Leren & ICT - Bloembollenbloembollen.weebly.com/uploads/5/0/8/3/50831747/pilotop... ·...

Leren & ICT

Opdracht 1:

Pilotopdracht

Namen: Kirsten van Balen Thessa Snakenborg Esther van der Pol Studentnummers: S1067836 S1022725 S1063057 Gestart met studie: 1 september 2012 Datum: 25 april 2015 Blackboardcode: EN-LICT-OPDR1.A.13

1 K. van Balen, T. Snakenborg, E. van der Pol - Leren & ICT

Inhoudsopgave

Inhoudsopgave ........................................................................................................................................ 1

Analysis .................................................................................................................................................... 2

Design ...................................................................................................................................................... 4

Toetsing op kwaliteit (SWOT) .............................................................................................................. 5

Development ........................................................................................................................................... 6

Rekenen ............................................................................................................................................... 6

Taal ...................................................................................................................................................... 7

Kunstzinnige oriëntatie ..................................................................................................................... 10

Natuur en techniek ............................................................................................................................ 12

Implementation ..................................................................................................................................... 14

Leeropbrengsten: .............................................................................................................................. 14

Didactische meerwaarde: .................................................................................................................. 15

Gebruikersvriendelijkheid: ................................................................................................................ 16

Evaluation .............................................................................................................................................. 18

Pecha Kucha .......................................................................................................................................... 19

Script Pecha Kucha ................................................................................................................................ 20

Blog ........................................................................................................................................................ 23

Bibliografie ............................................................................................................................................ 24


Analysis

Er wordt duidelijk een verkenning op de probleemstelling beschreven. Er is sprake van een gericht

vooronderzoek, waarin aannames m.b.t. bijvoorbeeld de doelgroep, worden getoetst. Er wordt aan

de hand van bronnen een complete analyse uitgevoerd waarbij de koppeling wordt gemaakt naar de

gevolgen voor het Design.

Leerlingen die binnenkomen in de kleuterklas hebben enkele jaren van ervaring met smartphones,

tablets en computers opgebouwd. Deze leerlingen krijgen in de kleuterklas naar verhouding

vervolgens minder les met ICT materialen. Wij willen in deze pilot onderzoeken of kleuters met

behulp van digitale middelen zelfstandig achter een computer een les kunnen volgen.

Effectief leergedrag is belangrijk voor een goede cognitieve ontwikkeling van leerlingen. Een goede

zelfregulatie of inhibitie controle heeft grote invloed op het latere schoolsucces van het kind. Niet

alle leerlingen zijn echter in staat dit leergedrag eigen te maken. Het verbeteren van dit leergedrag in

het geval een kind niet in staat is dit leergedrag zich eigen te maken, vergt veel individuele aandacht

van de leerkracht. Hiervoor is over algemeen te weinig tijd. De computer kan hierin een uitkomst

bieden. Educatieve computerspellen zijn namelijk niet enkel tijdbesparend voor de leerkracht, maar

hebben tevens de mogelijkheid om consequent, objectief en adaptief te reageren op de prestaties

van een kind. Doordat de computer in staat is de gedane prestaties te registeren, kunnen de

leerkrachten na afloop kijken hoe het kind heeft gewerkt. Een nadelige consequentie van het meer

inzetten van de computer kan zijn dat de leerlingen minder tijd spenderen aan bewegen of

buitenspelen. De instructie kan gegeven worden door enkel de computer of door de combinatie

leerkracht/ computer. De meeste leerlingen kunnen goed uit de voeten met enkel een computer

instructie, echter de meer impulsieve leerlingen hebben meer baat bij een combinatie instructie van

de leerkracht en de computer (Veenstra, Geert, & Meulen, 2011).

Zelfstandig en interactief werken achter een computer stimuleert de mondelinge communicatie, de

taalontwikkeling van kleuters en jonge leerlingen. Het gebruik van ICT in de lessen kan leerlingen

helpen om moeilijke teksten te visualiseren. Om leerlingen te kunnen helpen in het zoeken op

internet naar de juiste informatie is het gebruik van een webquest een goede ondersteunende

didactische werkvorm. Een webquest kent een structuurmodel waarmee geleid ontdekkend leren

mogelijk wordt gemaakt (Bronkhorst, 2007).

Aan de andere kant geven veel leerkrachten en ouders aan dat ze de kleuters graag vooral zien

spelen en leren met concreet materiaal en zonder al teveel ICT. Een leerkracht geeft aan dat jonge

leerlingen ontdekkend moeten leren met hun eigen lijf en zintuigen, daarnaast is het samen

overleggen een belangrijk onderdeel in de kleutertijd. In een latere fase kunnen deze leerlingen leren

werken met een computer (Wetzer - van Gils, 2011). Het gebrek aan eigen vaardigheden speelt bij


veel leerkrachten hierin ook een rol, de vraag is of de leerkrachten die weinig tot geen gebruik willen

maken van ICT in de klas deze mening ook deels hebben doordat zij minder vaardig zijn met ICT. Uit

onderzoek is gebleken dat veel leerkrachten op een eenzijdige manier gebruik maken van ICT, er is

een grote behoefte aan concreet ICT materiaal wat ingepast kan worden in de lessen (Vier in Balans

Monitor 2007, 2007). Wanneer leerkrachten concreet ICT materiaal aangereikt krijgen, worden zij

bewust gemaakt van de wijze waarop ICT in de lessen ingezet kan worden en worden zij

gestimuleerd ICT te gaan gebruiken in de lessen. Met als gevolg dat leerkrachten vaardiger worden in

het ICT gebruik in de klas en dit vaker gaan toepassen.

Om leerkrachten in het kleuteronderwijs op een eenvoudige wijze kennis te laten maken met het

werken met ICT, en om kleuters aan te leren zelfstandig met ICT te werken, gaan we een webpagina

ontwikkelen waarbij zij op zelfstandige wijze diverse opdrachten moeten voltooien. De leerlingen zijn

met dit programma bezig met kerndoelen uit diverse vakgebieden. Tevens zijn zij bezig met het

ontwikkelen van hun leergedrag. De leerlingen moeten zelfstandig aan de slag met het programma

en volgen de instructie op de computer. De leerkracht zorgt ervoor dat de materialen klaar staan en

houd in de gaten of de leerling alles begrijpt.

