Mare 12 (38)

27 november 201438ste Jaargang • nr. 12

‘ Poetin heeftFjodortrekjes’

‘Als ik opsta, ga ik eerst kijken hoe het met mijn worsten is’

‘Zonder vangst, geen bezoek.’ Op pad met De Verenigingsverzamelaar

Het beeld van het Down-syndroom is veel te rooskleurig, aldus arts

Pagina 11

Pagina 3 Pagina 6 en 7 Pagina 9

Grijpen studenten de macht?Het kwam nauwelijks aan bod in discussies over het leenstelsel, maar het staat wel degelijk in de kleine lettertjes: omdat de studen-ten voortaan hun eigen studie betalen, mogen ze ook bepalen hoe dat geld wordt besteed. Hoe gaat die nieuwe medezeggen-schap er straks uitzien?

Wat gaat er veranderen? Studenten en medewerkers krijgen als het aan minister van Onderwijs Jet Bussemaker ligt meer invloed op de koers die universiteit vaart. De Wet Studievoorschot maakt een einde aan de basisbeurs en de minister wil het geld dat vrijkomt investeren in het hoger onder-wijs. De medezeggenschap moet er mede voor zorgen dat de uitge-spaard stufi-euro’s op de juiste plek terechtkomen.

Studenten en medewerkers krij-gen daarom op een aantal punten instemmingsrecht op de hoofd-lijnen van de begroting, in plaats van het huidige adviesrecht dat be-stuurders – als het negatief is – naast zich neer kunnen leggen. ‘Daarbij dient aandacht te worden besteed aan de beoogde verdeling van de middelen over de beleidsterreinen onderwijs, onderzoek, huisvesting en beheer, investeringen en perso-neel’, staat er in de toelichting van het wetsvoorstel. De universiteit kan er zelf voor kiezen om het in-stemmingsrecht te betrekken op meer onderwerpen.

‘Het is van belang dat de me-dezeggenschap op hoofdlijnen instemmingsrecht krijgt, en niet over de gehele begroting’, zegt Karl Dittrich, voorzitter van de ver-eniging van universiteiten VSNU. ‘Als de medezeggenschap instem-mingsrecht zou krijgen over alle financiële details hadden we ons verzet. Het college van bestuur be-paalt de precieze verdeling van de financiën. En dat blijft zo als het studievoorschot wordt ingevoerd.’

Om bestuurlijke chaos te voorko-men stelt de minister meer beper-kingen aan het instemmingsrecht. De universiteit blijft de salarissen betalen en al eerder vastgelegde uitgaven en investeringen worden niet ineens geschrapt.

In het wetsvoorstel wordt slechts de term ‘medezeggenschap’ gebruikt. Het is onduidelijk of ook de

faculteits- en dienstraden instem-mingsrecht op de begroting krij-gen. Volgens Tweede Kamerlid Paul van Meenen (D66), de grote voorvechter van het instemmings-recht, is dat wel mogelijk. ‘Het is aan de universiteit zelf om het uit

te breiden naar de faculteits- en dienstraden.’

Waarom komt dat instemmings-recht er eigenlijk?

Het is de vurige wens van D66 en Bussemaker heeft deze partij nodig om het leenstelsel door de Eerste Kamer te loodsen. ‘Universiteiten verantwoorden zich voor hun keu-zes vooral bij het ministerie’, zegt Van Meenen. ‘Daar wil ik vanaf: de

verantwoordelijkheid ligt op de eer-ste plaats bij de studenten, vervol-gens bij de medewerkers en dan bij de organisaties rond de universiteit. Het ministerie volgt als laatste in dat rijtje. De universiteiten zorgen

er zelf voor dat de financiële middelen op de goede

plaats komen, maar dat kan alleen

maar als de medezeg-genschap

meebeslist. Ik wil juist niet dat Den Haag dat doet.’

Hoe gaat dat in Leiden? ‘De universiteitsraad krijgt meer te zeggen’, zegt Janna Vermolen van studentenpartij SGL. ‘De begroting

is het belangrijkste document van het jaar’, zegt Marc Hogenhuis van studentenpartij LVS. ‘Als je daar instemmingsrecht op krijgt, is dat een duidelijk signaal dat het college ons nog serieuzer moet nemen. Het tegenhouden van een begroting, wil het college te allen tijde voorkomen.’ ‘De raad wordt zwaarder’, zegt ook Gwen Wolters van personeelspar-tij Universitair Belang. Sander van Diepen van studentenpartij BeP vindt dat de invloed van de mede-zeggenschap nog flink mag toene-men: ‘Het is een stap in de goede richting. Wat mij betreft krijgt de raad instemmingsrecht op alle be-langrijke besluiten van het college.’

Joost Augusteijn van perso-neelspartij Abvakabo tempert het enthousiasme enigszins. ‘In de praktijk verwacht ik weinig veran-dering. Ik wil het geen wassen neus noemen, want het college moet be-ter zijn best doen om de raad mee te krijgen. Maar het college blijft de nodige vrijheid behouden over waar de raad nu precies mee in kan stemmen.’

Er bestaat een reguliere proce-dure voor geschillen over medezeg-genschap, met een bemiddelende rol voor de Raad van Toezicht en een procedure bij de landelijke ge-schillencommissie en beroep bij de Ondernemingskamer. ‘Er komt nu een speciale regeling voor het geval dat het geschil niet beslecht is voor het nieuwe financiële jaar. Er moet uiteindelijk een overeenkomst ko-men tussen raad en college. Dat is bij het huidige adviesrecht niet zo.’

Hoe de Leidse universiteit de medezeggenschap wil hervormen, wil het college van bestuur nog niet zeggen. ‘Het college wil dit eerst be-spreken met de universiteitsraad’, laat universiteitswoordvoerder Ca-roline van Overbeeke weten.

Is er ook kritiek op het voorstel?De Raad van State, het belangrijkste adviesorgaan van de regering, laat niets heel van het plan. VB

> Verder lezen op pagina 8

De vergeten passage uit de leenstelselwet: meer invloed voor medezeggenschap

Bandirah Pagina 12

LITERAIR TALENT OPGELET! WIN € 250 MET MARE-KERSTVERHALENWEDSTRIJDOok dit jaar weer: de Mare-kerstverhalenwedstrijd! Schrijf een verhaal van tussen de 1500 en 2000 woorden en win €250, €75 of €50. Oproep van auteurs en juryleden Christiaan Weijts en Arjen van Veelen: verras ons. Mail uiterlijk 11 december naar: [email protected] Deelname alleen voor Leidse studenten.

Illustratie Michiel Walrave

Game of ScienceDoor Bart Braun Eigenlijk was het maar één zinnetje in de honderd pagina’s tellende visie op wetenschap van Dekker en Bussemaker (zie pagina 4). ‘We-tenschappers, universiteiten, hogescholen en het bedrijfsleven gaan samen met maatschappelijke organisaties en betrokken burgers (…) de thema’s bepalen waar de wetenschap zich de komende jaren op moet gaan richten.’

Er stond nog veel meer en veel meer interessants in dat plan, maar NRC

Deze shit gaat viralHoe ver studentensteden ook van elkaar af liggen, het is slechts een klein wereldje. Misschien zelfs wel te vergelij-ken met het kleine dorpje tussen de Scheldes waar ik op-groeide; waar je de mensen op straat groette en wist wan-neer de melkman verder dan de drempel van de voordeur was gekomen. ons kent ons. uiteraard ontzettend gezellig maar net zoals je fiets, is je geheim nergens veilig. of zoals studenten het zeggen: ‘Deze shit gaat viral.’

Zo is ook geen enkele studentenmisstand binnen de ei-gen stadsmuren te houden.

Kennen we bijvoorbeeld Drolbert en Van Gelder nog? Bij diegenen die nog niet langer dan drie jaar studeren gaat er wellicht geen belletje rinkelen, maar het epos van de augustijn die alleen maar chillheid wilde was een ware sensatie in 2011. niet alleen wist heel Leiden hoe deze overduidelijke gefrustreerde man tegen vrouwen aankeek en ondanks zijn hoogdravend spreken de regels van de nederlandse taal niet in de vingers had, maar ging het ver-haal elke studentenstad in nederland door. Man, zelfs op de Zuid-as klonk zijn naam.

of Hester B., een reünist van Vindicat (aankomstjaar 1993), die bij de opening van het nieuwe pand besloot om het bed in te duiken met een gast uit aankomstjaar 2012. Groningen ligt niet eens om de hoek, maar dankzij corpo-rale connecties werden we binnen zeer aanzienlijke tijd getrakteerd op foto’s van een tongende cougar, gevolgd door een familiefoto plus een Linked-In & Facebookprofiel!

Studenten smullen van spanning en sensatie en vooral van tastbaarheid. Er hoeft maar één foto of video op te dui-ken waar tieten of piemels op te zien zijn en er ontstaat een heuse heksenjacht. We willen weten wie je bent, waar je studeert en vooral of we je op de een of andere manier

kennen. En daarna Whatsappen we al het beeldmateri-aal en de bijbehorende informatie vrolijk door naar onze vrinden in een andere stad, want iedereen moet kunnen meegenieten.

Voordat jij je moepsie hebt kunnen bellen met de me-dedeling dat het studentenhuis waarin je vader vorige maand nog je hele kamer en de keuken heeft opgeknapt toch niet echt je ding is, is heel Leiden al op de hoogte dat je niet op vrijwillige basis bent vertrokken en waarom. En die ene leuke avond waarvan je niet zeker meer weet of je echt op de plee van die ene kroeg hebt gecopuleerd? Wij weten het wel. En we hebben de beelden.

Eigenlijk is de Leidse en daarmee nationale studenten-tamtam een nog barbaarser iets dan de Privé en gelijken, maar daarnaast fungeert dit roddelcircuit ook als een plaatselijk luchtalarm. Zo weten we sinds deze week dat het nu niet de beste tijd is om geen rubbertje te gebruiken omdat een zeker corporaal persoon zijn jongeheer en bij-behorende chlamydia niet bij zich kon houden. Volgens de Leidse tamtam zal de GGD zeker 50 personen een antibio-ticakuurtje moeten voorschrijven. oeps.

Gelukkig voor bovenstaande dames kan er een pillen-kuurtje tegenaan geknald worden en kunnen zij weer ano-niem en chlamydialoos door het leven. Maar voor diege-nen die onderdeel waren van een succesvolle heksenjacht ligt een iets bekender leven in het verschiet. Laatst zag ik zomaar een Van Gelder in het wild. Ik moest grinniken, maar hield mijn mond. Van een terrasje verder klonk het hard ‘Chillheid!’

Esha MetiaryStudent geschiedenis

Handelsblad plukte het woordje ‘burgers’ eruit en zette het op de voorpa-gina. Op Twitter was te zien hoe wetenschappers daarover dachten.

Dat onder het huidige beleid niet burgers én bedrijfsleven, maar alleen het bedrijfsleven aan tafel zit, leek iedereen te zijn vergeten. Dat de betrokken burgers in patiëntenverenigingen zinnige suggesties doen over welk onder-zoek er van collectebusgeld moet worden gedaan, wist men waarschijnlijk

überhaupt niet. De suggestie dat de burger dat ook zou kunnen doen voor hun eigen tak van weten-schap, was blijkbaar ronduit beledigend. Burgers? Gad-ver-damme!

Welnu, beste wetenschappers: jullie hebben vette pech. Die burgers betalen namelijk voor jullie on-derzoek. De tijd dat wetenschappers in hun ivo-ren toren volledig hun eigen interesses mochten volgen, is voorbij. Er moet ook opgemerkt dat het merendeel van die goede ouwe tijd de onderzoekers in kwestie dat niet van gemeenschapsgeld deden.

Het idee dat het grote publiek niet geïnteresseerd is in wetenschap, is ook een waandenkbeeld dat al-leen op de redactieburelen van het NOS Journaal nog leeft. De natuurkundehumor van XKCD-boek What If? piekte dit jaar op nummer één in alle boekverkooplijstjes. In Amerika werd Cosmos, waarin astronoom Neil Degrasse Tyson vertelde over zwarte gaten en de relativiteitstheorie, prime time uitgezonden. Het geweld en de tieten van Game of Thrones konden er nog tegenop. Nog net. De landing van een robotje op een komeet, later dat jaar, was wel stukken populairder dan de glim-mende reet van Kim Kardashian.

Wetenschap is cool, weet u nog? Daarom bent u het zelf gaan doen. Het publiek vindt dat ook.

Het is maar al te makkelijk om neerbuigend te doen over ‘de burger’, die gezichtsloze eikel die files veroorzaakt en belasting ontduikt. “Sorry Ab Os-terhaus, maar je hebt niet de X-factor”, dat soort werk. Het is echter diezelfde burger die zijn smart-phone tevoorschijn haalt om mee toen aan een ex-periment om fijnstof te meten. Het zijn diezelfde burgers die jullie populair-wetenschappelijke boe-ken kopen. En het zijn de burgers die – ook in deze skere tijden – graag zien dat hun belastinggeld naar jullie gaat.

Geef die burgers eerst eens een kans, voordat we besluiten dat ze niets kunnen bijdragen. Als het niet werkt, houden we er weer mee op. Een experiment, heet dat. Want, je weet wel: wetenschap.

2 Mare · 27 november 2014

Column

Colofon

Geen commentaar

Redactie-adres Pieterskerkhof 6 2311 SR LeidenTelefoon 071–527 7272

Website mareonline.nl E-mail [email protected] De redactie is op vrijdag gesloten. Oplage circa 15.000

Hoofdredactie

Frank Provoost [email protected]

Redactie

Vincent Bongers [email protected]

Bart Braun [email protected]

Petra Meijer [email protected]

Marleen van Wesel [email protected]

Gabe Kramer (stagiair) [email protected]

Medewerkers

Talitha Dehaene • Tim Meijer • Esha Metiary • Marc van Oostendorp • Benjamin SprecherFotografie Taco van der Eb • Marc de Haan

Illustraties Bas van der Schot • Bandirah • Silas.nlBasisontwerp Roeland Segaar, Zabriski CommunicatieArt direction en vormgeving M-spaceDrukwerk Rodi Rotatiedruk, Broek op LangedijkAdvertenties Bureau van Vliet B.V. Postbus 20 2040 AA Zandvoort Telefoon 023 - 571 47 45

Redactieraad

Prof. dr. J.C. de Jong (voorzitter) • Prof. dr. F. Israel (vice-

voorzitter) • drs. B. Funnekotter • R. Donkersloot • G. Drijer • K. Innemee • D. Jacobs • mr. F.E. Jensma • S.K. Kerkhof • C. van Leeuwen • dr. S.J. van der Linde • prof. dr. N.J. Schrijver • dr. J.P. Vollaard • C. van der Woude

Jaarabonnementen

Een jaarabonnement op Mare loopt van september t/m juni. Belangstellenden kunnen Mare thuisgestuurd krijgen door €35 over te maken op bankrekening 1032.57.950 ten name van Universiteit Leiden (o.v.v. Mare en SAP-nummer 6200900100) en vervolgens een bevestigingsmail met daarin hun adres te sturen naar [email protected]. Studenten betalen €25. Ter controle graag in de bevestigingsmail ook het studentnummer vermelden.

