KUMULUS magazine SEPTEMBER 2015

1

KUMULUSMAGAZINEOVERMUZIEKBEELDENDEKUNSTDANSTHEATERSCHRIJVENENKUNSTVERKENNEN

JAARGANG 4 / NUMMER 2 / SEPTEMBER 2015

RESPECT VOORMOSASAURUS LARS

DE ZWIER VAN ‘AFZWAAIER’JAC VAN DEN BOOGARD

HANNAH SAMPÉ

DANSEN ALS POLITIEK STATEMENT

KINDERBOEKENSCHRIJVER JAN-PAUL SCHUTTENLAAT STAR WARS ACHTER ZICH

2

De gezelligste en voordeligste bioscoop

in jouw buurt!in jouw buurt!

Europaplein 353620 Lanaken

089 73 10 88

WWW.EUROSCOOP.BE

Euroscoop, de meest charmante en voordeligste bioscoopcomplex in jouw buurt. Laat je helemaal be-koren door een unieke filmbeleving én gezellige sfeer. Zak helemaal onderuit in de comfortabelste zetels en laat je meeslepen door de allernieuwste films. Dit uitgebreid aanbod is eveneens geldig op dinsdag voor maar slechts 5 euro.

Wilhelminasingel 396221BE Maastricht043 82 00 320

WWW.EUROSCOOP.NL

in jouw buurt!in jouw buurt!in jouw buurt!in jouw buurt!in jouw buurt!in jouw buurt!in jouw buurt!in jouw buurt!

555555555555555555555555555555DAGDAGDAGDAGDAGDAGDAGDAGDAGDAGDAGDAGDAGDAGDAGDAGDAGDAGDAGDAGDAGDAGDAGDAGDAGDAGDAGDAGDAGDAGDAGDAGDAGDAGDAGDAGDAGDAGDAGDAGDAGDAGDAGDAGDAG

DINSDAGDINSDAGDINSDAGDINSDAGDINSDAGDINSDAGDINSDAGDINSDAGDINSDAGDINSDAGDINSDAGDINSDAGDINSDAGDINSDAGDINSDAGDINSDAGDINSDAGDINSDAGDINSDAGDINSDAGDINSDAGDINSDAGDINSDAGDINSDAGDINSDAGDINSDAGDINSDAGDINSDAGDINSDAGDINSDAGDINSDAGDINSDAGDINSDAGDINSDAGDINSDAGDINSDAGDINSDAGDINSDAGDINSDAGDINSDAGDINSDAGDINSDAGDINSDAGDINSDAGDINSDAGDINSDAGDINSDAGDINSDAGDINSDAGDINSDAGDINSDAGDINSDAGDINSDAGDINSDAGDINSDAGDINSDAGDINSDAGDINSDAGDINSDAGDINSDAG

Elke dinsdag naar de film voormaar 5 euro!

in jouw buurt!in jouw buurt!in jouw buurt!in jouw buurt!in jouw buurt!

3

JEAN!

Een voorwoord: eigenlijk een wat archaïsch begrip in de moderne wereld van social

media, vluchtige informatie en internet. Maar tegelijkertijd is er natuurlijk ook een

parallel met de hausse aan blogs, waar persoonlijke overwegingen, ervaringen

en meningen hun plaats vinden. En wat is dan mooier dan een persoonlijke

beschouwing op hetgeen u nu in handen heeft. Ik vind Kumulus Magazine een

verrijking voor het culturele leven in Maastricht en omgeving. Ouderwets medium,

maar goed en spannend vormgegeven, iets dat niet uitgaat als je een dekseltje

dichtklapt of de stroomvoorziening uitzet, maar iets dat een plekje in het zicht hoort

te vinden op salon- of werktafel. Een blad dat je bewaart. Met genoegen sla ik ook

de oudere nummers nog open.

Ook in dit nummer een gevarieerd scala aan artikelen over hetgeen zich afspeelt

binnen en rond Kumulus, Centre Céramique en het Natuurhistorisch Museum.

Van jong tot oud, van amateur tot professional, van lokaal tot mondiaal, kortom

voor ieder wat wils: het klinkt heel erg als een cliché, maar is daarom niet minder

spannend.

Emile Hollman komt uit zijn schrijfschool en duikt in de wereld van spinnen.

Bovendien heeft hij een gesprek met het kunsthistorisch geweten van Kumulus:

docent Jac van den Boogard. Dit naar aanleiding van diens pensionering bij het

Regionaal Historisch Centrum. Als vast schrijver in dit periodiek blijft hij Euregionaal

actief, nu met een beschouwing over Kasteel Strijthagen. Ook is Jac betrokken bij

de tentoonstelling in Centre Céramique over zestig jaar stadsgeschiedenis aan de

hand van zestig jaar jaarboeken: Mieljaar! Maastricht 1955-2015. Onze reporter

Ingrid Beckers gaat op zoek naar het universum van kinderboekenschrijver Jan-

Paul Schutten en laat zich inwijden in de geheimen van Mindfullness. Verslaggever

Meyke Houben praat met theaterdocente Lieke Benders, vertelt over Lars, de

jongste zeer oude aanwinst van het Natuurhistorisch Museum, en staat stil bij

de nieuwe cursus Mestreechse meziek en leedsjes sjrieve. Nick Bruls belicht de

muzikale kanten van de familie Colen, en maakt kennis met beeldhouwdocente

Elisa Amadeus Puts.

En dan staat er nog zo een en ander in dit onvolprezen tijdschrift, dat eigenlijk

verdient door een nog veel groter publiek in stad en regio gelezen te worden.

En aangezien mond-tot-mondreclame de allerbeste manier is om een positieve

boodschap te verspreiden, roep ik u, beste lezer, graag op aan iedereen die maar

horen wil te verkondigen, dat Kumulus Magazine bestaat en ook nu weer absoluut

de moeite waard is om te lezen. Veel plezier!

Jean Bruijnzeels / Coördinator Externe Zaken / Centre Céramique –

Kumulus – Natuurhistorisch Museum Maastricht

4

10BOOTJES VAN CURSISTEN VOL LADEN

ELISA AMADEUS PUTSBEELDENDE KUNST

6MOSASAURUSLARS VERDIENTRESPECT

NATUURHISTORISCHMUSEUM

Kinderboeken Week

Raar maar Waar

p a a r d e n

g e s c h i e de n i s

Ren je Rot

LEZEN IS

LEUK A, B OF C

!?

.

-,

/NON-

FICTIE

d i n o ’ s

na t u u r

16AMBASSADEUR

KINDERBOEK

KOMT NAAR

MAASTRICHT

JAN-PAUL SCHUTTENCENTRE CÉRAMIQUE

5

INHOUDJAARGANG 4 / NUMMER 2 / SEPTEMBER 2015

36 42CURSUSSENVOOR ECHTESJENGEN

VERDER: 3 VOORWOORD / 12 BEELDREPORTAGE TENTOONSTELLING MIELJAAR! / 24 MINDFULLNESS

OP DINSDAGAVOND / 27 NIEUWS, CURSISTENWERK, COMING UP / 30 SPICY CLASSICS BIJ

PHILHARMONIE ZUIDNEDERLAND / 32 MUZIKALE FAMILIES / 41 COLUMN / 46 KUNST IN DE EUREGIO:

STRIJTHAGEN / 52 TIEN VRAGEN AAN LIEKE BENDERS / 51 UITGELICHT: SPINNEN / 56 COLOFON

HANNAH SAMPÉDANS

MESTREECHSE LEEDSJESMUZIEKSCHOOL

DANSEN ALS

POLITIEK

STATEMENT

20DE ZWIERVANJAC VAN DEN BOOGARD

KUNSTVERKENNINGKUMULUS

6

NATUURHISTORISCH MUSEUM/VONDST IN ENCI-GROEVE

door Meyke Houben foto’s Natuurhistorisch Museum

RESPECT VOOR MOSASAURUS LARS

7


SINDS 1 JULI LIGT HIJ IN DE TUIN

VAN HET NATUURHISTORISCH

MUSEUM: DE SCHEDEL VAN

MOSASAURUS LARS. VANAF HET

NAJAAR KUNNEN BEZOEKERS LIVE

MEEKIJKEN HOE LARS STUKJE BIJ

BEETJE TOT LEVEN WORDT GEWEKT

IN HET NIEUWE SCIENCE-LAB VAN

HET MUSEUM.

Het is een spannend moment als op 1 juli een kraanwagen

heel behoedzaam een groot pakket over de tuinmuur van het

Natuurhistorisch Museum takelt. Aan de kraan hangt een

pallet waarop de schedel van mosasaurus Lars ligt, ingepakt

met tissues, jute en gips. Medewerkers van het museum

staan met camera’s in de aanslag. Langzaam zakt het

1500 kilo wegende blok naar beneden. De kraanmachinist

manoeuvreert zo voorzichtig mogelijk, maar kan aan de

andere kant van de muur niet zien waar hij zijn vracht

neerzet. John Jagt, conservator paleontologie van het

Natuurhistorisch Museum, loopt nerveus heen en weer. Zijn

hoofd wordt steeds roder. Een deel van de mosasauruskaak,

verpakt in een big bag, steekt aan één kant van de pallet uit.

Als het gevaarte de grond raakt, is Jagt er als de kippen bij

om te controleren of alles nog heel is. Niet dus. Een stukje

kaak is afgebroken. Dankzij de big bag zijn alle onderdelen

gelukkig wel bij elkaar gebleven. Meteen worden er kisten

aangesleept om de stukjes mosasaurus in op te bergen. Jagt

sorteert snel en secuur de brokken kalksteen. In no time

ziet hij welke delen een stukje Lars bevatten en welke niet.

“Kijk, een tand”, roept hij enthousiast. Voor het oog van de

verbaasde omstanders stopt hij een stukje kalksteen in zijn

mond, spoelt het schoon en haalt er een gave, puntige tand

uit. Er blijken er nog drie te zijn, die allemaal veilig worden

opgeborgen. Na een klein half uurtje is de klus geklaard:

Lars ligt in de tuin, netjes afgedekt met zeil. Tijd voor Jagt

om even bij te komen, de adrenaline te laten zakken. “We

waren er wel een beetje op voorbereid dat dit kon gebeuren”,

zegt de paleontoloog, “maar het blijft toch een rotgevoel. Het

belangrijkste is dat we de kop grotendeels bij elkaar hebben

kunnen houden. En mooi dat we nog een paar tanden

hebben gevonden.”

De berging is het resultaat van twee maanden hard werken.

Op zaterdag 18 april mogen amateurpaleontologen aan

de slag in de Enci-groeve in Maastricht. De 14-jarige Lars

Barten is een van hen. Na een aantal uren graven, doet hij de

vondst van zijn leven: hij stoot op resten van een Mosasaurus

Hoffmanni van bijna 67 miljoen jaar oud. Een aantal rug- en

staartwervels, maar voor het eerst worden er ook botjes

van een flipper gevonden. Bijzonder, omdat deze fragiele

delen meestal door aaseters van het lichaam van een dode

of gewonde mosasaurus worden afgevreten, waardoor ze

verdwijnen. De mosasaurus wordt vernoemd naar zijn vinder

Lars. En dan begint de zoektocht naar meer. Er komen nog

RESPECT VOOR MOSASAURUS LARS

8

Gezellig, ongedwongen een avond-je met z’n allen aan tafel grillen boven de lava-BBQ met vlees én vis. Onze tafels worden maar één maal per avond bezet dus geniet optimaal, zonder haast.Kijk op onze facebookpagina hoe onze gasten een avondje Gonzales beleven! Een avond Gonzales is een avond onthaasten!10% Korting voor alle cursisten-pashouders en hun gezelschap, op ons BBQ-menu van € 21,95.

