De magie van Madiba:het Leidse eredoctoraat van Nelson Mandela

Reumatologen bouwen aan een atlas van het menselijk lichaam

Pagina 11

Pagina 3 en 10 Pagina 7

Hij is ontmenselijktAdvocaat van Guantanamo Bay-gevangene promoveert

met de buitenwereld communice-ren. Dat is hem verboden. Er zijn nog zestien andere gevangenen in Guantanamo die onder dit zwaarste regime leven.’

Als advocaat is ze daarom aange-wezen op ‘informatie in de publieke ruimte’, zegt ze. ‘Daaruit blijkt dat hij in een geheime gevangenis in Polen zat. De rechter kan vaststellen dat er is samengewerkt met de CIA en dat Polen zich schuldig heeft gemaakt aan het faciliteren van marteling en illegale detentie.

‘We willen dat deze landen erken-nen dat ze aan deze illegale praktij-ken hebben meegewerkt en er ook verantwoording voor afleggen. Er moet onderzoek komen naar diege-nen die verantwoordelijk zijn. Er is een idee ontstaan dat Zubaydah en zijn medegevangenen geen burgers met rechten en plichten zijn die op een normale manier vervolgd die-nen te worden. Ze zijn als het ware ontmenselijkt. Alleen de informatie die ze mogelijk hebben, is van be-lang. Dat het mensen zijn, speelt blijkbaar geen rol. Dat denkbeeld moet veranderen.’

In haar proefschrift schetst Duffy de invloed van de War on Terror op het internationaal recht. ‘Ik denk niet dat het juridisch raamwerk ra-dicaal is veranderd. Er zijn wel wat verschuivingen. Zo is er sinds 9/11 meer acceptatie gekomen voor het gebruik van geweld over de lands-grenzen als zelfverdediging tegen terroristen, zelfs in landen die niet verantwoordelijk zijn voor deze terroristen.

‘Voor veel individuen en gemeen-schappen heeft de strijd tegen het terrorisme diepgaande gevolgen ge-had. Maar de meeste landen vinden het nog steeds niet acceptabel dat mensen in naam daarvan worden gemarteld.’

Ze is positief over de mogelijk-heden om terrorisme op een legale manier te bestrijden. ‘De juridische structuur is er. Er zijn uitleverings-verdragen, verdragen op het gebied van mensenrechten, terrorismebe-strijdingverdragen, resoluties van de Veiligheidsraad en uiteraard het strafrecht.’

Maar als een land een terrorist on-derdak biedt en niet wil uitleveren, is het moeilijk om druk uit te oefe-nen. Duffy: ‘De achilleshiel van in-ternationaal recht is inderdaad dat handhaving zo moeilijk is.’

> Verder lezen op pagina 9

Abu Zubaydah werd volgens zijn advocaat 83 keer in één maand gewaterboard. Foto Hollandse Hoogte

te promoveren op de gespannen verhouding tussen internationaal recht en wat de War on Terror is gaan heten.

Abu Zubaydah is in 1971 geboren in Saoedi-Arabië en werd in 2002 in Pakistan opgepakt. Volgens de Amerikanen zou hij een belangrijke rol spelen in Al Qaida.

Duffy: ‘Hij zat eerst in een zoge-heten black site in Thailand, een ge-heime gevangenis. Hij is vervolgens naar Marokko vervoerd en illegaal gevangen gehouden in Litouwen en Polen. Uiteindelijk kwam hij in Gu-antanamo Bay terecht. Daar zit hij nu nog steeds vast. Er is geen proces tegen hem gevoerd en hem is nooit iets officieel ten laste gelegd. Hij heeft nooit voor een rechter gestaan die heeft bepaald dat zijn detentie terecht is. Er is geen juridische basis om hem vast te houden, dus moet hij vrijkomen. Zo simpel is dat in theorie. Of hij vrijkomt valt niet te zeggen. Dat is vooral een politieke kwestie.’

Duffy zet juridische stappen tegen landen die medeverantwoordelijk zijn voor ontvoering en marteling in illegale gevangenissen. Momenteel dient er een zaak tegen Polen bij het Europees Hof van de Mensenrechten in Straatsburg, maar ook Litouwen wordt aangepakt. ‘Na 11 september zette de CIA het zogenoemde extra-ordinary rendition program op. Het is wel eens omschreven als een spin-nenweb van illegaliteit, gesponnen over de hele wereld. Overal werden van terrorisme verdachte personen illegaal opgepakt.’

Er zijn 54 landen die hieraan mee-werkten. Nederland staat overigens niet op de lijst. Personen werden ontvoerd en vastgezet in gevange-nissen die officieel niet bestaan.

‘Daar werden ze onderworpen aan zogeheten enhanced interroga-tion techniques, wat natuurlijk een eufemisme voor marteling is. Uit bronnen blijkt dat Zubaydah een proefkonijn was: de eerste die is blootgesteld aan verhoortechnie-ken als waterboarden. Al die me-thoden van marteling werden op hem getest.’

Zubaydah heeft er ernstige licha-melijke en geestelijke klachten aan overgehouden, zegt de advocaat. ‘Isolement is in het internationaal recht alleen toegestaan voor een aantal dagen en in heel bijzondere gevallen weken. Hij zit nog steeds in eenzame opsluiting. En dat is al zo sinds 2002. Hij kan niet direct

De Saoediër Abu Zubaydah zit al ruim tien jaar opgesloten in Guantanamo Bay. Een van zijn advocaten promoveert volgende week in Leiden. ‘Hij moet vrijko-men. Zo simpel is dat in theorie.’

DOOR VINCENT BONGERS ‘We weten uit documentatie van de CIA dat Abu Zubaydah in 2002 in een maand tijd maar liefst 83 keer door middel van waterboarding werd gemarteld. Zubaydah werd voor lange perioden in een kleine zwarte doos opgeslo-ten en regelmatig met zijn hoofd

tegen de muur gesmeten. Er zijn veel details over hoe slecht hij werd behandeld.’

De Schotse advocate Helen Duffy houdt kantoor in Den Haag en is gespecialiseerd in mensenrechten. Ze is een van Zubaydah’s advocaten en hoopt volgende week in Leiden

ALLERLAATSTE KANS OP €250DUS STUUR VANDAAG NOG JE KERSTVERHAAL INOok dit jaar weer: de Mare-kerstverhalenwedstrijd! Schrijf een verhaal van tussen de 1500 en 2000 woorden en win €250, €75 of €50. Oproep van auteurs en juryleden Christiaan Weijts en Arjen van Veelen: verras ons. Mail uiterlijk 12 december naar: redactie@mare.leidenuniv.nl Deelname alleen voor Leidse studenten. Bandirah Pagina 12

Pagina 9

12 december 201337ste Jaargang • nr. 13

‘Je moet er wel een circus van maken’

Klassieke componisten kunnen de gitaar veel beter gebruiken

Redactie-adres Pieterskerkhof 6 2311 SR LeidenTelefoon 071–527 7272

Website mareonline.nl E-mail redactie@mare.leidenuniv.nl De redactie is op vrijdag gesloten. Oplage circa 15.000

Hoofdredactie

Frank Provoost frank.provoost@mare.leidenuniv.nl

Redactie

Vincent Bongers vbongers@mare.leidenuniv.nl

Bart Braun bbraun@mare.leidenuniv.nl

Marleen van Wesel h.g.van.wesel@mare.leidenuniv.nl

Sybren Eppinga (stagiair) sybreneppinga@gmail.com

Medewerkers

Emma Anbeek van der Meijden • Robbert van der Linde • Talitha Dehaene • Petra Meijer • Marc van Oostendorp • Benjamin SprecherFotografie Taco van der Eb • Marc de Haan

Illustraties Bas van der Schot • Bandirah • Silas.nlBasisontwerp Roeland Segaar, Zabriski CommunicatieArt direction en vormgeving Marijke Hoogendoorn, richgirl-design.com • Marcel van den BergDrukwerk Rodi Rotatiedruk, Broek op LangedijkAdvertenties Bureau van Vliet B.V. Postbus 20 2040 AA Zandvoort Telefoon 023 - 571 47 45

Redactieraad

Prof. dr. J.C. de Jong (voorzitter) • prof. dr. A.J.W. van der Does • drs. B. Funnekotter • dr. H. Heestermans • L. ten Hove • D. Jacobs • prof. dr. J.J.M. van Holsteyn • Prof. dr. F. Israel • mr. F.E. Jensma • E. Kastelein • S. Kerkhof • E. Merkx • C. Regoor • prof. dr. N.J. Schrijver • R. van Wijk • C. van der Woude

Jaarabonnementen

Een jaarabonnement op Mare loopt van september t/m juni. Belangstellenden kunnen Mare thuisgestuurd krijgen door €35 over te maken op bankrekening 1032.57.950 ten name van Universiteit Leiden (o.v.v. Mare en SAP-nummer 6200900100) en vervolgens een bevestigingsmail met daarin hun adres te sturen naar redactie@mare.leidenuniv.nl. Studenten betalen €25. Ter controle graag in de bevestigingsmail ook het studentnummer vermelden.

Adreswijzigingen

Alleen schriftelijk met postwikkel. Klachten en opmerkingen over de toezending van Mare 071-5277272. Mededelingen voor het op donderdag verschijnende nummer moeten uiterlijk de voorafgaande donderdag 16.00 uur in het bezit van de redactie zijn.

ISSN 0166-3690

Stagestapelen: het nieuwe carrière makenEen bul criminologie. Plus een postacademische opleiding journalistiek. Niet verkeerd, al zeg ik het zelf. Alleen een baan, nee. Zonder ervaring geen baan. Maar opeens weet ik het: ik word stagiair! Ook al krijg je een aalmoes.

Ruim twee maanden geleden begon ik alweer aan stage nummer vier. Bij Mare, misschien wel de meest gerenommeerde universiteitskrant van het land. Dat kon ik niet laten schieten.

Ik likte mijn vingers af bij de maandelijkse vergoeding. Hoewel het te weinig is om mijn vaste kosten van 350 euro op te hoesten, is het meer dan de 75 euro per maand die ik bij een onderzoeksstage van drie dagen per week kreeg. En ik doe ervaring op.

Iedere afgestudeerde staat te trappelen om de arbeidsmarkt op te gaan. Ik ben echt niet de uitzondering. Voor afgestudeerden is stagestapelen het nieuwe carrière maken. En met een stage gaapt er geen dodelijk gat op je cv. Goedkoop en gemotiveerd denkt de baas. Zelfs als ze in natura worden betaald, willen ze stage lopen. Beide partijen blij.

‘Ik ben toch niet gek?!’ is de gedachte die dan constant door mijn hoofd gaat. Eigenlijk wel, maar ik doe het ervoor. Beter iets dan niets. Anders blijft het bij een droge boterham. Toch neem ik nu af en toe wel een kopje soep bij de lunch. Dat gun ik mezelf nog. Maar het luxebroodje op de deadline-woensdagmiddag laat ik altijd schieten. Anders heb ik geen beleg op het einde van de maand. En kale pasta is best lekker.

Maar het lijkt wel een soort uitbuiting. Ook de Arbeidsinspectie is kri-tisch over het on(der)betaald stage lopen. Laat staan dat afgestudeerden zo hun studieschuld af kunnen lossen. Daar mogen minister Bussemaker en Asscher best iets aan doen. Ik weet niet zo goed wat zij met al hun plannen willen voor jongeren en studenten, maar een minimumloon is misschien het minste dat zij afgestudeerde stagiairs kunnen bieden.

Wat ik wel weet: recente cijfers van Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt van de universiteit van Maastricht bieden weinig hoop. Het percentage schoolverlaters in het wetenschappelijk onderwijs met een goed tot zeer goed perspectief daalt van veertig naar zes procent de komende vijf jaar…

En het is ook nog eens december, de duurste maand van het jaar. Als stagiair geen dertiende maand. Moet ik mijn handje omhoog gaan houden bij de staat, mijn ouders of mijn vrien-din? Nee, dan blijf ik liever stagiair. Ik smeer snel mijn broodje pindakaas. Daar word je groot en sterk van.

Vraag: is Berend Botje een beer of een mens? Lang heb ik aangenomen – en meerderen met mij, bleek uit een steekproef – dat het om een beer ging.

Ik verzeilde in dit vaderlandse vraagstuk toen ik met een studiegenoot een corpus van waarschijnlijk-heidsargumentatie bestudeerde. Een goed voorbeeld van zulke argumentatie was mij slechts een paar uur daarvoor ontglipt. We zaten in de hal van de Universi-teitsbibliotheek waar gestudeerd én luid gepraat mag worden. Samen met het glazen koepeldak en de gal-mende akoestiek doet het me altijd denken aan een tro-pisch zwemparadijs. Ik wilde net een broodje eten, toen er een vrouw voor mij stond met een terechtwijzende grijns: “Je weet toch dat je hier niet mag eten?” Waarop ik zei: “Nee, dat wist ik niet. Anders zou ik hier niet zit-ten.” Ik ondersteunde mijn standpunt (ik wist niet dat ik hier niet mag eten) met een beroep op wat normaal en daarmee waarschijnlijk gedrag is: als je weet dat je hier niet mag eten, dan ga je hier niet zitten. Resume-rend: ik zit hier, dus ik wist het niet. Vervolgens zette de vrouw een zwaailicht op haar schouder en escorteerde mij naar buiten.