Dit project zal in eerste instantie worden geïmplementeerd op een reguliere basisschool. Deze

basisschool heeft ons de opdracht gegeven te onderzoeken of deze manier werkt om kleuters te

leren zelfstandig achter een computer te werken aan een lesprogramma. De leerkrachten van de

kleuters hebben voldoende vaardigheden om deze webpagina te gebruiken en aan de ouders uit te

leggen wanneer nodig.

De onderdelen die de leerlingen doorlopen voldoen aan de kerndoelen zoals beschreven op

www.tule.slo.nl. Tevens zijn deze onderdelen betekenisvol en bevorderen zij de zelfstandigheid en

creativiteit van de leerlingen. De leerlingen worden gestimuleerd te onthouden, begrijpen en

toepassen, analyseren, evalueren en creëren (Bloom, Taxonomie van Bloom). De onderdelen

doorlopen zij via een webpagina, de zelfstandigheid wordt bevordert vanwege het feit dat de teksten

zijn ingesproken waardoor er geen leerkracht nodig is om toelichting op de opdracht te geven. De

onderdelen die verwerkt zijn in deze webpagina’s zijn zelf gecreëerd of de leerlingen worden door te

klikken op een link direct doorverwezen naar de juiste pagina. Door de uitleg zijn de leerlingen niet

enkel bezig met de opdrachten, maar worden deze opdrachten ook aan elkaar gelinkt waardoor de

leerlingen op een veelzijdige manier bezig zijn met de lente.

http://www.tule.slo.nl/


Design

Het ontwerp wordt gebaseerd op de bevindingen van de analyses. Er is sprake van een duidelijke

blauwdruk, deze is helder beschreven. Daarbij worden de gemaakte keuzes verantwoord en getoetst

op kwaliteit (SWOT). De bevindingen worden meegenomen in de fase van Development.

Als DOT groep zijn wij gestart met een brainstormfase m.b.v. linoit. In eerste instantie hebben we

onze onderzoeksvraag geformuleerd. Hierbij willen we dat de kleuters bezig zijn met diverse

opdrachten in verschillende vakgebieden met een vakoverstijgend thema. Dit vakoverstijgende

thema is de lente, de vakgebieden zijn rekenen, taal, natuur en beeldende vorming. De opdrachten

per vakgebied moeten voldoen aan de kerndoelen van Tule. (www.tule.slo.nl). Wij vinden het

belangrijk dat de kerndoelen voorkomen in de opdrachten, de leerlingen leren dan de juiste

onderdelen en de opdrachten vallen onder effectieve leertijd.

In de 2 daaropvolgende weken zijn we op zoek gegaan naar opdrachten en lessen die passen binnen

de bovenstaande eisen. Deze opdrachten hebben we allen geplaatst op de linoit. In een wekelijks

overleg hebben we met elkaar kritisch gekeken naar de opdrachten. De opdrachten die niet voldoen

aan de gestelde eisen zijn direct

verwijderd.

Na 2 weken hebben we een nieuwe

linoit aangemaakt waarop we de

definitieve opdrachten geplaatst,

waarna we een verdeling hebben

gemaakt om deze opdrachten verder

uit te werken. Tevens is besproken de

opdrachten in een website te plaatsen

in de stijl van een webquest, om de

kleuters op deze wijze zelfstandig te

kunnen laten werken. Wanneer

kleuters leren om zelfstandig met ICT

te kunnen werken, ontwikkelen zij

vaardigheden die behoren tot de C21

skills, ze moeten probleemoplossend

werken, ontwikkelen van ICT

geletterdheid. Tevens bevorderd deze

manier van leren met de onderdelen

die wij in de deze leeromgeving zetten



de nieuwsgierigheid van leerlingen naar de natuur, betrokkenheid bij het leven door meer te leren

over de natuur en ondernemend werken door de zelfstandigheid (Kennisnet, 21 st Century Skills).

Begin april is de definitieve keuze gemaakt om de opdrachten in Weebly te verwerken. Ieder van ons

zet de eigen onderdelen hierin, waarna één teamlid er één geheel van maakt. Tevens wordt iedere

opdracht ingesproken, zodat de kleuters zowel de opdracht zien als horen. Deze leeromgeving zal

vervolgens getest worden in een kleuterklas van een reguliere basisschool.

Toetsing op kwaliteit (SWOT) Strengths: de leerlingen leren in deze leeromgeving zelfstandig werken. de leerlingen zijn

vakoverstijgend bezig binnen 1 thema. De onderdelen van de leeromgeving voldoen aan de

kerndoelen.

Weaknesses: Om een aantal opdrachten te kunnen uitvoeren dient de leerkracht extra materialen

klaar te leggen. De leerlingen maken deze opdrachten individueel. Samenwerking is niet verwerkt in

deze leeromgeving.

Opportunities: Deze leeromgeving is uit te breiden naar alle seizoenen. Daarnaast kunnen andere

vakken hierin ook verwerkt worden. Er zijn zeer veel uitbreidingsmogelijkheden.

Threats: Deze leeromgeving beperkt zich tot het thema lente. Daarnaast kan een threat zijn dat

leerkrachten zelf enkele materialen moeten klaarzetten.

http://www.weebly.com/


Development

(deel)producten worden beschreven en toegelicht, waarbij concreet materiaal wordt gebruikt om

deze te illustreren Het geheel is meer dan de som der delen. De bevindingen uit de eerdere fasen zijn

duidelijk terug te vinden in het ontwikkelde materiaal.

Rekenen PowerPoint seriëren

Cognitief doel: Bij deze PowerPoint presentatie

leren de leerlingen seriëren. Grootste, kleinste,

groot, klein, hoogste, laagste, hoog, laag, dikste,

dunste, dik, dun, kortste, langste, kort, lang, lang

naar kort, hoog naar laag, enzovoort.