Hoeve 1 | Spaubeek (naast kerk)

Tel: 046 - 443 43 87www.gonzalesspaubeek.nl

je met z’n allen aan tafel grillen

ZIN IN EEN GEZELLIG AVONDJE ONGEDWONGEN GRILLEN?CHECK ONZE ARRANGEMENTEN EN FACEBOOKPAGINA: #gonzalesspaubeek

ENKELE ARRANGEMENTEN:

• BOKKERIJDERSTOCHT • HUIFKARTOCHT • SHOOTING BBQ• BROUWERIJBEZOEK• WANDELTOCHTEN

ENKELE ARRANGEMENTEN:ENKELE ARRANGEMENTEN:ENKELE ARRANGEMENTEN:

Ad Gonzales KM7.indd 1 19-03-15 17:02


SEE ALLY U CAN

SEE INOnbeperkt naar de fi lm

in Lumière Cinemavoor maar €19,- per maand.

Bestel je pas op Cineville.nl

Y U CAN

9

meer botten van de flippers tevoorschijn, twee rugwervels

en een ribfragment met daarop duidelijk zichtbare krassen

van haaientanden. “Maar we wilden de schedel vinden”,

vertelt Jagt. “Dat is toch het pièce de résistance waar je

naar op zoek bent.” Vrijwel dagelijks wordt er gegraven en

gespeurd. En met succes. Jagt: “Op 4 juni hebben we een

blok kalksteen gevonden, waar duidelijk een stuk kaak en

tanden uitstaken. De kop kwam tevoorschijn op een plek

waar we hem niet verwachtten. Waarschijnlijk omdat Lars

na zijn dood uit elkaar is getrokken. Je moet je voorstellen,

zo’n mosasaurus is 4000 kilo vlees. Daar komen heel wat

haaien op af.”

De vondst van de schedel betekent niet dat de zoektocht nu

is afgerond. “We hebben bewijzen dat er nog meer ligt”, zegt

Jagt. “We zoeken onder meer naar het schouderblad, dat de

vorm van een groot pizzabord heeft. Het zou mooi zijn als we

Lars uiteindelijk zo compleet mogelijk krijgen.”

In het najaar gaan medewerkers van het Natuurhistorisch

Museum de schedel van Lars voorzichtig bloot leggen. Dat

gebeurt in het nieuwe Science-lab, onder toeziend oog

van het publiek. Wie niet live aanwezig kan zijn, kan de

vorderingen ook van dag tot dag bijhouden via een speciale

app. Jagt verheugt zich op de interactie met de bezoekers.

“Ik vind het leuk om alle vragen te beantwoorden. Bij

de preparatie van mosasaurus Bèr was er een man die

eerst lang stond te kijken zonder iets te zeggen en toen

uiteindelijk vroeg: ‘Wat bent u aan het boetseren?’ Dat is

toch prachtig?”

Zelf kan de paleontoloog Lars al helemaal uittekenen.

“We weten dat Lars geen volwassen beest is. Ik zie hem

bewegen, ik weet ongeveer hoe groot hij is, ik heb de kleuren

van zijn schubben in mijn hoofd.” Zoiets als de Mosasaurus

die nu in de film Jurassic World rondzwemt? “Nee, dat slaat

helemaal nergens op. De tandjes van dat beest zijn te klein

ten opzichte van de rest van de kop en een echte Hoffmanni

heeft een donker gekleurde rug en een lichte buik. Het is

prima dat er een mosasaurus in de film zit, maar je moet

wel de goede informatie krijgen. Zo’n dier verdient wat meer

respect.”


”JE MOET JE VOORSTELLEN, ZO’N MOSASAURUS IS 4000 KILO VLEES. DAAR KOMEN HEEL WAT HAAIEN OP AF.”

Lars wordt in de tuin van het museum getakeld. foto Natuurhistorisch Museum

10Elisa Amadeus Puts: “Op één dag krijg ik wel tien nieuwe ideeën.”

11

Aan het metershoge plafond van het leslokaal hangen

kettingen. Ze raken de houten werktafels net niet. Krukjes

staan ondersteboven op het rek en de zeep is op. Dat geeft

niet, want de volgende cursus beeldhouwen van docente

Elisa Amadeus Puts (32) moet nog beginnen. Haar handdruk

is stevig. ,,Krijg je er van als je steeds een hamer vast hebt.”

De Maastrichtse is sinds vorig jaar actief voor Kumulus.

Voor haar studie vertoefde ze tien jaar in Antwerpen. ,,Het

propedeusejaar volgde ik nog in Maastricht, maar het

onderwijs in klassieke beeldhouwkunst was beter in België.

Daar richten ze zich meer op oude kennis en zijn ze minder

experimenteel. De leraren van toen zijn nu met pensioen. Je

moet tegenwoordig al naar Italië om die kennis te vergaren.”

Elisa komt uit een kunstzinnige familie. Vader is graficus,

moeder maakt keramische beelden. Op haar twaalfde

vroeg pa wat Elisa later wilde worden. ,,Beeldhouwer,

vanzelfsprekend. Onder mijn bed lagen een hoop schetsen.

Die moest ik allemaal nog maken.”

Exemplarisch voor Elisa is dat ze groot werkt. En dat ze

met veel dingen tegelijk bezig is. ,,Mijn hoofd stopt gewoon

nooit. Nu zit ik bijvoorbeeld in een periode van artistieke

verdieping. Het is moeilijk uit te leggen wat dat inhoudt.

Als je op reis bent, kom je tussendoor ook niet thuis om te

vertellen wat je allemaal al gezien hebt. Dat doe je aan het

eind tijdens een fotoavond.”

Bij Kumulus gaat Elisa vier cursussen verzorgen. ,,Ik vind

onderwijs heel belangrijk. Creativiteit is het belangrijkste

fundament van onze samenleving. Kijk naar bacteriën die

steeds weer iets slims bedenken om zich aan te passen aan

hun veranderende omgeving en zich ontwikkelen door hun

creativiteit. Zo werkt dat bij mensen ook. Ik snap niet dat

daar zo op bezuinigd wordt. Zo neem je mensen toch ook

veel vreugde af?”

In die wereld vol creativiteit wil Elisa de havenmeester zijn.

,,De persoon zijn die de bootjes van de cursisten vol laadt.

In het haventje verschillende dingen aanbieden, zodat ze

op volle zee meer bagage hebben.” Bijvoorbeeld met de

27 lessen tellende cursus ‘Steen & Hout’. ,,Met een smid

gaan we eerst eigen beitels maken uit een metalen staaf.

Om respect te kweken voor het materiaal. De laatste twee

lessen komt fotograaf Humphrey van ‘t Hul. Dan worden de

resultaten vastgelegd. Zo leer je documenteren.”

In andere programma’s komen onder meer boetseren,

naaktschilderen en beeldhouwen uit mergel aan bod. Bij de

cursus portretboetseren krijgt Elisa hulp van drie andere

docenten. ,,Daarin gaan we ook weer fotograferen met

Humphrey, tekenen met Marte Hameleers en Jac van den

Boogard neemt ons mee terug in de tijd.”

Elisa praat honderduit over haar cursussen. Als haar wordt

gevraagd naar het eigen werk, blijft het angstvallig stil.

,,In het verleden kreeg ik te veel aandacht. Opdrachten,

tentoonstellingen, verkoop… Dat past nu gewoon even niet,

besloot ik een jaartje geleden. Hoe lang die periode duurt,

weet ik niet.” Maar hoe zit het met die schetsen, vroeger op

de slaapkamervloer onder het bed? ,,Ik heb nog geen enkele

uitgewerkt. Op één dag krijg ik wel tien nieuwe ideeën. Eén

van die schetsen komt er zeker nog. Op een groot plein, vijf

meter hoog. Waar en wanneer? We zullen zien. Het leven is

één grote verrassing.”

Bootjes van cursisten vol laden

EEN HAVENMEESTER DIE HAAR CURSISTEN ZO VEEL MOGELIJK BAGAGE WIL MEEGEVEN

VOOR EEN REIS OP VOLLE ZEE. MAAK KENNIS MET BEELDHOUWSTER ELISA AMADEUS PUTS.

door Nick Bruls foto Jonathan Vos

BEELDENDE KUNSTEN/ELISA AMADEUS PUTS

121212

Economie, Arbeiders in de keramische industrie ca 1955. De keramische maakindustrie liep op zijn einde - zo leek het - in de jaren 1950. Maastricht, de stad waar de industriële revolutie in ons land begon, moest op zoek naar een nieuwe identiteit.

Economie, Kennis verving industrie in 60 jaar stadsgeschiedenis. Maastricht werd ook de op een na belangrijkste congresstad van ons land. De jaarlijkse TEFAF is een uitstekend voorbeeld van de volte face van het economische imago van Maastricht.

Stadsontwikkeling, Anno 1955 was juist een begin gemaakt met de sanering en renovatie van het totaal verpauperde Stokstraatgebied. De oorspronkelijke bewoners werden en masse verplaatst naar een zogenoemde woonschool zoals de Ravelijn om te leren ‘ beschaafd’ te wonen. De Stokstraat veranderde in een prestigieuze winkel- en woonbuurt.

13

Mieljaar! roepen Maastrichtenaren uit verbazing of verwondering.

Het is ook de titel van een grote zomertentoonstelling in Centre

Céramique die tot 11 oktober loopt. De expositie geeft een beeld van

de veranderingen in de stad in de afgelopen zestig jaar. Het zijn vooral

foto’s maar ook interviews met Maastrichtse coryfeeën en verklarende

teksten. Voor de organisatie tekenen de Stichting Jaarboek Maastricht

die haar 25-jarig bestaan viert en Centre Céramique. Het Jaarboek

Maastricht is de langst lopende stadskroniek van Nederland. Bij

MIELJAAR! hoort ook een kloeke catalogus.

CENTRE CÉRAMIQUE/TENTOONSTELLING

door Jac van den Boogard foto’s Collectie Jaarboek Maastricht

Religie, Anno 1955 was Maastricht nog altijd een rijke roomse stad. Religieuze tradities werden – zo leek het – voor eeuwig in ere gehouden. Communiefeesten, processies, askruisjes. Het dankgebed voor en na de maaltijd was nog heel gewoon.

Onderwijs, Maastricht kreeg in januari 1976 na heel lang wachten en smachten zijn universiteit met een nieuw onderwijssysteem: probleem georiënteerd onderwijs. Nu zijn studenten niet meer uit het stadsbeeld weg te denken, evenals de jaarlijkse parade van rode toga’s aan het begin van het academisch jaar.

14

Stadsontwikkeling, Anno 2015. De aanleg van de ondertunneling van de A2 is nodig om de stad eindelijk goed te kunnen ontsluiten.

Onderwijs, Klassefoto uit 1955. Gemengd onderwijs bestond nog niet. In het lager onderwijs waren er broeders, belhamels en heilige boontjes. De onderwijswereld in Maastricht was nog overzichtelijk.

15

CENTRE CÉRAMIQUE/TENTOONSTELLING

Vrije tijd en vertier, Een politiemacht was nodig – ongekend tafereel in Maastricht anno 1957 – om al te enthousiaste fans op afstand te houden: de Blue Diamonds waren te gast in grammofoonplatenhandel De Harp. Als tien fans de zaak hadden verlaten mochten er weer tien naar binnen. De Blue Diamonds zelf – Ruud en Riem de Wolf – moesten via het wc-raam het pand verlaten om heelhuids en onopgemerkt door de fans het station te bereiken.

Religie, Tijdens de ontkerkelijking in de jaren zeventig liepen ook in Maastricht de kerken leeg. Kerken en kloosters kregen andere niet-religieuze nieuwe bestemmingen, maar de stad bleef leven op het ritme van het religieuze culturele leven. De Sterre-der-Zee viert in haar nieuwe mantel haar 600 jarig bestaan.

Vrije tijd en vertier, De opening van het carnavalsseizoen trekt altijd veel mensen. Nog nooit was het zo druk op de Elfde van de Elfde als in 2010.

16

CENTRE CÉRAMIQUE/KINDERBOEKENWEEK 2015

Kinderboekenschrijver Jan-Paul Schutten: “Er is niks verloren als kinderen een boek niet uitlezen.”

Kinderboeken Week

Raar maar Waar

p a a r d e n

g e s c h i e de n i s

Ren je Rot

LEZEN IS

LEUK A, B OF C

!?

.