Adreswijzigingen

Alleen schriftelijk met postwikkel. Klachten en opmerkingen over de toezending van Mare 071-5277272. Mededelingen voor het op donderdag verschijnende nummer moeten uiterlijk de voorafgaande donderdag 16.00 uur in het bezit van de redactie zijn.

ISSN 0166-3690

Geen papieren, wel enthousiasmeSterrenkijker bouwen werd een carrière van een halve eeuwJan Meijvogel (77) werkt maandag 50 jaar bij de Leidse universiteit. ‘Men keek indertijd niet zo naar papieren.’

Door Bart Braun ‘Het begon in 1964, toen ik een eigen sterrenkijker pro-beerde te bouwen. Dat lukte niet, en zo kwam ik terecht bij de Leidse Sterrewacht, waar ik vroeg of ze wil-den helpen. Dat wilden ze wel. Ze vonden me zelfs zo enthousiast dat ze me te werk wilden stellen. Men keek toen niet zo naar papieren, maar naar enthousiasme, en of je binnen het team paste.

‘Dus werd ik samen met mijn vrouw uitgenodigd bij professor Oort thuis, voor een gesprek met hem en zijn collega’s. Blijkbaar viel ik in de smaak, want ik kreeg de baan. Oort zei wel dat ik nu ster-renkunde moest gaan studeren. Dat was moeilijk, want ik had tot die tijd altijd gevaren, en daar heb je geen hogere wiskunde voor nodig. “Geen probleem”, zei Oort: “Schuif gewoon aan bij de colleges van pro-fessor Oosterhoff, en alles wat je op-pikt is mooi meegenomen.” Ik moest vooral de popularisering gaan doen. Lezingen geven in het zaaltje van de Sterrewacht, en als het een heldere nacht was, keken we door de ster-renkijkers. Ik heb zo wel duizenden mensen voor me gehad.

‘Na een jaar of vijfentwintig ben ik weggegaan, en voor biologie gaan werken, als hoofd van de civiele dienst. Ik deed daar alles wat geen onderzoek of onderwijs was, van inkoop tot recepties regelen. Dat heb ik tot mijn veertigste dienstjaar gedaan. De lezingen over sterren-kunde geef ik nog steeds. Daar zijn ook lezingen over orchideeën en paddenstoelen bij gekomen, want ik ben nu nog steeds als gastme-dewerker verbonden aan de hortus botanicus. Daardoor werk ik op 1

december vijftig jaar voor de Uni-versiteit Leiden.

‘In de hortus fotografeer ik vooral orchideeën. Onderzoekers halen ze uit de meest exotische bestemmin-gen: Costa Rica, Indonesië, Papoea Nieuw Guinea. In de kassen van de hortus worden ze verzorgd en ver-troeteld, en dan bloeien ze één keer. Dan zet ik ze snel op de foto, om vast te leggen hoe de bloem eruit ziet.

Soms gaat het dan om soorten die in het wild al zijn uitgestorven.

‘De planten zelf ken ik niet. Ik fotografeer ze, en ik krijg van de mensen hier de namen. Met pad-denstoelen is dat andersom. Daar zijn mijn vrouw en ik specialisten in; tweeduizend soorten zijn geen pro-bleem. Mijn eerste echte foto – los van wat kiekjes van mijn familie – was van een paddenstoel. Ik weet het

nog goed: het was een Echte honing-zwam, op een begraafplaats in Parijs. Tegenwoordig richt ik me vooral op de lekkere kleine soorten. Sommige daarvan zijn elke dag anders, dus je moet echt geduld hebben om ze op hun mooist te fotograferen.

‘Ik ga gewoon door met foto’s ma-ken en lezingen geven. Dinsdag geef ik er eentje in Haarlem. Als ik bezig ben, voel ik me nog steeds achttien.’

Jan Meijvogel: ‘Als ik bezig ben, voel ik me nog steeds achttien.’ Foto Taco van der Eb

‘Vroeger gebruikte ik een kitspuit’Door Petra Meijer ‘Bij de slager kun je het gratis laten snijden, maar ik doe het liever zelf.’ David Louwrier (30, PhD Kunst en Wetenschap) legt een enorme schou-derkarbonade op het aanrecht en hakt het in stukken. ‘Een groot stuk vlees is ook hygiënischer, op elk snijvlak komen bacteriën.’

In zijn vrije tijd maakt Louwrier worsten. Pittige chorizo’s, lange fuets, Italiaanse venkelsalami: op verjaardagen is hij een graag geziene gast. ‘Ik kreeg het boek Over worst van mijn vriendin, toen ben ik aan de slag gegaan. Afgelopen zomer heb ik niet veel worst gemaakt omdat de luchtvochtigheid te hoog was, maar nu is het worstenseizoen weer begonnen.’

De maalmachine komt tevoorschijn. Naast de karbonade gaat er ook rugvet van een varken in. Aan de onderkant verschijnen dikke slierten wit vet. Nog geen tien minuten later heeft Louwrier een flinke kom vol vleesbrij.

Vandaag maakt hij chorizoworsten. ‘In droge worst gaan alleen droge in-grediënten. Gerookt paprikapoeder, knoflookpoeder, oregano, gedroogde chilipepers…’ Hij loopt naar de andere kant van de kamer en rommelt in een gereedschapskist. Met een boorma-chine komt hij de keuken weer in. Hij schroeft de pepermolen open en zet de boormachine erop. ‘Als je vijftien gram peper met de hand moet malen ben je wel even bezig.’

Tussendoor ontsmet hij het aanrecht met spiritus. ‘Het is belangrijk om de bac-teriën te kweken die je wilt hebben, en de rest buiten te houden.’ Daarom gaat er een flinke scheut yoghurt door het vlees heen. ‘Melkzuurbacteriën brengen de pH-waarde omlaag, dat houdt ande-re bacteriën tegen. Het ergste wat er kan gebeuren is dat je botulisme in de worst krijgt, daarom doe ik er nitrietzout door.’

Hij benadrukt dat er nog nooit een worst mislukt is. ‘Nou, ken je die ballonhond-jes? Ik heb wel eens geprobeerd om van worst een ballonhondje te maken, maar die werd niet goed droog.’

Op de keukentafel staat een vervaar-lijk uitziende machine van roestvrijstaal met de tekst ‘Keep hands away from moving parts and cutting blades.’ Louw-rier pakt een potje uit de koelkast. De

wikkel heeft het over speculoospasta, maar in het potje drijven darmen. ‘Ze zijn gelukkig al schoongemaakt. Soms stinken ze nog naar mest. Dan spoel ik ze extra uit.’ Hij doet een varkensdarm om de worstenvulmachine en vult hem langzaam met het vleesmengsel. ‘Een machine is wel handig, vroeger gebruik-te ik een kitspuit.’

Als de worsten gevuld zijn laat hij de ‘worstenkamer’ zien. Het rariteitenkabi-net bevat beesten op sterk water, een collectie eieren, een opzette mol, een zwijnenhuid en een houten plank waar een gemummificeerde kat op is gespij-kerd. Daarnaast staat de fermentatie- en worstendroogkast.

‘Het is eigenlijk een tweedehands koelkast van vijftien euro. Ik heb er ga-ten in geboord en ventilatoren uit een oude computer ingezet.’ Met terrariums-pullen – in de huiskamer heeft hij twee gekko’s - houdt Louwrier de tempera-tuur en luchtvochtigheid nauwlettend in de gaten. ‘Eerst moeten de worsten fermenteren. Dan gaan ze in de rook-ton om te voorkomen dat de schimmels van de Franse worsten overlopen. Tot slot moeten ze twee maanden drogen. Ik kom tegenwoordig wat enthousiaster mijn bed uit, dan ga ik eerst even kijken hoe het met mijn worsten is.’

Hij denkt even na. ‘Het lijkt me wel leuk om zelf ooit een varkentje te heb-ben en daar worst van te maken.’

Promovendus David Louwrier: ‘In het worstenseizoen kom ik wat en-thousiaster mijn bed uit.’ Foto: Taco van der Eb

Conservatieve moslimfeministes

David Kloos, postdoc bij het Koninklijk Instituut voor Taal-, Land- en Volkenkunde (KITLV) geeft vandaag een lezing over vrouwelijk islamitisch leiderschap in Indonesië.

u stelt dat islamitisch leiderschap meestal met mannen geassocieerd wordt. Waarom? en is dat in de Wes-terse wereld niet ook zo?‘Ja, maar in de islamitische wereld is dat misschien nog wel sterker het geval. Op tv zien we altijd bebaarde moefti’s en mannelijke imams. Er zit echter een ver-schil tussen beeldvorming en de werke-lijkheid. Als we verder kijken dan ritueel leiderschap blijken er, zowel binnen als buiten instituties, wel degelijk allerlei vormen van vrouwelijk islamitisch lei-derschap te bestaan.’

Welke leidersrollen vervullen vrou-wen binnen de islam zoal?‘In Indonesië, waar ik onderzoek heb gedaan, zijn vrouwen actief als religi-euze leraren, predikers, rechters in is-lamitische rechtbanken en binnen isla-mitische politieke partijen. De vrouwen die zichtbaar opkomen voor vrouwen-rechten zijn meestal afkomstig uit de hoogopgeleide, seculiere middenklasse. Maar er zijn ook vrouwen die zich in een meer conservatieve religieuze omgeving inzetten voor vrouwenrechten. Dat is voor ons alleen minder zichtbaar.’

Wat doen deze vrouwen en hoe oefe-nen zij invloed uit?‘In Atjeh heb ik verschillende vrouwelijke ulama’s geïnterviewd over hun leven, hun werk en hun ideeën over de positie van vrouwen in de islam. Ulama’s zijn schriftgeleerden met een hoge status. Ze werken in een conservatieve, traditio-nele omgeving, en hun religieuze denk-beelden zijn niet progressiever dan die van hun mannelijke collega’s. Zo zijn de meesten niet tegen de invoering van de sharia in Atjeh.’

niet meteen een omgeving waar je veel feministen verwacht.‘Zo zouden ze zichzelf ook niet noemen. Maar sommige van deze vrouwelijke ulama’s zien zichzelf wel degelijk als on-derdeel van de vrouwenrechtenbewe-ging. Volgens hen staat de islam vrou-wen niet in de weg om een belangrijke positie te bekleden, dat zien ze eerder als een gevolg van de lokale politieke cultuur.

‘Ze leven in een conservatieve om-geving, maar ze zijn ook kritisch op de manier waarop de sharia werd inge-voerd: deze lijkt vooral vrouwen en niet mannen te raken. Ze geven onderwijs, maar tegelijkertijd roepen ze meisjes op om daarnaast ook andere zaken te bestuderen, bijvoorbeeld economie of natuurkunde aan de universiteit. Ze wil-len dat jonge meisjes sterk zijn en hun wereld vergroten. Op die manier hebben ze toch veel invloed.’

Kwamen er verder nog opvallende dingen uit de interviews naar voren?‘Twee van de vrouwen die ik heb ge-sproken, waren bijzonder activistisch ingesteld. Zij waren geen schriftgeleerde geworden omdat ze uit een religieuze familie kwamen, of omdat ze op jonge leeftijd ineens een openbaring hadden gehad. Ze kozen ervoor omdat ze ertoe wilden doen, iets te zeggen hadden en een publieke rol wilden vervullen. Door middel van religieus onderwijs kunnen mensen uit lagere klassen ook kennis en gezag verkrijgen. De islam was voor deze vrouwen dé manier om invloed uit te oefenen binnen hun gemeenschap. Ze zijn daardoor ook een voorbeeld voor andere vrouwen.’ PM

Female islamic leadership in indonesia Studium GeneraleUniversiteitsbibliotheekdo 27 nov, 19.30 – 21.00 u, toegang gratis

27 november 2014 · Mare 3

Mensen 071 -527 …

Frutti di Mare

QuintusfondsGisteravond was de lancering van het Quintusfonds: een fonds dat financiële ondersteuning geeft aan Quinten met ideeën en initiatieven die in het teken staan van onderwijs, cultuur en weten-schap. ‘Het idee is een beetje afgekeken van het LUF en Minerva. Een aanvraag bij het LUF kunnen alle studenten doen, het fonds is bedoeld om Quinten meer kans te geven’, aldus Quintussecretaris Nienke Bootsma. ‘Niet alleen Quinten individueel kunnen een aanvraag doen, maar bijvoorbeeld ook commissies. Het fonds is pas net gelanceerd, maar we hopen aan het eind van het jaar zo’n dertig aanvragen te hebben kunnen fi-nancieren. Elke aanvraag moet voldoen aan de zogenaamde ANBI-eisen. Dat houdt in dat het moet gaan om een cultuur-, studie- of onderwijsproject dat voor minstens negentig procent het al-gemeen belang dient.’

Minder accreditaties in BelgiëIn Vlaanderen gaan hoger onderwijs-instellingen de kwaliteit van hun eigen opleidingen bewaken. Dat melden Belgi-sche dagbladen. De Nederlands-Vlaam-se Accreditatie Organisatie (NVAO), die in Nederland en Vlaanderen individuele opleidingen van hogescholen en univer-siteiten keurt, zal daar voortaan comple-te instellingen gaan accrediteren. Slechts steekproefsgewijs worden individuele opleidingen getoetst. Vlaamse univer-siteiten en hogescholen zijn blij met de veranderingen, omdat de visitaties veel tijd kostten. Daar staat tegenover dat de instellingsaccreditatie zwaarder zal zijn dan de eerdere instellingstoetsen, om-dat hoger onderwijsinstellingen moeten aantonen dat zij de onderwijskwaliteit binnen de verschillende opleidingen kunnen garanderen.

SubsidiesDe Stichting voor de Technische Weten-schappen (STW) en verschillende be-drijven gaan samen drie miljoen euro investeren in het project ‘Back to the Roots’. Onder leiding van prof. dr. Raaij-makers onderzoekt een groep biologen hoe micro-organismen de landbouwop-brengst zonder kunstmest en pesticiden kunnen verhogen. Prof. dr. Judi Mesman en dr. Shelley van der Veek krijgen een subsidie van 700.000 euro van onder-zoeksorganisatie NWO, voor onderzoek naar het eten van groente door baby’s tijdens de overgang van melk naar vast voedsel. Ook Chemicus Dennis Hetter-scheid ontvangt een subsidie: een ERC Starting Grant van maximaal 1,5 miljoen euro. Hij onderzoekt hoe zonlicht met behulp van katalysatoren omgezet kan worden in duurzame energie die op grote schaal te transporteren is.

Jonge AkademieHoogleraar pedagogiek Lenneke Alink is benoemd tot lid van de Jonge Akademie, een club voor jonge hoogleraren van de Koninklijke Nederlandse Akademie der Wetenschappen. Alink doet onderzoek naar kindermishandeling vanuit verschil-lende disciplines als pedagogiek, psy-chologie en recht met neurobiologische methoden. Behalve hoogleraar forensi-sche gezinspedagogiek is ze ook bijzon-der hoogleraar voorkomen, gevolgen en aanpak kindermishandeling aan de Vrije Universiteit.

