en talrijke documenten. Het verhaal start bij de creatie van de Lohner Porsche Elektromobil door Ferdinand Porsche in 1900.

Info: www.ferdinandporsche.be.

Brusselse Hallepoort. Met meer dan

om vrolijke geluiden te produceren. De kids kunnen zich op de zolder vermaken met de speeltjes, aan de tekentafel en

Zilver voor het stripmuseum

Piep zei het speeltje

De Westhoek doorkruisen kun je nu ook via de Pionier-autoroute, nummer 4 van 6 nieuwe toeristische autoroutes over WO I. De Pionierroute (75 km) neemt je vanuit Zonnebeke mee langs de oorlogsbezienswaardigheden in dit grensgebied met West-Vlaanderen, Henegouwen en Frankrijk. De eerste route ook door de Duitse frontstreek 1914-1918, in het spoor van de Pioniere (Duitse genietroe-pen) die hier bruggen, loopgraven en bunkers bouwden. De brochure van deze bewegwijzerde route kost 6 euro.

Info: www.100jaargrooteoorlog.be.

Zingende Cowboy

Pionierroute door Duits gebied

GF

GF

GF

WE

STT

OE

R/G

F

PE

AN

UTS

WO

RLD

WID

E L

LC/G

F

066-067 1213-4049.indd 66 13/11/13 14:34

eropuit

Porsche in Autoworld

Oorlog en traumaIn de aanloop naar de herdenking van 100 jaar WO I organiseren het In Flanders Fields Museum in Ieper en het Museum Dr. Guislain in Gent tot 30 juni 2014 de dubbeltentoonstelling Oorlog en trauma. Niet de oorlog zelf staat centraal, wel het leed van de mensen. In Ieper concentreert Soldaten en ambulances zich op de medische zorg aan het front, terwijl Soldaten en psychiaters 1914-2014 in Gent het vooral over psychische trauma’s in oorlogssitua-ties en alledag heeft. Met je PasarPas krijg je korting in beide musea (zie TrIPgids Cultuur, bij Pasar november).

Info: www.fl andersfi elds.be en www.museumdrguislain.be.

In de antichambre van M-Museum in Leuven kun je nog tot 16 februari op reis met de hond Fred en zijn vriendje Wolk. Deze kleurrijke expo met illustraties van Tom Schamp is gratis en richt zich speciaal tot jonge kinderen. Daarnaast is er met Fred en Wolk ook een speciaal gezinsparcours op maat van kinderen van 4 tot 8 jaar, waarbij je met de opdrachten uit een knapzak op speurtocht gaat door de M-collecties.

Info: www.mleuven.be.

boek

tip

WerelderfgoedKleurin kristal

Fred en Wolk

Reportages, kranten- en tv-berichten verwijzen vaak naar sites, natuurgebieden en evenementen uit Unesco’s Werelderfgoedlijst. Vandaag omvat die meer dan 960 sites. Je vindt ze allemaal in dit naslagwerk. Het boek begint met overzichtskaarten per continent. Erfgoedplekken staan er met een paginanum-mer op vermeld. Verderop staat al dat erfgoed opgelijst naar het jaar van erkenning. Telkens met een toelichting en een situeringskaartje, meestal ook een foto. België zit met negen erfgoederen in de lijst. Achteraan naast enkele indexen meer informatie over de missie en selectiecriteria van de Unesco. Details staan op whc.unesco.org, in het Engels en het Frans.

Werelderfgoed, Fontaine Uitgevers, 888 blz., 24,95 euro.

Werelderfgoedverwijzen vaak naar sites, natuurgebieden en evenementen uit Unesco’s Werelderfgoedlijst.

vindt ze allemaal in dit naslagwerk. Het boek begint met overzichtskaarten per continent. Erfgoedplekken staan er met een paginanum-mer op vermeld. Verderop staat al dat erfgoed opgelijst naar het jaar van erkenning. Telkens met een toelichting en een situeringskaartje,

erfgoederen in de lijst. Achteraan naast enkele

selectiecriteria van de Unesco. Details staan

In Gent is het nog tot 2015 wachten op het Lichtfestival. Intussen sprankelen ook bij de buren winterlichtjes: bv. met Magisch Maastricht (30/11-30/12), rond het Vrijthof. Spectaculair wordt het tweede Amsterdam Light Festival (6/12/2013-19/1/2014), met 30 lichtsculpturen en projecties in het historische stadshart. En in Londen verlichten honderden, door de wind aangedreven elementen Canary Warf tijdens de eerste editie van fLUMENS (16/12/2013-25/1/2014).

Info: www.iamsterdam.com, www.visitlondon.com.

RESEARCH & REDACTIE SUZANNE ANTONIS, VIVIANE BULTHÉ, GUIDO ELIAS & CHRIS VAN MINNEBRUGGEN

Lichtfestivals

67PASAR DECEMBER 2013 67

Venetiaans glas herken je aan het specifi eke kleurengebruik, een techniek die de glasblazers op het eiland Murano al in de 13de eeuw onder de knie hadden. In het Designmuseum van Gent staat tot 2 maart de glaskunst van Seguso Vetri D’Arte tentoon. Het is een selectie van tweehonderd zeldzame ontwerpen uit privécollecties, tussen 1932 en 1973 vervaardigd door dit toonaangevende bedrijf.