In het corpus waarschijnlijkheidsargumentatie staat het volgende voorbeeld:

‘Een zeeheld was het beslist niet, zeggen de historici. Volgens het eerste couplet van het bekende kinderlied-je kan het hooguit een pas beginnend zeiler geweest, want “Berend Botje ging...” (waarschijnlijk voor ‘t eerst, want anders zou het niemand zijn opgevallen) “uit va-ren, met zijn scheepje naar Zuidlaren.”’

Je kunt dit niet echt als een serieus argument zien – het gaat vooral om het humoristische effect. Het had in ie-der geval ook tot effect dat mijn studiegenoot en ik ons ineens gingen afvragen: de man uit het kinderliedje, was dat een beer of een mens? Zo gaat dat als je taal bestudeert: dingen waar je nooit echt over na hebt ge-dacht, vallen ineens op. Wat het complex maakt, is dat de materie die je bestudeert dezelfde materie is waar-mee je het bestudeert. Oftewel: je bestudeert taal met

taal. Zo herinner ik me een scriptiebespreking over het woordje dat. “Kijk, het is natuurlijk zo dat...” zei mijn begeleider, en we moesten allebei lachen. Maar vervol-gens leken alle zinnen een soort mijnenveld, waarbij dat extra ging opvallen en een normaal gesprek werd bemoeilijkt, en ik vermoed dat we hierdoor onbewust nog meer dat gingen gebruiken.

Mijn scriptie ging o.a. over de veelgebruikte woorden niet en dat; de nota die ik samen met mijn studiege-noot schrijf gaat over – simpel gesteld – de functie van als (niet) dan en anders in argumentatie. Probeer daar maar eens over te praten zonder te zeggen ‘Als de spre-ker zwakke argumenten heeft voor zijn standpunt, dan zal hij liever anders gebruiken.’ Een meta-mijnenveld, dat mooi laat zien wat ik zo geweldig vind aan mijn stu-die: waarom we praten zoals we praten en hoe we daar over kunnen praten.

Ach, nu vergeet ik bijna te onthullen wie Berend Botje was. Dat ik altijd aannam over een zeilend beertje te zingen, komt misschien door de vorm: een kinderliedje. Want in een ander liedje staan twee beren broodjes te smeren, en in een sprookje wonen ze in een huis en eten ze pap. Waarom dan niet in een bootje naar Zuid-Laren? Berend was echter een man - over welke man hij was wordt getwist.

Het zou kunnen gaan om de geldbeluste Berend Drenth uit de negentiende eeuw, die zijn lekkende sche-pen de zee op stuurde en het verzekeringsgeld opstreek; zijn bijnaam verwees naar een botje, een oude munt. Het kan ook de Drentse zeeheld Lodewijk van Heiden zijn geweest, die in de negentiende eeuw naar Rusland vertrok en: “nooit kwam Berend Botje weerom”. Er zijn nog wel meer vermoedelijke Berend Botjes. In Zuid-La-ren staat overigens een standbeeld van hem, dat sterk aan roeiend aapje doet denken. Dat maakt de hele dis-cussie nog complexer, en het zal wellicht binnenkort de plaats van Zwarte Piet innemen als Grote Vaderlandse Discussie.

Emma Anbeek van der Meijdenis masterstudent taalbeheersing

Is het een beer, of een mens?

2 Mare · 12 december 2013

column

Colofon

Geen commentaar

Er zaten mensen in bomenHet eredoctoraat van Nelson Mandela

Foto Marc de Haan

Foto Taco van der Eb

Foto Taco van der Eb

Foto Arthur Koppejan

Door Petra Meijer ‘Don’t bring children or anyone below 18 years old to the theatre!’ staat er in grote letters bij de aankondiging van het toneelstuk van internationale studentenvereniging ISN. Elk semester staat de toneelclub van de vereniging met een uitvoering op de planken.

De korte verhaallijn op de poster maakt duidelijk waarom kinderen niet welkom zijn. De vrouwen zijn het zat om hun mannen in tijden van oorlog telkens maanden te moeten missen. Ze besluiten het heft in eigen hand te ne-men en hun mannen seks te ontzeggen tot zij vrede sluiten. ‘Men are wandering terrified with huge erections and tears in their eyes!’ Wie dit leest begint te vermoeden dat een groepje studenten onder invloed van veel alcohol de pen ter hand heeft genomen en dit script de uitkomst is.

Maar niets is minder waar. ‘Lysistrata werd al in 411 voor Christus opgevoerd in het oude Athene’, vertelt Marlous Scholten (25, China Studies), die de Spar-taanse Lampito speelt. ‘De samenleving werd toen gedomineerd door mannen, dus het was erg bijzonder dat er een to-

Ook Leiden heeft de magie van ‘Madiba’ mogen ervaren. Nelson Mandela kreeg er op 12 maart 1999 een eredoctoraat. Enkele aanwezi-gen blikken terug. Loek Vredevoogd, toenmalig voor-zitter van het college van bestuur: ‘Het was mijn idee geweest om Man-dela tijdens zijn staatsbezoek aan Nederland een eredoctoraat te geven. Ik was nauw betrokken bij het hof en wist eerder dan anderen dat hij naar Nederland zou komen. Het was alsof Leiden een bevrijdingsfeest vierde. Iedereen wilde hem zien. Er zaten mensen in bomen. De kerk was tot op de laatste plaats bezet.

‘Wij moesten in de regentenkamer van de Pieterskerk wachten totdat de gasten zaten. Zo heb ik twintig mi-nuten met Mandela alleen kunnen spreken. We hebben onze ervarin-gen over Zuid-Afrikaanse universi-teiten kunnen delen. Dat was heel bijzonder. Vervolgens kreeg ik een telefoontje dat iedereen op hun plek zat. Maar Mandela wilde toch nog even naar het toilet. Hij deed heel rustig aan en had geen idee dat de kerk op hem aan het wachten was. Toen hij binnenkwam voelde je een soort ontlading van de mensen. Het was een formidabele dag.’

Alex Brenninkmeijer, toen decaan bij Rechten, nu Nationale Om-

budsman: ‘Ik had de eer hem naar zijn plaats in de kerk te begeleiden. Vanwege de dies was de vloer in de Pieterskerk goed geboend. Het was een hobbelige vloer. Er was enige bezorgdheid, omdat Mandela niet goed ter been was. Ik heb bij bin-nenkomst gezegd dat hij voorzichtig moest zijn, maar hij had direct oog voor de schoonheid van de Pieters-kerk en de mooie vloer met de gra-ven. Gelukkig is het allemaal goed gegaan. Daarnaast mocht ik de kap-pa (mantel, red.) bij hem omdoen. Het applaus dat Mandela ontving was indrukwekkend. Het was een bijzonder moment waar de enorme waardering voor hem uitsprak. Een echte ovatie.’

Uit de lofrede van toenmalig rec-tor en erepromotor Willem Albert Wagenaar (overleden in 2011): ‘President, u heeft bijna eigenhan-dig het lot van een heel land veran-derd, in een situatie waarin geweld het land verwoest zou hebben. U gaf het voorbeeld van geduld, weerbaarheid, vertrouwen, geloof, tolerantie, wijsheid en vooral het principe van de rede. Uw oorlog was vooral een oorlog van ideeën. Uw strategie was resolutie. Uw schild vertrouwen. Uw zwaard ver-lichting. Het is de missie van onze universiteit om ideeën te genereren die naar vrijheid leiden. Wij eren u als een ware verdediger van de vrijheid.’

Nelson Mandela, in zijn dank-woord: ‘Ik zal voor de rest van mijn leven met nederigheid de herinne-ring dragen geassocieerd te worden met grootse mensen voor wie dit het intellectuele thuis was.’

Pedel Willem van Beelen, nog steeds in functie: ‘Het was een bij-zondere man. Ik heb achteraf nog even een woordje met hem gespro-ken. Wat hij heeft gezegd, weet ik eigenlijk niet meer. Maar het lange applaus in de kerk blijft me bij. Het was een van de hoogtepunten uit mijn carrière.’

Door Sybren ePPinga

In al mijn stijfheid sta ik voor jeneelstuk werd opgevoerd waarin vrou-wen de macht grepen.’

De Griekse regisseur Thanos Souliotis (32, Film and Photographic studies) is blij dat er voor het Griekse stuk gekozen is. ‘Tijdens de audities bleek er veel animo te zijn. Ongeveer de helft van de spelers heeft weinig tot geen toneelervaring.’

Zijn Russische mederegisseuse Olga Fedorova (25, geneeskunde): ‘We wil-den iedereen aanmoedigen om mee te doen, ook als ze helemaal geen erva-ring hadden. Voor zoveel mensen zijn er maar een paar stukken geschikt. Uitein-delijk hebben we gestemd en is het de komedie Lysistrata geworden.’

Tijdens de eerste helft zien we hoe Lysistrata (gespeeld door de Griekse Klo-diana Daphne Tona) de vrouwen over-haalt om hun mannen gek te maken van verlangen, zonder daar aan toe te geven. Maar de Peloponnesische oorlog komt niet ten einde, de strijd tussen de man-nen en vrouwen neemt alleen maar toe.

Fedorova: ‘Vooral in de vechtscènes was ruimte voor veel improvisatie. Het repeteren wordt ook leuker omdat het een komedie is. Als mensen het goed doen is het grappig, maar als ze het ver-

keerd doen ook.’In de tweede helft maakt de strijd-

lustigheid plaats voor seksuele frustra-tie. Onder de weinig verhullende rokjes van de heren tekenen zich grote erecties af, er wordt geflirt met de godin van de Vrede en magistraat Gwil Mason streelt zijn eigen tepels. ‘Ik sta hier voor je, in al mijn stijfheid!’ De wanhoop wordt uit-geschreeuwd, maar de vrouwen geven niet toe. Thanos Papanastasiou steelt als man de show met zijn vertolking van de lieflijke Myrhinne.

Fedorova: ‘Hij speelde een vrouw tijdens de audities, en we moesten zo hard lachen dat we besloten om hem een vrouwenrol te geven. In eerste in-stantie was hij daar niet zo blij mee. Ge-lukkig stemde hij toch in.’

Het toneelstuk blijkt een succes: the-ater Ins Blau is beide avonden uitver-kocht. Als na een lang applaus het doek valt maakt het Engels plaats voor vele talen en accenten.

Fedorova: ‘Het is niet lastig om met mensen van verschillende nationalitei-ten te werken, het is eerder lastig dat het er bijna dertig zijn. Hoe je daar mee om gaat? Tegen ze schreeuwen.’

12 december 2013 · Mare 3

Mensen

Frutti di Mare

Niets achterhoudenDe universiteitsraad klaagde vorige week over het uitblijven van reeds door het college van bestuur toegezegde informatie over de honours academy. De raad moet instemmen over het on-derwijsreglement van deze academie die universiteitsbreed onderwijs orga-niseert voor excellente studenten en scholieren. Er was een matrix beloofd waarin duidelijk zou staan wie voor wat verantwoordelijk is in de acade-mie. Dit schema bleef echter uit. Dat deed de geïrriteerde raad vermoeden dat het college zelf niet weet hoe de academie in elkaar steekt. ‘Het is ab-soluut niet het geval dat we informa-tie achterhouden of geen antwoorden willen geven op vragen van de raad’, zei vice-rector-magnificus Simone Bui-tendijk maandag tegen de raad. ‘Deze week is er contact tussen ambtenaren en raadsleden om alle vragen op een rijtje te zetten. Dan wordt er gekeken of het nodig is om alsnog en matrix op te stellen. We willen in ieder geval geen onduidelijkheid.’

TransferHoogleraar en terrorisme-expert Beatri-ce de Graaf verruilt vanaf 1 februari 2014 de Universiteit Leiden voor Utrecht. In Leiden is zij momenteel nog verbonden aan het Centre for Terrorism and Coun-terterrorism als hoogleraar conflict en veiligheid in historisch perspectief. Van-wege haar expertise is zij bij het grote publiek ook bekend door haar optredens in de media. Deze zomer was De Graaf nog te gast bij het tv-programma Zomer-gasten. Aan de Universiteit Utrecht gaat zij fulltime aan de slag als hoogleraar International Relations & Global Gover-nance. De Graaf studeerde geschiedenis en Duits in Utrecht en Bonn.

ScriptieprijsMet een onderzoek naar Romeinse ri-viergoden heeft de Leidse geschiede-nisalumnus Stefan Penders de Volks-krant-IISG Scriptieprijs gewonnen. Hij onderzocht de populariteit van munten en beelden van deze goden in relatie tot rampen, het tonen van territoriale dominantie en het vereren van mytho-logische figuren. De prijs, waaraan 1500 euro is verbonden, gaat jaarlijks naar de auteur van de beste masterscriptie over een historisch onderwerp.