-,

/NON-

FICTIE

d i n o ’ s

na t u u r

17

CENTRE CÉRAMIQUE/KINDERBOEKENWEEK 2015

“Zie je die cel? Het is net

een ruimteschip”

Hè, fijn hoor, zo’n kinderboek als Het raadsel van alles wat

leeft - en de stinksokken van Jos Grootjes uit Driel. Snap je

als ouder tenminste ook eens een keer hoe het nou precies

zit met die oerknal en evolutietheorie.

Jan Paul Schutten krijgt dit soort reacties vaker van ouders

die zijn oeuvre samen met hun kinderen lezen. “Vaders

en moeders zijn stiekem ook mijn doelgroep”, gniffelt hij.

“Zij kopen mijn boeken omdat ze denken dat hun kinderen

ze willen lezen, maar ook omdat ze zelf nieuwsgierig zijn.

Ouders die te lui waren voor Geert Maks Kleine Geschiedenis

van Amsterdam, lazen mijn jeugdboek Kinderen van

Amsterdam. Zo werkte het ook met Jij bent je brein, dat ik

samen met neurobioloog Dick Swaab schreef. Lang niet

iedereen bleek de volwassenen versie Wij zijn ons brein te

snappen.”

Schutten is een van Nederlands meest succesvolle auteurs

op het gebied van non-fictie voor kinderen. Ingewikkelde,

soms gortdroge thema’s uit de geschiedenis, wetenschap

en natuur, schrijft hij begrijpelijk op. En niet alleen dat: elke

alinea is sappig , doorspekt met relativering en humor. Wie

bedacht bijvoorbeeld die “onvoorstelbaar idiote naam eiwit,

zodat je bij dat woord meteen aan het wit van het ei moet

denken”, vraagt hij zich in Het Raadsel van alles wat leeft af.

Vanaf dit jaar volgt Schutten de schrijver Jacques

Vriens op als Ambassadeur van het Kinderboek. Een

rol die hij vooral aangrijpt, zegt hij, om informatieve

kinderboeken in the picture te zetten. Via campagnes

en televisieprogramma’s, is de bedoeling. En beng!

De Kinderboekenweek is ook alvast een uitstekende

gelegenheid.

Het thema is dit jaar namelijk Raar maar Waar. Met in de

hoofdrol non-fictie boeken die antwoord geven op vragen

over natuur, techniek en wetenschap. “Fantastisch”,

vindt Schutten. “Het is de eerste keer dat non-fictie in de

Kinderboekenweek centraal staat.”

Het kinderboekenweekgeschenk is geschreven door

Simon van der Geest – schrijver van de met een Gouden

Griffel bekroonde kinderroman Spinder. Voor het werk van

Schutten, die al in 2013 het Kinderboekenweekgeschenk

schreef, is van 7 t/m 18 oktober evengoed volop aandacht.

De schrijver is totaal volgeboekt.

MET HET THEMA RAAR MAAR WAAR RICHT DE KINDERBOEKENWEEK 2015 ALLE PIJLEN OP

BOEKEN OVER NATUUR, TECHNIEK EN WETENSCHAP. “FANTASTISCH”, VINDT SCHRIJVER

EN AMBASSADEUR VAN HET KINDERBOEK JAN-PAUL SCHUTTEN. WOENSDAG 14 OKTOBER

IS HIJ IN MAASTRICHT OM HET INFORMATIEVE BOEK TE PROMOTEN. “HET WONDER VAN

EEN MENSELIJKE CEL, DAAR KAN GEEN STAR WARS TEGENOP.”

p a a r d e n

na t u u r

door Ingrid Beckers foto’s Jonathan Vos

18

O P V E R T O O N V A N

J E K U M U L U S - P A S

O N T V A N G J E 1 0 %

K O R T I N G O P S P E C I A A L

G E S E L E C T E E R D E

V O O R S T E L L I N G E N

www.tahv/kumulus

10% KORTING

VOOR

KUMULUS

CURSISTEN

19

Woensdag 14 oktober is hij op uitnodiging van De

Boekenwurm te gast in Centre Céramique Maastricht.

Verwacht Schutten daar niet op een krukje voor een

standaard voorleesuurtje. Nee, in het spoor van acteur,

presentator en jeugdheld Martin Brozius leidt hij een

wetenschapsquiz à la Ren je Rot. Tweehonderd leerlingen

van groep zeven/acht strijden om het juiste antwoord - Is

het A,B of C?

Vragen haalt hij Uit het Raadsel van alles wat leeft en

Kinderen van Amsterdam, beide boeken zijn bekroond

met een Gouden Griffel. “Dat zegt iets”, weet Schutten.

“De laatste zeven jaar ging de prijs drie keer naar een

informatief boek. Daarvoor werd non-fictie voor kinderen

een beetje vergeten.”

“Gelukkig is dat nu niet meer zo. Ik zeg daarmee trouwens

niet dat non-fictie beter is dan fictie. Uiteindelijk denk ik

zelfs dat romans belangrijker zijn; je leert de wereld vanuit

andermans hoofd bekijken. Alleen, kinderen die moeilijk

lezen of dyslectisch zijn, hebben veel moeite een roman tot

het einde uit te lezen.”

Non-fictie is voor deze groep gemakkelijker, denkt

Schutten. “Elke alinea worden ze beloond met leuke

informatie over een favoriet onderwerp. Dat kan voetbal,

paarden, dino’s, natuur, geschiedenis noem maar op zijn.

Ik laat ze bijvoorbeeld voelen hoe het is om kind in de 17e

eeuw te zijn. Maar er is niks verloren als ze het boek niet

uitlezen. Daar hikken kinderen met leesproblemen enorm

tegen aan.”

Als jochie las Schutten zelf klassiekers als Brief voor de

Koning en De Kameleon. Voor non-fictie deed hij een greep

in de boekenkast van zijn ouders. “Een brug te ver over de

Slag van Arnhem; een Engelstalig boek over Egypte. Als ik

er vijf procent van begreep, is het veel. Maar meer keus had

ik niet.”

Aan het informatieve boek kleeft nog steeds een wat suffig

imago. “Laatst vroeg iemand: ‘Is dat niet saai, non-fictie

voor kinderen?’ En dat was niet grappig bedoeld. Ja, er

staat nog een boel in het schap wat niet zo denderend is.

Maar er is ook heel erg veel leuks.”

Schutten en zijn vrouw, schrijfster Bibi Dumon Tak, zijn

op dit moment de meest brede non-ficties schrijvers in

Nederland. “Wij zijn elkaars grootste concurrenten. Al

schrijft Bibi over totaal andere onderwerpen zoals koeien,

beren en winterdieren. Maar ik vind ons zeker niet beter

dan specialisten als Govert Schilling, Midas dekkers of

Arend van Dam.”

In november verschijnt van Jan Paul Schutten Het wonder

van jou en je biljoenen bewoners. Dit vervolg op Het raadsel

van alles wat leeft beschrijft wat voor spannends er zoal in

één lichaamscel gebeurt. ‘Zie je die afbeelding van een cel?

Mooi hè? Je cel ziet er van binnen uit als een ruimteschip! Vol

met lange buizen en indrukwekkende bouwwerken.’

En dan treden lezertjes een spectaculaire wereld binnen

waarin poortwachters en eiwit-cellen op pootjes ons

beschermen tegen ninja-robot-zombies en andere

levensgevaarlijke engerds van indringers. “Geloof me,

daar kan geen Star Wars tegenop.”

Ren je rot met Jan-Paul Schutten. Woensdag

14 oktober tussen 10.00 en 11.30 uur in Centre

Céramique in samenwerking met De Boekenwurm.

Alleen voor basisscholen.

“Lezertjes treden een wereld binnen waarin poortwachters en eiwit-cellen op pootjes ons beschermen tegen ninja-robot-zombies en andere levensgevaarlijke engerds.”

20

DE ZWIER VAN JAC VAN DEN BOOGARD

door Emile Hollman foto’s Perry Schrijvers

KUNSTVERKENNEN/JAC VAN DEN BOOGARD

OFFICIEEL GAAT JAC VAN DEN

BOOGARD DEZER DAGEN MET

PENSIOEN. MAAR WIE HEM

EEN BEETJE KENT, WEET DAT

HIJ GEEN DAG ONBENUT ZAL

LATEN OM ZIJN VERHALEN

TE VERTELLEN. GESPREK

MET EEN GEPASSIONEERD

CULTUURHISTORICUS.

Ooit kreeg historicus en kunsthistoricus Jac van den

Boogard van omroep EO de vraag waarom het straatbeeld

in Maastricht zoveel joyeuzer is dan elders in Nederland. Hij

vertelde over de goed gesoigneerde officieren in de Franse

tijd met gevoel voor etiquette, die theatergezelschappen

vanuit Frankrijk lieten komen en na gedane arbeid

flaneerden met hun dames. Ze legden er zelfs het

stadspark voor aan.

In het recente boek Rieu, maestro zonder grenzen probeert

hij te verklaren waarom André Rieu altijd onberispelijk

gekleed gaat. Van den Boogard schrijft over de communie,

zondagse kleren en processies. ‘De mediterrane gewoonte

om gesoigneerd door het leven te gaan, die aandacht voor

de buitenkant – zoals men in Italië zegt: tutto per la bella

figura -, dat is toch wel erg zuidelijk’. En zuidelijk, dat begint

bij Maastricht.


JAC VAN DEN BOOGARD:

“IK PROBEER ME VOORAL

EEN BEETJE ROMEIN ONDER

DE ROMEINEN TE VOELEN.”

JAC

22


“HET HELPT ALS JE MET ENIGE MOEITE DE GROTE

GRACHT OP FIETST EN JE WEET DAT HET EEN

TERRAS IS DAT DE MAAS HEEFT UITGESLETEN.”

De liefde voor de buitenkant hebben hij en Rieu in elk geval

gemeen. In gezelschap is Van den Boogard vaak het best

gekleed. Hij schaart het onder “de katholieke zwier”.

Dat hij er Italiaanse woorden voor leent, ligt voor de hand. Hij

spreekt vloeiend Italiaans en kent Rome zeker zo goed als

zijn woonplaats Maastricht. Hij studeerde er, hij woonde er,

hij komt er sinds 1972 minstens één keer per jaar.

Dezer dagen gaat Jac van den Boogard (Heerlen, 1950)

met pensioen. Althans, zijn dienstverband bij het Sociaal

Historisch Centrum voor Limburg loopt ten einde. Maar hij

zal zich niet terug trekken in zijn vertrekken vol boeken,

films en muziek. Hij is een mensenmens die veel te graag

verhalen vertelt aan iedereen die ze maar horen wil. Talloze

publicaties heeft hij op zijn naam staan over de geschiedenis

van Maastricht.

“Ik ben geboren als lesboer”, relativeert hij alle zwier rond

zijn persoonlijkheid. Bij Kumulus, bij HOVO, privé-cursussen,

al veertig jaar deelt hij zijn kennis. Hij was de eerste die

cursussen kunstgeschiedenis in Maastricht verzorgde.

Die liefde voor kunst heeft hij van zijn vader, een

mijningenieur die ook schilderde en tekende. “Ik herinner

me dat hij me als kind op de bank zette en me een

kunsthistorisch boek in handen gaf. In dat boek werd het

schilderij De Emmaüsgangers van meestervervalser Han

van Meegeren nog toegeschreven aan Vermeer.” Met veel

plezier strooit hij met anekdotes over de schilder. Hoe dan

ook, in 1972 sjokte hij met een studievriend een maand

door Rome en liep er, zoals hij dat noemt, Romathytis op,

een ongeneeslijke liefdesziekte. Hij specialiseerde zich in

Middeleeuws Rome. “In Rome moet je lopen”, zegt hij. “Op

elke straathoek kun je in een andere tijd terecht komen.”

Waar gaat hij naar toe, als hij er weer komt? “Ik probeer me

vooral een beetje Romein onder de Romeinen te voelen.” En

dan volgt een exposé over de architectuur van het moderne

kunstmuseum MAXXI van Zaha Hadid, over Mussolini als

vernietiger van cultureel erfgoed, een ode aan de Villa

Borghese en Caravaggio in het bijzonder.

