LUMC Magazine 2015 nr. 1

HET ZIEKENHUIS THUIS

HET Zorg achter de voordeur

FEBRUARI 2015#1

ADRENALINE OP DE OK

Superingewikkelde operaties

Goed slapen spreekt niet vanzelf

LM1501_01_Cover.indd 1 10-02-15 15:17

LUMC MAGAZINE2

‘Ik begeleid een leerling en

dat vind ik altijd leuk’

FOTO

: MAR

C DE

HAA

N

LM1501_02-03_AanDeSlag+Inhoud.indd 2 11-02-15 12:25

LEIDS UNIVERSITAIR MEDISCH CENTRUM3

Inhoud

Het ziekenhuis thuisVIER PATIËNTEN VERTELLEN OVER DE ZORG DIE ZĲ IN

HUN EIGEN HUIS ONTVANGEN

En verder

Uitzonderlijke operaties Apneu en andere ‘slaapziektes’

Joppa Kastelein gaat aan het werk LUMC-nieuws Infografi sch

Wat als de stroom uitvalt? In de wachtkamer De kennismaking

COPD-patiënt ontmoetonderzoeker

Bevolkingsonderzoek darmkanker Ziet u er nog brood in? Voor- en tegenstanders over brood

Uit de KunstAndrea Kleekamp over ‘Fazant’

Recept‘Broodje verkeerd’

De werkdag van Joppa zit erop Agenda Post van…

Gĳ s uit Noordwĳ k

20

1408

Vrĳ dag . uur, parkeergarage.Joppa Kastelein begint haar dag als verpleegkundige bĳ Thoraxchirurgie

VROEG ZEG!Ja, dat hoort bĳ deze dienst. Ik heb redelĳ k geslapen hoor!

WAT STAAT ER VANDAAG OP HET PROGRAMMA?Ik begeleid een leerling die haar opleiding aan het afronden is. Ze heeft een proeve van bekwaamheid geschreven en die ben ik aan het beoordelen. Vandaag moet ze een bepaald aantal patiënten coördineren. Dat betekent: leiding geven en initia-tief nemen.

EN VERDER?Daarnaast gaat de gewone patiënten-zorg altĳ d door.

WAT IS JE GROOTSTE UITDAGING?Ik denk dat het spannend is voor de leerling, dus ik wil haar graag op haar gemak stellen. Dat lukt vast.

KĲ K JE HIERNAAR UIT?Ja, ik vind dit leuk om te doen. Maar gewoon werk vind ik ook prima.

WANNEER HEB JE VOOR HET LAATST GEWERKT?Dat was maandagochtend, toen kwam ik uit de nachtdienst.(MvB)

Joppa Kastelein, verpleegkundige:

“ Patiënten-zorg gaat altijd door”

LM1501_02-03_AanDeSlag+Inhoud.indd 3 11-02-15 12:26

LUMC MAGAZINE4

LUMCnieuws

VRAAGJE AAN

Een oplossing voor de antibiotica-crisis?

‘Geen resistentie tegen nieuw antibioticum’, kopt NRC Handelsblad op januari. Ameri-kaanse en Duitse onderzoekers hebben een stof gevonden, teixobactin, die bacteriën kan doden en waartegen ze niet snel resistent worden. Is dit een oplossing voor de drei-gende ‘antibiotica-crisis’, die vaak wordt voorspeld?“Vooral de manier waarop ze het hebben weten te onderzoeken vind ik interessant”, zegt arts-microbioloog Herman Wunderink van het LUMC. “Teixobactin wordt geprodu-ceerd door de bacterie Eleftheria terrae, die we voorheen in het lab niet konden kweken. Dat geldt trouwens voor procent van de omgevingsbacteriën. De onderzoekers hebben een apparaatje ontwikkeld, de iChip, dat ze in de grond stopten. Bacteriën die daar leven, vermenigvuldigden zich in het apparaat. Na die eerste groeifase kon de bacterie alsnog naar het laboratorium wor-

den gehaald. Met deze techniek kunnen we veel meer bacteriën kweken dan voorheen en kunnen we onderzoeken of ze bacterie-dodende sto� en aanmaken.”Het zou inderdaad kunnen dat teixobactin minder vatbaar is voor resistentie dan be-kende medicĳ nen zoals penicilline, beaamt Wunderink. “Teixobactin werkt anders in op de celwand, en bacteriën kunnen zich daar niet snel tegen beschermen. Maar het is nog te vroeg om te stellen dat tegen teixo-bactin geen resistentie mogelĳ k is. Verder werkt teixobactin niet tegen alle bacteriën: sommige hebben om hun celwand een beschermende buitenlaag zitten.”Of teixobactin nuttig zal zĳ n voor de medi-sche praktĳ k zal nu moeten blĳ ken: “Het is alleen getest in het lab en bĳ muizen. Of het bĳ mensen werkt en of het giftig is, moet nog uitgezocht worden. Dat zal zeker een paar jaar kosten.” (JO)

Het LUMC heeft contracten met alle verzekeraars, maar niet

voor al hun polissen. Zogenoemde ‘budgetpolissen’ – die onder allerlei namen verkrĳ gbaar zĳ n – vergoe-den alleen de goedkoopste zorg-aanbieders. Omdat het LUMC vooral ingewikkelde zorg levert, passen wĳ niet in dat plaatje. Wĳ hebben daarom geen contracten voor bud-getpolissen. Nu wil dat niet zeggen dat je hier niet geholpen wordt met een budgetpolis. Sowieso wordt de zorg wél volledig vergoed als een ander ziekenhuis je doorverwĳ st, zoge-noemde ‘derdelĳ nszorg’. Ook acute zorg, verloskundige zorg en zorg aan minderjarigen wordt binnen de budgetpolissen volledig vergoed. Kom je voor iets anders, dan kun-nen we je helpen maar betaal je een eigen bĳ drage. Hoe hoog die bĳ drage is, bepaalt de verzekeraar. Zorgaanbieders zoals het LUMC zĳ n verplicht hun patiënten te waar-schuwen als de behandeling niet of slechts gedeeltelĳ k vergoed wordt. Maar dat is lastig: we hebben maar beperkt zicht op iemands precieze polis. Ons advies is dus om het zelf in de gaten te houden. Dat melden we ook in de brief met de afspraak-bevestiging, en in onze wacht-kamers. (DdV)

Jenneke BoermanHOOFD VERKOOP BINNEN DIRECTOR A AT FINANCIËN

K AN IK MET ELKE ZORGVERZEKERING TERECHT IN HET LUMC?

Het hemofi liebehandelcentrum LUMC HagaZiekenhuis (HBC LUMC-HAGA) vol-

doet aan alle normen die zĳ n opgesteld door artsen en de patiëntenorganisatie. Daarom kreeg het een HKZ-certifi caat, een belangrĳ k kwaliteitskeurmerk in de zorg. Hemofi lie is een aangeboren ziekte die bĳ na alleen bĳ mannen voorkomt. Nederland telt ongeveer patiënten. Mensen met hemofi lie missen sto� en (factoren) in hun bloed die het bloed doen stollen. Daardoor kunnen ze spontane bloedingen krĳ gen, met name in gewrichten en spieren. Patiënten worden behandeld met stollingsfactoren uit donorbloed.

De hemofi liecentra van het LUMC en het Haagse HagaZiekenhuis bundelen sinds een jaar hun krachten . “Een voorname reden om samen te werken was dat we dan meer patiënten kunnen behandelen en dat onze artsen zo meer ervaring opdoen”, aldus dr. Felix van der Meer van het LUMC. Patiënten kunnen nog steeds zowel in Leiden als Den Haag terecht, maar wor-den makkelĳ ker verwezen naar het andere ziekenhuis als daar de specialist zit aan wie behoefte is. Zo is het LUMC nu hét centrum voor alle zwangere vrouwen in de regio die het gen voor hemofi lie bĳ zich dragen.

HEMOFILIECENTRUM KRIJGT BELANGRIJK KEURMERK

LM1501_04-05_KortNieuws.indd 4 11-02-15 12:27

LEIDS UNIVERSITAIR MEDISCH CENTRUM5LEIDS UNIVERSITAIR MEDISCH CENTRUMLEIDS UNIVERSITAIR MEDISCH CENTRUM

TOP 5

Dit is het allereerste nummer van het LUMC Magazine. Zo’n nieuw blad vergt heel wat voor-

bereiding. Samen met mĳ n leidingge-vende nam ik net de inhoud door, toen plotseling twee collega’s bĳ ons bin-nenkwamen. “Er is brand in het tech-nisch centrum!” Meteen kwamen alle collega’s bĳ onze afdeling Communica-tie in actie. Er moest informatie verza-meld worden, berichten opgesteld en journalisten te woord gestaan. De adre-naline gierde door ons lĳ f. Toen enkele uren later de rust was wedergekeerd - de brand was bedwongen, gelukkig zonder dat de zorg voor onze patiënten in gevaar was gekomen - dacht ik aan het artikel in dit magazine over adrena-line op de OK. Aan de chirurgen, die sa-men met hun team operaties uitvoeren waarvan de uitkomst onzeker is. Die voor een patiënt het verschil kunnen maken tussen genezen of blĳ vend inva-lide raken – of erger nog: sterven. Hoe voelen de artsen zich daarbĳ , hoe berei-den ze zich voor? En: slapen ze nog wel lekker, met zoveel adrenaline in hun bloed?Op pagina kunt u lezen over drie spannende operaties, die ook voor onze ervaren artsen geen routineklus waren. Gelukkig gaat het er vaak wat ontspan-nener aan toe. Zoals bĳ onze patiënten die in hun eigen vertrouwde omgeving ziekenhuiszorg kunnen ontvangen. U leest hun ervaringen op pagina . Wie toch bang is dat hĳ de slaap niet meer kan vatten, leest het artikel op pagina over alles wat er bĳ slaap komt kĳ -ken, en wat er zoal mis kan gaan. Mét tips voor een goede nachtrust. Ik wens u veel leesplezier.

Diana de Veld eindredacteur

Uw reacties én suggesties voor komende

nummers zĳ n zeer welkom! [email protected]

ADRENALINE

1 Bami goreng

2 Nasi goreng

3 Spaghetti bolognese

4 Stamppot boerenkool met worst

5 Hutspot met worst of runderlapje

Populaire warme maaltijden in het LUMC-restaurant

Lees meer in de LUMC-nieuwsbriefOntvang ook elke twee weken het meest actu-ele nieuws van het LUMC in uw mailbox! Abonneer u via www.lumc.nl/nieuwsbrief.

