1

MOW MAG NAJAAR 2015

VIERDE VLAAMSE HAVENDAG

nieuws uit het ministerie MOW • verschijnt driemaandelijks • nr. 30 • najaar 2015

JAN BLOMME IS NIEUWE GEWESTELIJK HAVENCOMMISSARIS

DEPARTEMENT MOW TREKT EROPUIT!

DE REORGANISATIE: WAT VERANDERT ER?

Recordaantal bezoekers op

© H

aven

Gen

t

2

MOW MAG NAJAAR 2015

3Backstageluxe arriveert per boot op Pukkelpop

4-5Actua

6-8Vierde Vlaamse Havendag draait rond werken en (be)leven

9Piek 2 onderzoekt leveringen buiten de spitsuren

10-11Jan Blomme nieuwe gewestelijk havencommissaris

12-15Departement MOW trekt eropuit

16-17Reorganisatie: hoe ziet jouw job er straks uit?

18-19Gigantische deuren staan eindelijk in de Deurganckdoksluis

20Nieuwe ‘banaan’ maakt Rupelstreek veiliger

Inhoud

MOWmag brengt informatie over actuele thema’s en activiteiten van het Vlaamse ministerie van Mobiliteit en Openbare werken

Redactieadres: MOWmag, Koning Albert II-laan 20 bus 2, 1000 Brussel

Info@mow.vlaanderen.be

Verantwoordelijke uitgever: Filip Boelaert, secretaris-generaal

Redactieraad: Lendert Putteman (Dept MOW), Tom Moortgat (MDK), Jenny Leemans (AWV)

Redactie, concept en lay-out: Pantarein Publishing

HAVENDAG WORDT GEVESTIGDE WAARDE

Met een recordaantal bezoekers was de vierde Vlaamse Havendag opnieuw een schot in de roos. Het tweejaar-lijkse evenement wordt stilaan een gevestigde waarde: steeds meer Vla-mingen (maar ook andere Belgische en buitenlandse bezoekers) weten wat de Havendag inhoudt en komen graag een kijkje nemen. Daar kan ook Jan Blomme, de nieuwe gewestelijk haven-commissaris, alleen maar blij om zijn. Welke grote plannen hij in petto heeft voor de Vlaamse zeehavens, lees je op pagina 10.

En nu we toch terugblikken op de hoogtepunten van het jaar: het De-partement MOW heeft een boeiende zomer achter de rug. Heel wat colle-ga’s trokken voor diverse projecten naar het buitenland en konden daar kennis en expertise uitwisselen. Reizen verruimt je blik op de wereld: je leest er alles over vanaf pagina 12!

Maar ons departement kijkt in de eerste plaats vooruit. De reorganisa-tie komt nu echt wel dichtbij: op 28 januari wordt het officiële startschot gegeven op een wervelend startevent. Transitiecoördinator Maarten Van On-ckelen doet nog even de belangrijkste werkpunten uit de doeken.

Is jouw nieuwsgierigheid geprikkeld? Veel leesplezier met dit nieuwe num-mer van MOWmag!

De redactie

COLOFON

EDITO

3

MOW MAG NAJAAR 2015

BACKSTAGELUXE ARRIVEERT PER BOOT OP PUKKELPOP

De backstageluxe waarvan Netsky en Ellie Goulding dit jaar op Pukkelpop konden genieten, werd half augustus geleverd via het Albertkanaal. Het Limburgse festival sloeg daarvoor de handen in elkaar met Promotie Bin-nenvaart Vlaanderen en de Hasseltse stadsdistributeur CityDepot. In totaal werden 86 palletten met decoratief materiaal van Expo Rent via de wa-tersnelweg vervoerd. Het palletschip Zulu van Blue Line Logistics voer van de kaaimuur in Niel tot de kade van CityDepot in Hasselt. Voor de laatste etappe naar de festivalweide maak-te CityDepot gebruik van elektrisch vrachtvervoer. “De komende jaren wil-len we nog meer materiaal per boot laten leveren”, zegt Chokri Mahassine.

Pionier in duurzaamheid

Pukkelpop, dat elk jaar zo’n 180.000 muziekliefhebbers naar Kiewit lokt, is altijd al een voorloper geweest op het vlak van duurzame innovaties. Het festival houdt zijn ecologische voet-afdruk zo klein mogelijk. De samen-

Pukkelpop zette afgelopen zomer opnieuw in op duur-zaamheid. De luxueuze backstagevoorzieningen voor het festival werden voor het eerst via het Albertkanaal aangevoerd. “Een vooruitstrevend experiment in duurzaam vervoer”, aldus organisator Chokri Mahassine.

werking met Pukkelpop past perfect in de promotiecampagne ‘Watersnel-weg.be, wat kunnen we voor u ver-schepen?’, die Promotie Binnenvaart Vlaanderen in 2014 opstartte, samen met nv De Scheepvaart, Waterwegen en Zeekanaal NV en het Departement Mobiliteit en Openbare Werken. Sa-

men bundelen ze hun krachten om de binnenvaart sterker op de logistie-ke kaart te zetten. Pukkelpop is het mooiste bewijs dat ook locaties die niet vlak naast het water liggen een beroep kunnen doen op de binnen-vaart om goederen te laten leveren.

4

MOW MAG NAJAAR 2015

Luchtkwaliteit is een heikel punt in ons land. Elk jaar overschrij-den we de normen voor fijn stof. Daarom wilde de Week van de Mobiliteit dit jaar iedereen bedan-ken die voor duurzaam vervoer kiest. Aan de Zuurstofbar, die heel Vlaanderen doorkruiste, kregen fietsers, voetgangers, autodelers, trein- en busreizigers een drankje en meer informatie over hun lage-re CO2-uitstoot.

