Mare 17 (38)

29 januari 201538ste Jaargang • nr. 17

‘ Zelfmoord onder boeren is taboe’

Sterrenkundestudentover Michiel de Ruyter: ‘Hij is een schurk’

Moocs: aanjagers van onderwijsinnovatie of te dure visitekaartjes?

Het CSI-effect: hoe misdaadseries de rechtspraak beïnvloeden

Pagina 4 Pagina 4 Pagina 5 Pagina 5

‘Nieuwe website wordt veel duurder’‘De nieuwe site van de universiteit die 650.000 euro zou kosten, is nu begroot op twee miljoen’, zo bleek tijdens de vergadering van de unversiteitsraad.

Haagse decaan gaat naar FrieslandJouke de Vries, geestelijk vader van de Haagse campus, wordt hoogleraar in Groningen en decaan van de elfde faculteit, die gevestigd is in Leeuwarden.

Omstreden huisbaas in de problemenBewoners van studentenhuizen kregen een brief: het pand zou worden verkocht. Maar volgens huisbaas Zaalberg ‘is er niets aan de hand’.

Tentamen moet vier jaar geldig blijvenDe universiteitsraad houdt vast aan een minimale geldigheidsduur van vier jaar van tentamens. ‘We willen niet dat hier nog aan wordt getornd.’

Pagina 11

Pagina 3 Pagina 6 en 7 Pagina 9

De theorie van alles bestaat nietDe natuurkundige bijsluiter bij een blockbuster

Oscarkandidaat The Theory of Everything vertelt vooral over het huwelijk van de Britse wetenschap-per Stephen Hawking. Maar hoe zit het met zijn natuurkunde? Leidse kenners en kennisen leggen het uit. ‘Het is jennen, uitdagen, branie.’

DOOR BART BRAUN In 2013 benaderde de wetenschapsstichting Research America zo’n duizend Amerika-nen met de vraag of ze een levende wetenschapper konden noemen. Zeventig procent van hen kon dat niet. De mensen die er wel eentje konden noemen, waren vrij una-niem: meer dan veertig procent noemde natuurkundige Stephen Hawking. De nummer twee, astro-fysicus Neil Tyson, haalde een ze-vende daarvan.Hawking is een levende legende. Dat dankt hij aan zijn wetenschappelijke werk, en aan zijn populair-weten-schappelijke boek A Brief History of Time (1988). Hij dankt het misschien nog wel meer aan zijn cultstatus: de briljante geest in dat door de zenuw-ziekte ALS verwoeste lichaam. Zijn lezing in Utrecht vorig jaar was bin-nen een minuut uitverkocht. Hij had gastoptredens in The Simpsons, Star Trek en The Big Bang Theory. Zijn stem is te horen op albums van Pink Floyd en Turbonegro. Hij is vriend-jes met de X-men, en hielp indirect Batman om een superschurk te verslaan. En nu is er de biopic The Theory of Everything.

De recensies zijn lovend, en de film gaat volgende maand bij de Oscar-uitreikingen vrijwel zeker met de mooiste prijzen naar huis. ‘Het is een spectaculair goede film’, vertelt theoretisch sterrenkundige prof.dr. Vincent Icke.

‘Na mijn promotie in Leiden werkte ik in Cambridge aan vrijwel hetzelfde instituut. Hij zat bij the-oretische fysica en toegepaste wis-kunde, en ik bij sterrenkunde. Die twee waren in de jaren zeventig dief en diefjesmaat. Toen ik Steve leerde kennen, kon hij nog lopen. Naar-

mate het slechter met hem ging, gingen zijn collega’s om hem heen staan. Zijn vrouw bracht hem met de auto naar zijn werk, de technici ontwikkelden een schrijfmachine. Ook ik heb dingen voor Steve geko-pieerd en opgeschreven. Dat doe je voor een collega, ook als hij mindere gaven zou hebben gehad.

‘Cambridge was toen een club van slimme jongetjes - meisjes waren er niet – die allemaal dachten dat ze de sleutel tot het heelal in handen had-den. Die beruchte laatste zin van A Brief History of Time, over dat we de gedachten van God zullen kennen als de theorie van alles er is, moet je in dat licht zien. Het is jennen, uit-dagen, branie. Hij behoorde in de ja-ren zeventig tot de wetenschappelij-ke top dertig, veertig van de wereld. Dan ben je echt retegoed. Sinds zijn achteruitgang heeft hij niet meer

op dat niveau gepubliceerd. Weten-schap is topsport, en als je niet in topconditie bent, heb je vette pech.’

Even een stapje terug. Want de re-censenten zijn dan wel lovend over The Theory of Everything, ze klagen ook dat Hawkings natuurkunde nauwelijks aan bod komt. Hoe zit het daarmee?

Allereerst de titel: die theorie van alles, waarnaar de film is vernoemd, bestaat nog niet. Het is niet eens hon-derd procent zeker of hij wel kan be-staan, maar natuurkundigen hopen van wel. Op dit moment hebben ze twee grote theorieën: de quantum-mechanica en de algemene relativi-teitstheorie van Einstein. Die eerste gaat over hoe subatomaire deeltjes als elektronen zich gedragen, en laat de zwaartekracht buiten beschou-wing. De tweede gaat juist over grote dingen, en beschrijft zwaartekracht

als de kromming van ruimte-tijd onder invloed van massa.

Die twee theorieën zijn geweldig nuttig. Hun experimentele voor-spellingen komen uit; TomToms en smartphones zouden niet werken als ze dat niet deden. Maar ze passen niet goed in elkaar – de wiskunde slaat op hol als je ze in elkaar invult, net zoals een rekenmachine weigert te delen door nul. Ze sluiten ook niet naadloos op elkaar aan: er is een overgangsgebied van klein naar groot waarin onduidelijk is welke theorie wat doet. In het piepjonge, kleine universum van fracties van een seconde na de Oerknal moeten de twee hand in hand hebben gelo-pen, en dat kunnen ze niet volgens ons huidige begrip.

Wat Hawking en veel van zijn col-lega’s hopen, is dat er ooit een na-tuurkundige theorie komt die klein

en groot, nagenoeg gewichtloos en zwaar aan elkaar knoopt. En hun blik richt zich daarbij telkens op zwarte gaten. Dat zijn gruwelijk zware Ein-stein-dingen, maar Hawking kon er iets quantummechanisch mee.

Zwarte gaten zijn plaatsen waar de zwaartekracht zo krachtig is, dat ze alle andere natuurkrachten overheerst. Ben je eenmaal voorbij de event horizon van een zwart gat, dan is er geen ontsnappen meer aan. Zelfs licht gaat niet snel genoeg om er weg te komen, en sneller dan dat kan niet. Einsteins relativiteitsthe-orie voorspelde al dat zwarte gaten moesten bestaan, al waren ze in de ja-ren zeventig nog niet waargenomen.

Samen met zijn mentor Roger Penrose – twee jaar geleden nog gasthoogleraar in Leiden – ontwik-kelde Hawking het zogeheten No Hair Theorem: zwarte gaten zijn kaal. Ze kunnen maar drie eigen-schappen hebben: een massa, een draaiïngsimpuls en een elektrische lading. Verder niks. Daarnaast re-kende Hawking voor dat zwarte gaten wel degelijk straling kunnen uitzenden, soort van.

Kort door de bocht: het vacuüm van het universum is niet niets, maar bevat zogeheten vacu ümenergie. Daaruit kunnen – geholpen door de zwaartekracht van het gat – paren van deeltjes ontstaan: een deeltje en een anti-deeltje. Normaal gespro-ken verdwijnen die weer snel, als het ware tegen elkaar weggestreept. Maar als het vlakbij de event horizon gebeurt, valt de ene in het zwarte gat en de andere niet. Die vliegt weg, en dat is de Hawking-straling. Omdat de energie om de deeltjes te vormen, deels afkomstig is uit het zwarte gat, wordt het zwarte gat daar lichter van.

Hawking heeft een systeem be-dacht, waardoor hij met behulp van quantummechanica kon uitrekenen dat die straling moest bestaan. ‘Dat was heel erg knap’, aldus Icke. ‘Maar wat me wel dwarszit: hij heeft het niet van zichzelf.’

> Verder lezen op pagina 4

Scène uit The Theory of Everything, waarin acteur Eddie Redmayne de rol van Stephen Hawking vertolkt.

Bandirah Pagina 12

Wat kun je als weerloze burger het beste doen in tijden van crisis, oorlog en ellende? Leren. Mensen hebben dat altijd geweten. Terwijl buiten de laarzen dreunden of de raketten raasden, zaten zij in hun schuilkelder een boek over lineaire algebra of het werk van Hölderlin te bestu-deren. Het leidde niet alleen af, het leidde ook op: jul-lie kunnen wel lawaai maken en lichamen uiteen rijten, maar aan de beschaving bouwen wij verder in ons hoofd.Leren is een onsterflijk ideaal. De geoloog Salomon Kroo-nenberg vertelt erover in zijn laatste boek, De binnen-plaats van Babel. Kroonenberg - geboren aan de Witte Singel, waar nu veel Leidse talenopleidingen gevestigd zijn - heeft zijn leven lang een fascinatie gehad voor talen en er zich meerdere eigen gemaakt - net als zijn grootva-der, die nog als arts in Theresienstadt Russisch aan het leren was.

Is die tijd voorbij? Ik geloof nog steeds in leren op een manier die ik nauwelijks durf te bekennen. Ja, het is na-ief. Wanneer iedereen nu maar naar subtiele lezingen zou luisteren over de Indische wandelende tak, kwam het al-lemaal goed. Wie zou er nog een machinegeweer pakken wanneer hij duizend boeken gelezen had? Maak van de wereld een groot klaslokaal en we lossen met z’n allen al die toestanden rond het klimaat en de radicalisering en onderdrukking en honger wel op.

Eén ding is er in ieder geval veranderd. Voor leer-verslaafden als ik, is er inmiddels het internet, waar je boeken kunt lezen, en artikelen, en wetenschaps-nieuws kunt volgen, en fora voor collega’s, en lezingen kunt bekijken. Jaren heb ik al doorgebracht achter mijn beeldscherm om dingen te leren. Op mijn sterfbed hoop

ik nog een cursus Roemeens open te slaan.En dan zijn er sinds een paar jaar de moocs, de mas-

sive online open-access courses, waar de Universiteit Leiden ook in investeert: cursussen waarin de colleges grotendeels vervangen zijn door video’s, discussies door online fora en tentamens door online toetsen. Ik heb er de afgelopen maanden een paar gedaan: soms omdat ik een of andere statistische techniek wilde leren die ik ook kon toepassen, vaker omdat er allerlei onderwerpen zijn waar ik meer van wilde weten. Je voelt je op zo’n mooc-website als een kind in een kinderboekwinkel met een enorme stapel boekenbonnen. Oh, dit wil ik eigenlijk ook nog leren! Ah, daar moet ik ook nog tijd voor vrijmaken!

Ik mag er de komende maanden ook zelf een geven. De aanmeldingen zijn al begonnen en er is een Facebook-groep waar de toekomstige cursisten toestromen (‘Ik ben 76, woon in Arizona en doe momenteel een cursus Swa-hili’). Er is bij dat soort cursussen geen plaats voor cynis-me. Je kunt het natuurlijk wel even proberen: wat moet de wereld met al dat gepruts aan de menselijke taal? Wat heb je eraan en wie zit erop te wachten?

Dat zijn allemaal vragen die het wel goed doen in de sociëteit, bedrijfskantine of tijdens een Nederlands ver-jaardagsfeestje, maar die je ineens niet meer goed kunt stellen in zo’n groep, waar zich net een student heeft voorgesteld die al zijn vrije tijd besteedt aan het bestu-deren van allerlei vreemde talen; en dat een jonge vrouw blijkt te zijn die nog altijd gevestigd is in Aleppo.

Marc van Oostendorpis hoogleraar fonologische microvariatie

Een student uit Aleppo

DOOR MARLEEN VAN WESEL Ken je de mop van die 440 tijdelijke stu-dentenwoningen op het Wernink-terrein? Die kwamen er niet.

De gemeente denkt duizenden kamers minder nodig te heb-ben dan eerder berekend. De immer draaiende wasmachine en de gratis bloemkool-met-kaassausje van Hotel Mama lonken straks harder dan ooit, zonder uitwonendenbasisbeurs. En dan is er nog de opkomst van de Campus Den Haag. De Universiteit Leiden ver-wacht weliswaar te groeien, maar dan vooral twintig kilometer richting het zuidwesten. Wie een beetje budget heeft en geen zin in bloemkool, vestigt zich dáár wel.

Wethouder van bouw en openbare ruimte Paul Laudy baseert zich op cijfers van Apollo. Dat is de onderzoeksmonitor van studentenhuisvester DUWO, huisvesterskoepel Kences en de overheid. Volgens Apollo zijn er tot 2022 wel degelijk extra kamers nodig in Leiden, maar dat zijn er nog “slechts” 2.460 en die komen er wel. Tenminste, als de huidige bouwpro-gramma’s doorgaan, waarvan de Leidse Schans met 1900 wooneenheden de grootste is. Zeshonderd studenten kunnen daar dit voorjaar al terecht, de eerste lichting zelfs al binnen een paar weken.

