Gespot: potloodventer. Leidse studentes zijn bekend met zijn verschijning maar voelen zich vaak niet bedreigd door de exhi-bitionist. ‘Hij fiets zich al aftrek-kend voorbij, alleen om ons te shockeren.’

Door Esha MEtiary Een studente re-ageerde vorige week donderdag bij een verkiezingsdebat verontwaar-digd op de stelling dat Leiden vei-liger moest worden. Volgens haar was de instelling van de politie be-langrijker dan de hoeveelheid blauw op straat. ‘Ik woon in een vrouwen-studentenhuis en we hebben last van een gluurder die graag zijn geslachtsdeel toont. De wijkagent heeft tegen ons gezegd dat het onze schuld was, omdat we korte broekjes dragen in de zomer.’

Siem Kleinhout, wijkagent in Leiden-Zuid, reageert nuchter. ‘De dames komen vaak rond half twee al dan niet aangeschoten thuis in hele korte rokjes. En na het douchen kle-den ze zich vaak om in verlichte ka-mers, met de gordijnen open. Ik zeg niet dat het niet kan, maar denk er over na. Of, misschien heel ouder-wets, laat je een keer thuis brengen.’

Het is namelijk niet de eerste keer dat de studentenhuizen geteisterd worden door een potloodventer; in 2006 werden de dames aan de Jan van Goyenkade en de Schelpenkade geplaagd door iemand die graag zijn lus door de bus schoof en klaarkwam op de mat of op de ramen.

Sinds afgelopen zomer is er een nieuwe gluurder actief in Leiden-Zuid, die inmiddels bij veel studen-tenhuizen bekend is. ‘Een van mijn huisgenoten was ’s avonds haar kamer aan het schoonmaken, met de gordijnen open. Op een gege-ven moment viel haar een man op, die zichzelf onder een lantarenpaal stond te bevredigen’, vertelt Floor Spieker (24, rechten), bewoonster van een meisjeshuis op de Schel-penkade. De bewoonster rende weg en waarschuwde haar huisgenoten, maar er werd niet meteen actie on-dernomen. Spieker: ‘We hadden ge-hoord dat het vaker voorkwam, de man zou alleen kijken en niets doen.’

> Verder lezen op pagina 5

‘Oppassen voorde monstercock’

6 maart 201437ste Jaargang • nr. 21

‘Ik denk meteen: wacht eens effe’

Economie hoeft niet hard en koud te zijn, vinden Britse zelfvoorzieners

tomografie: de wiskunde van supercomputers en staal-in-wording

het nieuwe leven van oude wijken. ‘Politie-inval? Er mag best wat rumoer zijn’

Pagina 4 Pagina 5

Schandpaal voor huisjesmelkersDe PvdA wil met naming and shaming malafide huisbazen bestrijden. ‘Je kunt denken aan een website met namen van slechte huisbazen.’

Ophef over Leidse rechtenpromotie Twee Rotterdamse wetenschappers pro-beerden een promotie aan de Leidse rechtenfaculteit van ‘een Israëlische oor-logsmisdadiger’ te verhinderen.

Pagina 11

Pagina 3 Pagina 7 Pagina 9

Hoe ervaren Leidse betrokkenen de onrust in de Krim? ‘Ik ben Oekraï-ner, en mijn vrouw is Russisch.’

‘Maandag had ik nog sterk de indruk dat er een echte oorlog zou beginnen. Niet alleen in de Krim, maar in heel het land.’ Theoretisch natuurkun-dige Alexey Boyarsky staat constant via Skype en Facebook in contact met zijn vrienden in Oekraïne. En zijn studenten: behalve aan de Uni-versiteit Leiden werkt hij ook bij het Bogolyubov Instituut voor theoreti-sche natuurkunde te Kiev.

‘Oekraïne is een land met vijf-tien miljoen inwoners, vol wapens en mensen met militaire ervaring

‘Poetin is een action figure’Leidse Oekraïners, Russen en experts over het conflict

in Afghanistan. Ze zouden Rus-land nooit zomaar de Krim af la-ten pakken. Ik ben Oekraïner, en mijn vrouw is Russisch. De twee volken zitten dicht op elkaar. Ik heb Russisch sprekende vrienden in Oekraïne, en Russische vrienden in Moskou. De volken staan dicht bij elkaar; als Russen en Oekraïners elkaar gaan vermoorden, zullen zelfs de door propaganda verblinde Rus-sen zien dat er iets mis is.’

Op dinsdag vat Boyarski de ont-wikkelingen samen: ‘Rusland is gaan praten. Dat is bemoedigend: elke dag dat er gepraat wordt, is goed voor Oekraïne en de Krim. Zolang de escalatie maar stopt.’

‘Toen de revolutie in Oekraïne

begon, dacht ik gelijk aan mijn fa-milieleden’, zegt de Russische Julia Ilyina (25), die in Leiden de master Ruslandkunde volgt en onderzoek doet naar de verhouding tussen de verschillende etnische groepen op het schiereiland. ‘Ik ben er geboren, maar op mijn vierde verhuisd naar Finland. Mijn grootouders wonen in de badplaats Jalta, in de Krim. Ik heb nog geen contact met ze gehad, maar moet er niet aan denken dat er een oorlog uitbreekt.

‘Ik ben niet pro-Russisch en was blij dat de mensen in Kiev er in slaag-den om verandering af te dwingen. Onder Janoekovitsj was er stagnatie vanwege de corrupte regering. Maar het zou fijn zijn als het land met Eu-

ropa én Rusland samenwerkt. Alleen zie ik geen goede leiders in Oekraïne die dat voor elkaar kunnen krijgen.’

Maar dat wil niet zeggen dat Poe-tin militairen naar de Krim mag sturen. ‘Hij wil dat zijn volk hem als de grote held ziet. Hij is een action figure: een Russische Superman, die met ontblote borst worstelt met een tijger. De mythe van “de grote man” is heel belangrijk in Rusland. Maar hij houdt zich niet aan wat er in ver-dragen is vastgelegd en laat opzichtig zien dat hij Russen buiten de lands-grenzen wil beschermen. Het is een show. Daarom maak ik me ook nog niet al teveel zorgen.’

> Verder lezen op pagina 6

A LA CARTE DAGELIJKS VANAF 17.00 UUR Lunch woens/zond vanaf 12.30 uur menu’s vanaf € 19,50***AFSTUDEER ARRANGEMENTBubbel en amuse, menu en wijn, all-in € 39,50 p.p.***KABINETARRANGEMENT 7 T/M 27 MAART3-gangen (surprise) menu € 27,50 p.p. (alleen op reservering)

Kloksteeg 25, LEIDEN (t.o Pieterskerk)

071-5126666 of www.prentenkabinet.nl

mare-prentenkabinet 140227.indd 1 27-02-14 15:18

Advertentie

Oekraïnse soldaten in Privolnoye. ‘Kiev moet nu rustig blijven en niet ingaan op provocaties.’ Foto Hollandse Hoogte

Bandirah Pagina 12

Let them eat cakeMijn eerste, echte, wetenschappelijk verantwoorde paper wordt deze week gepubliceerd. Om dit te vieren ga ik een presentaartie geven, compleet met taart, taartdiagram en een legendarische, in radioactieve modder besmeurde Chinese mijnwerker.

Het onderzoek ging over de milieuschade die optreedt bij de productie van neodymiummagneten, waarvan de grondstof voor 86 procent uit één tamelijk radioactieve Chinese mijn komt. Jaren geleden had ik via Google een bijpassend plaatje gevonden. Omdat ik vervolgens bij presentaties die Chinees te pas en te onpas liet opdraven is het ondertussen een running gag geworden onder mijn mede-promovendi.

Dus nu heb ik een speciale taart besteld, waar de resultaten van mijn onderzoek in de vorm van een taart-diagram op staan. En in het midden van de taart: een marsepeinen Chinees, die met een grote chocoladeschep een gat aan het graven is. Besmeurd in eetbare modder en spikkeltjes felgroene gelei.

Ik was overigens al langer van plan mijn colle-ga’s met een speciale taart te verblijden, al was mijn eerdere plan nét iets te morbide om daadwerkelijk uit te voeren.

Ik was namelijk een half jaar geleden van mijn fiets gereden. Door een scooter, en niet zo maar een scooter, nee, nu net door die ene zeldzame scooter die voor de ver-andering géén takkeherrie maakt, waardoor ik nietsver-moedend en niet achteromkijkend afsloeg, precies op het moment dat deze mythische, fossiele brandstof slurpende eenhoorn mij inhaalde. Terwijl mijn hoofd met een per-fect pisboogje op de stoeprand afstevende, had ik precies genoeg tijd om het op dat moment veruit meest relevante concept in mijn geest te kunnen vormen: shit.

De volgde ochtend lag ik in een operatiekamer van het LUMC. Een nacht aan tests had uitgewezen dat de linker-kant van mijn gezicht op vier plaatsen gebroken was, tot aan een geplette sinusholte en een botsplinter bij mijn oog aan toe. Er moest nodig geopereerd worden, wil ik maar zeggen.

De anesthesiste legde nog een dekentje over me heen en waarschuwde me zoetsappig dat ze de verdoving ging toebrengen. ‘Over een minuut of wat is het net alsof je een paar biertjes gedronken hebt. Maak je geen zorgen, dat hoort erbij.’

Nog geen twee tellen later leek het alsof iemand mijn hoofd in een doortrekkende wc-pot had gehangen. ‘Ik weet niet wat jullie meestal drinken,’ stamelde ik, ‘maar dit is dus echt geen bier’.

‘Zei ik bier?’ lachte de anesthesiste lieftallig. ‘Ik bedoel-de natuurlijk morfine. Slaap lekker!’

Het volgende moment werd ik wakker, en voelde mij fantastisch. Een arts kwam binnenlopen. Ik riep gelijk ‘HOI DOCTOR!’ De arts antwoordde: ‘Jij bent stoned.’ Ze keek me nog even aan, leek toen in het diepst van haar studen-tentijdherinneringen te graven en corrigeerde zichzelf. ‘Niet stoned. High.’

Ze porde professioneel in mijn wang. ‘Jij hebt ongeloof-lijk geluk gehad meneer Sprecher’, sprak ze, meer tegen zichzelf dan tegen mij. ‘Twee centimeter hoger en je was dood geweest.’

Dat leidde tot een enigszins morfine-gekleurd introspec-tiemomentje. Want wat als ik nou daadwerkelijk dood was geweest? Dan hadden ze vast een jaarlijkse prijs voor mij ingesteld. Een paar honderd euro voor een of andere der-dewereldstudent. Maar nu leefde ik nog, ergo, ik zou zelf maar iets moeten verzinnen. De jaarlijkse Benjamin-is-toch-niet-dood-taart, voor de promovendus die de paper met – compleet willekeurig – de langste titel wist te pu-bliceren. De wondere wereld van morfine. Een paar dagen later was het idee alweer wat minder briljant.

Een beetje morbide blijft het wel. De Chinees, die besmeurd in radioactieve modder zwoegt om mijn onder-zoeksveld een beetje boeiend te houden: ik heb een taart aan hem opgedragen. Lachen-gieren-brullen natuurlijk, maar in het echt is hij allang dood.

BENJaMIN SpRECHER is promovendus bij het Centrum voor Milieuwetenschappen Leiden

Redactie-adres Pieterskerkhof 6 2311 SR LeidenTelefoon 071–527 7272

Website mareonline.nl E-mail redactie@mare.leidenuniv.nl De redactie is op vrijdag gesloten. Oplage circa 15.000

Hoofdredactie

Frank Provoost frank.provoost@mare.leidenuniv.nl

Redactie

Vincent Bongers vbongers@mare.leidenuniv.nl

Bart Braun bbraun@mare.leidenuniv.nl

Marleen van Wesel h.g.van.wesel@mare.leidenuniv.nl

Esha Metiary (stagiair) e.j.metiary@gmail.com

Medewerkers

Emma Anbeek van der Meijden • Talitha Dehaene • Tim Meijer • Petra Meijer • Marc van Oostendorp • Benjamin SprecherFotografie Taco van der Eb • Marc de Haan

Illustraties Bas van der Schot • Bandirah • Silas.nlBasisontwerp Roeland Segaar, Zabriski CommunicatieArt direction en vormgeving Marcel van den BergDrukwerk Rodi Rotatiedruk, Broek op LangedijkAdvertenties Bureau van Vliet B.V. Postbus 20 2040 AA Zandvoort Telefoon 023 - 571 47 45

Redactieraad

Prof. dr. J.C. de Jong (voorzitter) • Prof. dr. F. Israel (vice-

voorzitter) • drs. B. Funnekotter • R. Donkersloot • G. Drijer • K. Innemee • D. Jacobs • mr. F.E. Jensma • S.K. Kerkhof • C. van Leeuwen • dr. S.J. van der Linde • prof. dr. N.J. Schrijver • dr. J.P. Vollaard • C. van der Woude

Jaarabonnementen

Een jaarabonnement op Mare loopt van september t/m juni. Belangstellenden kunnen Mare thuisgestuurd krijgen door €35 over te maken op bankrekening 1032.57.950 ten name van Universiteit Leiden (o.v.v. Mare en SAP-nummer 6200900100) en vervolgens een bevestigingsmail met daarin hun adres te sturen naar redactie@mare.leidenuniv.nl. Studenten betalen €25. Ter controle graag in de bevestigingsmail ook het studentnummer vermelden.

Adreswijzigingen

Alleen schriftelijk met postwikkel. Klachten en opmerkingen over de toezending van Mare 071-5277272. Mededelingen voor het op donderdag verschijnende nummer moeten uiterlijk de voorafgaande donderdag 16.00 uur in het bezit van de redactie zijn.

ISSN 0166-3690

DOOR MaRLEEN vaN WESEL Vorig jaar kocht ik op Internationale Vrouwendag een Thalys-ticket naar Parijs. Voor acht euro, vanwege internationale-vrouwendag-korting. ‘Het belangrijkste doel van vrouwendag is om het belang van gelijke rechten voor vrouwen jaarlijks onder de aandacht te brengen. Ook op onze treinen zijn reizigers hoofdzakelijk mannelijk (51%-49%)’, verklaarde de CEO van Thalys International.