Het LUMC gaat werken met zogenoemde Franniez voor chro-nisch zieke kinderen. Franniez zĳ n kleine voorwerpen die kin-

deren tĳ dens hun behandeling krĳ gen en die ze aan hun speciale Franniez-spiraal kunnen vastmaken. Deze spiraal helpt kinderen het verhaal van het ziek-zĳ n voor zichzelf te volgen en het aan anderen te vertellen. Het idee is afkomstig van Franny Slingerland, verpleegkundige in het LUMC en voorzitter van de Stichting Franniez. Het uiteinde-lĳ ke doel is dat straks alle chronisch zieke kinderen in Nederland Franniez krĳ gen. Meer weten? Kĳ k op www.franniez.nl.

Franniez voor chronisch zieke kinderen

LM1501_04-05_KortNieuws.indd 5 11-02-15 12:27

StroomleveringEnergieleverancier levert stroom aan het technisch centrum van het LUMC via aparte kabels.

1 StroomverdelingTechnisch centrum verdeelt de stroom over het ziekenhuis in lussen.

2 StroomzekerheidApparatuur gevoed doornoodstroom zit aan gekleurde contactdozen.

3

NoodstroominstallatieTreedt in werking als de stroomvanuit de energieleverancieruitvalt.

No-breakunit

Energie-leverancier

Algemeen net

Noodstroomcircuit

Op een witte contactdoos?Deze apparatuur mag uitvallen, zoals pc’s en verlichting.

Op een groene contactdoos?Hier zitten belangrijkeapparaten op, zoals scanners en andere apparatuur.

Op een rode contactdoos?Gevoelige apparatuur die geen stroomonderbreking mag hebben, zoals een beademingsmachine.

Technisch centrum

!

Stroomuitval

LUMC MAGAZINE6

Infografi sch Wat als de stroom uitvalt?

(, samenwonend, een volwassen zoon) zit in de wachtkamer van Orthopedie.

Bent u al bĳ na aan de beurt?Ik hoop het. Ze zĳ n wat te laat.

Waar komt u vandaan en hoe bent u hier gekomen?Ik woon in Leiderdorp. Van-daag ben ik gebracht omdat het slecht weer is, maar normaal fi ets ik.

Waarvoor komt u hier?Voor een peesontsteking in mĳ n linkerpols. Twee jaar geleden heb ik een koelkast opgevan-gen die omviel. Daar heb ik nog steeds last van.

Bent u in de tussentĳ d behandeld?Ja, ik ben eerst bĳ een handthe-rapeut geweest. En bĳ de reuma-toloog. Gelukkig blĳ kt het geen reuma te zĳ n. Er is een echo ge-maakt en op grond daarvan heb ik meteen een spuit gekregen. Dat was pĳ nlĳ k maar het heeft wel geholpen. Ik kom nu bĳ de orthopeed omdat de pees niet goed ligt. Ik weet nog niet of ze daar iets aan kunnen doen.

Zĳ n ze aardig hier?Zeker! Je wordt in de hal al met-

een vriendelĳ k aangesproken, dat waardeer ik. Verder heb ik ook alleen maar goede ervaringen.

Behalve het wachten.Ja, dat is wel eens lastig. Ik heb vanmiddag een sollicita-tiegesprek, dus ik heb niet de hele dag ter beschikking. Ik ben stresscoach en trainer en ik zoek werk voor een paar dagen per week. Omgaan met werkdruk en voorkomen van burn-out: daar coach ik in en daar ontwikkel ik trainingen voor.

Zelf heb ik een schildklieraan-doening en veel ervaring in om-gaan met beperkte energie.

Vanwaar het LUMC?Mĳ n schildklierspecialist in het Diaconessenhuis verwees me hierheen voor de reumatolo-gie. Ook iets dat ik erg waardeer overigens: de specialisten hou-den elkaar goed op de hoogte. ll(MvB)

In de wachtkamer Emke van Biemen

INFO

GR

APH

IC: L

OEK

WEĲ

TS

LM1501_06-07_Rubrieken.indd 6 10-02-15 15:28


De kennismaking

“Het begon met wat gewoon een koutje leek, nu dertien jaar geleden”, begint Van der Kaay. “Ik knapte maar niet op,

had koorts en was benauwd. Toen ik naar de huis-arts ging was ik helemaal op. Ik werd direct opgeno-men in het ziekenhuis.” Ze bleek twee verwaarloos-de long ontstekingen te hebben, en door het vele hoesten was haar middenrif gebroken. Inmiddels gaat het beter met haar, maar haar chronische ziek-te verloopt met ups en downs.

Geen glazen bolRuim een jaar geleden was Van der Kaay’s toestand zo slecht dat ze weer in het LUMC werd opgeno-men. “Ik zei tegen mĳ n zoon: ‘Je weet waar alles ligt, maak het maar in orde.’ Maar hĳ antwoordde dat ik nergens heen zou gaan, omdat ik nog doelen had. Hĳ had gelĳ k.” Anne van der Does, onderzoeker bĳ de afdeling Longziekten, vraagt of ze bang is voor de toekomst. “Ik heb geen glazen bol, maar ik weet dat een fl inke longontsteking fataal kan zĳ n. Maar ik zou ook tachtig kunnen worden. Ik geniet daarom van de kleine dingen.”

“Hoe beïnvloedt COPD je dagelĳ kse leven?”, wil de onderzoeker weten. “Ik ben een krachtige vrouw, ik wil graag alles zelf doen. Dan ga je soms over je grenzen. Dat begrĳ pt niet iedereen altĳ d.”

Ontstekingen a� ouwen Van der Does doet onderzoek naar chronische ont-stekingen in de longen, veroorzaakt door roken, en hoe die terug te dringen zĳ n. “Ik kĳ k vooral naar de invloed van levensstĳ l, zoals voeding en vitamine D”, vertelt de onderzoeker. “Een ontsteking is in principe goed als er echt iets aan de hand is, want zo beschermt het lichaam zich tegen indringers en kunnen beschadigingen hersteld worden. Maar als de ontsteking maar blĳ ft bestaan terwĳ l er eigenlĳ k geen reden meer voor is, kan dat schadelĳ k zĳ n. Dat is het geval bĳ COPD. We willen daarom graag begrĳ pen hoe een ontsteking wordt afgebouwd. Ik onderzoek in het laboratorium welke stofjes hierbĳ belangrĳ k zĳ n, en wat hun rol precies is.” Van der Kaay is enthousiast: “Goed dat daar onderzoek naar wordt gedaan, en het lĳ kt me dat je een leuke baan hebt!”

In het LUMC werken veel onderzoekers – in laboratoria, achter

hun pc of bĳ een MRI-scanner. Velen van hen

spreken zelden of nooit een patiënt. Vandaag

ontmoeten COPD-patiënte Jenny van der Kaay – Van

Es () en onderzoeker Anne van der Does ()

elkaar. Van der Does doet bĳ Longziekten onderzoek

naar deze chronische longziekte.

TEKST: MA AIKE ROEFS

Leven met weinig lucht

COPD-patiënte Jenny van der Kaay (53) || Onderzoeker Anne van der Does (32)

‘Ik ben een krachtige vrouw, ik wil graag alles zelf

doen. Dan ga je soms over je grenzen.’

FOTO

: ARN

O M

ASS

EE

INFO

GR

APH

IC: L

OEK

WEĲ

TS

LM1501_06-07_Rubrieken.indd 7 10-02-15 15:28

LUMC MAGAZINE8

ADRENALINE OP DE OK

LM1501_08-13_SuperOps.indd 8 10-02-15 15:29

>


Bij een operatie aan het hart of een ander vitaal onderdeel

van het lichaam hebben chirurgen het leven van hun patiënt letterlijk in handen. Hoe bereid je je voor op een

operatie die weinig voorkomt, heel risicovol is of gewoon

superingewikkeld? TEKST: MASJA DE REE > FOTOGR AFIE: ARNO MASSEE

Als chirurg word je tĳ dens de opleiding geselec-teerd op stressbestendigheid. Toch zĳ n er opera-ties die ook het adrenalineniveau van de ervaren chirurg doen stĳ gen.

Een vaattumor-operatie is daar een voorbeeld van: die is gevaarlĳ k, complex en zeldzaam. Het LUMC voert er twee tot vier keer per jaar een uit, bĳ patiënten uit het hele land. Daar is een team van vĳ f chirurgen en twee anesthe-siologen bĳ betrokken. Hoe lastig de operatie precies is, weet neurochirurg prof. Wilco Peul pas als de thoraxchi-rurg de borstkast heeft geopend. Peul: “Als de tumor hoog ligt, moet ik in een boog onder de ribben door opereren. Hoe verder weg hĳ ligt, hoe moelĳ ker het wordt als er veel bloed vrĳ komt. En hoeveel bloed er vrĳ komt, weet ik pas als ik in de tumor prik. Dat is een spannend moment.”

Risico op dwarslaesiePeul vertelt over een vrouw met een agressieve vaattumor hoog in de ruggenwervels. Zo’n tumor veroorzaakt druk op het ruggenmerg waardoor de patiënt verlamd kan raken. Ze had nog weinig klachten, maar was erg bezorgd en wilde niet afwachten. “Omdat een vaattumor veel bloedva-ten bevat, kan tĳ dens de operatie veel bloedverlies optre-den. Met het risico op een dwarslaesie of overlĳ den.” Vroe-

LM1501_08-13_SuperOps.indd 9 10-02-15 15:29

LUMC MAGAZINE10

ger was zo’n patiënt daarom niet geopereerd, sinds een aantal jaar gebeurt dat wél. “En de laatste drie jaar worden we er steeds beter in”, zegt Peul. Dat is dankzĳ een bĳ zondere techniek en de inzet van interventieradioloog/neurochirurg Peter Willems. Hĳ sluit twee dagen voor de grote operatie via een katheter in de lies zoveel mogelĳ k bloedvaten af die de tumor voeden. Peul: “Omdat hĳ hier zo goed in is, lukte het bĳ deze pati-ent om de tumor bĳ na zonder bloedverlies te verwĳ deren! Daardoor is ook de wervelkolom bĳ na niet beschadigd.”Dankzĳ de voorbereiding ontwaakte de patiënt na de

operatie, die op woensdagochtend startte, niet zoals gepland op donderdagmiddag uit de nar-cose, maar al op woensdagmiddag. Bovendien had ze alleen een wond aan de borstzĳ de: een reconstructie aan de achterkant van de wervel-kolom was niet nodig. “Na twee dagen liep ze de trap weer op en af.”