Toch is duizenden kamers minder bouwen wel héél fors, als je bedenkt dat er momenteel in totaal 9.400 studenten uitwonend zijn in Leiden. En hele-maal als je bedenkt dat de prognoses van Apollo gebaseerd zijn op verschil-lende scenario’s over de gevolgen van het leenstelsel, terwijl de werkelijke gevolgen vooral enorm onduidelijk zijn. Als je dan óók nog eens bedenkt dat internationale studenten, toch ook een groeiende groep in Leiden, niet in de Apollo-cijfers zijn meegenomen, is die sloopkogel door de plannen op het Wernink-terrein vrij rigoureus.

Bovendien speelt er in Leiden behalve een kwantitatieve, nog een kwa-litatieve kamerkwestie. Ook voor studenten mét een dak boven hun hoofd is het jammer dat de gemeente z’n handen van het project aftrekt. Want in sommige van die daken gapen flinke gaten. Net als in de muren en de ramen.

Niet voor niets wappert de Leidse ChristenUnie al twee jaar met een “Zwartboek Huurleed”. Uiteindelijk gooide de gemeente er afge-lopen jaar een vergunningensysteem tegenaan, waarbij in elk geval de kamerbemiddelingsbureautjes aan een aantal kwaliteitseisen moesten voldoen. De schimmels op de muren zijn van zulke maatregelen nog niet erg onder de indruk. De barsten in de ramen en de druppels nét naast de lamp (zie pagina 5) ook niet. En de huisjesmelkers? Die al helemaal niet. Laudy gaf twee Mares geleden nog toe dat handhaving van het vergunnin-gensysteem maar ingewikkeld was. ‘We hebben het formeel wel geregeld, maar in de praktijk heb je daar niet zo gek veel aan. Dat was ook wel een beetje de verwachting toen we het besluit met z’n allen namen.’

Vanavond stelt de ChristenUnie nog maar eens raadsvragen over de stand van de handhaving, want, zo zegt raadslid Mart Keuning: ‘Wij zijn het zicht daarop een beetje kwijt.’

Misschien zou de gemeente juist met projecten als het Wernink-terrein de regie weer een beetje in handen kunnen krijgen. Dáár heb je in de praktijk nog eens wat aan.

Sloopkogel

Redactie-adres Pieterskerkhof 6 2311 SR LeidenTelefoon 071–527 7272

Website mareonline.nl E-mail [email protected] De redactie is op vrijdag gesloten. Oplage circa 15.000

Hoofdredactie

Frank Provoost [email protected]

Redactie

Vincent Bongers [email protected]

Bart Braun [email protected]

Petra Meijer [email protected]

Marleen van Wesel [email protected]

Veerle van der Gracht (stagiaire) [email protected]

Medewerkers

Talitha Dehaene • Tim Meijer • Esha Metiary • Marc van Oostendorp • Benjamin SprecherFotografie Taco van der Eb • Marc de Haan

Illustraties Bas van der Schot • Bandirah • Silas.nlBasisontwerp Roeland Segaar, Zabriski CommunicatieArt direction en vormgeving M-spaceDrukwerk Rodi Rotatiedruk, Broek op LangedijkAdvertenties Bureau van Vliet B.V. Postbus 20 2040 AA Zandvoort Telefoon 023 - 571 47 45

Redactieraad

Prof. dr. J.C. de Jong (voorzitter) • Prof. dr. F. Israel (vice-

voorzitter) • drs. B. Funnekotter • J. Daemen • S. Grootveld • mr. F.E. Jensma • M. Kuipers• dr. S.J. van der Linde • prof. dr. N.J. Schrijver • dr. J.P. Vollaard • F. Vermeeren • C. van der Woude

Jaarabonnementen

Een jaarabonnement op Mare loopt van september t/m juni. Belangstellenden kunnen Mare thuisgestuurd krijgen door €35 over te maken op bankrekening 1032.57.950 ten name van Universiteit Leiden (o.v.v. Mare en SAP-nummer 6200900100) en vervolgens een bevestigingsmail met daarin hun adres te sturen naar [email protected]. Studenten betalen €25. Ter controle graag in de bevestigingsmail ook het studentnummer vermelden.

Adreswijzigingen

Alleen schriftelijk met postwikkel. Klachten en opmerkingen over de toezending van Mare 071-5277272. Mededelingen voor het op donderdag verschijnende nummer moeten uiterlijk de voorafgaande donderdag 16.00 uur in het bezit van de redactie zijn.

ISSN 0166-3690

2 Mare · 29 januari 2015

Column

Colofon

Geen commentaar

Door Petra Meijer ‘In het flesje dat je nu leegdrinkt, zitten 6,5 miljard bacteriën’, zegt voedingsdeskundige Pauline Staal. De studenten van Chemisch Dispuut Leiden kijken even bedenkelijk naar het flesje Yakult dat voor hun neus staat, en gieten het dan achterover. ‘Wel klein’, mompelt iemand voorin. ‘Het is ook niet als dorstlesser bedoeld’, zegt Staal. ‘Dan kun je beter water nemen.’

De studenten zijn – strak in pak, in de trein werden de stropdassen uitgedeeld – te gast in de Yakult-fabriek in Almere. Een stad die voornamelijk bestaat uit in-dustrieterrein, zo hebben de studenten bij aankomst al geconcludeerd. ‘Als je op atoomramp googlet, dan verschijnen er denk ik foto’s van Almere.’

Als Staal de studenten naar voor-beelden van gefermenteerde producten vraagt, klinkt als eerste het woord ‘Bi-eeerrr!’ door de zaal. De voedingsdes-kundige vertelt over melkzuurbacteriën. Dan nemen de studenten Molecular Sci-ence and Technology een kijkje bij het laboratorium. ‘Het werken aan dit soort processen behoort voor chemici ze-ker tot de mogelijkheden’, zegt Jochem

Michiel de Ruyter UitbuiterSterrenkundestudent protesteert tegen heldenvereringJoris Hanse walgt van de ‘geschied-vervalsing’ in de film Michiel de Ruyter van Roel Reiné. En dus maakt hij lawaai tijdens de wereld-première. ‘De Ruyter is geen held, maar een schurk.’

Door SebaStiaan van LooSbroek ‘HOL-LANDS GLO-RIE! BLOED-HIS-TO-RIE!’ Joris Hanse (25) schreeuwt maandagavond door een megafoon zo’n zestig demonstranten toe, die uit volle borst meebrullen. Ruim een uur voor aanvang van de pre-mière van spektakelfilm Michiel de

Ruyter staan ze op de Rapenburger-sluis in Amsterdam. Aan de andere kant van het water bevindt zich Het Scheepvaartmuseum, waar de film straks wordt vertoond.

Volgens actiegroep ‘Michiel de Rover’ deugt dat niet. ‘Het is een historische film, maar wel een eenzijdige’, zegt Hanse, master-student sterrenkunde in Leiden. ‘De Ruyter wordt vereerd, ter-wijl hij de basis heeft gelegd voor de Nederlandse slavenhandel.’ Dat veel historici, inclusief De Ruyters biograaf, dat bestrijden, doet er niet toe. ‘Het maakt het mij niet uit of hij nu zelf wel of niet in slaven heeft gehandeld, het ge-beurde dankzij hem. De film doet alsof die geschiedenis niet bestaat. Zo iemand als held vereren, is voor mij ondenkbaar. Hij is geen held, maar en schurk.’

Vanaf zijn aanwezigheid bij het studentenprotest tegen de langstu-deerboete op het Malieveld, in 2011, begon Hanse steeds meer maat-schappelijk betrokken te worden. Hij werd lid van Doorbraak, een

Foto’s Peter Boer

‘linkse organisatie die zich bezig-houdt met racisme, kolonialisme en extreemrechts’ en deed mee aan een postercampagne tegen Wilders. Van zijn medestudenten zijn er maar weinig die politiek actief zijn, zegt hij. ‘Ze zijn wel vaak actief op de studie-of studentenvereniging. Maar het feit dat er jarenlang geen studentenvakbond is geweest, zegt wel iets over het politieke klimaat in Leiden.’

Vorig jaar werd Hanse opge-pakt in Gouda, nog voordat daar de demonstratie tegen Zwarte Piet begon. ‘We stonden alleen maar te wachten, toen een groep politie-agenten ons insloot, arresteerde en afvoerde.’ Vier uur lang zat hij in de cel, soms werd hij eruit gehaald voor een verhoor. ‘We wilden al-leen maar een T-shirt tonen met “Zwarte Piet niet”. Het was een stil protest.’

In Amsterdam rukken de de-monstranten inmiddels op tot Het Scheepvaartmuseum, waar ze de première met lawaai willen versto-ren. Een linie politieagenten houdt

hen gescheiden van een groep mariniers die als tegenprotest is komen opdraven en op Facebook heeft gedreigd de demonstranten ‘in het water te gooien’.

‘Drie! Twee! Eén!’ Een paar mi-nuten voordat de film barst er een oorverdovende kakofonie los van fluitjes, alarmen en uitbundig ge-joel. Alarmen worden door een versterker afgespeeld. Dan ontstaat er een opstootje. Geschreeuw. Een man raakt in een duwgevecht met een van de organisatoren. ‘Laten we allemaal even kalm blijven’, roept een van de organisatoren door de microfoon zodra de agressor is weggetrokken. ‘We zijn vreedzaam bij elkaar.’ Demonstranten die de straat proberen over te steken om zich pal voor het museum op te stellen, worden door de politie tegengehouden.

Een kwartier houdt het lawaai aan. Dan keert de rust weder. Han-se is tevreden, zegt hij. ‘We zeiden op Facebook dat we uitgingen van honderdvijftig man, maar dan moet je rekenen op de helft.’

Vijf euro voor een dagje diarreeChristiaansen (21). ‘Twee maanden gele-den zijn we ook bij Heineken geweest’, zegt Eva Geschiere, die de activiteit or-ganiseert. ‘En bij Tata Steel’, zegt Didjay Bruggeman (23). ‘Dat was wel heftig. Overal was heet kokend staal.’

Via een glazen wand is het hele pro-ductieproces te volgen. De studenten komen bij een grote buis vol plastic stukjes ter grootte van rijstkorrels. Drie van die korreltjes worden versmolten tot een plastic flesje. Verderop staan hoge doorzichtige buizen, waardoor de plastic flesjes naar boven vliegen.

Waar je ook kijkt, overal is beweging. Er worden flesjes geperst, gevuld en gedopt. Ze stromen op lopende ban-den voorbij, worden verpakt, gestapeld en door robotarmen op pallets geladen. Tot er rode lampjes oplichten en het pro-ductieproces stilvalt. ‘Oh nee’, roept An-nechien Maas Geesteranus (21) met veel gevoel voor drama. ‘Dit gaat helemaal fout!’ Al snel hebben de studenten door dat een omgevallen flesje de boosdoe-ner is. Beneden op de werkvloer komt een mannetje aangerend. Als hij het flesje weer overeind zet, beginnen de

studenten te juichen. ‘Wat een held, hij moet echt een lintje krijgen’, zegt Hugo Minnee (20). ‘Dit was wel even met de billen knijpen.’

Jurre Keizers analyseert de robots. ‘Kijk, dit is fucking slim. Hij zet de flesjes eerst in alle even banen, en dan alle on-even, want anders zou hij de buitenste banen dubbel moeten vullen.’ Na afloop krijgt iedereen een gevulde koeltas mee in de vorm van een flesje Yakult. Wat op-valt: niemand van de studenten stelt de hamvraag. Want wat had het ook weer voor nut om elke ochtend melkzuurbac-teriën achterover te slaan? ‘We mogen geen gezondheidsclaims doen’, zegt Staal desgevraagd.

De studenten zijn bezig met een an-dere uitdaging: wie durft alle 21 fles-jes achter elkaar leeg te drinken? ‘Dan krijg je vijf euro!’ Damy Zwagerman (21) schudt zijn hoofd. ‘Niet slim. Drie jaar geleden had een van de deelnemers op de terugweg in de trein acht flesjes leeg gedronken. Blijkbaar werkt het in die hoeveelheid laxerend.’ De jongen haalt zijn schouders op. ‘Een dagje diarree voor vijf euro: geen slechte deal.’ ‘Kijk, dit is fucking slim!’ Foto Sake van Pelt

29 januari 2015 · Mare 3

Mensen

Frutti di Mare

Cleveringa beste speech De protestrede die de Leidse hoogle-raar Rudolph Cleveringa hield op 26 november 1940 is verkozen tot ‘Beste Nederlandse speech aller tijden’. De verkiezing werd georganiseerd door NPOGeschiedenis.nl, het radioprogram-ma OVT en het tv-programma Spee-ches. Cleveringa gaf het protestbetoog in plaats van een college nadat zijn Joodse collega Meijers door de Duit-sers was ontslagen. De tekst werd ver-volgens door studenten verspreid en werd daarmee één van de eerste ille-gale pamfletten. De rede van Cleveringa werd verkozen uit 42 historische Neder-landse voordrachten van onder meer Aletta Jacobs, Prins Claus en Johan van Oldenbarnevelt. Ruim vijfduizend men-sen brachten hun stem uit, waarbij 36 procent koos voor Cleveringa.