Hij mag dan aan Romathytis lijden, Maastricht is voor een

cultuurhistoricus een uitstekende plek om te werken. “De

geschiedenis van een plek ontstaat vaak uit de geografische

situatie”, doceert hij. “Als er hier geen doorwaadbare plaats

door de Maas was geweest, zou Maastricht niet hebben

bestaan, zou het geen vestingstad zijn geweest. Ik vind het

leuk om zulke verhalen te vertellen en te duiden. Dan kijk

je met heel andere ogen naar de stad. Het helpt als je met

enige moeite de Grote Gracht op fietst en je weet dat het

een terras is dat de Maas heeft uitgesleten.”

Tien jaar geleden werd Van den Boogard door de gemeente

benaderd om de culturele biografie van de stad op zich te

nemen. “Uit onderzoek begin jaren negentig bleek dat er

23

te weinig gebeurde met cultureel erfgoed en dat Maastricht

eigenlijk te weinig musea had. Er werd bekeken of er een

museum bij kon maar gelukkig zag men daar van af. Dit is

geen Amsterdam, hè. Dat museum had je dan moeten vullen

met collecties van bestaande instellingen en musea. Dat

werkt niet.” Zo werd vervolgens het idee van de culturele

biografie gelanceerd.

De biografie zou geen weerslag krijgen op papier maar

op een website. Een stad in verhalen, die steeds opnieuw

verteld moeten worden. Hij moest de enorme hoeveelheid

werk bekopen met een burn-out maar uiteindelijk kreeg

hij het, met dank aan Pieter Caljé en zijn studenten van de

Universiteit Maastricht, voor mekaar. Tot de huidige coalitie,

gedomineerd door Seniorenpartij en D66, de stekker eruit

trok. Van den Boogard blijft een gentleman; hij spreekt

van “enorme frustratie” en laat het daarbij. ,,Een culturele

biografie is natuurlijk nooit af, het is een levend iets. Ik heb

er nog duizend ideeën over.” Inmiddels is het erfgoed tot zijn

tevredenheid ondergebracht bij Centre Céramique.

Tijd voor een nieuw boek over zijn stad? Een boek over

de laatste zestig jaar ziet hij wel zitten. “Maastricht

is ongelofelijk veranderd sinds de jaren vijftig. In de

tentoonstelling en de catalogus Mieljaar Maastricht

1955-2015, nu te zien in Centre Céramique, is heel veel

bronmateriaal dat als basis zou kunnen dienen voor een

boek. In mijn openingstoespraak heb ik er voorzichtig een

balletje over op gegooid.”

Pensioen betekent voor Van den Boogard vooral dat de

druk van de ketel is. “Al zegt mijn vrouw Marion altijd dat

ik geen nee kan zeggen. En dat klopt wel een beetje, ik

vind alles leuk.” Er liggen twee aanvragen voor boeken,

bij Kumulus, waar hij sinds 2009 aan de slag is, en op

tal van andere plekken gaat hij door met zijn cursussen

kunstgeschiedenis, bij Studium Generale verzorgt hij

lezingen. Er zijn veel boeken die hij nog wil lezen. En net

als je wil vragen waar hij in godsnaam toch altijd de tijd

vandaan haalt, merkt hij nog even fijntjes op dat hij al meer

dan 25 jaar twee cursussen volgt bij Kumulus: edelsmeden

bij Ben Wisman en pianoles bij Mia Kranen en nu Rick

Debie. “Omdat het zo leuk is.”

JAC

24

“MIJN GEDACHTEN STILZETTEN? HEEL GRAAG!”

Hoe kom je dichter bij jezelf te staan? Leid je het leven

dat bij je past? Om tenslotte te krijgen wat je wilt? Dit

soort levensvragen behandelen de coaches van Soulce

tijdens hun Creative Consciousness trainingen in Kasteel

Vaeshartelt te Maastricht. Hun korte gratis workshops in

Centre Céramique vormen een soort appetizer voor het

echte werk.

Soulce maakte in Céramique al een jaar vol met

workshops rond thema’s, variërend van werk tot liefde en

stress. “We richten op persoonlijke groei, bewustwording

en gedragsverandering”, vertelt Joris Swinkels, coach en

mede-eigenaar van Soulce.

Vanavond staat ‘Vakantie in je hoofd’ centraal. Hmm, klinkt

aanlokkelijk. Maar kan het ook? Bye bye zeggen tegen je

gedachten? “Ik probeer mensen in elk geval half verlicht

naar buiten te laten gaan”, zegt Swinkels.

Onder de pak hem beet dertig deelnemers zijn de vrouwen

ruim in de meerderheid; de meesten van middelbare

leeftijd of ouder. “Ik wil dichter bij mezelf komen”,

formuleert een dame haar doel. “Ik ben het al voor

veertig procent, als ik aan het eind van de avond op zestig

zit, ben ik dik tevreden.”Of dat lukt met het college van

Swinkels? Wie je bent en hoe je handelt, wordt grotendeels

bepaald door je gedachten, zet hij uiteen. Maar wat nou zo

verdomd lastig is: niemand heeft volledig controle over die

gedachten. Ze zijn niet altijd bewust. Laat staan dat je ze

kunt stoppen.

“Doe maar eens dertig seconden je ogen dicht”, draagt

Swinkels de groep op. “Zo, en dan stop je nu maar eens

met denken.” Lukt dat? “Ik ben af”, klinkt het na drie

tellen. “Dus ik kan mijn gedachten niet op vakantie

sturen!”, roept een ander teleurgesteld.

Nee dus, too bad. Wat je wel kunt doen: gedachten

beïnvloeden. Wel zo prettig, weet Swinkels: “Want wat je

denkt, bepaalt voor een groot deel je gevoel.”

Cynische dame: “Is dat niet al te simpel? Het kan toch ook

andersom zijn?”

door Ingrid Beckers foto Soulce

ZOU HET NIET HEERLIJK ZIJN: JE NEGATIEVE GEDACHTEN EVEN OP VAKANTIE STUREN?

OF ER IN ELK GEVAL ZOVEEL AFSTAND VAN NEMEN DAT ZE JE NIET DE HELE DAG

BEHEERSEN? IN CENTRE CÉRAMIQUE GEEFT SOULCE ELKE TWEEDE DINSDAG VAN

DE MAAND GRATIS BEWUSTZIJNSWORKSHOPS. ”JIJ LOOPT STRAKS VERLICHT NAAR

BUITEN!”

25

CENTRE CÉRAMIQUE/DINSDAGAVONDPROGRAMMERING

“Kern van de zaak is dat je afstand kunt nemen van

bepaalde gedachten”, reageert Swinkels. Dat je ze kunt

waarnemen en denken. ‘Ho, maar wacht eens even, ik bén

toch niet die gedachten’. Kijk, en dat is dus de eerste stap

naar verlichting.”

Bent u er nog? “Negentig procent van je gedachten zijn

doorgaans onbewust, tien procent bewust”, gooit Swinkels

er wat cijfers in. Er valt dus een hele wereld te winnen.

Opluchting in de stem van een deelneemster: “Ik kan mijn

negatieve denkpatronen dus doorbreken? Nou, dat wil ik

heel graag!”

Alleen is dat dan weer niet binnen één gratis workshop

gefikst.

Creative Consciousness workshop van Soulce: elke tweede

dinsdag van de maand. Centre Céramique Maastricht.

Tijdstip: 19.00 tot 20.30 uur. Entree: gratis.

“VANAVOND STAAT

‘VAKANTIE IN JE

HOOFD’ CENTRAAL.

HMM, KLINKT

AANLOKKELIJK.

MAAR KAN HET

OOK?”

26

plein 1992Ruiterij 2, Maastricht

dominicanenDominicanerkerkstraat 1, Maastricht

de annexPlein 1992 15, Maastricht

avenueAvenue Céramique 50, Maastricht

sint pieterGlacisweg 26, Maastricht

universiteitBonnefantenstraat 2, Maastricht

1-1_MBD_CL_ADV.pdf 1 07-03-14 16:05

Download de gratis app en scan met:

27

CURSUSTIPSNWSCOMINGUP!

ADAMS BIGBAND Festival26 SEPTEMBERMuziekcentrale Adams organiseert op 26 september voor de eerste keer Adams Bigband Festival, met optredens en workshops. Line up: Mo’Jones, Big Band Beeg, Kumulus Bigband, Vitzkids, het Brabants Jazzorkest met special guests Ruud Breuls (NL), Trent Austin (USA), Hans Peter Salentin (DE) en Patches Stewart (USA).Tickets en info: www.adams-music.com

LIMBURGSE Strijkersdag 17 OKTOBERStichting Zuid Nederlandse Strijkersdagen organiseert op zaterdag 17 oktober 2015 de allereerste Limburgse Strijkersdag bij Kumulus. Onder leiding van topmusici van philharmonie zuidnederland en Kumulus Muziekschool speel je in een orkest op jouw niveau. Je repeteert niet alleen met het complete orkest, maar ook in groepjes onder leiding van een professionele musicus. ’s Middags ga je optreden in de Henri Hermanszaal van Kumulus Muziekschool. Zin om mee te doen aan deze inspirerende dag? Meld je dan aan via www.strijkersdagen.nl

NWS

MUZIKALE AMUSE in Centre Céramique18 OKTOBEROok Centre Céramique werkt mee aan Batta & Co maar dan in het voortraject. Op zondag 18 oktober geven Doris Hochscheidt (cello) en Frans van Ruth (piano) een concert waarin naast werken van Maastrichtse componisten ook literatuur uit de 19e eeuw belicht wordt. Een literair concert in 19e eeuwse stijl! Toegang is gratis. Meer info op www.centreceramique.nl

BATTA & CO Festival6 T/M 8 NOVEMBERVan 6 t/m 8 november heeft Maastricht een primeur waar ook Kumulus aan deelneemt: Batta & Co Festival. Dit meerdaagse festival is gewijd aan muziek voor cello en piano van een aantal Maastrichtse componisten. Van Rick Debie en Henry Konsten, beiden Kumulusdocent maar ook componist, klinken werken tijdens de masterclass die georganiseerd wordt en tijdens het Familieconcert ‘Snorren snaren klavier en klompen’ zullen werken van cursisten van de Kinderacademie en Art4You de prachtige vertelling van en door Wiel Kusters het decor vormen. Meer info over dit mooie festival is te vinden op www.battaenco.nl

plein 1992Ruiterij 2, Maastricht

dominicanenDominicanerkerkstraat 1, Maastricht

de annexPlein 1992 15, Maastricht

avenueAvenue Céramique 50, Maastricht

sint pieterGlacisweg 26, Maastricht

universiteitBonnefantenstraat 2, Maastricht

1-1_MBD_CL_ADV.pdf 1 07-03-14 16:05

28

IDA MOVES Beelden uit de dansvoorstelling IDA MOVES die in juni 2015 door cursisten op de planken werd gebracht in Theater Kumulus.

cursistenwerk foto’s Erwin Penners

29

IN SEPTEMBER START HET NIEUWE CURSUSSEIZOEN BIJ KUMULUS. NAAST HET VERTROUWDE AANBOD IS ER EEN FLINK AANTAL NIEUWE CURSUSSENONTWIKKELD.

BEELDENDE KUNSTEN Korte cursussen en workshopsNIEUW

Komend seizoen kun je bij Kumulus Beeldende kunsten enkele korte cursussen en workshops volgen.Zo kun je Portret Boetseren (vanaf 11 okt), Schilderen met ei-tempera (vanaf 14 nov), Tekenen met potlood (vanaf 16 jan), Sieraadvormgeven (vanaf feb) en meedoen aan de bijzondere multidisciplinaire cursus Passie voor naakt (beeldhouwen en tekenen/schilderen). Kijk op www.kumulus.nl voor meer info en data/prijzen.