Pedagogisch doel: Ontdekken van eigen

vaardigheden. De leerlingen worden

gecomplimenteerd bij een juist antwoord.

Technologisch doel: De leerlingen luisteren naar

de opdracht en ontdekken de bewegingen die zij

maken met de muis. Zij leren dat je op de linker

muisknop moet klikken om de opdracht te

geven.

(Andringa)

PowerPoint synchroon tellen

Cognitief doel: De leerlingen leren synchroon

tellen en kunnen deze hoeveelheden koppelen

aan een cijfer.

Pedagogisch doel: Ontdekken van eigen

vaardigheden. De leerlingen worden

gecomplimenteerd bij een juist antwoord.

Technologisch doel: De leerlingen klikken op het

juiste cijfer. Zij klikken op de groene pijl om de

volgende dia te openen.

(Roelie, 2015)

Wij hebben een enkele aanpassing gedaan met

gesproken tekst, hierdoor kunnen de leerlingen

volledig leerkrachtonafhankelijk werken.


https://drive.google.com/file/d/0B9HR1s8DFAleT

kdiMnZHV0NBdW8/view?usp=sharing

Website zaadjes tellen

Cognitief doel: De leerlingen bekijken het cijfer

en weten de hoeveelheid hiervan. Zij tellen

synchroon het aantal zaadjes op één van de

onderliggende kaarten en klikken deze aan.

Pedagogisch doel: De leerlingen worden beloond

wanneer zij het juiste cijfer aanklikken met een

hoog geluid en het aantal bloemen in het

scherm. Wanneer het niet goed is horen zij een

lage toon en verschijnt er een nieuw cijfer.

Technologisch doel: De leerlingen openen de

website door op de link in de Weebly te klikken.

Dit wordt aangegeven. Vervolgens maken zij

gebruik van hun muis door de juiste

hoeveelheden aan te klikken.

(Toytheater)

Koekoeksklok

Dit is een toevoeging voor de ontspanning.

Cognitief doel: De leerlingen kunnen zelf een

keuze maken uit verschillende activiteiten.

Rekenen, taal, bouwen, activiteiten binnen een

algemeen thema, knutselen, voorlezen.

Pedagogisch doel: De leerlingen leren zelf keuzes

te maken.

Technologisch doel: Muisvaardigheid. De

leerlingen ontdekken door het bewegen van hun

muis wat er zoal te vinden is.

(Kennisnet, Kenny's koekoeksklok)

Taal Digitale praatplaat Boekoriëntatie “Musty en de zoemende bloem”

https://drive.google.com/file/d/0B9HR1s8DFAleTkdiMnZHV0NBdW8/view?usp=sharing

https://drive.google.com/file/d/0B9HR1s8DFAleTkdiMnZHV0NBdW8/view?usp=sharing


Cognitief doel: De leerlingen ontdekken

verschillende dingen op een praatplaat over

bloembollen. Hierop staan filmpjes en liedjes.

Ook is er een omnidu in te vinden, hier kunnen

de leerlingen verschillende spelletjes doen op

taalgebied in het thema “bloembollen”. Werken

aan de actieve woordenschat.

Pedagogisch doel: De leerlingen leren dat zij zelf

kunnen ontdekken binnen aangegeven lijnen

door een krachtige leeromgeving. Werken aan de

passieve woordenschat.

Technologisch doel: De leerlingen oefenen

bewegingen met de muis, zij kunnen fimpljes

afspelen door op knopjes en dergelijke te klikken.

(Heijden, Bloembolletjes, 2015)

Cognitief doel: De leerlingen doen een

voorspelling wanneer de bloem zoemt. Zij

luisteren naar dingen die bij de lente horen en

kunnen zo een koppeling maken met bestaande

kennis onder het algemene begrip: “Lente”, zoals

Ausubel beschrijft (Veen & Wal, 2008).

Pedagogisch doel: De leerlingen ervaren

luisteren naar een verhaaltje en kunnen hierover

uitwisselingen doen. Werken aan de passieve

woordenschat.

Technologisch doel: De leerlingen klikken zelf op

play en vinden het filmpje in de interactieve

praatplaat.

(Pepermans, 2010)

Fonologisch en fonemisch bewustzijn (rijm)

Cognitief doel: De leerlingen rijmen en luisteren

naar een gedicht.

Pedagogisch doel: De leerlingen leren de

ontwikkeling en groei. Werken aan de passieve

Filmfragment

Cognitief doel: De leerlingen ontdekken, ervaren

en observeren de groei en ontwikkeling van een

bloembol tot bloem.

Pedagogisch doel: De leerlingen zien hoe een


woordenschat.

Technologisch doel: De leerlingen luisteren naar

een gedigitaliseerd gedicht dat zij zelf hebben

gestart.

(Heijden, Bloembolletje klein versje 1, 2015)

samenwerkingsopdracht kan worden uitgevoerd

en hoe de omgang kan gaan. Werken aan de

passieve woordenschat.

Technologisch doel: De leerlingen spelen een

filmpje af welke zij eventueel kunnen pauzeren

of terugspoelen.

(NTR, Ontwikkeling bol, 2004)

Omnidu

Cognitief doel: Rijmwoorden bij elkaar zoeken.

Klankstukken tellen. Begrippen van bol tot

bloem. Fonemisch bewustzijn, welke letter hoor

je vooraan? Begrippen lentebloemen. Bollen

planten.

Pedagogisch doel: De leerlingen kunnen zich

verstaanbaar maken doordat zij kennis maken

met verschillende begrippen en hiermee hun

woordenschat uitbreiden.

Technologisch doel: De leerlingen gaan actief om

met het muisgebruik. Zij klikken op afbeeldingen,

bewegen over een afbeelding heen om

informatie te horen, klikken op de juiste

afbeelding, enzovoort.

