ORD: ICT-competenties in het Vlaamse basisonderwijs
23
ICT-competenties in het Vlaamse basisonderwijs [email protected] [email protected] [email protected]
-
Upload
jo-tondeur -
Category
Education
-
view
1.531 -
download
0
description
De Dienst Voor Onderwijsontwikkeling (DVO) stelde in februari 2004 de ICT-competenties voor die leerlingen zouden moeten bezitten op het einde van het basisonderwijs. Enkele maanden later werd aan een representatieve steekproef van 580 leraren uit het lager onderwijs gevraagd welke ICT-competenties hun leerlingen momenteel aanleren in de klas. Dit onderzoek werd uitgevoerd door de Vakgroep Onderwijskunde van de Universiteit Gent. Op die manier kwamen we te weten welke ICT-competenties van de DVO aansluiting vinden bij de actuele klaspraktijk. Daarnaast werden factoren bevraagd die mogelijk een invloed hebben op de integratie van ICT (-competenties), zoals het ICT-profiel van leraren, hun opvattingen over ICT en randvoorwaarden voor een vlotte integratie van ICT in de klas. Hoewel de resultaten tussen de deelnemende scholen erg uiteenlopend zijn, zijn er over de 57 scholen heen duidelijke trends waarneembaar. Deze scholen kregen individuele feedback over het onderzoek. In dit artikel worden enkel schooloverstijgende resultaten besproken. We plaatsen de resultaten binnen verschillende fasen van ICT-integratie. De ontwikkeling van ICT-competenties wordt gezien als een nieuwe fase van ICT-integratie, na het aanschaffen van apparatuur (fase 1) en het aanleren van ICT-vaardigheden (fase 2). Wij danken de 57 deelnemende scholen en alle 580 leraren die bereid waren hun opvattingen over ICT en de manier waarop zij ICT in hun onderwijspraktijk gebruiken, met ons te delen.
Transcript of ORD: ICT-competenties in het Vlaamse basisonderwijs
Probleemstelling
Belang van ICT-competenties volgens:
• Europese overheid: eLearning (2003)• Vlaamse overheid: ICT-visietekst (2002)• Arbeidsmarkt: FPB (2002)• Onderwijs: DVO (2004)
Digitale ongelijkheid?
Probleemstelling
Omgaan met ICT is een competentie die alle leerlingen bij het afstuderen moeten bezitten.Dit doel wordt het best bereikt door kinderen van kleinsafaan ICT te laten gebruiken
(Departement onderwijs, 2002)
Probleemstelling doelstelling
ICT-competenties in het onderwijs:
• > Educatieve functies van ICT• < Referentiekaders• Complexe innovatie
Empirische bijdrage:
In welke mate integreren lerarenICT-competenties in het lager onderwijs?
Opzet
• Vragenlijstonderzoek
• 548 leraren
• 54 lagere scholen
• Provincie Oost-Vlaanderen
• Mei 2004
MICRO
MESO
MACRO
ICTin
lerenen
instructie
- Intensiteit
- Ter ondersteuning vs klasgebruik
- ICT-competenties
- Software
- Instructie
- Leerproces
- Studieobject
- Attitudevorming
- Logistieke steun
- Didactischewerkvormen
- Motieven
DepartementOnderwijs
- ICT-visie- ICT-curriculum- ICT-ondersteuning
Schoolleider- Achtergrondkenmerken- ICT-profiel- Opvattingen
Algemeneschoolkenmerken
- Innovatief vermogen- Samenwerking- Besluitvorming- Leidersschap- ...
ICT-coördinator- Achtergrondkenmerken- ICT-profiel- Opvattingen- Technisch/pedagogisch
Leraar- Achtergrondkenmerken- ICT-profiel- Opvattingen over ICT- Opvattingen over lerenen instructie- Innovativiteit
ICT-beleid- ICT-plan- ICT-infrastructuur- ICT-ondersteuning- ICT-evaluatie- ...
Leerling- Achtergrondkenmerken- SES- ICT-profiel
klaskenmerken- Grootte- Leerjaar- ICT-infrastructuur
Variabelenmodel > Globaal opzet
MICRO
MESO
MACRO
ICTin
lerenen
instructie
ICT-competenties
DepartementOnderwijs
ICT-visie
Leraar
Achtergrondkenmerken
ICT-profiel
Variabelenmodel > ICT-competenties > Resultaten
MICRO
MESO
MACRO
ICTin
lerenen
instructie
- Intensiteit
- Ter ondersteuning vs klasgebruik
- ICT-competenties
DepartementOnderwijs
- ICT-visie- ICT-curriculum- ICT-ondersteuning
Schoolleider- Achtergrondkenmerken- ICT-profiel- Opvattingen
- ...