THEATERSCHOOLA taste of Musicaltheatre29 SEPTEMBERCome taste the song, dance and play! Using excerpts from celebrated shows, three professional teachers will introduce you to the world of musical in all its facets. In this short but intensive course of 12 lessons, you will first work on separate modules and then jointly towards a presentation. Energy, fun and a healthy dose of ambition are the basic ingredients! This course starts on September 29. Check www.kumulus.nl for more information.

DANSStreetdance for kids 6-8 JAAR

Ben jij pas 6 en je wilt streetdancen? Dat kan bij Kumulus Dans. Geef je op voor deze leuke beweeglijke cursus. Voor je het weet sta je op de planken en verras je familie en vriendjes met een zelfbedachte move. Laura van Sonsbeek brengt jou alle fijne kneepjes van streetdance bij. Kijk op www.kumulus.nl hoe je je moet aanmelden.

MUZIEKSCHOOL Mestreechse meziekLEEDSJES SCHRIEVEBen jij ‘ne echte Sjeng (of juist niet)? En ook nog eens muzikaal? Bij Kumulus haal je je hart op aan onvervalst Mestreechse meziek. Je kunt kiezen uit twee cursussen Mestreechse Meziek of Leedsjes Schrieve. Meer hierover lees je op pagina 39 van dit magazine of kijk op www.kumulus.nl bij Muziekschool.

TASTETHIS

NEW

CURSUSTIPSNWSCOMINGUP!

30

CHILI CON CARNE EN

KLASSIEKE MUZIEK

MUZIEKSCHOOL/PHILHARMONIE ZUIDNEDERLAND

door Nick Bruls beeld philharmonie zuidnederland

31

Optioneel nassen met je maten, dan een pittig maar

klassiek concertje en afsluitend potjes bier wegblaffen

tijdens een borrel. Zo zou een doorgewinterde student de

formule kunnen samenvatten waarmee de philharmonie

zuidnederland jongeren warm wil maken voor klassieke

muziek. “Doorgaans is het publiek 65-plus”, zegt Roxanne

Doyen van de philharmonie. “Redelijk oud dus. Met de fusie

tussen het Limburgs Symfonie Orkest en Het Brabants

Orkest waaruit de philharmonie ontstond, is het grote

vernieuwen begonnen. We bedenken formules om een

jongere doelgroep aan te spreken.”

Bijvoorbeeld Spicy Classics, bedacht door adviseur

programmering Masa Spaan. Vorig jaar oktober voor

het eerst gehouden in de Maastrichtse Bonbonnière.

,,Vroeger een theater, tegenwoordig worden er veel

studentenfeestjes gehouden met bier en house. Vooraf

kregen ze een bord chili en vervolgens een uur klassieke

muziek.” Eén uur, niet langer voor de jongeren die

qua muziek veelal niets anders gewend zijn dan de

dispuutscantus. “Er werden werken gespeeld van Chiel

Meijering, die bekend staat om zijn modernere klassieke

muziek, die aan pop doet denken. Maar ook Beethoven,

want het gaat er uiteindelijk om dat ze een symfonieorkest

ontmoeten. Er kwamen 120 studenten op af”, blikt Doyen

terug. “We hadden geen verwachting, dus waren er erg

blij mee. Het publiek ook, bleek uit de enquête. Ze wilden

alleen graag een meer industriële locatie.”

Die komt er bij de tweede editie. Op woensdag 14 oktober

is de Muziekgieterij het decor. In het poppodium staan

normaal gesproken hippe bandjes en singer-songwriters.

“En nu een symfonieorkest afgeslankt tot vijftien man.

Ook nu geen zwaar klassiek programma hoor. We hebben

bijvoorbeeld blokfluitist Erik Bosgraaf uitgenodigd die De

Vier Jaargetijden van Vivaldi speelt. En we gaan crossover

met Paul en Menno de Nooijer, die een film speciaal bij

dit stuk maakten. De muzikanten vinden het geweldig om

voor zo’n jong publiek te spelen. Ze zitten ook niet op een

verhoging, maar op gelijke hoogte met de studenten.”

Dat moet een band scheppen en drempels verlagen.

“Nu zien we vaak dat jongeren dit theatergenre iets

conservatiefs voor oudere mensen vinden. En áls ze dan

komen, wordt dat laatste nog bevestigd ook”, zegt Doyen.

“We benaderen studenten in de cafés waar ze graag komen

en hebben de studentenverenigingen bezocht.”

Klassieke muziek is voor iedereen en dus willen we

ook een jonger publiek trekken, zegt Doyen. “Dat doen

we onder meer met een ticketprijs van een tientje voor

bezoekers tot dertig jaar en met het oprichten van de

jonge vriendenstichting ‘Da Capo’. ‘Terug naar het begin’,

betekent die term in de muziek. Over de toekomst maken

we ons echt geen zorgen. Een grijs publiek is van alle

tijden, maar of er ook altijd al aan verjonging is gewerkt,

waag ik te betwijfelen.”

Spicey Classics, op 14 oktober in de Muziekgieterij in

Maastricht. www.philharmoniezuidnederland.nl

STUDENTEN HOUSEN EN GAAN LOS OP KLANKEN VAN

DEEJAYS. ZE LALLEN NOG LIEVER MEE MET VOLKSZANGERS

DAN DAT ZE NAAR EEN KLASSIEK CONCERT GAAN. DAAR

KOMT MET SPICY CLASSICS VERANDERING IN, HOOPT DE

PHILHARMONIE ZUIDNEDERLAND.

MUZIEKSCHOOL/PHILHARMONIE ZUIDNEDERLAND

33

VOGELS DIE NIET VLIEGEN, GAAN DOOD

ZONDER MUZIEK VALT NIET TE LEVEN. DAAR IS IEDEREEN

IN HUIZE COLEN TE GRONSVELD HET OVER EENS.

ALLEMAAL SPELEN ZE EEN INSTRUMENT. “MISSCHIEN IS

MAURITS’ BAND NIET HELEMAAL MIJN MUZIEK, MAAR HIJ

KAN ABSURDE RITMES DRUMMEN.”

Muzikale familiesDE MEZIEKSJAOL IS SINDS 1883 EEN BEGRIP IN MAASTRICHT EN

OMSTREKEN. GENERATIE OP GENERATIE KOMEN MUZIKANTEN

NAAR KUMULUS MUZIEKSCHOOL VOOR GOED MUZIEKONDERWIJS.

IN DEZE SERIE TEKENEN WE HUN VERHALEN OP.

door Nick Bruls foto’s Jonathan Vos

33

MUZIEKSCHOOL/MUZIKALE FAMILIES

34

Maurits Colen start net een filmpje van het laatste

optreden van zijn band. Stevige jaren ’80-rock ‘met wat

moderene invloeden’ op openluchtfestival Metal Babes in

Maasmechelen. Black Label bestaat nu een jaar of drie en

versleet al één zangeres. Maurits (24) is de drummer. Zijn

moeder Suzanne (57) werpt een geïnteresseerde blik op het

beeldscherm. “Zo’n festival is niks voor mij, maar ik vind het

leuk om te zien wat hij doet.”

Met zijn ritmische drumsolo’s wijkt Maurits muzikaal

gezien nogal af van de rest van het gezin, die vooral in de

klassieke sector zit. Suzanne zelf kreeg haar eerste vioolles

van Charles Gilles bij Kumulus. Dochter Valerie woont in

het Noord-Duitse Lübeck en mengt zich in het gesprek

via een telefoonverbinding. De 25-jarige studeert aan de

hoog aangeschreven Musikhochschule. “In Duitsland is de

arbeidsmarkt voor hoboïsten veel groter. We krijgen les van

Diethelm Jonas, een grootheid. Om in zijn klas te komen

moet je audities doen. Daar komt veertig man op af voor

twee plekken.”

Valerie omschrijft de sfeer in Lübeck als “familiair”. Zo zitten

de muzikanten dagelijks uren hun eigen rieten te maken.

,,Het rietje is allesbepalend. Je kunt ze kant en klaar in de

winkel kopen, maar op dit niveau ben je veeleisend. Hout is

een levend materiaal. Hitte of vocht heeft grote invloed. Dan

kun je ze beter zelf maken.”

Vader Pierre knikt. De man die 33 jaar in het Limburgs

Symfonie Orkest altviool speelde, herkent het probleem.

Alleen had hij dat met de snaren van zijn strijkinstrument.

“Elke snaar een andere spanning, elke snaar een andere

dikte. Tegenwoordig worden de darmsnaren steeds vaker

vervangen door titanium exemplaren. Die zijn constant ‘op

stemming’, maar moeten desondanks elke drie maanden

worden verwisseld. Maar vergeleken met Valeries rieten

hebben wij het een stuk gemakkelijker.”

Ook al is hij intussen 74 jaar oud en al lang gepensioneerd:

in de eigen studio in de achtertuin musiceert en componeert

de voormalig beroepsviolist er nog lustig op los. “Met

verschillende collega’s uit de provincie richt ik me vooral

op kamermuziek. Dat is wat ik nu een beetje doe.” Tijd

voor Suzanne om in te grijpen: “Waar je dag en nacht mee

bezig bent!”. Dat kan haar echtgenoot niet ontkennen. “Veel

violisten krijgen rond hun vijftigste last van hun schouders.

Hoewel het wat stroef begint te worden, heb ik dat weten te

voorkomen door veel studeren en een beetje geluk hebben.”

Met zo veel muziek onder één dak – Suzanne (ook

altviool) is al veertig jaar verbonden aan het Maastrichtse

symfonieorkest Avanti – is er altijd wel wat te beleven bij

de familie Colen in Gronsveld. Een repetitie, een oefenend

bandje of Suzannes broer Teun Ramaekers de fluitist die

op bezoek komt. Is er een familiefeestje te vieren, worden

de te spelen stukken al ver van tevoren uitgezocht. Wat

kunnen de beroeps en wat kunnen de amateurs daar nog

aan toevoegen? Het zijn prangende vragen in aanloop naar

bijvoorbeeld oma’s verjaardag, die werd opgeluisterd met

eigen teksten op Limburgse volksliedjes.

Zonder muziek valt niet te leven. Daar zijn de vier

muzikanten het wel over eens. “Dat zou een triest bestaan

zijn”, zegt Valerie op de telefoon. Suzanne: “Ook onze jongste

dochter Emma, die meer van reizen houdt dan van muziek

en momenteel door Canada trekt, luistert liederen – géén

liedjes – die verder gaan dan de Top 40.” Voor Maurits is

muziek een uitlaatklep. ,,In het weekend heerlijk zeulen met

dat drumstel. Maar klassiek respecteer ik ook. Als ik in de

auto zit en wil onthaasten.”

“Musik ist nicht können aber müssen.” Pierre Colen citeert

“IK HEB AL EENS LANGERE TIJD RUST MOETEN HOUDEN. FIJN, DENK JE DAN. TIJD VOOR ANDERE DINGEN. MAAR ER ONTBREEKT GEWOON IETS OP ZO’N DAG.”

35

de invloedrijke componist Arnold Schönberg. ,,Ik ben met

pensioen, maar vogels die niet vliegen, gaan dood.” Volgens

Suzanne hebben alle kunstenaars die opvatting. “Mijn vader

was kunstschilder. Tot de laatste snik.” Valerie hoort het aan

op haar kamer in Lübeck. Zojuist zijn haar verstandskiezen

getrokken. Dat betekent tien dagen niet hobo spelen. “In

het verleden heb al eens langere tijd rust moeten houden.

Fijn, denk je dan. Tijd voor andere dingen. Maar er ontbreekt

gewoon iets op zo’n dag. Dat is geen prettig gevoel. Als je de

draad vervolgens weer oppakt, zijn alle spieren slap en moet

je weer op nul beginnen. Vreselijk.”

In oktober studeert Valerie af en keert ze terug naar

Maastricht voor nog een jaartje conservatorium. Kan ze haar

broer weer eens horen drummen. Wat vinden de klassiek

geschoolde muzikanten in het gezin eigenlijk van die heel

afwijkende stijl van Maurits? “Helemaal te gek”, zegt Valerie.

“Misschien niet echt mijn muziek, maar hij kan absurde

ritmes drummen.” Soms wel drie verschillende tegelijk,

merkte vader al eens op. “Ik waardeer vooral het ritmisch

element”, lacht hij.