(Heijden, Omnidu lente, 2015)


Kunstzinnige oriëntatie Mooiste bloemen ‘Laat maar zien’

Cognitief doel: Groep 1/2: De leerlingen

beschouwen echte bloemen en bloemen op de

computer, zij kunnen de grove details hiervan

verwerken in hun kunstwerk met behulp van hun

vingers. Plaatsen van figuren op het vlak.

Mengen van kleuren. Groeperen op vorm, kleur

en textuur.

Pedagogisch doel: De leerlingen kunnen hun

eigen creativiteit kwijt. Het komt uit de directe

belevingssfeer van de leerlingen.

Technologisch doel: De leerlingen zien de

afgebeelde bloemen in 1d op de computer.

(Laat maar zien)

Bloemenkracht, lentepracht ‘Laat maar zien’

Cognitief doel: Groep 3: De leerlingen

beschouwen echte bloemen en bloemen op de

computer, zij kunnen de grove details hiervan

verwerken in hun kunstwerk met behulp van een

kwast. Grondlijn. Kleurnuances en

kleurcontrasten. Ritme, herhaling van vormen.

Pedagogisch doel: De leerlingen kunnen hun

eigen creativiteit kwijt. Het verbeelden van de

directe waarneming.

Technologisch doel: De leerlingen zien de

afgebeelde bloemen in 1d op de computer.

(Laat maar zien)

Muziek: Er liggen bolletjes in de grond Muziek: Krokusbolletje


Cognitief doel: Groep 1: De leerlingen leren een

liedje met een eenvoudige melodie.

Pedagogisch doel: De leerlingen ontdekken

emoties. Zij doen de emoties mee.

Technologisch doel: De leerlingen ontdekken dat

zij een liedje kunnen starten door erop te

klikken.

(Roest, 2013)

Cognitief doel: Groep 2: De leerlingen leren dat

de krokusjes uit een bolletje komen en steeds

meer groeien tot de bloem zich ontplooit.

Pedagogisch doel: De leerlingen bedenken

gebaren bij het liedje en leren zichzelf zo uit te

beelden.



klikken.

(Babywoorden, 2011)

Muziek: Uit je bol

Cognitief doel: Groep 3: De leerlingen leren een

liedje met een complexere tekst en melodie.

Pedagogisch doel: De leerlingen laten in hun

emoties zien dat zij begrijpen waar de tekst over

gaat.


Digitale kleurplaat maken

Cognitief doel: De leerlingen maken een eigen

creatief landschap, hierbij kunnen zij de

achtergrond inkleuren, verschillen

planten/bloemen toevoegen, een zon laten

schijnen, vogels of vlinders toevoegen,

enzovoort.

Pedagogisch doel: De leerlingen maken gebruik



klikken.

(NTR, Uit mijn bol een vrolijk liedje over de lente,

2004)

van hun eigen creativiteit en weten deze vorm te

geven op een digitale tekening.

Technologisch doel: De leerlingen leren dubbel

klikken om een object in hun plaat te krijgen.

(Chapgar)

Natuur en techniek Koekeloere: Op bezoek bij de bloemenvelden

Cognitief doel: De leerlingen ontdekken dat veel

bloemen een bloembol hebben.

Pedagogisch doel: De leerlingen zien hoe Moffel

en Piertje op bezoek zijn bij de culturele

bloemenvelden. Hier worden ook enkele

gedragsregels benoemd.

Technologisch doel: De leerlingen leren hoe zij

op de play knop moeten klikken om het filmpje

te starten.

(Teleac, 2007)

Huisje, boompje, beestje: Tulpen

Cognitief doel: De leerlingen ontdekken dat

tulpen een bol hebben, net als een ui en

knoflook, zijn er nog meer?

Pedagogisch doel: De leerlingen zien

verschillende emoties in het filmpje.

Technologisch doel: De leerlingen leren hoe zij

op de play knop moeten klikken om het filmpje

te starten. De leerlingen zien hoe Raaf ontdekt

via digitale middelen hoe een tulp is opgebouwd.

(NTR, Huisje, boompje, beestje de tulp, 2012)

Plant je eigen bol/zaadjes Van bol tot bloem


Cognitief doel: De leerlingen platen zelf zaadjes

en/of bolletjes.

Pedagogisch doel: De leerlingen ontdekken de

groei bij een bloem en ervaren dat deze

verzorging nodig heeft om uiteindelijk zo te

worden.

Technologisch doel: Bolletjes planten na

aanleiding van de inmiddels vergaarde informatie

via digitale middelen.

Cognitief doel: De leerlingen bekijken eerst

passief per plaat de groei van een bloem in

tekeningen. Vervolgens maken de leerlingen een

tovertekening. Zij “toveren” net zolang tot de

afbeelding in zijn geheel te zien is. De kennis

wordt getest door de leerlingen de vergaarde

informatie op de juiste volgorde te laten

plaatsen.

Pedagogisch doel: De leerlingen ontdekken de

vordering van de bloei van een bloem. De

leerlingen ontdekken of zij de kennis goed

hebben kunnen opnemen door de afbeeldingen

in de juiste volgorde te plaatsen.

Technologisch doel: De leerlingen klikken op de

groene pijl om de volgende plaat te zien en

horen hierbij gelijk de passende informatie.

Vervolgens bewegen de leerlingen de muis om

een afbeelding zichtbaar te krijgen. Hierbij

moeten zij gericht kunnen bewegen om verder te

kunnen gaan. De leerlingen klikken telkens de

juiste tekening aan met de muis/het handje. De

niveaus van de muis kunnen verschillend worden

ingesteld, hierdoor kan de leerkracht

differentiëren binnen het technologische doel.

(Vlassak, 2010)


Implementation

Er wordt duidelijk hoe het ontwerp werkt in de praktijk. Dit wordt duidelijk vanuit meerdere

perspectieven (stakeholders). Er wordt ingegaan op de leeropbrengsten, didactische meerwaarde,

ervaringen en het gebruikersvriendelijkheid.