Daar had ik best een symbolisch bezoek aan het Centre Pompidou voor over. Zo opportunistisch ben ik wel. Wandelend langs de Seine kwam ik niet direct tot inkeer, fietsend over de Korevaarstraat wel.

Christine le Duc deelt daar dit jaar op 8 maart gratis kousen uit. Om eerlijk te zijn: ik geloof niet dat ook kousendragers hoofdzakelijk mannelijk zijn. Bij de Body Shop gaat zaterdag elk tweede product met vrouwelijke klanten mee voor de halve prijs. Vorig jaar probeerden de Belgische Gamma-ketens dat ook. Hamers, beitels, schroevendraaiers, overal zat twintig procent korting op, mits ze door vrouwen werden afgerekend. Het Instituut voor Gelijkheid van Vrouwen en Mannen kwam direct in opstand, overigens ook tegen de Thalys-actie, maar tevergeefs. De directeur van Gamma krabbelde terug met het excuus dat de korting uiteráárd ook voor mannen was bedoeld, maar dat dit door een ‘vergetelheid’ niet in de folder stond.

‘Omdat elke vrouw fantastisch is!’ jubelt de Body Shop-website echter bij wijze van onderbouwing. Ik vind vrouwen en mannen allebei vrij fantastisch, toch verdienen die laatsten na alle relevante correcties vreemd genoeg vijftien procent meer in Nederland. Wereldwijd zijn de gelijke rechten en kansen nog veel verder te zoeken. Dus moeten we vrouwen zaterdag lekker in het zonnetje te zetten of draait het toch nog om dat niet al te best onderbouwde standpunt van de Thalys-baas?

Ik wilde Stichting Vrouwennetwerk Leiden raadplegen, maar die organiseert zater-dag in het stadhuis heuse workshops ‘Onthaasten en jezelf ontmoeten’, ‘Houden van jezelf in relatie tot zorg voor de ander’, een modeshow en kraampjes met hennaver-sieringen, spiritueel afslanken en footreflexie. Oké, ik weet niet wat footreflexie is. Heel misschien toevallig wél iets waarvoor de suffragettes de barricades opgingen, in tegenstelling tot goodiebags en wellnessaanbiedingen.

Ik heb niks tegen kousen, ik ben dol op goodiebags, en spiritueel afslanken zou ik vast eens moeten proberen, maar laten we die verwennerijen bewaren voor een andere dag. International Men’s Day (19 november) valt ook niet samen met Steak and Blowjob Day (14 maart). Een aparte Goodiebags & footreflexiedag lijkt me een uitstekend idee, zelfs al kan ik echt nergens vinden wat dat laatste inhoudt.

Maar déze zaterdag hoef ik dus niet in Leiden te zijn. In Haarlem is er een paneldis-cussie over de positie van vrouwen in de politiek en in Utrecht bespreekt het vrouwen-netwerk van de FNV onderwerpen als loon naar werk. Het Nationaal Archief in Den Haag organiseert lezingen over verklede avonturiersters aan boord van VOC-schepen, en er zijn workshops gender, vrede en veiligheid in Atria in Amsterdam.

Wapper deze zaterdag dus niet met je pinpas in de Body Shop (of doe dat óók, Goodiebags & footreflexiedag heeft immers nog geen datum), maar trek met je OV-chipkaart ten strijde. En bezoek deze donderdagavond alvast het enige Leidse licht-puntje op de Internationale Vrouwendagkalender: de Annie Romein-Verschoorlezing door Kim Ghattas.

Vrouwenrechten!(nu met gratis kousen)

2 Mare · 6 maart 2014

Column

Colofon

Geen commentaar

Fit door deegrollers, hamers en parachutesDoor Marleen van Wesel ‘Het is best Amerikaans, zo’n grote industriële ruim-te, zonder afleiding zoals tv’s. Je komt hier puur om te sporten’, vertelt Niels van der Klauw (25, masterstudent soci-ale en organisatiepsychologie). Zaterdag opende hij met zijn broer een nieuwe Leidse sportschool: SPORTJA. ‘Dat klonk wel positief: sport en ja.’

De mannenkleedkamer is nog leeg, voor het grote raam hangt nog geen gor-dijn of andere raambekleding. Vanaf de drukke Admiraalsweg zou je zo de dou-ches in kunnen kijken, maar die zijn pas later deze week klaar. ‘Er zijn ook een paar apparaten die nog moeten komen’, vertelt Van der Klauw. Eén crosstrainer en één loopband zijn de enige reguliere cardioapparaten, maar dat blijft zo. ‘En die zijn vooral voor revalidatie en war-ming-up.’ Hij traint namelijk liever met losse gewichten en vrije bewegingen. ‘Op een machine kun je maar een kant op, of hooguit twee: heen en terug. Los kun je alle kanten op en moet je je li-chaam continu corrigeren.’

De houten plyobox van 60 bij 70 bij 80 centimeter heeft hij zelf gebouwd. De bedoeling is dat je erbovenop springt. De hoogte kun je variëren door de box te kantelen. ‘Het voordeel ten opzichte van gewoon omhoog springen is dat je de klap van het neerkomen niet hoeft op te vangen.’ Langs de volledige lengte van de rechterwand ligt een grasmat voor sprintjes en trainingen met loop- of draaibewegingen. Er is ook een parcours mogelijk met mini-hordes, een parachu-te die je achter je aan kunt trekken voor meer weerstand en een prowler. Dat is een soort zware slee die je kunt duwen of met een touw mee kunt slepen. ‘De beweging die je daarbij maakt is super-goed, en ook superzwaar.’

Toen hij ooit zelf begon te trainen, leek het hem al wat, een sportschool opzet-ten. ‘In mijn tweede en derde jaar volgde ik een minor bedrijfswetenschappen. In studieopdrachten heb ik de opzet al verwerkt. Intussen volgde ik een stage, waardoor ik ook meteen wist wat ik niet wilde: de hele dag op kantoor zitten.’

Enkele dagen na de opening staat de teller al op vijftig leden. Een van hen is Erik Dubbeldeman (24, geschiedenis), die aanschuift aan de eveneens zelf-gebouwde bar. ‘Ik deed altijd aan kick-boksen en zulke contactsporten, maar

vanwege een blessure ben ik gestopt. Hier probeer ik rustig aan weer sterker te worden’, vertelt hij. Hij is bevriend met Van der Klauw en heeft hard geholpen met de laatste klusjes. ‘De schuurplek-ken zitten nog op mijn handen.’

Vooral personal trainers en boot-campinstructeurs gebruiken methodes zoals SPORTJA aanbiedt. ‘Maar er was in Leiden nog geen sportschool met instructeurs die zulke faciliteiten voor iedereen toegankelijk maakt’, denkt Van der Klauw. Hij demonstreert hoe je met een grote hamer midden in de zaal op

een tractorband kunt slaan. ‘Als je het schuin doet is het extra goed voor je buikspieren. Het is intensief, maar dat is wel zo efficiënt.’ Verderop, naast een rubbermat, liggen een degelijke houten deegroller, een wat grotere roller van schuimrubber en een powerbal. ‘Om je-zelf mee te masseren als je ergens een knoop hebt.’

Buiten miezert het, maar waar nu nog stukken hout, zeil en ijzer liggen, kun je straks ook trainen. ‘Vanaf één uur heb je hier zon. En daarna kunnen we nu en dan barbecueën.’

Psychologiestudent Niels van der Klauw: ‘Schuin slaan is extra goed voor je buikspieren.’ Foto Marc de Haan

Gods opvolging

Toen geneesheer Herman Boer-haave stierf in 1738, begon de strijd om zijn nalatenschap. Historicus Luuc Kooijmans schreef in 2011 al diens biografie Het Orakel. Nu is De geest van Boerhaave verschenen.

Weer een Boerhaave-boek. Waarom?‘Het is eigenlijk juist geen boek over Herman Boerhaave. Het begint waar het vorige boek ophoudt, bij zijn dood. Hij was zelf een verstandige en daardoor wat saaie man, maar na zijn dood breekt de hel los.’

Boerhaave had de geneeskunde een natuurkundige basis gegeven, en was beroemd tot ver in het buitenland.‘Dus na zijn dood was de vraag: wat nu? Wie treedt er in dat vacuüm? Allerlei leerlingen strijden om wie zijn echte op-volger is, en proberen zo veel mogelijk van zijn reputatie te profiteren.’

Bij wie lukte dat?Zijn leerlingen Albinus en Gaubius na-men zijn Leidse lessen over, maar dat waren mensen die toch minder tot de verbeelding spraken dan Boerhaave zelf. Internationaal gaat de strijd tussen de Zwitser Albrecht von Haller en Gerard van Swieten, lijfarts van de Oostenrijkse keizerin Maria Theresa. En dan zijn er nog zijn neefjes Herman en Abraham Kaau, die zijn nalatenschap erven.’

Wat was dat precies?‘Zijn manuscripten. Die waren enorm belangrijk. Boerhaave was toen God zelve, maar hij had nauwelijks iets ge-publiceerd. Alle wijsheid zit dus in de manuscripten, denkt men. Herman Kaau had een leuk leventje in Den Haag, en bedankte voor de eer om Boerhaave op te volgen. De baan en de manuscripten gaan naar Abraham, maar die wordt plotseling doof. Herman heeft schulden, leent twee manuscripten van zijn broer, doopt zichzelf om tot Herman Kaau-Boerhaave en reist er mee naar Rusland. Daar legt hij uit dat zijn broer Abraham de rest heeft. Die krijgt een baan als hoogleraar aangeboden, en zo belandt Boerhaaves werk in Sint-Petersburg.’

Het was niet zo makkelijk om daar bij te komen, begreep ik?‘Dat kun je wel zeggen. Dat is een strijd van jaren geweest. In het Rusland van toen was alles dat medisch was, ook militair. Soldaten moesten heel blijven, en de bevolking bekeek het maar. Het werk van Boerhaave kwam dus in een militaire bibliotheek terecht. Als buiten-lander mag je niet zomaar bij militaire geheimen komen. Ze wilden honderd-duizend euro hebben om mij een acht-tiende-eeuws archief te laten zien.’

Heeft u dat betaald?!‘Nee. Vrij kort nadat ik het had opge-geven, verdween de minister bij wie ik had aangeklopt in de gevangenis. Dus probeerde ik het nog een keer. De biblio-thecaresse bij wie ik telkens mijn vragen indiende, werd er zo gek van dat ze me naar binnen liet om in godsnaam maar van het gezeur af te zijn.’

Luuc Kooijmans, De geest van Boer-haave – onderzoek in een kil klimaat, Uitgeverij Bert Bakker, 300 blz, € 19,95

Herman Boerhaave Schilderij Cornelis Troost

Een paradijs voor dwazenAntropologiestudent bivakkeerde bij de Transition-beweging

In het Engelse plaatsje Totnes runt de zogeheten Transition-beweging een lokale, duurzame economie, inclusief eigen munt. Florence Scialom deed er veldwerk en won er de Speckmann-prijs voor de beste masterscriptie mee. ‘Het hoeft niet hard en koud te zijn.’

Door Petra Meijer ‘Robert F. Kennedy zei: “Het bruto binnenlands product meet alles, behalve de dingen die het leven de moeite waard maken”’, zegt Florence Scialom met een glimlach. Tijdens haar bachelor antropologie raakte ze geïnteresseerd in interna-tionale ontwikkeling. ‘Dat richt zich vaak op economische groei. Maar wat zegt zo’n cijfer? Als er een olie-ramp plaatsvindt, vinden de meeste mensen dat een slechte zaak, maar de cijfers gaan wel omhoog. Ik vroeg me af of er groepen mensen zouden bestaan die zich niet alleen op een

toename van geld en economische groei richten.’

Zo ontdekte ze de Transition-beweging. ‘Die beweging verwerpt het BBP als graadmeter voor maat-schappelijk succes. Het zegt na-melijk niets over de gevolgen voor het milieu. Of over hoe gelukkig mensen zijn, over werkgelegenheid, gelijkheid van inkomen, educatie of gezondheidszorg. Een van mijn res-pondenten zei: “Een planeet waarin toenemende economische groei ons moet helpen om onze behoeften op een eindige planeet te vervullen, is een paradijs voor dwazen.” We le-ven tenslotte in een wereld met een gelimiteerde hoeveelheid fossiele brandstoffen en olie.’

Volgens Scialom bestonden deze kritieken al, maar vinden ze door de economische crisis meer gehoor. ‘De Transition-beweging beweert niet alle antwoorden te hebben. Hun alternatieve benadering is een experiment. Aanhangers willen het huidige systeem niet omverwerpen, maar van binnenuit veranderen.’

Voor haar onderzoek vertrok Scialom voor drie maanden naar het Britse Totnes. ‘Daar is Transi-tion ontstaan. Er is een zeer actieve community die allerlei lokale en duurzame initiatieven organiseert. Het dorp heeft ook een eigen munt, die de lokale economie moet stimu-leren. In Totnes geloven ze dat eco-nomische lokalisering in minder

productie, minder consumptie en minder vervuiling resulteert. Lo-kale economieën zouden daarnaast onafhankelijker en veerkrachtiger zijn. Tegelijkertijd is men heel rea-listisch. Ze willen zichzelf niet isole-ren en begrijpen dat niet alles lokaal te produceren is.’

Scialom probeerde in eerste in-stantie zo betrokken mogelijk te raken. Ze hielp om eten te verbou-wen op publieke gronden en organi-seerde een forum voor beginnende ondernemers. ‘Zij konden – zoals in het tv-programma Dragons’ Den – hun ideeën pitchen, waarna de ge-meenschap geld, tijd, hulpmiddelen en ruimte aanbood om de initiatie-ven te verwezenlijken. De economie hoeft niet hard en koud te zijn.’