DamesakkoordMinister Jet Bussenmaker van Onder-wijs en haar Vlaamse collega Hilde Crevits hebben een damesakkoord gesloten. Er studeren volgens DUO nu al 3413 Nederlandse studenten in Bel-gië. De Vlaamse overheid vreest dat dit aantal door de invoering van het leenstelsel sterk zal toenemen. Daar-om brengt het akkoord de studenten-mobiliteit in Nederland en Vlaanderen in kaart. Volgens een woordvoerder van Bussemaker heeft het akkoord verder betrekking op het aanmoedi-gen van studeren in het buitenland en het delen van ervaringen over selectie en matching van studenten. Ook gaan Nederland en Vlaanderen elkaar beter op de hoogte houden van beleidsver-anderingen zoals de afschaffing van de basisbeurs. ‘Vlaanderen vindt het prima dat er meer Nederlandse stu-denten naar Vlaanderen komen, maar wel zolang dit inhoudelijk gemotiveerd is en niet om financiële redenen.’

Meer downloadsBezoekers van het Leidse Repositorium, de open access-databank van de uni-versiteit, hebben in 2014 meer dan 3,2 miljoen boeken en artikelen gedown-load. Dat is 25 procent meer dan het jaar ervoor. Het meest gedownloade werk is overigens niet van de Universiteit Lei-den zelf, maar van het nauw verbonden African Studies Centre. Het boek Funda-mentals of human resource manage-ment. Emerging experiences from Africa van bestuurskundige Josephat Itika was goed voor bijna 64.000 downloads. Onder de echt Leidse toppers valt een verhandeling over Koreaanse popmu-ziek van historicus William Tuk op: meer dan twaalfduizend downloads voor een masterscriptie.

WetenschapsagendaBeatrice de Graaf en Alexander Rinnooy Kan zijn samen benoemd tot voorzitter van de Nationale Wetenschapsagenda. Dat is een onderdeel van de Weten-schapsvisie voor de komende tien jaar, die onderwijsminister Jet Bussemaker en staatssecretaris Sander Dekker afge-lopen november presenteerden. Som-mige wetenschappers uitten destijds direct hun zorgen, bijvoorbeeld over de toenemende inspraak die burgers zouden krijgen bij het bepalen van de agenda.

RectificatieVorige week schreef Mare (‘Jet geht los! Hoe zat het ook alweer?’) dat uitlopen-de bachelorstudenten die hun vierde jaar studiefinanciering al hadden opge-maakt, en pas vanaf 1 september 2015 aan een master beginnen, straks één jaar moeten terugbetalen, vanwege het leenstelsel. Dat klopt niet: wie al een vierde jaar studiefinanciering heeft op-gemaakt tijdens een uitloopjaar heeft mazzel: dat wordt omgezet in een gift als je binnen tien jaar een master-diploma haalt. Het geldt als je in 2011-2012 begon aan je bachelor en dit col-legejaar je vierde jaar basisbeurs voor een bachelor in plaats van een master gebruikt.

‘Te makkelijk met geld gesmeten’Raad ergert zich aan ICT-beleid

De universiteitsraad maakt zich zorgen om de slechte planning en de hoge kosten van universitaire ICT-projecten. ‘Alsof er bewust te laag wordt aanbesteed.’DooR VinCent BongeRs Vooral de ge-maakte kosten voor de nieuwe uni-versiteitswebsite lopen uit de hand, bleek tijdens de raadsvergadering waar de ICT-projectenkalender voor 2015 werd besproken.

Sander van Diepen van studen-tenpartij BeP en voorzitter van de raadscommissie financiën en huis-vesting stelde tijdens de vergadering

dat de universitaire ICT-projecten de landelijke trend volgen.

‘Helaas vormt de universiteit geen uitzondering op het maken van veel te hoge kosten en het oplopen van gigantische vertragingen die blijk-baar normaal zijn in de ICT-wereld. Er wordt veel te makkelijk extra geld gesmeten naar een project dat de be-groting overschrijdt.’

Jantine Brussee van promovendi-partij PhDoc: ‘Het college lijkt ook niet altijd op de hoogte van de pro-jecten die lopen.’

De ontwikkeling van de nieuwe universitaire website kwam aan bod. Van Diepen: ‘In de planning

staat dat de site 650.000 euro gaat kosten, maar tijdens de commissie-vergadering vertelde de ambtenaar dat dat twee miljoen euro is. Dat is nogal een verschil. Ik vraag me af hoe serieus we die planning eigen-lijk kunnen nemen. We willen weten van het college hoe dat zit.’

Marc Hogenhuis van studenten-partij LVS: ‘Het lijkt er haast wel op dat de projecten bewust tegen een laag bedrag worden aanbesteed. De verantwoordelijkheid daarvoor ligt bij de in ICT gespecialiseerde ambtenaren.’

Daar was Joost Augusteijn van personeelspartij AbvaKabo het niet

mee eens. ‘Het is juist het college dat moet bepalen of een ambtenaar zijn werk wel of niet goed heeft ge-daan en of bedrijven beloofde dien-sten hebben geleverd. De schou-ders ophalen en zeggen dat “het in de ICT-wereld normaal is dat iets twee keer zo duur wordt” - zoals vice-collegevoorzitter Willem te Beest eerder in deze raad zei over Usis - is niet acceptabel. We moeten wel van fouten leren.’

De raad stelt voor dat een extern en onafhankelijk team grote ICT-projecten beoordeelt en het college adviseert op begrote kosten, plan-ning en eventuele uitbestedingen.

Decaan Den Haag naar LeeuwardenJouke de Vries, decaan van de facul-teit Campus Den Haag, vertrekt per 1 mei naar Leeuwarden.

‘Er kwam een aantrekkelijk aanbod van de Rijksuniversiteit Groningen, om daar hoogleraar governance and public policy te worden, én meteen ook decaan van de elfde faculteit, die gevestigd is in Leeuwarden’, zegt De Vries.

‘Het idee van een Universiteit van het Noorden vind ik een mooi idee.’

Hij gaat dus weer een relatief nieuwe faculteit leiden, in een andere stad dan waar de universiteit oorspronke-lijk gevestigd is. ‘Ik spring in Leeu-warden niet door dezelfde hoepel, maar de kennis die ik in Den Haag heb opgedaan komt goed uit’, zegt hij. ‘In Den Haag was er niets toen ik er begon. De faculteit hebben we echt vanaf een nulpunt opgebouwd. In Leeuwarden zijn al vijf opleidin-gen gevestigd. De Rijksuniversiteit Groningen wil er in elk geval nog vijf

bij. De vraagstukken zijn wel heel an-ders. Den Haag presenteert zichzelf als capital of the world. In Leeuwar-den draait het meer om lokale onder-werpen, die ook internationaal inte-ressant zijn, zoals water en energie.De meeste tijd zal ik in Leeuwarden doorbrengen, vlakbij het station, bij de ingang van de oude binnenstad. Leeuwarden is bovendien uitgeroe-pen tot Europese Culturele Hoofd-stad van 2018.’ De Vries groeide zelf op in Friesland. ‘Wel helemaal aan de

andere kant van de provincie hoor.’ Toch moest hij even over het aanbod nadenken. ‘Het was een moeilijk besluit. Ik heb na mijn promotie in Amsterdam dertig jaar voor de Uni-versiteit Leiden gewerkt en voel me er als een vis in het water.’

Over zijn opvolging is nog niets bekend. ‘Maar het moet natuurlijk wel gebeuren.’ De faculteiten en in-stituten van de Campus Den Haag zullen zich daar de komende tijd over buigen. MVW

Onoverwinnelijk verlangen om alles te begrijpen> Vervolg van de voorpagina

Icke: ‘Het kwam precies overeen met wat natuurkundige Jacob Bekenstein al vermoedde, op grond van een be-trekkelijk eenvoudige gedachtegang. Hawking heeft briljant rekenwerk ge-daan, maar wat mij betreft heeft hij nooit voldoende credit gegeven aan Bekenstein voor de imaginaire stap die aan zijn werk vooraf ging.’ Máár, benadrukt Icke: ‘Hawking is een au-thentieke held, die de dreiging van de dood op manhaftige wijze tegemoet trad. Op deze manier leven komt voort uit een onoverwinnelijk verlan-gen om het universum te begrijpen.’

Ook theoretisch natuurkundige prof. Jan Zaanen heeft grote lof. ‘Hij heeft dingen neergelegd die er echt toe doen, en die relevant zijn voor mijn huidige werk.’ Zaanen beschrijft het gedrag van elektronen in bepaal-de metaalverbindingen met behulp van een specifiek stukje snaartheorie, waarin ook zwarte gaten voorkomen, en won daarmee de Spinozapremie. ‘In 2010 gaf ik een praatje in Cam-bridge’, vertelt hij. ‘Ineens zwiepten de deuren open, en werd Hawking naar binnen gereden. Heel interes-sant: elke keer als mijn praatje bij een theoretisch natuurkundige cli-max kwam, begon zijn verpleegster

te giechelen. Het was alsof ze een te-lepathische band met Hawking had.’

‘Die hele generatie wetenschap-pers vindt het geweldig wat wij nu aan het doen zijn. Het theoretisch onderzoek naar zwarte gaten was na de jaren zeventig op z’n gat geland; er gebeurde vrij weinig. Sinds de eeuw-wisseling zit het weer in een versnel-ling, mede dankzij de ideeën van de Nederlandse Nobelprijswinnaar Gerard ’t Hooft. Als je die toepast in de snaartheorie, wordt de Hawking-straling ineens veel spannender: het bestaat uit allerlei nieuwe vormen van materie, en zwarte gaten worden juist extreem harig.’

Tenminste: in theorie. ‘Wat we uitrekenen, lijkt sprekend op wat andere natuurkundigen zien. Of het ook hetzelfde is, laat zich moeilij-ker bewijzen. We hebben veel fei-ten, maar we begrijpen weinig. We hebben echter goede hoop dat de snaartheorie de uitleg aan het le-veren is. Volgens mijn gevoel is dit soort onderzoek waar het aan het gebeuren is, nu. Maar of dat ook klopt, is misschien pas over honderd jaar duidelijk.’ BB

The Theory of Everything draait in het Kijkhuis. Zie onze filmagenda op pagina 11.


Nieuws

‘Ik kan dit journalistiek niet aan’Dinsdagochtend heeft de politie een hennepkwekerij opgerold in een monumentaal pand op Lange-brug 79.

De sterke wietlucht is door de hele straat nog te ruiken. Binnen laat een politieagent zien hoe er in een kamer waarvan de ingang is verborgen ach-ter een kast, tientallen hennepplan-ten staan. Hij wijst naar de lampen en afzuiginstallatie. ‘De stroom is vaak niet veilig aangesloten. Dan kan er brand ontstaan. Maar ik denk dat jij wel een fotootje wil?’

Terwijl agenten lampen en elektri-citeitskabels in busjes laden en alle

planten verpulveren, heeft studente Dieneke Boer, die een paar huizen verderop woont, andere zorgen.

Diverse regionale nieuwssites hebben die ochtend meteen gemeld dat het drugspand een studenten-huis zou zijn. En bij die berichten staat telkens de foto van haar wo-ning met drie voor de deur gepar-keerde politiebusjes.

‘Nu lijkt het net alsof wij het zijn’, zegt Boer, die eerder een opleiding journalistiek voltooide en nu Engels studeert. ‘Ja sorry hoor, maar ik kan dit journalistiek niet aan!’

Boer heeft dichtbij.nl en sleutel-stad.nl gebeld om navraag te doen.

‘Ze zeggen er dat de is kamer inge-richt als een studentenkamer, maar dat kan absoluut niet. We hebben er nog nooit studenten gezien en het ziet er veel te netjes uit.’

Tot haar opluchting heeft dicht-bij.nl de foto weggehaald en voegde sleutelstad.nl het correcte huisnum-mer toe.

Boer: ‘Er zijn echt amper studen-tenhuizen in de straat, namelijk twee. Wij zouden als eerste worden aangekeken. We hebben juist een hele goede band met de buurt.’ De bovenbuurvrouw van de hennep-kwekerij bevestigt dit: ‘Ik heb hele-maal nooit last van studenten.’ VVDG

Gaat omstreden huisbaas failliet?Studentenhuizen mogelijk verkocht, maar ‘huurders staan niet zomaar op straat’De ‘thans door u bewoonde woning’ komt spoedig in de openbare verkoop, luidde de boodschap die vorige maand door brievenbussen viel in de panden van de Leidse verhuurder Zaalberg.

Door Veerle Van Der Gracht en Mar-leen Van Wesel De huisbaas heeft een slechte naam onder Leidse studen-ten. Eerder klaagden bewoners al in Mare dat ze via het huurcontract verboden werden naar de huurcom-missie te stappen. Afgelopen zomer startte een van de huurders, Mike van Doorn, een Facebookactie te-

gen Zaalberg wegens achterstallig onderhoud.

‘We denken dat hij failliet is’, zegt Van Doorn, die met onder meer studenten op kamers woont. Artikel 3:268 van het Burgerlijk Wetboek, waarnaar de brief verwees, wijst na-melijk op hypotheekproblemen.

‘Er is totaal niets van waar’, rea-geert Zaalberg zelf. Dat zijn huur-ders een brief ontvingen, verklaart hij als volgt: ‘Ik heb wat problemen gehad. Iemand heeft brieven zitten sturen. Het is allemaal een storm in een glas water. Er is niets aan de hand.’

‘De executieveiling is vooralsnog wél aangezegd’, zegt notaris Kirsten

Prick, die de brief namens de West-landUtrecht Bank verstuurde. ‘Het is altijd de vraag of het werkelijk doorgaat. Dat is aan de bank.’ Wan-neer een verhuurder een kwestie met de bank nog weet op te lossen, hoeft de veiling namelijk niet door te gaan.