Promotor van het jaarHet Promovendi Netwerk Nederland (PNN) heeft de Leidse hoogleraar Frans-Willem Korsten uitgeroepen tot de beste promotor van dit jaar. Korsten, hoogleraar bij de opleiding film- en literatuurweten-schap, werd door zijn huidige promovendi en reeds gepromoveerden genomineerd. De prijs nam hij vorige week in ontvangst tijdens de Nationale PhD Day bij de Fa-culteit Campus Den Haag. Naast de eer, kreeg Korsten een certificaat en een iPad. De PhD Supervisor Award wordt elk jaar uitgereikt om excellente begeleiders in het zonnetje te zetten.

Geld moet naar nuttig onderzoekDinsdag presenteerden minister Bussemaker en staatssecretaris Dekker hun Wetenschapsvisie 2025. De Wetenschapsvisie is een document dat vertelt hoe de Ne-derlandse wetenschap zich de ko-mende tien jaar moet gaan ontwik-kelen, als het aan het Ministerie van Onderwijs ligt.

Door BArt BrAun Er komt geen geld bij, maar het geld dat er is, wordt ge-richter ingezet: het gaat vooral naar onderzoek waar de samenleving wat aan heeft. Ook moeten universitei-ten zich duidelijker gaan profileren. De visie telt honderd pagina’s over allerlei aspecten van publiek be-taalde wetenschap. Hieronder de belangrijkste punten:

• Er komt een nationale weten-schapsagenda, die bepaalt waar de wetenschap zich vooral op moet gaan richten. Betrokken burgers en bedrijven mogen mee-praten over wat er op die agenda komt te staan. In elk geval moet er meer aandacht komen voor kennistoepassing en valorisatie. Valorisatie is niet per se hetzelfde als geld verdienen, benadrukt het plan: ‘Maar ook het benutten

van kennis voor het oplossen van maatschappelijke vraagstukken of het bijdragen aan maatschap-pelijke discussies.’ In die gevallen dat er wèl geld valt te verdienen, moeten Technology Transfer Of-fices – zoals het Leidse LURIS – er vaker voor zorgen dat dat ook echt gebeurt.

• Alleen maar wetenschap op af-roep dus? Mwah. Er staat ook letterlijk: ‘We behouden de fi-nanciële ruimte voor ongestuurd, nieuwsgierigheidsgedreven on-derzoek in de eerste geldstroom en in het bijzonder met de Ver-nieuwingsimpuls en de middelen voor open competitie bij NWO.’

• Wetenschappers worden minder

afgerekend op hun publicaties. Ook de bijdrage per afgeronde promotie – bijna een kwart van de eerste geldstroom – heeft een ‘te sturende werking’, en gaat om-laag. Dat geld gaat terug naar de universiteiten, die dat dan moe-ten besteden aan onderzoek dat in die wetenschapsagenda past. Ze moeten het ook gebruiken om zich nadrukkelijker te profileren ten opzichte van elkaar.

• Er komt vijftig miljoen voor matching. Universiteitskoepel VSNU liet dit jaar voorrekenen dat elke euro extern onderzoeks-geld die binnenkomt, de uni-versiteiten 74 eurocent kost. De onderzoeker zelf wordt betaald met de beurs, maar het gebouw, de personeelsadministratie en de schoonmaker niet. Om daarvoor te compenseren krijg je als weten-schapper straks dus extra geld als je geld krijgt.

• De baankansen voor promovendi moeten omhoog. Daarom komt er een ‘promotieakkoord’ met als doel het aantal promovendi in het bedrijfsleven te vergroten.

• Elke twee jaar komt er een Balans van de Wetenschap, een analyse van hoe de wetenschap functio-neert.

• Subsidieverstrekker NWO gaat op de schop. Wetenschappers moeten meer gaan samenwerken met elkaar, bedrijven en maat-schappelijke organisaties, en NWO moet daar een leidende rol in gaan spelen. De huidige ‘ver-kokering’ moet verdwijnen en het

bestuur krijgt meer macht. We-tenschappers die beurzen aanvra-gen, moeten daar straks minder tijd aan kwijt zijn.

• Grootschalige onderzoeksfacili-teiten als collecties, supercom-puters en telescopen zijn kei-belangrijk, vindt het ministerie. Desalniettemin komt er geen extra geld voor. Er komt wel een commissie die moet kijken hoe de bestaande potjes het beste ver-deeld kunnen worden.

• Er moet meer particulier geld naar wetenschap – bijvoorbeeld vanuit stichtingen die een bij-zondere leerstoel sponsoren. Er komen bijeenkomsten voor we-tenschappers en filantropische organisaties die dat moeten be-vorderen.

• Er moet meer buitenlands on-derzoekstalent komen. Daarvoor ‘zijn meer inspanningen nodig’, al lijkt het Ministerie niet te we-ten wèlke inspanningen dat dan zijn. Meer vaste contracten, ook zeer gewenst bij wetenschappers uit eigen land, zijn blijkbaar geen optie.

De faculteit Campus Den Haag heeft een flink tekort aan ruimte en studenten krijgen dan ook re-gelmatig college in een winkel-centrum, een theater en een kerk. In het godshuis zitten de studen-ten echter niet erg lekker, bleek vorige week tijdens de faculteits-raadsvergadering.

De afgelopen jaren is de Campus Den Haag zo sterk gegroeid dat er niet genoeg facultaire collegezalen zijn om alle studenten op te van-gen. Dit probleem is opgelost als in september 2016 de verbouwing van het pand aan de Wijnhaven klaar is en de faculteit er een groot nieuw gebouw bij heeft.

‘We wijken voor colleges uit naar alternatieve locaties. Dat zijn thea-ter Diligentia, de Kloosterkerk en winkelcentrum New Babylon’, zei

Balen van houten bankjes

raadslid en bestuurskundestudent Fleur van de Gevel tijdens de ver-gadering. ‘Ik wil graag kwijt dat de Kloosterkerk niet erg geschikt is voor colleges. Het is wel eens voorgekomen dat we vier uur ach-ter elkaar in de kerk zitten op van die houten bankjes. Het galmt er heel erg. Interactie met de docent is heel moeilijk. Dat zorgt ervoor dat er niet echt een professionele sfeer kan ontstaan. Het gaat ook om de positieve uitstraling van de universiteit.

College op deze plek doet daar af-breuk aan. Ik zou graag willen dat we geen of zo weinig mogelijk ge-bruik maken van de Kloosterkerk. ‘Diligentia is nog wel enigszins te doen maar vooral New Babylon heeft onze voorkeur. Dat is een prettige plek om naar uit te wijken. Lekker zittende stoelen en goede

audiovisuele apparatuur. Decaan Jouke de Vries: ‘Als va-

ker uitwijken naar New Babylon kan, dan heb ik daar geen bezwaar tegen. Maar ik weet niet of dat mo-gelijk is. Het is een beetje woekeren met de ruimte. Daar hebben we nog mee te maken tot het Wijnhavenge-bouw klaar is.’

Van de Gevel: ‘Mocht er toch nog gebruik worden gemaakt van de Kloosterkerk dan moeten daar wel goede argumenten voor zijn.’

Directeur bedrijfsvoering Rolf Oosterloo: ‘Vastgoed onderhan-delt over de locaties. We hebben zorgvuldig zalen gezocht en getest en daar zijn deze drie plekken uit-gekomen. We hebben niet allerlei alternatieven achter de hand. Ik breng de opmerking dat New Baby-lon zoveel mogelijk gebruikt dient te worden over naar Vastgoed.’ VB

Vrijgevig door Anne FrankStudente psychologie Suzanne van de Groep onderzocht hoe een be-zoek aan het Anne Frank Huis de emoties van bezoekende jongeren-beïnvloedt.

Uit een eerder pilot-onderzoek bleek dat jongeren gevoelens van boosheid kregen. Ook dit onder-zoek stelde vast dat jongeren na een bezoek aan het museum minder blij en gelukkig zijn, en dat emoties als boosheid en verdriet versterkt worden. Ook werden jongeren vrij-geviger: ze mochten fictief geld en fictieve vrije tijd verdelen tussen zichzelf en een goed doel. Na het bezoek gaven ze meer tijd en geld aan het goede doel, ook als dat goede doel niets met Anne Frank of oorlog te maken had. Momenteel is Van de Groep bezig met data-analyse van een onderzoek. Daarbij wordt op middelbare scholen een documen-taire over Anne Frank getoond, waarna ook bij deze groep wordt ge-keken naar veranderingen in emotie en empathie. GK

Minister en staatssecretaris presenteren ‘Wetenschapsvisie’

Meer dan tachtig procent van de Nederlandse hoogleraren heeft nevenwerk. Een derde daarvan blijft onvermeld.

Dat schrijft De Groene Amsterdam-mer. Het weekblad spreekt over ‘een forse schaduwuniversiteit’. Naar schatting hebben de bijklussende hoogleraren minsten 17.000 neven-functies: gemiddeld vier per hoog-leraar. Bovendien zegt 28 procent van de hoogleraren gevallen van belangenverstrengeling te kennen. De journalisten hielden een en-quête waarop 750 hoogleraren rea-geerden, en nog 80 interviews. ‘Het professoraat zelf is voor velen een bijbaan geworden naast werk voor andere organisaties, vaak in het be-drijfsleven. De agenda van de we-tenschap wordt dan mede bepaald door andere partijen’, concluderen de journalisten. PM

Schaduwuniversiteit


Nieuws

Master African Studies ondermaatsOpleiding schiet op veel punten tekortDe Nederlands-Vlaamse Accredita-tie Organisatie (NVAO) heeft de Leidse masteropleiding African Studies als ‘onvoldoende’ beoordeeld.

Door Petra Meijer Op twee van de drie standaarden, de onderwijs-leeromgeving en de gerealiseerde eindkwalificaties, scoort de oplei-ding ondermaats.

African Studies is een zogeheten multidisciplinaire master die disci-plines uit de geesteswetenschappen en de sociale wetenschappen com-bineert. Maar de beoordelingscom-

missie van accreditatieorganisatie NVAO ‘meent dat het curriculum geen volledige opleiding African Studies biedt’.

Er is onvoldoende aandacht voor culturele antropologie, ontwik-kelingseconomie en sociologie, en ook academische vaardigheden ko-men onvoldoende aan bod, zo stelt de commissie. De scripties omvat-ten meestal geen sociaalweten-schappelijke disciplines, terwijl dat wel zou moeten. De master trekt bovendien onvoldoende studenten, maar een plan om meer studenten aan te trekken ontbreekt.

De NVAO schrijft dat ‘de on-derwijsleeromgeving die de mas-

teropleiding African Studies biedt niet aan de eisen voldoet die daar-aan gesteld mogen worden’. De begeleiding van studenten schiet bijvoorbeeld te kort. Volgens het rapport is er te weinig zicht op stu-dievertraging, en is niet duidelijk hoe de opleiding hier mee omgaat. De communicatie – tussen docen-ten onderling en de communicatie naar studenten toe – moet verbe-terd worden, en de opleidingscom-missie ‘moet haar taken duidelijker definiëren, een visie op het curricu-lum formuleren en een proactieve houding aannemen’.

De beoogde eindkwalificaties werden als enige standaard wel als

voldoende beoordeeld, maar de toetsing en gerealiseerde eindkwa-lificaties waren daarentegen ook onvoldoende. De NVAO oordeelde dat het niet duidelijk is hoe beoor-delingen tot stand komen: ze wor-den niet consequent uitgevoerd en duidelijk vastgelegde criteria ont-breken. Tot slot moet de opleiding haar studenten beter voorbereiden op een niet-academische loopbaan.

Inmiddels is er een herstelplan geschreven. Het programma wordt ingrijpend herzien, en een deel van de aanpassingen zijn nu al doorge-voerd. ‘Om het interdisciplinaire karakter van de studie te versterken is het curriculum aangepast’, zegt

Daniela Merolla, de voorzitter van het masterprogramma. ‘We hebben een nieuw vak toegevoegd: ‘Eco-nomy, Geography and Society in Africa’. Daarnaast is de inhoud van bestaande vakken aangepast’. Vol-gens Merolla kwamen de studenten wel al in aanraking met veldwerk, maar zullen zij nu allemaal ook sta-ge gaan lopen om hen voor te berei-den op de arbeidsmarkt. Daarnaast worden er studiepunten verbonden aan het leren schrijven van onder-zoeksvoorstellen en de scriptie.

Het herstelplan is goedgekeurd en de opleiding krijgt twee jaar de tijd om verbeteringen door te voeren.

‘Opa hield zijn rug recht’Rector magnificus Carel Stolker onthulde woensdag een ‘lezenaar’ op de binnenplaats van het Acade-miegebouw ter ere van de hooglera-ren Van Holk, Barge en Cleveringa.

Hiermee werd herdacht hoe de drie op 26 november 1940 hun protestre-des hielden tegen het ontslag van de joodse hoogleraren. Ook zijn bij de huizen waar de hoogleraren destijds woonden gedenkstenen geplaatst.

‘Mijn grootvader sprak ’s middags zijn protestrede voor het college’, aldus Bart van Holk. ‘Hij deed dat vanuit zijn vakgebied, de theologie. Na de rede vroeg hij om een minuut stilte, om vervolgens het college te beginnen. Dat ging expliciet over Spinoza en de onschatbare joodse bijdrage aan het Nederlandse gees-tesleven. Alle drie waren significant

bijzondere mannen, die allen vanuit hun eigen positie aan de universiteit een protestrede hielden. Ik ben trots af te stammen van een van de hoog-leraren die zijn rug recht hield tegen het beleid van de bezetter.’

Van Holk werd niet, zoals Cleve-ringa, direct gearresteerd, maar pas in 1942 toen hij een boek over Judas Iskariot publiceerde. ‘Eerst zat hij in de gevangenis in Haren, vanaf 1943 in gijzelaarskamp Sint Michielsge-stel. Daar gaven hij en andere ge-vangenen colleges aan elkaar, uit het hoofd,’ zegt Anna Stenfert Kroese, kleindochter van Van Holk. ‘In het dagboekje dat hij bijhield, gaat hij in op hoe het geloof kan helpen te-genslagen te verwerken en troost te geven. De gesprekken van toen heeft hij later gebruikt in het mede door hem opgerichte Studium Generale in

Leiden.’ Van Holt keerde na de oor-log terug naar Leiden en bleef aan de universiteit verbonden tot 1962.

Na de onthullingen bij de woon-huizen sprak Stolker bij de nieuwe lezenaar: ‘Tussen het ophalen van de bul en het ondertekenen in het zweetkamertje komen de studenten hierlangs. Ik hoop op een nieuwe traditie waarbij afgestudeerden bij de lezenaar op de foto gaan. De namen Van Holk, Cleveringa en Barge blij-ven zo tot in eeuwen die nog komen bewaard’ Daarop betrad Ellen Bik-ker, net afgestudeerd in de psycholo-giek, als eerste de lezenaar.