Pierre, Maurits en Suzanne Colen.

In de diepe achtertuin hapert de verbinding met Lübeck

even. Hond Sammy kijkt omhoog als Valerie er virtueel weer

helemaal bij is en hij haar stem hoort. Suzanne nipt van haar

thee en bedenkt wie de muziek eigenlijk in het gezin bracht.

,,Samen. Ik kom uit een kunstenaarsfamilie en de vader van

Pierre was een heel verdienstelijk zanger. Wij hebben het

weer overgebracht op de kinderen. Zonder enige dwang.”

Volgens Valerie klopt dat helemaal. “Zolang ik me herinner

gaan we mee naar het LSO. En anders gaf mijn vader in de

studio achter het huis wel iemand les tot laat in de avond.

Ik ben heel blij dat muziek maken thuis zo goed begrepen

wordt.”

MUZIEKSCHOOL/MUZIKALE FAMILIES

36

MOREFEELSTRONG

36Hannah Sampé.

37

Poeh. Zenuwslopend hoor, zo’n auditie. En dan moest

Hannah Sampé ook nog twee weken wachten op dé brief.

“Horrible”, vertelt de Duitse studente, net afgestudeerd

aan Liberal Arts and Science in Maastricht. Ze schat dat

180 dansers auditie deden voor twintig plekken aan de

Hochschule für Musik und Tanz in Keulen. Toen ik hoorde

dat ik was aangenomen, heb ik gehuild van blijdschap.”

Hannah auditeerde onder meer met de solovoorstelling die

ze creëerde op IDA, de Kumulus opleiding die leerlingen

intensief voorbereidt op een dansacademie. “De dans is

geïnspireerd op een maatschappijkritisch gedicht van

een vriendin. Voor de voorstelling schrijf ik teksten van

haar op mijn lichaam- Be strong! Buy More! Act Fast!

-. Zo onderstreep ik dat mijn dans ageert tegen onze

consumptiemaatschappij.”

door Ingrid Beckers foto’s Erwin Penners

DANSEN ALS BEROEP? HET LEEK STUDENTE HANNAH SAMPÉ (24) NOGAL LICHT

EN EGOCENTRISCH. WANT WAT ZOU ZE DANSEND NOU BIJDRAGEN AAN DE

MAATSCHAPPIJ? DAT PERFORMANCE JUIST HEEL POLITIEK KAN ZIJN, LEERDE ZE

TIJDENS HAAR STUDIE IN MAASTRICHT. EN DUS DURFT ZE NU WÉL TE KIEZEN VOOR

DE HOCHSCHULE FÜR MUSIK UND TANZ KÖLN.

DANS/HANNAH SAMPÉ

DANSEN ALS

POLITIEK STATEMENT

STRONG

37

38

duizenden boeken en nu ook muziek in de kerk

boekhandel dominicanen

Dominicanerkerkstraat 1 | 6211 CZ Maastrichtt 043 4100 010 | www.boekhandeldominicanen.nl

CD’sDVD’s

vinyl

klassiek jazz pop

39

Nee, het type balletmeisje met rose tutu is ze nooit

geweest. “Toen ik op ballet ging, wilde ik wel dolgraag zo’n

roze pakje hebben. Mijn moeder stond het niet toe. Haha.

Ik was de enige met een zwarte tricot broek.”

Een groot deel van haar jeugd brengt ze dansend door.

Klassiek, jazz, modern, theaterdans, ze slurpt het allemaal

gretig en met succes op. Toch durft ze na de middelbare

school niet voor dans te kiezen.

“Ik nam een jaar vrijaf. Wist niet goed welke richting ik uit

moest. Danser worden leek me te egocentrisch, dan ben je

alleen met leuke dingen bezig, dacht ik. En draag je toch

niks bij aan de maatschappij? Bovendien was ik ook heel

erg geïnteresseerd in politiek.”

Vanuit Neuss gaat ze op kamers in Maastricht voor

de Universitaire studie Liberal Arts and Science. “Een

liberale opleiding waarvan vooraf niet vaststaat waar het

je brengt”, zegt ze. Dansen deed ze die eerste periode

haast niet. Totdat ze via de universiteit in contact komt met

Kumulus-docent Yvette van der Slik.

“Een zegen. Ik hield gelijk van haar stijl, die zo goed bij

mij past. Individueel, menselijk, heel esthetisch. Dansles

van Yvette voelde echt als thuiskomen. Ze gaf me ruimte,

alles was goed, wat niet wil zeggen dat ze geen suggesties

geeft.”

In de Performance groep komt Hannah er door haar studie

en betrokkenheid bij het Mandril, Political and Cultural

Centre langzaam achter dat dans een medium kan zijn om

politieke en intellectuele statements te maken. En dat je

als danser dus wel degelijk relevant kunt zijn.

“Dat inzicht had ik nodig om helemaal voor moderne

dans te kunnen gaan”, zegt ze. Als er één opleiding is die

helemaal past bij haar ambitie, dan is het de Hochschule

Köln. “Ik hoef me daar als danser niet te conformeren aan

één stijl of techniek. Je ziet er ook verschillende types

met uiteenlopende lichaamsbouw, niet alleen jonge dunne

meisjes met een extreme focus op techniek.”

Haar droom? “Een klein alternatief dansgezelschap

oprichten, dat stukken brengt die iets vertellen. Met

dans wil ik mensen aan het denken zetten, inspireren.

Maar ik kan me ook voorstellen dat ik ga lesgeven, daar

word ik heel gelukkig van. Een kunstvorm doorgeven en

verspreiden, ook dat is politiek!”

“ALS DANSER BEN JE

ALLEEN MET LEUKE DINGEN

BEZIG, DACHT IK.”

39

40

TV | ZIGGO DIGITAAL KANAAL 40 KPN DIGITAAL KANAAL 641 FM | KABEL 87.5 | ETHER 107.5 ZIGGO 780 | KPN 396

WWW | WWW.RTVMAASTRICHT.NL

@TVMAASTRICHT

RTVMAASTRICHT

DAGELIJKS ACTUEEL NIEUWS EN ACHTERGRONDEN

Ontdek de spannendste, plezierige en fantasierijke avonturen- en speltochten en de leukste workshops speciaal voor kinderen.

Beleef Maastricht Underground en stap terug in de tijd, treed het donker tegemoet of laat je fantasie de vrije loop als je de verhalen hoort die Maastricht Underground herbergt.

Ontdek het complete aanbod op

DE STAD VANUIT EEN ANDER PERSPECTIEF

FORT GROTTEN KAZEMATTEN

VVV MU adv Kumulus Magazine 0815 200x141 v1.indd 1 27-07-15 - wk 31 16:57

41

KUMULUSCOLUMN

Filmster

‘Stop! U mag hier niet verder.” Verbaasd vraag ik aan een meisje in een felgeel vestje wat er aan de hand is. “Op Plein 92 maken ze opnames voor Flikken Maastricht.” Leuk, ik volg de serie maar heb nog nooit de opnames meegemaakt. Al snel krijg ik een teken dat ik door mag lopen. Met een zwaar beladen fiets die ellendige trapjes van de Hoeg Brögk afdalen is een kunst apart. Beneden zie ik een grote groep mensen staan en het lijkt me niet handig om ten aanschouwe van die menigte de trap af te stuiteren. Voorzichtig aan dus. Natuurlijk kan ik het niet laten even opzij te kijken: daar staan agent Romeo en agent Marion! Ze zitten overduidelijk in hun rol. En ik loop daar gewoon. Nou ja, balanceer.

Als ik bijna beneden ben roept Marion: “Hé, jij daar, stop eens even!” Schrik! Voorwiel uit het gootje, trapper tegen mijn enkel en rakelings voor me langs scheurt een fietser met een bivakmuts op. De Flikken-boef. Natuurlijk, het was niet tegen mij.

Trillend op benen beland ik op het Plein waar het volgende fluorescerende hesje voor mijn neus staat. “Mevrouw, u negeerde mijn stopteken.” Ik kijk de lichtgevende jongen vragend aan. “Ik heb duidelijk mijn hand opgestoken maar u liep door.” “Ja sorry,” reageer ik verontwaardigd, “het is een tour de force om heelhuids die trappen af te komen, ik heb u echt niet gezien!” “Nou, we gaan de opname niet overdoen, dus u zit in een aflevering van het nieuwe seizoen.” Oeps! “Toch niet close-up hè, dat wil ik echt niet!” Ik zie al voor me hoe half Nederland in een deuk ligt om een mevrouw in een zwart jurkje, die verre van elegant die trap afdaalt en als slotspektakel met fiets en al het Plein zo ongeveer op kom tuimelen. Met een van schrik vertrokken gezicht vol in beeld… Dat moeten we niet hebben. “Nee hoor,” stelt de jongen me gerust, “u bent slechts op de achtergrond vaag in beeld.” Dan is het goed. Goed? Het had mijn carrière-switch kunnen betekenen! Ik durf niet te vragen of het toch nog eens over kan…

Vivianne Rijnders

Vivianne Rijnders volgt cursussen aan de

Schrijfschool van Centre Céramique.

viviannerijnders.wordpress.com

42

MUZIEKSCHOOL/MESTREECHSE MEZIEK

Kumulusdocent Maurice Dubislav is wat je noemt

een ‘echte Sjeng’. Hij zet zich op alle fronten in om het

Maastrichts en de Maastrichtse cultuur levend te houden.

Niet zo gek dus dat hij op het idee kwam om bij Kumulus

aandacht te vragen voor het Maastrichtse lied. In het

najaar van 2015 introduceert hij twee nieuwe cursussen:

‘Mestreechse meziek’, voor iedereen die graag Maastrichtse

(en Limburgse) liedjes wil spelen in groepsverband, en

‘Leedsjes schrieve’, voor mensen die zelf nieuwe nummers

willen toevoegen aan het Maastrichts repertoire.

Voor de cursus Mestreechse meziek kan iedereen zich

inschrijven die een instrument bespeelt. “Ik hoop op een

groep van vijf à tien mensen”, zegt Maurice. “Het repertoire

bepalen we in overleg. Zelf denk ik aan nummers uit de

Kemikken Opera, Köpenick, maar ook de Mestreechse

Cahiers, Kakkestolemeije en het Limburgse land. Ook

wil ik verschillende thema’s belichten, zoals carnaval,

zomer, Pasen of kerstmis. Je hoeft niet per se noten te

kunnen lezen, maar je moet wel al een instrument kunnen

bespelen. Er komt ook een beetje theorie bij kijken, zodat

je weet wat je doet. Het lijkt mij leuk om een orkestje

te kunnen formeren, maar dat is afhankelijk van de

instrumenten die we hebben.” Zelf heeft Maurice een stuk

of dertig Maastrichtse liedjes op de plank liggen. Over zijn

favoriete nummer moet hij even nadenken: “Daarvoor ken

ik eigenlijk te veel liedjes. Maar ‘Mie leef Mestreech’, een

jaar of twintig geleden door Jos Kuijpers geschreven, is wel

altijd in mijn hoofd blijven hangen.”

Bij de cursus Leedsjes schrieve ligt het accent op het

schrijven en zingen van eigen liedjes in het Maastrichts.

“Iemand die alleen een tekst heeft, help ik met het vinden

van de juiste melodie en akkoorden. Maar het kan ook zo

zijn, dat iemand zijn lied voorzingt. Dat werken we dan

verder uit op papier. Alle soorten liedjes mogen aan bod

komen, ook carnavalsliedjes. Stiekem hoop ik erop dat we

uiteindelijk een nieuw cahier met Mestreechse leedsjes

kunnen uitbrengen. Maar het zou ook al mooi zijn om de

nummers een keer live te kunnen uitvoeren.”

Beide cursussen beginnen in het najaar van 2015 en duren

tot halverwege 2016. Een les duurt 45 tot 60 minuten

per week. “Ik richt me met deze cursussen op de echte

Maastrichtenaar”, vertelt Maurice.