Vanuit de fases Analysis, Design en Development is er een duidelijk beeld ontstaan van hoe het

eindproduct er uiteindelijk uit zou moeten gaan zien, met welke inhoud deze gevuld moet gaan

worden en aan welke voorwaarden deze moeten voldoen.

Het uiteindelijke eindproduct zal tijdens het project gelanceerd gaan worden, in deze fase van de

minor Leren & ICT (de Pilotopdracht) zal dan ook ingegaan worden op de implementatie zoals wij

deze verwachten en de te verwachten leeropbrengsten, didactische meerwaarde

gebruikersvriendelijkheid en de keuzes die wij daartoe hebben gemaakt.

Het eindproduct zal bestaan uit een interactieve online leeromgeving binnen het thema lente;

subthema bloembollen.

Leeropbrengsten: In het kader van de onderzoeksvraag: ‘Hoe kunnen we ervoor zorgen dat de leerlingen van groep 1

t/m 3 zelfstandig kunnen leren met ICT?’ is er een interactieve online leeromgeving gecreëerd via

een website waarbij de leerlingen in aanraking komen met meerder ICT- basisvaardigheden. Door de

heldere en overzichtelijke opbouw en auditieve instructies oefenen de leerlingen deze vaardigheden

zowel bewust als onbewust. Hierbij kun je denken aan muisvaardigheid, het kunnen opstarten en

afsluiten van een pagina, leren hoe deze pagina’s bediend worden, verslepen van voorwerpen, etc.

Bij de vormgeving en invulling van deze interactieve leeromgeving zijn we bewust uitgegaan van de

diverse kerndoelen en leerlijnen zoals deze omschreven staan op www.tule.slo.nl. Daarbij hebben we

de keuze gemaakt om deze thematisch en vakoverstijgend te vullen waarbij de kerndoelen van

natuur en techniek al doende verweven worden met de kerndoelen van rekenen, Nederlandse taal

en kunstzinnige oriëntatie.

Diverse vaardigheden worden spelenderwijs en binnen één thema dat de leerlingen aanspreekt en

betekenisvol is geoefend en eigen gemaakt.

Zo zullen ze onder andere hun woordenschat uitbreiden met verschillende doelwoorden binnen het

thema (van bloemonderdelen tot bloemennamen, etc.). Door het veelvuldig terug laten komen van

deze doelwoorden in steeds weer een andere context wordt er op een waardevolle en effectieve

manier volgens het 4-takt van Verhallen (Verhallen & Nulft, 2009) gewerkt aan

woordenschatuitbreiding.



Daarnaast oefenen ze vaardigheden op het gebied van fonologisch en fonemisch bewustzijn

oplopend in moeilijkheid (vooraf in te stellen).

Bij de diverse rekenspellen oefenen de leerlingen hun vaardigheid op het gebied van synchroon

tellen, cijfersymboolkoppeling en rekenbegrippen als kleinste, grootste, eerste en laatste.

Bij kunstzinnige oriëntatie zijn de leerlingen bezig hun waarnemingsvermogen en creativiteit verder

te ontwikkelen door gericht en kritisch te kijken naar afbeeldingen van bloemen. Deze waarneming

weerspiegelen ze in een schildering van plakkaatverf waarbij ze al doende oefenen met het

toepassen van diverse beeldaspecten (Compositie, Groeperen en rangschikken, Kleur, Mengen,

Nuances en contrasten, Vorm, Verschijningsvorm)

De leerlingen worden middels deze zeer diverse activiteiten uitgedaagd op elk niveau van denken

zoals deze weergegeven worden in de taxonomie van Bloom (Bloom, Taxonomie van Bloom,

stimulerend signaleren, rijke leeractiviteiten):

Van onthouden tot toepassen naar analyseren tot creëren wat er mede voor zorgt dat de

leeromgeving gekenmerkt kan worden als een rijke leeromgeving.

Didactische meerwaarde: De leerlingen komen middels de leeromgeving in aanraking met vele verschillende instructie-, werk-

en verwerkingsvormen waardoor de diverse leerstijlen en leerniveaus van de leerlingen

aangesproken worden. Daarbij kan gedacht worden aan de taxonomie van Bloom zoals hierboven

beschreven staat maar ook aan de diversiteit in het leren zelf zoals beschreven wordt in de


leervoorkeuren van Gardner (Alkema & e.a., Meer dan onderwijs, 2006) meervoudige intelligenties)

of de leerstijlen van Vermunt (Alkema & e.a., Meer dan onderwijs, 2006) en van Kolb (Alkema & e.a.,

Meer dan onderwijs, 2006).

Met het creëren van de online leeromgeving worden de leerlingen uitgedaagd zelfstandig of in

groepjes aan de slag te gaan en online de instructie te volgen (flipping the classroom). Hiermee

verhoog je de zelfstandigheid van de leerlingen en het ontdekkend/onderzoekend leren. Daarnaast

hebben de leerlingen zelf invloed op hun leerproces en kunnen zelf keuzes maken tussen diverse

verwerkingsvormen. Op deze wijze maak je ze (weliswaar in beperkte mate gezien de doelgroep)

medeverantwoordelijk voor de opbouw van hun kennis.

Gebruikersvriendelijkheid: De interactieve online leeromgeving zal gebruikersvriendelijk worden door een heldere opmaak met

uitnodigende en veelzeggende afbeeldingen. Aangezien de leesvaardigheden van de doelgroep nog

niet toereikend genoeg zijn zullen zij voornamelijk visueel en auditief aangesproken moeten worden.

Dit creëren we door korte ingesproken instructies toe te voegen aan de leeromgeving. Daarbij

oefenen de leerlingen ook hun luistervaardigheid.

Door een kritische zoektocht en diverse try-outs met o.a. Wikiwijs en Webquest in combinatie met

onze ervaring met de doelgroep hebben we gekozen om de leeromgeving te creëren in Weebly. Deze

tool heeft van zichzelf al een uitnodigend uiterlijk en werkt met een overzichtelijke opbouw welke

aan te vullen en uit te breiden is naar behoefte.