Van Doorn en zijn huisgenoten hebben daar nog geen verlossend be-richt over gehad. Veel zorgen maken ze zich desondanks niet. ‘Als Zaalberg niets regelt met de bank, zal er een nieuwe eigenaar komen. Die moet óf akkoord gaan met onze huurover-eenkomsten, óf ons uitkopen.’

Prick bevestigt dat het na een verkoop aan de nieuwe eigenaar is,

wat er met de huidige bewoners ge-beurt. ‘Het hangt af van wat er in de hypotheekakte staat, of er een huurbeding is opgenomen. Maar de huurders staan niet zomaar op straat. Het moet altijd eerst langs de rechter.’

Jurist Bart Bernard van het Juri-disch Loket vertelt daarentegen: ‘In principe is de bank eigenaar van de huizen en mag hij die volgens arti-kel 3:268 verkopen zonder tussen-komst van de rechter.’ Als Zaalberg niet op tijd betaalt, raadt Bernard de studenten aan om langs Het Juridisch Loket te gaan. ‘Je moet dan naar een kortgedingrechter, om-dat je als huurder benadeeld bent.’

Voorlopig hebben Van Doorn en zijn huisgenoten in elk geval beslo-ten om geen huur meer te betalen. ‘Anders zien we onze borg straks niet meer terug.’

De Facebookactie leek aanvan-kelijk effectief, zegt hij. ‘Sindsdien is er wel wat opgeknapt. In decem-ber stuurde hij een klusjesman die kwam schilderen. Maar na een lek-kage in de badkamer in de zomer, zit er nog steeds een gat. De keuken-muur is nog altijd beschimmeld en sinds kort lekt het in de kamer van mijn buurman, vlakbij z’n lamp. De klusjesman hebben we heel januari nog niet gezien en het schilderwerk is nog niet klaar.’

Toch geen stufi-uitwegVorige week berichtte Mare nog over een manier om onder het leenstelsel uit te komen. Maar die uitweg bestaat niet, zegt de woord-voerder van de minister onderwijs-minister Jet Bussemaker.

Het leenstelsel gaat definitief in op 1 september. Ook studiefinanciering aanvragen voor je master gaat dan niet meer. Sommige studies kennen echter maandelijkse inschrijvings-momenten. Derdejaars die dus her-kansingen weten te voorkomen en opschieten met hun scriptie, zouden kunnen proberen om al op 1 augus-tus ingeschreven te staan voor hun master.

In Leiden zou het gaan om genees-kunde, biomedische wetenschappen en een aantal opleidingen binnen wiskunde en natuurwetenschappen. Volgens Job Slok, woordvoerder van onderwijsminister Jet Bussemaker, is deze sluiproute naar het laatste restje basisbeurs echter wettelijk onbe-gaanbaar. ‘Voor de wet zijn er maar twee officiële startmomenten: op de eerste van de maand waarin het on-derwijsprogramma start. En dat is in februari en september’, laat hij weten.

De meeste Leidse opleidingen werken sowieso maar met twee inschrijvingsmomenten per jaar. Maar voor sommige studies staan er wel degelijk maandelijkse inschrij-vingsmomenten in de zogenoemde OERen. Dat zijn de Onderwijs- en Examenregelingen. Faculteitsbestu-

ren hebben daarin de belangrijkste rechten en plichten van studenten vastgesteld. Met die ruimere in-schrijvingsmomenten kunnen bij-voorbeeld geneeskundestudenten gemakkelijk wat eerder of later dan 1 september of 1 februari met hun co-schappen beginnen. Verschillende universiteiten, zoals die van Delft, Eindhoven en Twente, hanteren zelfs universiteitsbreed maandelijkse inschrijvingsmomenten.

Derdejaarsstudenten van de be-treffende studies zouden handig van die regel gebruik kunnen maken, als ze zouden opschieten met hun bachelor. Met een masterinschrij-ving voor 1 augustus zouden ze nog net onder de basisbeurs vallen. Maar zo werkt het dus helaas niet, volgens Slok. ‘Het gaat om de reguliere on-derwijsprogramma’s en die beginnen pas op 1 september. Een aantal uni-versiteiten had dat verkeerd begre-pen. Die worden nu gebeld door het ministerie.’

De hardwerkende derdejaars lijken dus pech te hebben. Maandelijkse in-schrijfmomenten zijn dan weliswaar opgenomen in de OERen, maar die zouden moeten voldoen aan de Wet op het Hoger Onderwijs (WHW). Dat maakte minister Bussemaker bijvoorbeeld duidelijk toen ze vorig jaar de tentamenboete verbood. De Leidse rechtenfaculteit wilde toen inschrijfkosten opleggen, via de OERen, aan studenten die zich heel laat inschreven voor tentamens. MVW

‘Torn niet aan geldigheid tentamens’De universiteitsraad houdt vast aan een minimale geldigheidsduur van vier jaar van tentamens.

Dat bleek tijdens de raadsvergade-ring maandag waar de Onderwijs en examenregelingen (OERen) voor het collegejaar 2015-2016 werden besproken. Aan de geldigheidsduur mogen dan ook geen aanvullende voorwaarden worden verbonden.

Er is echter een heel heikel punt. De faculteit rechten wil nog een jaar de controversiële vierjaarstermijn hanteren. Deze termijn houdt in dat de cijfers vervallen van studenten

die langer dan vier jaar doen over hun bachelor. Het gevolg hiervan is dat deze studenten de vakken uit het tweede en derde jaar opnieuw moe-ten behalen. Dat houdt in dat ze niet verder kunnen met de studie.

Rechten stopt met de termijn om-dat de BSA in het tweede jaar is inge-voerd. Maar de bachelors die in 2012 begonnen vallen nog niet onder die nieuwe regeling. Rechten heeft dan ook bij het college gevraagd om een jaar verlenging. De raad was tegen deze verlenging, het college ging toch akkoord.

Nu keert dezelfde discussie terug

en het is de vraag of de raad haar hakken in het zand zet en zich blijft verzetten tegen de termijn. ‘Ik wil gewoon dat een tentamen minimaal vier jaar geldig is’, aldus Mahamed Xasan van studentenpartij LVS. ‘De geldigheid van een tentamen mag niet gekoppeld zijn aan een inschrijf-datum. Het moet een individuele gel-digheid hebben en we willen niet dat daaraan wordt getornd.’

Aan de telefoon geeft hij meer uit-leg: ‘Het draait wat mij betreft niet eens zozeer om de aflopende vier-jaarstermijnregeling van rechten. We geven nu een signaal af aan rechten

en andere faculteiten dat het afgelo-pen moet zijn met aanpassingen van de geldigheidsduur.’

‘Het is de vraag of we voor een uitzondering voor nog een jaar een negatief advies geven over de OERen’, zegt Gwen Wolters van personeels-partij UB. ‘Dat moet zich maandag in de discussie met het college nog uitkristalliseren.’

De raad vindt een ander artikel in de OERen ook problematisch. Facul-teiten mogen studenten verplichten gebruik te maken van de eerste ten-tamenmogelijkheid. Doen studenten dat niet dan mogen ze niet herkansen.

De raad wil dat studenten de ruimte krijgen om de eerste tentamenmoge-lijkheid over te slaan. Mark Bakker van studentenpartij BeP: ‘Deze regel is te streng. Wij vrezen dat de meeste opleidingen gebruik gaan maken van deze mogelijkheid.’

‘Het is een regeling om studenten sneller te laten studeren’, zei Joost Augusteijn van personeelspartij Ab-vaKabo. ‘Maar het is mogelijk dat studenten juist hierdoor vertraging oplopen. De tentamens komen steeds dichter op elkaar te liggen en dan kan het handig zijn om er een paar op een ander moment te doen.’ VB


Nieuws

Roy Namgera (38) Uit: Mbezi, Dar es Salaam, TanzaniaBaan: Fellowship bij Unesco in Polen, geoloog bij Bharat Gold Mines Limited en werkt aan een project bij Uranium One in TanzaniaVolgde: Wheels of Metals: Urban Mining for a Circular Economy

‘Ik ging op internet op zoek naar informatie die met mijn werk te maken heeft. Toeval-lig kwam ik de mooc Wheels of Metals tegen. Dit was ook de eerste mooc die ik ge-volgd heb. Ik was gefascineerd door de colleges, die vooral over recycling van metalen gingen. Ik heb veel nieuwe ideeën gekregen over recycling die mij kunnen helpen mijn werk beter te doen. Er had wel iets dieper op de stof ingegaan mogen worden, dat miste ik wel. Een volgende mooc die ik wil volgen, zal er zeker weer één van de Universiteit Leiden zijn. Eigenlijk wacht ik op dit moment op een mooc die wederom met mijn vakgebied te maken heeft. Het liefst wil ik die dan volgen voor ik begin april weer terug ga naar Tanzania.’

Valeria H. ReyesUit: Tampico, MexicoBaan: MilieutechnicusVolgde: Introduction into European Law, Terrorism & Counterterrorism: Theory and Practice, The Changing Global Order

‘Bij eerdere moocs haakte ik vaak halverwege af en begon ik weer met een nieuwe. De Leidse mooc Introduction into European Law was de eerste die ik succesvol afsloot, niet alleen omdat de inhoud me aansprak, maar ook omdat er veel interactie tussen studenten mogelijk is. Tijdens de cursus heb ik een studiegroep gemaakt, het leuke daarvan is dat je samen kunt studeren met mensen van over de hele wereld. Zo was er een Whatsapp- en Facebookgroep met daarin mensen uit onder andere Griekenland, Mexico, Zuid-Afrika en de VS. Op alles uit de cursus kan commentaar worden geleverd. Overigens mogen online hulpmiddelen nog wel meer worden ingezet. Omdat ik van alle studenten het meest ac-tief was op het forum bij Terrorism and Counterterrorism: Theory and Practice, werd me gevraagd community teaching assistant te worden. Ik help het forum bij te houden en beantwoord vragen over de cursus. Zoiets doe ik nu ook bij de mooc The Changing Global Order. Het is best een uitdaging: ook omdat in de stad waar ik woon, er namelijk geen dag voorbijgaat zonder drugsgerelateerde schietpartijen. Dankzij de moocs zie ik nu fouten die de Mexicaanse regering maakt in de strijd tegen drugskartels die ik eerst niet zag.’

Edward M. Roche (62)Uit: New YorkBaan: Internet Governance Forum, Verenigde NatiesVolgde: Introduction into European Law

‘Ik wilde besparen op dure studieboeken. Ik vind het onbegrijpelijk dat er veel geld moet worden betaald voor boeken over eeuwen-oude vakgebieden zoals wiskunde. Die kennis moet voor iedereen toegankelijk zijn.’

‘Voor mijn werk bij het Internet Governance Forum, een onder-deel van de Verenigde Naties in Genève was Introduction into Eu-ropean Law essentieel bij het onderzoeken van regelgeving rond internetrecht. Het heeft ook te maken met het niveau. Ik volg al tien jaar online colleges en de Leidse mooc was zwaarder. Het was uitdagender op een goede manier: je moest er echt voor stude-ren. Met 15.000 tot 20.000 mensen dezelfde cursus volgen geeft een nieuwe, frisse kijk op de manier waarop studies zijn ingericht. De manier waarop je met studiegenoten kan communiceren is bij moocs vergelijkbaar met sociale media. Je kunt aantekeningen krij-gen van medestudenten aan de andere kant van de wereld. Maar er zijn ook nadelen: een groot deel van de cursisten valt af. Maar zelfs als één procent wel slaagt, zijn dat altijd nog meer mensen dan in een gemiddelde collegezaal zitten.’

Geïnteresseerden van over de hele wereld konden afgelopen jaar gratis aanschuiven bij vijf digitale collegereeksen. De komende twee jaar investeert de universiteit bijna anderhalf miljoen euro in de zogeheten moocs. Een uitkomst, of een prijzig visitekaartje?

DOOR PETRA MEIJER ‘Anderhalf jaar geleden was ik de guinea pig van de universiteit’, zegt hoogleraar Europees recht Stefaan van den Bogaert. Hij was de eerste Leidse docent die een mooc maakte, een massive online open course. ‘Alles was nieuw en het was ontzet-tend veel werk. Maar als je op het forum ziet dat mensen uit Australië met mensen uit India en Kameroen over het Europees recht discussiëren, dan weet je dat je met iets bij-zonders bezig bent.’

‘We hadden ineens drie keer zoveel in-schrijvingen als de hele universiteit’, zegt hoogleraar (contra-)terrorisme

Edwin Bakker, die ook een mooc verzorgde. ‘Een foutje maken is er niet meer bij, want dan regent het e-mails.’ Van den Bogaert: ‘Het dwingt je om je eigen lesmethode nog eens onder de loep te nemen. Er is no room for error. Het moet er klets-boem-pats op staan.’