Tot het uiterste gaanTussen de ingreep van Willems en die van Peul zit twee dagen. Willems: “Daarmee nemen we de stress voor elkaar weg. Ik hoef me niet te haasten en ik kan Wilco rustig informeren over mĳ n bevindingen. De ingreep is voor mĳ eer-lĳ k gezegd niet spannend. Als ik een verkeerd bloedvat afsluit, heeft de patiënt een dwarslae-sie, maar ik neem bĳ dit soort voorbereidende operaties geen risico’s. Voor mĳ zĳ n het andere operaties waarbĳ het zweet me in de handen staat.” Peul: “Dat vind ik interessant om te horen. Want juist doordat jĳ zo vér gaat met het afsluiten van de vaten, hebben we bĳ deze ope-ratie zo’n goed resultaat bereikt.” Willems: “Ik moet – zonder risico te nemen – tot het uiterste gaan. Want als je alleen de helft van de vaten afsluit, neemt de andere helft de bloedtoevoer over.”

3D-model op ware grootteKinderhartchirurg prof. Mark Hazekamp trof een bĳ zondere voorbereiding bĳ de opera-tie van een drie maanden oude baby met een aangeboren hartafwĳ king. Dit meisje had een gecompliceerde afwĳ king. De aorta en de long-slagader waren verkeerd aangelegd, de aorta-boog was te smal en er zat een groot gat tussen de linker- en rechterhartkamer. Hazekamp: “De kunst is om zó te repareren dat je een hart overhoudt met twee kamers: een normaal hart

INTERVENTIERADIOLOOG/NEUROCHIRURG PETER WILLEMS

‘Ik moet - zonder risico te nemen - tot het

uiterste gaan’

‘HOEVEEL BLOED ER VRIJKOMT, WEET IK PAS ALS IK IN DE TUMOR PRIK.

DAT IS EEN SPANNEND MOMENT’

LM1501_08-13_SuperOps.indd 10 10-02-15 15:29


dus. Maar de kindercardioloog dacht op basis van de echo dat dat bĳ deze patiënt niet haal-baar was. Ik twĳ felde.” Daarom werd een CT-scan gemaakt die Hazekamp opstuurde naar een bevriend radioloog in het buitenland. Die maakte er met behulp van een D-printer een model van op ware grootte. Hazekamp laat het zien: “Kĳ k, de boezems, de kamers met het gat ertussen. Toen ik dit model in handen had, wist ik meteen dat ik de operatie kon doen.”Hazekamp lichtte de ouders in over zĳ n bevin-dingen. De operatie die moest plaatsvinden, was een grote openhartoperatie. Het hartje moest ervoor stilgelegd worden en de baby zou worden aangesloten op de hartlongmachine. Het risico op overlĳ den is een paar procent. “Ik bespreek met de ouders heel nauwkeurig wat er mis kan gaan. Het gevaarlĳ kste bĳ deze ope-ratie is dat we ook de kransslagaders moeten losmaken. Dat zĳ n erg tere vaatjes. Maar niet opereren is eigenlĳ k geen optie. De ouders gin-gen akkoord.”

Race tegen de klokHet team in de OK bestaat uit de chirurg en zĳ n assistent, de anesthesist en zĳ n assistent, de perfusionist (die de hartlongmachine bedient), twee OK-verpleegkundigen en de kindercar-dioloog. “Met de kindercardioloog maak ik van tevoren het plan. De andere leden van het team instrueer ik vlak voor de operatie. Dit was een moeilĳ ke operatie. Dan bereid ik me extra voor. Ik lees me de avond van tevoren in en in mĳ n hoofd visualiseer ik alle stappen van de ope-ratie. Zenuwachtig ben ik niet, ik heb al zoveel operaties gedaan. Maar een baby mag niet te lang aan de hartlongmachine liggen. Het is dus ook een race tegen de klok. Daarom is die heel precieze voorbereiding zo belangrĳ k.” Hoe is de sfeer in de operatiekamer? “Tĳ dens de lastige fase, als ik aan het werk ben in het hartje, dan moet het rustig zĳ n. Daarna mag de radio aan.”De operatie is goed gegaan. Het patiëntje heeft een paar weken op de intensive care gelegen en is nu thuis. Het LUMC kan inmiddels ook zelf D-modellen maken. Haze-kamp: “Dat gaan we zeker vaker doen. Dat ik het hart in mĳ n hand kan houden, dat is heel anders dan dat ik me een beeld moet vormen op basis van een tweedimensio-nale afbeelding. Dit helpt enorm bĳ het visualiseren.”

NEUROCHIRURG PROF. WILCO PEUL

‘Als de tumor hoog ligt, moet ik in een boog onder

de ribben door opereren’

‘HOEVEEL BLOED ER VRIJKOMT, WEET IK PAS ALS IK IN DE TUMOR PRIK.

DAT IS EEN SPANNEND MOMENT’

LM1501_08-13_SuperOps.indd 11 10-02-15 15:29

LUMC MAGAZINE12

Soms is een operatie zo riskant dat een ander academisch ziekenhuis het niet aandurft. Een vrouw met een tumor in haar bĳ nier kwam om die reden naar het LUMC voor een second opinion. Oncologisch chirurg Henk Hartgrink: “Een bĳ niertumor verwĳ deren is op zich al gecompliceerd omdat zo’n tumor hormonen produceert, waaronder adrenaline. Als je tĳ -dens de operatie in de tumor knĳ pt, komen die vrĳ . Daardoor kan de bloeddruk van de patiënt ineens sterk stĳ gen. Dat is gevaarlĳ k. Daarom is altĳ d een endocrinoloog betrokken die de pati-ent met medicĳ nen voorbereidt op de operatie. Maar het grootste probleem bĳ deze patiënt was dat de tumor vanuit de bĳ nier via de holle ader het hart in groeide. Dat betekende dat we ook het hart moesten opereren.”

Overlijden of genezenDe patiënt hield veel vocht vast in haar benen en in haar buik, omdat de tumor de bloedafvoer terug naar het hart belemmerde. Dat maakte dat het andere ziekenhuis het niet aandurfde: die vochtophopingen zorgen ervoor dat er extra veel bloed vrĳ komt tĳ dens de operatie.Hartgrink: “Maar voor deze mevrouw was er geen alternatief. Zonder behandeling zou ze misschien nog twee maanden leven.” In het LUMC was al ervaring met operaties waarbĳ de onderste holle ader wordt afgesloten en de patiënt aan de hartlongmachine wordt gelegd. “We wilden het proberen. Uiteraard overleggen we dat uitgebreid met de patiënt. Die beslist. Ze kon op de operatietafel overlĳ den óf genezen.”De patiënt stemde in met de operatie en de voorbereidingen werden getro� en. De endocri-noloog schakelde de hormonen in de tumor uit. Met de perfusionist werd een plan gemaakt om het hart stil te leggen en de bloedsomloop om

te leiden. De anesthesiologen werden voorbereid. Vervol-gens zou Hartgrink samen met de thoraxchirurg de buik en de borstkast helemaal openmaken, de tumor eruit halen en de bloedvaten repareren. Maar het liep anders.

Forse bloeding“Toen we de tumor van de lever losmaakten, ontstond een forse bloeding, veel forser dan we verwacht hadden. Daar-door kon ons plan om de patiënt aan de hartlongmachine te leggen niet doorgaan! Dat was te riskant.” Ontstond toen paniek in de operatiekamer? Hartgrink: “Ja. Het was

KINDERHARTCHIRURG PROF. MARK HAZEKAMP

‘Toen ik dit model in handen

had, wist ik meteen dat ik

de operatie kon doen’

‘VOOR DEZE MEVROUW WAS ER GEEN ALTERNATIEF.ZONDER BEHANDELING ZOU ZE MISSCHIEN

NOG TWEE MAANDEN LEVEN’

LM1501_08-13_SuperOps.indd 12 10-02-15 15:29


ONCOLOGISCH CHIRURG HENK HARTGRINK

‘Zoveel bloedverlies, dat zijn ook wij niet gewend. Dan zie je niets meer in de buikholte’

een jonge vrouw en ze bloedde enorm. Ik was bang dat ze onder mĳ n handen zou overlĳ den.” Maar het team is erva-ren en goed op elkaar ingespeeld. Direct werden alle opties besproken. Stoppen? Dat kon niet want alleen het ver-wĳ deren van de tumor zou het bloedverlies stoppen. Het team besloot de cell saver in te zetten: een apparaat dat het verloren bloed van de patiënt opvangt en zorgt dat het weer toegediend kan worden. “Toen hebben we de onder-ste holle ader opengeknipt tot in het hart en de tumor eruit gehaald. Terwĳ l het hart van de patiënt klopte.” Ze verloor tweehonderd liter bloed. “Zoveel, dat zĳ n ook wĳ niet gewend. En je ziet niets meer in de buik-holte.” Maar toen de tumor eruit was en de ader hersteld, ging het beter.Zo’n uitzonderlĳ ke operatie is spannend en levert zenuwen op, maar het is ook een uitda-ging, vat Hartgrink samen. De adrenaline zorgt ervoor dat hĳ acht uur lang geconcentreerd bezig kan zĳ n. “Maar na zo’n dag ben ik thuis voor de tv niet meer in staat te zappen. Dan zit ik voor me uit te staren.”Met de patiënt gaat het goed. “Ze stuurt me elk jaar een kaartje.” ll

Het hart pompt het bloed door het lichaam. Het bestaat uit vier delen - twee ‘boezems’ en twee ‘kamers’, die van elkaar gescheiden zĳ n met kleppen. Het bloed verlaat het hart via de kamers, door de aorta en de longslagader. De holle ader voert het bloed terug naar het hart. Deze komt uit in de rechterboezem. De kransslagaders vertakken zich over het hart om het van zuurstof te voorzien.