Ter ere van de herdenking is een YouTube-filmpje gemaakt waarin rechtendecaan Rick Lawson en hoogleraar klassieke talen Ineke Slui-ter uitleg geven over de historische gebeurtenis. GK

Universiteiten sluiten deal Open AccessUniversiteitskoepel VSNU en we-tenschapsuitgever Springer zijn akkoord over Open Access.

Wetenschappers publiceren de re-sultaten van hun onderzoek in vak-tijdschriften. Die vakbladen zijn digitaal toegankelijk, maar niet voor iedereen. Normale mensen lopen te-gen een paywall aan, en universitei-ten betalen miljoenen voor toegang tot de titels die mede door hun eigen personeel volgeschreven worden.

De Nederlandse universiteiten en het ministerie van Onderwijs wil-len af van die situatie. Publicaties moeten Open Access worden, zodat iedereen ze gratis kan lezen. De uit-gevers krijgen hun geld in de vorm van publicatiekosten, in plaats van via de verkoop van stukjes en abon-nementen. Die overgang naar Open Access is een belangrijke inzet bij de onderhandelingen tussen universi-teiten en uitgevers – de zogeheten Big Deals – dit jaar.

Eerder liep de Big Deal tussen uit-geverij Elsevier en de VSNU vast, maar die met Springer is wel gelukt. De meer dan tweeduizend Springer-titels zijn dus volgend jaar gewoon toegankelijk voor universiteitsmede-werkers. Ook zullen ze keurig mee-bewegen met het voornemen van het ministerie van Onderwijs om in

tien jaar alle publiek betaalde weten-schap uit Nederland openbaar aan te bieden.

‘Uit de onderhandelingen met Springer blijkt dat er wèl beslissende stappen naar open access gezet kun-nen worden’, juicht de VSNU dan ook in haar persbericht. Ook weten-schaps-staatssecretaris Sander Dek-ker is blij, en spreekt van een stap in de goede richting.

‘Het is belangrijk dat grote uit-gevers inzien dat open access de toekomst is van wetenschappelijke publicaties.’ Ondertussen zit de Big Deal met Elsevier nog steeds op slot.

Nog meer goed nieuws voor de aanhangers van Open Access: vanaf 2017 moet al het onderzoek dat is be-taald door de Bill & Melinda Gates Foundation meteen in Open Access-tijdschriften staan. Openbaarheid met vertraging, zoals Nature en Sci-ence dat bijvoorbeeld aanbieden, is niet goed genoeg meer. De extra kosten die dat met zich mee-brengt, worden door de stichting be-taald. De Nederlandse geldschieter NWO voert in 2015 een vergelijkbare regeling in voor haar subsidies.

De Gates Foundation geeft jaar-lijks zo’n 724 miljoen euro uit aan haar gezondheidsprogramma’s; het merendeel daarvan gaat naar we-tenschappelijk onderzoek. BB

‘Ik heb mijn maag leeg gekotst’Geschiedenisstudent Dave Boone (25) heeft tijdens het WK in Qatar de 100 kilometer uitgelopen in een tijd van 8 uur en 34 minuten. ‘Het was een geweldige race’, zegt Boone. ‘Maar het was ook een helse klus.’

‘Het grootste probleem was de lucht-vochtigheid. Over de zestig procent, een echte sluipmoordenaar.’

In eerste instantie wilde Boone de race in minder dan acht uur voltooi-en. Na veertig kilometer was er nog

geen vuiltje aan de lucht. Maar na 52 kilometer heb ik mijn hele maag leeg gekotst. Ik had het gevoel dat ik was uitgedroogd terwijl ik sloten water en cola dronk. Het was een collectief probleem, de wedstrijd was één groot slagveld. Vooral de Italianen zakten er doorheen. Van vrienden aan de zijlijn hoorde ik achteraf dat het ge-luid van een overgevende Italiaan door merg en been ging. Uiteindelijk heeft veertig procent van de deelne-mers de race moeten verlaten.’

Psychologiestudente Ellen Bikker neemt als eerste afgestudeerde plaats op de lezenaar. Foto Marc de Haan

Leidse hulp bij falende ICTIn de strijd tegen falende ICT-projecten lanceert de Campus Den Haag komende dinsdag het academisch Agile for Excellence (AE) initiatief. Steeds meer be-drijven en overheidsorganisaties werken op projectbasis, maar dat verloopt soms nog moeizaam.

‘Het draait meer en meer om kennis, in plaats van informatie. Omdat kennis op een natuurlijke manier groeit, laat de wisselwer-king binnen allerlei projecten zich lastig voorspellen. Terwijl mensen gewend zijn om te werken met voorspelbare systemen’, verklaart Christoph Johann Stettina, pro-jectleider van het initiatief. Volgens de parlementaire onderzoekscom-missie die ICT-overheidsprojecten onder de loep nam, verliest de over-heid daardoor bijvoorbeeld jaar-lijks een tot vijf miljard euro. Het initiatief hoopt ook bij te dragen aan andere grote ondernemingen, dan alleen ICT-projecten, door middel van onderzoek, advies en onderwijs. Stettina: ‘Dat onderwijs

is niet alleen voor studenten aan de Universiteit Leiden, maar ook voor professionals. We zijn bijvoorbeeld pas naar Londen geweest, waarin we in een managementsspel de processen in een grote organisatie hebben gesimuleerd.’

Ook het informatiemanagement van de Universiteit Leiden wordt al geholpen door het AE-initiatief. ‘Behalve met projectmanagement, het goed uitvoeren van projecten, hebben we ook te maken met port-foliomanagement, het kiezen van de juiste projecten om uit te voeren’, legt hoofd informatiemanagement Jan Willem Brok uit. ‘Dat moeten we afstemmen met de faculteiten en eenheden van de universiteit.’ Een concreet voorbeeld is het instel-lingsplan van de universiteit, dat door de afdeling informatiema-nagement uitgewerkt moet worden tot een informatieplan. ‘De mensen van het AE-initiatief hebben daar-bij meegekeken en methodieken en modellen aangeleverd. Wij kregen bruikbaar advies en zij deden vast nuttige ervaring op.’ MVW

Gelukkig lukte het Boone om zijn maag weer rustig te krijgen. ‘Je lichaam moet weer wat voedsel en vocht opnemen, anders ga je het niet halen. Na het overgeven ben ik overgeschakeld op plan B: de race uitlopen.’

Ik ben blij dat ik de wedstrijd in een redelijke tijd heb uitgelopen. Op de 100 kilometer ben ik nu nummer 72 van alle mannen van de wereld. Het was geweldig om erbij te mogen zijn.’ PM


Nieuws

Sabine van Holsteijn, beter bekend als De Verenigingsverzamelaar, trekt door het hele land op zoek naar souvenirs van studenten. Vorige maand ging ze viral op Facebook. ‘Iedereen wil met me op de foto.’

DOOR MARLEEN VAN WESEL ‘In Groningen schijn ik een hele fangroep te hebben’, vertelt Sa-bine van Holsteijn (20) uit Delft. ‘Ze heb-ben al zeker tien keer gevraagd: “Wij zijn je fans, wanneer kom je hierheen?”’ De Gro-ningse studenten stuurden alvast stickers, bierviltjes en een fles Beerenburg vooruit voor haar indrukwekkende collectie. Als De Verenigingsverzamelaar ging Van Holsteijn in september en oktober viral op Facebook. ‘Een tijdlang had ik elf likers, toen vijftig, toen vijfhonderd, nu meer dan 2500.’ Ook op de campus van de TU-Delft kan ze niet meer ongestoord zitten. ‘Iedereen wil met me op de foto. Terwijl, ik ben gewoon ik. Ik zie mezelf niet als bijzonder.’ Een aanbod van Man Bijt Hond sloeg ze dan ook af. ‘Dat heeft niets met studenten te maken.’

Vandaag zit ‘Feesttent’ van Kraantje Pap-pie al de hele ochtend in haar hoofd. ‘Er staat een algemeen bezoek aan Minerva op de planning, en die sociëteit wordt de Tent genoemd, vandaar. Ik mag een lustrumboek ophalen. Tijdens de El Cid hadden ze daar geen tijd voor.’ Vervolgens gaat haar toer langs een Minervahuis, een Augustinushuis en tenslotte de sociëteit van Quintus. Zodra ze het station uitloopt, zingt ze alweer iets anders: ‘Lalala Leiden, here we come!’

We, dat zijn Van Holsteijn en een vrien-din, die graag anoniem wil blijven. ‘Ik heb niets met de studentenwereld. Daar wil ik niet in belanden’, is alles wat ze kwijt wil. Ze komt vooral mee om te helpen dragen. ‘En aangezien zij wel studeert, kunnen we sa-men met korting reizen’, zegt Van Holsteijn.

Het begon aan het eind van de zomerva-kantie van 2007, die een week langer duur-de, omdat ze naar de brugklas ging. ‘In de stad zag ik overal mooie vlaggen hangen, die ik begon te fotograferen. Ze bleken van studentenverenigingen te zijn. De OWee was begonnen.’ Oftewel: de Delftse El Cid-week. Haar interesse was gewekt, maar pas twee jaar later keek ze verder dan de vlag-gen. ‘Verenigingsjongens, daar val ik echt op. Dat halflange haar, die leuke lach.’

Na vlaggen volgden foto’s met haar ido-len en inmiddels heeft ze 172 almanakken. ‘186 als je de dubbele meetelt.’ Ze woont nog bij haar ouders. ‘Al groeit mijn ver-zameling langzamerhand het huis uit. Be-halve een bed en een bureau en een stoel vol restposters en gadgets, staan in mijn ka-mer almanakkenkast 1 en almanakkenkast 2. Een derde staat buiten mijn kamer, net als een kledingkast waarin ik verenigin-genshirts bewaar.’ Delft is al lang te klein voor De Verenigingsverzamelaar. ‘In 2011 ging ik nationaal.’ Telkens met een grote rugzak om te vullen, haar fototoestel en haar El Cid-2013-schoudertas. ‘Zonder vangst, geen bezoek. Dat weten vrienden in andere steden ook. Soms, als ik er dan toch ben, loop ik wel een rondje. Behalve als het boutweer is, of als ik in Rotterdam

ben. Die stad vind ik echt niks. Behalve de verenigingen dan. Zodra ik mijn spullen heb, ben ik weg.’

Een keer liep ze zelf mee tijdens een intro-week. ‘De El Cid, in 2013. Ik zou toen gaan studeren aan de Leidse Hogeschool, maar daar bleek ik helemaal verkeerd te zitten. Met het leenstelsel en al dat gedonder zit een andere studie er niet meer in.’ Ze heeft al wel een MBO4-diploma, als onderwijsassistent, maar voorlopig werkt ze in een biologische supermarkt. ‘Liever zou ik lekker een beetje knutselen en voorlezen, maar daar zijn nau-welijks banen in te vinden. Het geeft niet, ik heb een geweldige hobby.’

Een paar minuten te vroeg arriveert ze bij Minerva. De deur staat open en er is niemand te bekennen. ‘Wow’, fluistert ze, terwijl ze de brede trappen oploopt. ‘Dit is toch het grote Minerva.’ Haar vriendin blijft buiten wachten.

‘Leuk je te ontmoeten!’ zegt ab-actis Aimée Peterse, terwijl ze een paar El Cid-boekjes, een waaier en een vlag van het lustrum overhandigt. Andere verenigings-verzamelaars zijn Peterse niet bekend. ‘Zij is de eerste.’ Van Holsteijn knikt. ‘Ik ben uniek.’ De lustrumboeken zijn helaas op. Om half een, wanneer de afspraak eigenlijk gepland stond, staat ze alweer buiten. ‘Pre-cies zoals ik Minerva ken: kort en krach-tig.’ Ze baalt van het lustrumboek. ‘Maar die vlag is supermooi, die past mooi naast die van SSR Leiden.’

Op haar website staat een hele jaarplan-ning van haar bezoeken én een overzicht van items die nog ontbreken. ‘Ik wil ook

Op pagina 4 van Mare 11 (20 november) staat onder de kop ‘Halvering master’ vermeld dat de bestuurskundemaster Management van de Publieke Sector (MPS) dit collegejaar meer dan de helft minder inschrijvingen heeft dan in 2013-2014; het aantal inschrijvingen zou gedaald zijn van 80 naar 36. Dit bericht is echter onjuist en berust op een misverstand.

De master MPS heeft net als de andere masterprogramma’s van bestuurskunde twee instroommomenten: september en februari. In 2013-2014 hadden in totaal 81 studenten zich ingeschreven voor MPS, waarvan er 27 in sep-tember begonnen zijn en 54 in februari. Dit col-legejaar hebben zich 36 studenten ingeschreven voor september, maar daar komt dus nog de in-

Leren schrijven. In Nederland zijn er amper opleidingen voor. In Amsterdam kan je een cursus volgen aan de Schrijversvakschool, of aan de Rietveldacademie, maar een Master of Fine Arts (MFA) degree, zoals in Amerika, ver-krijg je er niet mee. Op academisch niveau zijn er alleen colleges van gastschrijvers, als je al het geluk hebt dat jouw universiteit die aan-biedt. Schrijven, dat studeer je niet, vinden we hier. Je kan het of je kan het niet.

Ook ik stond altijd wat sceptisch tegenover schrijfonderwijs. Toegegeven, Joost Zwa-german heeft indertijd (2003) bij zijn Leidse gastcolleges mijn beschrijving geprezen van een duster ‘die de kleur had van te lang ge-kookte erwten’, en ik leerde voorgoed dat een metafoor origineel moet zijn, en in de sfeer die je wil oproepen, in dit geval spruitjeslucht. Bovendien had hij Revolutionary Road aan-geraden, een boek dat me inspireerde om De woongroep te schrijven.

Maar een hele schrijfopleiding? Wat als je wel een MFA hebt, maar nog steeds geen uit-gever? Dan kan je beter nog maar iets anders hebben gestudeerd. Schrijven leer je wel door te lezen. Sinds ik de afgelopen maanden in Iowa ben geweest, snap ik mijn Amerikaanse collega’s ietsje beter.

De universiteit van Iowa City is de eerste ooit die een ‘graduate level Creative writing program’ aanbood, in 1936. Sindsdien bestaan dergelijke programma’s aan tal van voorna-melijk Angelsaksische universiteiten. In Ame-rika zijn er dat er inmiddels al zo’n 300, maar de ‘Iowa Writers Workshop’ is nog steeds de beroemdste. Bekende alumni en (gast)docen-ten zijn: Robert Penn Warren, John Cheever, Philip Roth, Kurt Vonnegut, Jane Smiley, Mari-lynne Robinson, Michael Cunningham, Charles d’Ambrosio en noem maar op.

Behalve Iowa is ook Columbia (waar Orhan Pamuk onlangs nog doceerde) populair, en Virginia (onder meer door de redacties van de grote literaire tijdschriften daar: Meridian en Virginia Literary Review), en Irvine (met Michael Chabon, wiens masterscriptie The Mysteries of Pittsburgh een bestseller werd).