StudentenwoningenIn twee gebouwen van de voormalige ROC-locatie aan de Ter Haarkade, een zijstraat van de Haagweg, komen na de zomer tijdelijke studentenwoningen. De gebouwen worden ten minste de komende vijf jaar verhuurd aan Villex Vastgoedbescherming. Het bedrijf wil er ook studieruimte en werkplekken voor jonge ondernemers onderbrengen. Mo-menteel wordt de locatie als feestterrein gebruikt door de lustrumcommissie van Minerva. De vereniging bestaat in 2014 namelijk tweehonderd jaar.

RectificatiesIn het artikel ‘Tweede studie niet duur-der’ (Mare 12, 5 december) staat dat een student die een studie afrondt en direct een volgende studie begint het wettelijk collegegeld betaalt. Dit klopt niet. De regeling die minister van Onderwijs Bussemaker voorstelt en die per 1 september 2014 in zou moeten gaan, is als volgt: een student die twee studies tegelijkertijd volgt, betaalt één keer het wettelijk collegegeld. Als een student twee studies volgt, en er voor één het diploma haalt, mag deze zijn tweede studie ook afronden tegen wet-telijk collegegeld. Als een student na een eerste studie met diploma start met een tweede studie dan geldt het instellings-collegegeld. Het instellingscollegegeld is meestal fors hoger.In de quoterubriek van diezelfde Mare werd Leefbaar Leiden-raadslid Daan Sloos opgevoerd als ‘student’. De redac-tie had hem verward met een van de studentleden van zijn partij; Sloos zelf volgt geen studie.

Universiteiten lijken minder reke-ning te houden met studenten met een beperking, blijkt uit een en-quête. Leiden doet het zelfs rond-uit slecht.

Gehandicapte studenten zijn min-der tevreden over de voorzieningen die universiteiten en hogescholen hen bieden. Dat blijkt uit een ge-bruikersonderzoek dat het Cen-trum Hoger Onderwijs Informatie (CHOI) heeft gedaan naar de faci-liteiten voor gehandicapten.

De Universiteit Leiden scoort onder het landelijk gemiddelde. De universiteit behaalt een score van 6,12 en staat daarmee op de tiende plek van de in totaal dertien univer-siteit in het rapport. De universiteit van Amsterdam staat onderaan.

Gehandicapte studenten ontevredenHet CHOI vreest dat de aandacht

voor studenten met een beperking verslapt. De studenten geven een ‘aantal verontrustende signalen af.’ De universiteiten scoren gemid-deld een 6,17. Dat is 0,2 punt lager dan vorig jaar. De UvA scoort het slechtst en komt op geen enkel on-derdeel aan een zes.

Vooral bij rechten is de daling zeer scherp. ‘De cijfers wekken de indruk dat het studieregime snel minder aantrekkelijk wordt voor studenten met een handicap. En dat terwijl de groep al rechtenstudies mijdt’, aldus het rapport.

Ook is het voor het eerst in vier jaar dat er geen verbetering zit in de score van de universiteiten. CHOI noemt deze terugval ‘opmerkelijk’. De universiteiten scoorden in vo-

Klagende studenten vaak niet goed geholpenVeel studenten weten niet waar ze heen moeten met een klacht. Ook geloven ze niet dat die eerlijk wordt behandeld.

De klachtenprocedures en rechts-gang in het hoger onderwijs kunnen beter, concludeert onderzoeksbu-reau Panteia in een advies aan minis-ter Bussemaker van Onderwijs. Het bureau ondervroeg een groep stu-denten die een klacht of geschil had gehad met hun onderwijsinstelling.

rige onderzoeken beter dan de ho-gescholen, maar die voorsprong is nu weg.

Ook de studieomstandigheden zijn ongunstiger geworden. ‘Dit hangt wellicht samen met de ver-hoogde tempo-eisen bij veel oplei-dingen. Het lijkt dringend nodig dat de universiteiten bij dit soort beleidswijzigingen meer aandacht besteden aan flankerend beleid.’

Gehandicapte studenten zijn vooral minder tevreden over de be-schikbare hulpmiddelen. Aanpas-singen aan werkplekken en compu-ters zijn minder goed geregeld.

Ook zijn de studenten kriti-scher over noodzakelijke aanpas-singen aan colleges, tentamens en inleverdata.

Ook de opvang bij aanvang van

de studie wordt lager ingeschat dan voorgaande jaren.

Verder tonen docenten wel begrip voor de wensen en problemen van studenten met een beperking, maar hebben ze niet de kennis om te hel-pen. Dit effect wordt ook in Leiden gemeten. Docenten scoren een 6,51 op ‘begrip’ maar slechts een 5,92 op ‘kennis’.

Dyslexie is de meest voorko-mende functiebeperking bij de ge-enquêteerde studenten, maar staat niet bovenaan het lijstje handicaps die ‘studenten (zeer) ernstig belem-meren bij het studeren.’

Die plek wordt ingenomen door concentratieproblemen. Bij univer-sitaire studenten scoren ook ver-moeidheidsklachten en psychische problemen hoog. VB

Meer dan een derde van hen gaf aan dat er geen loket was voor klachten, of dat er meerdere loketten waren zonder dat duidelijk was bij welke zij nou moesten zijn. Van de groep die uiteindelijk de klacht voor zichzelf hield, deed eenvijfde dat omdat ze geen vertrouwen hadden in de pro-cedure. Ook in andere groepen geeft een vrij groot gedeelte van de onder-vraagden aan belangenverstrenge-ling te zien in de klachtenprocedure.

Onduidelijk is hoe representatief

de cijfers zijn voor studenten met klachten, of voor de studentenpo-pulatie als geheel: Pantheia had de ondervraagden via de Onderwijsin-spectie en de studentenbonden bij elkaar gesprokkeld.

Dat weerhield het Interstedelijk Studentenoverleg er niet van om aan de bel te trekken. ‘In dit onderzoek is alleen gesproken met studenten die een klacht hebben ingediend, of dit van plan waren. Uit het aantal telefoontjes dat wij binnenkrijgen,

vragen wij ons ten zeerste af of de student überhaupt zijn rechtspositie kent’, stelt ISO-voorzitter Ruud Nauts in een reactie. ‘Nu blijkt wederom dat onderwijsinstellingen zeer slecht omgaan met de rechtspositie van de student.’

Minister Bussemaker kondigde als reactie op het rapport aan dat ze met de universiteitskoepel VSNU en de HBO-raad in overleg zou treden om de voorlichting over klachtenregelin-gen te verbeteren. BB

Protest van prijswinnaarsNobellaureaten uiten harde kritiek op wetenschap

Twee van de Nobelprijswinnaars van dit jaar gebruikten hun podium om te klagen over het weten-schapsbedrijf. Ze vergeleken de publicatiedruk met de bonuscultuur in het bankwezen.

DooR BaRT BRauN De winnaars waren al bekend, maar dinsdag mochten ze hun Nobelprijs daadwerkelijk op komen halen in Stockholm. In de aanloop naar de ceremonie kwa-men twee van de verse Nobelprijs-winnaars met harde kritiek over hoe wetenschap nu werkt.

Natuurkundige Peter Higgs, van het naar hem vernoemde deeltje, mopperde in The Guardian dat we-tenschappers te zeer afgerekend worden op hun productie. ‘Het is moeilijk voor te stellen dat ik anno nu de rust zou hebben om te doen wat ik deed in 1964’, blikt de fysicus terug. ‘Om de zoveel tijd kwam er een boodschap langs, waarin ieder-een op de faculteit verzocht werd zijn recente publicaties op te noe-men. Ik vulde dan “geen” in. In het huidige onderzoeksklimaat zou ik geen baan krijgen, zo simpel is het.’ Sterker nog: ook in zijn tijd was het een probleem, maar Higgs werd al sinds 1980 als potentieel Nobelprijs-winnaar beschouwd, dus stuurde de Universiteit van Edinburgh hem toch maar niet weg.

Een paar dagen later liet dezelfde krant celbioloog Randy Schekman aan het woord. Hij kondigde aan dat zijn lab geen artikelen meer op zou sturen naar de topbladen Na-ture, Science en Cell. Ook riep hij andere wetenschappers op om hem te volgen in die boycot. Hij klaagde over ‘luxebladen’ die kunstmatig

het aantal gepubliceerde artikelen laag houden, en vergeleek de druk om in die tijdschriften te staan met de bonuscultuur in het bankwezen. Ook kiezen de redacteuren van die bladen te vaak voor ‘sexy’ onderwer-pen, in plaats van voor gedegen we-tenschap. In plaats daarvan zouden wetenschappers moeten publiceren in online Open Access-tijdschriften.

Bij het betoog van Schekman pas-sen een paar kanttekeningen. Waar-om noemt hij deze drie bladen en niet, bijvoorbeeld, het toch ook best belangrijke PNAS? Het feit dat hij daar ooit hoofdredacteur van is ge-

weest, speelt wellicht mee. Is hij dat nu niet meer? Nee, hij is nu hoofdre-dacteur van een online Open Access-tijdschrift, eLife.

Schekman won zijn Nobelprijs voor onderzoek naar het transport van stofjes in cellen, iets waarover hij al sinds 1980 publiceert. Dat doet hij vooral in Cell, maar ook in Science en Nature. In totaal heeft hij maar liefst 46 keer in deze bladen gestaan - dit jaar nog een keer in Science. Het lijkt wel alsof je eerst een Nobelprijs moet hebben voordat je zo’n boycot aan-durft. Zijn postdocs en promovendi moeten straks op zoek naar banen en

beurzen, in een klimaat waar toppu-blicaties zwaar meewegen. Het valt te betwijfelen of zij – en de weten-schappers aan andere universiteiten waar zijn lab mee samenwerkt - wel volledig achter deze beslissing staan.

In zijn opiniestuk geeft Schekman toe dat hij zelf de vruchten heeft geplukt van het gebroken systeem. ‘Maar niet langer. Net zoals Wall Street moet losbreken van de bonus-cultuur die goed is voor het individu, maar slecht voor het financiële sys-teem, zo moet ook de wetenschap de tirannie van de luxe-tijdschriften verdrijven.’

4 Mare · 12 december 2013

Nieuws

Onenigheid over geldigheidsduur tentamensUniversiteitsraad en college botsenDe universiteitsraad wil dat elk indi-vidueel tentamen minimaal vier jaar geldig blijft en geeft daarom een negatief advies over het model onderwijs- en examenregelingen (OERen) voor collegejaar 2014-2015 dat door het college van bestuur is opgesteld.

Door Vincent Bongers Het college wil deze termijn slechts aan de facultei-ten adviseren en ruimte laten om af te wijken. Dan moet het college daar wel toestemming voor geven.

De raad en het college komen vol-gende week woensdag samen om een oplossing te zoeken voor de onenigheid over de termijn. Lukt dat niet dan dreigt een bestuurlijke crisis.

Het model is een richtlijn aan de faculteiten. Die wordt vastgesteld door het college na advies van de universiteitsraad. In het door het college voorgestelde model wordt de verplichte geldigheid van minimaal vier jaar van tentamens losgelaten. En dat is onacceptabel, vindt de uni-versiteitsraad. In het kader van de rechtsgelijkheid van studenten mag er onder geen voorwaarde afgewe-

ken worden van de vierjaarstermijn. De kwestie over de geldigheids-

duur van cijfers is een halszaak voor de raad. Dat is het gevolg van ontwikkelingen bij de faculteit rech-ten. Het rechtenbestuur besloot na instemming van de faculteitsraad dat de cijfers van studenten die lan-ger dan vier jaar deden over hun bachelor vervielen. Zij konden hun hierdoor hun studie niet vervolgen. Minister Bussemaker floot de facul-teit terug en de weggestuurde stu-denten krijgen alsnog de kans om hun studie te redden.

De raad vindt dat rechten met deze invulling van de vierjaarster-

mijn via de achterdeur een bsa heeft ingevoerd en dat is beslist niet de be-doeling. Deze sluiproute moet dan ook worden afgesloten.

De raad wil overigens ook graag advies geven over voorgestelde af-wijkingen van het model. Het col-lege ziet dat niet zitten. Vice-rec-tor-magnificus Simone Buitendijk noemde het tijdens de raadsverga-dering maandag ‘onwenselijk’.

‘Het hoort niet in de universiteits-raad thuis. De medezeggenschap vindt in dit soort gevallen in de fa-culteitsraad plaats. Die kunnen be-ter beoordelen of iets in het belang van de studenten en medewerkers

van de faculteit is dan de univer-siteitsraad. Daarna is het aan het college om een eventuele afwijking goed te keuren.’

Joost Augusteijn van personeels-partij AbvaKabo: ‘Ik vraag me dan toch af wat de waarde van het mo-del is als de faculteit met toestem-ming van het college kan afwijken. Het lijkt ons een redelijk verzoek om ook te mogen adviseren over afwijkingen.’

Buitendijk hield voet bij stuk. ‘Het is mogelijk dat een faculteit iets doet met instemming van het college dat de raad wellicht graag anders had gezien.’

De invoering van het leenstelsel voor masterstudenten wordt een jaar uitgesteld. Dat bleek gisteren tijdens het debat in de Tweede Kamer.