Toen Scialom na enkele weken in Totnes een bezoek bracht aan de enige supermarkt in het dorp was ze geschokt. ‘Ik had wekenlang over de markt gestruind en stond ineens oog in oog met een enorm aanbod van honderden producten die uit de hele wereld kwamen. De meeste antro-pologen proberen hun onderzoek ver weg te doen. Ik kom zelf uit En-geland, maar ervoer toch een soort cultuurschok in mijn eigen land.’

Nu haar onderzoek er op zit pro-beert Scialom aansluiting te vinden bij Nederlandse Transition-intia-tieven. ‘Transition is erg optimis-tisch ingesteld en laat zien dat je de maatschappij wel degelijk kunt ver-anderen. Het zijn kleinschalige pro-jecten, maar veel kleine projecten kunnen een grote impact hebben.’

Foto Annie Leymarie

Foto Network of Wellbeing

6 maart 2014 · Mare 3

Mensen 071 -527 …

Frutti di Mare

Messteker niet in beroepDe Leidse student die afgelopen maand vijf jaar celstraf kreeg opgelegd nadat hij zijn huisgenote aanviel met een mes, gaat niet tegen het vonnis in beroep. Wouter H. klom afgelopen zomer bij het slapende meisje in haar hoogslaper en ging haar meerdere malen met een mes te lijf. De officier van justitie omschreef de relatie tussen de twee huisgenoten als ‘friends with benefits’, maar uitein-delijk wees zij hem af. De avond voor het voorval zag hij haar met een ander zoenen. H. beweerde tijdens de rechts-zaak dat hij zich niets van het moment kon herinneren, maar de rechter consta-teerde dat er sprake was van poging tot moord. Ook het Openbaar Ministerie, dat zes jaar had geëist, gaat niet in beroep.

Biotech-trainingIn de loop van 2015 komt er een bio-tech-trainingsfaciliteit op het Bio Science Park. Werknemers van internationale biofarmaceutische bedrijven, maar ook studenten, kunnen daar terecht voor onderwijs, testen en demonstraties met geavanceerde nieuwe apparatuur. We-reldwijd zijn er hooguit tien van derge-lijke faciliteiten. De contracten voor de plannen zijn vorige week getekend. Dit najaar begint de bouw.

Honderd miljoenVolgens het herfstakkoord mochten D66, CU en SGP in ruil voor hun gedoogsteun overheidsgeld herverdelen, samen met de coalitie. Bij het ministerie van Onder-wijs, Cultuur en Wetenschap kwam een pot van 600 miljoen euro bij. Maandag maakte minister Bussemaker bekend waar dat geld heen gaat. Het merendeel is bestemd voor het middelbaar onder-wijs en het MBO, maar voor wetenschap is er honderd miljoen beschikbaar. Daar-van gaat de helft naar deelname in de Europese onderzoeksprogramma’s ECSEL en Eurostars. Wetenschappers mogen daar beurzen aanvragen, maar alleen als hun eigen land ook meebetaalt aan het programma, dus Nederland koopt als het ware toegangskaartjes voor de wedstrijd. 25 Miljoen is voor Nederlandse weten-schappers die een aanvraag doen voor een andere Europese pot, Horizon 2020. Zo’n aanvraag doen kost geld, maar dat geld krijg je nu terug van OCW als je aan-vraag wordt goedgekeurd. De resterende 25 miljoen worden verdeeld via de Ne-derlandse subsidieverstrekker NWO.

Geen ZwitserlandZwitserse studenten kunnen dit jaar niet meer deelnemen aan het Erasmus-uitwisselingsprogramma. Andersom kunnen ook Nederlandse studenten niet meer naar Zwitserland voor hun studie. De Europese Commissie maakte dit be-sluit bekend, naar aanleiding van het aan banden leggen van de immigratie in Zwitserland. Volgens Brussel staat het aan banden leggen van migratie haaks op de internationale verdragen die tussen Bern en de EU zijn gesloten. Het referen-dum werd in Zwitserland met een krappe meerderheid aangenomen, maar zorgt er voor dat het niet meer is toegestaan om vrijelijk het land in en uit te reizen.

RankingsVier Leidse vakgebieden staan dit jaar in de top 30 van de QS World Univer-sity Rankings. Het internationale on-derwijsbureau vergelijkt elk jaar op 30 vakgebieden universiteiten over de hele wereld en stelt vervolgens een top 200 op. Leiden staat op de twintigste plaats in het vakgebied Farmacie, met onderzoek naar geneesmiddelen en de opleiding Bio-Farmaceutische We-tenschappen. Rechten staat op de 23e plaats, linguistiek op 26 en geschiedenis & archeologie op 28. Politicologie & inter-nationale studies staan op plaats 34 en medicijnen op 36. Verder staan biologi-sche wetenschappen, communicatie- en mediastudies, filosofie, moderne talen, natuurkunde & astronomie, psychologie en scheikunde ook in de top 100.

Dagblad El Cid opgeheven

Geen maximum collegegeld

Vanaf komende El Cid zullen aanstaande studenten niet langer kunnen genieten van het bekende krantje. De redactie zal voortaan berichten via social media.

‘We hebben gemerkt dat het krantje de afgelopen jaren steeds minder gelezen werd’, legt Femke Eisma, commisaris intern, uit.

‘De redactie deelde ze uit en er kwamen er veel terug. Dat is jammer, want er werd veel tijd in gestoken.’

De dagbladredactie zal plaats moeten maken voor een media crew, die de activiteiten tijdens de El Cid zal verslaan via diverse social media, namelijk op Facebook (facebook.com/introductieweekELCID) en Twitter (@ELCIDweek).

Eisma: ‘Er is wel gekeken naar

verbetering van het dagblad, maar we wilden ook graag de website en de app verbeteren.’

De app van vorig jaar werd ruim drieduizend keer gedownload.

‘We weten dat de app volop ge-bruikt gaat worden, maar de mo-gelijkheden van de vorige waren te beperkt.’

De media crew zal bestaan uit redacteuren, fotografen en een filmploeg. Door over te gaan naar digitaal hoopt Eisma een groter pu-bliek voor het El Cid-nieuws aan te spreken dan het dagblad deed.

‘De media crew zal tekst, foto’s en filmpjes maken voor de app, website en social media. Voor een groot deel is dit hetzelfde als wat de redactie van het dagblad deed, maar dan digitaal.’ EM

Schandpaal voor huisjesmelkersNaming and shaming moet gedrag huisbaas verbeteren

De PvdA wil een een digitale schandpaal oprichten voor mala-fide huisbazen. En mocht waarschuwen niet helpen, dan volgt een huurverbod.DooR EsHa MEtiaRy In 2013 kwam de ChristenUnie Leiden al met het ‘Zwartboek Huurleed’, waarin ver-halen van huurders uit de doeken werden gedaan. Afgelopen februari werd er door de gemeente een ver-ordening aangenomen waarin staat dat bemiddelingsbureaus een keur-merk moeten hebben voordat zij za-ken mogen doen. De PvdA doet hier nog een schepje bovenop.

De Tweede Kamerfractie en de lijsttrekkers van de PvdA raadsver-kiezing hebben de handen ineen geslagen in de strijd tegen malafide huisbazen en het schrijnende kamer-tekort. In hun actieplan ‘Goed wonen voor studenten’ presenteert de partij een aantal maatregelen die studenten aan eerlijk onderdak moeten helpen.

De opvallendste maatregel is dat huisjesmelkers publiekelijk aan de schandpaal genageld mogen wor-den als zij hun service niet verbe-teren. Studenten wiens huisvesting sterk te wensen overlaat, kunnen dit aangeven bij de gemeente.

‘Je kunt denken aan een website met de namen van slechte huisba-zen’, vertelt Gijs Holla, lijsttrekker van PvdA Leiden. De naming and shaming heeft als doel het gedrag van een huisbaas te verbeteren.

Doen zij dit niet, dan volgt bij de eerste overtreding een boete.

Bij de tweede overtreding wil de PvdA de huisbaas een huurverbod op te leggen, zonder verdere gevol-gen voor de huurder. Daarnaast wil

PvdA beter gebruikmaken van lang-durig leegstaande panden en wordt de positie van de student-huurder versterkt.

Elke gemeente krijgt een huur-team voor advies en hulp bij huur-

conflicten. Dat team zorgt voor het opbouwen van de dossiers tegen malafide verhuurders. Ook worden studenten op hun rechten als huur-der gewezen, omdat ze daar vaak onbekend mee zijn.

Minister Bussemaker ziet geen aanleiding om de instellingscol-legegelden die sommige univer-siteiten voor een tweede studie hanteren te maximeren.

Dat blijkt uit haar antwoord op Kamervragen van Jasper van Dijk (SP).

Vorige maand werd duidelijk dat veel universiteiten de tarieven voor het volgen van een tweede

studie met honderden of soms zelfs duizenden euro’s verhoogden. Van Dijk was bang dat de regeling minder vermogende jongeren extra hard zou treffen, terwijl zij in tijden van crisis en werkloosheid naar zijn mening juist gestimuleerd zouden moeten worden om een extra op-leiding te volgen.

De minister erkent dat de univer-siteiten ‘een zeer gedifferentieerd beleid voeren’. Toch stelt ze dat de

Bijsluiter voor arbeidskansenMinister voor Onderwijs Jet Bus-semaker lanceert zaterdag de nieuwe studietool ‘Studie in Cij-fers’, die meer inzicht moet bieden in de inhoud van opleidingen en de kansen op de arbeidsmarkt.

Tevens is het mogelijk met deze tool studies landelijk te vergelijken.

De cijfers van ‘Studie in Cijfers’ zijn gebaseerd op voltijd hbo- en wo-studies. Naast de cijfers van de opleiding wordt het landelijke ge-middelde getoond.

De tool, ook wel de studiebij-sluiter genoemd, is in het leven geroepen om er voor te zorgen dat studenten sneller op de juiste plek terechtkomen.

Het is een onderdeel van een aantal maatregelen om studiesuc-

ces te verhogen. Daarnaast is het verplicht om een studiekeuzecheck te doen en moeten aanstaande stu-denten zich voor 1 mei inschrijven.

In het overzicht is te zien hoe studenten hun studie waarderen, met een cijfer tussen de 1 en de 5, het aantal eerstejaars dat de oplei-ding doet, het aantal contacturen dat eerstejaars wordt aangeboden, het percentage studenten dat door-stroomt naar het tweede jaar, het percentage studenten dat binnen vier jaar een hun bachelor heeft en het percentage studenten dat 1,5 jaar na afstuderen een aansluitende baan heeft. Van de eerstejaars die vorig jaar aan een opleiding begon-nen, haalt 68 procent uiteindelijk een diploma, zo schatte de Onder-wijsraad onlangs.EM

hoge tarieven voor sommige oplei-dingen te verklaren zijn, omdat die opleidingen hogere kosten met zich meebrengen. Wel zal de minister het instellingscollegegeld jaarlijks monitoren en zal zij de instellingen in een brief vragen om de tarieven transparanter te maken.

Wie in Leiden twee studies wil volgen profiteert overigens van een beleid dat iets soepeler is dan het landelijke beleid. Veel andere

universiteiten hanteren alleen het wettelijk collegegeld als je voor het afronden van je eerste studie aan je tweede studie begint, anders betaal je voor je tweede studie het hogere instellingscollegegeld.

In Leiden mag je nog wel tegen het wettelijk collegegeld aan een tweede bachelor of master begin-nen, als je dat in het collegejaar dat direct op je afstuderen volgt doet. PM

4 Mare · 6 maart 2014

Nieuws

Ophef over rechtenpromotieDecaan: ‘Het is niet aan ons om te bepalen wat hij gedaan heeft’Niet iedereen was blij met de pro-motie van de Israëliër Amos Guiora in Leiden. Twee wetenschappers van de Erasmusuniversiteit wilden dat decaan Rick Lawson de promo-tie van ‘de oorlogsmisdadiger’ zou verhinderen.

Door Vincent Bongers Lawson vertelde dit toen hij tijdens de faculteitsraad Rechten een samenwerkingsverband met de rechtenfaculteit van Tel Aviv University aankondigde. Er ontstond een gesprek met de raadsleden over de wenselijkheid van de samenwer-

king met Israëlisch universiteiten. In de Verenigde Staten riep afgelopen december de American Studies As-sociation (ASA) op tot een landelijke academische boycot van Israël van-wege mensenrechtenschendingen.

Guiora promoveerde in oktober op het proefschrift Tolerating Extre-mism, waarin hij de juridische vraag onderzoekt tot op welke hoogte de samenleving intolerantie dient te tolereren.

‘Ik kreeg naar aanleiding van het artikel in Mare over het promotieon-derzoek van Amos Guiora een mail van twee wetenschappers, Karin Arts en Jeff Handmaker, van het Interna-tional Institute of Social Studies’, legt

Lawson in een telefoongesprek uit. ‘Dat is een instituut van de Erasmus-universiteit dat gevestigd is in Den Haag. In de mail stond onder andere dat Guiora in het Israëlische leger heeft gediend. Ook gaf hij juridische adviezen aan de Israëlische overheid over targeted killings. Volgens Arts en Handmaker is Guiora een oor-logsmisdadiger die vervolgd dient te worden. Hij deugt niet in ieder geval. We zouden hem dan ook niet moeten laten promoveren in Leiden.’

Guiora woont en werkt overigens al jaren in Amerika. Hij heeft een Is-raëlisch paspoort.

Lawson schreef terug dat de pro-motie niet geschrapt werd.

.‘Deze man heeft een proefschrift geschreven en dat is goedgekeurd door de promotor. Hij komt dat on-derzoek hier verdedigen. We verle-nen hem geen eredoctoraat. We gaan een doctoraat niet weigeren omdat hij een Israëlisch paspoort heeft. Het is niet aan ons om te bepalen wat hij wel of niet gedaan heeft. Daar gaan wij niet over. Mocht hij oorlogsmis-daden gepleegd hebben: doe dan aangifte.’