Tal van initiatieven ondersteun-den de Week van de Mobiliteit, zoals de Car Free Day, de Auto-

SCHONE LUCHT IN DE HOOFDROL TIJDENS WEEKVAN DE MOBILITEITZuurstof en schone lucht: dat waren de hoofdrolspelers tijdens de voorbije Week van de Mobiliteit. Van 16 tot 22 september reisde de Zuurstofbar heel Vlaanderen rond om CO2-arme reizi-gers te bedanken. Ook acties als de Fietstelweek en de Strapdag hielpen duurzaam vervoer te promoten.

vrije Zondagen, het Autodeelsalon en de Strapdag. Op die dag vroe-gen meer dan duizend scholen hun leerlingen om naar school te stappen of te trappen. Een opval-lende nieuwkomer was de Fiets-telweek: via 400 fietstelpunten en een smartphone-app werden een hele week fietsers geteld. Studio Brussel organiseerde het tweede Car Free Festival en zette samen met De Lijn de campagneweek extra kracht bij via promotiecam-pagnes.

www.weekvandemobiliteit.be

ACT

UA

Afgelopen zomer voerde het Agentschap Wegen en Verkeer (AWV) structurele onder-houdswerken uit op de E40 tussen Zwijnaarde en Er-pe-Mere. Over een afstand van 15 kilometer kregen de drie rijstroken richting Brussel een grondige onderhoudsbeurt. Omdat de rechter- en mid-denrijstrook het meest lijden onder zwaar verkeer, werd de rechterrijstrook tot op de fundering heraangelegd in asfalt en kreeg de middenrij-strook een nieuwe onder- en toplaag. Van de linkerrijstrook en de pechstrook werd enkel de toplaag vernieuwd. AWV maakte van de gelegenheid gebruik om de afrit Wette-ren van een extra rijstrook te voorzien. Die afrit zorgde regelmatig voor files en ge-vaarlijke situaties op de E40. Door de extra opstelruimte is de afrit nu veel veiliger.

15 KM NIEUW WEGDEK VOOR E40

5

MOW MAG NAJAAR 2015

280 MILJOEN EURO EU-STEUN VOOR HEFBOOMPROJECTENHet beleidsdomein van het Departement MOW krijgt 280 mil-joen euro steun van de EU voor ‘hefboomprojecten’. Dat zijn belangrijke infrastructuurprojecten die Vlaanderen ten goede komen. Onder meer het Seine-Scheldeproject, het Albertkanaal en de Nieuwe Sluis in Terneuzen werden geselecteerd voor cofi-nanciering.

141,5 miljoen euro gaat naar stu-dies en naar Vlaamse werkzaam-heden aan de Seine-Scheldever-binding. Die zal de Vlaamse ha-vens via het water verbinden met Parijs en Le Havre. 74,2 miljoen euro is bedoeld voor het Albert-kanaal, om bruggen te verhogen en het vak tussen Antwerpen en Wijnegem te verbreden. Zo kun-nen grotere containerschepen passeren. De Nieuwe Sluis in Terneuzen, die grote schepen vlot tot in Gent kan laten varen, kan rekenen op 48,1 miljoen euro.

Daarnaast maakt Europa ook geld vrij voor projecten rond innovatie in de binnenvaart, tele-matica en slimme infrastructuur. Tot slot is er goed nieuws voor de IJzeren Rijn, de snelle spoor-verbinding tussen Antwerpen en het Duitse Ruhrgebied: de studie over de spoorknelpunten in het Vlaams-Nederlands-Duitse grensgebied kan rekenen op een cofinanciering van 500.000 euro. In totaal maakt de EU 13,1 miljard euro vrij voor infrastructuurwer-ken in de lidstaten.

Van midden juli tot midden augus-tus werkte het Agentschap Wegen en Verkeer (AWV) aan de E19 tussen Mechelen-Zuid en Rumst. Een gron-dige vernieuwing van het wegdek was noodzakelijk om het rijcomfort en de veiligheid te verbeteren. In het totaal werd 8 kilometer auto-snelweg in de richting van Antwer-pen opnieuw aangelegd. Ook enkele bruggen kregen een opknapbeurt. Om de hinder te beperken, gebeur-den de werken in de zomervakantie en werkten de wegenwerkers zeven dagen op zeven. Daarnaast werd een filedetectiesysteem ingezet, dat het verkeer tijdig kon informeren over files en alternatieve reisroutes. In 2016 wordt opnieuw een deel van de E19 heraangelegd.

ONDERHOUDS- WERKEN E19 IN DE ZOMER

MOW MAG NAJAAR 2015

VIERDE VLAAMSE HAVENDAG DRAAIT ROND WERKEN EN (BE) LEVEN

HA

VEN

DA

G

Gespierde mannelijke dokwerkers vol tatoeages: ze bestaan nog, maar in de moderne zeehavens wordt hun rol steeds kleiner. Het havengebeu-ren is veelzijdiger geworden, met tal-loze bedrijven en honderdduizenden werknemers die uiteenlopende func-ties uitoefenen. De havenbesturen en overheidsdiensten spannen zich elke dag in om dat complexe geheel draaiende te houden. “De Vlaamse zeehavens doen grote inspanningen om werken en leven in havengebied zo aangenaam mogelijk te maken. Tijdens de Havendag willen we dat tonen”, zei Vlaams minister Ben Weyts, die de vier havens bezocht. “Voor veel mensen zijn onze havens een onbekende wereld. Wie op be-zoek komt, krijgt een andere kijk op de ontelbare activiteiten die er plaatsvinden.”