De diverse activiteiten kunnen toegevoegd worden in de vorm van films, afbeeldingen documenten,

diaslides, embeded codes, en zo nog meer. Bij praktisch elke toevoeging is het mogelijk om een link

te koppelen en daarbij de keuze te maken of deze in een apart scherm getoond dient te worden of

niet. Dit maakt het voor de leerlingen makkelijker om toegang te krijgen tot de diverse onderdelen

aangezien ze dan vanuit de ingesproken instructie de opdracht krijgen om op het plaatje

(bijvoorbeeld een afbeelding van een bos bloemen) te klikken en direct doorverwezen worden naar

de desbetreffende activiteit.

De diverse onderdelen (hierna activiteiten genoemd) worden met behulp van diverse tools

vormgegeven.

Zo wordt er gebruik gemaakt van diverse PowerPointPresentaties waarin de leerlingen aan de slag

gaan met activiteiten ondersteund vanuit gesproken instructie.

De Powerpoints kennen een overzichtelijk en duidelijk gebruik voor de leerlingen doordat zowel

visuele als auditieve aanwijzingen elkaar opvolgen voorzien van feedback.

Via Thinglink zijn de diverse taalactiviteiten geclusterd in een praatplaat. Ook hier worden de deze

zowel visueel (d.m.v. de afbeelding en knoppen) als auditief ondersteund (door ingesproken

http://www.wikiwijsleermiddelenplein.nl/

http://webquest.org/

http://www.weebly.com/

https://www.thinglink.com/


instructie).

Wanneer de leerlingen de muis over de praatplaat bewegen en bij een afgebeelde knop komen zal

deze opspringen met een afbeelding van de gelinkte activiteit erbij. zodoende weten de leerlingen

wat ze gaan doen.

Binnen deze Thinglink wordt er ook gebruik gemaakt van Omnidu, een tool om online educatieve

oefeningen te maken en te plaatsen in een bibliotheek. Het gebruik van deze tool is voor de

leerlingen zeer overzichtelijk door duidelijke symbolen gesproken aanwijzingen en directe feedback

op diverse acties.

http://www.omnidu.nl/


Evaluation

(samenvatting van evaluatie en conclusie). Hier wordt een antwoord gegeven op de probleemstelling

en volgen logische conclusies. Er wordt duidelijk teruggekoppeld op reflectieve en adaptieve

(denk)processen in voorgaande (ADDIE) fasen. De mate van generaliseerbaarheid wordt duidelijk

beschreven. Er worden relevante aanbevelingen gedaan voor gebruik van het ontwerp in andere

contexten.

In de probleemstelling van deze pilotopdracht (zie Analysis) staat het volgende beschreven:

‘ICT toepassingen in de kleuterklassen worden naar verhouding erg weinig ingezet, waarbij de reden

ten grondslag kan liggen aan de visie die leerkrachten hebben op het kleuteronderwijs. In deze visie

zien zij het jonge kind graag al spelend leren met concreet materiaal en ontdekkend kennis eigen

maken zonder de tussenkomst van ICT.

Daarnaast kan de eigen beperkte vaardigheid van de leerkracht op ICT gebied een grote rol spelen in

deze visie. Vanuit onderzoek werd al aangegeven dat leerkrachten ICT vaak eenzijdig inzetten en dat

zij grote behoefte hebben aan concreet ICT materiaal om in te kunnen zetten in de lessen.’

Middels de leeromgeving die wij ontworpen hebben maken de leerkrachten kennis met de

uitgebreide mogelijkheden van ICT in het kleuteronderwijs gericht op zelfstandig leren met ICT.

De tool die aangeboden wordt is direct inzetbaar binnen het thema lente en vergt weinig

voorbereiding van de leerkracht. Daarbij zal de leerkracht ervaren dat ICT toepassingen een grote

didactische, organisatorische en pedagogische meerwaarde kunnen hebben voor het leerproces van

de leerlingen en dat meerdere lesdoelen en vaardigheden aangesproken kunnen worden binnen één

leeromgeving.

Deze uitgewerkte leeromgeving is een concreet voorbeeld voor de leerkracht welke inzicht geeft en

mogelijkheden biedt tot het uitbreiden van deze werkvorm. De gekozen vorm (Weebly) is eenvoudig

in gebruik en boekt al snel een goed resultaat waardoor het een laagdrempelige tool is. Daarbij zijn

de tools die geïntegreerd zijn in de leeromgeving een voorbeeld op zichzelf die zorg kunnen dragen

voor het stimuleren van ICT gebruik in de klas.

De leeromgeving is toepasbaar als inleiding, rode draad, extra verwerking, remediëring, of verdieping

op het thema lente binnen de onderbouw en lage middenbouw. Daarnaast geeft de leeromgeving

een voorbeeld van hoe een leerarrangement effectief en relatief eenvoudig samengesteld kan

worden met behulp van diverse reeds beschikbare lessen en toepassingen.


Pecha Kucha

Control + klikken op de afbeelding om de PowerPoint te openen.

Net zoals een hamer helpt om een spijker in een plank te slaan,

helpt digitale media en ICT om kennis eigen te maken.

https://drive.google.com/file/d/0B9HR1s8DFAledks1aF9sajJEU3M/view?usp=sharing


Script Pecha Kucha

1. “ Digitale media en ICT is slecht voor jonge kinderen!” Maar waarom? Een doorsnee kind van 4 weet immers beter hoe een tablet werkt dan menig ouder. Heeft dit te maken met wat we van oudsher gewend zijn: het ‘Oldschool’ leren met enkel concrete materialen, ofwel het ontdekkend leren? óf ligt het aan de leerkracht met een gebrek aan ICT vaardigheden?

2. Zelfstandig, ontdekkend leren met kleuters kan namelijk ook mét ICT!

Wij bedachten het volgende: Thematisch werken met online aangeboden nieuwe kennis binnen een betekenisvolle context. De nieuwsgierigheid wordt geprikkeld door herkenbare situaties en het kind bepaald zelf zijn route en tempo.