Lawson kreeg een mail terug. ‘Daarin werd aan de orde gesteld of Nederlandse universiteiten über-haupt wel samen moeten werken met Israëlische universiteiten. Dat is weer een andere discussie. Je kunt er

voor kiezen om niet samen te wer-ken; niets te maken willen hebben met landen waar mensenrechten-problemen spelen. Dan heb je altijd schone handen. Wij kiezen er voor om wel samen te werken. Al bekijken we het van geval tot geval. Ik heb wel gevraagd of Tel Aviv een campus op bezet gebied heeft. Dat bleek niet zo te zijn. Ik begrijp wel dat de discus-sie wordt aangezwengeld en vind het ook goed dat dat gebeurt. Maar als je samenwerkt ga je de discussie aan. Dan kun je mogelijk invloed uitoe-fenen. We hebben ook samenwer-kingsverbanden met China. Daar is ook de nodige kritiek te leveren op de mensenrechtensituatie.’

Uitgevers trappen in brabbeltaalWetenschappelijke uitgevers heb-ben 120 publicaties teruggetrokken omdat ze niet door mensen, maar door computers geschreven waren.

Wat is het verschil tussen deze twee wetenschappelijke artikelen: ‘A system-level approach to adaptivity and fault-tolerance in NoC-based MPSoCs’ en ‘On the Structured Uni-fication of DHCP and IPv6’?

De eerste is een echte publicatie, met Leidse informatici als co-au-teurs, de tweede is onzin. De titel en de rest van het stuk bestaan uit wetenschappelijke brabbeltaal, ge-genereerd door het computerpro-gramma SCIgen. Voor buitenstaan-ders is echter niet zo makkelijk te zien dat één van de twee keizers geen kleren aan heeft.

Dat was precies wat de makers van SCIgen wilden aantonen met het programma. Ze stuurden on-zin-papers in naar wetenschappe-lijke congressen die op hun website trots riepen dat alle bijdragen aan peer review onderworpen waren – en kwamen maar al te vaak door de screening heen.

Wetenschappers doen het wel va-ker: onzin opsturen om te kijken of

je ermee weg komt. Natuurkundige Alan Sokal werd beroemd doordat zijn parodie-paper over ‘quantum-zwaartekracht als sociaal en lingu-istisch construct’ in het tijdschrift Social Text kwam. In 2010 gebruikte de Franse wetenschapper Cyril Lab-bé SCIgen om 102 publicaties van de fictieve wetenschapper Ike Antkare te uploaden naar Google Scholar. Antkare behaalde er een fenome-naal hoge h-index (citatiescore) van 94 mee.

Diezelfde Labbé schreef een pro-grammaatje dat SCIgen-teksten kan herkennen, en liet dat los op wetenschappelijke databanken. Wetenschapsblad Nature maakte vorige week de oogst bekend: 120 artikelen in de vakpers bleken nep; 16 daarvan hadden de bladen van prominente uitgever Springer ge-haald. Boven sommige publicaties staan de namen van echte mensen, maar die beweren slachtoffer te zijn van een grap. De uitgeverijen trek-ken de publicaties terug. Labbé vond geen bewijs dat Open Access-bladen (waarbij de auteur de kosten draagt, in plaats van de abonnees) vaker de fout in gingen dan de traditionele vakpers. BB

‘Samen door de wei huppelen’

Tijdens het gemeenteraadsver-kiezingsdebat werden weinig zwevende kiezers over de streep getrokken.

Het was de bedoeling dat de studen-ten op de kieslijst van de partijen met elkaar in discussie gingen en zo de nodige zieltjes onder de studen-tenpopulatie konden winnen. Maar die ambitie kon direct de ijskast in. Het overgrote deel van het publiek dat vorige week donderdag naar Hotel Four Reasons kwam, bestond namelijk uit aanhang. Zwevende kiezers waren een zeldzaamheid, net als grote spelers in de Leidse politiek zoals de VVD en de SP. Ook was er maar een handjevol vrouwen. Dat er ook nog alleen mannelijke po-litici debatteerden, versterkte het herensociëteitgevoel.

De thema’s die aan bod kwamen, waren niet toegespitst op studenten. Er werd aan de hand van stellingen gesproken over de wenselijkheid van meer investeringen in minima-beleid; meer blauw op straat; Benno L en over zwaar vrachtverkeer in de binnenstad. Over dat laatste onder-werp volgde een discussie tussen Ashley North (GroenLinks) en Ju-lius Terpstra (CDA), die beiden ge-schiedenis in Leiden studeren.

Zware vrachtwagens zijn vervui-lend en zorgen voor grote overlast voor bezoekers en bewoners, zei

North van GroenLinks. ‘En Leiden scoort al laag op luchtkwaliteit. Dus weer ze uit de binnenstad.’

Terpstra was het daar niet mee eens. ‘Als het aan GroenLinks ligt veranderen we de hele binnenstad in een groot grasveld waar we dan met z’n allen overheen huppelen. We moeten ook kijken naar de wen-sen van de ondernemer. Die moeten hun spullen aangeleverd krijgen. En juist de ondernemer is de dupe van een verbod.’

Een meerderheid in de zaal was het eens met Terpstra. ‘Ashley, ik vrees voor je dat de vervuiling nog even doorgaat, zei debatleider en VVD Tweede Kamerlid Ard van der Steur.

Terpstra was overigens de enige die zich in zijn openingswoord specifiek richtte op studenten. ‘Lei-den heeft een prachtige universiteit maar die moet ook in Leiden blijven. Ik maak me zorgen over het vertrek van opleidingen naar Den Haag.’ Ook wilde hij ‘meer investeren in studentenwoningen en een wethou-der kenniseconomie.’

Martijn Otten (PvdA, studeert economie in Utrecht) en Sander van Diepen (D66, geschiedenis in Leiden) gingen in debat over het minimabeleid. Volgens Otten mag dat wel wat ‘ruimhartiger’.

‘Ik begrijp niet dat je bezuinigt op minimabeleid, zoals D66 heeft ge-

daan de afgelopen jaren in Leiden.’Van Diepen vindt dat er door het

gebrek aan geld keuzes moeten wor-den gemaakt. ‘Dus korten op buurt-huizen en een aantal subsidies. Maar wel geld besteden aan sport en cul-tuur voor kinderen. Zij mogen zeker niet het slachtoffer worden van de crisis.’

Nils Bakker van Leefbaar Leiden, de vervanger van rechtenstudent Tomas Kok die het Benno L.-debat in het gemeentehuis belangrijker vond, wilde vooral bezuinigen op ‘multikul’ en cultuur. ‘De burger heeft liever lastenverlichting. Link-se partijen kiezen ervoor om vooral lekker te potverteren.’

Quintus Backhuys, net als Bakker geen student, van de Libertarische Partij verkondigde ideeën die wat ver van de Leidse realiteit staan. Hij wil dat de stad een vrijstaat wordt en belastingen en politie grotendeels afschaffen. ‘Ik pleit voor veel meer private beveiliging. Die mogen ook vuurwapens dragen. Dat mag ieder-een trouwens.’ Dat laatste riep bij een aantal bezoekers dan weer beelden op van een Wild-West Leiden vol met triggerhappy rechtenstudenten. Veel steun voor zijn plannen kreeg hij echter niet. VB

> Volgende week in Mare: de grote stemwijzer voor de gemeenteraadsverkiezingen

De lijsttrekkers preekten vorige week vooral voor eigen parochie. Foto Marc de Haan

‘De dames doen het vaak lacherig af’

> Vervolg van de voorpagina

Dit veranderde afgelopen El Cid, toen het huis een aantal meisjes te logeren had, die sliepen met het raam open. De gluurder, er vanuit gaande dat het dezelfde persoon was, zag zijn kans schoon en stak zijn hand door het raam om een van de meisjes te betasten.

‘Het meisje viel weer in slaap, omdat ze niet echt besefte wat er ge-beurd was. Pas de volgende morgen heeft ze het verhaal verteld en ik heb meteen de politie gebeld.’

Volgens Spieker heeft de politie adequaat gehandeld; ze kwamen meteen langs, hebben foto’s geno-men en zelfs gezocht naar vinger-afdrukken. ‘De wijkagent is bij alle vrouwenhuizen langs geweest en er zou extra gepatrouilleerd worden. Er heeft zelfs vier nachten politie in burger voor ons huis gestaan.’

Kleinhout: ‘Toen we voor het huis gepost stonden, zagen we dat de da-mes vaak vergaten de lichten uit te doen, of de ramen dicht. Het is een kwestie van bewustwording.’

Hoewel de gluurder regelmatig gesignaleerd wordt, wordt er vaak geen melding van gemaakt. Er is dus ook geen duidelijk signalement be-kend bij de politie. ‘De dames doen het vaak lacherig af, maar vergeten ons in kennis te stellen. Daar kun-nen we vrij weinig mee’, verklaart Kleinhout. Spieker: ‘We weten niet precies hoe hij er uit ziet, de een zegt dat hij een heel groot geslachtsdeel heeft en de ander zegt dat hij een bos krullen heeft.’ Een bewoonster van Rapenburg 52 beaamt dit. Ook daar zijn ze bekend met de gluurder. ‘We vinden het stiekem wel grappig als hij langskomt, maar we stellen onze clubgenoten wel op de hoogte. De monstercock is er weer!’ eM

6 maart 2014 · Mare 5

Nieuws

> Vervolg van de voorpagina

Het verschil in de berichtgeving speelt daarbij ook een rol, zegt Ilyina ‘Ik kijk naar het Russische nieuws en daar zie je heel andere beelden dan in Europa. Ze tonen beelden van Russen die een parade houden door de straten. De overheid stuurt dansers en zangers naar de Krim om de Russen daar te ondersteunen. Het conflict heeft een heel andere lading in Rusland. Het Westen maakt het conflict erger dan het is. Toen ik hier naar het nieuws keek over de inval, schrok ik echt.’

En haar grootouders? ‘Jalta lijkt me nog redelijk veilig. Het is een re-sort, er gebeurt niet veel. Maar dat verandert wellicht als er door sanc-ties of een boycot geen voedsel meer binnenkomt. Ik spreek ze nooit over etnische spanningen, maar volgens mijn moeder zijn ze neutraal, net als zij. Mijn ouders zijn beiden Russisch. Mijn vader is pro-westers en heeft een hekel aan Russen.’

Olivier Frijters (21, Russische Studies) volgt een stage aan de Ne-derlandse ambassade in Kiev. De ontwikkelingen tijdens de revolutie maakte hij van dichtbij mee en ‘heb-ben een diepe indruk achtergelaten’, zegt hij.

‘Ik zal nooit meer vergeten hoe ik op 22 februari heb gezien hoe tij-dens een herdenkingsplechtigheid slachtoffers over het Onafhankelijk-heidsplein werden gedragen. Aan de andere kant was het bijzonder om te zien hoeveel vreugde het nieuws over het afzetten van president Janoeko-vitsj opriep.’

Zijn familie is natuurlijk bezorgd. ‘Maar in zekere zin gaat het leven in Kiev gewoon door. Tijdens de ge-vechten van 18 tot 20 februari was

Zodra de eerste dode valt, wordt het link

het niet veilig om naar buiten te gaan. Ik heb regelmatig contact met mijn familie en kan ze vaak wel enigszins geruststellen door bijvoorbeeld te vertellen dat er echt niet in heel Kiev gevochten werd, maar alleen in de buurt van overheidsgebouwen.’

Leidse wetenschappers die zich da-gelijks bezighouden met de ontwik-kelingen in voormalige Sovjetstaten hadden de agressieve zet van Poetin niet verwacht. ‘Ik was totaal verrast en mijn Russische vrienden zagen het ook niet aankomen’, zegt universitair docent Max Bader, die onder andere onderzoek doet naar democratise-ringsprocessen en verkiezingen in Rusland en Oekraïne. ‘Poetin is echt zijn verstand verloren. Dat is heel verontrustend en schokkend. Het was een soort paniekreactie, denk ik. Hij vond wat er gebeurde tijdens de revolutie een totale vernedering en wil nu laten zien: “Dit pikken wij niet zomaar.” Dat hij zo ver gaat en zoveel risico neemt, is opvallend. Hij handelt meestal redelijk rationeel. Vanuit Russisch perspectief is het to-taal irrationeel. Het gaat waarschijn-lijk enorme schade toebrengen aan de economie en het imago van Rus-land. Mogelijk brengt het zijn eigen positie in gevaar.’

‘Ze hebben de inval goed geheim weten te houden’, aldus universitair docent politicologie Hans Oversloot, kenner van Oekraïense en Russische politieke processen. ‘Ik had het niet verwacht, maar er broeide wel wat. Ik vond de Russen eerst zo laconiek re-ageren op de gebeurtenissen in Kiev. Dat was verdacht.’

Bader: ‘Door het slagen van de revolutie bestaat het risico dat Rus-land geen enkele invloed op Oekra-ine meer kan uitoefenen. Als het een volledig Europese koers gaat varen,

is dat erg onprettig voor Rusland. Het afgezette regime leek op dat van Rusland en kwam op een genante manier aan haar einde. Dat dit kan gebeuren in een buurland, is schok-kend voor de Russische leiders. Wel-licht is het een voorbode voor wat er bij henzelf kan gebeuren. Dat de meerderheid van de bevolking op de Krim Russisch is en bijna iedereen de taal spreekt, is niet heel relevant. Zo groot is het verschil tussen Russen en Oekraïners ook weer niet.

‘Kiev moet nu rustig blijven en niet ingaan op provocaties. Zodra de eerste Russische dode valt, wordt het onvoorspelbaar. Een incident waarin militairen sneuvelen, kan door Mos-kou als excuus worden gebruikt om dit nog verder te drijven. Op de Rus-sische staatstelevisie zijn een paar dagen geleden beelden getoond die de indruk wekten dat een Oekraïnse nationalisten uit het westen van het land naar de Krim waren gekomen. Zij zouden een Russische militair hebben neergeschoten. Pure propa-ganda voor de Russische televisiekij-ker: het is agressieve desinformatie.’