VLAAMSE ZEEHAVENS TONEN JOBS EN ACTIVITEITEN AAN 76.000 BEZOEKERS

Het clichébeeld van de stoere dokwerker doorprikken: dat was het hoofddoel van de vierde Vlaamse Havendag. Op zondag 20 september lieten de havens van Antwerpen, Zeebrugge, Gent en Oostende hun bezoekers uitgebreid proeven van werken, leven en beleven in en rond een zeehaven. Een heerlijke najaarszon, muziekoptredens, een 50 meter hoge sky watch en een beroependorp maakten het plaatje compleet.

6

ANTWERPEN

© H

aven

Gen

t

7

MOW MAG NAJAAR 2015

Jobs

Een belangrijk accent op de Haven-dag was werkgelegenheid. De Vlaam-se zeehavens zijn een belangrijke motor van onze economie en bieden een waaier aan jobs. Zo’n kwart mil-joen mensen werken rechtstreeks of onrechtstreeks in functie van een ha-ven. Een essentieel onderdeel van de havenactiviteiten is logistiek: progno-ses wijzen uit dat de logistieke sector in Vlaanderen nog sterk kan groeien. Maar ondanks het ruime aanbod aan jobs, raken vooral technische functies moeilijk ingevuld. Chauffeurs, lassers, sleepbootkapiteins en verkeersleiders storen zich nog vaak aan het oubol-lige imago van de haven. Ook daar wilde de vierde Vlaamse Havendag iets aan doen.

Attracties

In de haven van Antwerpen kwa-men 35.000 belangstellenden een kijkje nemen in de vele bedrijven, schepen en terminals die hun deu-ren openden voor het publiek. Ook de optredens in de ‘muziekdorpen’ vielen erg in de smaak. Vlaams Mobiliteitsminister Ben Weyts be-zocht ’s ochtends de containerter-minal van de nieuwe joint venture MPET aan het Deurganckdok. Hij kreeg ook een rondleiding in het ‘beroependorp’, waar technische jobs in de spotlights stonden, en lanceer-de mee de oproep om een nieuwe naam te zoeken voor de Deurganck-doksluis.

Na Antwerpen trok de minister naar de haven van Zeebrugge, waar zo’n 16.000 bezoekers aanwezig waren. Hij kreeg een voorstelling van het project ‘MUG-helikopter West-Vlaanderen’ en bezocht de Vlaamse vis veiling, waar kinderen een workshop met drones konden volgen. Op de sleep-hopperzuiger Artevelde kreeg hij een uitgebreide rondleiding. Eén van de origineelste attracties in Zeebrugge was de nieuwe Hanze Terminal van ICO (International Car Operators), waar een 50 meter hoge ‘sky watch’ een prachtig uitzicht bood over de achterhaven en de roro-terminal.

“WIE OP BEZOEK KOMT, KRIJGT EEN HEEL ANDER BEELD VAN DE HAVEN”

Minister Ben Weyts

ZEEBRUGGE

ZEEBRUGGE

8

MOW MAG NAJAAR 2015

Havendagdorp

De Gentse haven kon op de Haven-dag zo’n 21.000 kijklustigen bekoren. De meest gegeerde activiteit was een rondvaart met het havenjacht Jacob Van Artevelde in en rond het nieuwe Kluizendok: maar liefst 1.302 passagiers voeren mee. Minister Ben Weyts bezocht onder meer de ‘haven-dagdorpen’ aan de Rigakaai en de Kluizenkaai, waar bezoekers tal van schepen ontdekten, en de mijnen-jager M917 Crocus. Het prachtige weer bleek ook in Gent een voordeel: zelfs na 17 uur, toen de deuren gesloten werden, bleven de terrasjes langs het water en in de havendagdorpen nog een hele tijd goed gevuld.

Samenwerking

Minister Weyts toonde zich na afloop van de Havendag opgetogen over de vele bezoekers en de vlotte organisa-tie. “Ik ben trots op alle medewerkers die deze dag mogelijk hebben ge-maakt. Alles verliep uiterst professio-neel en de bezoekers waren enthou-siast. Het succes van deze Vlaamse Havendag toont aan dat onze havens veel sterker staan als ze samen naar buiten komen. Die positieve bood-schap wil ik ook in het buitenland uitdragen.”

In de kleinste Vlaamse zeehaven, die van Oostende, kwamen bijna 4.000 bezoekers een kijkje nemen. De be-drijven Falck en GEOxyz zorgden sa-men voor spectaculaire veiligheidsde-monstraties. Oostende liet de kijklus-tigen, onder wie minister Weyts, ook uitgebreid kennismaken met de REBO-site (Renewable Energy Base Oostende). Daar gebeurt onder meer het onderhoud van drie Belgische windmolenparken. Zowel in Gent als in Oostende vond tijdens de Haven-dag een overdracht van motorrede-boten van VLOOT aan het Koninklijk Marine Kadettenkorps plaats. De bui-ten dienst gestelde vaartuigen laten jongeren kennismaken met varen. Er is immers een structureel tekort aan zeevarenden en mensen met een maritieme opleiding.

OOSTENDE OOSTENDE

MOW MAG NAJAAR 2015

9

Het PIEK 2-proefproject van de Vlaamse overheid liep van november 2013 tot mei 2015 en onderzocht hoe het goederenvervoer van en naar supermarkten efficiënter en duurza-mer kan verlopen. 58 Vlaamse steden en gemeenten werkten eraan mee, net als vijf grote distributiebedrijven (Albert Heijn, Carrefour, Colruyt, Del-haize en Lidl) en een breed partner-schap van overheden, verenigingen en academici. Het project bestond uit twee grote luiken: uitgebreide akoestische onderzoeken, die het geluidsniveau van leveringen in kaart brachten, en het opzetten van een brede dialoog over stedelijke distri-butie. Dat laatste gebeurde via the-matische infosessies en stakeholders-platformen in zes Vlaamse steden en gemeenten.