Verder is er nog New York (E.L. Doctorow, Breyten Breytenbach, Zadie Smith, Jonathan Safran Foer) Boston (Elie Wiesel) en Michigan, waar Elizabeth Kostova in 2005 een voorschot van $2 miljoen kreeg voor haar roman The Historian, een jaar nadat ze was afgestudeerd.

Onder deze namen zijn veel Pulitzer en Na-

Je kan het of je kan het niettional Book Award winners, wat de reden is om een MFA als voorwaarde voor Amerikaans schrijfsucces te zien.

In Iowa kost een twee-jarige opleiding creative writing (voor een Amerikaan die niet zelf uit Iowa komt) toch al gauw 56.000 dol-lar exclusief kosten voor levensonderhoud, wat een flinke investering is in je schrijver-schap. Toch solliciteren per jaar meer dan 20.000 wannabe-schrijvers naar een plek aan een van de universiteiten, en men signaleert steeds meer “Program hoppers,” mensen die MFA’s én belangrijke connecties verzamelen. Over de kansen op succes voor afgestudeerde schrijvers doet iedereen die ik erover spreek in Iowa vaag, maar er is wel consensus: een opleiding is een noodzakelijke eerste stap.

De wereldwijde naamsbekendheid van Iowa City als stad van de literatuur (Unesco City of Literature) hangt samen met het Inter-national Writers Program dat elk najaar zo’n dertig schrijvers van over de hele wereld een paar maanden uitnodigt. Ik moet zeggen dat ik er nog nooit van had gehoord totdat ik zelf in mei een mail van de Amerikaanse ambas-sade kreeg. Misschien omdat Nederland geen universitaire schrijfopleidingen kent. Voor mijn internationale collega’s was hun toela-ting een droom die uitkwam. Allemaal hadden we in ons eigen land al met succes gepubli-ceerd. We hielden lezingen en gaven gastcol-leges, maar we mochten niet meedoen aan de beroemde schrijfworkshops zelf. Wel aan de Translation workshop, waar we onder meer mijn ultrakorte verhaaltjes op de Achterpa-gina van NRC hebben vertaald; er heeft zich al een Amerikaanse uitgever voor gemeld. In de workshop was er, heel Amerikaans, enorme competitie om het woord te voeren. Iets wat ik mij van de gastcolleges van Joost Zwagerman ook niet speciaal herinner.

FRANCA TREURFranca Treur (1979) studeerde Nederlands en literatuurwetenschap in Leiden. Met haar de-buut Dorsvloer vol confetti (2009) won ze de Selexyz Debuutprijs en de Jan Bruijns-prijs. Dit jaar verscheen zowel de verfilming van dat boek als ook haar tweede roman De woon-groep. Treur is een van de acht gastschrijvers die dit jaar colleges geven in Leiden. De an-deren zijn: Hanna Bervoets, Nina Polak, Philip Huff, Yannick Dangre, Hassan Bahara, Niña Weijers en Kira Wuck.

In deze rubriek kunnen lezers in maximaal 300 woorden reageren op artikelen in Mare. De redac-tie behoudt zich het recht voor bijdragen in te korten of te weigeren. Over weigering wordt niet gecorres pondeerd. Mail naar [email protected]

Brief

Geen halvering maar groei master

stroom in februari (2015) bij. Het valt nu nog niet te zeggen hoeveel studenten zich voor februari inschrijven, maar in de vorige studiejaren was de februari-instroom voor de master MPS hoger dan in september. We verwachten dan ook dat meer studenten zich zullen inschrijven dan vorig jaar. Dat is ook een bevestiging van de gestage groei van het aantal MPS-studenten, van 40 in 2011/2012 naar 80 in 2013/2014. Prof. dr. Jouke de VriesDecaan Faculteit Campus Den Haag

Prof. dr. Kutsal YesilkagitWetenschappelijk directeur Instituut Bestuurskunde

‘Verenigingsjongens,

daar val ik echt op.

Dat halfl ange haar,

die leuke lach.’

Op schoot bij de presesDe Verenigingsverzamelaar op toer door Leiden

Franca Treur en zeven andere gastschrijvers hielden vorige week ‘lees-clubs’ die de traditionele Verwey-lezing vervingen. Siebe Bluijs, student literary studies, won de bijbehorende schrijfwedstrijd. Foto Marc de Haan


Wisselcolumn Achtergrond

ben. Die stad vind ik echt niks. Behalve de verenigingen dan. Zodra ik mijn spullen heb, ben ik weg.’

Een keer liep ze zelf mee tijdens een intro-week. ‘De El Cid, in 2013. Ik zou toen gaan studeren aan de Leidse Hogeschool, maar daar bleek ik helemaal verkeerd te zitten. Met het leenstelsel en al dat gedonder zit een andere studie er niet meer in.’ Ze heeft al wel een MBO4-diploma, als onderwijsassistent, maar voorlopig werkt ze in een biologische supermarkt. ‘Liever zou ik lekker een beetje knutselen en voorlezen, maar daar zijn nau-welijks banen in te vinden. Het geeft niet, ik heb een geweldige hobby.’

Een paar minuten te vroeg arriveert ze bij Minerva. De deur staat open en er is niemand te bekennen. ‘Wow’, fluistert ze, terwijl ze de brede trappen oploopt. ‘Dit is toch het grote Minerva.’ Haar vriendin blijft buiten wachten.

‘Leuk je te ontmoeten!’ zegt ab-actis Aimée Peterse, terwijl ze een paar El Cid-boekjes, een waaier en een vlag van het lustrum overhandigt. Andere verenigings-verzamelaars zijn Peterse niet bekend. ‘Zij is de eerste.’ Van Holsteijn knikt. ‘Ik ben uniek.’ De lustrumboeken zijn helaas op. Om half een, wanneer de afspraak eigenlijk gepland stond, staat ze alweer buiten. ‘Pre-cies zoals ik Minerva ken: kort en krach-tig.’ Ze baalt van het lustrumboek. ‘Maar die vlag is supermooi, die past mooi naast die van SSR Leiden.’

Op haar website staat een hele jaarplan-ning van haar bezoeken én een overzicht van items die nog ontbreken. ‘Ik wil ook

heel graag één keer naar een verenigings-gala. Een jurk heb ik al: een heel mooie, blauwe, lange, die slechts een schouder be-dekt. Nu nog een galadate.’ Op Facebook kreeg ze al aanbiedingen, maar vooralsnog geen serieuze. Het liefst zou ze trouwens met een specifieke president gaan. ‘Kijk!’ zegt ze, terwijl ze het ontgrendelings-scherm van haar telefoon laat zien. Op de foto zit ze op zijn schoot. ‘Hij weet ervan, maar wat hij zelf vindt, weet ik niet.’

Haar vrienden ‘boeit het niet zoveel’, die hobby. ‘Ze weten dat het belangrijk voor me is. Maar er zijn wel haters. Die posten dingen op Facebook, onder epische foto’s waarop ik met besturen poseer. Dat ik al-les zomaar krijg, niet eens iets kom jatten. Ik heb ook al een paar keer valse uitnodi-gingen gekregen voor dispuutsfeesten.’ Ze kríjgt overigens niet alles. ‘Ik ga er niet op beknibbelen. Een van mijn mooiste objec-ten is een gedenkboek van tweehonderd jaar Minerva. Dat was bijna vijftig euro. Het boek van honderd jaar corps in Rot-terdam zou ik ook nog willen, maar dat is tachtig euro.’

Later die middag brengt ze een ongepland bliksembezoek aan Huize Mummiezicht, het Quintus/Augustinushuis waar ze tijdens de El Cid van 2013 sliep. Bij het Minervahuis waar ze had afgesproken deed namelijk nie-mand open. ‘En het Augustinushuis heeft zich inmiddels via Facebook afgemeld.’ Een half uur zat ze met haar vriendin aan een gracht. ‘Maar ik was niet van plan om dat nóg twee uur vol te houden.’ Dus klopte ze vast aan bij Quintus. ‘Ik legde de situatie uit

en kreeg te horen: “Wacht hier.” Uiteindelijk waren alle bestuursleden helemaal enthou-siast en gingen we eerst langs mijn oude sleep-in-huis.’

Niet overal wordt ze zo warm onthaald. ‘Augustinus wilde ik om die reden vorige zo-mer bijna uit mijn verzameling degraderen.’ De vorige voorzitter wist dat net op tijd te voorkomen. ‘Hij zei: we spreken af en we zetten het recht.’ Nog steeds is haar Augusti-nuscollectie niet compleet: ‘Ik mis nog drie almanakken. Best een gat in mijn collectie. Die van 2014 was gewoon op. Zuur.’

Een aantal bewoners van Huize Mum-miezicht zit net aan de keukentafel met een stapel tosti’s. ‘Waarom ben je zelf ei-genlijk nergens lid?’ wil een meisje weten. ‘Ik besloot een jaar te wachten en intussen stopte ik met mijn studie, anders was ik bij Quintus gegaan’, antwoordt Van Holsteijn. Caduta Massi is haar favoriete dispuut. ‘Welke verenigingen hangen er boven je bed?’ vraagt een ander. Maar tussen alle posters, vlaggen, stickers en andere ver-enigingsprullaria is juist de ruimte boven haar bed toch echt voorbehouden aan foto’s van vrienden en familie. ‘Oké, en een paar foto’s met voorzitters natuurlijk.’

Het begint al te schemeren als ze, krom-lopend onder haar enorme rugzak, weer te-rug op het station is. ‘Vooral almanakken’, zegt ze. Quintus loopt nu gelijk met Unitas Amsterdam in haar collectie, ze hebben er allebei zestien.

‘Het begon fout’, blikt ze terug op de dag. ‘Ik was dus even bij Minerva, maar toen ik bij dat huisbezoek voor een dichte deur

stond, had ik er wel zwaar de tering in. Quintus heeft echt mijn dag gered.’ Ze werd er uitgebreid rondgeleid. ‘En ik kreeg aller-lei lustrumgadgets. De poster waar die op-stonden had ik al, maar nu heb ik dus ook het shirt, de trui en het baseballjasje. De pet en de joggingbroek moest ik vanwege mijn budget afslaan. Drie dagen spierpijn straks, maar dat is het helemaal waard.’ De trein terug naar Delft vertrekt bijna. Haar vriendin zegt nog steeds niets.

Plannen voor een verenigingsmuseum of iets dergelijks heeft Van Holsteijn niet. ‘Nooit aan gedacht eigenlijk. Als ik het zou doen, dan wel in eigen beheer. Ik zou het niet overleven als mensen slordig om-gaan met mijn almanakkenverzameling. Niemand mag mijn spullen aanraken. En ik heb een erecode voor mezelf: informa-tie uit almanakken verspreid ik natuurlijk niet.’ Over de langere termijn heeft ze wel nagedacht. ‘Als ik doodga, schenk ik mijn collectie aan het Delftsch Studenten Corps. Behalve publicaties waarin ik zelf sta. Die almanakken, en ook deze Mare, neem ik mee in mijn kist.’

Ook fan van de Corpsfan? • Haar Facebookpagina, opgericht op

advies van twee presidenten, heet De Vereningsfan/Corpsfan.

• Sinds deze maand heeft ze een wekelijkse column over haar avonturen in de studen-tenwereld op de studenten-Facebookpagina Epische Bestuursfoto’s.

• Haar website vind je hier: http://sabinevan-holsteijn.wix.com/le-fotografe

‘Ik wil heel graag

naar een verenigings-

gala. De jurk heb ik

al. Nu nog ‘n date.’

‘Iedereen wil met me op de foto. Terwijl, ik ben gewoon ik. Ik zie mezelf niet als bijzonder.’

Op schoot bij de presesDe Verenigingsverzamelaar op toer door Leiden


Prof.mr. A.A.J. Blokland zal op vrijdag 28 novem-ber een oratie houden bij de bevoegd verklaring van het Leids Universiteits Fonds tot vestiging bij de faculteit Rechtsgeleerdheid met als leerop-dracht Criminology and criminal justice.Dhr. F. Ahmad hoopt op maandag 1 december om 13.45 uur te promoveren tot doctor in de Wis-kunde en Natuurwetenschappen. De titel van het proefschrift is ‘Zebrafish Embryos and Larvae as a Complementary Model for Behavioural Research’. Promotor is Prof.dr. M.K. Richardson.Mw. A.M. Bal hoopt op dinsdag 2 december om 10.00 uur te promoveren tot doctor in de Rechtsge-leerdheid. De titel van het proefschrift is ‘Taxation of virtual currency’. Promotoren zijn Prof.dr. H. Vor-ding en Prof.dr. J.P. Boer. Dhr. S.B. Roobol hoopt op dinsdag 2 december om 11.15 uur te promoveren tot doctor in de Wis-kunde en Natuurwetenschappen. De titel van het proefschrift is ‘The structure of a working catalyst’. Promotor is Prof.dr. J.W.M. Frenken.Mw. M.E.A. Verbiest hoopt op dinsdag 2 de-cember om 13.45 uur te promoveren tot doctor in de Geneeskunde. De titel van het proefschrift is ‘The Implementation of Smoking Cessation Care in General Practice’. Promotoren zijn Prof.dr. W.J.J. Assendelft (Radboud Universiteit) en Prof.dr. A.A. Kaptein.Mw. A.J. van Sorge hoopt op dinsdag 2 decem-ber om 15.00 uur te promoveren tot doctor in de Geneeskunde. De titel van het proefschrift is ‘The Netherlands Retinopathy of Prematurity study’. Promotor is Prof.dr. N.E. Schalij-Delfos.Dhr. J.A. Parra Cancino hoopt op dinsdag 2 de-cember om 16.15 uur te promoveren tot doctor in de Geesteswetenschappen. De titel van het proef-schrift is ‘Towards a Performance Practice of Com-puter Music’. Promotor is Prof. F. de Ruiter.Dhr. N.V. Rekers hoopt op woensdag 3 decem-ber om 10.00 uur te promoveren tot doctor in de Geneeskunde. De titel van het proefschrift is ‘Pre-dicting outcome of acute kidney transplant rejec-tion using molecular markers’. Promotor is Prof.dr. F.H.J. Claas.Dhr. A. Çamci hoopt op woensdag 3 december om 11.15 uur te promoveren tot doctor in de Gees-teswetenschappen. De titel van het proefschrift is ‘The Cognitive Continuum of Electronic Music’. Pro-

motor is Prof. F. de Ruiter.Mw. P.B. van Kasteren hoopt op woensdag 3 december om 13.45 uur te promoveren tot doctor in de Geneeskunde. De titel van het proefschrift is ‘Arterivirus PLP2’. Promotor is Prof.dr. E.J. Snijder.Dhr. C.L. Meuwese hoopt op woensdag 3 decem-ber om 15.00 uur te promoveren tot doctor in de Geneeskunde. De titel van het proefschrift is ‘Non-traditional cardiovascular risk factors in end-stage renal disease’. Promotoren zijn Prof.dr. F.W. Dekker en Prof.dr. P. Stenvinkel (Karolinska Instituut, Stock-holm, Zweden).Dhr. J.P. Eckoldt hoopt op woensdag 3 decem-ber om 16.15 uur te promoveren tot doctor in de Rechtsgeleerdheid. De titel van het proefschrift is ‘De forumkeuze in het zeevervoer’. Promotor is Prof.mr. M.H. Claringbould.Dhr. M. van Son hoopt op donderdag 4 december om 11.15 uur te promoveren tot doctor in de Wis-kunde en Natuurwetenschappen. De titel van het proefschrift is ‘Spin-label EPR Approaches to Pro-tein Interactions’. Promotor is Prof.dr. E.J.J. Groenen.Dhr. C.G.C. Jacobs hoopt op donderdag 4 decem-ber om 12.30 uur te promoveren tot doctor in de Wiskunde en Natuurwetenschappen. De titel van het proefschrift is ‘Surviving embryogenesis: The extraembryonic serosa protects the insect egg against desiccation and infection’. Promotor is Prof.dr. H.P. Spaink.Dhr. B.J.W. Thomassen hoopt op donderdag 4 december om 13.45 uur te promoveren tot doctor in Geneeskunde. De titel van het proefschrift is ‘Pa-tient Pain and Blood Management in Total Hip and Knee Arthroplasty’. Promotor is Prof.dr. R.G.H.H. Nelissen.Dhr. O. van Loon hoopt op donderdag 4 december om 15.00 uur te promoveren tot doctor in Rechts-geleerdheid. De titel van het proefschrift is ‘Binding van rechters aan elkaars uitspraken in bestuurs-rechterlijk perspectief’. Promotor is Prof.mr. W. den Ouden.Mw. H. Sun hoopt op donderdag 4 december om 16.15 uur te promoveren tot doctor in de Geestes-wetenschappen. De titel van het proefschrift is ‘Time reference and bare predicates in Mandarin’. Promotoren zijn Prof.dr. L.L.S. Cheng, Prof.dr. R.P.E. Sybesma en Prof.dr. H. Demirdache (Université de Nantes).