Wat er in andere delen van Oekra-ine gebeurt, is eigenlijk nog belang-rijker, aldus Bader. ‘In het oosten van het land wonen veel Russisch spre-kende Oekraïners.

Die hebben andere opvattingen over de Oekraïense nationaliteit dan de “westerlingen”. Rusland en een deel van de lokale elite proberen een zelfde instabiele situatie te creëren als op de Krim. Als dat lukt dan is het best mogelijk dat Kiev geen controle meer heeft over wat er bijvoorbeeld gebeurt in oostelijke steden als Do-netsk of in Luhansk.’

Ilyina vindt dat de revolutionairen voorzichter hadden moeten om-springen met de gevoeligheden. ‘Ze

hebben Janoekovitsj te snel afgezet en hadden beter de verkiezingen kunnen afwachten. Dit was niet fair ten opzichte van de Oekraïeners in het oosten. Zij hebben nu het gevoel dat ze niets te vertellen hebben. Maar aan de andere kant moeten de Russen daar ook niet te hoog van de toren blazen. Ze wonen in Oekraïne: als ze dat niet bevalt, moeten ze naar Rus-land verhuizen.

Frijters volgt de gebeurtenissen, waaronder de militaire inzet op de Krim op de voet. ‘Ik maak me zor-gen over de manier waarop Poetin de Russische etnische minderheid in het land voor zijn kar wil span-nen. Tegelijkertijd verwacht ik dat Oekraïne sterk genoeg is om als één land uit deze crisis te komen. Veel Oekraïners om me heen denken er hetzelfde over.’

Oversloot is kritisch op de nieuwe regering in Kiev. ‘Zij wilde gelijk haar gezag doen gelden in het oosten en besloot om Russisch niet meer als staatstaal te erkennen. Dat was zó oliedom. Dat beleid van Oekraïnifi-catie, dat moet je gewoon niet doen. Zo geef je de Russen echt een excuus om zich te roeren. Onder druk van de EU is het besluit gelukkig weer teruggedraaid.’

Er was angst voor een militaire es-calatie, al lijkt dat voorlopig – bij het ter perse gaan van deze krant – uit te blijven. ‘Ik vermoed dat dat ook zo blijft’, zegt Bader. ‘Het is ontzettend moeilijk voor te stellen dat Russen tegen Oekraïners geweld gebruiken. Als er een bevel komt om te schieten, dan sluit ik niet uit dat er militairen zijn die zeggen: “Dat doen we niet”

‘Ik kan me ook niet voorstellen dat de Krim formeel wordt geannexeerd. Dat is niet in het belang van Rusland. Het is een zeer verarmde regio. Dan

moet Rusland enorm gaan investe-ren en de economie loopt al niet zo goed. Ze hebben daar de middelen niet voor. Er zal waarschijnlijk een gespannen status quo ontstaan met veel sancties over en weer. Maar de bezette militaire bases geeft Rusland niet meer op. Dat zou een vernede-ring zijn. Dit kan nog jaren een ver-velende Koude Oorlog-achtige situa-tie blijven. Een bevroren conflict. Het Westen kan niet heel veel meer doen. Gewapend ingrijpen is geen optie.

Oversloot: ‘Vechten is natuurlijk hopeloos. Een mogelijkheid is dat de Krim niet formeel onafhankelijk wordt maar dat feitelijk wel is. Dan kan Moskou zeggen dat de actie ge-loond heeft en Kiev kan dan claimen dat Oekraïne intact is gebleven.’

Er is bestaat een risico dat Kiev mi-litair ingrijpt. Bader: ‘Ik denk aan van die heethoofdige types onder de na-tionalisten. Niet eens het leger. Maar een paramilitaire organisatie: van die rouwdouwende nationalisten die met wapens op pad gaan.’

Oversloot heeft de nodige kritiek op de wijze waarop het Westen het conflict benadert.

‘Politici die niets weten van de de-tails en gevoeligheden, bezigen stevi-ge taal over de Krim. Neem CDA-lei-der Van Haersma Buma die zegt dat Poetin en Rusland “terug in hun hok moeten.” Je moet Poetin geen hond noemen. Het verontrust me ook dat figuren als Hans van Baalen en Guy Verhofstadt op het Maidanplein in Kiev staan en van alles roepen over Europese steun. Ik vind het onver-standig dat ze dat doen. Ik schrik echt van die beelden. Voor sommigen lijkt het wel een spannend spel.’

Door Vincent Bongers (met medewerking van Bart Braun en Petra meijer)

Russisch gezinde demonstranten bezetten maandag het regioparlement van Donetsk. Foto Hollandse Hoogte

Achtergrond

6 Mare · 6 maart 2014

Schrijven met dunne plakjesDe stelling van Pythagoras in een miljoen-dimensionale ruimte

Een staalfabriek in Tsjechië. Wiskundige Joost Batenburg onderzoekt onder meer hoe staal-in-wording er van binnen uitziet.

De Leidse hoogleraar tomografie Joost Batenburg werkt aan wis-kunde die driedimensionale beelden kan maken uit metingen.

Door Bart Braun Als uw dokter denkt dat er iets mankeert aan uw longen, stuurt hij u naar het ziekenhuis. Een van de opties om tot een diagnose te komen, is een zogeheten CT-scan. U komt dan op een verschuifbare tafel te liggen, met uw bovenlichaam in een ring. In die ring schuift een ‘kop’ rond die röntgenstraling uitzendt, en daarmee maakt de radioloog een heleboel röntgenfoto’s. Vervol-gens schuift de tafel een stukje op, en komt er weer een reeks foto’s. Zo gaat u langzaam door het apparaat heen, als een ham langs de vleeswa-rensnijder in de supermarkt. Daar-na plakt de computer alle foto’s aan elkaar tot één plakje, en de plakjes tot een 3D-beeld. De C van CT-scan staat daarom voor Computerized, de T voor ‘tomografie’: ‘schrijven met dunne plakjes’.

Tomografie kan je ook bedrijven met andere media dan röntgenstra-ling, en op andere dingen dan alleen patiënten. De Leidse hoogleraar to-mografie Joost Batenburg probeert zijn vakgebied zo breed mogelijk te houden.

‘Van dataverwerving en de algo-ritmen om daar 3D-beelden uit te halen, tot methodes om analyses te doen van die beelden. Behalve wiskunde komt er dus ook fysica en informatica bij kijken.’

Als dat allemaal lukt, is dat weer bruikbaar voor ogenschijnlijk uit-eenlopende vakgebieden als mate-

riaalkunde en biologie. Batenburg somt wat toepassingen op: ‘Het me-ten van computerchips, of er fouten in zitten. Analyse van botbreuken. Materiaalcontrole in zonnecellen.’ Zelf is hij steeds meer geïnteres-seerd in metingen aan veranderende objecten.

Neem bijvoorbeeld staal. Staal wordt gemaakt met behulp van een recept: je laat ijzer smelten, en ver-volgens volgt er een stappenplan waarin er extra ingrediënten bijgaan en de boel volgens plan wordt verhit en afgekoeld.

‘Zo’n stappenplan is via trial and error tot stand gekomen, wat er pre-cies gebeurt, is nog heel obscuur. Wij onderzoeken nu hoe dat staal-in-wording er van binnen uitziet. In filmpjes leggen we vast wat er tijdens het koelen en verwarmen gebeurt. Je doet de experimenten in je meetapparaat, terwijl je aan het scannen bent. Als je snapt hoe dat staal precies vormt, kun je die ken-nis gebruiken om betere staalsoor-ten te ontwikkelen.’

De jonge hoogleraar Batenburg – 33, zijn oratie was vorige maand – is ook leider van een Europees netwerk dat onder meer doorsnede-filmpjes maakt van levende cellen.

‘De straling waar je mee kijkt, is schadelijk voor de cellen, dus de truc is om met weinig data mooie beel-den te krijgen. De rode draad van al mijn onderzoek is het samenkomen van experimentele wetenschappers, en computational science. Mensen zoals ik, die aan de algoritmes re-kenen, werken direct samen met de mensen die de apparatuur hebben.

‘Alle standaardmethoden uit de wiskunde werken niet meer als je

naar veranderde objecten kijkt. Dus willen we nieuwe algoritmes ontwik-kelen die daar wel geschikt voor zijn. De basis van die algoritmes ligt in de lineaire vergelijkingen: sommetjes als y = ax +b die je in de brugklas moest doen. Tomografie kun je opschrijven als een stelsel van zo’n honderd mil-joen van zulke vergelijkingen, met een miljard onbekenden.’

Dat is veel te veel om nog één voor één uit te kunnen rekenen. Zelfs su-percomputers kunnen er nauwelijks mee overweg. Dat is eenvoudig om in te zien: honderd miljoen verge-

lijkingen met een miljard onbe-kenden levert een matrix op met honderd miljoen maal een miljard punten. Een 1 met zeventien nullen erachter. Als elk puntje één byte in beslag zou nemen – doet het niet, maar stel – dan heb je dus 1017 bytes nodig. Honderd miljoen gigabytes. De allergrootse supercomputers van dit moment hebben ongeveer een duizendste van die capaciteit; een iPhone 5 doet het met één gigabyte.

Batenburg: ‘In plaats te proberen zo’n enorme hoeveelheid gegevens in één keer op te slaan in het geheu-gen van de computer, simuleren we het tomografie-proces, de fysica van het scannen zelf. Van de bron naar

de detector lopen allerlei lijntjes, en het computerprogramma loopt die stuk voor stuk af. Dat lijkt heel erg op wat een grafische kaart doet bij een computerspel, vandaar dat we onze eigen draagbare supercompu-ters maakten door meerdere grafi-sche kaarten aan elkaar te koppelen. Die van ons kostte vijfduizend euro, en rekent een “echte” supercompu-ter van twee miljoen eruit.’

De grafische kaart is tegenwoor-dig het krachtigste en duurste on-derdeel van de meeste computers. Gamers gebruiken die capaciteit om hun spellen er zo goed mogelijk uit te laten zien. Steeds vaker zetten we-tenschappers ze in voor hun bereke-ningen. Het vermogen om razend-snel de pixels op je beeldscherm te laten bewegen, kan een sterrenkun-dige ook inzetten om de bewegingen van sterrenstelsels te simuleren. Een wiskundige kan er tomografische berekeningen mee doen.

‘Je moet wel net het geluk hebben dat jouw berekening past, maar als dat zo is, werkt GPU-computing ook verschrikkelijk snel. De wiskunde die eronder zit is heel herkenbaar. De stelling van Pythagoras en de abc-formule kom je gewoon tegen, maar dan in een miljoen-dimensi-onale ruimte’, aldus de hoogleraar.

In een recent artikel in Discrete Applied Mathematics legt hij uit welke uitspraken je kunt doen over het object in de scanner, als je de simulatie-aanpak gebruikt.

‘Je hebt altijd te weinig metingen, dus is het risico van een meetfout altijd aanwezig. Met dit soort hoog-dimensionale meetkunde kun je ge-lukkig wel een uitspraak doen over hoe groot die fout is.’

avocadoAls je een avocado koopt, dan is ‘ie òf zo rijp dat je tas vol groen snot zit als je thuiskomt, òf zo hard dat je er iemand een gat mee in zijn hoofd kan gooien. Ondanks de optimische ‘eetrijp’ sticker-tjes in de supermarkt is een avocado nooit eetrijp op het moment dat u dat wilt.

Er is een groep mensen die dit echt als een probleem ziet: mensen die hun geld verdienen met de teelt of verkoop van avocado’s. Als zij het rijpingspro-ces van de vruchten beter konden besturen, hoefden zij minder overrijpe vruchten weg te gooien, en hoeft u uw guacemole niet drie dagen van tevoren te plannen. In het vakblad Postharvest Biology and Technology staat daarom een Wagenings-Chileens-Leids onder-zoek naar rijping bij Hass-avocado’s – die kleinere, donkergroene variant. Met verschillende technieken bestudeerden de onderzoekers de stofwisseling van de vruchten. Tijdens het rijpen blijken met name de aminozuur- en de vet-zuursamenstelling te veranderen, ter-wijl de hoeveelheden van andere stof-fen hetzelfde blijft. Nog niet genoeg kennis om de rijpheid te beheersen, maar het kan al nuttige kennis zijn om de rijpheid van een lading avocado’s te meten.

testosteronAls mensen luid praten, hun omgeving proberen te domineren en zichzelf op de voorgrond plaatsen, dan weet elke leek de oorzaak: teveel testosteron. Mis-schien dat een beetje testosteron kan helpen bij mensen die juist heel sociaal angstig zijn? Psychologen onderzoeken dat al jaren, en vrouwen die wat extra testosteron krijgen, lijken inderdaad min-der snel weg te kijken, en andere her-sendelen te activeren als ze plaatjes van boze gezichten zien.

Interessant, maar als die vrouwen vervolgens nog steeds menselijk con-tact vermijden, helpt die testosteron ze niet. Eigenlijk zou je ze in het echt willen volgen, maar dat stuit op wat praktische en ethische bezwaren. In een publicatie in Hormones and Behavior gebruiken de Leidse psychologe Dorien Enter en twee collega’s daarom een computer-taakje met blije en boze gezichten. Met een joystick konden de proefpersonen die gezichten virtueel dichterbij halen of juist wegduwen.

De vrouwelijke proefpersonen duw-den de boze gezichten normaal gespro-ken weg, maar met een dosis testos-teron op is die vermijdingsreactie veel minder sterk. Dat zou handig kunnen zijn bij het behandelen van sociale ang-sten, opperen de onderzoekers.

VictoriameerHet Afrikaanse Victoriameer is belangrijk terrein voor biologen. Evolutionair om-dat er in relatief korte tijd vele honder-den cichlidensoorten zijn ontstaan, en ecologisch omdat er van alles verandert in dat meer: nieuwe soorten, overbevis-sing, toename van meststoffen, enzo-voort. Naturalis heeft een verzameling van 125.000 vissen uit dat meer, die te-ruggaat tot in de jaren zeventig. Als je die nou heel grondig bekijkt, zou je wel eens een verband kunnen vinden tus-sen ecologie en evolutie: veranderen de soorten door de decennia heen?