‘Moocs zijn belangrijk voor het ontwikke-len van online learning’, zegt vicerector Simo-ne Buitendijk. ‘Het levert naamsbekendheid op en geeft ons de kans om ons te profileren op de gebieden waarin wij uitblinken, ter-wijl we de hele wereld onderwijzen. Maar de ontwikkeling van online cursussen is ook be-langrijk voor onze eigen studenten. Binnen spocs (small private online courses) krijgen ze de kans om met studenten vanuit de hele wereld samen te werken. Daarnaast wordt veel materiaal ook in het reguliere onderwijs gebruikt. Studenten kijken naar de filmpjes wanneer het hen uitkomt, en tijdens de colle-ges is er de gelegenheid om dieper

op de stof in te gaan.’Hoogleraar islam in de westerse wereld

Maurits Berger gaf zo’n spoc op masterni-veau. ‘Ik ben van het krijt en een bord, ei-genlijk hoef ik die moderne rommel niet. Maar het biedt mogelijkheden. Ik wil niet nog meer werk, een online cursus moet mijn leven makkelijker maken. Het materiaal dat ik nu maak, kan ik volgende jaren opnieuw gebruiken. Dat scheelt in de toekomst tijd.’

Docenten moeten zich afvragen wat een online cursus kan opleveren, zegt hij. ‘Pa-pyrologen die maar drie studenten hebben, kunnen studenten uit het buitenland aan-trekken. Als je een grote groep brave Neder-landse studenten hebt, is het goed voor ze om eens met Iraniërs of Chinezen van gedachten te wisselen. Mijn doel was om studenten van

buiten onderzoek voor mij te laten doen. Ik kreeg geen onderzoeksgeld, maar in plaats van drie promovendi heb ik nu twintig mas-terstudenten die voor mij onderzoek in het buitenland doen. Ik leid ze eerst op, om ze vervolgens het veld in te sturen.’

Van zijn tweede spoc maakte hij helemaal een groot experiment: hij liet zijn studenten een documentaire maken in plaats van een paper schrijven. ‘Een Braziliaanse student maakt een documentaire over de Islami-tische Raad in Brazilië. Een Russische stu-dente filmde een lokale moslimgemeenschap in Rusland. Zij zijn mijn oren en ogen in het buitenland.’

Bakker: ‘Wij vragen deelnemers bijvoor-beeld of ze bang zijn voor terrorisme. Dat levert een enorme database op.’ Ook hoog-

De hele wereld onderwijzenWaarom investeert de universiteit voor 1,4 miljoen in moocs?

Achtergrond


Roy Namgera (38) Uit: Mbezi, Dar es Salaam, TanzaniaBaan: Fellowship bij Unesco in Polen, geoloog bij Bharat Gold Mines Limited en werkt aan een project bij Uranium One in TanzaniaVolgde: Wheels of Metals: Urban Mining for a Circular Economy

‘Ik ging op internet op zoek naar informatie die met mijn werk te maken heeft. Toeval-lig kwam ik de mooc Wheels of Metals tegen. Dit was ook de eerste mooc die ik ge-volgd heb. Ik was gefascineerd door de colleges, die vooral over recycling van metalen gingen. Ik heb veel nieuwe ideeën gekregen over recycling die mij kunnen helpen mijn werk beter te doen. Er had wel iets dieper op de stof ingegaan mogen worden, dat miste ik wel. Een volgende mooc die ik wil volgen, zal er zeker weer één van de Universiteit Leiden zijn. Eigenlijk wacht ik op dit moment op een mooc die wederom met mijn vakgebied te maken heeft. Het liefst wil ik die dan volgen voor ik begin april weer terug ga naar Tanzania.’

Iva Vukusic (33)Uit: ZagrebBaan: Researcher bij Sense News Agency, op het gebied van mensenrech-ten en oorlogsmisdaden Volgde: Introduction into European Law, The Changing Global Order, Ter-rorism & Counterterrorism: Comparing Theory and Practice

‘Een collega raadde het me aan in de lente van 2013. Het weer was slecht, een goede reden om het meteen uit te proberen. Ik ben begonnen met internationaal recht, een paar maanden later volgde de eerste Leidse cur-sus: Introduction into European Law. Inmiddels ben ik bezig met mijn der-tiende, over politieke filosofie. De cursussen hebben allemaal raakvlakken met mijn werk, mensenrechten. Moocs hebben geen directe impact op het werk dat ik doe, daarvoor gaan ze niet diep genoeg in op onderwerpen. Ik volg ze vooral om algemene kennis op te doen en mijn geheugen op te frissen. De meeste moocs van andere universiteiten zitten op propedeu-seniveau, bij Leidse moocs ligt het niveau hoger. Introduction to European Law zat bomvol informatie die in een korte tijd voorbij komt. Een probleem dat je bij alle moocs ziet, is het hoge aantal studenten. Samen zorgen die voor een berg aan content en commentaar die lang niet altijd van goede kwaliteit is. Maar ik kan geen andere manier bedenken om in contact te komen met zoveel mensen die hetzelfde onderwerp interessant vinden. Dat zorgt voor de democratisering van kennis.’

DOOR GABE KRAMER

Andris Krastiņš (30)Uit: LetlandBaan: Ministerie van Buitenlandse Zaken in Letland, afdeling Internationaal RechtVolgde: The Changing Global Order (afgerond), Introduction into European Law (niet afgerond), Terrorism & Counterterrorism: Theory and Practice (niet afgerond)

‘Mijn eerste Leidse mooc, Introduction into European Law, heb ik door tijdsgebrek niet afgemaakt. Daarna ben ik begonnen met The Changing Global Order. Ik vraag ook een certificaat aan, dan kan ik ze op mijn cv zetten. Het is voor mij makke-lijker beleidsmedewerkers te begrijpen, wat zij willen en wat hun redenaties zijn. Uiteindelijk heb ik meer aan de mooc gehad dan ik vooraf dacht. Maar behalve uit professionele interesse kies ik ook moocs om me te verdiepen in andere onder-werpen. Omdat ik veel vrienden heb op de biologiefaculteit van de universiteit in Riga volg ik nu ook een biologiemooc.

‘In Leiden zit alles heel professioneel in elkaar. Wat ik aan andere universiteiten heb gevolgd was vaak meer bij elkaar geraapte informatie. Ook het forum was fijn: discussiëren met medestudenten en feedback krijgen van de professor. Je kunt studeren wat, waar en wanneer je maar wil.’

De hele wereld onderwijzenleraar klinische en experimentele anatomie Marco de Ruiter die met 3D-beelden doceert over buik en bekken, laat ‘de massa’ een flin-ke hoeveelheid werk verzetten. ‘We laten de deelnemers “plakjes” van het lichaam labe-len in speciale tekenprogramma’s. Daarmee kunnen we in de toekomst 3D-reconstructies maken. Daarnaast hopen we via deze mooc inzicht te krijgen in hoe studenten leren. Wat werkt? Wanneer haken ze af?’

Dat is volgens online onderwijs-expert Marja Verstelle bij het Centre for Innovation precies waar het bij moocs om moet draaien. ‘Ze zijn een aanjager voor onderwijsinnova-tie. Het brengt docenten op nieuwe ideeën.’

‘Hoorcolleges zijn eigenlijk maar armoe-dig’, zegt hoogleraar taalwetenschap Marc van Oostendorp. ‘Je kunt een grote groep stu-

denten niet individueel behandelen, dus ga je voor een zaal staan en tegen ze praten. Moocs zijn ook massaal, maar je kunt de interactivi-teit verbeteren. Ik heb mijn filmpjes opgeno-men met twee studenten, maar gebruik ook sprekers van zes verschillende talen.’

Verstelle: ‘Online cursussen zullen het reguliere onderwijs nooit vervangen. Maar naar aanleiding van onze ervaringen met online learning wordt er nu per faculteit een strategie geformuleerd. De herinrichting van het gebouw van Rechten bijvoorbeeld. Wil-len we nog steeds zulke grote zalen, of kun-nen studenten straks thuis filmpjes kijken? Als het onderwijs interactiever wordt, heb je misschien draaibaar meubilair nodig zodat je makkelijk in groepjes kunt werken.’

De vijf Leidse moocs zijn inmiddels door

200.000 deelnemers uit 186 verschillende landen gevolgd. In totaal werden er ruim achtduizend certificaten uitgereikt. Zo’n cer-tificaat kost de deelnemers ongeveer vijftig dollar. De komende twee jaar investeert de universiteit 1,4 miljoen euro. Zeven nieuwe cursussen zijn al in de maak.

Of dat ook tot meer inschrijvingen zal lei-den, kan Buitendijk niet zeggen. ‘We hebben wel wat anekdotisch bewijs. Een Amerikaan-se student die voor een Leidse master koos na het volgen van onze mooc over Europees recht bijvoorbeeld.’ Maar zolang het niet duidelijk is of de online cursussen tot meer inschrijvingen leiden, zijn ze wel een prijzig visitekaartje. Het ontwikkelen van een mooc kost zo’n zestigduizend euro, grofweg het jaarsalaris van een beginnend docent.

Verstelle sluit betaalde varianten niet uit. ‘Dat zijn we nu aan het onderzoeken. Je kunt je voorstellen dat je in de toekomst wat ex-

clusievere cursussen ontwikkelt, waarbij je een kleine bijdrage vraagt aan

een grote groep men-sen.’ Ook

Bakker ziet dat wel zitten. ‘Ik denk dan aan online masters met een of twee weken sum-mer- of winterschool. Het klinkt misschien Amerikaans en dromerig, maar ik geloof dat we met online cursussen een enorme markt kunnen bedienen: denk eens aan Afrika of India.’

‘Mocht het naar betaalde vormen gaan, dan doe ik in elk geval niet meer mee’, zegt Marc van Oostendorp. ‘We zijn een kennis-instelling en geven van oudsher al veel kennis weg, daar is niets mis mee.’ Berger vindt dat niet realistisch. ‘Je hebt de onderwijscommu-nisten: onderwijs moet gratis zijn voor ieder-een. Ik geloof zelf meer in een ruilmodel. Het is veel werk, maar het levert ook iets op. Je kunt geen twintig essays nakijken enkel en alleen omdat het leuk is.’

Toch vond hij dat zijn spoc wel goedkoper kon, en hij besloot om zelf een lowbudget-versie te maken. ‘Het hoeft geen bakken geld te kosten. In mijn kantoor staan wat lampen opgesteld en ik film met mijn eigen laptop.’ Hij geeft toe dat dat af en toe tot technisch gedoe leidde. ‘Vooral Google Hangout was

een ramp. Maar dat was mijn eigen dom-me schuld. Ik wilde het allemaal zelf

doen.’


For information on course schedules, prices, course content and availability, check our website:

www.atcleiden.nl The Academic Language Centre is located at the Lipsius building (room 1.25).

Language courses ▪ January – June 2015

Eager to improve your language proficiency? The Academic Language Centre offers a wide range of practical language courses. Unsure about your starting level? You cantake a free entry test through our website or at the Language Centre. Please note that dates and times may be subject to change. Check our website for the latest information.

Starting in February 2015

EnglishEnglish 2: Wednesday 16.15-18 hrsEnglish 3: Wednesday 13.15-15 hrsEnglish 4: Tuesday 16.15-18 hrsEnglish 4: Thursday 16.15-18 hrsEnglish 4: Friday 12.15-14 hrsEnglish 5: Tuesday 18.15-20 hrsEnglish 5: Wednesday 18.15-20 hrsEnglish 5: Thursday 13.15-15 hrsEnglish 5: Friday 14.15-16 hrsEnglish 6: Tuesday 20.15-22 hrsEnglish 6: Thursday 18.15-20 hrs

Academic English for StudentsEnglish for Academic Purposes: Thursday 16.15-18 hrsEAP - Writing for Students:Monday 15.15-17 hrs

Academic English for LU EmployeesPresentations in English:Friday 10.15-13 hrsWriting Academic English:Wednesday 14.15-17 hrs

Professional EnglishBusiness English Upper Intermediate:Thursday 20.15-22 hrsBusiness English AdvancedThursday 9.15-11 hrs

FrenchFrench 1: Wednesday 20.15-22 hrsFrench 2: Monday 18.15-20 hrsFrench 3: Thursday 20.15-22 hrsFrench 4: Tuesday 18.15-20 hrsFrench 5: Thursday 18.15-20 hrsFrench 6: Wednesday 18.15-20 hrs

ItalianItalian 1: Tuesday 20.15-22 hrsItalian 2: Monday 20.15-22 hrsItalian 3: Tuesday 18.15-20 hrsItalian 6: Monday 18.15-20 hrsConversation B1: Monday 18.15-20 hrsConversation B2: Tuesday 20.15-22 hrs

SpanishSpanish 1: Monday 18.15-20 hrsSpanish 1: Wednesday 20.15-22 hrsSpanish 2: Monday 20.15-22 hrsSpanish 2: Wednesday 20.15-22 hrsSpanish 3: Tuesday 18.15-20 hrsSpanish 4: Wednesday 18.15-20 hrsSpanish 5: Tuesday 20.15-22 hrsSpanish 6: Thursday 20.15-22 hrsConversation: Wednesday 20.15-22 hrs

GermanGerman 1: Thursday 18.15-20 hrsGerman 2: Thursday 20.15-22 hrsGerman 3: Tuesday 20.15-22 hrs

ArabicArabic 1: Monday 18.15-20 hrsArabic 1: Tuesday 18.15-20 hrsArabic 2: Monday 20.15-22 hrsArabic 3: Tuesday 20.15-22 hrsArabic 4: Tuesday 18.15-20 hrs

ChineseChinese 1: Monday 20.15-22 hrsChinese 2: Monday 18.15-20 hrsChinese 3: Thursday 18.15-20 hrsChinese 6: Wednesday 20.15-22 hrs

JapaneseJapanese 1: Thursday 20.15-22 hrsJapanese 2: Monday 20.15-22 hrsJapanese 3: Thursday 18.15-20 hrsJapanese 4: Tuesday 20.15-22 hrs

RussianRussian 1: Thursday 18.15-20 hrsRussian 2: Wednesday 18.15-20 hrsRussian 3: Thursday 20.15-22 hrs

SwedishSwedish 1: Wednesday 20.15-22 hrsSwedish 2: Wednesday 18.15-20 hrsSwedish 3: Tuesday 18.15-20 hrsConversation: Tuesday 20.15-22 hrs

Dutch for International StudentsDutch 1A: Tuesday 17.15-19 hrsDutch 1A: Tuesday 15.15-17 hrsDutch 1A: Wednesday 17.15-19 hrsDutch 1B: Wednesday 17.15-19 hrsDutch 1B: Thursday 17.15-19 hrs

NEW!Practical English Grammar:

Friday 12.15-14 hrs

French DELF 2: Monday 20.15-22 hrs

Le Français diplomatique:Wednesday 20.15-22 hrs

mare-unii 150126.indd 1 26-01-15 14:14


Advertentie

Docent Engels Inge ’t Hart doet onderzoek naar de Amerikaanse televisieseries Hannibal, CSI en Criminal Minds. Vrijdag presenteert zij haar paper op het congres Brea-king the Rules! ‘Juryleden kregen door CSI een volledig onrealistisch beeld van sporenonderzoek en forensisch bewijs.’