‘VOOR DEZE MEVROUW WAS ER GEEN ALTERNATIEF.ZONDER BEHANDELING ZOU ZE MISSCHIEN

NOG TWEE MAANDEN LEVEN’

LM1501_08-13_SuperOps.indd 13 10-02-15 15:29

LUMC MAGAZINE14

Als gewoon slapen niet zo gewoon is

Veel mensen hebben weleens problemen met slapen. Gelukkig is er steeds meer bekend over hoe mensen zelf hun slaapproblemen kunnen

oplossen. Soms is er sprake van een echte ‘slaapziekte’, zoals apneu of narcolepsie. Als de juiste diagnose eenmaal gesteld is, kan de

behandeling wonderen doen. tekst: R AYMON HeeMskeRk

SlaapSTOR NG

LM1501_14-17_Slaap.indd 14 10-02-15 16:43

>

leids universitair medisch centrum15

Slaapt u vrijwel altijd snel in? En wordt u uitgerust wakker? Lang niet iedereen kan die vragen volmon-dig met ja beantwoorden. Veel mensen liggen wel-

eens wakker en zo’n 10 procent van de Nederlanders slaapt chronisch slecht. De oorzaken zijn divers: van pijn en piekeren tot laat actief zijn op tv of social media.

Gewenning aan slaappillen“Voor mensen met slaapproblemen is de website thuis-arts.nl een aanrader. Daarop staat veel informatie en tips, bijvoorbeeld om gedurende een week een slaapdagboek bij te houden om meer inzicht te krijgen in de oorzaken van de slaapproblemen”, zegt Mattijs Numans, hoogleraar Huisartsgeneeskunde in het LUMC. Is de oorzaak eenmaal bekend, dan kun je die proberen aan te pakken. Als stress bijvoorbeeld de aanleiding is voor het woelen kunnen ont-spanningsoefeningen verlichting geven. Ook slaappillen kunnen helpen, maar Numans is er terug-houdend mee. “Alleen als mensen erg lijden onder hun slapeloosheid en overdag slecht functioneren kunnen ze een oplossing zijn. Maar altijd tijdelijk. Bij langdurig gebruik treedt gewenning op, en je kunt er overdag duf van worden.” Huisartsen bespreken daarom regelmatig met patiënten de mogelijkheid om langzaam te minderen en uiteindelijk helemaal te stoppen. “Vaak lukt het slapen gewoon weer als mensen het idee hebben losgelaten dat ze er pillen voor nodig hebben.”

Slaapaanvallen overdagBij een klein deel van de problematische slapers ligt een ziekte ten grondslag aan de slaapproblemen. Depres-siviteit of de ziekte van Alzheimer bijvoorbeeld. Veran-deringen in het slaappatroon kunnen een van de eerste klachten zijn. Een klein deel van de slechte slapers lijdt aan een echte ‘slaapziekte’. De bekendste zijn apneu en narcolepsie. “Een opvallend verschil tussen deze slaap-stoornissen en ‘gewone’ slaapproblemen is dat slaapapneu en narcolepsie vaak tot slaperigheid overdag leiden”, legt neuroloog dr. Gert Jan Lammers uit. “Wie aan zo’n ziekte lijdt, valt op ongelegen momenten in slaap. Mensen met gewone slaapproblemen zijn daarentegen meestal overdag wel moe, maar niet per se slaperig. De dokter moet daarom goed doorvragen als iemand zich meldt met vermoeid-heid: is iemand alleen moe, of valt hij overdag ook zomaar in slaap?” Lammers doet onderzoek naar narcolepsie in het LUMC en

SlaapSTOR NG

LM1501_14-17_Slaap.indd 15 10-02-15 16:43

LUMC MAGAZINE16

ziet patiënten met slaapstoornissen in het slaap-waak-centrum SEIN in Heemstede, waar het LUMC mee samen-werkt. “Narcolepsie is een zeldzame aandoening, en wordt mede daardoor lang niet altijd herkend. Mensen hebben gemiddeld al negen jaar narcolepsie voordat ze de juiste diagnose krijgen”, aldus Lammers. Naar schatting lijden zesduizend mensen in Nederland aan narcolepsie.

GHBEen opvallend kenmerk van de ziekte is dat spieren kun-nen verslappen als iemand erg moet lachen. “Niet iedere narcolepsiepatiënt belandt op de grond van het lachen, maar iemand moet zich bij het lachen dan bijvoorbeeld wel ergens aan vasthouden. Of het hoofd valt naar voren door slappe nekspieren.” Andere kenmerken van narcolep-sie zijn onder meer ’s nachts niet goed doorslapen, slaap-aanvallen overdag en levensechte dromen. “Bij narcolepsie is de aansturing van de slaap verstoord”, legt Lammers uit. Normaal verslappen de spieren in de REM-slaap, maar niet overdag, zoals wel het geval kan zijn bij narcolepsiepatiën-ten met een lachbui.Inslapen lukt bij narcolepsiepatiënten meestal wel, maar vaak liggen ze midden in de nacht wakker. De boosdoener is een gebrek aan hypocretine in de hersenen. Veel patiën-ten hebben baat bij een middel genaamd natriumoxybaat. Dat verbetert de slaap en vermindert de spierverslappin-gen. Opvallend: dezelfde stof is ook bekend als de drug GHB. Niet iets om zelf mee te gaan experimenteren dus, maar onder begeleiding van een arts kunnen patiënten er veel baat bij hebben.

AdemstopsEen slaapstoornis die veel vaker voorkomt is slaapapneu. Een paar procent van de mensen, wat meer mannen dan vrouwen, kampt met deze slaapstoornis. Ook iemand met apneu valt overdag makkelijk in slaap. “Heel kenmerkend is ook dat iemand bij het opstaan het gevoel heeft totaal niet uitgerust te zijn. Terwijl hij wel lang genoeg gesla-pen heeft, is hij nog net zo moe als bij het naar bed gaan. Dat komt doordat bij slaapapneu de ademhaling ’s nachts regelmatig stopt. Je komt dan niet in een diepe slaap en bent overdag slaperig”, legt longarts dr. Annelies Slats uit. Zij leidt sinds eind vorig jaar de slaappoli in het LUMC.

Ritme Probeer iedere dag rond dezelfde tijd te gaan

slapen.

Eten&Drinken Gebruik voor u naar bed gaat geen middelen

die stimulerende stoffen bevatten: koffie, thee, cola, ice-tea, energiedranken, chocolade en

sigaretten.

Ontspan Onderneem een ontspannende

activiteit voor u gaat slapen of doe een ontspanningsoefening.

Het moet niet Accepteer het wanneer u toch wakker ligt. Het idee dat slapen fijn zou zijn, maar niet ‘moet’,

kan ontspannend werken.

HuisartsGa naar uw huisarts wanneer u zich zorgen

maakt over uw slaappatroon.

voor een goede nachtrust

Mensen hebben soms al

jaren narcolepsie voor ze

de diagnose krijgen

TipS

LM1501_14-17_Slaap.indd 16 10-02-15 16:43

leids universitair medisch centrum17

Iedere dinsdag ziet het team van de slaappoli vijf nieuwe patiënten die zijn doorgestuurd door de huisarts. “De partner is vaak de eerste die de apneu opmerkt”, ver-telt Slats . “Slaapapneu betekent letterlijk ‘niet ademen tij-dens de slaap’. Iedereen heeft ademstops tijdens de droomslaap. Maar iemand met apneu heeft gedurende de hele nacht zeer veel ademstops die langer dan tien seconde duren. Apneulijders snurken vaak ook, dus je hoort het goed wanneer ze even niet meer ademen.” Daarna geven de hersenen een signaal en begin de patiënt weer te ademen. Dit gaat meestal gepaard met een schok en een snurkend geluid.

NeusmaskerApneu ontstaat doordat tijdens de slaap de spieren rond de nek verslappen. Dat kan ervoor zorgen dat de lucht-pijp wordt dichtgedrukt – iemand probeert wel te ademen, maar er komt geen lucht meer binnen. Vooral mensen met overgewicht lopen kans op apneu, maar ook slanke men-sen kunnen het hebben. “Mensen met overgewicht advise-ren we om af te vallen, omdat de klachten daardoor vaak verminderen of zelfs verdwijnen.” Een neusmasker biedt ook vaak verlichting. Het masker is verbonden aan een apparaat dat positieve druk aan de mond geeft, waardoor de keel open blijft en de ademhaling niet meer verstoord wordt. Sommige apneupatiënten hebben baat bij een minder belastend slaapbitje in de mond. “In het begin is slapen met een masker vaak lastig, maar meestal went dat wel. Zeker als mensen enorm opknappen, weer uitgerust wakker worden en bruisen van de energie willen ze nooit meer zonder”, aldus Slats. Bij ernstig slaapapneu is er ook een verhoogd risico op hart- en vaatziekten, ook bij men-

sen die zelf geen klachten ervaren. Behandeling verlaagt dit risico. “Een ander voordeel, vooral voor de partner, is dat de behandeling meestal ook een einde maakt aan het snurken.”

Gezonde slaapduurAls je eenmaal goed slaapt is de vraag: hoelang is gezond? Tussen de zeven en acht uur wordt als ideaal beschouwd, maar de slaapbehoefte is niet voor iedereen hetzelfde. Belangrijk is om naar de biologische klok te luisteren en naar bed te gaan en als je moe wordt. Veel wetenschappers hebben zich afgevraagd waarom we überhaupt slapen. Eén verklaring zou kunnen zijn dat slaap vooral een manier is om energie te sparen wanneer het donker is en voed-sel zoeken lastig is. Een andere reden kan zijn dat slaap noodzakelijk is voor onze hersenen. “Dat laatste is zeker waar. Mensen die langdurig niet slapen kunnen bijvoor-beeld gaan hallucineren “, reageert Lammers. Het idee is dat de hersenen worden schoongemaakt tijdens de slaap. “Maar dat hoeft nog niet te betekenen dat slaap om die reden ontstaan is. Mogelijk zijn beide ideeën waar en is slaap gedurende de evolutie ontstaan om energie te spa-ren. Vervolgens zijn bepaalde lichamelijke herstelproces-sen naar de nacht verschoven omdat ze efficiënter zijn uit te voeren als we toch al slapen.” Een aanwijzing hiervoor zou zijn dat de slaap veel efficiënter kan. “Wanneer je een enkele keer een nacht kort slaapt kun je dat tekort de vol-gende nacht inhalen in ongeveer een derde van de tijd.” Een goede gedachte om in het hoofd te houden als je wak-ker ligt: het is niet zo erg, want als je ligt rust je ook al uit. Dat geeft misschien juist de ontspanning die de hersenen nodig hebben om in slaap te kunnen vallen. ll

Wanneer het donker is produceren je her-senen melatonine, een stof die je slaperig maakt. Licht breekt melatonine af, zodat je je overdag wakker voelt. Zo regelt je biolo-gische klok dat je in een ritme van ongeveer 24 uur functioneert. Het vele kunstlicht van tegenwoordig kan roet in het eten strooien. Het helpt om ruime tijd voor het slapen niet in fel licht te gaan zitten en beeldschermac-

tiviteiten (tv, computer, telefoon) te mijden of de lichtsterkte van het scherm (bright-ness) te verlagen. Oudere mensen gaan vaak slechter slapen doordat hun biologische klok minder goed functioneert. Prof. Joke Meijer, neurofysio-loog in het LUMC, ontdekte hoe dat komt. “Bij jonge mensen geven alle cellen van de biologische klok tegelijkertijd signalen af.