Dat is wat bioloog Jacco van Rijssel de afgelopen jaren heeft gedaan en waar hij woensdag op promoveerde. Hij heeft ook echt verschillen gevon-den: zo lijkt het erop dat sommige vissoorten kleinere ogen kregen. Ver-moedelijk komt dat omdat de vissen noodgedwongen overstapten op gro-tere prooien; goede ogen zijn minder belangrijk om die te vinden. Ook lijkt de verhouding tussen kop en staart van cichliden af te hangen van de hoeveel-heid nijlbaarzen in het meer.

De grote vraag is nou of er een ver-band is tussen het snelle aanpassings-vermogen van cichliden, en het feit dat er zoveel verschillende soorten ontston-den in Victoriameer, maar dat vereist grootschalig genetisch onderzoek.

‘Onze draagbare com-puter kostte vijfduizend euro, maar rekent een “echte” supercomputer van twee miljoen eruit’

6 maart 2014 · Mare 7

Wetenschap

In memoriam Mijnheer de Professor

Vegane glorie

Op het sociale medium Facebook kun je contact leggen met allerlei… eh... mensen. Onlangs heeft een neefje er een ‘profiel’ voor mij aangemaakt. De halve universiteit blijkt daar bijna permanent op aanwezig en de vriendschapsverzoeken vliegen mij om de oren. Zelfs decaantje wilde mij wel ‘bevrienden’. Evenals de studente-wier-naam-ik-niet-noem - maar nadat ik op een nacht een voor haar ‘verwarrende’ verklaring op het prikbord had geschreven was die ‘vriendschap’ snel voorbij.

Wel kreeg ik een vriendschapsverzoek van een in Leiden gepromoveerde “Florisvegan van den Berg”. Nu begrijp ik dat ouders die Van den Berg heten een bijzondere voornaam voor hun kind bedenken. (Dien-tengevolge heet ik Desiderius Maria.) Maar ‘Florisvegan’, dat doet toch wel de nodige wenkbrauw rijzen. Hij bleek moeilijk te negeren, want om het uur plaatste hij een nieuwe lange verhandeling met steeds de-zelfde strekking: ‘Go Vegan!!1!’. Na een speurtocht op het internet vond ik uit dat deze bebaarde jongeman een levensbeschouwelijke stroming aanhangt die zich ‘vegascisme’ heeft genoemd. Dat betekent dat hij weigert dierlijk materiaal te consumeren, omdat hij gelooft dat dier en mens gelijk zijn - en kannibalisme: nee, dat doe je niet.

Het niet-eten van dieren bleek gepaard te gaan met een zendingsdrang: de hele wereld moest ‘ve-gan’ worden. Nu ben ik altijd geïnteresseerd in … eh… alternatieve visies op het leven, dus ging ik de

digitale dialoog aan met Florisvegan en zijn vrinden van het dierenfront. Volgens hen is het

vegascisme de hoogste vorm van bestaan. Elke gedachtegang

komt er uiteindelijk op uit - het nationaal-socialisme net zo goed als het liberalisme. Op zijn Facebook pagina sprak ik mijn voorliefde uit voor eendenlever, lams-koteletjes en kalfstong. Florisvegan vond me om die reden een zogeheten ‘immorele eikel’. Een se-condant raadde mij aan babybilletjes en oudewij-

venribben te gaan eten. Leek mij een stuk minder lekker, maar: ‘carnisten’ zoals

ik zijn ‘morele monsters’, dus dan heb je geen recht meer op

je eigen smaak.Ofzo. Enfin. Hongerig geworden

door deze smakelijke vegascistenti-rades sloot ik mijn computer en stapte

de straat op. Bij Brasserie Bennies op de Nieuwe Beestenmarkt zijn de spareribs warm, vet en overvloedig. Toen ik binnenkwam en

die goeie ouwe Bennie een hand gaf, viel mij een schuchtere gestalte op, die zich achterin de zaak had geposteerd met zijn rug naar

de deur. Holle ogen in een bleek gelaat. Petje tot over zijn wenkbrauwen. Zag ik daar Florisvegan? Het gulzige we-zentje leek verdacht veel op zijn pro-fielfoto. Alsof zijn leven ervan af hing schrokte hij de varkensribben naar binnen, knoflooksaus droop van de harige kin, een traan biggelde langs zijn wang. Ik wilde het niet weten. Het vlees is zwak. Lorre, dat weet jij ook.

D.M. SanDerS is gastdocent aan de Universiteit Leiden. Voeg ‘m toe!

‘DM Sanders’ op Facebook.

Ida InsingerMet groot verdriet hebben we vernomen dat onze eerstejaarsstudente Ida Insinger op 18 februari op 19-jarige leeftijd is overleden. Wij, de docenten en studenten van de opleiding Griekse en Latijnse taal en cultuur hebben Ida als een heel gemotiveerde en enthousiaste studente leren kennen, die ondanks haar moeilijke situatie veel moed, kracht en energie aan de dag legde. Ons medeleven gaat uit naar haar familie en vrienden.

Onze eerstejaars verliezen een bijzondere jaargenote. Bij de mentoraatsbijeenkomst hebben we met elkaar gesproken over Ida. Bob herinnerde zich dat Ida met de auto naar de universiteit kwam, gewoon rijden met haar sterke been. Het tekende Ida, die vastberaden was om zich niet door haar ziekte te laten tegenhouden. ‘Ze wilde gewoon meedoen met alles’, zei Nathasja, ‘toch gaan studeren, heel dapper!’

‘Een onwijs sterke indruk maakte ze als ze er was’, zei René, ‘ze deed luchtig over haar ziekte’. ‘Sterk’, dat woord herkende iedereen. Ook het feit dat alles er zo gewoon mogelijk aan toe moest gaan: ‘Ze wilde zich niet anders laten behandelen’, vertelde Maarten. ‘Ze was er gewoon bij, zelfs bij de laatste tentamens kwam ze gewoon opdagen.’ Marieke beaamde dat: ‘Ja, ze kon gewoon lachen.’ ‘Het was ook afleiding voor haar als ze hier was, dan kon ze over haar interesses praten en afleiding zoeken in wat ze echt leuk vond’, zei Kees.

Maike herinnerde zich dat het onwijs gezellig was tijdens de colleges Antieke Wijsbegeerte: ‘Alsof er niets aan de hand was!’ ‘Hoe Ida op college was? Heel enthousiast’, vertelde Thom. Hij had haar  in actie gezien tijdens het ‘speeddaten’ met het vakdispuut M.F. ‘Kritisch ook: ze vroeg waarom ze eigenlijk lid zou moeten worden.’ ‘Ja logisch’, werd er geroepen, ‘ze zat toch ook al bij Minerva!’

Wat ontzettend jammer dat we deze fijne studente en jaargenote, haar energie, enthousiasme en haar bijzondere levensmoed moeten missen. Docenten en studenten Griekse en Latijnse taal en cultuur

De prijs voor een Maretje bedraagt €8,– per 30 woorden, opgegeven via redactie@mare.leidenuniv.nl uiterlijk t/m maandag 16.00 uur. Maretjes aan-geboden voor commerciële doelein-den worden niet geplaatst, evenmin als Maretjes waarin zaken worden aangeboden die de waarde van 4.500 euro te boven gaan.

nieuwe begeleiders gezocht voor bijles/huiswerkbegeleiding Buurt-huis Vogelvlucht Leiden-Zuid. Zes leerlingen basisonderwijs groep 7 en vijf leerlingen groep 4 en 5 helpen met begrijpend lezen, spelling en re-kenen. Zes leerlingen uit groep 6 hulp bij lezen, woordenschat en rekenen. Twee leerlingen met vergoeding van €5,- en €7,- per les. Leiden-noord zoekt begeleiders voor 28 leerlingen basisonderwijs groep 4 t/m 7, waar-van negen met vergoeding. Voortge-zet onderwijs, hulp voor: Marokkaans meisje, wiskunde, scheikunde, 3vwo. Marokkaanse jongen, Nederlands, 2vmbo. Marokkaanse jongen, Engels, brugklas havo. Turkse jongen, be-drijfscalculatie, 3mbo-financiële op-leiding. Marokkaanse jongen, Engels, biologie, 2vmbwo-TL. Marokkaanse jongen, begrijpend lezen, woorden-schat, brugklas. Marokkaanse jongen, Nederlands, Engels, 2vmbwo-TL, €5,- per les. Indonesisch meisje, Ne-

Gezocht voor een medicatiestudie van4 maanden naar de effecten van Ritalin op de hersenontwikkeling:

mannen van 23 t/m 40 jaar oud met een vermoeden op ADHD, maar die hiervoor nooit eerder behandeld zijn geweest

Geen wachttijden voor diagnostiek en vergoeding bij deelname aan de studie.

Neem voor een korte ADHD screening of informatie over het onderzoek contact op met: Cheima Bouziane (arts-onderzoeker) via e-mail: c.bouziane@amc.nl of bel: 06-11259786.

ePOD-FOLIO 3 mrt.indd 1 03-03-14 12:03

Prof.dr. J.V.M.G. Bovée zal op vrijdag 7 maart een oratie houden bij de benoeming tot hoogleraar aan de faculteit der Geneeskunde met als leeropdracht Pathologie, in het bijzonder de pathologie van bot- en wekedelentumoren.Mw. M. Zhou hoopt op dinsdag 11 maart om 15.00 uur te promoveren tot doctor in de Wiskunde en Natuurwe-tenschappen. De titel van het proefschrift is ‘More JAZ in the orchestration of jasmonate-mediated plant defense’. Promotor is Prof.dr. J. MemelinkDhr. M.a.M. Bamakhrama hoopt op woensdag 12 maart om 15.00 uur te promoveren tot doctor in de Wiskunde en Natuurwetenschappen. De titel van het proefschrift is ‘On Hard Real-Time Scheduling of Cyclo-Static Dataflow and

its Application in System-Level Design’. Promotor is Prof.dr. E.F.A. DeprettereDhr. D.W. den Uijl hoopt op woensdag 12 maart om 16.15 uur te promoveren tot doctor in de Geneeskunde. De titel van het proefschrift is ‘Radiofrequency catheter ablation in atrial arryhtmias: Insights into pre-procedural evalua-tion and procedural guidance’. Promotoren zijn Prof.dr. J.J. Bax en Prof.dr. M.J. Schalij.Dhr. r. Mariman hoopt op donderdag 13 maart om 16.15 uur te promoveren tot doctor in de Geneeskunde. De titel van het proefschrift is ‘Probiotic bacteria and the immune system: mechanistic insights and therapeutic implicati-ons’. Promotor is Prof.dr. F. Koning

academische agenda

derlands, scheikunde, 3havo, €5-7 per les. Marokkaans meisje, Engels, 4vwo. Marokkaans meisje, spelling, ontleden, brugklas. Marokkaanse jongen, geschiedenis, biologie, brug-klas vmbo-kader. Marokkaans meisje, wiskunde, Engels, 3vmbo-TL. Marok-kaanse jongen, Engels, Nederlands, wiskunde, brugklas vmbo-TL. Onder-wijswinkel, Driftstraat 77, ma, wo en do, 15-17u. Tel: 071-5214256. E-mail: hdekoomen@owwleiden.nl.

Vrijwilligerswerk in het buitenland? Wil je met straatkinderen werken in

Azië, Afrika of Zuid-Amerika? Kom naar ons informatieweekend van 11-13 april 2014. Voor informatie en aanmelding: www.samen.org

Elke eerste woensdag van de maand: ‘Kundalini Yoga: the basics’ voor stu-denten. Introductieles voor beginners. Voor minder stress, meer plezier en energie in je leven. www.studen-tenyogaleiden.nl. Sfeervolle studio: De Lindewei. Of kom langs voor een proefles op maandag 17 uur, woens-dag 9 uur ‘s ochtends of 20 uur.

Gezocht: niet-rokende hulp voor schoonmaken en strijken voor 3 uur per week bij gezin in Leiden. Ervaring een pré, betrouwbaarheid een must. Tel: 071-5419512 (tussen 14 en 17 uur, niet op vrijdag)

Maretjes extra

8 Mare · 6 maart 2014

Maretjes

Een beetje reuring mag bestHet nieuwe leven van oude wijken

Cultuursocioloog Miriam van de Kamp schreef een boek over pro-bleemwijken. Mare ging met haar wandelen door de Hoge Mors, waar de visboer vanuit zijn kraam de omgeving zag opknappen. ‘Een vlag op een strontschip. Want kijk nou daar! Dat is geen porum?’

Door Marleen van Wesel ‘Saaie, doffe, onverzorgde flatjes en een hoop ronddwarrelend zwerfvuil.’ Zo zag cultuursocioloog Miriam van de Kamp (1980) de Leidse wijk Hoge Mors toen ze er een paar jaar ge-leden doorheen fietste. Nu staat ze op dezelfde plek: een strak betegeld plein, in het midden betonnen plan-tenbakken, hier en daar een uiterst weloverwogen geplaatst boompje en daaromheen nieuwbouw van rode bakstenen. Aan de ene kant van het plein heeft een fietsenmaker zich gevestigd, aan de andere kant een tandarts. ‘Er is dus genoeg vertrou-wen’, constateert Van de Kamp.

Vrijdag verschijnt haar boek De veerkracht van wijken, gebaseerd op onderzoek dat ze deed bij het Cen-tre for Modern Urban Studies aan de Campus Den Haag.