Waar gaat Hannibal over? ‘Will Graham werkt als profiler voor de FBI. In het boek en de film Red Dragon heeft hij het voor elkaar ge-

Moord als een mooi koffietafelboekOnderzoek naar misdaadseries en het CSI-effect

kregen om de moordende psychia-ter Hannibal Lecter achter de tralies te krijgen. Vroeger werkte Graham echter bij de FBI samen met Lecter. De serie zoomt in op die periode en volgt het duo als zij op pad gaan naar allerlei gruwelijke plaats delicten. Het is zowel een seriemoordenaar-zaak-van-de-week als een psycho-logische thriller. Er wordt veel ge-speeld met de kennis die de kijker al heeft van het personage Lecter. Er zijn bijvoorbeeld allerlei verwijzin-gen naar kannibalisme.’

En uw artikel?‘Ik doe promotieonderzoek naar de

ontwikkeling van het gedrag van rechercheurs in politieseries. Han-nibal is een van de series die aan bod komt. Maar ik bestudeer bij-voorbeeld ook Luther en True De-tective. Ik richt me op het contrast met langlopende programma’s als CSI en Criminal Minds. In deze se-ries is er een haast blind vertrouwen in de wetenschap. In CSI vinden de rechercheurs met behulp van tech-nologie altijd de daders. Daar komt nu een reactie op. De rechercheurs ontwikkelen zich anders in deze nieuwe series. Ze zijn minder ze-ker van hun zaak en de wetenschap is geen steunpilaar meer.’

Hoe komt dat?‘Dit is zeer speculatief, maar het zou te maken kunnen hebben met het CSI-effect. Daar is in Amerika veel heisa over geweest. Het draait om het idee dat de juryleden in rechtszaken beïnvloedt werden door deze serie. Hun eisen met betrekking tot be-wijs werden gestuurd door wat zij in de afleveringen van CSI zagen. Ze kregen een volledig onrealis-tisch beeld van sporenonderzoek en forensisch bewijs. Die illusie is steeds minder acceptabel gewor-den. Hannibal speelt daarop in, de misdaadserie True Detective bij-voorbeeeld ook.’

De laatste maanden was er veel negatieve media-aandacht over de academische docentenopleiding. Funda Yavas Hagenouw is blij dat ze hem heeft afgerond.

Ik heb nooit op een middelbare school gezeten in Nederland. Toen ik begon aan de masteropleiding van ICLON wist ik niet wat PTA of CITO betekenden. Puberteitscrises Technische Afdeling? Cynische In-zet voor Taakgericht Onderwijs? Ik wist vanaf het begin dat het een lang jaar zou worden. Tenminste, als ik alles in keer zou halen. Gelukkig is het me gelukt en kan ik de rol van ICLON niet negeren in mijn profes-sionele loopbaan.

In de afgelopen maanden is er een aantal artikelen gepubliceerd over lerarenopleidingen, waaronder ICLON, zo ook in het ‘Geen Com-mentaar’ van Mare (‘Strafwerk’, 11 december).

U gaat ook in op het geweld in Hannibal. Wat is daar zo bijzonder aan?‘De serie is ultra-esthetisch. In de pilot zit een scène waar een ver-moorde jonge vrouw op een her-tengewei is gespietst. Het is een artistieke creatie die ook nog eens prachtig belicht en in fraaie sym-metrie wordt getoond. Het wordt een schilderij en heeft een religieus subliem element. Heel barok.

‘Dat is op zich niets nieuws. In de Lecter-klassieker The Silence of the Lambs zit ook al een bloede-rige kruisigingsscène. Maar daar gaat het meer om het shockeren. Er wordt eerst ingezoomd op het opengereten lichaam van de bewa-ker, dan zoomt de camera uit.

‘Hannibal is ook niet voor men-sen met een zwakke maag, maar de moorden zijn haast appetijtelijk. Dat koppelen de makers dan ook nog eens aan de uitstekende kook-kunsten van Lecter. Dan bereidt hij een mooi gerecht waarin wellicht de lever van een van zijn slachtof-fer is verwerkt. Maar als kijker kan het je dat niet echt schelen, want het ziet er allemaal zo lekker uit.

‘Moord als een mooi vormge-geven koffietafelboek, noemde een recensent het. Dat kun je wel grensoverschrijdend noemen, en dat past mooi bij het congres. Het is echter nog niet duidelijk wat de implicaties hiervan zijn. Je kunt zeggen: “Dit is slecht want we ra-ken ongevoelig voor geweld.” Maar een andere analyse is ook mogelijk: “De kijker wordt juist geconfron-teerd met zijn eigen ongevoeligheid voor geweld.” Dat geeft hen stof tot nadenken.’

Breaking the Rules!Congres bij Geesteswetenschappendo 29 en vr 30 jan http://hum.leiden.edu/lucas/lucas-conference2015

Door Vincent Bongers

Zo erg is het nu ook weer nietWat er wel goed is aan de universitaire lerarenopleiding

Ik waardeer de verschillende standpunten enorm en ik hoop dat de opleidingen deze commenta-ren serieus nemen in hun verdere academische ontwikkeling. Aan de andere kant geloof ik ook dat er afgestudeerde-hopelijk-docenten zijn die andere ervaringen hebben opgedaan tijdens hun studie. Ik ben daar een van en wil mijn ervaringen graag delen.

Het was inderdaad een lang jaar bij ICLON en inderdaad was de studie heel anders dan mijn eerste bachelor en master. Het was veel praktischer, veel meer… in het veld. Ik had nog geen veldervaring (mid-delbareschoolklassen en slachtvel-den vertonen griezelige gelijkenis-sen) en ik was net begonnen aan het boek Lessen in Orde, Handboek voor de Onderwijspraktijk van Peter Teitler.

Wanneer ik iedere dag 25 pagina’s zou lezen, kon ik over een maand orde houden. Bovendien was er Sebo Ebbens, schrijver van Effectief

Leren, die ik niet wilde teleurstellen door mijn inadequate gebruik van activerende lesmethodes en directe instructie. Gelukkig was het niet zo. En dan bedoel ik niet dat ik Ebbens niet heb teleurgesteld, want dat weet ik niet. De studie ging niet zo. Mijn supervisors verwachtten niet dat ik alles in een keer onder de knie zou krijgen, ik werd niet geconfronteerd met overbodige informatie over het lesgeven, orde houden of kennis overdragen. Ik werd aangemoedigd om de relevante stukken te kiezen uit een heel brede range van artike-len en publicaties. Af en toe vond ik de informatie handig en heb ik het meteen in het veld toegepast.

De stage was de beste periode om dit uit te proberen. Soms lukte het wel, soms niet. Wat niet bij me paste, heb ik losgelaten. Dat betekende niet dat ik het vergat, ik wilde het alleen niet gebruiken in mijn lessen totdat ik geen andere keuze meer had, en dat dan ook alleen echt for the sake of the students. Als ik de stof tijdens

de lessen niet afdoende vond, heb ik meer zelfstudie gedaan.

Sommige onderdelen leken op mijn vorige studies, alleen werd er andere terminologie gebruikt. Ik was al bekend met intervisies en feedback maar had nooit met zo-geheten rubrics gewerkt. In mijn ervaring waren het stappenwijzers, geen idee-limiterende-boobytraps. Niet alle al-academisch-opgeleide mensen hadden misschien zo’n wegwijzer nodig, maar bij mij hielp het om keuzes te maken uit een enorm hoeveelheid informatie en onderzoeksmogelijkheden.

Lesgeven is inderdaad topsport. Het is niet alleen arbeidsintensief, je gaat met honderd (of meer) leerlin-gen per dag om, je gaat met honderd (of meer) ouders om en je hebt, leuk of niet, een voorbeeldfunctie.

Je bent je bewust van de pijnlijke waarheid dat je, in de ogen van de meeste leerlingen, een robot bent die in rook opgaat op het moment dat je buiten het school gebouw

loopt. Maar toch doen we het.Het is discutabel hoeveel van Les-

sen in Orde of Effectief Leren je je nog gaat herinneren over tien jaar. Maar de basis die je opbouwt tijdens je stu-die blijft. Ik heb veel geleerd tijdens mijn opleiding en ik voelde enorme steun van mensen rondom me heen. Ik heb niet alleen geleerd wat PTA of CITO betekenen of hoe ik, didac-tisch of pedagogisch, de leerlingen kan helpen maar ook wie ik ben als docent en wat mijn onderwijsvi-sie is. Ik vind, academisch of niet, dat persoonlijke ontwikkeling een doorlopend proces is dat los staat van je studie. Ik hoop dat huidige en toekomstige studenten hetzelfde ervaren als ik, want een jaar zonder enige activerende en leerzame les-sen aan de universiteit manifesteert zich in permanente ongemotiveerde en ontmoedigde docenten. Dat lijkt me wel heel lang duren.

FunDa YaVas Hagenouw studeerde in 2014 af bij het ICLON

Scène uit de pilot van Hannibal. ‘Niet voor mensen met een zwakke maag, maar de moorden zijn haast appetijtelijk.’


Achtergrond

Opinie

De prijs voor een Maretje bedraagt €8,– per 30 woorden, opgegeven via [email protected] uiterlijk t/m maandag 16.00 uur. Maretjes aangebo-den voor commerciële doeleinden wor-den niet geplaatst, evenmin als Maretjes waarin zaken worden aangeboden die de waarde van 4.500 euro te boven gaan.

Doe meer met je kennis! Vrijwilligers gezocht voor één uur per week bijles en huiswerkbegeleiding op verschillende locaties of bij de leerling thuis. Leiden-Noord, 31 leerlingen, basisonderwijs, groep 4 t/m 8, waarvan 8 met vergoeding van €5-7,- per les. Voortgezet onderwijs, 15 leerlingen Nederlands, economie, En-gels, wiskunde, natuurkunde, waarvan 2 met vergoeding van €5,- per les. Marok-kaans meisje, Engelstalige grammatica, tweedejaars mbo-4-opleiding. Ook hulp gezocht bij: *Engels, Nederlands, brug-klas vmbo, €5,- per les. *Twee jongens,

Nederlands, burgklas. *Biologie, ge-schiedenis, 2mavo. *Wiskunde brugklas, vmbo. *Economie, 4vmbo. *Natuurkunde, scheikunde, 2vmbo. *Wiskunde A, 4vwo. *Engels, Nederlands, 4havo. Engels, biologie, 4vmbo-t. *Engels, 5vwo. *Wis-kunde, rekenen, brugklas vmbo. *NASK, geschiedenis, Engels, 2havo. *Engels, 3vmbo-TL, tot €10,- per les. Leiden-Zuid, 10 leerlingen basisonderwijs groep 4 t/m 8. Voortgezet onderwijs, wiskunde, 2vmbo. Economie, 5vwo.

Vrijwilliger uit Stevenshof gezocht voor basisschoolleerlinge, huiswerkbege-leiding, basisonderwijs middenbouw. Onderwijswinkel, Driftstraat 77, ma, wo en do 15-17u. Tel: 071-5214256. E-mail: [email protected].

Ben jij de enthousiaste vrijwilliger die wij zoeken? Stichting “Wij Helpen Daar” organiseert iedere zomer diverse vrijwil-

Dhr. K. Mourigh hoopt op dinsdag 3 februari om 13.45 uur te promoveren tot doctor in de Geesteswetenschappen. De titel van het proefschrift is ‘A Gram-mar of Ghomara Berber’. Promotor is Prof.dr. H.J. Stroomer.Dhr. N. Christofis hoopt op dinsdag 3 februari om 15.00 uur te promoveren tot doctor in de Geesteswetenschap-pen. De titel van het proefschrift is ‘From socialism via anti-imperialism to nationalism’. Promotor is Prof.dr. E.J. Zürcher.Mw. E.J.M. Zirkzee hoopt op dinsdag 3 februari om 16.15 uur te promoveren tot doctor in de Geneeskunde. De titel van het proefschrift is ‘Care for patients with (neuropsychiatric) SLE’. Promotoren zijn Prof.dr. T.W.J. Huizinga en Prof.dr. T.P.M. Vliet Vlieland.