Bij ouderen gaan de cellen met elkaar uit de pas lopen. Hierdoor is het signaal van de biologische klok minder krachtig. Oudere mensen slapen hierdoor ’s nachts minder goed, en overdag vallen ze juist eerder in slaap. Gelukkig is er een manier om de bio-logische klok te stimuleren: beweging. Het liefst overdag en in het volle licht, buiten wandelen of fietsen bijvoorbeeld.”

De biologische klok een handje helpen

Mensen hebben soms al

jaren narcolepsie voor ze

de diagnose krijgen

LM1501_14-17_Slaap.indd 17 10-02-15 16:43

per 1000 testen:50 colosopieën

33 poliepen4 kwaadaardige

gezwellen1 leven gespaard

LUMC MAGAZINE18

per 1000 testen:50 colosopieën

33 poliepen4 kwaadaardige

gezwellen1 leven gespaard

Bevolkingsonderzoek darmkankerInfografisch Jan Hein van Dierendonck

LM1501_18-19 InfoGrafisch.indd 18 10-02-15 15:31


Bevolkingsonderzoek darmkankerMEER INFORMATIE? WWW.LUMC.NL/BEVOLKINGSONDERZOEKDARMKANKER

Vorig jaar werd in Nederland het bevolkingsonderzoek naar darmkanker ingevoerd. Het doel: darmkanker vroeger opsporen en zo de overlevingskansen

van patiënten vergroten. Bent u tussen de en jaar, dan krĳ gt u iedere twee jaar een oproep om een buisje ontlasting in te sturen. Wordt er bloed

aangetro� en, dan kunt u bĳ het LUMC terecht voor het vervolgonderzoek. Het LUMC helpt u zo snel mogelĳ k op de geheel vernieuwde endoscopieafdeling.

LM1501_18-19 InfoGrafisch.indd 19 10-02-15 15:31

LUMC MAGAZINE20

Sommige mensen krijgen thuis zorg waarvoor

ze tot voor kort naar het ziekenhuis zouden

moeten. Dat kan tijdelijk zijn of langdurig; de een

merkt er weinig van, voor de ander is het

ingrijpend. TEKST: WILLY VAN STRIEN > FOTOGR AFIE: ARNO MASSEE

ZORG ACHTER

DE VOORDEUR

“Dit tasje heb ik steeds bĳ me. Er zit een cassette met antibiotica in. Verder veel ĳ s, want de cassette

moet koel blĳ ven. Een elektrisch pompje pompt het spul in mĳ n bloed via dit slan-getje. Dat gaat in mĳ n bovenarm een ader in en door die ader naar de plaats waar de aorta aan het hart ontspringt. Daar sproeit de antibiotica eruit. Het pompje is nu aan-gesloten op het lichtnet, maar het heeft ook een batterĳ , zodat ik af en toe kan rondlopen. Elke ochtend komt iemand van een thuiszorgorganisatie een nieuwe cas-sette plaatsen.Ik wist al een jaar of vĳ f dat ik een aorta-klep met twee slippen had in plaats van drie. Dat is een aangeboren hartafwĳ -king waar je oud mee kunt worden. Maar afgelopen najaar - ik had toen al een paar maanden last van benauwdheid en pĳ n - bleek dat de aortaklep bĳ na helemaal verdwenen was. Begin januari kreeg ik een aortawortel-vervangende prothese; de chirurg noemde het een medisch wonder dat ik nog leefde. Wat er over was van de klep werd op kweek gezet en er bleek een bacterie te zitten die waarschĳ nlĳ k ver-antwoordelĳ k is voor de aantasting.Vandaar dat ik nu zes weken een intrave-neuze penicillinekuur krĳ g. Dankzĳ dit apparaatje kan dat thuis. Helaas moest ik al drie keer met spoed terug, vandaag nog vanwege een allergische reactie op een van mĳ n medicĳ nen. Maar het pompje werkt goed, al vind ik het maar een onding. Nog ruim drie weken te gaan.”

PIETER ONDERWATER (zelfstandig kunstenaar, 53) kreeg na een hartklepoperatie een intraveneuze antibioticakuur mee naar huis vanwege een bacterie-infectie op het hart.

LM1501_20-23_ZelfDoen.indd 20 10-02-15 15:57


>

‘ Dit tasje, waarin een cassette met anti-biotica zit, heb ik steeds bij me’

LM1501_20-23_ZelfDoen.indd 21 10-02-15 15:57

LUMC MAGAZINE22

“In kreeg ik een hartinfarct. Ik had altĳ d stressgevoelig werk

gehad en was toen een jaar met ver-vroegd pensioen. Het gebeurde op de tennisbaan. Ik ging op de fi ets naar huis, maar moest onderweg afstappen van de pĳ n. Ik zag in een bĳ na-doodervaring mĳ n hele leven langs fl itsen. Maar toen toeterde een automobilist - ik stond midden op de weg - en ik kwam bĳ . Ik wist thuis te komen en ging van daar naar het ziekenhuis.Daarna bleef ik onder controle. Omdat ik hartritmestoornissen ont-wikkelde, implanteerde een arts in het LUMC een ICD. Die geeft een elektrische schok bĳ een dreigende hartstilstand.Dat is me inmiddels meermalen overkomen, soms twee of drie keer achtereen. Het is alsof er een gra-naat in je lĳ f ontploft. Fysiek en psy-chisch ben ik dan volkomen gede-

stabiliseerd en het duurt lang om te herstellen. Ook op de familie heeft het een grote impact. Het diepte-punt was , toen de ICD vaak afging. Gelukkig heeft een revalida-tiecentrum me toen op een gewel-dige manier opgevangen. Ik kreeg in die tĳ d ook een ablatie, dat is een ingreep om storende elektrische prikkels in het hart te blokkeren. Daarna ging het een paar jaar goed. Helaas had ik afgelopen november een terugval, maar nu kan ik alweer naar buiten. Op de slaapkamer staat een monitor die gegevens van de ICD draadloos uitleest en telefonisch naar het zie-kenhuis stuurt. Daar bekĳ kt men het. En het gekke is: als ik een tĳ d-lang niets heb gevoeld, zĳ n er toch regelmatig kleine schokken gere-gistreerd. Zonder ICD was ik er niet meer geweest. Het is mĳ n vĳ and én mĳ n vriend.”

SHALOME VELDHUIZEN (38, kinderverpleegkundige) is zwanger. Dagelijks komt een verpleegkundige met een cardiotocograaf (CTG) de hartslag van de baby controleren.

“Mĳ n zwangerschap wordt inten-sief begeleid omdat ik bĳ drie

eerdere zwangerschappen zwanger-schapsvergiftiging had. Mĳ n derde kindje is helaas in mĳ n buik overle-den doordat de placenta was losge-raakt. Deze keer ben ik van het begin af aan onder controle van het LUMC. Ruim een week geleden bleek mĳ n urine wat eiwit te bevatten, een teken van opnieuw een lichte zwanger-schapsvergiftiging. Ik was toen weken zwanger. Ik ben twee dagen opgenomen geweest ter observatie, maar de situatie was stabiel. Dank-zĳ de mogelĳ kheid om thuis CTG-

GODFRIED CUSTERS (76, gepensioneerd jurist) draagt een ICD (Implanteerbare Cardioverter Defi brillator). Een monitor zendt ’s nachts gegevens van het apparaatje door naar het ziekenhuis.

‘ Zonder ICD was ik er niet meer geweest’

LM1501_20-23_ZelfDoen.indd 22 10-02-15 15:57


al een hele geschiedenis als nierpati-ent achter de rug. Het begon jaar geleden, net toen ik een eigen bedrĳ f wilde beginnen. Mĳ n nieren functio-neerden nauwelĳ ks meer. Ik was ver-slagen, maar na anderhalve dag heb ik de knop omgedraaid. Eerst volgde ik een jaar een zwaar dieet, maar voelde me steeds slechter. Daarom moest ik aan de dialyse. Ik koos toen voor peritoneale dialyse oftewel buik-spoeling; je krĳ gt dan spoelvloeistof in de buik en het buikvlies dient als fi lter. Vier keer per dag moest ik de vloeistof verwisselen. Verder kon ik gaan en staan waar ik wilde. Ik knapte zienderogen op. Maar na een paar jaar voldeed het niet meer.Daarna heb ik een donornier gehad die het ruim acht jaar volhield. Een nieuwe donornier is niet te vin-den, want ik heb bloed dat moeilĳ k matcht. Hemodialyse, met een kunst-nier als fi lter, is nu de enige optie. Eerst ging ik drie keer per week naar het ziekenhuis voor vier uur hemodi-alyse. Toen dat thuis mogelĳ k werd, vond ik het moeilĳ k kiezen. Het vraagt wel wat van ons, maar uitein-delĳ k vonden we het de beste optie. Ik heb er zeker geen spĳ t van. Over-dag ben ik een vrĳ man, en de totale dialyse-tĳ d per week is nu veel groter. Daar voel ik me beter bĳ .”