De minister hoopte vooraf op steun van D66 en GroenLinks. Maar beide partijen gaven niet thuis. Jesse Kla-ver (GroenLinks) was duidelijk: ‘Het is klip en klaar. Wij zijn tegen het wetsvoorstel zoals het nu voor-ligt. Dat moet van tafel.’ De partij blijft vasthouden aan een stevig ei-senpakket, zoals het behoud van de ov-studentenkaart en een hogere aanvullende beurs.

Ook Kamerlid Paul van Meenen (D66) ziet ‘cruciale weeffouten’ in

Leenstelsel in de master uitgesteld

het voorstel van de minister. ‘Het is onverstandig het voorstel in stuk-ken te knippen. Het leenstelsel voor masterstudenten moet in samen-hang met de bachelorfase en maat-regelen, zoals de ov-studentenkaart worden bekeken. Zij moet weer te-rug naar de tekentafel.’

Voor bachelorstudenten is het sociaal leenstelsel al een jaar uitge-steld. De strijd in de Tweede Kamer ging om ‘de knip’ het leenstelsel vanaf volgend jaar in te voeren voor toekomstige masterstudenten.

Bussemaker kreeg tijdens het debat steun van de regeringspartij VVD om het stelsel rigoureus te wij-zigen door de basisbeurs af te schaf-fen. De PvdA ziet enige ruimte voor

uitstel. Zo zal Mohammed Mohan-dis ‘er niet voor gaan liggen’ als net als bij de bachelorfase uitstel wordt gevraagd. Voorafgaand aan het de-bat was al duidelijk dat de SP samen met het CDA, ChristenUnie, PVV, en 50Plus tegen de bestaande plan-nen van Bussemaker zijn. In het de-bat zei Jasper van Dijk (SP): ‘Volgens mij is dit debat een klucht. Groen-Links en D66 willen de wet niet. Het is dan duidelijk dat de minister haar huiswerk over moet doen.’

Bussemaker ging uiteindelijk overstag met een jaar uitstel, maar zei dat de Kamer zich moest realise-ren ‘dat de middelen om te investe-ren in onderwijs ook een jaar later komen.’ se

Het faculteitsbestuur van geestes-wetenschappen heeft op 4 decem-ber ernstig overwogen om geen chocoladeletters uit te delen. De achthonderd letters, met een zwar-te piet erop als versiering, waren toen al geleverd.

Vorig jaar werden gelijksoortige letters ook al uitgedeeld, maar dat kwam de faculteit toen op kritiek te staan in Mare. Volgens mede-werkers Maartje Janse en Karwan Fatah-Black in een ingezonden brief verwees het pietje naar ‘stereotype raskenmerken, zoals dikke lippen, oorringen, en kroeshaar’.

Daarmee koos de universiteit er volgens de briefschrijvers voor om ‘zich te vereenzelvigen met een tra-ditie die niet alleen controversieel, maar ook zo’n beetje aan zijn eind gekomen is: de traditie waarin Sin-terklaas wordt afgebeeld met een karikaturale zwarte knecht.’

‘Niemand van ons wist daarvan’, vertelt Jolanda Riel, directeur be-drijfsvoering bij geesteswetenschap-pen. ‘We hebben dit jaar opnieuw de standaardletter besteld, daar zit een pietje op. Net als op de letters die bij het Honours College zijn uitge-deeld overigens.’ De pietenhoofdjes verwijderen bleek een wel érg lelijk resultaat op te leveren. Uiteindelijk werd de beslissing om de letters, met

Pieten naar de voedselbank

versiersel, af te halen aan de mede-werkers zelf overgelaten. Zo’n hon-derd letters zijn niet opgehaald. ‘De medewerkers hadden maar een dag

Zorgen om jeugdzorg

Rechter: studentenflat mag gebouwd worden

Een nieuwe Jeugdwet moet de geestelijke gezondheidszorg voor jongeren op de schop nemen. Hoogleraar jeugdpsychiatrie Ro-bert Vermeiren vreest voor de gevolgen en uitte zijn zorgen tij-dens een hoorzitting in de Eerste Kamer.

Wat staat er precies in het wetsvoorstel?‘Het wil alles samenbrengen dat jeugdzorg is. Het wil preventie, zorg en GGZ decentraliseren en bij de gemeentes onder brengen. Het idee is dat je zo eerder kan helpen, en dichter bij het gezin in de buurt zit.’

Dat klinkt prijzenswaardig, toch?‘Die principes ondersteunen we ook. Het probleem is dat er gedacht wordt dat als je er maar vroeg ge-noeg bij bent, er veel minder spe-cialistische zorg nodig is. Er kan zeker meer naar de basiszorg, maar niet alles is met een beetje beter opvoeden te vermijden. Autisme is bijvoorbeeld een ontwikkelings-stoornis die niet overgaat.’

Kunt u een concreet voorbeeld ge-ven van wat het probleem is?‘Stel dat een meisje uit een dorpje bij Leiden op bezoek gaat bij haar nichtje in Maastricht, en daar in de war raakt. Dan zal hulp komen,

maar hoe het dan verder gaat, is mij onduidelijk. De kosten komen bij haar gemeente, maar die heeft geen zorg in Limburg ingekocht. De nieuwe wet wil dat alles via soci-ale wijkteams gaat, maar dat kan in dit geval niet. Daar zit het heikele, temeer daar de gemeentes het met veel minder moeten doen...’

…En omdat gemeentes die kos-ten moeten verantwoorden, weet een ambtenaar ineens dat Cindy van de Marco Borsatodreef 21 een zelfmoordpoging deed in Maastricht.‘Hoe de privacy bewaakt gaat wor-den, staat nog niet vast. Het kan niet zo zijn dat ze weten wat er aan de hand is met die kinderen. Het is allemaal niet helder hoe het be-roepsgeheim gegarandeerd gaat worden, maar die wet moet wel op 1 januari 2015 ingaan.’

Wat vond de Eerste Kamer ervan?‘Die organiseren zo’n hoorzitting natuurlijk niet voor niets, die zien ook dat er belangrijke kwesties spelen.’

Maar hebben ze u gerust kunnen stellen?‘Ze hebben in elk geval toegezegd dat ze grondig naar deze wet zul-len kijken, en de staatssecretaris om uitleg zullen vragen.’ BB

Buurtbewoners van de Langebrug die in een rechtszaak de bouw van nieuwe studentenwoningen wil-den verhinderen, hebben van de rechter ongelijk gekregen.

Het oorspronkelijke plan was om aan de Langebrug een flat te bouwen voor 250 studenten, onderverdeeld in wooneenheden van drie of vier personen.

De gemeente verleende daar-voor al in juli een vergunning aan DUWO/SLS Wonen. Nadat omwo-nenden hadden aangegeven dat ze het daar niet mee eens waren, kwam de gemeente met een verklaring van geen bezwaar, wat inhield dat de vergunning er toch was.

Een aantal bewoners van de Pie-terswijk was het er nog steeds niet mee eens en stapten naar de rech-ter. Hun bezwaren: de hoogte van de nieuwbouw (ruim vijftien meter) en de doelgroep (alleen studenten in

plaats van een gemengde populatie). Wethouder Pieter van Woensel

van ruimtelijke ordening, binnen-stad en publiekszaken is blij met de uitspraak. Ook DUWO/SLS Wonen is tevreden dat de bouwplannen nu door kunnen gaan. ‘Ook gegeven het huidige aantal kamers voor stu-denten in Leiden is dat geen slechte zaak’, laat Jan Benschop van DUWO weten. ‘We gaan nu beginnen met de voorbereidingen. De bouw zal ergens in de komende zes maanden starten.’

De bewoners zouden nog in be-roep kunnen gaan bij de Raad van State. ‘De uitspraak is natuurlijk jammer, maar we hebben alles uit de kast getrokken’, vertelt buurtbe-woonster Nicolette Hol.

‘We komen sowieso nog met de buurt samen om de hele procedure feestelijk af te sluiten. Dan zullen we wel bespreken of we nog in beroep gaan.’ MVW

de tijd. Sommigen waren misschien niet in de gelegenheid’, verduidelijkt Riel. De overgebleven letters zijn ge-schonken aan de voedselbank. MVW

‘We hebben dit jaar opnieuw de letter besteld, daar zit een pietje op.’

12 december 2013 · Mare 5

Nieuws

Profiteer nu van een goede collectieve zorgverzekering met 10% korting op de basisverzekering en 15% korting op

de aanvullende verzekering. Als u nu overstapt naar Zorg en Zekerheid ontvangt u daarbovenop nog eens 10% extra

introductiekorting op de aanvullende verzekering. Bereken uw premie op: www.zorgenzekerheid.nl/universiteitleiden.

* premie op basis van € 500,00 vrijwillig eigen risico en 10% korting

www.zorgenzekerheid.nl/universiteitleiden

Haal meer uit uw zorgverzekering via Universiteit Leiden

U bent al verzekerd

vanaf € 62,25*

6 Mare · 12 december 2013

Advertentie

Het tijdschrift Glamour organiseert wereldwijd zogeheten high heel races. Daarbij mogen de deelneemsters alleen op stiletto’s meerennen.

MRI-atlas van de mensReumatologen brengen gescande lichamen in kaartLeidse radiologen en reuma-onderzoekers willen MRI-scans gebruiken voor snelle diagnoses. Probleem: waar moet je precies naar kijken?

Door Bart Braun ‘Vroeger kwam je, als je reuma kreeg, uiteindelijk in een rolstoel terecht’, vertelt promo-vendus Lukas Mangnus. ‘Tegenwoordig is er betere medica-tie. We weten ook dat hoe eerder je behandelt, hoe beter de resultaten zijn. Het zou dus mooi zijn als je nog vroeger de diagnose kon stel-len. Soms heeft iemand klachten, maar vind je bij een lichamelijk on-derzoek nog niets abnormaals. Als je met een scan wel kan zien dat er iets speelt, kun je reumatoïde artri-tis eerder aanpakken.’

Die scans maakten artsen vroeger met röntgenstraling. Op een rönt-genfoto kun je bij reumapatiënten bepaalde beschadigingen aan de botten zien – artsen noemen dat erosies.

Wat Mangnus en zijn collega’s van de reumatologieafdeling van het Leids Universitair Medisch Centrum hopen, is dat ze met MRI-scanners de reuma nog eerder bij de kladden kunnen grijpen dan met een röntgenscan.

In theorie kan dat zeker, want MRI-scanners halen veel ho-gere resoluties. In de prak-tijk is dat ook precies het probleem: ‘Bij MRI-scans blijkt dat 40 pro-cent van de gezonde men-sen op erosies lijkende lesies heeft die niet op röntgenfoto te zien zijn, en waarschijnlijk normaal zijn. De meerwaarde van MRI is met name de mogelijkheid om ontsteking vroeg te vangen; ontsteking zie je helemaal niet op röntgenfoto’s.’

Wat in de volksmond ‘reuma’ heet, is een hele verzameling van ziektes, waaronder bijvoorbeeld ook jicht en de ziekte van Bechte-rew vallen.

Mangnus is specifiek geïnteres-seerd in reumatoïde artritis, een auto-immuunziekte van het slijm-vlies dat om gewrichten zit. Ook

de pezen en de botten in de buurt van dat slijmvlies kunnen betrok-ken zijn.

‘Wij zoeken naar ontstekingen in de gewrichten, de pezen of de botten in de buurt van gewrichten’, legt Mangnus uit. Op een scan zie je zulke ontstekingen als witte vlek-ken, die zijn er bij mensen zonder klachten niet vaak, maar het is nog niet bekend welke MRI’s normaal zijn.

Bijvoorbeeld: Wouter Stomp, een promovendus bij radiologie, liet onlangs een drietal studentes een dag op hoge hakken lopen. Dan blijkt dat je aan het eind van de dag allemaal witte plekken op scans van de voeten ziet die er ’s morgen nog niet waren. Vochtophopingen in het vetweefsel onder de huid. Dat kan best pijnlijk zijn, en het langdurig en vaak dragen van hoge hakken kan gepaard gaan met nare ver-groeiingen, spierproblemen en valpartijen (zie kader), maar reuma is het allemaal niet.

Ondanks het ex-treem lage

aantal proef-perso-nen kreeg Stomp zijn resultaten ge-publiceerd, al is het in het wat obscure Scandi-navian Journal of Rheumatology.

Dat komt om-dat zijn werk de problemen met MRI-scans voor reumapa-tiënten zo goed

illustreert. ‘Gezien de gevoeligheid van MRI, is het een relevant pro-bleem om pathologie te onderschei-den van normale variaties, omdat ogenschijnlijke abnormaliteiten ook in gezonde mensen geobser-veerd worden’, aldus Stomp en co.

Mangnus wil daar iets aan gaan doen.