Leraar- Achtergrondkenmerken- ICT-profiel- Opvattingen over ICT- Opvattingen over lerenen instructie- Innovativiteit
ICT-beleid- ICT-plan- ICT-infrastructuur- ICT-ondersteuning- ICT-evaluatie- ...
klaskenmerken- Grootte- Leerjaar- ICT-infrastructuur
Variabelenmodel > ICT-competenties > Discussie
Variabelenmodel > ICT-competenties DVO
Resultaten > ICT-profiel leraar LO > Computerervaring
Sekse
manvrouw
Gem
iddeld
e
10
9
8
7
6
5
4
computerervaring in
jaren: op school
computerervaring in
jaren: thuis
Resultaten > ICT-profiel leraar LO > Niveau
inschatting niveau
expert
gemiddelde gebruiker
beginneling
Perc
ent
70
60
50
40
30
20
10
0
Sekse
vrouw
man
Resultaten > ICT-profiel leraar LO > Nascholingen
Leerjaar
Ge
mid
de
ld a
an
tal n
asc
ho
ling
en
1,8
1,6
1,4
1,2
1,0
,8
,6
,4
Sekse
vrouw
man
– Gem. 9.05 u. per week (SD=7.27):
• Gem. 4.35 u. ter ondersteuning van onderwijs (SD=3.86)
– Agenda opstellen (57%)– Werkbladen ontwerpen (48%)– E-mailen (37%)– Informatie op Internet opzoeken (37%)
• Gem. 2.28 u. in de klaspraktijk (SD=2.81)
– ICT-vaardigheden aanleren (53%)– Differentiëren (46%)– Bewerkingen uitvoeren (33%)
Resultaten > ICT-profiel leraar LO > ICT-gebruik
Resultaten > Leerprocesgerichte ICT-competenties
Resultaten > Instrumentele ICT-vaardigheden
Resultaten > Sociaal-ethische ICT-competenties
Leerjaar
Ge
mid
de
lde
2,0
1,0
0,0
Leerprocesgerichte
ICT-competenties
Sociaal-ethische
ICT-competenties
Instrumentele
ICT-vaardigheden
Resultaten > ICT-competenties / leerjaar
Discussie & conclusie
ICT-competenties in het onderwijs:
• Meeste aandacht voor ICT-vaardigheden
• Leerprocesgerichte competenties: substitutiefase
• Beperkte aandacht voor sociaal-ethische competenties
Discussie & conclusie
Succesfactoren voor geïntegreerd ICT-gebruik?
• Nascholing• ICT-plan• Computers in de klas
• Curriculum?
Relevantie van het onderzoek
• Theoretische relevantie:- inzicht in ICT-integratie in het lager onderwijs- identificatie van relevante factoren (micro-, meso-, en macroniveau)- inzicht in interacties
• Relevantie t.a.v. het beleid:- inzichten kunnen leiden tot beleidsaanbevelingen
• Relevantie voor het onderwijs:- diagnose-instrument- aanbevelingen voor het creëren van een schooleigen ICT-beleid
Discussie & conclusie
Extra: Verschillen in ICT-gebruik
Leerjaar
Me
an
30
20
10
0
computergebruik voor
ontspanning
computergebruik in
de klaspraktijk
ondersteunend
computergebruik
Extra: ICT-competenties per leerjaar L
ee
rja
ar
eerste leerjaar
tweede leerjaar
derde leerjaar
vierde leerjaar
vijfde leerjaar
zesde leerjaar
2,01,51,0,50,0
LP
INSTR
SOC_ETH
Hoofdcompetentie 4: De leerlingen kunnen informatie
opzoeken, verwerken en bewaren met behulp van ICT
• Plannen: De leerlingen kunnen beslissen op welke manier zij de gevonden informatie zullen opslaan om ze later opnieuw te kunnen raadplegen.
• Uitvoeren: De leerlingen kunnen onder begeleiding de bruikbare informatie ordenen en bewaren.
• Evalueren: De leerlingen kunnen hun eigen zoekresultaat bijsturen in functie van de reeds bekomen resultaten.
• Attitudes: De leerlingen nemen een kritische houding aan tegenover de beschikbare informatie.
Extra: Variabelenmodel > ICT-competenties DVO> Voorbeeld