Mw. L. Gao hoopt op woensdag 4 fe-bruari om 16.15 uur te promoveren tot doctor in de Geneeskunde. De titel van het proefschrift is ‘Promoter CpG island hypermethylation in the development and progression of cutaneous mela-noma’. Promotor is Prof.dr. R. Willemze.Mw. A. Drahmann hoopt op donderdag 5 februari om 16.15 uur te promoveren tot doctor in de Rechtsgeleerdheid. De titel van het proefschrift is ‘Transparante en eerlijke verdeling van schaarse be-sluiten’. Promotoren zijn Prof.mr. T. Bark-huysen en Prof.mr. W. den Ouden.Prof.dr. M.A.F. Klamer zal op vrijdag 6 februari een oratie houden bij be-noeming tot hoogleraar bij de faculteit der Geesteswetenschappen, met als leeropdracht Austronesische en Papua taalkunde

Academische Agenda

Maretje extra

ligersprojecten voor studenten in Servië, Bosnië en Kroatië (kosten €190,- voor 2 weken). Dit is jouw kans op een onverge-telijke vakantie in combinatie met vrijwil-ligerswerk. Zo richt project Stamnica zich op een tehuis voor gehandicapten en bij project Veliko bezorg je kinderen uit een Roma-gemeenschap een fantastische tijd! Kom naar één van onze voorlich-tingsavonden op 10, 12 of 18 februari in Ekklesia (Rapenburg 100). Zie voor meer informatie onze website: www.wijhel-pendaar.org of onze facebook.

GEZOCHT: Niet-rokende, Nederlands-talige studente voor huishoudelijk werk (3 uur per week) bij gezin in Leiden. Ervaring is een prè, betrouwbaarheid een must. Bellen tussen 13.30 -17.00, be-halve op vrijdag. 071-5419512

Er is nog plek bij verschillende crea-tieve LAKcursussen. UL-studenten en

HSL-studenten krijgen korting. Schrijf je gauw in! De eerste cursussen starten begin februari. www.lakcursussen.nl

Maretjes-extra zijn bedoeld voor semi-commerciële instanties. De prijs voor een Maretje-extra is €23,– incl. BTW voor elke vijfendertig woorden. U kunt deze adver-tenties uiterlijk op de vrijdag vóór het ver-schijnen van Mare opgeven bij Bureau van Vliet B.V., postbus 20, 2040 AA Zand-voort, telefoon 023-571 47 45. E-mail: [email protected]

Marrakech, Long-Stay, Self-Catering BEDDEN te huur, euro 150 p/m [email protected].

The fi sh in your freezerHow sustainable is farmed tilapia?Asian fish and shrimp farms provide animal protein for millions of people all over the world, but should we be eating it? A Leiden PhD student attempted to calculate the pros and cons.

BY BART BRAUN We call our planet “Ea-rth” but really it’s more sea than ea-rth. Biologists keep warning us that we are depleting our seas. The total number of marine animals caught in the wild is still rising, but we have already caught the most we will ever catch of some species – espe-cially the tasty ones – and there are increasingly fewer of them. Besides, many other creatures are victims of our fishing too: bycatch, or animals like turtles and dolphins caught in the webs or lines left behind. Traw-ling nets sweep across the bottom of the sea like a saturation bombing, leaving a desert bereft of life.

In last week’s issue of Science, Ame-rican ecologists stressed the urgency of intervention to avoid a “defauna-tion disaster”.

Nonetheless, if all humanity sud-denly decided to stop eating wild fish tomorrow, we would face other problems. In 2012, fishermen all over the world caught 91.3 million tonnes of fish and other marine animals, ac-cording to the Food and Agriculture Organisation (FOA). If we were to replace that fish and those shrimps and molluscs, we would need to plough up vast tracts of natural areas for agriculture of for growing fodder for the animals we would eat instead of fish.

To protect nature, both on land and in the sea, we urgently need alterna-tive ways for supplying protein to the global population. Consequently, the eyes of the world have turned to Asia, where industrial-scale fish farms are popping up at a fast rate. Of the 70 million tonnes of farmed aquatic cre-atures produced globally in 2012, 90 per cent came from Asia – half came from China. The shrimps, pangas fil-lets and tilapia in your freezer proba-bly all came from an Asian aquafarm.

“How ethical and sustainable is it to eat it?” asks Patrik Henriksson at Leiden’s environmental institute, CML. In recent years, the Swede has done many calculations con-cerning the fish farms in an attempt to answer this question. The sums involved are called life-cycle analy-ses and eventually produce a “foot

print”: the amount of land use, CO2 emitted, clean water used, etc. Re-cently, in the trade journal Aqua-culture, Henriksson revealed the foot prints produced by various shrimp farms. “We always try to show several cate-gories because it’s very easy to stare

blindly at one fac-tor and make a serious mista-ke. Take biofuels, for instance, which are better for the climate than mineral oil. However, rain forests are being cut down to make space for oil palm plantations, and food prices went up. We need to include all the effects in our calculations.”

Aquafarming is not without dis-advantages either. “There have been some huge problems, especially back in the eighties and nineties. Use of antibiotics was rife, for one thing. Mangrove forests were destroyed to make room for farms and the farms allowed their waste water to leak into nearby coral reefs. The 2004 tsuna-mi demonstrated the importance of mangroves as coastal protection and as breeding grounds for marine fish. Many countries now protect the mangroves more carefully and in many places the farms are now si-tuated behind the mangrove forests.”

Another problem is feeding the fish. One of the most important sources is fish meal. Sea creatures we don’t like to eat are finely ground and used as feed. It is not very efficient, as Hendriksson reveals: “For example, the salmon farming breeding indus-try consumes more fish protein than it produces.”

However, he observes that the in-dustry is improving in this respect too. “We must encourage good me-thods. Pangas and tilapia are om-nivores and only need a very small percentage of fish meal in their food. The remainder of their diet consists of plants: soy, cassava, maize and

rice bran – the brown stuff left after milling rice. If you can use that kind of waste, the kind that people don’t, or hardly, eat, you can pro-duce more food.”

In a recent article in Science, Hen-riksson and his colleagues from various countries assessed the Chi-

The Asian aquaculture industry uses more than over a hundred kinds of freshwater fish, sixty saltwater spe-cies and an unknown quantity of mol-luscs and shellfish, although we eat little of them in the Netherlands, as we prefer:

PangasNot so very long ago, you could buy “cat fish” in Dutch supermarkets, but you don’t see that name any more. You can still get cat fish but now it’s called “pangasius” or “pangas”, which could designate any one of a number of re-lated species.

However, Pangasius bocourti and Pangasiodon hypophthalmus are the most popular. An adult of the latter spe-

nese demand for fish meal. Figures are hard to obtain, but the Chinese

demand appears to be huge.

The best

estimation Henriksson

and his colleagues can make is that aquafarming in China requires 1.4 million tonnes of fish meal annually – the equivalent of 6.7 tonnes of fish. A quarter of fish caught in the wild is used in fish meal factories.

This leaves plenty of room for improvement, not only by choosing fish that also eat plants, but also by

processing the fish we eat more ef-ficiently. “It’s too expensive to fillet fish in the West. Cod caught in the Atlantic is frozen on board and usu-ally sent to China for filleting while the heads and other parts stay here. Only one third of a tilapia is fillet, the rest of the fish could ground to fish meal, which happens in some places, but not always very efficiently and not it’s not done everywhere yet. The whole industry should be encoura-ged to do it.”

The research says that any worries about weird diseases arising from cannibalism could be avoided by feeding shrimp meal to fish and fish meal to shrimps, while technical so-lutions have been found for the gra-dual accumulation of heavy metals and other toxins.

Though a vegetarian himself, Hen-riksson claims that nobody should feel guilty about eating farmed fish or shrimps. “It’s a good way of pro-ducing animal protein. Because they are cold-blooded, they need far less energy than mammals and their en-vironmental impact is much lower. The fish are farmed in water so there is less competition for land use. And eating fish is quite healthy, which is another advantage. You often hear that aquafarming must be quite dirty because it’s in China, but those pre-judices are not always founded. The process could be made a lot more sustainable, but in the meantime, the Chinese are feeding millions of people.”

Top threecies can grow to be 130 centimetres in length and weigh as much as 44 kilo-grams. Most pangas comes from fish farms in South (East) Asia, where pro-duction increased twelvefold between 2008 and 2012.

TilapiaA tasteless but firm-fleshed fish, which makes it very suitable for selling – co-vered in far too salty marinade – to peo-ple who don’t like cooking or fish.While there are dozens of tilapia species, the production of Oreochromis niloticus amounts t 3. 2 million tonnes, according to the Food and Agriculture Organisa-tion (FAO). Its surname niloticus does indeed mean that the species originally hails from the Nile, but they are farmed

practically everywhere nowadays. They do not require much in the way of wa-ter quality but it should be warm, 20 degrees in fact, which is why tilapia are farmed in power plants’ waste water in colder climes.

PenaeidaeA generic name for approximately twen-ty species of shrimp, of which the most well known (Penaeus monodon) are sold here as tiger prawns. 4 million ton-nes of tiger prawns and a related speci-es, P. vannamei (a.k.a.: whiteleg shrimp), are produced globally.

Compared to fish, shrimps and prawns need relatively large amounts of fish meal or fish oil in their diet, about a quarter of their total consumption.


English page

Maretjes

FILMTRIANONImitation Gamedagelijks 18.30 + 21.30, za. zo. 15.30The Interviewdagelijks 21.30KIJKHUIS Sambadagelijks 15.45The Theory Of Everythingdagelijks 21.30LIDOInto the Woodsdagelijks 18.45, za. zo. 15.30Michiel de Ruyter dagelijks 21.30

MUZIEKLEIDSE SCHOUWBURGThe Daily Drumbeat: Happy Campervrij. 30 januari 20.15 vanaf €12GEBR. DE NOBELo.a. Mikey Biemans, Naffz ft. Mc Sherlock: Druktemakersvrij. 30 januari 23.00 €10Domino Effect Showcase: Avondeten: 2 Years Anniversaryza. 31 januari 23.00 vanaf €14QBUSHappy New Year Edition: De Leidse Danssalonza. 31 januari 21.00 €10Sunday Night Live met Thomas Oliverzo. 1 februari 21:00 €10DE TWEE SPIEGHELSEwald Ebings Jamcakesvrij. 2 februari 21.00 gratisEsther van Hees bandza. 3 februari 16.00gratisRobin Koerts and friendszo. 4 februari 16.00 gratisSTADSGEHOORZAALRembrandt Frerichs & Dominic Seldis: Rembrandts keuzedo. 5 februari 20.15 vanaf €20The Kik: De Veelste Grote Nederbiet Sjoo (reprise)do. 5 februari 21.00 vanaf €14.50

THEATERIMPERIUM THEATER1e Theatersportwedstrijd Moeders Mooistevrij. 30 januari 20.30 €8LEIDSE SCHOUWBURGBunk Puppets: Sticks Stones Broken Bones zo. 1 februari 20.15 vanaf €13Casus (Australië): Knee Deepwoe. 4 februari 21.15 vanaf €12THEATER INS BLAULucas de Man: Wij, Varkenlandwoe. 4 februari 20.30 vanaf €14.50

DIVERSENVOLKENKUNDETentoonstelling: Geisha10 oktober 2014 t/m 6 april 2015MUSEUM DE LAKENHALTentoonstelling: Een Deftige Parade. De Selectie van Rudi Fuchs11 oktober 2014t/m 31 mei 2015RIJKSMUSEUM VAN OUDHEDENTentoonstelling: 75 jaar NINO1 oktober 2014 t/m 3 mei 2015Tentoonstelling: Carthago27 november 2014 t/m 10 mei 2015SIEBOLDHUISTentoonstelling: Kwahara Keiga. Fotograaf zonder camera28 november 2014 t/m 22 februari 2015MUSEUM BOERHAAVETentoonstelling: Ik zie, ik zie. Over licht en illusies30 november 2014 t/m 6 april 2015DE KUNSTGANGTentoonstelling: A New Earth11 januari 2015t/m 21 februari 2015UNIVERSITEITS BIBLIOTHEEKTentoonstelling: Humbert de Super-ville: tekenaar, geleerde, visionair29 januari 2015 t/m 2 juni 2015LOKHORSTKERKConcert Practicum Musicaedo. 29 januari 2015, 17.00-18.00 gratis ARSENAALNieuwjaarsborrel Faculteit der Gees-teswetenschappen, inzamelingsactie Mappa Mondodo. 5 februari 2015, 17.30-20.30

De Belgische band Wallace Vanborn houdt zich verre van stonerclichés, en houdt van de mooie dingen in het leven: ‘Blote borsten zijn goed voor de bloedsomloop.’

DOOR VINCENT BONGERS Het Belgische stonerrocktrio Wallace Vanborn trok naar de Californische woestijn om daar met meesterproducer Chris Goss hun derde plaat The Orb We Absorb op te nemen. Vrijdag spelen ze in de Gebr. de Nobel in Leiden.‘Eigenlijk zouden we de plaat opne-men met producer Alain Johannes’, zegt zanger-gitarist Ian Clement. ‘Maar diens ouders kwamen plots

te overlijden. Zijn hoofd stond er, geheel begrijpelijk, niet meer naar om ons te produceren. Onze mind-set was om naar LA te gaan en dat ging ineens niet door. We zaten toen in limbo, we wisten het even niet meer. Toen mailde Chris dat hij het wilde doen. We waren natuurlijk in alle staten. De platen die door Chris zijn opgenomen in de ‘Rancho de la Luna’ hebben een enorme invloed op ons gehad. Denk dan aan werk van Kyuss en Queens of the Stone Age. Een van mijn ultieme lp’s, Bub-blegum van Mark Lanegan, is er deels tot stand gekomen.’