PIEK 2 ONDERZOEKT LEVERINGEN BUITEN DE SPITSUREN

Files zorgen voor vertraging en belasten de mens, het mi-lieu en de maatschappij. Om het spitsverkeer te ontlasten, onderzocht het PIEK 2-proef-project of vrachtwagens ook in de dagrand (de vroege ochtend en de late avond) goederen kunnen leveren. De onderzoekers testten geluidsarm materiaal en chauffeurs kregen een speci-ale opleiding. Het resultaat: minder files, veiligere wegen en efficiëntere leveringen.

Overtuigende resultaten

De resultaten van het pilootproject liegen er niet om: leveringen in de dagrand zorgen voor minder files, veiliger (spits)verkeer, een lager brandstofverbruik en minder uitstoot van schadelijke stoffen. Een goed opgeleide chauffeur met een aan-gepaste vrachtwagen en geluidsarm laad- en losmateriaal kan de geluids-hinder tot een minimum beperken. Die mooie resultaten werpen ook vruchten af buiten de proeftuin. Zo werd op 10 juli de nieuwe geluidsre-gelgeving voor goederenbelevering aan supermarkten een eerste keer principieel goedgekeurd door de Vlaamse Regering. Dat moet de weg effenen voor een specifiek wettelijk kader voor leveringen in de dagrand vanaf 2016. De brede dialoog die PIEK 2 op gang bracht, vormt een basis voor andere lokale overheden die aan de slag willen met stedelijke logistiek.

DUURZAAM, VEILIG EN EFFICIËNT

10

MOW MAG NAJAAR 2015

JAN BLOMME NIEUWE GEWESTELIJK HAVENCOMMISSARIS

“SAMENWERKING KAN ONZE HAVENS STERKER MAKEN”

Half augustus trad Jan Blomme (58) in de voetspo-ren van gewestelijk haven-commissaris Toon Colpaert. Als kersverse ‘bruggenbou-wer’ vormt hij de link tus-sen het Vlaamse Gewest en de havenbesturen van de vier Vlaamse zeehavens. In Antwerpen, Zeebrugge, Gent en Oostende kijkt hij toe op de goede werking van de havenbedrijven. Hoe ziet de nieuwe havencommissaris zijn taak?

Wie is Jan Blomme?Jan Blomme (58) startte zijn loopbaan in de havensector in 1993 bij het Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen. Hij groeide er door tot afdelingshoofd Studie & Ontwikkeling en afdelingshoofd Intermodaliteit en Achterland. Sinds 2014 is hij CEO van Port of Antwerp International, dat advies verleent aan andere havens en participaties neemt in overzeese havenprojecten. Zo raakte hij vertrouwd met heel wat elementen die aan de functie van havencommissaris verbonden zijn.

Jan Blomme is licentiaat Moderne Geschiedenis, Master of Arts (VS) en doctor in de Letteren en Wijsbegeerte (Economische Geschiedenis). Sinds 2004 is hij ook gastdocent Haveneconomie aan de Universiteit Antwerpen.

INTE

RVIE

W

Mijnheer Blomme, gefeliciteerd met uw nieuwe uitdaging!

“Dank je wel. Het wordt inderdaad een uitdaging, maar ik wil er graag mijn tanden in zetten. Ik werk al mijn hele carrière in de havenwereld. Dat ik nu samen met de Vlaamse havens mag werken om onze havenregio nog competitiever te maken, voelt als een bekroning.”

Het havenlandschap verandert constant. Welke gevolgen heeft dat voor het beleid?

“De havenwereld is de afgelopen twintig jaar veel complexer gewor-den. Daardoor roepen belangrijke beslissingen meer onzekerheid op. Goederenstromen kunnen snel opko-men en weer stagneren. De allianties en aanlooppatronen van rederijen

11

MOW MAG NAJAAR 2015

Welke kansen ziet u voor de toe-komst?

“Met de nakende opening van de terminals op de tweede Maasvlakte neemt de competitie met Rotterdam toe. Door samen te werken kunnen de Vlaamse havens hun positie ver-sterken. Op korte termijn kan gedacht worden aan het optimaliseren van de bestaande behandelingscapaciteit over de verschillende havens heen, rekening houdend met het belang en de roeping van elke haven. Ook de ontwikkeling van een gemeenschap-pelijke achterlandlogistiek, onder meer door het bundelen van cargo, zou het spoorwegvervoer naar Duits-land en Centraal-Europa een sterke impuls kunnen geven.”

Hoe ziet u Flanders Port Area, het samenwerkingsverband van de havens, evolueren?

“Flanders Port Area is erin geslaagd de discussie over samenwerking op te starten. Dat resulteerde in enkele mooie initiatieven, zoals het Cargo Community System (CCS). Onder im-puls van de haven van Antwerpen ontwikkelde dat platform gezamenlij-ke ICT-toepassingen. In de toekomst zouden we nog meer kunnen focus-sen op projecten die de competitivi-teit van de Vlaamse havens verster-ken.”