3. We benoemen een aantal belangrijke kenmerken die je kan onderbrengen onder de 21st

Century skills! Hey, dat kan dus ook in de onderbouwklassen? Jazeker, ook in de onderbouw moet voldaan kunnen worden aan de vaardigheden die passen binnen de 21e eeuw.

4. Vaardigheden zoals ‘ICT-geletterdheid’:

Leerlingen kunnen met een online omgeving, in dit geval binnen het thema lente, zelfstandig aan de slag met diverse web 2.0 tools en ontwikkelen zodoende hun ICT geletterdheid.

5. Zo ontwikkelen ze de vaardigheid ‘Probleemoplossend denken’.

Binnen het thema gaan ze met een pot, echte bloembolletjes en zand stoeien en knoeien en zullen zich afvragen: Hoe laat ik zelf een bloem groeien? De kinderen onderzoeken en ontdekken dit op eigen wijze.

6. Creativiteit is een vaardigheid die ze bijvoorbeeld zowel online als met echte verf kunnen

ondergaan. Hoe zou mijn eigen bloem eruit komen te zien? Welke kleuren kies ik? Dit zijn vragen die bij de kinderen zullen ontstaan. Spelenderwijs zullen ze hun eigen online bloemenveld gaan creëren en hun ontwerp namaken met echte verf.

7. Met dit soort activiteiten, die vragen oproepen en uitdagen tot onderzoek, wordt de

nieuwsgierigheid geprikkeld en worden ze aangezet tot kritisch denken. Welke informatie is relevant? Waar kan ik wat mee en wat helpt mij verder in mijn ontdekkingstocht? De kinderen leren kritisch omgaan met informatie en leren dat zij zélf dingen kunnen uitzoeken en oplossen.

8. Zo’n online omgeving, in een betekenisvol thema, waar leerlingen zichzelf en de ander in

kunnen identificeren, zorgt voor een gezamenlijk gespreksonderwerp. Ze leren en praten met elkaar over interesses die uitgaan naar dat centrale thema wat bijdraagt aan de sociale en culturele vaardigheden.


9. Bij het ontwerpen van de online leeromgeving is het belangrijk dat de leerlingen er iets van

leren! Daarbij moet het ook voldoen aan het TPaCK model, de integratie van technologie, didactiek en kennis maakt dat een activiteit veranderd van pretentieloos tijdverdrijf in een verantwoord spelletje.

10. Wat dient er aan kennis geïntegreerd te worden in het ontwerp? Op welke vakgebieden

moet de aandacht komen te liggen? Gezien het thema, lente, is er uiteraard sprake van het vakgebied Natuur. De leerlingen leren over het proces van bol tot bloem en wat daar verder bij komt kijken.

11. Een ander kernvak in de onderbouw is het rekenonderwijs.

Hierbij kun je denken aan het oefenen van diverse vaardigheden zoals synchroon tellen, seriëren en cijfer-symboolkoppeling. Dit kunnen ze oefenen door middel van diverse interactieve spelletjes binnen het thema lente en bloembollen.

12. Het vak Nederlandse taal is een van de belangrijkste onderdelen binnen de onderbouw.

Zowel de mondelinge als de schriftelijke taalvaardigheid en de boekoriëntatie zal in de online leeromgeving specifieke aandacht krijgen door middel van diverse activiteiten. Denk maar eens aan het fonologisch - en fonemisch bewustzijn en de woordenschatontwikkeling.

13. Waarom zelf maken? De vele, al bestaande, online omgevingen zijn op leesteksten

gebaseerd en dus voor kleuters niet zelfstandig te volgen, daarom is die van ons auditief ingesteld. Daarbij dient deze als voorbeeld voor leerkrachten zodat zij aangezet worden zelf materiaal samen te stellen.

14. Het is van groot belang dat het gebruikersgemak laagdrempelig is. Daarom hebben wij de

keuze gemaakt om in combinatie met Powerpoint, Thinglink en Omnidu, een ingesproken vorm te creëren via Weebly.com, een websitebouwer, welke eenvoudig in gebruik is en al snel een mooi resultaat boekt.

15. Wat zijn de voor- en de nadelen van zo’n online omgeving? Daar kunnen we een SWOT analyse op los laten. We beginnen dan bij de Strengths: Vakoverstijgend thematisch aanbod volgens het TPaCK model, zelfstandig en onderzoekend leren, prikkelende activiteiten en een betekenisvolle context.

16. Weaknesses

Deze leeromgeving kent één subthema binnen het thema lente, namelijk: bloembollen. Hiermee wordt de focus gelegd op slechts een klein gedeelte van de ontwikkelingen die zich voordoen in de Lente. De woordenschat en kennisopbouw is geheel gebaseerd op de groei en bloei van lentebloemen.


17. Opportunities: Dit beperkte thema is eenvoudig uit te breiden. De mogelijkheden zijn groot, denk bijvoorbeeld aan thema’s als jonge dieren, seizoenen, het weer en Pasen. Koppel en verweef deze thema’s met elkaar om een optimale betekenisvolle leeromgeving te creëren.

18. Threats

De leerlingen leren zelfstandig met ICT maar toch wordt er wat verwacht van de leerkracht! Deze dient namelijk vooraf enkele materialen klaar te leggen. Ook wordt samenwerking niet specifiek benoemd maar is wel goed toe te passen bij de opdrachten. Want samen ontdekken is toch veel leuker dan alleen?

19. Kortom een zelfstandig uit te voeren, zorgvuldig samengestelde, interactieve leeromgeving

waarbij de leerlingen uitgedaagd worden op elk niveau van denken zoals omschreven in de taxonomie van Bloom. Niet te vergeten de laagdrempeligheid van de tools, zodat elke leerkracht hier vlot mee aan de slag kan gaan.

20. Net zoals een hamer helpt om een spijker in een plank te slaan, helpt digitale media en ICT

om kennis eigen te maken. Ook wanneer het gaat om onderwijs in de onderbouw!