Het bezoek aan de studio viel niet tegen. ‘Chris was net een verloren nonkel die we plots hadden terug-

gevonden. Hij is heel erg relaxed en op zoek naar wat hij perfect imper-fectionism noemt: een flow, iets wat niet berekend is, maar spontaan. Dat wist hij ook precies te vangen. Chris richt zich sterk op de bas. En op Orb braakt die echt, en vreet hij haast alles om zich heen op. Het nummer Wave Goodbye heeft het beste basgeluid dat ik ooit op een album heb gehoord.’

De studio ligt vlakbij het Joshua Tree National Park. ‘Het is daar prachtig. Al duurt het wel twee we-ken voordat je gewend bent aan de droge hitte. Het verschil tussen de woestijn en de stad is zo groot. Niet dat onze woonplaats Gent nou zo’n zinderende metropool is, maar toch.

Je gaat helemaal op in de natuur. Het is een heel speciaal gevoel. Ik dacht daar aan zaken waar ik normaal niet aan denk. Of die ik wegduw als ik thuis ben.

‘In de scene daar hielden lui zich bezig met interessante ideeën over kosmische energie en allerlei vreem-de astronomische shit. Dat boeit mij enorm. Ik ben aan het mediteren ge-slagen. Iets waarvan ik altijd dacht dat het saai, suf en nutteloos was. Dat is helemaal omgedraaid. Het geeft enorm veel energie. De woes-tijn heeft me veranderd.’

Clement schuwt in zijn teksten stonerclichés als wegtrippen op wiet en lsd. ‘Ik ben zelf sinds een half jaar gestopt met blowen. Na de dood van mijn vader was er de dreiging dat ik ging verzwelgen in de wiet. Toen besloot ik te stoppen. Maar er zitten nog steeds twee stoners in de band.’

Het gaat bergafwaarts met de wereld, vindt de zanger. ‘Een van de grootste problemen is dat teveel mensen blind de mainstream vol-gen. Happines through conformity. Wij doen wat we kunnen om ons te verzetten, door muziek te maken en de straat op te gaan. Zo hebben we laatst nog gedemonstreerd te-gen het onzinnige beleid van onze regering. Zestien miljard uitgeven aan gevechtsvliegtuigen en cultuur wegbezuinigen: stomme shit. Maar ik ben echt geen negatieve asshole, hoor. We zijn geen band van zuur-pruimen, maar houden ook van de mooie dingen in het leven. We vragen bij elk optreden om een pak erotische speelkaarten. We hebben allen de nodige varianten thuis lig-gen. Blote borsten zijn goed voor de bloedsomloop. En af en toe kan iedereen wel wat extra energie gebruiken.’

Wallace Vanborn & All Comes DownGebr. de NobelVrij 30 januari, 20:00 u.€ 10‘We zijn geen band van zuurpruimen.’ Foto Anton Coene

De woestijn heeft ons veranderdWallace Vanborn is in alle staten

In Wij, Varkenland van de Vlaamse theatermaker Lucas de Man keert een jongen terug naar de varkens-boerderij van zijn vader. ‘Dat iemand “van stad” het snapt, daar worden ze emotioneel van.’

DOOR BART BRAUN ‘Voor een groter project waar ik aan werk, wilde ik een beeld van het varken neerzetten. Daarom ging ik met boeren spreken. Ik ben daar heel naïef heen gegaan: misschien hadden ze wel een paar leuke quootjes die ik kon gebruiken, hoopte ik. Toen ik daar kwam, bleek hun wereld heel sterk te lijken op die van mij.

‘Het is een wereld die je misschien wel kent, waarin het oervak wordt overschaduwd door een groter sys-teem. Alles moet sneller, goedkoper, efficiënter. Dat gebeurt overal: bij kunstenaars, journalisten, bakkers, noem maar op. Ook – juist – bij varkensboeren.

‘Wij, varkenland gaat over twee broers. Eentje wil ridder worden, en later via zijn kunst de wereld veranderen. De ander neemt de varkensboerderij van hun vader over, vanwege zijn passie voor de

Lucas de Man: ‘Alles moet sneller, goedkoper, efficiënter.’ Foto Corneel de Wilde

De boer bestaat niet meerHoe oervakken worden opgeslokt door het systeem

beesten. Maar de wereld waarin hij terechtkomt, is een andere we-reld dan waar hij is opgegroeid. De massaliteit is enorm, het voer wordt verhandeld op de beurs, en de prij-zen staan continu onder druk. De wereld verandert, en de boer zoals we hem kennen bestaat niet meer. Die problemen kunnen alleen op-gelost worden als we met z’n allen meer betalen voor ons varkensvlees, maar die dag is nog ver weg, vrees ik.

‘Eén Vandaag noemde Wij, Var-kenland “theater voor mensen die niet naar theater gaan.” De voorstel-ling krijgt veel sterren in de theater-bladen, en dat is heel leuk voor mijn ego. Dit stuk bereikt echter ook de mensen die normaal niet naar thea-ter gaan, omdat ze het bijvoorbeeld te abstract vinden. Die komen om-dat ze die iets hebben met het thema: hoe mensen hun passie verliezen aan het economisch systeem. En we trekken een enorm publiek uit de agrarische sector.

‘Het eerste dat de boeren me vra-gen na de voorstelling, is of ik een boerenzoon ben. Dat ben ik niet, en dat verbaast ze. Dat iemand “van stad” het snapt, daar worden ze emotioneel van. Het stuk is ook confronterend: boeren zijn de snelst

groeiende groep zelfmoordenaars in Vlaanderen, maar dat onderwerp is nog behoorlijk taboe. “Je vertelt de waarheid”, zeggen ze, en dat is voor hen zo essentieel.

‘Hoofpersoon Stijn, de zoon die terugkeerde naar de boerderij van zijn vader, beseft natuurlijk dat rid-der zijn niet meer van deze tijd is.

Toch pakt hij zijn zwaard op, en gaat hij verder. En ik? Ik blijf theater ma-ken, en kunst. Ik heb gezien wat het kan doen als ik zulke dingen maak, dus ik ben mijn passie nog niet kwijt.’

Lucas de Man, Wij, VarkenlandTheater Ins BlauWo 4 februari, 20:30 u, vanaf € 14,50


Cultuur Agenda

Huis: Huize Kanaalzicht, Kanaalweg 174Grootte: 24 m2

Kost: € 377Bewoners: 3

Hoe kom je aan deze kamer?‘Via mijn ex. Het was geen moeilijke keuze: het is een gigantisch fortuin. Het huis heeft een balkon, een mooie badkamer en het ligt dicht bij het park. Bovendien is het niet van de DUWO, dus kan ik er blijven wonen zolang ik maar wil.’

Waar heb je dat grote bed gekocht?‘Ik heb het niet gekocht, maar zelf ont-worpen. De kunstenaar Ron Moret heeft het toen voor me gemaakt. Het neemt zowat de helft van mijn kamer in, maar ik hou van mijn grote bed.’

Foto Marc de Haan

‘Ik zoek diepere boodschappen’

Heb je veel aan je kamer moeten doen, toen je hier kwam?‘Het was geen studentenhuis. Er woon-de hier vroeger een vrouw die zo veel rookte, dat alle muren geel zagen van de nicotine. Met heel veel schoonmaak-middel ging het er vanaf. Er zat ook eerst een gat in mijn kamer, omdat het deel was van de woonkamer. Ik heb het dicht gemaakt met een houten plaat en die vervolgens met krijtverf beschilderd. Wie wil er nou geen krijtbord in zijn kamer?’

Wat betekent die krijttekening daar?‘Dat is het huis van de film Up. Daarin wil de oude man Carl zijn huis met be-hulp van ballonnen naar de waterval Paradise Falls brengen, omdat zijn over-leden vrouw dit altijd zo graag wilde. Ik vind het heel betekenisvol. Het gaat over

dromen najagen en als je maar genoeg toegewijd bent, lukt dat ook.‘Op mijn krijtbord heb ik ook “Keep run-ning” geschreven. Ik heb motivatie nodig om hard te lopen. Ik leg ook altijd mijn hardloopspullen in zicht. Zij helpen mij er aan herinneren dat ik moet sporten. Ik heb ook een boel spreukkaartjes zoals “Erger je niet, verwonder je slechts” op mijn deur hangen. Als ik dat lees denk ik altijd: wat maak ik me nou zorgen?’

Waarom hangt daar het woord ‘Sterk’ boven je kast?‘Mijn zus doet een architectenop-leiding en deze letters heeft ze van spaanplaat voor mij gemaakt. Eerst stond er ‘Kerst”, maar na de feestda-gen heb ik er “Sterk” van gemaakt. Ik vind het een mooi en krachtig woord.’

Heb je nog meer inspirerende dingen in je kamer?‘Ik heb een mooi stambeeldje gekregen van een hart met vijf mensen erin. Dat hoorde bij de Cynthia Ringelprijs die ik heb gewonnen. Ik heb les gegeven over verliesverwerking bij kinderen en ik ben mee geweest als begeleider bij de medi-tatiedagen van de Pabo. Daarnaast heb ik Honours College gedaan en goede cijfers gehaald. Toen stond ik ineens op de cover van het blad Jaarbeeld van de Hogeschool Leiden. Het is misschien vergezocht, maar voor mij symboliseert het beeldje mijn familie van vijf. Ik hou er van om diepere boodschappen achter dingen te zoeken en ik probeer ook altijd in alles het goede te zien.’

DOOR VEERLE VAN DER GRACHT

Maaike van der Heide (22, psychologie)

De sportieve student

Zondag heb ik de marathon van Mar-rakesh gelopen. Ik had nog nooit eer-der een marathon gelopen. Sterker nog, tot zeven maanden geleden had ik nog nooit hardgelopen. Maar Jo-ris, een vriend van me, had gevraagd of ik mee wilde doen en ik kon niet be-denken waarom niet, dus schreven we ons in en begonnen we met trainen.

Het eerste wat ik ontdekte nadat ik hardloopschoenen en plastic sport-kleren had gekocht was dat ik het eigenlijk helemaal niet leuk vond, dat hardlopen. Het is saai, gaat net te langzaam om wat te zien onderweg en in het begin was ik na twintig mi-nuten al helemaal kapot. Maar ik had me al ingeschreven, dus ik kon niet meer terug.

Langzaamaan werd het lopen min-der vervelend. Ik kon het langer vol-houden en samen met Joris lopen was een soort van gezellig, al zou samen met Joris bierdrinken een stuk gezel-liger zijn. Een paar vrienden waar-schuwden me dat ik moest oppassen dat ik niet teveel op Dolf Jansen zou gaan lijken. Dus elke keer nadat ik gelopen had, bekeek ik mezelf in de spiegel. Als ik vond dat ik teveel op Dolf Jansen was gaan lijken, ging ik daarna heel veel eten. Dat doen hard-lopers namelijk, had ik gehoord.

Toen we voldoende getraind had-den, gingen we naar Marrakesh. Een dag voordat we gingen lopen kwamen we aan. Omdat we bang waren dat we ziek zouden worden, hebben de we hele dag in dure westerse restaurants gezeten. De volgende ochtend stonden we op voor het licht werd, probeerden we ondanks de zenuwen wat te eten en gingen we naar de start.

De eerste helft kon ik Joris bijhou-den. We praatten af en toe, maar wa-ren vooral bang voor het stuk dat ons nog te wachten stond. Langs de kant stonden kinderen naar ons te zwaai-en. Ze riepen ‘Bon Courage!’ en ‘ Yalla Yalla!’.

Nadat Joris bij me was weggelopen werd het zwaar. Na iedere stap wilde ik stoppen. Toch ging ik door, omdat ik mezelf voorhield dat als ik de mara-thon niet zou uitlopen, ik na de finish nog een hartig woordje met mezelf te spreken zou hebben. Ik ken mezelf een beetje, dus daar had ik geen zin in. Ik zong liedjes in mezelf die ik mij her-innerde uit de film Full Metal Jacket. De kinderen hadden plaatsgemaakt voor toeterende mannen in auto’s en op brommers, die erlangs wilden. Ik haalde steeds meer mensen in die waren gaan wandelen. Toen ik over de finish kwam was ik zo moe dat ik me niet eens besefte dat ik er was, dat ik niet meer hoefde te lopen.

Als ik vertelde dat ik een marathon ging lopen, waren de mensen onder de indruk. Ze vonden me sportief. Een marathon, zo werd me verteld, is im-mers niet niets. Toch zie ik mezelf niet als een sportieveling. Dat beeld werd nog maar eens bevestigd toen ik een paar weken terug in Mare las over een jongen die ultramarathons liep. Hij streefde ernaar om honderd kilometer in minder dan acht uur te lopen. Soms liep hij tijdens een trainingsronde zo-maar een marathon in minder dan drie uur. Mijn eindtijd? 3.48.04. En daar ben ik als niet zo sportieve jongen best trots op.

TIM MEIJER


InburgerenKamervragen

Bandirah

Mare 17 (38)

Documents

Transcript of Mare 17 (38)