“Een belangrijke verwezenlijking van Flanders Port Area is de tweejaar-lijkse Havendag, die dit jaar aan zijn vierde editie toe was. Voor veel bur-gers zijn de havens onbekend terrein. Door geluidsnormen en andere maat-regelen zijn ze de afgelopen jaren uit het zicht van het grote publiek ver-dwenen. Maar onbekend is onbemind. En dat is jammer, want onze havens zijn erg boeiend. Een initiatief als de Havendag, dat telkens weer grote aantallen bezoekers lokt, is dus een prachtige prestatie!”

veranderen voortdurend. De Euro-pese Commissie legt meer regels op, en ook de burgers zijn mondiger geworden. Dat maakt de planning en uitvoering van nieuwe projecten com-plex en moeilijk te voorspellen.”

Hoe past het beleid zich aan die evoluties aan?

“Tot voor kort zette het havenbeleid vooral in op grote infrastructuur-werken. Als je wilt groeien, moet je ervoor zorgen dat je voldoende ca-paciteit hebt en een efficiënte goede-renafhandeling kunt garanderen. Dat blijft ook in de toekomst belangrijk, maar we moeten verder mikken. Als we onze infrastructuur flexibel en veerkrachtig maken, kunnen we ons makkelijker aanpassen aan wijzigin-gen in de markt. Dat kan bijvoorbeeld door de bouw van terminals, kaai-muren of sluizen gefaseerd te laten verlopen, en door rekening te houden met de ontwikkeling van mogelijke nieuwe scheepstypes. Door indus-trieën en diensten aan te trekken die bestaande activiteiten aanvullen, bijvoorbeeld eindproducten die ge-maakt worden met de output van petrochemische bedrijven, verkleint ook de kwetsbaarheid van een haven. Tot slot moeten we bekijken welke samenwerkingsverbanden tussen de Vlaamse havens hun concurrentiepo-sitie kunnen versterken.”

Wat worden uw belangrijkste werkpunten?

“De concurrentiekracht van onze havens behouden en versterken, in nauw overleg met alle spelers in het Vlaamse havenlandschap: dat wordt mijn grootste uitdaging. Samen kunnen we de economische en maat-schappelijke betekenis van onze ha-vens opnieuw bekijken. Uit een ander vaatje tappen kan nuttige perspectie-ven opleveren.”

Waar wilt u het verschil maken?

“Het lanceren van concrete initiatie-ven gebeurt door de havenbesturen en de Vlaamse havenadministratie. Als havencommissaris moet ik vooral faciliteren en coördineren. Daarbij kan ik verder bouwen op het werk van mijn voorganger, Toon Colpaert, en op de vele minder bekende initia-tieven die al bestaan. Dat zijn veelal niet-commerciële samenwerkingsver-banden tussen de Vlaamse havens, bijvoorbeeld om samen te lobbyen rond het Europese havenbeleid, of om gezamenlijke regels te creëren rond milieubeleid, veiligheid en mo-biliteit.”

“Een belangrijke remmende factor is de grote fragmentatie van het Vlaam-se havenlandschap en het ontbreken van gezamenlijke projecten. In eerste instantie moeten we ervoor zorgen dat alle spelers de voordelen van bepaalde samenwerkingsvormen zien. Cruciaal daarbij is dat de havens zélf initiatieven nemen en de havenbestu-ren bereid zijn om zich echt te en-gageren. Daarvoor is een consensus nodig rond een gemeenschappelijk gedragen maar flexibel in te vullen havenvisie op Vlaams niveau.”

“DE HAVENWERELD IS DE AFGELOPEN TWINTIG JAAR VEEL COMPLEXER GEWORDEN”

12

MOW MAG NAJAAR 2015

DEPARTEMENT MOW TREKT EROPUIT!

WAT BELEEFDEN ONZE COLLEGA’S AFGELOPEN ZOMER?

Over de grenzen kijken verruimt je blik. Daarom trekt het Departement MOW gere-geld naar het buitenland: om zijn expertise met anderen te delen en om zelf ook inspi-ratie op te doen. Waar reisden onze collega’s de afgelopen maanden zoal naartoe?

Afgelopen lente vertrok MOW’er Daan Ceulemans met zijn vriendin naar Zuid-Amerika. Het koppel wilde er enkele maanden met z’n tweetjes tussenuit. Het werd een onvergetelijke ervaring.

“We kozen voor Zuid-Amerika omdat je er makkelijk met de bus kunt reizen, en omdat het continent veel te bieden heeft op het vlak van natuur en cultuur”, vertelt Daan. “Ons voorbereiden deden we niet: we boekten vliegtickets naar het magische Rio de Janeiro en drie maanden later zouden we via Quito, aan de andere kant van Zuid-Amerika, terug naar België vliegen. Hoe of wat, dat zouden we ter plaatse wel zien. Het ideale recept voor een boeiende reis!”

18.000 km verwondering

In totaal bezocht het koppel zes landen: Brazilië, Argenti-nië, Chili, Bolivia, Peru en Ecuador. “Met de bus hebben we zo’n 18.000 kilometer afgelegd”, zegt Daan. “We hebben prachtige natuur gezien, ontzettend leuke dingen gedaan, veel bezienswaardigheden bezocht en fantastische men-

sen ontmoet. Vooral de trektocht naar de zoutvlakten van Uyuni (Bolivia), het beklimmen van de Machu Picchu (Peru) en de vijf daagse trektocht door het Amazonewoud zullen me altijd bijblijven.”

“DRIE MAANDEN ZUID-AMERIKA: FANTASTISCH!”

13

MOW MAG NAJAAR 2015

In kaart brengen hoe Thailand met transportuitdagingen om-gaat: dat was het doel van Sarina Motmans (Haven & Waterbeleid), Joke Bamps (Algemeen Beleid), Barbara Vansompel (Maritieme Toegang) en Stijn Vos (Water-bouwkundig Laboratorium) tij-dens hun studietrip naar Azië afgelopen zomer.