Ze richtte zich op drie vooroor-logse wijken in Utrecht, Den Haag en Nijmegen. ‘Niemand zegt ooit: “Kom, nu gaan we een probleem-wijk bouwen!” Toch zijn ze er. Het is interessant om uit te zoeken wat de gedachten waren toen de bouw begon en wat er sindsdien gebeurd is.’ En dus trok ze de wijken in. ‘Ge-woon, op een OV-fiets. Al snel ont-stond er een sneeuwbaleffect van contacten. Als ik met een heel fana-tieke beheerder door het Nijmeegse Willemskwartier liep, riep iedereen: ‘Hé, Jan, hoe is het?’ of ‘Mijn kraan is kapot, kom je even helpen?’ Toch gaven veel bewoners sociaal wense-lijke antwoorden. Als ik vroeg hoe ze de wijk zouden aanbevelen, zeiden ze: “Als je van veel leven op straat houdt…” Sommigen hebben me ge-googeld om er zeker van te zijn dat ik niet voor de gemeente werkte. Er was echt angst dat hun antwoorden weer bij hen zouden terugkomen.’

Ze wandelt langs een gevel in de Hoge Mors met een te-koop-bord. ‘Ik ben benieuwd hoe die ma-kelaar deze wijk nu verkoopt. Hip en upcoming?’ De rijtjeswoningen gaan via een muur met brievenbussen over in een appartementencomplex. Een voorbeeld van hoe het wel moet, volgens Van de Kamp. ‘Een luxe ap-partementencomplex bouwen in een straat met kleine woningen le-vert scheve blikken op. In het Wil-lemskwartier willen de bewoners bijvoorbeeld niet dat hun wijk zo erg veryupt als het nabijgelegen Botten-dijk. Straks worden hun woningen

onbetaalbaar. Bovendien vinden ze wat rumoer wel charme hebben. Mij lijkt een politie-inval op z’n tijd niet heel leuk, maar van de bewoners mag er wel wat reuring zijn.’

‘Grandioos’, vindt Kees Hartevelt de nieuwbouw in de Hoge Mors. Hij staat al 46 jaar op het Diamantplein met zijn viskraam. ‘Ik heb op flatjes uitgekeken, dat wil je niet weten. Dan is dit veel mooier.’ Hij heeft

niet alleen de bebouwing, maar ook de samenstelling van de wijk zien veranderen. ‘Vroeger woonden hier Turken, Marokkanen, noem maar op. Ik discrimineer niet hoor: het zijn gewoon mensen en rond een uur of vier, vijf stonden ze met hun handen nog zwart van het werk in de rij voor een visje. Nu wonen er allemaal grijzen. Of misschien is be-jaarden een netter woord. Die kopen ook vis. En sommige oud-bewoners komen terug.’

Veel contact met de nieuwe bewo-ners is er niet, vindt meneer Schim-mel, al decennia vaste klant bij de visboer. ‘Ik ken er één iemand, maar die woont helemaal bovenin en ik heb hoogtevrees, dus daar kom ik nooit.’ De nieuwe flats zijn ‘een sierdingetje voor de wijk’, vindt hij. ‘Maar voor de rest…’

‘Grandioos’, herhaalt Hartevelt. ‘Maar wel een vlag op een stront-schip, zoals we in Katwijk zeggen. Want kijk eens recht vooruit?’ Het winkelcentrum ligt er inderdaad wat troosteloos bij. ‘Het is geen porum. Pak dat ook aan.’ Hoe, dat heeft hij ook al bedacht. ‘De winkels zijn onnodig groot. Die man van de bloemenzaak zet zeven stappen tot

z’n kassa. Dat zijn dure meters hoor.’Van de Kamp constateerde ook

dat buurtbewoners vaak ideeën en initiatieven hadden. ‘In Utrecht ont-moette ik een gezondheidsmanager. Hij zag zijn buren dappere pogingen doen om gezonder te leven. Joggen bijvoorbeeld, maar dan op de ver-keerde manier. Hij besloot hard-loopclinics op te zetten. Niet dat de hele buurt daardoor nu bij elkaar op de koffie komt, maar je ziet wel meer bekende gezichten.’

Gemeenten kunnen daarbij een duwtje in de rug geven. ‘Op een straatfeest in Den Haag bespraken buurtbewoners hun onvrede over leegstaand gebouw, dat een pro-jectontwikkelaar wilde slopen voor nieuwbouw. De bewoners die soms niet eens een balkon hadden, kwa-men met het plan voor een stads-tuin en wisten anderhalf miljoen te verzamelen. Van de oude bakstenen hebben ze muurtjes gebouwd.’

Van de Kamp is geen voorstan-der van het label ‘probleemwijk’. ‘Bij mensen die zich er thuis voelen ont-staat het idee dat ze onderdeel zijn van het probleem. Zo’n stempel blijft lang hangen.’ Aan het hek rond ba-sisschool De Weerklank in de Hoge Miriam van de Kamp op het vernieuwde Granaatplein. Foto Marc de Haan

Bewoners van het Willemskwartier in Nijmegen, een van de onderzochte oude wijken. Foto Joost van den Broek/Hollandse Hoogte

Mors hangen foto’s die leerlingen van hun wijk maakten. Achter de school ligt de gezamenlijke wijktuin De Morsmoes. Op het Granaatplein staat een keet waarin kunstenaars van PS|Theater wijkverhalen ver-zamelen. ‘Als je rondkijkt, is er wel wat aan de hand. Dit was altijd een scheurstraatje, nu is er meer groen en hebben auto’s ruimte moeten in-leveren aan fietsers en voetgangers.’

Vrijdag overhandigt Van de Kamp haar eerste boek niet aan een wet-houder, maar aan bewoners en an-dere betrokkenen van haar onder-zoek. Wat ze daarna gaat doen, moet nog blijken. ‘De Gemeente Leiden kan wel wat deskundige mensen gebruiken’, tipt visboer Hartevelt al-vast. Bij elk overleg laat hij daarom van zich horen. ‘Kijk, dáár wilden ze een invalidenparkeerplaats.’ Hij wijst naar de stoep voor de kap-perszaak en trekt een verongelijkt gezicht. Niet dat hij invaliden geen parkeerplaats gunt. ‘Maar dan wel aan de overkant, bij de huisartsen-praktijk en de apotheek. Daar moe-ten die mensen toch veel vaker zijn?’ Dat is overigens ook de plek waar de invalidenparkeerplaats nu is. ‘Ja, daar heb ik wel voor gezorgd.’

Achtergrond

6 maart 2014 · Mare 9

39 lashes was a normal punishmentThe historic reality of 12 Years a Slave under expert scrutiny

Last weekend, 12 Years a Slave won three Oscars, including one for Best Film. But are the film’s facts correct? Mare accompanied Damian Pargas, an expert on slav-ery, to the cinema. “Nowadays, people throw crockery in a marital spat but back then, they took it out on the slaves.”

by Esha MEtiary “I’ve been waiting for months for this”, exclaims historian Damian Pargas. He settles down, Fanta in hand, in the sagging plush of a Trianon seat. “I was in France recently and it was already showing there – so strange we had to wait so long in the Netherlands.”

The lecturer of economic and so-cial history is talking about 12 Years a Slave, a film based on the true story of Solomon Northup, a free black man living in New York who was kidnapped one night and sold as a slave. “His tale is very well known among slavery historians”, explains Pargas. “Everybody has been wait-ing for this film: it’s an important stimulus for the debate, provoking us to discuss history’s black pages.”

Until the eighties, the slaves’ perspective was relegated to the background, he claims. Historians concentrated on the commercial aspects and plantation documents: white men’s sources. Wanting to know the slaves’ side of the matter, Pargas studied their testimonies.

“They were valuable property – their value could be compared to the price you might pay for a fairly decent car these days – and people took good care of that property.”

Nevertheless, in the film, slaves are frequently flogged to within inches of their lives. If the film had been in 3D, our glasses would be splattered with blood. Too much? Pargas shakes his head. “Human failings. Nowadays, people throw crockery in a marital spat but back then, they took it out on the slaves.” Watching the scene of a beating, he says “A fairly normal punish-ment: 39 lashes across the back. Not life-threatening, but extremely painful.” And when it is obvious that director Steve McQueen is not afraid to show bleeding, open wounds, he adds: “Once they were cleaned up, a slave would be back at work within a week, you know.”

However, the inspection of the goods at an auction house is unre-alistic. The slaves, men and women, are stood naked in a hall to be in-spected by potential buyers. “That didn’t happen like that. A personal inspection might take place in a back room, at the buyer’s request.”

In the film, Northup ends up on Edwin Epps’s plantation and, as a newcomer, experiences difficulties meeting his cotton quota – with no help at all from the other slaves. “They competed to see who could pick the most,” says the historian, “You were rewarded for picking a lot.”

Epps’ best picker is Patsy, a slave who is also subjected to his sadis-tic, carnal lust. On average, the men pick two hundred pounds of cot-ton while Patsy picks five hundred. “Damned Queen. Born and bred to the field. A nigger among niggers”, as Epps proudly describes her. Of course, that doesn’t go down too well with his wife, who thinks noth-ing of flinging a crystal whisky de-canter in her face.

“There was no question of crying all day and begging to die”, explains Pargas when a black plantation mis-tress appears in the next scene. In reality, marriages between white people and black people were pro-hibited, but that didn’t stop the men from taking black women as lov-ers. This could present a solution, a means to social climbing. “It was simply a means of survival; it didn’t happen much, but it did certainly happen.” And although the book hardly mentions the black mistress, he thinks she is well portrayed.

As the plantation is continually plagued by caterpillars, Northup is hired out to a sugar plantation. On the screen, it seems like a welcome holiday away from the hardships of the cotton plantation, but cutting sugar cane was much tougher than picking cotton. “Sugar plantations usually required a large work force and the planters couldn’t afford to buy every labourer. Town slaves who were transferred to the country would be very pissed off; they looked down on field labour and were used

to more freedom of movement.”Northup eventually escapes from

his life of slavery with the aid of Brad Pitt as the gallant abolitionist Cana-dian, Samuel Bass, who arrives on the plantation to work as a joiner. The superstar does not get much screen time: his moment of glory is over in ten minutes. He is not the first white man to work for Epps; another white labourer on the plantation can be seen earlier in the film. But isn’t it strange that a plantation, manned by slaves, still needs additional labour-ers from elsewhere? “Bass travelled around, always looking for work. White people sometimes worked on plantations. The slave owners pre-ferred to hire labourers rather than wear out their property doing hard labour.”

“Such a pity!” Pargas sighs at the end. He is referring to the scene in which Northup is transported from the gaol to the harbour by wagon. In his narration, the kidnapped New Yorker recalls how he was forced to march past the Capitol, chained to a group of others, to be sold as a slave in New Orleans. “Among histori-ans, it is a much used quote to mark the irony of slavery in the capital: America has declared to the whole world that it is committed to liberty and equality and he walks past the symbol of freedom and democracy in shackles.”

By now, the credits are rolling across the screen, relating in capital letters how Northup fared after his release. “His kidnappers were even-

tually arrested in Florida but tried in Washington because that was where Northup was kidnapped”, ex-plains Pargas amid the racket caused by people leaving the cinema. “But Washington was still a slave district where black men were not entitled to speak. Without witnesses, he could not – was not allowed to – defend himself and the suspects got off scot-free.”

Hollywood much? Pargas laughs and shakes his head: “The characters and events follow the book closely; in fact, some parts are lifted from the book word for word. I was expecting a bit of Hollywood exaggeration, but I was pleasantly surprised.”

The worst that could happen to a humanDirector steve McQueen thinks that the holocaust is comparable to slavery. When the director, who lives in amsterdam, first read the story of solomon Northup, he immedia-tely saw similarities to anne Franks’ Diary – only 97 years earlier. he wants to embrace the history of slavery with his film 12 Years a Slave, he said ecently in an interview in NRC Han-delsblad. “i can’t see why it is still even questioned: more than eleven million people were taken from africa and ended up in slavery. it’s the worst that can happen to a human, to be a slave. i can’t think of anything worse.”

10 Mare · 6 maart 2014

English page

FILMTRIANON12 Years a Slave dagelijks 18.30 + 21.30za. zo. + wo. 14.00The Wolf of Wall Street dagelijks 20.30The Monuments Men dagelijks 18.45Non - Stop dagelijks 21.30KIJKHUISLa grande bellezza dagelijks 18.15 + 21.00zo. 14.00American Hustle dagelijks 18.45Her dagelijks 21.30zo. 14.30LIDO300: Rise of an Empire dagelijks 18.45 + 21.30Kenau dagelijks 18.45 + 21.30Best Night Ever dagelijks 18.45That Awkward Moment 12 jr.do. vr. za. zo. 21.30Nurse 3D ma. di. wo. 21.30Ride Along dagelijks 18.45 + 21.30za. zo. + wo. 14.30Soof dagelijks 18.45Toscaanse bruiloft dagelijks 21.30

THEATERTHEATER INS BLAUHollandse Luchten I: JeremiaVr 7 maart 20.30 €17THIM Muziektheater – VALSZa 8 maart 20.30 €18,50STADSGEHOORZAALCello8ctet Amsterdam 25 Jarig JubileumZa 8 maart 20.15 vanaf €20Pink Project Floyd through the years Part TwoZa 8 maart 20.15 vanaf €22Morgenstern Trio & Reto Bieri (klarinet)Zo 9 maart 11.30 vanaf €20LEIDSE SCHOUWBURGTick, Tick, Boom! Za 8 maart 20.15 vanaf €10Zo 9 maart 15.30 vanaf €10ISH & Vocaallab - DJ Moz-ARTDi 11 maart 20.15 vanaf €8,50Hans AarsmanDe Aarsman ProjectieWo 12 maart 20.15 vanaf €10Holland Dance on Tour - Talent On The MoveDo 13 maart 20.15 vanaf €10

DIVERSENVAN STOCKUMAbdelkader Benali interviewt Kristien HemmerechtsZaterdag 8 maart 11.00SIJTHOFFEmilie Bastens (harp)Zo 9 maart 11.30 vanaf €10SIEBOLDHUISTentoonstelling Helden, Humor, Horrort/m 9 maart MUSEUM VOLKENKUNDEKuniyoshi – De tekeningent/m 22 juniVerlangen naar Mekkat/m 9 maart MUSEUM BOERHAAVE100 JAAR UITVINDINGEN, Made by Philips Research t/m 26 oktoberAmazing Modelst/m 1 juni RIJKSMUSEUM VAN OUDHEDENPetra. Wonder in de woestijn.t/m 23 maart €8UNIVERSITEITSBIBLIOTHEEKTentoonstelling Strijd om de herinneringt/m 20 mei

Ik ben wantrouwig, en terecht

Iedereen wil drinken en dansen

Fotodetective Hans Aarsman ziet de dingen anders

Fotojournalist en schrijver Hans Aarsman ontleedt in zijn wekelijkse rubriek De Aarsman Collectie in de Volkskrant beelden uit de actualiteit. Woensdag staat hij in de Leidse Schouwburg. ‘Ik heb een hekel aan het fraai verpakken van andermans leed.’