“Kĳ k, hier op onze slaapkamer staat de kunstnier. En op dit tafeltje

liggen de spullen klaar die nodig zĳ n om mĳ n bloedsomloop erop aan te sluiten. Vier nachten per week haalt de kunstnier afvalsto� en uit mĳ n bloed. Mĳ n vrouw en ik starten het apparaat op voordat we gaan slapen en sluiten alles aan, en ’s morgens koppelen we het weer af. Het is groot en het ziet er ingewikkeld uit, maar het is best eenvoudig. Boven heb ik een kamer met zak-ken spoelvloeistof, aansluitstukjes en verband. Het lĳ kt wel een maga-zĳ n. Er staat ook een apparaat dat het kraanwater zuivert. We hebben in feite een stukje ziekenhuis thuis met die apparaten en voorraden, maar dat zien wĳ eigenlĳ k al niet meer. Van het geluid dat de pompen en kleppen van de kunstnier ’s nachts maken hebben we geen last.Ik begon in als eerste vanuit het LUMC met thuisdialyse. Het jaar daarvoor tro� en we voorbereidingen. De slaapkamer was te klein, dus heb ik er een andere kamer bĳ getrokken. De organisatie Dianet plaatste het water-zuiveringsapparaat en de kunstnier. Mĳ n vrouw en ik kregen een opleiding in Utrecht. Dat was pittig, want daar moesten we drie maanden lang drie keer in de week naartoe. Ik had toen

FRITS VAN DER PLAS (57, met hond op cover) was auto-monteur. Hij zuivert thuis zijn bloed kunstmatig met een hemodialyse-apparaat, omdat zijn nieren slecht functioneren.

metingen te doen kon ik naar huis. Dat wilde ik graag, want het is pretti-ger voor mĳ en het gezin; ik heb twee zoontjes van en jaar. Zo heb ik nu een stukje ziekenhuiszorg aan huis. Daar zĳ n wel voorwaarden aan ver-bonden: ik moet het rustig aan doen. Maar dat vind ik logisch. Het kan ook, want mĳ n man heeft zorgverlof.Elke dag komt een gespecialiseerde verpleegkundige langs met een kof-fertje waarin de CTG zit en een lap-top. Zĳ meet de hartslag van de baby en stuurt de gegevens door naar het ziekenhuis, waar een arts meekĳ kt. Het apparaat registreert ook eventu-ele samentrekkingen van de baar-moeder. De meting duurt ongeveer een half uur; ik zit gedurende die tĳ d gewoon op de bank. Een ongeboren kindje doet korte dutjes en ze willen meten als het wakker is en als het slaapt. De verpleegkundige meet ook mĳ n bloeddruk en doet soms kleine testen op bloed en urine. Ik ben blĳ dat het zo kan.”

‘ We hebben in feite een stukje ziekenhuis thuis’

‘ Tijdens de metingen, die een half uurtje duren, zit ik gewoon op de bank’

LM1501_20-23_ZelfDoen.indd 23 10-02-15 15:57

LUMC MAGAZINE24

Hebt u het al gemerkt? De Nederlandse bevolking verdeelt zich in twee kampen: het grote kamp van de broodeters, en de kleine maar groeiende groep broodmĳ ders. De broodmĳ ders vallen de broodeters even fel aan (“Eet jĳ nog bróód!?!”) als andersom (“Geloof jĳ in zo’n hype!?”). De brood-mĳ ders eten liever salades, soepen en quinoa dan brood, pasta en pannenkoeken. Van tarwe word je dik en ziek, zeggen ze. Sinds ze het niet meer eten, hebben ze geen last meer van buikpĳ n, diarree, een o pgeblazen gevoel of vermoeidheid. Sterker nog: ze denken er diabetes en auto-immuunziekten mee te voorkomen.

TEKST: DIANA DE VELD

GOED VOOR HET HARTVolkoren tarwe, rogge en haver zĳ n goed voor het hart, publiceerden onderzoekers uit Harvard onlangs in een vooraanstaand blad (JAMA Internal Medicine). Voor elke volkoren boterham méér per dag, daalt de kans om binnenkort te overlĳ den met wel pro-cent. Volkoren-eters hebben vooral minder vaak hart- en vaatziekten. De onderzoekers bekeken gegevens van maar liefst . Amerikanen. Bestanddelen van granen zoals vezels, vitamine B en E en magnesium zou-den het gezonde e� ect verklaren.

Mieke () eet gewoon brood. “Dat doe ik al mĳ n hele leven en ik voel me er prima bĳ , dus waarom zou ik ermee stoppen? Ik heb al veel hypes voorbĳ zien komen. Eerst was vet fout, eieren waren slecht, koolhydraten moesten in de ban, en nu schĳ nt gluten weer slecht te zĳ n voor heel veel mensen. Daar heb ik mĳ n twĳ fels over.” Ook de toe-name van obesitas kan volgens Mieke niet door brood verklaard worden. “De genera-tie van mĳ n oma at volgens mĳ evenveel tarwe als de mensen nu – ook brood of pap als ontbĳ t en bĳ de lunch. Maar dik waren ze niet!” Zelfs al zou brood niet het

allergezondste voedsel voor de mens zĳ n, dan nog vindt Mieke niet dat we het moe-ten verbannen. “Mensen die een oerdieet volgen, eten vooral vlees en vis, aangevuld met groenten en fruit. Maar als we de hele wereldbevolking genoeg te eten willen geven, dan kunnen we beter zelf granen eten dan die granen aan varkens voeren en vervolgens die varkens slachten”, merkt ze op. “Zonder tarwe en andere granen zou een groot deel van de wereldbevolking honger lĳ den. Het lĳ kt soms alleen nog te gaan om onze gezondheid, maar er zĳ n ook nog andere zaken die ertoe doen.”

“IK HEB MĲ N TWĲ FELS”

ZIET U ERNOG BROOD IN?

LM1501_24-27_Brood.indd 24 10-02-15 15:33

>

LEIDS UNIVERSITAIR MEDISCH CENTRUM 25

ANTIBROODGOEROES‘De voedselzandloper’ van Kris Verburgh en ‘Broodbuik’ van de Amerikaanse cardioloog William Davis zĳ n twee boeken die brood in de ban doen. Waarom? Volgens de auteurs zĳ n wĳ evolutionair niet aangepast aan brood. Dat eten we namelĳ k pas sinds we landbouwers werden, zo’n . jaar geleden. William Davis zet zĳ n betoog op z’n Amerikaans dik aan, met ronkende hoofdstuk-titels als ‘Tarwe en zĳ n vermo-gen om je gezondheid totaal te vernietigen’. Volgens hem is tarwe niet alleen slecht vanwege het gluten, maar ook omdat het de zuurbalans van je lichaam ontre-gelt en stofjes aanmaakt waar-aan je hersenen verslaafd raken. Tarwe zorgt ook voor een snelle piek in je bloedsuiker en dat leidt weer tot vetzucht en diabetes (‘snelle koolhydraten’). Hoewel Davis’ betoog doorspekt is met verwĳ zingen naar wetenschap-pelĳ ke artikelen, kwam er vanuit de wetenschap ook veel kritiek. Zĳ n interpretatie van de medische onderzoeken zou te gekleurd zĳ n.

Paul () eet sinds een paar maanden geen brood meer. “Ik denk dat brood eten ongezond is – in ieder geval voor mĳ ”, verklaart hĳ . “De aanleiding was mĳ n verblĳ f in China. Een week lang at ik nauwelĳ ks brood en ik merkte dat ik helemaal geen opgeblazen gevoel had, waar ik normaal bĳ na altĳ d last van heb. Ik voelde me er veel beter bĳ . Weer in Nederland ben ik gelei-delĳ k minder granen gaan eten en de literatuur over gezonde voeding gaan uitpluizen.” Inmid-dels eet Paul bĳ na volledig ‘paleo’: een dieet zoals de oermens dat tot zich nam. Dat wil zeg-gen: geen granen, zuivel, gera� neerde suiker en ook geen gewassen die we pas gingen eten toen

we ze konden verbouwen, zoals aardappelen en peulvruchten. “Ik vind het logisch dat dat gezon-der is, als je bedenkt dat we bĳ na , miljoen jaar als jagers-verzamelaars leefden. Daar is ons lichaam evolutionair op aangepast.” Wat eet Paul dan wél? “Groenten, vlees, vis, fruit, noten en zaden. Als ik op reis ben is dat lastig, maar thuis en op mĳ n werk is het prima te doen. Ik heb een dochter die vanwege haar ziekte coeliakie geen gluten mag, dus ik wist al hoe ik glutenvrĳ moest koken.” Zelf heeft Paul die ziekte niet, wees een bloedtest destĳ ds uit. “Maar ik vermoed dat ik wel op een andere manier gevoelig ben voor gluten.”

“ZONDER BROOD VOEL IK ME BETER”

Speltbrood is géén oplossing bij overgevoeligheid

voor gluten: het is een soort tarwe,

mét gluten

LM1501_24-27_Brood.indd 25 10-02-15 15:33

LUMC MAGAZINE26

Ook jonge kinderen met een tarwe-allergie moeten geen ‘gewoon’ tarwebrood eten

Wat vinden de specialisten?Als kinderarts en wetenschapper in het LUMC is dr. Luisa Mearin gespecialiseerd in coeliakie (spreek uit: seu-lia-KIE). “Kinderen en volwassenen met coeliakie moeten geen brood eten. Van gluten gaat hun darmwand kapot, en dat kan ernstige gevolgen hebben. Alleen glutenvrĳ brood is voor hen geschikt. Ook jonge kinderen met een tarwe-allergie moeten geen ‘gewoon’ tarwebrood eten. Ze kunnen vaak wel ander brood eten – roggebrood bĳ voor-beeld. Mensen met een tarwe-allergie zĳ n namelĳ k spe-cifi ek allergisch voor de graansoort tarwe - dus niet per se allergisch voor gluten, dat ook in bĳ voorbeeld rogge zit.” Tarwe-allergie komt vooral voor bĳ kinderen die ook lĳ -den aan hooikoorts, astmatische klachten en eczeem. Vaak groeien ze over hun tarwe-allergie heen. Speltbrood is géén oplossing bĳ een tarwe-allergie of bĳ coeliakie: spelt ís namelĳ k een soort tarwe. Naast deze bekende groepen patiënten zĳ n er ook nog mensen die wel last lĳ ken te hebben van gluten, maar beslist niet lĳ den aan coeliakie of tarwe-allergie. “Men

bepaalde voedingsvezels en kleine koolhydraten – FOD-MAPs, noemen we die. En die zitten niet alleen in granen, maar ook in groente en fruit.” En dat terwĳ l mensen met een prikkelbare darm juist altĳ d het advies kregen om veel volkorenproducten, groente en fruit te eten – misschien dus niet zo’n goed idee. “Aan de andere kant is stoppen met brood, groente en fruit ook geen fi jne optie, zeker niet voor kinderen in de groei. Ze bevatten tenslotte heel veel belangrĳ ke voedingssto� en.”