Van 13 tot 24 juli bezocht het viertal in Thailand grote infrastructuurpro-jecten en wisselden ze ter plaatse expertise uit. Tijdens hun reis trok-ken ze onder meer naar de havens van Bangkok en Laem Chabang, het containerdepot in Lat Krabang, het distributiecentrum Tesco Lotus en het Royal Irrigation Department. Ze voeren mee met een baggerschip en namen een kijkje in de metro van Bangkok, die momenteel wordt uitge-breid met een snelle lijn rond de stad.

Modal shift promoten

“Hoe verschillend de cultuur ook mag zijn, Thailand kampt deels met dezelfde uitdagingen als Vlaande-ren”, vertelt Sarina Motmans. “De Thaise havens moeten steeds meer rekening houden met de mening van omwonenden. De ruimte is beperkt en overleggen met buren en andere stakeholders is de boodschap. Ook op logistiek vlak zijn er veranderin-gen. Momenteel vervoeren de havens hun goederen nog grotendeels met vrachtwagens landinwaarts. Maar die vrachtwagens staan steeds vaker stil. De overheid probeert de binnenvaart en vooral het spoorwegvervoer extra te promoten door meer en betere infrastructuur aan te bieden.”

Druk verkeer

Net als Vlaanderen streeft de Thaise overheid naar compactere steden met voldoende openbaar vervoer.

“Dat moet leiden tot kortere reisaf-standen, minder auto’s, een beter ruimte- en energiegebruik en een betere toegang tot jobs en diensten”, aldus Joke Bamps. “In Bangkok wordt de metro uitgebreid. Door de vele files zoekt Thailand ook alternatieven voor het traditionele vrachtvervoer. Het distributiecentrum Tesco Lotus levert steeds vaker ’s nachts, ook om-dat vrachtwagens tijdens de piekuren niet op de autosnelwegen mogen. In Vlaanderen experimenteren we ook al enkele jaren met leveringen buiten de piekuren.”

Leerrijke ervaring

De trip naar Thailand was erg leer-rijk, zeggen de collega’s eensgezind. “Thailand en Vlaanderen kijken vanuit een andere invalshoek naar gelijkaardige problemen. Het is boei-end om die verschillen te zien en er inspiratie uit te halen. En het reizen met collega’s was zeker ook een meevaller!”

“THAILAND KAMPT MET DEZELFDE TRANSPORTUITDAGINGEN ALS WIJ”

MOW MAG NAJAAR 2015

14

MOW’er Wim De Cock (Maritieme Toegang) is al tien jaar betrokken bij de uitbreiding van het Panama-kanaal. Hij maakte deel uit van het Frans-Belgische team dat in 2005 het concept van de nieuwe sluizen uittekende. Dit voorjaar trok hij opnieuw naar Pa-nama, samen met zijn collega Sofie Nullens, om het resultaat te bewonderen.

Het Panamakanaal in Centraal-Amerika verbindt de Atlan-tische Oceaan met de Grote Oceaan. Het kanaal is 80 kilo-meter lang en ligt 30 meter boven de zeespiegel, tussen de bergen. Sluizencomplexen brengen de schepen omhoog en weer naar beneden.

Gigantisch

Wim De Cock en Sofie Nullens verbleven van 8 tot 16 mei in Panama. Ze bezochten de bestaande sluizen en namen een kijkje in de nieuwe sluizencomplexen, die veel groter zijn. “De huidige sluizen zijn te smal en te ondiep om grote containerschepen door te laten”, vertelt Wim De Cock. “De nieuwe sluizen zijn 55 meter breed, 18,3 meter diep en 427 meter lang. Het hele project is zo’n tien keer groter dan de bouw van de Deurganckdoksluis. Zo’n enorme onderne-ming, dat maakt toch wel indruk. In het voorjaar van 2016 wordt het complex in gebruik genomen, ongeveer tegelijk met de Deurganckdoksluis.”

Uitwisseling

De ingebruikname van de nieuwe sluizen wordt in Panama grondig voorbereid. “Tijdens onze tocht van de ene kant van het Panamakanaal naar de andere, bezochten we een mi-niversie van het kanaal”, vertelt Sofie Nullens. “Daar kunnen loodsen en kapiteins ‘in real time’ oefenen hoe ze de nieuwe sluis moeten invaren.” In het weekend bezochten de twee collega’s ook enkele toeristische plaatsen, zoals een stadspark en het oude stadsdeel Casco Viejo. “Maar het boeiendste was toch het uitwisselen van expertise met de professionals ter plaatse. Zij maakten uitgebreid tijd voor ons, we bespraken technische problemen en zij gaven ons aandachtspunten mee voor onder meer de Nieuwe Sluis in Terneuzen.”

“DE NIEUWE SLUIZEN AAN HET PANAMAKANAAL MAAKTEN INDRUK”

15

MOW MAG NAJAAR 2015

Van 18 tot 29 mei verbleven vier Thaise medewerkers van de haven van Bangkok in Vlaanderen. Ze kregen hier een ‘on the job’-trai-ning over baggeren en peilen. Het werd een praktijkstage om u te-gen te zeggen!

De Thaise medewerkers waren op heel wat plaatsen welkom: bij het Agentschap Maritieme Dienstverlening en Kust (MDK), nv De Scheepvaart, het Waterbouwkundig Laboratorium, de havens van Antwerpen en Zeebrugge en zelfs in de baggerbedrijven Jan De Nul en DEME. Een mooie mix tussen overheid en bedrijven.