‘Ik ben aangenomen om onder-zoek te doen naar tweehonderd ge-

zonde mensen. Daar ga ik MRI’s van maken om zo een basis

te krijgen: wat zie je nou bij gezonde men-

sen? Het zou mooi

zijn als het lukt om die honderden plaatjes samen te voegen tot een soort atlas. We zoeken mensen van-af dertig jaar – ik heb laatst iemand van 89 gescand. Bij oudere mensen zie je meer slijtage op de gewrich-ten, dat maakt het stellen van een diagnose nog lastiger. Wel willen we naar verhouding wat meer mensen van tussen de veertig en vijftig, omdat reuma zich meestal voor het eerst voordoet op die leeftijd.’

Het hele punt van de onderne-ming is om reuma op te sporen voordat de arts het vast kan stellen met gewrichtsonderzoek. Hoe weet je dan of je niet stiekem toch naar reumapatiënten, of mensen met een

voorloper van de ziekte, zit te kijken? Mangnus hoopt

dat te voorkomen door de twijfelgevallen –

mensen met klach-ten die op reuma

kunnen wijzen, ook al kan hij dat

nog niet met zekerheid

diag-nos-

ticeren – eruit te vissen. ‘En stel dat dat niet lukt, dan helpt het dat slechts een op de honderd mensen reumatoïde artritis heeft. Op mijn groep van tweehonderd proefper-sonen zijn er dan statistisch gezien twee. Dat moet dan maar.’

MRI-scannen kan al sinds eind jaren zeventig, en er staan enkele tienduizenden van die apparaten in ziekenhuizen over de hele wereld. Is er anno 2013 echt steeds geen goed beeld van hoe een normale pols of voet eruit ziet op zo’n scan?

‘Dat valt tegen’, lacht Mangnus. ‘Er is wel veel onderzoek gedaan naar knieën, maar nog niet bij pol-sen, bijvoorbeeld. Iedereen blijft toch in zijn eigen straatje zitten. Wij kijken naar de dingen die be-trokken zijn bij reumatoïde artritis, maar iemand die onderzoek doet naar artrose, kijkt weer ergens an-ders naar, en zal zijn scanner wel-licht ook anders afstellen.’

De zoektocht naar proefpersonen verloopt tot nu toe ‘wel oké’, zegt hij.

‘Maar misschien kun je toch mel-den dat geïnteresseerde lezers mee kunnen doen via atlas@lumc.nl?’

Er bestaat verrassend weinig goed onder-zoek naar de gevolgen van hoge hakken.

‘Vrouwen die per se zulke modieuze laarsjes wil-len dragen, zouden preventief de drie middelste tenen moeten laten amputeren. Deze operatie zou hun comfort vergroten, zou hun manier van lopen geenszins merkwaardiger maken dan hij nu al is, en zou nauwelijks stompzinniger zijn dan de Chinese praktijk om voeten bij kleine kinderen te mismaken.’

We schrijven het jaar 1884, en de arts Frederick Treves houdt een lezing over de gezondheidsef-fecten van de toenmalige mode.

Schoenen en laarzen met hoge hakken bestaan al zo’n vierhonderd jaar, en elke keer als ze weer in de mode komen, mopperen dokters dat ze slecht zouden zijn voor de dragers ervan. Een zoektocht door de wetenschappelijke literatuur heeft inder-daad weinig goed nieuws. Als dokters afgeklemde zenuwen, holle ruggen, hamertenen, scheefstaan-de grote tenen of andere vergroeiingen van de voeten zien, is dat meestal bij hakkendraagsters. Het lijkt erop dat ze ook vaker rugklachten hebben, en vaker pijnlijke voeten. De kans op valpartijen is groter, en je komt ook nog eens een stuk naarder terecht. Wie goed omlazert, riskeert onder meer

knieschijfbreuken en gescheurde pezen. Bij wie echt lang en veel op hakken loopt, passen spieren en zenuwen zich daarop aan, zodat het vervolgens pijnlijk wordt als je op platte zolen moet.

En dat was het wel zo’n beetje. Hoevéél vaker die problemen voorkomen is onduidelijk, en wat de onderzoekers precies bedoelen met een ‘hoge’ hak soms ook. Zijn alle hakschoenen even slecht, of zijn er zaken waar je extra op moet letten? Hoe vaak kun je rondlopen op stiletto’s zonder het risico op scheurtjes in je voorvoet te vergroten? Er zijn ook vrouwen die decennialang op hakken lopen zonder misvormingen of klachten; wat onder-scheidt die vrouwen van de rest?

Er wordt opvallend weinig onderzoek naar hak-ken gedaan. Het onderzoek dat er is, gebruikt vaak kleine hoeveelheden proefpersonen. Een Britse studie naar voetklachten bij oudere vrouwen con-cludeerde dat er eigenlijk niets zinnigs over hak-ken te zeggen viel, omdat vrijwel iedere vrouw in die leeftijdscategorie wel op hakjes gelopen had.

Toch zou het mooi zijn als er ondanks al die praktische bezwaren eens een groter bevolkings-onderzoek naar hakken kwam. Dat continu bergaf lopen, hoeveel kwaad kan dat nou? Een belang-rijke vraag, zeker zolang er werkgevers zijn die pumps verplichten.

Hoe slecht zijn hakken eigenlijk?

Röntgenfoto van de hand van een reumapatiënte. In een vergevorderd stadium als dit, is makkelijk vast te stellen dat er iets mis is. Als artsen er eerder bij zijn, kunnen ze echter meer doen. MRI-scans kunnen daarbij helpen.

12 december 2013 · Mare 7

Wetenschap

Best child carecentre Zuid-Holland*

90013037_Adv. Mare Eng.indd 1 15-10-13 17:17

Voor start- en einddata, prijzen, cursusinhoud en aantal plaatsen, check onze website: www.talencentrum.leidenuniv.nl of bel 071-5272332 For information on course schedules, prices, course content and availability, check our website: www.languagecentre.leidenuniv.nl or call 071-5272332

Volg nu ook het ATC op Twitter en Facebook

Academisch Talencentrum – Academic Language Centre (ATC) Taalcursussen / Language courses January – June 2014

Wil je je talenkennis verbeteren of een nieuwe taal leren? Het Academisch Talencentrum biedt een groot aantal praktische taalcursussen. Als je niet zeker bent van je startniveau, kun je gratis een instaptoets maken via de website of op afspraak bij het Talencentrum. De onderstaande tijden zijn onder voorbehoud. Check daarom de website of kom langs in het Lipsius-gebouw, kamer 1.25 (1e verdieping). Start vanaf januari 2014: Engels Engels 2: woensdag 13.15-15 uur Engels 3: vrijdag 12.15-14 uur Engels 4: dinsdag 18.15-20 uur Engels 4: donderdag 13.15-15 uur Engels 4: vrijdag 14.15-16 uur Engels 5: dinsdag 17.15-19 uur Engels 5: dinsdag 20.15-22 uur Engels 5: donderdag 16.15-18 uur Engels 6: woensdag 16.15-18 uur Engels 6: donderdag 18.15-20 uur Engels voor Studenten English for Academic Purposes: donderdag 16.15-18 uur EAP - Writing for Master Students: dinsdag 15.15-17 uur Zakelijk Engels Business English: vrijdag 10.15-12 uur

Engels voor medewerkers LEI Wetenschappelijk presenteren: vrijdag 13.15-16 uur Academisch Schrijven: woensdag 14.15-17 uur Frans Frans 1: donderdag 18.15-20 uur Frans 2: dinsdag 18.15-20 uur Frans 3: dinsdag 20.15-22 uur Frans 4: woensdag 18.15-20 uur Frans 5: donderdag 20.15-22 uur Frans 6: maandag 18.15-20 uur DALF: maandag 20.15-22 uur Italiaans Italiaans 1: donderdag 20.15-22 uur Italiaans 2: maandag 18.15-20 uur Italiaans 3: maandag 20.15-22 uur Italiaans 4: dinsdag 18.15-20 uur Conversatie: dinsdag 20.15-22 uur Spaans Spaans 1: dinsdag 18.15-20 uur Spaans 1: woensdag 18.15-20 uur Spaans 1: donderdag 20.15-22 uur Spaans 2: dinsdag 16.15-18 uur Spaans 2: woensdag 20.15-22 uur Spaans 3: maandag 18.15-20 uur Spaans 4: donderdag 18.15-20 uur Spaans 5: woensdag 18.15-20 uur Spaans 6: woensdag 20.15-22 uur Conversatie: woensdag 20.15-22 uur

Duits Duits 1: donderdag 20.15-22 uur Duits 2: donderdag 18.15-20 uur Duits 3: donderdag 20.15-22 uur Arabisch Arabisch 1: maandag 20.15-22 uur Arabisch 1: dinsdag 20.15-22 uur Arabisch 2: maandag 18.15-20 uur Arabisch 3: dinsdag 18.15-20 uur Chinees Chinees 1: donderdag 18.15-20 uur Chinees 2: woensdag 20.15-22 uur Chinees 3: woensdag 18.15-20 uur Chinees 4: donderdag 20.15-22 uur Japans Japans 1: maandag 18.15-20 uur Japans 2: maandag 20.15-22 uur Russisch Russisch 1: donderdag 20.15-22 uur Russisch 2: donderdag 18.15-20 uur Russisch 3: maandag 18.15-20 uur Zweeds Zweeds 1: dinsdag 20.15-22 uur Zweeds 2: woensdag 18.15-20 uur Zweeds 3: woensdag 20.15-22 uur Zweeds 4: dinsdag 18.15-20 uur

Dutch for Foreigners Dutch 1: Mon/Wed 19.15-22 hrs Dutch 1: Tue/Thurs 19.15-22 hrs Dutch 1: Mon/Fri 15.15-18 hrs Dutch 1: Sat 10.15-13 hrs (7 Dec 2013) Dutch 2: Wed/Fri 15.15-18 hrs Dutch 2: Mon/Wed 19:15-22 hrs Dutch 2: Tue/Thurs 19.15-22 hrs Dutch 3: Tue/Thurs 19.15-22 hrs Dutch 3: Mon/Wed 19.15-22 hrs Dutch 4: Tue/Fri 15.15-18 hrs Dutch 4: Tue/Thurs 19.15-22 hrs Dutch 5: Mon/Wed 19.15-22 hrs Dutch 5: Tue/Fri 15.15-18 hrs Dutch 6: Mon/Wed 19.15-22 hrs Dutch 1+2: Mon-Thurs 9.15-12 Dutch 1+2: Mon/Tue/Thurs/Fri 9.15-12 Dutch 3+4: Mon/Tue/Thurs/Fri 15.15-18 Dutch 3+4: Mon-Thurs 9.15-12 Dutch 5+6: Mon/Tue/Thurs/Fri 9.15-12 Dutch for International Students Dutch 1A: Wednesday 17.15-19 hrs Dutch 1B: Wednesday 15.15-17 hrs Dutch 1B: Wednesday 17.15-19 hrs Dutch Plus Advanced courses, aimed at improving one specific language skill: - Writing: Monday 20.15-22 hrs - Speaking: Wednesday 20.15-22 hrs - Business: Monday 20.15-22 hrs

Preparatory Course State Exam NT2: Wednesday 15.15-18 hrs

Prof.dr.ir. E.R. Valstar zal op vrijdag 13 december om 16:00 uur een oratie houden bij de benoeming tot hoogle-raar bij de Faculteit der Geneeskunde aan de Universiteit Leiden en Antoni van Leeuwenhoek hoogleraar in de Faculteit Werktuigbouwkunde, Mari-tieme Techniek en Technische Materi-aalwetenschappen aan de Technische Universiteit Delft, met als leeropdracht Biomechanica en Beeldvorming van Or-thopedische Implantaten..Dhr. N. Li hoopt op maandag 16 de-cember om 13.45 uur te promoveren tot doctor in de Wiskunde en Natuurweten-schappen. De titel van het proefschrift is ‘Activity-Based Proteasome Profiling’. Promotor is Prof.dr. H.S. Overkleeft. Dhr. W. Geelhoed hoopt op maandag 16 december om 15.00 uur te promove-ren tot doctor in de Rechtsgeleerdheid. De titel van het proefschrift is ‘Het op-portuniteitsbeginsel en het recht van de Europese Unie’. Promotor is Prof.mr. C.P.M. Cleiren.Dhr. E.J.J. Reehuis hoopt op dinsdag 17 december om 8.45 uur te promoveren tot doctor in de Wiskunde en Natuur-wetenschappen. De titel van het proef-schrift is ‘Guiding Evolutionary Search towards Innovative Solutions’. Promo-toren zijn Prof.dr. T.H.W. Bäck en Prof.dr. B. Sendhoff (Technische Universität Darmstadt). Dhr. S. Raoufmoghaddam hoopt op dinsdag 17 december om 10.00 uur te promoveren tot doctor in de Wiskunde en Natuurwetenschappen. De titel van het proefschrift is ‘Development of Ho-mogeneous Catalysts for the Selective Conversion of Levulinic acid to Caprolac-tam’. Promotoren zijn Prof.dr. E. Bouw-man en Prof.dr. E. Drent.Mw. A. Bahreman hoopt op dinsdag 17 december om 11.15 uur te promoveren tot doctor in de Wiskunde en Natuur-

wetenschappen. De titel van het proef-schrift is ‘Lipid bilayers decorated with photosensitive ruthenium complexes’. Promotor is Prof.dr. E. Bouwman.Dhr. S.J.J. van Haastregt hoopt op dins-dag 17 december om 12.30 uur te pro-moveren tot doctor in de Wiskunde en Natuurwetenschappen. De titel van het proefschrift is ‘Estimation and Optimi-zation of the Performance of Polyhedral Process Networks’. Promotor is Prof.dr.ir. E. Deprettere.Dhr. L.C. van Beek hoopt op dinsdag 17 december om 13.45 uur te promoveren tot doctor in de Geesteswetenschap-pen. De titel van het proefschrift is ‘The reflexes of the Proto-Indo-European syllabic liquids in Greek’. Promotor is Prof.dr. A.M. Lubotsky.Mw. A.C.W. Franken hoopt op dins-dag 17 december om 15.00 uur te pro-moveren tot doctor in de Wiskunde en Natuurwetenschappen. De titel van het proefschrift is ‘Heme biosynthesis and regulation in the filamentous fungus Aspergillus niger’. Promotoren zijn Prof.dr. P.J. Punt en Prof.dr. C.A.M.J.J. van den Hondel. Mw. C.H.Y. van Eck hoopt op dinsdag 17 december om 16.15 uur te promoveren tot doctor in de Geesteswetenschap-pen. De titel van het proefschrift is ‘Between air and electricity. Micropho-nes and loudspeakers as musical instru-ments’. Promotor is Prof. F. de Ruiter.Dhr. A.F.G. Rodrigues hoopt op woens-dag 18 december om 8.45 uur te promo-veren tot doctor in de Rechtsgeleerd-heid. De titel van het proefschrift is ‘The Referendum in the Portuguese Consti-tutional Experience’. Promotoren zijn Prof.dr. G.E.Lock en Prof.dr. J.B. Câmara (Technical University of Lisbon).Dhr. C.P.T. de Gouw hoopt op woens-dag 18 december om 10.00 uur te pro-moveren tot doctor in de Wiskunde en