DE HAMVRAAG: BROOD, JA OF NEE? Mearin: “Brood eten is goed, maar niet voor mensen met coeliakie of tarwe-allergie. En vergeet niet: coeliakie komt vaak voor, bij ongeveer één op de honderd.”

Prof. Hanno Pĳ l (LUMC) is specialist op het gebied van de stofwisseling. Hoe zit dat nou, met onze evolutionaire aanpassing aan tarwe? “Volgens paleo-aanhangers - men-sen die een oerdieet volgen - bevat tarwe veel antinutriën-ten. Dat zĳ n sto� en die van nature in planten voorkomen, die ervoor zorgen dat wĳ voedingssto� en minder goed kunnen opnemen met onze darmen. De plant doet dit om zich te beschermen tegen planteneters”, legt Pĳ l uit. “Omdat we geen granen aten totdat er landbouw kwam, zo’n . jaar terug, zouden wĳ niet aangepast zĳ n om onszelf te beschermen tegen zulke antinutriënten.” Pĳ l noemt een voorbeeld van zo’n antinutriënt: lectine. “Dat eiwit kan zich binden aan bepaalde glucosemole-culen die zich in ons hele lichaam bevinden – ook in de darmen. Zo zetten lectines ons afweersysteem aan om de darm te beschadigen, waardoor die minder goed voedings-sto� en kan opnemen. Ook wordt de darm zo doorlaatbaar voor allerlei sto� en, met name eiwitten, en volgens de paleo-aanhangers leidt dit uiteindelĳ k tot auto-immuun-ziekten.”

spreekt over een nieuwe ziekte: niet-coeliakie-glutensensitiviteit, oftewel NCGS”, vertelt Mearin. “Het is nog onduidelĳ k hoe deze ziekte in elkaar zit.”

Australische onderzoekers testten de e� ecten van gluten bĳ mensen met een spastisch colon, oftewel prikkel-bare darmsyndroom. Daar bleek een glutenvrĳ dieet veel goed te doen. Wat wel onduidelĳ k blĳ ft: ligt dat aan het gluten? “Een vervolgonder-zoek lĳ kt erop te wĳ zen dat het niet speciaal om gluten gaat, maar om

LM1501_24-27_Brood.indd 26 10-02-15 15:33

LEIDS UNIVERSITAIR MEDISCH CENTRUM 27

Naar schatting lijdt 0,5 tot 1 procent van de bevolking aan coeliakie

En is dat echt zo? “Bĳ ratten is dit wel aangetoond, maar wĳ zĳ n geen knaagdieren. Bovendien koken of bakken wĳ ons voedsel, waarmee we de antinutriënten deels onscha-delĳ k maken. Maar hoe onschadelĳ k precies, dat is nog onduidelĳ k.” Pĳ l beaamt wel dat mensen in eerste instan-tie ongezonder werden met de komst van de landbouw. “Maar in die tĳ d waren er ook culturen waarin procent van de voeding uit graan bestond. Erg weinig variatie dus, en dat is sowieso slecht voor je gezondheid.” Er zĳ n trou-wens ook wetenschappers die zeggen dat mensen zich inmiddels best genetisch aangepast kunnen hebben, merkt Pĳ l op. “Heel gek is dat niet. Blanke Europeanen kunnen tenslotte ook pas jaar melk van dieren verteren.”En hoe zit het met die glycemische index van brood? Die is toch te hoog? “De glycemische index van een voedings-middel geeft aan hoe snel je bloedsuiker stĳ gt als je ervan eet”, legt Pĳ l uit. “Een snelle stĳ ging is niet goed voor je – dat vraagt om aanmaak van veel insuline. Men gelooft dat veel van die plotselinge pieken in het bloedsuiker bĳ dra-gen aan overgewicht en diabetes. Dit is zeker een pro-bleem voor graan dat ontdaan is van vezels en mineralen, zoals wit meel en wit brood”, zegt Pĳ l. “Maar bĳ volkoren producten speelt dat al veel minder.”

DE HAMVRAAG: IS BROOD ONGEZOND? Pijl: “Nee, als je geen coeliakie hebt of op een andere manier overgevoelig bent voor de bestanddelen, kun je best brood eten. Als het maar geen enorme hoeveelheden zijn. Neem dan wél volkorenbrood. En verban je tarwe toch, zorg dan dat je op een andere manier aan je mineralen en eiwitten komt.”

Bioloog prof. Frits Koning (LUMC) is gespecialiseerd in coeliakie. Is het terecht dat steeds meer mensen geen brood meer eten? “Er zĳ n natuurlĳ k mensen die niet

GlutenWat is een gluut? Eén gluut bestaat niet. In het Engels bĳ voorbeeld heet gluten óók gewoon gluten – het woord is geen meervoud. Gluten is een eiwit dat voorkomt in tarwe, spelt, rogge en gerst. Het zorgt ervoor het plantje uit de graankorrel kan ont-kiemen. Maar gluten is ook het graan-onderdeel dat het deeg z’n elasticiteit geeft. Essentieel voor het bakken van een geslaagd brood.

tegen granen kunnen, maar dat geldt lang niet voor al die mensen die glutenvrĳ eten”, begint hĳ . “Om nog maar te zwĳ gen van de mensen die zeggen dat ze niet tegen gluten kunnen maar wel speltbrood eten. Daar zit ook gewoon gluten in!” Aan de andere kant zĳ n er ook veel mensen die wél gluten eten terwĳ l ze dat beter niet zouden kun-nen doen. “Naar schatting lĳ dt , tot procent van de bevolking aan coeliakie. Terwĳ l er veel minder patiënten bekend zĳ n. Er zĳ n namelĳ k coeliakiepatiënten die geen symptomen hebben – of die wel klachten hebben, maar niet weten dat die ontstaan door tarwe.” Dat het aantal mensen met coeliakie toeneemt, vindt Koning verontrustend. Misschien heeft dat toch te maken met ons voedingspatroon. “Het lĳ kt er in ieder geval op dat voeding of iets anders in de leefwĳ ze een rol speelt. In Finland komt bĳ voorbeeld veel meer coeliakie voor dan in de genetisch gelĳ ke bevolking die over de grens in Rusland woont.”Koning komt met een andere mogelĳ ke verklaring waarom mensen last zouden kunnen hebben van brood. “Granen kunnen besmet zĳ n met schimmels en die kunnen giftige sto� en produceren. Er zĳ n wettelĳ ke normen die bepalen hoeveel van die sto� en er in granen mogen zitten – dus wat jĳ op je bord krĳ gt is in prin-cipe veilig. Maar misschien zĳ n som-mige mensen er wel allergisch voor. Dan wordt het een ander verhaal.”

DE HAMVRAAG: IS BROOD ONGEZOND?Koning: “Absoluut niet, brood is juist gezond voor wie geen problemen hee� met gluten. Maar variatie in je voeding is altijd goed, dus eet ook veel andere voedingsmiddelen.” ll

OF TOCH MAAR NIET

LM1501_24-27_Brood.indd 27 10-02-15 15:33

FOTO

: MAR

C D

E H

AAN

LUMC MAGAZINE28

EEN VOGEL IN VOLLE GLORIEUit de kunst Andrea Kleekamp over ‘Fazant’

Andrea Kleekamp (47) onderging twaalf jaar geleden een nieren alvleeskliertrans-plantatie. Ze komt nog regelmatig in het LUMC. Dit kunstwerk hangt op locatie J8.P, bĳ de afdeling Nierziekten.

Wat is dit voor vogel?Daar zat ik lang over na te denken toen ik hier rond kerst zat te wachten. Het schilderĳ deed me denken aan een dier dat je in die tĳ d van het jaar vooral in opgediende vorm ziet: een fazant. Maar waar staat die vogel nou met z’n voeten in? Is dat een soort vis? Thuis ben ik gaan googelen. Erg genoeg vond ik vooral recepten. Ik heb het er ook nog met mĳ n vader over gehad. De snavel doet wel veel aan een fazant denken, maar die eet geen vis.

Vind je het mooi?Ja, het geeft me een soort buitengevoel. Ik heb niet per se behoefte aan veel kleur, maar hier vind ik het wel passen. Verder vind ik het een originele insteek: fazanten worden meestal afgebeeld in een jachttafereel, niet vaak in volle glorie.

Past het op deze locatie? Vind ik wel. Het is niet alleen decoratief: je kunt er ook eens rustig over nadenken. (DdV)

OVER HET KUNSTWERK Heddy-John Appeldoorn, ‘Fazant’, . Olieverf op doek, x cmFabeldieren, exotische vogels en monsters komen geregeld voor in de kleurrĳ ke schil-derĳ en van Heddy-John Appeldoorn (). Ze symboliseren de menselĳ ke worstelingen en tekortkomingen. Inspiratie hiervoor haalt Appeldoorn uit Scandinavische en Germaanse mythes. Zĳ n voorstellingen balanceren tus-sen fi guratie en abstractie, tussen bewustzĳ n en onderbewustzĳ n en doen den ken aan de ongerĳ mde beelden van een droom. Verschil-lende vogels, meestal ondefi nieerbaar, zoals ook de vogel - half eend en half fazant - in het hier afgebeelde schilderĳ , symboliseren vrĳ heid. Maar in de schilderĳ en van Appel-doorn zĳ n ze tot vliegen niet in staat. (SvN)

‘Zijn werk straalt op

alle niveaus rust uit’

LM1501_28-29_Kunst+Recept.indd 28 10-02-15 16:45

FOTO

: MAR

C D

E H

AAN


WILT U ANA’S SPINAZIERUCOLASALADE OOK PROEVEN? Dit gerecht is vanaf februari voor € , te koop in het LUMC Restaurant, bĳ de Co� eeCorner en in het restaurant in Gebouw .

lunch 15 min. vegetarisch

Recept Ana Zutinic

‘Broodje verkeerd’ Een spinazie-rucolasalade met geitenkaas, tomaatjes, hummus en stukjes brood

Ana Zutinic studeert Geneeskunde en Biomedische wetenschappen aan het LUMC. Ze blogt daarnaast over gezonde voeding. In het LUMC Magazine deelt ze recepten die, volgens de wetenschap, je gezondheid kunnen verbeteren. De rubriek komt tot stand in samenwerking met prof. Hanno Pĳ l, internist in het LUMC.