Blog

Control + klikken op de afbeelding om de Blog te openen.

http://dot-ket.blogspot.nl/

http://dot-ket.blogspot.nl/


Bibliografie

Alkema, E., & e.a. (2006). Meer dan onderwijs. In E. Alkema, & e.a., Meer dan onderwijs (p. 132).

Assen: Van Gorcum.


Assen: Van Gorcum.


Assen: Van Gorcum.

Andringa, M. (sd). Juf Marije.nl. Opgeroepen op februari 8, 2015, van Yurls:

http://www.marijeandringa.yurls.net/nl/page/648367

Babywoorden. (2011, april 17). Kinderledje met beeld: Krokusbolletje. Opgeroepen op maart 8, 2015,

van YouTube: https://www.youtube.com/watch?v=TJAXQnSNVSA&feature=youtu.be

Bloom. (sd). Taxonomie van Bloom. Taxonomie van Bloom.

Bloom. (sd). Taxonomie van Bloom, stimulerend signaleren, rijke leeractiviteiten. Opgeroepen op april

11, 2015, van Talent stimuleren: http://talentstimuleren.nl/thema/stimulerend-

signaleren/rijke-leeractiviteiten/bloom

Bronkhorst, J. (2007). Wat weten we over... taal en ICT? . Kennisnet onderzoekreeks - ICT in het

onderwijs.

Chapgar, J. (sd). Paint and Make Spring Flowers. Opgeroepen op maart 2, 2015, van Shappard

Software:

http://www.sheppardsoftware.com/scienceforkids/seasons/paintandmake/paintandmakesp

ringflowers.htm

Heijden, T. v. (2015, maart 2). Bloembolletje klein versje 1. Opgeroepen op maart 2, 2015, van

YouTube: https://www.youtube.com/watch?v=qTQaRvluRm4

Heijden, T. v. (2015, maart 16). Bloembolletjes. Opgeroepen op maart 17, 2015, van Thinglink:

https://www.thinglink.com/scene/628873866910892034

Heijden, T. v. (2015, maart, april 2, 11). Omnidu lente. Opgeroepen op april 12, 2015, van Omnidu:

http://omnidu.nl/app/main.html#


Kennisnet. (sd). 21 st Century Skills. Opgeroepen op april 14, 2015, van Kennisnet:

http://www.kennisnet.nl/themas/21st-century-skills/

Kennisnet. (sd). Kenny's koekoeksklok. Opgeroepen op februari 9, 2015, van Kenny:

http://www.kenny.nl/koekoeksklok/

Laat maar zien. (sd). Laat maar zien. Bloemenkracht, lentepracht / De mooiste bloemen. Noordhoff

Uitgevers.

NTR. (2004, april 14). Ontwikkeling bol. Opgeroepen op maart 5, 2015, van SchoolTV:

http://www.schooltv.nl/no_cache/video/crid/20040414_ontwikkelingbol01/

NTR. (2004, april 14). Uit mijn bol een vrolijk liedje over de lente. Opgeroepen op maart 8, 2015, van

SchoolTV: http://schooltv.ntr.nl/video/uit-mijn-bol-een-vrolijk-liedje-over-de-lente/

NTR. (2012, maart 14). Huisje, boompje, beestje de tulp. Opgeroepen op maart 2, 2015, van

SchoolTV: http://www.schooltv.nl/video/huisje-boompje-beestje-de-tulp/

Pepermans, R. (2010, februari 21). Musti 2D 46 De Zoemende Bloem. Opgeroepen op februari 14,

2015, van YouTube: https://www.youtube.com/watch?v=Fy0ccihm-u0

Roelie. (2015, februari 18). Tellen tot 10 met bloembollen. Opgeroepen op maart 3, 2015, van

Digibord op school:

http://www.digibordopschool.nl/leerobject/tellen_tot_10_met_bloembollen

Roest, T. (2013, maart 2). De bolletjes - Eigenwijs. Opgeroepen op maart 7, 2015, van YoutTube:

https://www.youtube.com/watch?v=YzeMuqBMl5w

Teleac. (2007, maart 19). Koekeloere naar de bollen. Opgeroepen op maart 2, 2015, van SchoolTV:

http://www.schooltv.nl/video/koekeloere-naar-de-

bollen/#q=koekeloere%20naar%20de%20bollen

Toytheater. (sd). How many. Opgeroepen op februari 9, 2015, van Thoytheater:

http://www.toytheater.com/how-many.php

Veen, T. v., & Wal, J. v. (2008). Van leertheorie naar onderwijspraktijk. In T. v. Veen, & J. v. Wal, Van

leertheorie naar onderwijspraktijk. (pp. 87-92). Groningen/Houten: Noordhoff Uitgevers.

Veenstra, B., Geert, B. v., & Meulen, B. v. (2011). Wat is de invloed van een educatief computerspel? .

De wereld van HJK (Het Jonge Kind).

Verhallen, M., & Nulft, D. v. (2009). Viertakt van Verhallen. Opgeroepen op april 11, 2015, van

Taalschat: www.taalschat.com/ViertaktvanVerhallen.pdf


Vier in Balans Monitor 2007, s. v. (2007). www.kennisnet.nl. Opgeroepen op april 10, 2015, van

Kennisnet ICT op school:

http://www.kennisnet.nl/uploads/tx_kncontentelements/Vier_in_Balans_Monitor_2007.pdf

Vlassak, J. (2010, april 8). Van bol tot bloem. Opgeroepen op maart 11, 2015, van Opmaat Eduware:

http://opmaat-eduware.nl/?page_id=3083&pid=2105

Wetzer - van Gils, F. (2011). Spelen en computers, kan dat samen? . De wereld van HJK (Het Jonge

Kind), 37.

Leren & ICT - Bloembollenbloembollen.weebly.com/uploads/5/0/8/3/50831747/pilotop... ·...

Documents

Transcript of Leren & ICT - Bloembollenbloembollen.weebly.com/uploads/5/0/8/3/50831747/pilotop... ·...