CURSUSSEN VOOR ECHTE SJENGEN

MAASTRICHT KENT EEN RIJK REPERTOIRE AAN LIEDJES IN HET DIALECT. MAAR NIEUW MATERIAAL WORDT NAUWELIJKS NOG UITGEBRACHT. ALS HET AAN MAURICE DUBISLAV LIGT, KOMT DAAR BINNENKORT VERANDERING IN. “MIE LEEF MESTREECH IS WEL ALTIJD IN MIJN HOOFD BLIJVEN HANGEN.”

door Meyke Houben foto’s Jonathan Vos

4343

door Meyke Houben foto’s Jonathan Vos

Maurice Dubislav.

44 Adams Music Centre Aziëstraat 17-19 6014 DA Ittervoort

Experience the Sound of Quality

www.adams.nl

Muziekcentrale

ACCEPTANTKUMULUS-

CURSISTENPAS*

*voorwaarden zie www.kumulus.nl

Nergens ter wereld staat een muziekwinkel waar met zo veel passie voor de blaas- en slagwerkmuziek wordt gewerkt als bij Adams Muziekcentrale. Onderscheidend door de grote keuzemogelijkheid, omdat geen instrument hetzelfde is. Met een hoog aangeprezen reparatieatelier, waar onder andere Marcus Miller zijn instrumenten laat reviseren. Daar waar muzikanten u adviseren en u altijd ontvangen wordt met een zuidelijke hartelijkheid.

45

“Er zijn genoeg Maastrichtenaren die geïnteresseerd zijn in

hun dialect, maar die worden op de middelbare scholen niet

meer bereikt. Met dit aanbod proberen we de Maastrichtse

taal en cultuur levend te houden.”

Voor de echte Maastrichtofielen is er overigens nog meer

goed nieuws: Veldeke kring Maastricht treft samen met

Centre Céramique voorbereidingen voor een cursus

‘Maastrichts schrijven’. “De lessen moeten hout snijden

en didactisch in orde zijn, dus dat kost tijd”, zegt Hortense

Brounts van Veldeke. Waarschijnlijk duurt het tot het

najaar van 2016 voordat de eerste cursisten zich kunnen

aanmelden.

MAURICE DUBISLAV: “IEMAND DIE ALLEEN EEN

TEKST HEEFT, HELP IK MET HET VINDEN VAN DE JUISTE MELODIE EN AKKOORDEN.”

MUZIEKSCHOOL/MESTREECHSE MEZIEK

2015 -2016 WWW.CENTRECÉRAMIQUE.NL

JAARPROGRAMMA

46

KUNSTVERKENNING/EUREGIO KUNSTWERK

47

In de rubriek

‘Kunstwerk in de

Euregio’ bespreekt

cultuurhistoricus

en docent Jac van

den Boogard mooie

en interessante

kunstwerken met

een eigen verhaal,

die binnen een

straal van 100

kilometer om ons

heen te vinden zijn.

Het Zuid-Limburgse heuvellandschap is bezaaid met kastelen, adellijke landgoederen en monumentale woonsteden. De gemeente Landgraaf – een van de grotere gemeentes in de provincie Limburg, ontstaan in 1982 na de samenvoeging van Nieuwenhagen, Schaesberg en Ubach over Worms – telt nog één geheel in tact gebleven adellijk landgoed, kasteel Strijthagen. Deze fraaie adellijke woonstede heeft de status van Rijksmonument. Het kasteel ligt op de oever van een voortkabbelende beek op het grondgebied van de voormalige gemeente Schaesberg in het dal van de Strijthagerbeek. Die beek voorziet de vijvers rond het hoofdgebouw van het kasteel van water. Op deze idyllische plek lag van oudsher een versterkte boerenhoeve, een kasteel, misschien daterend uit de middeleeuwen. Het huidige kasteel Strijthagen werd gebouwd op de plek van dat oudere kasteel in de achttiende eeuw. Het aanzien van het hoofgebouw is classicistisch. De muren van het hoofdgebouw opgetrokken uit afwisselende lagen natuursteen en baksteen. Speklagen heet dat officieel. De afwisselende lagen van baksteen en mergelsteen – dikwijls afkomstig uit de groeve van Sibbe - ziet men vaak in Limburg. In de nabijheid van kasteel Strijthagen liggen de kastelen Schaesberg en De Bongerd. Die kennen precies dezelfde wandopbouw. De streng symmetrische opbouw van het hoofdgebouw is kenmerkend voor het classicisme van de achttiende eeuw. Voorts is er nog een classicistische rentmeesterswoning in dezelfde stijl. De wit gepleisterde voorburcht dateert uit 1690. De molen – Strijthagermolen – en het koetshuis zijn later gebouwd. Karakteristiek voor het classicisme, dat uit Frankrijk is overgewaaid naar onze contreien, is het mansardedak. Dat is een gebroken dakvorm met naar buiten gerichte vlakken. Het

mansarde dak ontstond in de architectuur van de barok in Frankrijk en is vernoemd naar de architect Francois Mansart (1598-1666) die dit daktype veelvuldig toepaste. Het poortgebouw van de voorburcht van kasteel Strijthagen, de rentmeesterswoning en het hoofdgebouw zijn allemaal gedekt met een mansardedak. Hetzelfde daktype komt ook voor bij de Limburgse kastelen Raath en Puth. Strijthagen heeft in de eerste vier decennia van de twintigste eeuw enorm veel mijnschade opgelopen. Thans ligt het kasteel in het hart van en uitgestrekt recreatiegebied waarin een tweetal bekende attractieparken zijn ingericht: het thema park Mondo Verde en de dierentuin GaiaZOO. Op 25 april 2013 stemde de gemeenteraad van Landgraaf in met het voorstel van het college van burgemeester en wethouders om het complex aan te kopen. Recent is het verkocht aan de Russische kunstenaar Alexander Taratynov.Voor velen is Strijthagen bekend omdat kunstschilder Aad de Haas (1920-1972) er met zijn gezin zijn intrek nam in 1952 na bemiddeling door de schrijver Bertus Aafjes en de katholieke dichter en literatuurhistoricus Anton van Duinkerken. De kunstenaar heeft er jarenlang gewoond en gewerkt. Aad de Haas, geboren in en katholiek gezin in Rotterdam, was een figuratief expressionistische schilder. Hij studeerde aan de Academie voor Beeldende Kunsten in Rotterdam waar hij het beruchte bombardement meemaakte.

STRIJTHAGEN WORDT ART LAND door Jac van den Boogard foto’s Jonathan Vos

K U N S T W E R K I N D E E U R E G I O


48


De scholen van Stichting kom Leren verrui-

men je horizon en verbreden je blikveld. Je leert

er meer dan alleen rekenen en taal. Je leert er

omgaan met mensen en situaties. Je leert er

hoe je kunt meebewegen met de golf aan ver-

anderingen die ‘leven’ heet.

Wil je jezelf leren kennen en de wereld om je

heen ontdekken? Kom dan naar een van onze

Scan met:

scholen. Je wordt er gezien, erkend en gewaar-

deerd om wie je bent. Nieuwsgierig? Leer-

gierig? Dat komt dan mooi uit! Wij zijn dat

namelijk ook. Loop gerust eens met je ouders,

broertjes en/of zusjes bij ons naar binnen. Met

21 scholen verdeeld over vijf gemeentes in en

rond Maastricht en het Heuvelland, is er altijd

een bij jou in de buurt waar jij je thuis voelt.

We zien je graag komen!

Voeljevrolijkvoeljethuis

#skomLeren

<< www.kom-leren.nl >>

De scholen van Stichting kom Leren verrui-

men je horizon en verbreden je blikveld. Je leert

er meer dan alleen rekenen en taal. Je leert er

omgaan met mensen en situaties. Je leert er

VoeljeVoeljeVoel vrolijkjevrolijkje

Ad_SKL_kumulus_2015.indd 1 29-07-15 12:30

COMING SOON!

‘Mestrom Gallery’ new location, in the heart of town.

Platielstraat 16211 GV Maastricht+31 (0)6 53 76 35 88www.mestromchandeliers.com

MESTROM CHANDELIERSPascal Mestrom, owner of Mestrom Chandeliers, has been restoring, buying and selling � ne antique chandeliers since 2007. Over the years he has built a unique collection of eighteenth-century French crystal chandeliers in which the candle-function has been preserved. He also owns another impressive collection of pieces from the 1880s - 1920s that have subtle indirect electrical lighting added.

Apart from being a member and host of this year’s Light & Glass Annual Assem-bly in Maastricht, Pascal Mestrom is also a member of ‘ Pearls of Cra� smanship’ a guild that encourages cra� smanship of the highest quality. Keep an eye on the website for new work and chandelier designs: www.mestromchandeliers.com.

M

49

Zijn kunst werd door de bezetter als ‘Entartet’ bestempeld. De Haas maakte deel uit van het kunstenaarsverzet en werd gevangen genomen. In 1944 wist hij met zijn vrouw naar Limburg te vluchten. Zijn naam is vooral verbonden met de door het bisdom verguisde kruiswegstaties, muurschilderingen in het Sint Cunibertuskerkje in Wahlwiller, die hij in 1947 schilderde en die op lest van katholieke kerk werden verwijderd. Postuum (1981) is Aad de Haas’ werk in ere hersteld.Strijthagen is nu weer de woonzetel van een figuratief kunstenaar, Alexander Taratynov. De Russische beeldhouwer is de maker van het bronzen beeld van musketier D’Artagnan in het stadspark van Maastricht, maar meer nog is hij bekend vanwege de driedimensionale Nachtwacht-beeldengroep op het Amsterdamse Rembrandtplein. Tarantynov en zijn vrouw Katja wonen al twintig jaar in Nederland. Op 1 juni van dit jaar opende het kunstenaarsduo de poorten van hun centrum voor beeldende kunst “Artland” in het kasteel en bijgebouwen van Strijthagen. De beeldhouwer en zijn schilderende

echtgenote vestigden zich met hun beide dochters metterwoon in de rentmeesterswoning. Taratynov kocht het complex voor 440.000 euro van de gemeente Landgraaf. Het ligt in de bedoeling Strijthagen te ontwikkelen tot een kunstencentrum waar wisselexposities plaatsvinden van het werk van beide kunstenaars, maar ook van andere internationaal bekende kunstenaars. In de bijgebouwen van de carrévormige hoeve worden ateliers ingericht, het kasteel biedt plaats aan een museum, de binnenplaats biedt ruimte voor beperkte horeca. Alexander Taratynov heeft zijn monumentale sculpturen in en rond Strijthagen opgesteld. Het landgoed biedt hem alle mogelijkheden zijn werk ruimtelijk op te stellen.

De eerste expositie van Katja en Alexander Taratynov

loopt tot 1 oktober, van vrijdag t/m zondag van 13.00

tot 19.00 uur.


50

www.philharmoniezuidnederland.nl

Bestel onze

nieuwe

seizoensbrochure

15|16

2 tm 4

okt/

Festival de Nederlandse Dansdagen is dé plek die je als dansliefhebber niet mag missen.

In één weekend zie je alle bijzondere dansvoorstellingen van Nederlandse bodem. Van grote gezelschappen als het Nederlands Dans Theater en Introdans tot prijswinnende choreografen als Cecilia Moisio en Guilherme Miotto.

nederlandsedansdagen.nl

ontwerp Esther Noyons/fotografie Annaleen Louwes

Now you may danceNederlandse Dansdagen/Maastricht/2015

kaartverkoop is gestart

51

CARBOONSPIN

NATUURHISTORISCH MUSEUM/UITGELICHT

Het is wel even schrikken in het Natuurhistorisch

Museum. Het krioelt er opeens van de levende dieren.

Heb ik ooit eerder een levend beest in dit museum gezien?

Ik oefen mijn vogelkennis graag met de steeds fletser

wordende vogeltjes in de vitrine op de eerste verdieping.

Hoe vaak heb ik niet bij de wezels en de hermelijnen

gestaan in de hoop ze voortaan te kunnen duiden als ze ’s

nachts de weg oversteken.