Natuurwetenschappen. De titel van het proefschrift is ‘Combining Monitoring with Run-time Assertion Checking’. Pro-motor is Prof.dr. F.S. de Boer.Dhr. A. Plischke hoopt op woensdag 18 december om 11.15 uur te promove-ren tot doctor in de Wiskunde en Na-tuurwetenschappen. De titel van het proefschrift is ‘Non-target effects of GM potato’. Promotoren zijn Prof.dr. P.G.L. Klinkhamer en Prof.dr. P.M. Brakefield. Mw. H. Duffy hoopt op woensdag 18 december om 12.30 uur te promoveren tot doctor in de Rechtsgeleerdheid. De titel van het proefschrift is ‘The ‘war on terror’ and International Law’. Promotor is Prof.dr. N. Schrijver.Dhr. W.J.M. Kok hoopt op woensdag 18 december om 13.45 uur te promoveren tot doctor in de Geesteswetenschap-pen. De titel van het proefschrift is ‘Thir-ty Sixth Series of the Next Kind of Series’. Promotor is Prof. F. de Ruiter.Mw. R. Bhandari hoopt op woensdag 18 december om 15.00 uur te promoveren tot doctor in de Sociale Wetenschappen. De titel van het proefschrift is ‘Percep-tion of infant cues: The role of childhood experiences and Oxytocin’. Promotoren zijn Prof.dr. M.J. Bakermans-Kranenburg en Prof.dr. M.H. van IJzendoorn.Dhr. O.D.J. Roemeling hoopt op woens-dag 18 december om 16.15 uur te promo-veren tot doctor in de Geestesweten-schappen. De titel van het proefschrift is ‘Heiligen en Heren. Studies over het parochiewezen in het Noorden van Ne-derland vóór 1600’. Promotor is Prof.dr. J.A. Mol.Dhr. K.G.H. Janssen hoopt op don-derdag 19 december om 8.45 uur te promoveren tot doctor in de Wiskunde en Natuurwetenschappen. De titel van het proefschrift is ‘Nanofluidic tools for bionanalysis: The large advantages of the nano-scale’. Promotoren zijn Prof.

dr. T. Hankemeier en Prof.dr. J.C.T. Eijkel (Twente University).Dhr. A. Cuyvers hoopt op donderdag 19 december om 10.00 uur te promoveren tot doctor in de Rechtsgeleerdheid. De titel van het proefschrift is ‘The EU as a Confederal Union of Sovereign Member Peoples’. Promotoren zijn Prof.dr. C.A.P. Hillion en Prof.dr. A.A.M. Kinneging. Dhr. V.P.S. Ghotra hoopt op donder-dag 19 december om 11.15 uur te pro-moveren tot doctor in de Wiskunde en Natuurwetenschappen. De titel van het proefschrift is ‘Identification of novel targets in prostate cancer progression’. Promotor is Prof.dr. B. van de Water.Dhr. N. Clerbout hoopt op donderdag 19 december om 12.30 uur te promo-veren tot doctor in de Geestesweten-schappen. De titel van het proefschrift is ‘Etude sur quelques sémantiques dialogiques’. Promotor is Prof.dr. B.G. Sundholm.Mw. W.M. Passtoors hoopt op donder-dag 19 december om 13.45 uur te pro-moveren tot doctor in de Geneeskunde. De titel van het proefschrift is ‘Trans-criptomic studies in human ageing and longevity’. Promotoren zijn Prof.dr. P.E. Slagboom en Prof.dr. G.J. van Ommen. Dhr. L.W.S.W. Amkreutz hoopt op don-derdag 19 december om 15.00 uur te promoveren tot doctor in de Archeolo-gie. De titel van het proefschrift is ‘Per-sistent Traditions. A long-term perspec-tive on communities in the process of Neolithisation (5500-2500 cal BC)’. Pro-motor is Prof.dr. L.P. Louwe Kooijmans.Dhr. V.J. Kalkman hoopt op donder-dag 19 december om 16.15 uur te pro-moveren tot doctor in de Wiskunde en Natuurwetenschappen. De titel van het proefschrift is ‘Studies on phylogeny and biogeography of damselflies (Odo-nata) with emphasis on the Argiolesti-dae’. Promotor is Prof.dr. P.C. van Welzen.

8 Mare · 12 december 2013

Maretjes

Academische Agenda

De prijs voor een Maretje bedraagt €8,– per 30 woorden, opgegeven via redactie@mare.leiden-univ.nl uiterlijk t/m maandag 16.00 uur. Maretjes aangeboden voor commerciële doeleinden wor-den niet geplaatst, evenmin als Maretjes waarin zaken worden aangeboden die de waarde van 4.500 euro te boven gaan.

Nieuwe begeleiders gezocht voor bijles/huis-werkbegeleiding Buurthuis Vogelvlucht Leiden-Zuid. Acht leerlingen basisonderwijs groep 7 en drie leerlingen groep 4 en 5 helpen met begrijpend lezen, spelling en rekenen. Zes leerlingen uit groep 6 hulp bij lezen, woordenschat en rekenen. Drie leerlingen met vergoeding van €5,- en €7,- per les. Voortgezet onderwijs: één leerling MBO, rekenen en Engels. Marokkaanse jongen, wiskunde, 2havo, tot €10,- per les. Leiden-Noord zoekt begeleiders voor 18 leerlingen basisonderwijs groep 4 t/m 7, waarvan vijf met vergoeding. Voortgezet on-derwijs, hulp voor: Iraaks meisje, Engels, 4vmbo. Marokkaanse jongen, Nederlands, studievaardig-heid bij leervakken, 2havo. Marokkaans meisje, Nederlands, Engels, brugklas vmbo-havo. Soma-lisch meisje, wiskunde, 3vmbo. Marokkaanse jon-gen, Nederlands, Engels, brugklas. Marokkaans

meisje, natuurkunde, 2vwo. Marokkaanse jongen, wiskunde, biologie, brugklas. Marokkaans meisje, wiskunde, studiebegeleiding, brugklas. €5,- per les. Marokkaans meisje, Nederlands, brugklas vmbo-TL. Marokkaans meisje, Engels, 3havo. Marokkaans meisje, wiskunde, scheikunde, 3vwo. Ethiopisch meisje, wiskunde, 3vwo, €5,- per les. Marokkaans meisje, Engels, 3vwo. Marokkaanse jongen, Ne-derlands, 2vmbo. Marokaans meisje, Nederlands, bruglas vmbo. Onderwijswinkel, Driftstraat 77, ma, wo en do, 15-17u. Tel: 071-5214526. E-mail: hdekoo-men@owwleiden.nl.

Ga deze zomer mee naar India Heb jij zin om vrijwilligerswerk te doen met straatkinderen in India? Ben je tussen de 18 en 25 jaar oud? Bezoek dan www.samen.org en meld je aan voor onze groepsreis.

Lezing: De levende Kosmos, waar komen de Natuurwetten vandaan? Door Stichting I.S.I.S. Toegang gratis. Woensdag 18 december, 20.00 uur. Plaats: Leiden, Lorentzkade 15a (vlakbij Lam-menschansweg). Inlichtingen: 0713617417. Zie www.stichtingisis.org voor meer info.

Advocate: ik ben naïef geweest> Vervolg van de voorpagina

Duffy: ‘Amerika is bijvoorbeeld net als alle andere landen verplicht om gevangenen te berechten of vrij te laten. Dat gebeurt nu niet. Het is van belang dat er druk wordt gezet op landen zodat zij zich houden aan het internationaal recht. Dat is niet makkelijk en er zijn geen eenvoudi-ge oplossingen. Het is vooral een po-litieke kwestie. Als advocaat probeer je het gebrek aan respect van landen ten opzichte van mensenrechten en international recht aan het licht te brengen. En je gebruikt de wettelijke middelen die beschikbaar zijn om rechtenschendingen te bestrijden. Het is vervolgens aan politici om verandering te brengen.’

Ze is voorzichtig optimistisch. ‘Kijk maar naar het Joegoslavië-tri-bunaal. Daar zei iedereen aanvanke-lijk ook: “Ach, Karadzic en Mladic

die pakken we nooit.” Dat is toch ge-lukt. Het kost tijd om dit soort zaken aan te pakken binnen het bestaande juridische raamwerk. Landen moe-ten er voor kiezen zich te houden aan gemaakte internationale afspra-ken. Maar het feit dat er grote uitda-gingen zijn, betekent niet dat landen internationaal recht naast zich neer mogen leggen en er voor kiezen om met targeted killings terorrismever-dachten uit te schakelen.’

Duffy: ‘Toen ik in 2005 een eerste versie van dit onderzoek presen-teerde, ging ik er niet vanuit dat er in Guantanamo werd gemarteld. Ik weet nu wel beter. Ik was naïef. Het duurde even voor de wereld zich realiseerde wat er allemaal aan de hand was. Nu moeten staten laten zien wat ze er van geleerd hebben en hoe ze willen voorkomen dat het blijft misgaan.’

Het verzet tegen illegale activitei-

ten groeit, merkt de advocate.‘Guantanamo is wereldwijd ver-

oordeeld. In overleg tussen de VS en andere landen is er wel aandacht voor. Ook over de black sites wordt gesproken.’

Er komt meer aandacht voor de koppeling met mensenrechten. ‘In-ternationale spelers hebben gemerkt dat hun aanpak contraproductief is. De ergste overtredingen van men-senrechten in de oorlog tegen ter-reur worden juist gebruikt om ter-roristen te rekruteren.’

Barack Obama erkende dat zelf tijdens een persconferentie in 2008. ‘Guantanamo is probably the num-ber one recruitment tool that is used by these jihadist organizations’, aldus de president.

Het lukte hem echter nog niet om het kamp te sluiten. En Abu Zubay-dah zit nog steeds vast zonder zicht op vrijlating. VB

Guitar HeroNieuwe hiërarchie voor klassieke gitaristen

Componisten maken beperkt gebruik van de mogelijkheden van de gitaar. Promovendus Marlon Titre verza-melde alle klankvariaties in een library of sounds en bedacht een nieuw model. ‘Luister!’

Door MarLeeN VaN WeseL ‘Die tabs waar-mee iedereen dankzij internet Stair-

way to Heaven kan spelen zijn eigenlijk niet zo heel modern. Ze werden eeuwen

geleden al gebruikt door luitspelers’, weet Marlon Titre (1982). Dinsdag promoveer-

de hij op zijn proefschrift Thinking through the guitar. The sound-cell-texture chain, een gitaarhandboek voor componisten.

Het notenschrift, met vijf lijntjes waarop bolletjes de toonhoogte aangeven, is tame-

lijk lastig om te vertalen naar de snaren van je gitaar, zeker voor beginners. Van-

daar de veelgebruikte tabs-variant. Ti-tre: ‘Op een piano zit dáár de laagste

en dáár de hoogste toon en de rest zit er keurig op volgorde tussenin.

Bij een gitaar ligt het wat com-plexer. Zeker bij het compone-

ren van een heel orkeststuk van noot tot noot, voor ver-

schillende instrumenten, is wat meer kennis van gitaarcomposities best handig. Vaak beperken componisten zich tot enkelstemmige gitaar-composities. Maar bij een solostuk, waarbij je een muzikaal weef-sel moet creëren dat op zichzelf interes-sant genoeg is, zie je dat een gitaar veel meer toepassingen heeft.’