MEVROUW WOUDSTRA

CHANTAL

JOKE

‘ Heerlijk! Ik word verwend in het ziekenhuis!’

‘ Erg lekker!Je proe� de kwaliteit.’

‘Smaakt goed!’

Laat je routineuze, dik belegde broodje even staan. Vervang het door iets wat je lichaam écht energie geeft – en zelfs helpt om ziekte te voorkomen. Probeer dit ‘broodje verkeerd’ – eigenlĳ k een heerlĳ ke spinazie-rucolasalade met maar een paar stukjes brood.

SPINAZIERUCOLA SALADE (4 PERSONEN)Basis: g verse spinazie, g rucola, g geitenkaas, in stukjes, g cherrytomaatjes, ge-halveerd, eetlepels olĳ folie. Dressing: eetlepels hummus, ½ eetlepel appelazĳ n. Brood: sneetjes stevig volkoren brood, in stukjesMix de hummus met de azĳ n tot een soepele dres-sing. Meng vervolgens de basisingrediënten in een grote kom. Roer de dressing erdoorheen. Leg ten slotte de stukjes brood erbovenop (zo wordt het

brood niet soppig als je de salade even laat staan). Bon appetit!

WAAROM IS DEZE MAALTĲ D GEZOND?1. De grote hoeveelheid groente verlaagt het risico op een heupfractuur. Mensen die vĳ f porties groente en fruit per dag eten lopen een aanzienlĳ k lager risico.2. De consumptie van groene groente en vegeta-rische maaltĳ den verlaagt het risico op prostaat-kanker. Rood vlees en gefrituurd voedsel verhogen dit juist. 3. Het voorkomt bloedsuikerschommelingen. Door het lage gehalte aan koolhydraten en suikers heeft deze salade een lage waarde op de glycemische index (GI). Uitermate geschikt voor mensen met metabool syndroom of (zwangerschaps)diabetes.

LM1501_28-29_Kunst+Recept.indd 29 10-02-15 16:46

LUMC MAGAZINE30

Kortpraktisch

ONZE BIOLOGISCHE KLOK IN DE MODERNE SAMENLEVINGLezing van LUMC-hoogleraar Joke Meĳ er.Aanvang: . uurCell Observatory, Gorlaeus Labora-toria, Einsteinweg , Leiden.Aanmelden kan via de agenda op www.science.leidenuniv.nl.

PATIËNTENAVOND PROSTAATKANKERInformatieavond over (snel)diagnos-tiek, behandeling en problemen..-. uurAanmelden via [email protected] of tel. -.

OPEN DAG BACHELOROPLEIDINGEN UNIVERSITEIT LEIDENInformatiedag over onder andere de studies Geneeskunde en Biomedische wetenschappen..-. uur.www.studereninleiden.nl

BĲ EENKOMST NIERPAN CREASTRANSPLANTATIE Informatieve bĳ eenkomst voor mensen met een nier en alvleesklier van een donor. Mail naar [email protected], dan ontvangt u een uitnodiging.

Nieuwe parkeertarievenVanaf februari betaalt u iets meer voor het parkeren van uw auto in de LUMC-parkeergarage. De hoop is dat er dan minder mensen parkeren die niet in het ziekenhuizen moeten zĳ n, zodat er voldoende plek blĳ ft voor patiënten en bezoekers. Voor max. een uur parkeren betaalt u voortaan , euro. Kĳ k voor alle tarieven op www.lumc.nl. Bent u langer dan uur of regelmatig in het ziekenhuis? Dan kunt u in aanmerking komen voor een kortingskaart. Vraag ernaar op de verpleegafdeling of polikliniek.

De weg vinden in het LUMC blijkt

vaak niet eenvou-dig. Daarom hee� het LUMC een app

ontwikkeld die u wegwijs maakt in

het ziekenhuis. Met een routekaart en stap-voor-stap aanwijzingen

belandt u snel daar waar u moet zijn. De LUMC app is gratis beschikbaar

voor Android en iOS.

Patiëntportaal

Patiënten van het LUMC kunnen tegenwoordig vanuit hun eigen huis digitaal hun medische gegevens inzien, afspraken maken en vragen stellen aan het behandelend team. Het LUMC pati-entportaal vindt u op www.lumc.nl/patiëntportaal. Daar staat ook een fi lmpje waarin u ziet wat het patiëntportaal voor u kan betekenen.

Route-app

Colofon LUMC magazine is een uitgave van het Leids Universitair Medisch Centrum. Overname van artikelen, met bronver-melding, is toegestaan na toestem-ming van de directeur Communicatie of diens plaatsvervanger. Oplage .. Redactie Mieke van Baarsel, Raymon Heemskerk, Diana de Veld,

Christi Waanders Eindredactie Diana de Veld Aan dit nummer werkten mee Jan Hein van Dierendonck, Jeroen Maters (Maters & Hermsen), Sandrine van Noort, Jos Overbeeke, Masja de Ree, Maaike Roefs, Caroline van der Schaaf, Willy van Strien, Loek Weĳ ts Fotografi e Marc de Haan, Arno Massee

Vormgeving en layout Curve Mags and More, Haarlem. Patrick Hoogenberg, Mieke van Weele Prepress en druk Groen Media, Leiden Contact Directo-raat Communicatie, Postbus , RC Leiden, -, [email protected], www.lumc.nl/magazine Abonnementsvoorwaarden Zie www.

lumc.nl/magazine Abonnementen Jaar-abonnement € , LUMC Magazine nr. verschĳ nt op april .ISSN -.

LM1501_30-31_Agenda_KortPraktisch_AanDeSlag.indd 30 10-02-15 17:12


Vrĳ dag . uur, verpleegafdeling Thoraxchirurgie

HOE GING HET VANDAAG?Op zich goed, maar halverwege de ochtend werd een patiënt instabiel. Ik zag het gebeu-ren, in minuten tĳ d verslechterde hĳ fl ink. Ik bracht hem naar een -persoonskamer en zei tegen de leerling: “Ga de dokters waarschu-wen.”

WAT KONDEN JULLIE DOEN?Beademen was riskant maar het moest wel. Het inbrengen van de buis ging gelukkig goed. Daarna is hĳ naar de IC gebracht.

DUS JĲ HAD WEER EVEN DE LEIDING?Ja, zĳ maakte voor het eerst zo’n acute situatie mee. Je kan niet verwachten dat iemand aan het eind van de algemene verpleegopleiding dan precies weet wat haar te doen staat.

EN HOE VOELT HET VOOR JOU?Bĳ Thorax zĳ n we hierop altĳ d bedacht. Je komt in een fl ow en je doet wat er gedaan moet worden. Ikzelf word dan heel kortaf: dit en dat moet nu gebeuren en al het andere is even niet belangrĳ k. Achteraf hebben we geëvalueerd met de artsen: we hebben het goed gedaan.

GING VERDER ALLES VOLGENS PLAN?De gewone planning werd natuurlĳ k wel verstoord. Maar het was een leerzame ervaring, voor iedereen! Ook omdat het geen standaard-thoraxpatiënt was.

BEN JE MOE?Meer… hoe zeg je dat… murw. Het was me het dagje wel!

WAT GA JE NU DOEN?We hebben zo nog naar nieuwsjaarsborrel van de afdeling. Normaal ga ik rond kwart over vier op huis aan, boodschapje doen en zorgen dat er eten op tafel komt. Maar vandaag zorgen man en zoons voor zichzelf!(MvB)

‘Ik zag het gebeuren, in

20 minuten tijd verslechterde

hij fl ink’

FOTO

: MAR

C DE

HAA

N

LM1501_30-31_Agenda_KortPraktisch_AanDeSlag.indd 31 10-02-15 17:13

“We hebben dit kaartje, samen met wat lekkernĳ en, gegeven als blĳ k van waardering voor de goede zorg

die Gĳ s heeft gekregen in het LUMC. Zelf vinden wĳ het ook prettig als je waardering krĳ gt voor je inzet om mensen te helpen. Het was op dat moment het enige dat we terug konden doen.

Eind november zouden we een weekendje weggaan, maar Mandy – toen bĳ na weken zwanger - had wat vochtverlies. De verloskun-dige stuurde ons direct door naar het LUMC. Het vocht bleek vruchtwater te zĳ n. Drie dagen later, op november, is Gĳ s geboren. Een klein mannetje van gram. Gelukkig begon hĳ meteen na de geboorte te huilen en te poepen, wat een goed teken bleek te zĳ n. Na twee weken was er sprake van dat Gĳ s zou worden overgeplaatst naar het Diacones-senhuis, maar daar hadden wĳ nog geen goed gevoel over. Ze hebben Gĳ s toen toch in het LUMC weten te houden. Achteraf heeft dat goed uitgepakt, want kort erna werd hĳ ziek.Op december werden we ’s avonds gebeld of we naar het ziekenhuis konden komen, omdat de toestand van Gĳ s binnen een paar uur ver-slechterde. Op weg naar het LUMC kregen we te horen dat ze preventief gingen starten met antibiotica. Een heel goede beslissing, want later bleek dat hĳ een infectie had opgelopen. Het was een arts van de dagdienst die ons die bewuste avond belde. Zĳ was niet naar huis gegaan omdat ze Gĳ s niet kon loslaten. Ze wilde weten hoe het met hem ging. Dat een arts haar eigen Sinterklaasavond laat schie-ten voor onze kleine jongen, dat vonden wĳ heel bĳ zonder. We hebben er heel veel aan gehad dat er een arts bĳ hem is gebleven die hem kende en die wist hoe hĳ moest worden behandeld. Inmiddels is Gĳ s thuis. Het gaat geweldig met hem. Mandy was eigenlĳ k pas eind januari uitgerekend, maar we hebben nu al een hele poos van ons mannetje kunnen genieten.”

Post vanGijs, het zoontje van Dennis Wijnands en Mandy Verbeek uit Noordwijk, werd negen weken te vroeg geboren in het LUMC.TEKST: CAROLINE VAN DER SCHA AF

LM1501_32_Kaartje.indd 32 10-02-15 17:17

LUMC Magazine 2015 nr. 1

Documents

Transcript of LUMC Magazine 2015 nr. 1