Info: www.designmuseumgent.be.

Zingende Cowboy20

13,

MA

RC

HE

IRE

MA

NS

/FR

AN

K M

ICH

TA/G

F

GF

KLA

AS

FO

PM

A/G

F

066-067 1213-4049.indd 67 13/11/13 14:34

Weinig skidomeinen in de Franse Alpen weten hun toeristische ontwikkeling te verzoenen met de authenticiteit van een eeuwenoud bergdorp. De ontdekking van Les Sybelles stemde ons dan ook tevreden. Hier is de Savoie er immers wél behoor-lijk in geslaagd het beste van beide werelden te combineren.

Echtebergdorpen

in wintersfeer

84 PASAR decembeR 2013

084-088 1213-4049.indd 84 13/11/13 14:56

BELGIË

BASSENORMANDIE

Parijs

BELGIË

OverijseAarschot

FRANKRIJKBOURGONDIË

Parijs

FRANKRIJK FRANKRIJK

DUITSLAND

Parijs

FRANKRIJK

PROVENCE-ALPES-

CÔTE D'AZUR

Orcières

Meisenthal

Parijs

Berlijn

LOTHARINGEN

FRANKRIJK

Les Sybelles

Parijs

RHÔNE-ALPES

MECKLENBURG-VORPOMMERN

MAROKKO

Tanger

MeknesRabat

GAMBIA

ZWEDEN

DENEMARKEN

NOORWEGEN

TeksT en foTo’s Gunter Hauspie

Fun voor toeschouwer en berijder: afdalen met een yooner.

Echte Alle stations hebben hun eigen stuk skigebied, maar ze bieden ook alle toegang tot het volledige domein. Wat maakt dat elke wintersporter zijn favoriete uitvalsbasis kan kiezen.

Dat mag eigenlijk verbazen. Met meer dan driehonderd kilometer piste is Les Sybelles het vierde grootste skidomein van Frankrijk.

Kleinschalig kun je het dus niet noemen. Een belang-rijk voordeel is echter dat het domein slechts laat tot ontwikkeling kwam. Pas in de jaren negentig werd er volop in de ski-infrastructuur geïnvesteerd. Sinds 2003 bundelen die tien kleinere gebieden de krachten onder de noemer Les Sybelles. De meeste deelgebieden zijn via liften met elkaar verbonden.

Recente ontwikkelingDie relatief recente ontwikkeling heeft tot gevolg dat men er goed over heeft kunnen nadenken. Waar in de jaren zeventig en tachtig middenin de alpenweiden volop grote appartementsblokken aan de voet van de skipistes werden gebouwd, maakte men die land-schappelijke fout deze keer niet. Duurzaamheid en authenticiteit waren rond de eeuwwisseling geen loze begrippen meer. La Toussuire en Le Corbier zijn wel twee grotendeels nieuw gebouwde stations, maar van een veel bescheidener schaal dan bijvoorbeeld Les 2 Alpes of La Plagne. Saint-Sorlin d’Arves en Saint-Jean d’Arves zijn bergdorpen op de eeuwenoude route naar de Col de la Croix de Fer. Hun accommodatie bestaat uit familiepensions, die er al generaties lang worden uitgebaat door dezelfde families. >>>

Fabienne Rosaz tussen haar Beaufort-kaas.

85pasar december 2013

084-088 1213-4049.indd 85 13/11/13 14:56

Word lid van Pasaren ontvang elke maand het Pasar-magazine

•interessantereportages•tipsvooruitstappendichtbij•eenwaaieraantoeristischeinformatie

Schrijfjeinop

www.pasar.be/lidworden

Wil je meer lezen?

kampeer wijzer

2013

Pasar-Kampeerwijzer 2013-2924.indd 1

17/01/13 15:09

F

#11-novem

ber 2013

jordlandcruise

Abonneer

een vriend(in)

en ga op

p. 20-21

afgiftekantoor gent x

NormandiëDe Atlantische kust per camper

WalloniëBevers spotten in de Ardennen

New York met kids

Haute-SavoieBetaalbaar skiën met het gezin

West-Noorwegen

magazine voor je vrije tijd

001 1113-3966.indd 6 16/10/13 16:13

V l e u g e l s   v o o r   j e   v r i j e   t i j d

kampeerGIdS

dé

Kampeerkalender Winterkamperen Handige kampeerapps Koken op de camping

O_KampeerGids_01-53-3998.indd 1 15/11/13 09:26

1

V l e u g e l s   v o o r   j e   v r i j e   t i j d

E-bike in

Land van Herve

Fiets- en

wandelcafés

VerrekijkersFietsen en wandelen

met Pasar

wandel- en

GIDSdé2013fi ets

O_01-32-W&F-3300.indd 1

17/04/13 17:14