Academische Agenda

De prijs voor een Maretje bedraagt €8,– per 30 woorden, opgegeven via [email protected] uiterlijk t/m maandag 16.00 uur. Maretjes aangeboden voor commerciële doeleinden wor-den niet geplaatst, evenmin als Maretjes waarin zaken worden aangeboden die de waarde van 4.500 euro te boven gaan.

Doe meer met je kennis! Vrijwilligers gezocht voor één uur per week bijles en huiswerkbe-geleiding op verschillende locaties of bij de leerling thuis. Leiden-Noord, 31 leerlingen, basisonderwijs, groep 4 t/m 8, waarvan 8 met vergoeding van €5-7,- per les. Voortgezet on-derwijs, 15 leerlingen Nederlands, economie, Engels, wiskunde, natuurkunde, waarvan 2 met vergoeding van €5,- per les. Marokkaans meisje, hulp bij opdrachten bedrijfskunde, eerstejaars hbo. Marokkaans meisje, Engelstalige gram-matica, tweedejaars mbo-4-opleiding. Ook hulp gezocht bij: *wiskunde en natuurkunde, 3vwo; *Engels, Nederlands, brugklas vmbo, €5,- per

les; *wiskunde 2havo, €10,- per les; *Duits, 5vwo, €7- per les. *Economie, 4vmbo. *Biologie, ge-schiedenis, 2mavo. *Wiskunde, 4mavo en 2havo. *Economie, 4vmbo. *Natuurkunde, scheikunde, 2vmbo. *Wis-, natuur- en scheikunde, geschie-denis, 2havo. *Wiskunde A, 4vwo. Leiden-Zuid, 12 leerlingen basisonderwijs groep 4 t/m 8 en 4 leerlingen voortgezet onderwijs, wis-kunde. Marokkaans meisje, wiskunde, 1e klas vmbo-kader. Ook hulp gezocht bij geschiede-nis, wiskunde, 2mavo, €7,- per les. *Wiskunde, 2vmbo. *Wis- en natuurkunde, 3havo. Vrijwil-liger uit Stevenshof gezocht voor basisschool-leerlinge, huiswerkbegeleiding, basisonderwijs middenbouw. Onderwijswinkel, Driftstraat 77, ma, wo en do 15-17u. Tel: 071-5214256. E-mail: [email protected].

Seminar Integriteit, 3 december. Wat weten we van Fraudebestrijding? Faculteit Rechts-geleerdheid, 13.30 – 17.30. Met o.a. Margreet Ahsmann, Jouke de Vries, Folkert Jensma, NRC

en Helma Neppérus, VVD. mailto:[email protected] http://www.buve.info/lions

Maretjes-extra zijn bedoeld voor semi-com-merciële instanties. De prijs voor een Maretje-extra is €23,– incl. BTW voor elke vijfendertig woorden. U kunt deze advertenties uiterlijk op de vrijdag vóór het verschijnen van Mare opge-ven bij Bureau van Vliet B.V., postbus 20, 2040 AA Zandvoort, telefoon 023-571 47 45. E-mail: [email protected]

Learn Dutch, improve your Dutch or prepare yourself for the Dutch Staatsexamen? Expe-rienced teacher offers lessons adapted to your personal wishes, near the city centre of Leiden. Mariët Verdegaal, www.werkaantaal.nl

Maretje

proefschriften.nlAandacht voor uw proefschrift.

Maretje extra

Help Alzheimer overwinnen. Dan hoeft niemand zichzelf te verliezen.www.alzheimer-nederland.nl

Help Alzheimer overwinnen. Dan hoeft niemand zichzelf te verliezen.www.alzheimer-nederland.nl

Win € 250 met mare-kerstverhalenWedstrijd

> Vervolg van de voorpagina

De Raad van State vindt dat Busse-maker het instemmingsrecht beter kan schrappen.

De reden: ‘Het voorstel voor een instemmingsrecht over de hoofdlij-nen van de begroting wordt gemo-tiveerd met de introductie van het leenstelsel. Daardoor verschuift het budget voor studiefinanciering naar het budget voor onderwijsuitgaven. Deze verschuiving verklaart niet waarom studenten en medewer-kers in het hoger onderwijs instem-mingsrecht krijgen over de bestem-ming van geld.’

Als dit een goede reden is om stu-denten instemmingsrecht te geven ‘dan zouden ouders eveneens een instemmingsrecht dienen te hebben, omdat zij worden verondersteld bij te dragen aan het levensonderhoud van hun studerende kinderen.

‘Verder is instemmingsrecht op de begroting een vorm van mede-bestuur, die aanzienlijk verder gaat dan medezeggenschap. Daarom is door de wetgever indertijd geoor-deeld dat uitbreiding van het in-stemmingsrecht tot de begroting via het medezeggenschapsreglement in strijd met de Wet op het Hoger Onderwijs.’

Het instemmingsrecht is een was-sen neus’, zegt onderwijsrechtjurist Katinka Slump die veel ervaring heeft in het medezeggenschaps-recht. De voormalig universitair docent en advocaat is juridisch ad-viseur onderwijsrecht, en Lid Raad van Advies van het Landelijk Stu-denten Rechtsbureau.

‘Het is volksverlakkerij. De me-

‘Een wassen neus, volksverlakkerij’Raad van State: waarom krijgen ouders geen instemmingsrecht?

dezeggenschap is nu vormgegeven op een manier waarop ze niet goed kan functioneren. Studentraads-leden zijn afhankelijk van geld dat zij krijgen van het college. Ze zijn vaak bang om kritiek te leveren: zij bijten dan namelijk in de hand die hen voedt, een onmogelijke situatie. Daar komen nog nare maatregelen bij: zo mogen sommige studenten hun raadstaken niet meer uitvoeren omdat zij – vanwege het vele werk – te weinig punten hebben gehaald. Absurd natuurlijk.’

Er is geen sprake van een ge-lijkwaardige relatie tussen het be-stuur en de medezeggenschap, zegt Slump, die regelmatig studentenor-ganisaties adviseert.

‘Bij onervaren studenten kan het college intimiderend overkomen. Het bestuur laat een kritische stu-dent echt wel merken dat hij de be-nodigde deskundigheid mist. Weer je daar maar eens tegen. De minister moet investeren in de ondersteu-ning van studenten die actief zijn in de medezeggenschap. En zij doet het tegenovergestelde en heeft juist gekort op studentenorganisaties.’

Slump is voorstander van de komst van een kenniscentrum waar professionals zich bezighouden met de medezeggenschap. ‘Studenten-organisaties als ISO en het LSVb wisselen elk jaar van bestuur. Er is gebrek aan continuïteit en dat is juist zo belangrijk. Elk bestuur moet telkens het wiel uitvinden en dat geldt ook voor de studenten in de universiteitsraad.’

Hoe sterk staat de raad straks?‘Raadsleden moeten nog zorgvuldi-

ger te werk gaan en de begroting nog beter bestuderen’, zegt Vermolen. Wolters: ‘Een deel van de studenten die nu de nieuwe begroting voorge-legd krijgt, zit nog maar koud in de raad. Ik voorzie problemen bij de uitvoering. Alle punten waar je in-stemming op hebt, moet je door en door snappen. Dat vraagt nogal wat van de raadsleden. Er is nu al een korte cursus begroting en kaderno-ta. Maar ze hebben eigenlijk nu een vak van vijf studiepunten nodig. En daar is helemaal geen tijd voor.’

Augusteijn: ‘In een begroting kun je veel verstoppen. Het is niet alleen een document met cijfertjes. Je kunt manipuleren met de wijze waarop je die presenteert. Dat moet je als leek maar zien te doorgronden.’

Er is nog een probleem, zegt Wolters: ‘Er komen mogelijk twee begrotingsstukken. Een waarop je adviesrecht hebt. En een met in-stemmingsrecht. Dat wordt een in-gewikkeld verhaal.’

Augusteijn: ‘Je moet ook sterk in je schoenen staan om gebruik te maken van dit recht. Want hoe weet je bijvoorbeeld of het redelijk is dat 60 procent van de financiën naar onderwijs gaat en niet 62 pro-cent? Het college wordt gedwongen beter te luisteren. Maar dan moet de raad ook wat te melden hebben. Het college kan bijvoorbeeld zeg-gen: “We gaan 100 miljoen beste-den aan onderwijs en onderzoek. Is de raad daar mee akkoord? Daar kun je pas wat zinnigs over vertel-len als je alle achterliggende cijfers hebt en kunt doorgronden. En over die informatie heb je dan weer geen instemmingsrecht.’

‘Ik vind dat de minister duidelij-ker moet zijn over wat nu precies onder de hoofdlijnen valt,’ zegt Hogenhuis. ‘Dat is nu nog te vaag. Een beperking op hoofdlijnen kan er zelfs voor zorgen dat de ruimte die je nu hebt om het hele docu-ment op de korrel te nemen, kleiner wordt. En dat is een verlies voor de medezeggenschap.’

Gaat de raad de universiteit plat-leggen?‘Niemand zit te wachten op een op Amerikaanse leest geschoeide shutdown’, zegt Hogenhuis. ‘In het Leidse model komen college en raad vaak samen voordat er een besluit valt. Negatieve adviezen zijn ook zeldzaam. Hard tegenstemmen zie ik niet zo snel gebeuren. Maar het

college weet dat het wel kan, en dat zorgt er wel voor dat zij kritiek heel serieus nemen. Het is niet de bedoe-ling dat de geldstromen stil komen te liggen.’

Wolters: ‘Dit kan politiek ingezet worden. De raad kan zeggen: we zijn het niet eens met de lijn van het col-lege, we gaan eens lekker voor de be-groting liggen. Het hangt er vanaf of alles lekker loopt tussen raad en col-lege. Zo ja, dan is het geen probleem. Maar als er stront aan de knikker is, vind je altijd wel iets problematisch in de begroting. En als er straks een keer reorganisaties opduiken in de begroting - en dat is onvermijde-lijk - dan worden dat heel stevige gesprekken.’

DOOR ViNCENT BONGERS

Het protest tegen het leenstelsel, van twee weken terug. Foto Taco van der Eb

Achtergrond


Een Leidse kinderarts-in-opleiding inventariseerde hoe zelfredzaam achttienjarigen met het syndroom van Down zijn. ‘De maatschappe-lijke visie is wellicht te positief.’

Door Bart Braun In het jaar 1866 schreef de Londense arts John Langdon Haydon Down een uitvoerig artikel over de patiënten in het ‘Gekkenhuis voor Idioten’ waar hij de hoogste dokter was. Hij was een aanhanger van de rassenleer van zijn tijd, en meende die terug te zien in zijn patiënten. Hij ontwaarde Kaukasische idioten, een ‘Ethiopisch’ type, Maleiers en een enkele oorspronkelijke Amerikaan. Zo’n tien procent van alle gevallen had een plat en breed gezicht, en amandelvormige ogen. ‘Het is moeilijk om in te zien dat hij het kind van Europeanen is, maar zulke karakters worden zo vaak aan mij gepresenteerd, dat er geen twijfel over kan bestaan dat deze etnische gelaatstrekken het resultaat van degeneratie zijn’, schreef Down.

De tijden zijn veranderd. Mensen met verstandelijke beperkingen noemen we geen ‘idioten’ meer. Die rassenleer is bij het groot vuil gegaan – niet omdat hij na de Tweede Wereldoorlog politiek incorrect was geworden, maar omdat het onzin bleek. Het idee dat de Londense patiënten waren ‘teruggeworpen’ naar een eerder, primitiever stadium van de hoger staande blanke, was daarmee ook afgedaan. Tegenwoordig spreken we over trisomie21: een chromosoom teveel. Ook de term ‘Mongoloïde imbeciliteit’ kan niet meer door de beugel; we spreken

Het is niet allemaal perfecttegenwoordig van het syndroom van Down.

Niet alleen ons taalgebruik is verbeterd. Ook de vooruitzichten voor een baby met het syndroom van Down – zelfs Down had al door dat het hier een aangeboren afwijking betrof – zijn de afgelopen jaren enorm vooruitgegaan.

Voor de duidelijkheid: trisomie21 betekent niet alleen dat je gezicht er anders uitziet en dat je een verstandelijke beperking hebt. Het gaat maar al te vaak gepaard met een hele waslijst aan medische problemen. Ongeveer de helft van de Downbaby’s heeft hartproblemen, en de helft van hen heeft daarvoor zelfs een operatie nodig. Kinderen met het syndroom van Down hebben vaker longproblemen, oogafwijkingen, maagklachten, slechthorendheid, verstopping en infecties.

Artsen kunnen steeds beter met die problematiek omgaan. Begin jaren tachtig was de kans dat iemand met het syndroom van Down zou sterven aan de bijbehorende hartproblemen nog 42 procent, inmiddels ietsje minder dan zes procent. De levensverwachting voor mensen met trisomie21 is inmiddels gestegen tot zestig jaar. Onderwijs en kinderfysiotherapie kunnen steeds beter inspelen op de behoeften van Downpatiënten. Er zijn televisiesterren met het syndroom van Down, en de Spaanse acteur Pablo Pineda kon zelfs een universitaire titel halen ondanks zijn aandoening.

Allerlei redenen om optimistisch te zijn over trisomie21, dus.