Gerichte vragen

De leden van de delegatie werken in Bangkok respectievelijk als kapitein en ingenieur op een baggerschip, en als cartograaf en afdelingshoofd van de peildienst. Daardoor konden ze in Vlaanderen gerichte vragen stellen over bagger- en peilproblemen in Thailand. Het viertal kreeg een boei-end programma voorgeschoteld:

* In de haven van Antwerpen kreeg de delegatie uitleg over de haven en de peilactiviteiten. Sluizen blij-ken in Thailand erg zeldzaam te zijn: een bezoek aan het sluizen-complex van Ham later in de week viel dan ook zeer in de smaak. In de namiddag voer de delegatie met een peilboot door de haven.

WAT LEERDEN VIER THAISE STAGIAIRS IN VLAANDEREN?

* Bij MDK legde het hydrografieteam uit hoe baggeren en peilen gebeurt op de Noordzee en in jachthavens. De theorie werd concreet gemaakt tijdens een vaart met de peilboot Ter Streep.

* Het Waterbouwkundig Laboratori-um legde zijn werking uit en deelde zijn kennis over onder meer de sedimentatieproblematiek van de haven van Zeebrugge.

* In de haven van Zeebrugge kon de delegatie meevaren met een bag-gerboot. Vooral de omvang van het schip en de gebruikte technieken trokken de aandacht.

* Het baggerbedrijf Jan De Nul toon-de de vele simulatiemogelijkheden van het bedrijf en de afdelingen waar onderdelen van baggersche-pen worden gebouwd. In de namid-dag voer het gezelschap met een baggerboot naar de ingang van de Waaslandsluis.

* nv De Scheepvaart deelde zijn ervaringen met peil- en bagger-activiteiten en trok opnieuw naar het sluizencomplex van Ham, waar aandacht was voor de sluizen en de pompinstallatie.

* Tot slot trok de delegatie naar bag-gerbedrijf DEME, dat indruk maakte met een bezoek aan de ontwa-teringsinstallatie AMORAS en een baggervaart op de Schelde.

Winnaars

Zowel de Thaise als de Vlaamse partners waren tevreden over het werkbezoek, waarbij heel wat kennis en expertise werden gedeeld. Bagger- en peiltechnieken zoals de sweeper en de cut-ter dredger-techniek bleken interessante concepten te zijn voor Thailand. Met één Vlaams concept, de onderwatercellen voor de opslag van slib, heeft de delegatie inmiddels zelfs een innovatie-wedstrijd van de Port Authority of Thailand gewonnen! Een mooie prestatie, die ongetwijfeld nieuwe deuren zal openen voor Vlaanderen.

MOW MAG NAJAAR 2015

De reorganisatie van het Departe-ment MOW is al een tijdje een hot topic in de wandelgangen. Een nieu-we structuur, meer samenwerken … Komt er voor de werknemers een grote omwenteling aan? “Dat valt best mee”, zegt transitiecoördinator Maarten Van Onckelen. “De reor-ganisatie komt niet zomaar uit de lucht vallen, ze is het resultaat van een jarenlang veranderingsproces. We streven al een tijdje naar een minder hiërarchische structuur met meer sa-menwerking. Concreet gebeuren er in

REORGANISATIE DEPARTEMENT MOW IN DE STARTBLOKKEN

HOE ZIET JOUW JOB ER STRAKS UIT?

Eind januari gaat de aange-kondigde reorganisatie van het Departement MOW offi-cieel van start. De nieuwe, vlakkere structuur moet van het departement een wendbare netwerkorganisa-tie maken die samenwerken en kennis delen hoog in het vaandel draagt. Wat bete-kent dat concreet voor de medewerkers?

januari drie dingen. Onze vier beleids-afdelingen worden herleid tot één grote afdeling Beleid, waar we alle inhoudelijke expertise verzamelen. Daarnaast richten we opnieuw een coördinerende stafdienst op voor het hele beleidsdomein. Tot slot komt er één grote afdeling Verkeersveiligheid, die alle beleidsmatige en uitvoerende aspecten van verkeersveiligheid zal omvatten. Niemand wordt ontslagen, we zoeken alleen een beter werkmo-del voor onze werknemers.”

16

17

MOW MAG NAJAAR 2015

Samenwerken

De nieuwe structuur moet ervoor zorgen dat het departement MOW zijn expertise maximaal kan inzetten, en dat complexe uitdagingen vanuit verschillende invalshoeken worden bekeken. “Op dit moment werken we nog te veel binnen de lijntjes van onze afdelingen”, meent Maarten Van Onc-kelen. “Krijgt een afdeling een vraag, bijvoorbeeld over goederenvervoer, dan bekijkt ze die vanuit haar eigen expertise. Maar goederenvervoer is zowel mogelijk over land als over het water: die twee afdelingen moeten

dus samenwerken. Door meer vanuit thema’s te werken, kunnen we een co-herenter beleid voeren.” De afdelings-hoofden van de nieuwe afdelingen stellen de thematische teams samen. Binnen die teams zullen mensen van verschillende achtergronden project-matig samenwerken. Maarten Van Onckelen: “Zo’n kruisbestuiving kan erg creatieve, innovatieve ideeën ople-veren. Een IT’er in een financieel team weet meteen of een nieuwe werkwij-ze technisch haalbaar is. Maar ook iemand die niets met een project te maken heeft, kan waardevolle ideeën leveren, omdat hij buiten het gekende kader durft te denken.’