En nu staan er dus terraria met schorpioenen en

grote harige spinnen. Wat lijken ze veel op elkaar. Wat

kunnen ze zich goed verstoppen. Wat hebben ze vrolijke

namen: bombardeervogelspin, zwarte weduwe. De

bombardeerspin woont in bomen, kan zeer goed naar

beneden springen en drijft op water. De zwarte weduwe

maakt de meeste menselijke slachtoffers op het toilet;

onder de bril schuilt het heerlijkste voedsel. Een troost: de

beten zijn giftig, maar niet dodelijk.

Van een tentoonstelling moet je wijzer worden en dat is

hier goed geregeld. Je leert de meest waanzinnige dingen.

Dat je spinnen eerst moet marineren in rijstwijn voordat

je ze frituurt. Dat bepaalde indianenstammen in Noord-

Amerika in spinnen een oermoeder zien die niet alleen

de schepper een handje hielp maar ook het doel van de

mensheid bewaakt – er staat jammer genoeg niet bij welk

doel dat is. Je leert dat ze van spinnenwebben visnetten

maken, parachutes, kogelvrije vesten. Spinnenzijde schijnt

een verbluffende warmtegeleider te zijn, een beetje

sporter zou een tarantula in dienst moeten nemen. En

zij die niet op een paar euro hoeven te kijken, kunnen

proberen om 1.2 miljoen Madagaskarzijdespinnen voor

hun karretje te spannen, om de Gouden Mantel in het

Victoria & Albert Museum in Londen naar de kroon te

steken. Spinnenzijde is tien keer zo dun als een haar

maar beduidend sterker dan staal. Vandaar dat de

biotechnologie inzet op het nabootsen van de spintechniek.

Natuurlijk gaat het niet alleen over exoten. Het gaat

(in mindere mate) ook over onze eigen trilspinnen en

kruisspinnen. “De eerste spinnen zijn bekend uit de

steenkoolbossen van Europa”, staat op een wand. Er zijn er

niet veel van want spinnen laten zich moeilijk fossieleren.

Ik kijk om me heen. Uitsluitend levende spinnen. Terwijl

elders in dit museum prachtig bewijs is te vinden dat er al

spinnen waren in het carboon, 300 miljoen jaar geleden.

Het had het pièce-de-résistance in deze tentoonstelling

kunnen zijn.

De tentoonstelling is nog te zien tot en met 25 oktober.

door Emile Hollman foto Araneus

Uitgelicht...HET NATUURHISTORISCH MUSEUM

MAASTRICHT HERBERGT EEN GROTE

COLLECTIE FOSSIELE VOORWERPEN,

VAN PLANT TOT SKELET. IN DEZE

RUBRIEK UITGELICHT BRENGEN

WE ELKE KEER EEN BIJZONDER

VOORWERP UIT DE COLLECTIE OVER

HET VOETLICHT. IN DIT NUMMER IS

DAT DE CARBOONSPIN.

Chromatopelma Cyanopubescens.

53

1 Wie is Lieke Benders?

In het paspoort van Lieke

Benders (1980) staat Den Bosch

als geboorteplaats. Maar de

theatermaakster groeide op in

Sittard. “Na mijn middelbare school

ben ik een jaar in Engeland gaan

studeren. Theater, uiteraard, want

dat was ook toen al wat ik wilde doen.

Maar toen ik werd aangenomen op

de Toneelacademie in Maastricht

baalde ik: terug te moeten naar de

plek waar je bent opgegroeid leek me

helemaal niks. Uiteindelijk ben ik hier

gebleven, een keuze waar ik nu erg

blij mee ben. Behalve theatermaker

ben ik een wandelaar en mijmeraar. Ik

loop graag en veel, ben nu bezig met

de pelgrimsroute naar Santiago de

Compostella.”

2 Wat was je eerste theaterervaring?

“Als meisje van 5, 6 jaar zat ik op

ballet. Ik was super trots op mijn

witte beginnerspakje. Maar toen ik

rond mijn twaalfde nog steeds in dat

witte pakje danste, besefte ik dat mijn

talent niet bij de dans lag. Tijdens onze

voorstellingen, die eens per vier jaar

in de schouwburg van Sittard werden

gegeven, had ik dan ook nauwelijks een

rol. Maar ik werd wel geraakt door de

ervaring op een podium te staan. Op de

middelbare school liet mijn moeder me

een advertentie van het Cirkeltheater

van Frans Malschaert zien. Daar werd

ik echt gegrepen door het theatervirus.

Het Cirkeltheater werd een beetje

mijn tweede thuis, ik deed er alles:

van acteren tot posters plakken tot de

afwas. Later, op de Toneelacademie,

ontdekte ik dat ik het zelf maken van

voorstellingen nóg leuker vond dan

spelen. Met mijn eigen ideeën aan de

slag gaan, dat was voor mij de grootste

kick.”

3 Wat maakt theater voor jou zo

boeiend?

“Ik vind het mooi om mijn gedachtegoed

te kunnen vertalen naar een

voorstelling en te zien dat anderen

mijn ideeën vormgeven. In deze tijd van

bezuinigingen voel ik steeds meer de

noodzaak om theater te maken. Hoe

meer de politiek erop neerkijkt, hoe

belangrijker het voor mij wordt. Het

maakt mij als maker scherper. Iets

creëren is toch het grootste goed, daar

kan de politiek niet omheen.”

4 Welke rol speelt je eigen achtergrond

in jouw voorstellingen?

“Het is belangrijk waar je wortels

liggen. Met die wortels trek ik de

verhalen uit de bodem. Mijn achtergrond

kleurt mijn perspectief als maker. Dat

wil overigens niet zeggen dat mijn

verhalen regionaal zijn. Misschien ben

ik wel beïnvloed door de katholieke

vormentaal, maar de thema’s die ik

aansnijd zijn universeel.”

5 Jeugdtheater of theater voor

volwassenen?

“Beide, ik maak geen onderscheid

tussen het een of het ander. Voor mij

is het even belangrijk om een verhaal

te vertellen voor volwassenen als

voor kinderen. Juist de afwisseling

vind ik leuk, die zoek ik ook op.

Meestal maak ik het ene jaar een

volwassenenvoorstelling en het jaar

daarop een jeugdproductie. Wat

TIEN VRAGEN VOOR…

LIEKEBENDERS

THEATERSCHOOL/LIEKE BENDERS

door Meyke Houben foto Saris & denEngelsman

54

mijn werk typeert, is dat ik nooit

voorstellingen maak voor kinderen

alleen. Het liefst weef ik er nog een

extra lijntje doorheen voor volwassenen.

Dat hoeft dan niet per se parallel

te lopen aan de verhaallijn voor de

jongsten.”

6 Hoe ben je bij Kumulus

terechtgekomen?

“Net na mijn afstuderen, in 2003, ben

ik begonnen als docent. Omdat ik het

steeds drukker heb gekregen met mijn

eigen bedrijf Hoge Fronten, ben ik nu

alleen nog docent bij de vooropleiding

theater, de LOT.”

7 Wat wil je je leerlingen bijbrengen?

“Ik daag jongeren uit om na te gaan

waar hun passie, hun bron ligt. Want

het begint met wie je bent en waar je

van houdt. Pas als je dat in beeld hebt,

kun je er een theatrale uitingsvorm bij

bedenken. Bij Kumulus heb ik lang les

gegeven aan kinderen. Dat was heel tof,

omdat ik niet alleen hen wat gaf, maar

ook veel terugkreeg. Na al die jaren

bij Kumulus vind ik het erg leuk om te

zien hoe het de leerlingen van vroeger

is vergaan. Ik ben blij dat ik met hen

heb kunnen meelopen en hoop dat de

lessen voor hun een goede ervaring zijn

geweest, ongeacht wat ze er verder mee

doen.”

8 Hoe komen jouw voorstellingen tot

stand?

“Het begint voor mij altijd met een

woord of een beeld. Zo was ‘verdriet’

de basis voor mijn voorstelling

Verdrietfabriek. Ik wilde weten hoe de

maatschappij daarmee omgaat. Dat is

stap 1. Daarna ga ik op zoek naar een

vorm bij het thema. Uiteindelijk kwam

ik uit bij een spookhuis: een beetje

luguber, maar toch ook aantrekkelijk.

Dat is stap 2. Vervolgens ben ik het

idee verder gaan uitwerken. Wat begon

met een schetsje is uitgegroeid tot

een stellage van 15 x 8 meter hoog

met golfkarretjes en tenten: een

megaproject. In bibliotheken heb ik

mensen geïnterviewd over verdriet. Die

verhalen krijgen de bezoekers tijdens

hun ritje te horen.”

9 Wat zijn je inspiratiebronnen?

“Ik noem mijn voorstellingen

persoonlijk universeel. Als uitgangspunt

neem ik dingen die ik zelf beleef of die

mij raken. Om uit te stijgen boven het

puur individuele, plaats ik die thema’s in

het perspectief van de maatschappij en

het landschap waarin ik geworteld ben.”

10 Over welke eigenschappen moet een

theatermaker beschikken?

“Eigenheid, doorzettingsvermogen

en een kritische blik. Je moet op een

gezonde manier kritisch naar jezelf

kunnen zijn, maar ook kritiek van

anderen kunnen verdragen. Wel moet

je er voor waken dat die kritiek je niet

in je vrijheid belemmert. Vaak maak

je de mooiste dingen als je je eigen

verwachtingen en die van anderen

kunt loslaten. Vaar vooral op je eigen

kompas.”

“HET BEGINT ALLEMAAL MET WIE JE BENT EN WAAR JE VAN HOUDT.”

Lieke Benders geeft les bij

Kumulus aan de LOT, de

Landelijke Oriëntatiecursus

Theaterscholen. Haar

voorstelling Verdrietfabriek

was afgelopen zomer te

zien op de festivals Oerol,

Boulevard en Cultura Nova.

www.hogefronten.nl

THEATERSCHOOL/LIEKE BENDERS

55

NAAM

ADRES

POSTCODE PLAATS

TELEFOON

E-MAIL

Stuur deze bon in een envelop naar: Dans Magazine - Uitgeverij VirtùmediaAntwoordnummer 7086, 3700 TB Zeist (Binnen Nederland kan dit zonder postzegel!)

Proefabonnement (2 nrs) zonder verplichtingen € 9,50 Jaarabonnement (6 nrs) het 1e jaar voor € 33,95 € 19,95

VOORDEEL! Dans Magazine, alles over dans

Van ballet en streetdance tot moderne dans en flamenco

De nieuwste dansvoorstellingen

Interviews met dansers en choreografen

Portretten van nieuw talent

Schitterende dansfoto’s

Het laatste dansnieuws

Achtergrond reportages over dans

WWW.DANSMAGAZINE.NL

Ik machtig Dans Magazine/Virtùmedia het abonnements geld af te schrijven en ontvang € 1 extra korting (alleen voor jaarabonnementen en voor Nederland)

IBANnummer

DATUM HANDTEKENING

VIRTU_14029_Adv_DANS_200x.indd 1 20-08-2014 21:31:05

56

PostadresKumulus

Postbus 1992

6201 BZ Maastricht

Telefoon en emailInformatiebalie (043) 350 56 69 of (043) 350 56 56 [email protected]: (043) 350 56 [email protected]: (043) 350 56 [email protected]

Internetwww.kumulus.nl

ColofonUitgave: KumulusVormgeving: Obidesign/Annebeth NiesFotografie: Perry Schrijvers, Jonathan Vos, Erwin PennersFoto Cover: Perry SchrijversTeksten: Ingrid Beckers, Nick Bruls, Jac van den Boogard, Emile Hollman, Meyke HoubenCommercie: House of Communications/Lidia JanevskiHoofdredactie: Zelinda MeliEindredactie: Emile Hollman

© Copyright 2015, Kumulus. / Aan de uitgave van dit magazine is uiterste zorg besteed, zij is echter informatief. Aan drukfouten en/of onvolledigheden kunnen geen rechten worden ontleend.

KUMULUS magazine SEPTEMBER 2015

Documents

Transcript of KUMULUS magazine SEPTEMBER 2015