Helma van Gameren, kinderarts in opleiding bij het Leids Universitair Medisch Centrum, is echter wat terughoudend. ‘De maatschappelij

ke visie is wellicht te positief, omdat met name jongeren met het Downsyndroom die goed functioneren zichtbaar zijn in het dagelijks leven en de media’, schreef ze vorige week in het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde. Ze heeft recht van spreken: haar broer heeft het syndroom van Down, en ze heeft voor haar promotie jarenlang onderzoek gedaan naar een groep van meer dan driehonderd jonge patiënten.

In het NTVGartikel beschrijven zij en haar coauteurs de zelfredzaamheid van die jongeren. De ouders kregen vragenlijsten opgestuurd, waarop ze konden invullen wat hun kind – achttien jaar – allemaal wel en niet kon. De uitkomsten zijn verrassend voor wie zijn kennis over Downies van televisie haalt. Zestig procent kan zonder hulp naar het toilet. Twintig procent is alleen voor de naaste verzorgers te verstaan, en nog eens negen procent praat sowieso niet of nauwelijks. Twee derde van de kinderen kan niet een paar uur alleen thuis zijn. Omgaan met een pinpas, reizen met het openbaar vervoer of een afbakpizza in de oven doen, is voor minder dan één op de tien haalbaar.

‘Sommige ouders zeiden: “Als ik het zo invul, is het een hele lijst van dingen die hij niet kan. Maar hij is wel gelukkig”’, blikt Van Gameren terug. ‘Anderen waren juist blij dat

er duidelijkheid is over hoe groot de zorgbehoefte is. Zo is het voor aanstaande of jonge ouders duidelijk wat ze kunnen verwachten, en is er voor de zorgende ouders erkenning voor de zorg die ze leveren. Ook bij de screening van zwangere vrouwen is het belangrijk dat je goede informatie aanbiedt. Mensen moeten hun keuze maken op basis van een realistisch beeld van wat Downsyndroom inhoudt.’

En zijn ze wel echt zo gelukkig? Het cliché wil van wel. Dichter Willem Wilmink had het over Freekie, en ‘niemand die zo blij kon zijn als hij’. Dr. Down zelf roemde al hun humor: ‘een levendig gevoel voor wat belachelijk is, kleurt vaak hun imiteergedrag’. Ook daar heeft Van Gameren wat nuanceringen bij. ‘Het lijkt erop dat jongeren met Downsyndroom zelden angstig, somber, bezorgd of ongelukkig zijn. Daar staat tegenover dat ze vaak in zichzelf zijn gekeerd, en moeite hebben om gesprekken te volgen. Dat suggereert in elk geval dat het niet allemaal perfect is. Maar of ze daar wel of niet gelukkig bij zijn, weten we eigenlijk niet.’

Hoe worden haar resultaten ontvangen bij mensen die zich juist inzetten voor een positieve beeldvorming van Downpatiënten? ‘Wisselend’, vertelt ze. ‘Je moet onderscheid maken tussen voorlichting geven en wat de media doet. In de media zie je vooral de positieve kanten van Down, want daar zie je de positieve kanten van alles. Het moet echter niet zo worden dat er een te positief beeld ontstaat. Dan komen er veel te hoge verwachtingen, of worden de problemen die er toch echt zijn, niet erkend.’

alcoholismeVan alcoholisme word je dom, vooral als je wat ouder wordt. Het maakt niet eens zoveel uit wanneer je verslaving begint: oude alcoholisten die al lang alcoholist zijn, zijn net zo goed dom als alcoholisten die pas later verslaafd raakten. Dat stellen onderzoekers van de Haagse GGZ-instelling Parnassia samen met de Leidse gezondheidspsy-chologe Janice Sandjojo in International Psychogeriatrics.

De auteurs vergeleken 85 oudere alcoholisten, waarvan ongeveer een derde al sinds hun vijfentwintigste aan de drank was, en een derde pas sinds na hun 45ste verjaardag.

Die moesten een setje testjes doen, zoals een leesvaardigheidsproef en een testje waarbij ze punten met elkaar moesten verbinden. Ze scoorden een stuk slechter dan niet-alcolistische leef-tijdsgenoten dat doen, maar dat is niet zo verrassend. Het was wel opmerkelijk dat de langetermijndrinkers niet slech-ter scoorden dan de recentere alcoho-listen. Je zou zeggen dat 26 jaar zuipen slechter voor je is dan 7 jaar, op het eerste gezicht. Mogelijk zijn de jong-begonnen alcoholisten die slecht tegen drank konden al dood of opgenomen, opperen de onderzoekers. Het kan ook zijn dat het brein steeds kwetsbaarder wordt voor alcohol naarmate je ouder wordt.

Biodiversiteit harkenHet in kaart brengen van de biodiver-siteit in een regenwoud is een crime. Bijna alle plantjes en beestjes bevin-den zich hoog in de boomtoppen, en ze zijn ook nog eens met heel erg veel. Zet een rookmachine onder een woud-reus, en er vallen tientallen tot honder-den soorten beesten uit. Bij de boom ernaast ook, maar dan zijn het andere soorten. Een groot gedeelte van die kevertjes, spinnetjes en plantjes is niet eens beschreven voor de wetenschap, en voor je het weet ben je maanden verder en heb je nog steeds maar twee bomen gedaan.

In het vakblad Ecological Indicators beschrijft een groep biologen, waar-onder spinnenexpert Jeremy Miller van Naturalis, een vuistregel. Als je wat bladafval van de bodem bij elkaar veegt, en dan de blaadjes en beestjes die daarin zitten in kaart brengt met DNA-technologie – zogeheten meta-barcoding – heb je een graadmeter voor de biodiversiteit in het bos op die plek. Het is niet hetzelfde, maar het is wel quick and dirty, en stukken goed-koper.

Hete planeetIn de Monthly Notices of the Royal Astronomical Society beschrijft een internationaal team van sterrenkundi-gen, met Leidenaars Bas Nefs en Ignas Snellen, de ontdekking van een nieuwe exoplaneet. Het is de eerste exopla-neet die is gevonden met de Wide Field Camera, onderdeel van Britse te-lescoop in Hawaii. Hij heet WTS-1b en het is een zogeheten Hot Jupiter, wat betekent dat ‘ie heel groot is en heel heet, voor een planeet. Zulke planeten zijn oververtegenwoordigd tussen de bevestigde exoplaneten, omdat je juist zo’n hete Jupiter het makkelijkste vindt. Echt lijken op ‘onze’ Jupiter doet WTS-1b overigens niet: hij is vier keer zo zwaar, en anderhalf keer zo groot. De planeet draait elke drie en een halve dag om zijn moederster heen.

Beeld van Down-syndroom is vaak ‘te positief ’

Scènes uit de film Yo, También. De Spaanse acteur Pablo Pineda heeft het syndroom van Down, maar haalde toch een universitaire titel.

‘In de media zie je vooral positieve kanten van Down, nooit problemen’


Wetenschap

From a proletarian revolution to “Londonistan”

It was all very amateurishOne researcher claims: Dutch terrorists are wishy-washy

• The Rote Armee Fraktion (RAF), a.k.a. the Baader-Meinhof group, and the Weather Underground were two radical, left-wing orga-nisations that were most active in the seventies. They hoped that attacks on symbols of capitalism would lead to a proletarian re-volution. Both groups carried out bombings and the RAF even hijac-ked an aeroplane once.

• For decades, the IRA strove for the independence of six Northern-Irish provinces. The organisation can be blamed for as many as 1,822 deaths, making it the dead-liest terrorist group in Europe. The ETA wanted to free the Basque Country from what they regarded as oppression by the Spanish. In

1973, they murdered the Prime Minister, Luis Carrero Blanco, with a car bomb that was so powerful that the man who was held to be President Franco’s successor was blown – car and all – onto the top of another building. The ETA killed 118 in 1980 but continued to carry out attacks on politicians, council members, a former judge, a mili-tary governor and many civilians in the years that followed.

• Jihadist terrorism in the Ne-therlands and England was, in contrast to other terrorist move-ments, quite decentralised. No distinctive centre of leadership was evident and the members arranged their own weapons, explosives and funds, which in

practice did not make for very professional plans. Nonetheless, the Dutch film director Theo van Gogh was murdered by a member of the Hofstad group, Mohammed B., in 2004 while Great Britain suffered a number of terrorist at-tacks in London on 7 July 2005: a series of explosions on three Tube lines and a bus killed 56 people. The intelligence services of both countries managed to gain control of the terrorist movements. In the Netherlands, the members of the Hofstad group and the cell sur-rounding Samir A. were arrested and various radicals were depor-ted. In England, a crackdown en-sued on “Londonistan”, the core of the jihadist movement in the United Kingdom.

Wanted Poster for The Rote Armee Fraktion (RAF), a.k.a. the Baader-Meinhof group, (c. 1970-72).

Counter-terrorism should match the nature of the threat, claims PhD student Teun van Dongen. But which measures are effective and when? “You mustn’t underestimate the difficulties of carrying out a terrorist attack.”

By PETRA MEIJER “Terrorism has al-ways been around”, explains Teun van Dongen. “Power leads to resis-tance. Governments spend a lot of money on research into counter-ter-rorism measures, but hardly anybo-dy checks whether those measures actually work.”

Van Dongen studied the repres-sive measures against three types of terrorist organisations: the revoluti-onary groups RAF and the Weather Underground, who attempted to abolish capitalism in Germany and America; the ETA and the IRA, who strove for the independence of the Basque Country and Northern Ire-land, and jihadist terrorism in Great Britain and the Netherlands.

“It was interesting to read other cases than just the recent ones. There is an incredible amount of literature on the IRA, and you can see quite clearly how they toyed with the British. Reading the memoires of IRA members is almost like rea-ding a thriller and the fact that some former members now have seats in Parliament appeals to the imagina-tion. A former leader, Martin Mc-Guinness, has even shaken hands with the Queen.

“The intriguing part is the con-trast between romantic notions of revolution and everyday life. Ter-rorists might have grand ideas but they are forced to deal with trivial matters. They always are on the lookout; they have to arrange cars and counterfeit passports.

‘They’re strapped for cash but don’t have time to earn money while relations among themselves are uneasy because no one wants to be regarded as a traitor. And then there’s the violence: the monstrous becomes normal.”

The effectiveness of counter-terrorism measures depends on the terrorist group’s size, degree of iso-lation and “state of mind”, according to Van Dongen.

“If it’s a large terrorist group with strong social ties, it’s best to use fo-cused repression and to stand firm because the chances of escalation with groups with lots of supporters is greater than with isolated groups. You can discourage large groups so they eventually give up fighting, while small groups can be “cleaned up”, as it were.”

He stresses that the repression should be focused.

“To combat the IRA, the govern-ment introduced a curfew and star-ted randomly kicking down doors, which antagonised the population. However, in the end, both the IRA and the ETA gave up after the gover-nments managed to break their will by standing firm.

“At a certain point, terrorists start to doubt their mission: are we get-ting anywhere with this? If they are then offered a chance to opt out, some of them will certainly grab it. And that’s where we can see a paral-lel with today’s youngsters fighting in Syria: there will be quite a few who’ll be wanting to go home by now but are frightened of being ar-rested as soon as they arrive.”

Van Dongen thinks that focused

repression always works but govern-ments should also keep an eye on the grievances of the population.

“Another thing that brought about the end of the ETA was that the Basque Country was awarded au-tonomous status and consequently the population had little reason to support the ETA anymore. And so-mething similar happened with the Weather Underground.

‘Initially, the group, which op-posed imperialism, received sup-port from the people who opposed the Vietnam War. When that war ended, the total abolition of capi-talism was far from what ordinary citizens had in mind. A government should listen more carefully to the grievances of a group’s supporters rather than the extreme demands of the terrorists.”

According to Van Dongen, ji-hadist groups in the Netherlands remained small because the Mus-lim communities didn’t see eye to eye with the goals of the terrorist organisations. “Repression worked well here too. People often assume that decentralised organisations are less immune to infiltration but in the Netherlands and England, the intelligence services proved to be very effective and many attacks were thwarted.”

To illustrate: maps of the building of the AIVD, the Dutch General In-telligence and Security Service, and the Ministry of Defence were found in aspiring terrorist Samir A.’s apart-ment and he was even once spotted measuring distances near the AIVD headquarters in Leidschendam.

Van Dongen smiles. “He had plenty of plans, but the question is how seriously should we take them? It was all very amateurish: the Netherlands has wishy-washy terrorists. The AIVD says: ‘There’s a swarm of them, we can’t get a grip on them’ but that also means that they never really become professi-onal. You shouldn’t underestimate the difficulties of carrying out a ter-rorist attack.

“The 9/11 attack took years of pre-paration and even the IRA – a very professional organisation – initially scored a number of own goals: col-lateral damage when explosives de-tonated too soon.”

Although a number of attacks have been prevented, the counter-terrorism policy in the Netherlands could be improved, Van Dongen claims.

“A few years ago, we had the Action Plan for Polarisation and Radicalization: the government at-tempted to keep the population off radical thought, by trying to organi-se neighbourhood barbecues, even. The plan was based on the notion that there must be something wrong with people who radicalize: they don’t have a job, a wife or don’t have an active role in society. But it’s not that simple.”

“Recently, Mr Buma, the head of the CDA party, called for a ban on watching footage of beheadings on the Internet. I can’t understand why people say things like that. They base it on the assumption that the footage has an impact on the radica-lization process, but I don’t think it’s founded on empirical fact.

“The footage will also put people off. And perhaps people radicalize first and then look for footage. The Internet is supposed to broaden our horizons but the truth is that people look for things they are already in-terested in.”


English page

FILMTRIANON

The Hunger Games: Mockingjay (deel 1)dagelijks 21.30, do vr za ma di wo 18.30, zo 18.46, za zo 14.00Whiplashdagelijks 18.45Nightcrawlerdagelijks 21.30De Nacht van de Wansmaakvr 24.00Trashdagelijks 18.45 + 21.30LIDOInterstellardagelijks 20.30Dumb and Dumber todagelijks 18.45, do vr za 21.30, za zo 16.00John Wickdagelijks 21.30Gone Girlzo ma di wo 21.30Horrible Bosses 2dagelijks 18.45 + 21.30De Pinguïns van Madagascarwo 14.30White Bird in a Blizzarddagelijks 19.00, za zo 16.00Pak van Mijn Hartdagelijks 19.00 + 21.30, za zo 16.00KIJKHUISMommydagelijks 21.303 Coeursdagelijks 16.00My Old Ladydagelijks 16.00 + 19.00Sambadagelijks 18.30 + 21.15

THEATERLEIDSE SCHOUWBURGDe Tantes28 november, vanaf €10INS BLAUMoeremans&Sons: Shoot the Messenger28 & 29 november, €13,50LEIDSE SCHOUWBURGNits3 december, vanaf €10

MUZIEKAALMARKTZAALRoy Hargrove Quintet27 novemberLOKHORSTKERKConcert Practicum Musicae27 novemberAALMARKTZAALStef Kamil Carlens solo29 november, vanaf €15QBUSRubatong29 novemberDE TWEE SPIEGHELSElke zaterdag en zondag vanaf 16.00 live muziekElke vrijdag 21.00 live muziekElke maandag 21.00 open jamsessie

DIVERSENVOORAF EN TOELeidse Praatjes Netwerkborrel1 decemberKOGDebat: De rol van religie in de staat en samenleving8 decemberVOLKENKUNDEGeisha10 oktober 2014 – 6 april 2015MUSEUM DE LAKENHALEen Deftige Parade. De Selectie van Rudi Fuchs11 oktober 2014 – 31 mei 2015MUSEUM BOERHAAVETentoonstelling: 100 jaar uitvindingen, Made by Philips Researcht/m 4 januari 2015NATURALISFreeks Favorietent/m 31 december 2014MUSEUM BOERHAVEHit & Run. Ed van der Elsken fotogra-feert.Za 13 september t/m zo 4 januariBOEKHANDEL KOOYKERKooykers Leesclub leest Ik kom terug27 novemberMUSEUM BOERHAVEIk zie, ik zie. Over licht en illusies30 november t/m 6 april

In De broers Karamazov legt de Russische schrijver Fjodor Dostojevski (1821-1881) de ziel van een familie met een beestachtige pater familias bloot.