* Geen ontslagen * Gelijkaardige jobinhoud* Vlakkere structuur met

minder niveaus* Meer samenwerken* Anders werken: plaats-

en tijdonafhankelijk, online vergaderen …

Startevent op 28 januariOp 28 januari 2016 geven we officieel het startschot voor het ‘nieuwe’ departement. Het wordt een flitsende, interactieve dag vol boeiende activiteiten die de nieuwe netwerkorgani-satie weerspiegelen.

Mis het niet!

Anders en beter

De reorganisatie streeft in eerste in-stantie naar meer interne samenwer-king. Maar op termijn wil het departe-ment ook ánders gaan werken, weet Maarten Van Onckelen. “Sinds vorig jaar experimenteren we met plaats- en tijdonafhankelijk werken. Dat willen we nog verder uitbouwen. De communicatie zal wel anders moeten verlopen als mensen vaker van thuis werken. In plaats van iedereen rond een tafel te zetten, zullen we bijvoor-beeld overleggen via e-mail, FaceTime … Belangrijk daarbij is een goede coaching van onze leidinggevenden, zodat zij mensen kunnen motiveren en nieuwe methodes kunnen introdu-ceren.” Het einddoel van alle veran-deringen is een flexibele, wendbare organisatie die vragen geïntegreerd bekijkt en haar expertise zowel intern en extern kan delen.

De reorganisatie kort

Maarten Van Onckelen, transitiecoördinator

18

MOW MAG NAJAAR 2015

KIJK MEE!

GIGANTISCHE DEUREN STAAN EINDELIJK IN DEURGANCKDOKSLUIS

Vier sluisdeuren en twee spoor- en wegbruggen voor de Deurganckdoksluis: daarmee arriveerde het Chinese schip Zhen Hua op 25 mei in de haven van Antwerpen, na een zeereis van twee maanden. De kolossale lading woog niet minder dan 12.000 ton en kostte zo’n 25 miljoen euro. Afge-lopen zomer werden de sluisdeuren via de Waaslandhaven de Deurganckdoksluis ingevaren: een huzarenstukje.

19

MOW MAG NAJAAR 2015

Knap staaltje techniek

Begin mei werd de grootste sluis ter wereld onder water gezet. De giganti-sche sluisdeuren, van de Chinese staal-constructeur ZPMC, arriveerden enkele weken later per schip. Die deuren moe-ten het waterniveau van de sluis regelen. Ze zijn 70 meter lang, 11 meter breed en wel 27 meter hoog, om ook de grootste containerschepen door te laten. Elke sluisdeur weegt zo’n 2.000 ton.

1 SLUISDEUR70 meter lang / 11 meter breed

27 meter hoog / 2000 ton

Het lossen van het schip en het inva-ren en installeren van de sluisdeuren gebeurde tussen juni en oktober. Per losbeurt zonk het schip ongeveer 9 meter dieper, zodat het vaartuig en de deuren deels onder water kwamen te liggen, maar wel bleven drijven. Het kraanschip Brabo schoof ze vervol-gens op een ponton, zodat ze via de Waaslandhaven naar de sluis konden

Het Chinese schip Zhen Hua arriveerde op 25 mei in de haven van Antwerpen. Zijn lading, vier sluisdeuren en twee spoor- en wegbruggen, woog in totaal 12.000 ton.

drijven. Daar werden de sluisdeuren in hun definitieve positie geplaatst. Die plaatsing was een technisch hoog-standje, want de sleuven waarin de deuren passen laten nauwelijks 5 cen-timeter speling toe. Momenteel leggen de havenpartners de laatste hand aan de sluisinstallatie. In maart 2016 zou-den de eerste schepen door de Deur-ganckdoksluis moeten varen.

Het kraanschip Brabo schoof de deuren op een ponton, zodat ze via de Waasland-haven naar de sluis gebracht konden worden.

20

Na meer dan twee jaar werken werd de gloednieuwe ontsluitings-weg tussen Niel en de A12 afgelopen zomer geopend voor het verkeer. De nieuwe verbinding is 1,2 kilometer lang en maakt deel uit van de gewestweg N171, die van de E19 tot voorbij de A12 zal lopen. De weg heeft in beide richtingen één rijstrook, gescheiden door een groene middenberm, en je mag er maximaal 70 kilometer per uur rijden. De nieuwe verbinding werd extra verstevigd omdat er veel vrachtwagens zullen passeren. Voor de aansluiting van de nieuwe weg bouw-de het Agentschap Wegen en Verkeer in 2008 al twee rotondebruggen over de A12. Tussen die rotondes werd een geluidsberm aangelegd om eventuele geluidshinder te beperken. Later volgt mogelijk nog een groenscherm.

NIEUWE ‘BANAAN’ MAAKT RUPELSTREEK VEILIGER De langverwachte ‘Banaan’, de gebogen verbindingsweg

tussen de A12 en het industrieterrein van Niel, is klaar. De nieuwe gewestweg moet het vrachtverkeer in de gemeen-ten Boom, Rumst en Niel verminderen en de Rupelstreek veiliger maken.

Aangenamer leven

De nieuwe gewestweg brengt het vrachtverkeer van en naar de indus-triezone Krekelenberg vlotter naar zijn bestemming. Ook het doorgaand verkeer hoeft niet meer door Boom, Rumst en Niel te passeren. De woon-straten krijgen daardoor minder sluipverkeer tussen de A12 en de E19 te verwerken, wat de leefbaarheid verbetert. Fietsers en voetgangers kunnen een nog veiliger pad kiezen door het Rupelpark, dat dit najaar wordt aangeplant. Vijf fietstunnels onder de nieuwe gewestweg zorgen ervoor dat alle fietsroutes blijven bestaan.