DOOR VINCENT BONGERS ‘De krant krijgt elke week 30 duizend foto’s binnen. Echt een enorme mengelmoes aan onderwerpen. Maar ik heb filters. Het koningshuis sla ik over. Een rijtje met G20- of EU-leiders vind ik ook niet interessant. En sport is toneel, niet de echte werkelijkheid.

‘Al snel zijn er nog maar zo’n vijftig foto’s over. Die stop ik in een mapje om verder te bekijken. Conflicten vind ik het interessantst, want bij strijd is er vaak geen tijd om sporen uit te wissen. Uiteindelijk zijn er nog drie of vier beelden waar

ik echt energie in stop. Weet ik een-maal welke het wordt, dan denk ik ook: “Dit is de enige foto die ik had kunnen kiezen.”

‘Ik stel vragen in mijn stukken voor de Volkskrant, ga op zoek naar sporen. Ik weet ook vaak het ant-woord niet. Maar heel veel mensen stellen de vraag niet eens. Wat je ziet op een foto is vaak wat je verwacht te zien. Dat komt ook aan bod in mijn onemanshow. Het publiek verwacht iets en dat gebeurt dan niet.

‘Je kent de aan- en afloop van de foto’s niet. Daar moet je enorm mee oppassen. Als iemand op een foto zijn hand in de lucht heeft, kan dat betekenen dat deze persoon iemand wil slaan, maar misschien heeft hij wel jeuk op zijn rug en wil hij krab-ben. Daar komt nog bij dat veel foto’s genomen zijn in een land waarvan je de cultuur totaal niet kent.

‘Ik ben wantrouwig, en terecht. Fotografen en journalisten mani-puleren, duwen je naar een oordeel toe. Je wordt vaak bedonderd. Laatst

weer die foto van dat gevluchte Syrische jongetje die eenzaam en al-leen rondliep in de woestijn. Die was razendsnel weer herenigd met zijn familie. Dan weet je dat die gewoon in de buurt moet zijn geweest.

‘Over de World Press Photo, gemaakt door John Stanmeyer, heb ik ook mijn twijfels. Je ziet Afri-kaanse migranten aan een strand in Djibouti hun mobieltjes in de lucht houden om een signaal te vinden van een goedkopere provider in buurland Somalië.

‘Ik denk meteen: wacht ‘ns effe. Iedereen weet dat het geen bal uit-maakt of je je telefoon in de lucht steekt. Je krijgt echt geen beter sig-naal. Die foto is geregisseerd. De personen zijn zo opgesteld dat er een compositie met een goede vlak-verdeling ontstaat.

‘Mensen houden daarvan. “Het is toch een mooie foto?” hoor ik dan. Maar ik heb een hekel aan het fraai verpakken van andermans leed. Maar als je wijst op het leed dat

Maar Kapitein Kees wil meer avontuur

Gaat een oude zeerot het Leidse uitgaansleven vlot trekken? ‘Leiden heeft potentie, maar dan moet je wel van je gat afkomen.’

DOOR ESHA METIARY Kapitein Kees heeft tijdens zijn leven de hele we-reld ontdekt, gehoord en gezien

en wil het culturele aanbod voor jongeren te verbeteren. Want er gebeurt te weinig in Leiden, aldus Miel van Teijlingen (Stadspodia) en Bas Schreuder (De Collectie), en daar moet verandering in komen.

Wie is Kapitein Kees?Schreuder: ‘Een oudere Leidse zeevaarder, die tijdens zijn reizen een heleboel verhalen heeft verza-meld. Hij heeft een hoop ontdekt, gehoord en gezien. Zijn verhaal wil hij nu delen met Leiden. Het publiek zal door hem en zijn oude zeematen meegenomen worden op avontuur.’

Van Teijlingen: ‘Kapitein Kees wil laten zien dat een avond uit niet eendimensionaal hoeft te zijn, je moet je overgeven en je laten verrassen. Je zal de hele avond in onzekerheid zitten; “Is dit het nou? Wat ga ik nog meemaken, wat gaat er nog gebeuren?” Mensen moeten zich meer voor gaan stellen van een avondje uit dan alleen bier drinken en dansen. Leiden heeft veel meer potentie dan gedacht wordt, maar dan moet je wel van je gat afkomen.’

Het klinkt een beetje vaag. Wat kunnen we verwachten?Van Teijlingen: ‘In deze eerste editie gaat het gevoel van verlangen een grote rol spelen. Zeemannen zitten vaak alleen op zee, zien maanden-lang geen vrouwen. We komen op een nog onbekende locatie terecht waar we samen met Kees op een prikkelende manier kunst en cul-tuur naar een jong publiek brengen. De locatie wordt op de avond zelf pas bekend gemaakt. Er wordt live geschilderd en gedicht en natuur-lijk gedanst. In samenwerking met Doorgedraaid wordt het evenement aangekleed. Je komt niet in een kaal zaaltje terecht, je gaat dingen op plekken zien waar je ze nog nooit hebt gezien.’

Schreuder: ‘Vijfenzeventig pro-cent van de avond bestaat uit bier drinken en dansen. De rest wordt opgevuld met theater. Het is dus niet zo dat je naar het LVC gaat om daar dronken te worden. Het is een avontuur, waarin je je moet laten meevoeren.’

Van Teijlingen: ‘Op de avond zelf zullen veel meer zintuigen geprik-

keld worden dan alleen je smaak-papillen vanwege het bier en je voe-ten vanwege het dansen.’

Hoe ziet dit avontuur eruit?Schreuder: ‘Kijk, iedereen wil bier drinken en dansen. Het theater neemt je elke keer mee, we starten nooit op de locatie waar de mu-ziek ook is. Voor de eerste editie is Kees naar de zuidelijke staten van Amerika gevaren en neemt hij lek-kere dansbare muziek met zich mee. Denk aan funk, disco, soul. Het kan elke keer uit een andere windstreek komen, maar het zal altijd vrolijke muziek zijn.’

Miel: ‘Kapitein Kees houdt niet van duistere beuktechno, daarvoor hoef je dus ook niet te komen. We hopen het publiek dingen te laten beleven die ze nog niet eerder heb-ben meegemaakt.’

Kapitein Kees15 maart, locatie volgtMeer weten? Zie: facebook.com/kapiteinkees of bel: 06-27148650

schuilgaat achter de schoonheid, blijkt dat mensen dat niet zo leuk vinden. Het is alsof je hun favoriete film of boek afkraakt.

‘Ik zie dingen vaak anders. De overbekende foto van het Afghaanse meisje met de groene ogen die fel afsteken tegen het rood van haar sluier, gemaakt door Steven Mc-Curry, is een goed voorbeeld. “De blik van een sterke vrouw”, zeggen mensen dan. Mijn ik zie een hoop-je ellende. Dit meisje van twaalf is gevlucht naar Pakistan, heeft ver-schrikkelijke dingen meegemaakt. Ze lijdt mogelijk aan post trauma-tisch stresssyndroom. Er zit eerder paniek in die ogen. Maar als ik vraag: “Vind je dat mooi, iemand die in paniek is?”, dan voelen men-sen zich in de zeik gezet.’

Hans Aarsman, De Aarsman ProjectieLeidse SchouwburgWoensdag 12 maart, € 10,00 - 25,50

Hans Aarsman: ‘Ik denk meteen: wacht ‘ns effe.’ ‘Het maakt geen bal uit of je je telefoon in de lucht steekt. Die foto is geregisseerd.’

Foto John StanmeyerFoto Claudia Sola

Foto Leung Wong

6 maart 2014 · Mare 11

Cultuur Agenda

Inburgeren

Foto Marc de Haan

‘Boven is tukken, beneden is leven’Jahir Dijks (24, fiscaal recht)

Huis: OV35M (Oude Vest)Kamer: 13m2, 6m2 bovenKost: 330 euro per maandBewoners: 14

Ben je niet bang dat je van je trapje lazert?‘Nee, ik ben niet anders gewend. Alle kamers op deze verdieping hebben een platje en een trap. Het is één keer ver-keerd gegaan, maar dat was op een an-dere kamer. Daar stond de trap niet vast, dus die schoof onder mijn voeten van-daan. Toen ging ik wel hard op mijn bek, maar ik heb er gelukkig niks aan overge-houden. Zonder platje zou het echt heel klein zijn. Mijn bed en klerenkast staan daar. Beneden heb ik een bureau waar ik relaxed aan kan studeren en een zit-

hoekje om te chillen. Boven is tukken, beneden is leven.’

Er klinken technobeats uit je spea-kers. Draai je altijd muziek?‘Ja, bijna wel: deephouse en techno, soms een beetje jazz. Dat schalt hier regelmatig door de gangen. Mijn huisge-noten hebben er soms last van, maar als ze niet klagen zet ik het ook niet zachter. Bovendien snap ik niet dat je last kan hebben van zulke goede muziek.’

Wat vind je het mooist aan je kamer?‘Ik ben trots op de vos, Reinier, die ik van een clubgenoot heb gekregen. In mijn eerste jaar sms’te hij me dat hij voor het eerst een vos had geschoten. Ik vond het wel vet om een opgezet dier in mijn

kamer te hebben, dus vroeg ik hem of hij dat kon regelen. Het kostte 250 euro, maar ik kreeg korting omdat ik net jarig was geweest.’

Vanwaar die schietschijven?‘Ik ben niet echt een grimmig persoon, maar het is grappig om die dingen op je kamer te hebben staan. Ze waren over van een schietoefening van Pro Patria en ze vonden het prima als ik er een paar meenam.’

Zo te zien ben je nogal een Aloëdrinker.‘Het is eigenlijk eten en drinken tegelijk, vooral als je brak bent. Er zitten van die stukjes in die heel licht verteerbaar zijn. Dus als je heel hard gezopen hebt en je

drinkt aloë, dan heb je heel licht voedsel en vocht, echt top!’

En je hebt een collage van jezelf…‘Na een gezellige borrel was ik nog wat gaan facebooken en heb in een dronken bui een advertentie van McDonald’s aan-geklikt, waarin ze quality scouts zochten. Ik heb toen midden in de nacht een moti-vatiebrief gestuurd, een groot kakverhaal eigenlijk. Twee weken later, ik was het eerlijk gezegd alweer vergeten, werd ik gebeld dat ik mee mocht doen. Zodoen-de mocht ik meelopen bij het productie-proces van McDonald’s, waar je de frietjes van boer tot frituur volgt. Achteraf kreeg ik deze collage opgestuurd.’

Door EsHA MEtiAry

FoMo

Fear Of Missing Out, oftewel de con-stante drang om sociale media te checken uit angst om iets te missen. ik heb er tegenwoordig, ondanks mijn aanwezigheid op elk bestaand me-dium, gelukkig geen last meer van. Maar dat was vroeger wel anders, en ik werd hoegenaamd niet gelukkig van die continue stroom aan updates van andermans leven. integendeel.

Het ging zo ver dat ik alles in het licht van de virtuele levens van an-deren bekeek. ik voelde me zielig en saai als ik op de bank hing in plaats van op alweer het zoveelste feestje. ik voelde me eenzaam en vriendenloos als ik niet om de haverklap vriendin-nenlunches had. ik voelde me stom en lelijk als ik op zondag make-uploos in comfortabele chillkleren op elke newsfeed met perfect uitziende sel-fies geconfronteerd werd. iedereen had fantastische vrienden, kleren, feestjes, vakanties, relaties en looks. Elke dag weer. En ik niet.

De essentie van Facebook, twit-ter, instagram en Foursquare is nu eenmaal dat je er met tientallen tot honderden vrienden verbonden bent. Door alle updates is het makkelijk om simpelweg het individuele overzicht te verliezen, waardoor het écht lijkt alsof iedereen behalve jij alle leuke dingen in de wereld doet terwijl jij je waardevolle twenties zit te verspillen aan warme chocolademelk en lezen en thuis films kijken. saahaai.

Nu weet ik wel beter, want ik besef dat ik simpelweg zo bén. ik hou ge-woon van warme chocolademelk en boeken en Star Wars met mijn Lief. En zo ontzettend sociaal ben ik niet: na een paar dagen menselijk contact moét ik mezelf even afzonderen. Dat ideale leven zou me kortom com-pleet ongelukkig maken. Elke dag een feestje of een kwebbelende vriendin aan de deur: ik zou serieus gewoon gillend gek worden. Mijn interne server zouden keihard crashen op een leven dat net zo druk is als mijn newsfeeds.

Wanneer ik nu op mijn vier jaar and counting studentenleven terug-kijk blijken de periodes waarin ik het ontzettend druk had, wekelijks feest-jes en borrels had en aan de lopende band nieuwe vrienden leek te maken zelfs - ironisch genoeg - parallel te lo-pen aan die ongelukkige gevoelens. ik voldeed toen veel meer aan dat ideaal dan nu, maar ik was een stuk minder blij met mezelf. Zelfs toen was het niet voldoende. Picture perfect op de newsfeed dus, maar uiteindelijk had ik er echt helemaal niks aan. En die gedachte helpt me om vrede te nemen met het feit dat ik af en toe ge-woon saai ben. En soms, heel soms, durf ik het zelfs aan om die saaiheid te omarmen.

ik tweet er alleen niet over. Net als de rest van de wereld. En dat ver-klaart heel veel.

Door tALitHA DEHAENE

12 Mare · 6 maart 2014

Kamervragen

Bandirah