Lange tijd behielpen gitaristen zich met ei-

gen vertalingen van Bach en Beethoven, of

werkten ze met speci-fieke gitaarcomponisten.

De Spaanse klassiek gita-rist Andrés Segovia deed

gedurende de twintigste eeuw wel wat toenaderingspogingen.

Titre: ‘Hij nodigde componisten uit om ook voor de gitaar te schrij-

ven. Meestal kwam het erop neer dat zij íets componeerden, maar dat hij nog flink

moest krassen en noten moest toevoegen om het

echt geschikt te maken. Zo werd hij een soort co-componist.’

Wat betreft rock en pop noemt Titre zichzelf een leek. ‘Maar volgens mij vertalen bandleden uit die genres ook vaak hun eigen partijen voor zichzelf.’

‘In een interview met Björk las ik dat zij voor elk nieuw album eerst een library of sounds samenstelt. Dat vond ik een intrigerend idee. Ik besloot ook zo’n library te maken van gitaarklan-ken. Ik begon met bladeren door par-tituren, op zoek naar rare klanken en typische structuren.’ Hij deed daarbij een aantal ontdekkingen. ‘Hoewel je nooit zult weten of die variaties ooit al ergens op een zolderkamertje geklonken hebben, of in een compositie die ik nog niet heb gehoord.’

Hij onderscheidde drie niveaus: sound, cell en texture. Een sound is een noot, bij-voorbeeld de ‘d’ of de ‘e’. Een texture kan bestaan uit wel honderden noten achter elkaar. ‘Maar daar zit nog een schakel tussen. Luister!’

Hij pakt zijn gitaar, raakt met zijn linkerhand een snaar om een sound te vormen, en maakt met rechts een tokkelbeweging. ‘Je hoort nu méér dan een sound. Dit is hoe het werkt bij een gitaar.’ Op deze driedelige hiërarchie liet hij twaalf klankcategorieën los, zoals getokkel, slagwerk of de zogenaamde bot-tleneck; een glazen of metalen buisje waar-mee je over de snaren glijdt, typisch voor bluesmuziek.

Met zijn inventarisa-tie hoopt hij wat toe te voegen aan de kennis van componisten. Dat het lastige instrument toch zo populair was en is, komt volgens hem doordat de gitaar zich goed leent voor verschil-lende stijlen. ‘Er worden heus altijd gitaarcomposi-ties gemaakt, vaak in samen-werking met een professionele gitarist. Maar nu kan een com-ponist meteen op een hoger niveau beginnen met die gitarist, of alleen.’

Marlon Titre, Thinking through the guitar. The sound-cell-texture chain, proefschrift, binnenkort als boek verkrijgbaar

Achtergrond

12 december 2013 · Mare 9

Maretjes

From the moment Nelson Mandela left gaol after 27 years and walked to freedom with his fist held high, South Africa was no longer “the world’s skunk”.

BY INEKE VAN KESSEL All of a sudden, South Africa was cool: university delegations stumbled over each other in a rush to re-establish for-mer academic ties or forge new ones. Droves of students wanted to visit the country for fieldwork or internships and wrote glowing dis-sertations about the miracle being accomplished on Africa’s southern-most tip: reconciliation in a nation that until recently teetered on the brink of racial war. Democracy and equal rights were introduced after a century of colour bars and denied rights.

The miracle was not the work of one man; nonetheless, the amazing appeal of South Africa is largely due to one person, Nelson Mandela, who died last week, at home in Jo-hannesburg, aged 95.

From the moment, on 11 Febru-ary 1990, when Nelson Mandela, af-ter spending 27 years in gaol, walked through the prison gates to freedom with his fist held high, South Africa was no longer “the world’s skunk”– as he called it in his inaugural ad-dress as President in 1994 – but its favourite pet. Long years of isolati-on, sanctions and boycotts came to an abrupt end.

Mandela had demanded that he should be in control of his release: he left when he chose. On his arrival on Robben Island more than a quar-ter of century earlier, he had also refused to conform to his guards’ script: they were waiting for the ne-wly arrived prisoners with dogs and clubs and ordered the prisoners to move at a jog trot. Mandela made sure he was walking in front and as a result, the little group, their heads held high, marched through the pri-son gates at a normal walking pace.

Staying in control was the main theme of his life. He could be char-ming and persuasive when he wan-ted, stubborn and tenacious when he deemed it necessary. He used his remarkable charisma initially to help his fellow prisoners and la-ter for the good of his country. He accepted countless invitations from places in South Africa and the rest of the world, but always discreetly tried to get something in return, not for himself but to combat Aids or to boost the chances of South Africa’s children.

In the university race for a strate-gic position in the South Africa, Lei-den University won the star prize: 12 March 1999 saw Rector Magnificus Willem Albert Wagenaar present the eighty-year old freedom fighter with an honorary doctorate in the Pieterskerk.

Mandela, on a state visit to the Netherlands, had made sure, in his engaging way, that he got something in return: the university announced the founding of the Mandela Scho-larship Fund, a scholarship scheme for South-African students who

Nelson Mandela, a brand second only to Coca-Cola in global recognition

The best weapon to change the world

want to do part of their course in Leiden. In the past, Leiden Uni-versity had been careful to keep its distance from the struggle for free-dom in South Africa, but now both parties were happily united under Mandela’s motto: “Education is the most powerful weapon which you can use to change the world”.

The miracle of the rainbow na-tion – as Archbishop Desmond Tutu called the new South Africa – appealed to many. South Africa served as a model for Africa, even as an example for the world. The Truth and Reconciliation Commission, headed by Tutu, attempted to defuse the past by rewarding the disclosure of crimes committed in the past by dropping charges. The criminals were not required to express their regret and the victims could have their say and found a sympathetic ear. But for many, this did not give them the satisfaction they required after all the injustice that they had suffered, partly because the finan-cial redress was rather meagre.

Nonetheless, the Commission remained a popular subject for dis-sertations among Dutch students who regarded it as a prime example of reconciliation. In South Africa, however, it was often said the Com-mission discovered much truth but brought about little reconciliation. The chairman of the Commission, Tutu, regarded reconciliation as a moral command, but President Mandela viewed it more as a politi-cal necessity.

Black South-Africans did not re-ally want reconciliation either: su-rely they had not made their great sacrifices during the long strug-gle against apartheid just to patch things up with the white populati-on? Their hopes were fixed on a fai-rer, more equal society, on “a better life for all”, as the African National Congress promised.

Nelson Mandela, the Champion of Reconciliation, is an image held dear particularly in the West and among white South-Africans: a man who, after 27 years of prison, did not show any resentment, bitterness or rancour; a leader who put aside all his personal sentiments for the good of his country and his people. But the euphoric moments of sha-red rainbow pride were few and far between and despite Mandela’s tire-less attempts to build bridges, South Africa remains deeply severed along the old racial dividing lines.

Black South Africans regard Man-dela as a larger-than-life hero, but they admire him more as the leader of the armed struggle, the man who challenged the apartheid regime, who was not broken by years of im-prisonment and who would respond sharply if he suspected any double-crossing in the negotiations on the transition to a democratic majority administration.

Nelson Mandela remains a para-dox. His irresistible charm concea-led a core of indomitability and his smooth manners concealed iron discipline, the product of an educa-

tion at Methodist boarding schools and 27 years of incarceration. He was a quintessential, British-style gentleman without ever denying his African roots.

Mandela would often quote his favourite lines of poetry to which he had clung during those hopeless years on Robben Island:  “I am the master of my fate; I am the captain of my soul”. In the scarce moments he lost control, he would seem comple-tely lost: when asked in Court to ex-plain why he had applied to divorce Winnie, he was suddenly a lonely old man. He found a new partner in Graça Machel, a strong woman with a turbulent past as the widow of Mozambican freedom fighter and President Samara Machel.

Nelson Mandela was, consecuti-vely, the inquisitive boy at the court of his guardian in Tembuland, the passionate lawyer, the dandy stealing the limelight in the nineteen-fifties night-life of Johannesburg, the po-litical leader who led campaigns of civil disobedience, the captain of the armed underground resistance, the world’s most famous political priso-ner, the nation’s first democratically elected President, the man with whom everyone wanted to be seen: the black and the white population of South Africa and world leaders, from Clinton to Castro.

White South-Africans would ask for an autographed picture as a gift for their grandmothers – grandmo-thers who had grown up in an era in which Mandela’s name was linked to

the threat of terrorism and commu-nism, an era in which the possession of his portrait and quoting from his publications or speeches were cri-minal offences.

In 1999, after his first term as President, he withdrew to dedi-cate himself to the Nelson Man-dela Children’s Fund, to promoting South Africa internationally and to combating Aids.

His activism resulted in clashes with his successor, Thabo Mbeki, whose politics of denial signed the death warrants of countless sufferers.

This was one of the few times that Mandela – a loyal and senior member of the ANC, a loyalty that made him wont, all to often, to shield incompetent or corrupt comrades – openly opposed gover-nment policy. But the ANC proved incapable of maintaining Mandela’s high standards of integrity and was crippled by bickering factions and tainted by corruption scandals.

Mandela’s many images will con-tinue to flourish after his death, in-spiring new generations. But if eve-ryone can foster his or her personal Mandela legend as he or she sees fit, we also run the risk of opportunism and commercialization. The Great Director can’t control the use or abuse of the Mandela brand, which is said to be second only to Coca-Cola in global recognition.

Ineke van Kessel is a researcher at the Africa Studies Centre Leiden

In the university race for a strategic position in the South Africa, Leiden University won the star prize: 12 March 1999 saw Rector Magnificus Willem Albert Wagenaar present the eighty-year old freedom fighter with an honorary doctorate in the Pieterskerk. Photo by Taco van der Eb

Mandela’s many images will continue to flourish after his death

10 Mare · 12 december 2013

English page

FILMTRIANONThe Hobbit: The Desolation of Smaugdagelijks 20.30za. 13:00 + za. zo. 17.00 + wo. 13.30The Butler dagelijks 18.30 + 21.30za. 14.00De nieuwe wildernisdagelijks 19.00za. + wo. 14.30Captain Phillipsdagelijks 21.30KIJKHUISElle s’en va dagelijks 18.30La grande bellezzadagelijks 21.00zo.14.00Inside Llewyn Davisdagelijks 19.00 + 21.30zo. 14.30LIDOFrozen 3Dza. zo. 12.45 + 15.30 + wo. 14.30The Hunger Games : Catching Fire vr. za. zo. 18.00 + 21.30za. zo. 13.30do. + ma. di. wo. 20.30Mannenhartendagelijks 18.45 + 21.30za. zo. 15.30Saving Mr. Banks dagelijks 18.30 + 21.30Tarzan 3Dwo. 14.30Bro’s Before Ho’s dagelijks 19.00 + 21.30Soof dagelijks 18.45 + 21.30

MUZIEKQBUSRay Bonnevillewo 18 dec. 20.30 €10DE TWEE SPIEGHELSEwald Ebings Jamcakesvr 13 dec. 21.00Chris Koenen en Bart Landstraza 14 dec. 16.00 Kees Krabben Quartetzo 15 dec. 16.00Jamsessie o.l.v. Sven Rozierma 16 dec. 21.00Unpluggedwo 18 dec. 21.00STADSGEHOORZAALYsaÿe Kwartetdo 12 dec. 20.15 vanaf €20De Kikza 14 dec. 20.15 €19,50The London Community Gospel Choirwo 18 dec. 20.15 vanaf €22,50SCHELTEMA COMPLEXLicks & Brainsdi 17 dec. 20.00 €7,50DA VINCI COLLEGELeids Harmonieorkestza 14 dec. 20.00 €5

THEATERSOCIETEIT DE BURCHTJoke van Leeuwen: De kracht van positief omvallendo 12 dec. 19.30 €5LEIDSE SCHOUWBURGEgon Kracht & The Troupe: Het oog van Leonardodo 12 dec. 20.15 vanaf €10Jon van Eerd: Harrie en Twee Meestersza 14 + Zo 15 dec. 20.15 vanaf €10Richard Groenendijk: Alle dagendi 17 dec. 20.15 vanaf €10De goede mens van Sezuan (Brecht)wo 18 dec. 20.15 vanaf €10THEATER INS BLAUPS | theater: Ons Bloeddo 12 + vr 13 dec 20.30 €13,50Dood Paard: Omg! XMAS-Show Wtf?ma 16 dec 20.30 €15Alsof het voorbij iswo 18 dec. 20.30 €17IMPERIUM THEATERMoord in de kerststalvr 13 + za 14 dec. 19.30 vanaf €10zo 15 dec. 15.30

In De goede mens van Sezuan van de Duitse schrijver en toneelmaker Bertolt Brecht (1898-1956) daagt Toneelgroep Maastricht het publiek uit met ethische dilemma’s.Regisseur Arie de Mol, waarom hebben jullie voor dit werk van Brecht gekozen?‘Het is een heel mooi verhaal dat ragfijn fileert voor welke keuzen we staan. Hoe moeilijk er balans is te vin-den tussen zwart en wit. Die spagaat is heel interessant. De mens is echt een overlevingsbeest. Zorgen dat het met je zelf goed gaat, dat willen we nog wel. Maar ook een voor anderen zorgen, om het een beetje aangenaam te houden in de wereld, dat is toch iets anders. Deze tegenstelling zie je nu ook in de politiek terug. Links wil een wereld waar je elkaar wilt helpen. Rechts richt zeer meer op het indivi-dualisme. We leven in een jungle en de sterkste overleeft.’