DOOR VINCENT BONGERS ‘Het verhaal gaat over een rijke tirannieke vader die zijn familie in een ijzeren greep houdt’, zegt regisseur Arie de Mol. ‘Hij heet Fjodor en is de Bokito op de apenrots. Hij neemt een agressieve houding aan, roffelt als een gorilla op zijn borst en daagt de mensen uit die hem van zijn troon willen stoten. “Kom maar op!” roept hij.

‘Fjodor knijpt als het ware de keel dicht van de mensen om hem heen. En kijkt dan wat je doet. Stik je of vecht je terug? Hij hoopt dat zijn slachtoffers tegenstribbelen. Hij ge-niet van hun pijn. Wat dat betreft heeft hij het nodige weg van een dictator. Maar ook iemand als Poetin heeft Fjodortrekjes.’

De arrogante despoot wordt uiteindelijk vermoord. ‘Het boek is een whodunnit. Maar de moord is slechts een kapstok voor een veel groter verhaal. Dostojevski gaat diep in op de persoonlijkheden van de familieleden, en dan vooral op die van zijn drie zonen. Of eigenlijk vier, want Fjodor heeft ooit een bas-taard verwekt bij een straathoertje.

‘De oudste zoon lijkt het meeste op zijn vader. De middelste is een intellectueel die zijn vader en alles waar die voor staat uit de grond van zijn hart haat. De jong-ste is een soort Jezusfiguur. Hij wil eigen-

lijk het klooster in en stelt existentiële vragen: Wie zijn wij? En waarom zijn we hier? Is er een god? Zijn wij dat zelf? De vader heeft op deze zoon het minste grip.’ ‘Dan is er nog de bastaard. Die wordt door zijn familie mishandeld en vernederd. Hij blijft beleefd, maar zint ondertussen op wraak. Hij is degene die de knuppel in het hoenderhok gooit.

‘De broers Karamazov is een heel mense-lijk verhaal van een warmbloedig schrijver. Dostojevski is een soort dokter. Hij keert zijn personages binnenstebuiten en is niet bang om in stinkende wonden te peuren. Waanzin speelt een grote rol in zijn boeken. Persona-ges balanceren vaak op de rand van een in-zinking. Ze zitten heel erg in de knoop met hun geweten. Hij wist in de huid van oude en jonge personages te kruipen, zowel mannen als vrouwen. Hij wist hun ziel te doorgron-den zonder partij te kiezen.’

Het stuk vat het boek niet samen, zegt De Mol. ‘Dat kan ook niet. Het is een pil van bijna duizend pagina’s. We laten personages en verhaallijnen weg maar voegen ook ele-menten toe. Ook is de setting van het stuk anders. Fjodor is bij ons eigenaar van een louche nachtclub. Dat ranzige past wel goed bij zijn karakter.’

Toneelgroep Maastricht De broers KaramazovLeidse Schouwburg29 nov, € 10 - 29,50

Met alle ledematen tot het uitersteStef Kamil Carlens bespeelt zeven instrumenten tegelijk

Na talloze samenwerkingen staat de Vlaamse muzikant solo in de Stadsgehoorzaal. ‘Voor dEUS heb ik jaren op straat gespeeld. Dat was vergelijkbaar.’ DOOR MARLEEN VAN WESEL ‘Ik weet ei-genlijk niet waarom ik dat doe, solo-optredens’, zegt de Vlaamse muzi-kant Stef Kamil Carlens vertwijfeld. Zaterdag staat hij in de Stadsgehoor-zaal. Solo.

‘Ik voel dat ik het nodig heb om te zingen. En het verplicht me om harder te werken aan gitaarar-rangementen, met de gitaar als

hoofdinstrument.’Er gingen nogal wat omzwervin-

gen, samenwerkingen en kruisbe-stuivingen vooraf aan het kleine solo-avontuur. Carlens liet ooit de Antwerpse rockband dEUS achter zich om erop los te experimenteren met zijn eigen band Zita Swoon. De daaropvolgende Zita Swoon Group speelt bij elk optreden slechts de mu-ziek bij het project van dat moment, of dat nu draait rond muzikanten uit Burkina Faso of een Belgisch dans-gezelschap. Intussen werpt hij zich voortdurend op nevenprojecten, van zijn eigen beeldende kunst tot het produceren van het comeback-

album van Helmut Lotti vorig jaar. Ooit speelde hij wel alleen. ‘Voor

dEUS heb ik jaren op straat ge-speeld. Dat was vergelijkbaar, af-gezien van het uitgebreide instru-mentarium van tegenwoordig.’ Want hoewel sommige nummers heel intiem klinken, met alleen gi-taar, kan hij ze in z’n eentje ook flink laten swingen. ‘Alle ledematen ge-bruiken tot het uiterste: met een voet de voetbas, de andere de cajon, een Spaans percussie-instrument. Mijn gitaar in mijn handen en intussen zing ik of speel ik mondharmonica. Oh ja, er staat ook een piano op het podium. Het nummer Rumble Fac-

tories bijvoorbeeld…’ Hij telt hardop: ‘1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 instrumenten speel ik daarin. Een tamelijk trancy song is het, over fietsen. Hoe je je gedachten achter je laat, wanneer je eenzaam door een vlak en industrieel land-schap fietst, zoals je dat in Nederland en Vlaanderen ziet.’

Dergelijke nummers ontstonden tijdens andere projecten, in Frankrijk of Duitsland, of thuis, in zijn ecologi-sche studio in Hoboken, bij Antwer-pen. Rabbit Field heet die plek. ‘Het is een oude hangar van een houtza-gerij, met een soort dikke matten van houtpulp in de muren. Het houdt de kou buiten en de warmte en de mu-ziek binnen.’

Tussen de solo-optredens door werkt hij met de Group aan een nieuwe voorstelling, Nothing That Is Everything. ‘Die wordt redelijk funky, met veel absurdisme en da-daïstische humor. We reconstrueren de structuur en de choreografie van een Dada-voorstelling in het Cabaret Voltaire in Zürich, in 1916. Met ge-dichten van Hugo Ball, maar ik heb er zelf ook al een aantal geschreven. De première is in maart, maar we heb-ben al een kort filmpje gemaakt. Dat ga ik binnenkort eens online zetten.’

Vervolgens moet er een soloplaat van komen. ‘Tegen volgende zomer. Of daarna. Daar wil ik ook mee gaan toeren. En ik wil meer beeldende kunst maken. En vaker samenwer-ken met dansers. En terug naar West-Afrika. Hier kan eigenlijk alles wat daar onmogelijk is. Het is een harde streek. Maar als ik het vliegtuig uit-stap en de lucht voel en de geur ruik, dan ben ik gelukkig. Een beetje van dat geluk kan ik meenemen in mijn muziek en hierheen brengen.’

Stef Kamil CarlensStadsgehoorzaal (Aalmarktzaal) Za 29 nov, 20.15 vanaf €15 Paard van Troje (Den Haag) Zo 30 nov 19.30, €17,50

Stik je of vecht je terug?Toneelgroep Maastricht speelt klassieker van ‘dokter’ Dostojevski

Stef Kamil Carlens : ‘Het is net als op straat spelen, alleen dan met veel meer instrumenten.’ Foto Karel Verhoeven

‘Dat ranzige past bij het personage Fjodor.’ Foto Ben van Duin


Cultuur Agenda

‘Meedoen, want elke haar telt’Jaarclub Moustache, Minerva (2012)Julie van Wassenaer (20): ‘We heten Moustache omdat een snor begint als afzonderlijke stoppels die daarna sa-mengroeien. Zo zijn wij ook verbonden.’Vivienne Benard (20): ‘En het klinkt lekker vrolijk.’Anouk Steffens (20): ‘Moustache! Dat zit wel snor!’Benard: ‘Dat we meedoen aan Movember is een initiatief van de tent: zij zijn benaderd door Movember, een stichting zich inzet tegen teelbal- en prostaatkanker.’Steffens: ‘Veel mensen weten niet dat ze het hebben, omdat de symptomen miniem zijn.’Benard: ‘Borstkanker is veel in het nieuws, teelbal- en prostaatkanker niet. Terwijl er toch dagelijks achtentwintig mannen horen dat ze het hebben, en

er per dag zeven aan overlijden. Door Movember te promoten onder man-nelijke Minervanen willen we iedereen bewustmaken.’Steffens: ‘Voor Movember zijn we op snorrels rondgegaan met een lijst waar-op mannen zich konden inschrijven. Je krijgt dan e-mails met informatie over de stichting, wat je kan doen en hoe je kan doneren. Verder delen we nepsnor-ren en stickers uit en zamelen we geld in. Afgelopen snorrel hebben we in twee uur achthonderd euro opgehaald.’Van Wassenaer: ‘Zelf leren we er ook nog wat van, bijvoorbeeld wat een prostaat doet. Ik wist wel dat het er was hoor!’Willemijne Meurs (20): ‘We maken vooral duidelijk dat het Movember is en proberen iedereen enthousiast te ma-

ken. Jongens vinden het vaak leuk dat ze van meisjes over Movember horen.’Amelie Borel Rinkes (20): ‘Vaak hoef je er maar één te overtuigen, dan doet de rest wel mee. De eerste snorrel moesten we nog uitleggen waarvoor het was. Nu weet iedereen wel dat het voor een goed doel is.’Bernard: ‘Maandagavond is de laatste snorrel. Daarna komt kapper Eric langs om de snorren te scheren.’Steffens: ‘Toen Eric hoorde dat we nog een kapper zochten, liet hij gelijk weten dat hij graag mee helpt.’Van Wassenaer: ‘Sommige leden - ook ouderejaars - doen niet mee omdat ze geen baardgroei hebben. Toch moet ie-dereen meedoen, elke haar telt. Benard: ‘Als wij mannen waren, had-den we sowieso meegedaan: allemaal

blonde snorren.’Van Wassenaer: ‘Wat wel hielp was zeggen dat we mannen met snor aan-trekkelijk vinden. Niet alleen het uiter-lijk, maar meedoen met Movember toont karakter en dat is wél aantrek-kelijk.’Meurs: ‘Mijn vriendje doet ook niet mee, hij trimt zijn baard en snor. Terwijl toch alleen een echte vent een Mous-tache heeft.’Benard: ‘Dat past niet bij z’n look. Geen enkel vriendje van een Moustache heeft z’n snor laten staan.’Van Wassenaer: ‘Een snor past ook niet bij mijn look. Maar toch zullen we nog wel laten zien wie de snor staat thuis!’

DooR GABe KRAMeR

Het West-Vlaams smalltalk-handboek

Ik kom uit een klein plattelandsdorpje in het verre West-Vlaanderen, waar iedereen altijd wat tegen elkaar te zeggen heeft. Meestal over het weer. Soms over hun planning van de dag. In economisch woelige tijden al wel eens over politiek of de crisis. Hun kinderen ook, als ze die hebben. en zo niet, over die van anderen. Maar ze hebben altijd wat te zeggen. And if all else fails: ‘Jaja.’

‘Jaja’, als verzuchting. De doorsnee pauze in een gesprek gevuld met elke tenenkrommende dooddoener die je maar kan bedenken. Hét teken dat geen van beide partijen nog iets zin-nigs te melden heeft en het dus hoog tijd is om de wegen weer te scheiden. Maar soms zit je nu eenmaal vast, bij de tandarts of in de rij voor de bakker. Dan wordt de ‘jaja’ een adempauze om snel weer nieuwe eeuwenoude gespreksonderwerpen te bedenken. Want zo werkt het in mijn eigenste kleine West-Vlaanderen: smalltalk is er tot een kunstvorm verheven. Jaja.

Zelf bezit ik het talent niet. In de di-recte lijn vanaf mijn grootouders heeft het mij overgeslagen. Misschien komt het deels doordat ik op mijn zeven-tiende naar Nederland verhuisd ben. Ik merk namelijk dat leeftijdsgenoten in de bakermat me frequenter over de gemiddelde weektemperatuur en de geplande huishoudelijke bezigheden van die namiddag aanspreken.

Ik kan ook wel eens lullen, maar dan ongedwongen met mensen die ik ken. Want ik grijp naar whatever tijdschrift bij de kapper om maar niet te hoeven praten en als er klusjes-mannen langskomen verstop ik me in de slaapkamer, biddend dat ze asje-blieft niet zelf om koffie vragen zodat er wel een geforceerd gesprek moét ontstaan. Ik ben op best sociaal hoor, maar ik kan gewoon niet tegen dat soort gedwongen bullshit-gesprekjes.

Mijn goede vriend, schrijver en Ma-re-redacteur Thomas Blondeau heeft me ooit de ambachtelijke kunst pro-beren aanleren. In de urenlange au-torit van Leiden naar onze gezamen-lijke geboortestreek heeft hij ettelijke pogingen gewaagd om zijn talent aan me over te dragen, maar het heeft niet mogen baten. Ik heb het eigenlijk ook nooit willen kunnen, dat oeverloze ge-palaver over dingen die me totaal niet interesseren. Altijd eindigend in bou-tades en clichés. Ik praat liever over onderwerpen waar ik daadwerkelijk wat over te melden heb. Hij had dus geen schijn van kans.

een tijdje geleden heb ik Thomas’ laatste rustplaats bezocht. Ik wist toen ook niet goed wat te zeggen, eigenlijk. Wat moet je in godsnaam staan kletsen tegen een graf? Maar toen kwam het er ineens vloeiend uit: dat woord. Daarin zat gelijk alles wat er in die oneindig trieste situatie mo-gelijk te zeggen kon zijn. en ik lachte. en ik huilde een beetje. Jaja.

Meer moet dat soms niet zijn.

TALITHA DeHAeNe

Kiki Hogenhuis, Vivienne Benard, Anouk Steffens, Juliette van der Zwart, Willemijne Meurs, Liduine Kampschoër, Marlous Nieuwenhuis, Julie van Wassenaer en Amelie Borel Rinkes. Foto Taco van der Eb


InburgerenHet Clubje

Bandirah

Mare 12 (38)

Documents

Transcript of Mare 12 (38)