Waar gaat het stuk over?‘In een Chinese stad helpt het hoertje Shen Te drie goden. Ze wordt voor haar liefdadigheid beloond met geld. Maar haar zachte karakter zorgt er-voor dat zij in grote problemen komt. De hoofdpersoon cijfert zichzelf he-lemaal weg. Dat loopt niet goed af. Er

Geen idee waar het over gaatNederbiet verklaard door The Kik

The Kik staat zaterdag in de Stads-gehoorzaal met De Veelste Grote Nederbiet Show. ‘We ouwehoeren altijd al meer dan dat we spelen. In het theater komt dat goed tot z’n recht.’

DOOR MARLEEN VAN WESEL ‘Een onwijs gekkenhuis is het hier’, zucht Dave von Raven als hij na vijf gemiste op-roepen zelf terugbelt. ‘Ik had mijn telefoon laten liggen in het theater waar we gisteren speelden, maar ik heb hem toch weer gevonden.’ In-middels is hij met zijn bandgenoten van The Kik aan het opbouwen voor de volgende show.

‘Het is allemaal redelijk snel ge-gaan. Alhoewel, we spelen al vijf-tien jaar in allerlei bandjes, dus ook weer niet zó snel. Het komt door allerlei dingen bij elkaar opgeteld: dat we de huisband van De Wereld Draait Door werden, dat we net daarvóór op het Nederlands waren overgegaan, en dat we net daarná op Lowlands speelden, wat wel prettig ging.’ Zaterdag staan de heren met De Veelste Grote Nederbiet Show in de Stadsgehoorzaal.

Kun je, als zelfverklaard neder-bietambassadeur, vertellen wat daar nou zo mooi aan is?‘Nadat je The Kinks en The Beatles hebt gevonden, kijk je eerst wat er nog meer uit Engeland komt. Pas daarna ontdek je dat er ook onwijs goeie nummers op de hoek van je straat opgenomen zijn. Muziek in je eigen taal heeft daardoor haast iets exotisch. Dat is het gerse. Die gasten kun je bij wijze van spreken opzoe-ken en een hand geven.

‘Er doen aan elke Veelste Grote Nederbiet Show ook een paar cory-feeën mee. Wie is telkens een beetje een verrassing. Niet iedereen heeft

zin om ons achterna te reizen naar Groningen, Zwolle, Rotterdam en Leiden. We hebben trouwens ook telkens wat hedendaagse popmuzi-kanten. Vorige week bijvoorbeeld Guus Meeuwis. Onwijs leuk! Maar ook meteen de laatste keer hoor.’

Die is er dus in elk geval níet bij in Leiden.‘Nee, oké. Maar verder zeg ik niks. We willen juist niet op hún namen meeliften. We draaien op onszelf. Zij krijgen vervolgens op het podium een hele bloemlezing over zich heen.’

Waarin verschilt zo’n theatertour het meest van een concertzaaltje of een festivalweide? ‘Het betekent niet alleen dat je je elektrische gitaar omwisselt voor een banjo. Je moet er een beetje een circus van maken. We waren altijd al een band die op het podium meer stond te ouwehoeren dan te spelen. In het theater komt dat goed tot z’n recht. Met een hoop improvisatie en een beetje regie vertel ik dan over de geschiedenis van de nederbiet.’

Was nederbiet iets groots?‘Niet bepaald. In een jaar of vier zijn er zo’n veertig nummers uitgeko-men. De teksten zijn absurd. Waar een nummer als “Spat niet met pap” over gaat, weet niemand. In andere landen gingen beatnummers over meisjes, auto’s, dat soort dingen. In Nederland over niks. Dat is het spe-ciale eraan.

‘We maken muziek waar we van houden en we houden van beat. Maar wat wij maken is eerder pop-muziek zoals popmuziek bedoeld is. Mooier kan ik het eigenlijk niet zeg-gen. Wel lelijker.’

The Kik, De veelste grote Nederbiet show, Stadsgehoorzaal Leiden14 december, 20.15 u, vanaf €14,50

Denk niet zus of zo, maar denk naToneelgroep Maastricht brengt Brecht op de planken

wordt over haar heen gelopen. Alleen zacht en goed zijn, werkt dus niet.’

Shen Te heeft een mannelijk alter ego Shui Ta; een neef die wel van aanpakken weet. Waarom is deze dubbelrol van belang?‘Shui Ta lukt het wel te overleven, maar maakt daar geen vrienden

mee. Het illustreert twee kanten van de mens. Hard en zacht. Twee kanten die eigenlijk elkaars bestaan niet erkennen. Dat is het mooie: het is haast een onmogelijke opgave om de balans tussen deze twee kanten te vinden.’

Brecht was zeer links. Neemt hij het niet te veel op voor de gekne-

velde arbeider?‘Het wordt vaak gezegd dat zijn stukken zo links zijn. Opvallend genoeg is dat niet het geval. Hij stelt ethische dilemma’s, belicht de maatschappij vanuit verschillende invalshoeken. En hij kiest geen par-tij. In het stuk komen bijvoorbeeld een huurder en een huurbaas voor. De huurder kan niet meer betalen. Brecht heeft in deze situatie ook be-grip voor de verhuurder. Die moet ook verdienen om brood te kunnen kopen.

‘Brecht legt de vinger op de zere plekken en laat zien hoe klein van geest we zijn. Maar hij geeft geen oordeel. Het publiek moet telkens zelf inschatten: wat zou ik hebben gedaan? Het enige wat Brecht zegt: “Denk niet zus of zo, maar denk na.” Kijk in de spiegel en stel je de vra-gen: welke keuzes heb ik vandaag gemaakt? En had dat niet beter gekund?

‘We moeten streng zijn voor ons-zelf. Ik denk dat dat ook nodig is, als we nog iets willen met deze wereld tenminste.’

DOOR VINCENT BONGERS

Toneelgroep Maastricht, De goede mens van Sezuan, Leidse SchouwburgWo 18 dec, € 10-28,50‘Brecht legt de vinger op de zere plek.’ Foto Ben van Duin

The Kik, met vooraan Dave von Raven. Foto Andreas Terlaak

12 december 2013 · Mare 11

Cultuur Agenda

Bandirah

‘Soms bellen er naakte dudes aan’Willemijn de Vos (19), biomedische wetenschappen

Foto Marc de Haan

Huis ‘S5’: Steenschuur 5 Bewoners: 20 (Minerva en Quintus)Kamer: 12 m2Betaalt: 340 euro

Hoe kom je aan deze kamer?‘Ik wilde graag in een groot Minervahuis wonen. Als je met zijn vieren woont, eet je nog de helft van de week alleen. In een groot huis zijn er altijd mensen om mee te koken, te kletsen en te eten. Ik was hier in de El Cid-week al langsge-gaan en vond de meiden meteen su-perleuk. Gelukkig werd ik uitgenodigd om te komen hospiteren. Ik woon nu in de sjaarzenkamer, een van de kleinere kamers van het huis. Maar ik ben er ont-zettend blij mee. We zijn dit jaar met een grote lichting: Minerva had bijna vier-honderd nieuwe leden. Daardoor heb-

ben niet alle meiden een kamer in een Minervahuis kunnen vinden.’

Is het geen chaos met twintig bewo-ners?‘We zijn met tien Minervanen en tien Quinten, maar de verdiepingen van de verenigingen blijven behoorlijk geschei-den. We zeggen elkaar natuurlijk wel gedag, maar verder delen we eigenlijk alleen de voordeur en de wasmachine. We wonen dus eigenlijk met zijn tienen.’

Word je nooit gek van al die meiden?‘Nee, helemaal niet, ik vind het heerlijk. Ik wilde vroeger altijd graag een grote zus hebben, nu is het net alsof ik ne-gen grote zussen heb. Natuurlijk is er wel eens een meningsverschil, maar dat wordt snel bijgelegd. Met mannen in

huis is de sfeer toch anders. Hier begrijpt iedereen elkaar, en je kunt in je pyjama en zonder make-up over de gang lopen of de laatste roddels uitwisselen.

‘Er hangt een goede sfeer in huis. Er is altijd ruimte voor een grapje. Laatst deden we bijvoorbeeld het drinkspelle-tje ‘icing’, maar dan met Flügel in plaats van Smirnoff Ice. Eén van de meiden verstopte overal Flügel in de fusie, waar-na de rest het moest zoeken. Je moet het drinken zodra je het vindt. De volgende ochtend wilde een van mijn huisgenoot-jes ontbijt maken toen ze er een in de broodtrommel vond…’

Zijn er speciale huistradities?‘Ik kan zo snel niets bedenken, behalve dat je op snoep moet trakteren als je je sleutel vergeet. Er is wel wat rivaliteit

met het mannenhuis aan de overkant. Ze hebben een speciale regel. Wie ver-liest met kaarten moet naakt, met alleen een gitaar om, bij ons aanbellen, en ons zover krijgen om de deur open te doen. Omdat we een intercom hebben, wordt dat niet snel zomaar gedaan.

‘Ik was laatst een keer alleen thuis met een andere eerstejaars en wij wis-ten hier niets van af. Om half één ging de bel. Er stond een jongen voor de deur die een wc-rol wilde lenen. We stonden al halverwege de trap toen we het ge-voel kregen dat er iets niet klopte. Toen we uit het raam keken stond er een naakte dude voor de deur. We hebben de wc-rol maar uit het raam naar hem gegooid. De deur bleef dicht.’

Door Petra MeIjer

Studentenrelaties

Het wilde liefdesleven van De Student is een van de hardnekkigste clichés over het studentenleven. De moderne Student is namelijk vaste klant bij de soa-kliniek, wisselt maandelijks van seksuele geaardheid en sextext zich een dubbele duimbreuk.Clichés zijn er om overdreven te wor-den, dus in werkelijkheid valt het wel mee met die Student. toch zijn seri-euze relaties vaak iets voor na de bul-uitreiking, wanneer we de grotemen-senwereld binnenstappen, fulltime moeten werken, huizen gaan kopen en meer van dat soort silliness. Dat is althans mijn idee: waarom al vroegtij-dig fulltime saai en verantwoordelijk zijn, wanneer ik dat de rest van mijn leven nog zal moeten?

Het studentenleven is juist het al-lerlaatste baken in de zee van ver-antwoordelijkheden: je kan nog een beetje wild en roekeloos zijn, je mag nog eens schaamteloos je moeder bellen voor instructies over dweilen of eieren koken, en deadlines zijn er om door middel van creatieve smoesjes, pruillippen en een flinke dosis wim-pergeknipper te overschrijden.

Desondanks verzeilen veel stu-denten na verloop van tijd toch in zo’n serieuze relatie. Ik zag hen, en ik schudde meewarig het hoofd. Moet dat nou? Ben je je sociale leven dan echt zat?

tot ik natuurlijk zélf een van die studenten werd. Zonder er erg in te hebben. en nu ben ik zelf saai en ver-antwoordelijk. Natuurlijk moet ik nog steeds mijn moeder bellen wanneer ik kliekjes een tweede keer op wil warmen maar Google me niet precies kan vertellen of ik daar nou al dan niet van zou doodgaan. en ik sta door-gaans ook alleen maar op wanneer vriendlief me aan het einde van zijn lunchpauze heeft wakker ge-sms’t. Ik ben nog steeds een doorsnee student, maar wel een beperkte.Ik ben namelijk ook financieel be-perkt, en het risico op dehydratatie bij het uitgaan kan ik doorgaans enkel inperken door een strategische portie flirten. op vakantie wil ik bovendien ook graag couchsurfen, waarbij ik de host bij voorkeur uitkies op basis van zijn ogen/kapsel/wasbordje. In de serieuze relatie wordt er echter niet meer zomaar geflirt, en die host mag ook geen ‘hij’ meer zijn. Dus ik ben beperkt. en ja, dat vind ik soms wel jammer. Ik vind flirten leuk, ik vind gratis drankjes leuk - en wasbordjes, daar kan ik ook mee leven.

Maar dan lig ik soms naar die lief slapende man naast me te kijken, en weet ik dat het eigenlijk ook wel fijn is dat Hij ’s morgens niet het huis uit geschopt hoeft om vervolgens nooit meer gebeld te worden. Dat Hij mijn allerbeste vriend is. en dan bedenk ik, god, wat ben ik godsgruwelijk saai geworden.

Maar god, wat is dat ook fijn, dat ik niet meer in die wachtkamer moet, en dat mijn duim eindelijk eens rust heeft.

talItHa DeHaeNe

12 Mare · 12 december 2013

Kamervragen Bolwerkers