KUMULUS magazine APRIL 2015

1

KUMULUSMAGAZINEOVERMUZIEKBEELDENDEKUNSTDANSTHEATERSCHRIJVENENKUNSTVERKENNEN

JAARGANG 4 / NUMMER 1 / APRIL 2015

ALLE BALLEN OP MAASTRICHT MODESTAD

DE DEUREN VAN PIET KILLAARS EN APPIE DRIELSMA

RENEE WIJNHOVEN

WILD ENTHOUSIASTOP DE CELLO

PAULA PAASHUIS EN HAAR MUZIKALE FAMILIE

2

De gezelligste en voordeligste bioscoop

in jouw buurt!in jouw buurt!

Europaplein 353620 Lanaken

089 73 10 88

WWW.EUROSCOOP.BE

Euroscoop, de meest charmante en voordeligste bioscoopcomplex in jouw buurt. Laat je helemaal be-koren door een unieke filmbeleving én gezellige sfeer. Zak helemaal onderuit in de comfortabelste zetels en laat je meeslepen door de allernieuwste films. Dit uitgebreid aanbod is eveneens geldig op dinsdag voor maar slechts 5 euro.

Wilhelminasingel 396221BE Maastricht043 82 00 320

WWW.EUROSCOOP.NL

in jouw buurt!in jouw buurt!in jouw buurt!in jouw buurt!in jouw buurt!in jouw buurt!in jouw buurt!in jouw buurt!

555555555555555555555555555555DAGDAGDAGDAGDAGDAGDAGDAGDAGDAGDAGDAGDAGDAGDAGDAGDAGDAGDAGDAGDAGDAGDAGDAGDAGDAGDAGDAGDAGDAGDAGDAGDAGDAGDAGDAGDAGDAGDAGDAGDAGDAGDAGDAGDAG

DINSDAGDINSDAGDINSDAGDINSDAGDINSDAGDINSDAGDINSDAGDINSDAGDINSDAGDINSDAGDINSDAGDINSDAGDINSDAGDINSDAGDINSDAGDINSDAGDINSDAGDINSDAGDINSDAGDINSDAGDINSDAGDINSDAGDINSDAGDINSDAGDINSDAGDINSDAGDINSDAGDINSDAGDINSDAGDINSDAGDINSDAGDINSDAGDINSDAGDINSDAGDINSDAGDINSDAGDINSDAGDINSDAGDINSDAGDINSDAGDINSDAGDINSDAGDINSDAGDINSDAGDINSDAGDINSDAGDINSDAGDINSDAGDINSDAGDINSDAGDINSDAGDINSDAGDINSDAGDINSDAGDINSDAGDINSDAGDINSDAGDINSDAGDINSDAGDINSDAG

Elke dinsdag naar de film voormaar 5 euro!

in jouw buurt!in jouw buurt!in jouw buurt!in jouw buurt!in jouw buurt!

3

EMILE!

Na het echec van Maastricht Culturele Hoofdstad 2018 gooide de gemeente

Maastricht het roer om. Er volgde een pittige bezuiniging bij diverse culturele

instellingen. Meteen zette het college een nieuwe koers in: uitbreiding van

poppodium De Muziekgieterij (naar twee zalen in het Eiffelgebouw) en

Maastricht in de volle breedte profileren als modestad. Zowel op het vlak

van de popmuziek als op modegebied kan Kumulus hier een waardevolle

bijdrage aan leveren. Voor de Lighthouse, de pop, rock- en jazzafdeling, is

de uitbreiding van de Maastrichtse poptempel uiteraard goed nieuws. Zeker

in het jaar waarin de Lighthouse viert dat ze vijftien jaar geleden een eigen

smoel kreeg. Onze verslaggeefster Yaël Weijenberg haalt in dit nummer

herinneringen op met Sander Sanders, man van het eerste uur en nog altijd

docent.

Als het gaat om mode dan kiest de gemeente voor een breed spectrum. Liefst

1 miljoen euro is er beschikbaar om die ambitie waar te maken. Niet alleen

om ontwerpers aan het front te ondersteunen maar vooral ook om aandacht

te vragen voor de maakindustrie en de talenten die worden opgeleid aan de

Academie Beeldende Kunsten Maastricht. In dit magazine wordt het debat

geopend. “Het mag een stuk rauwer”, zegt Branko Popovic van Fashionclash

tegen onze verslaggeefster Ingrid Beckers. “Als het maar niet allemaal gericht

is op chique madammen.” Kumulus Beeldende Kunsten haakt er attent op

in, dit jaar is mode hét thema in alle geledingen. “Een inkoppertje”, noemt

Goof Yerna dat. Met haar cursus FashionFreak doet zij niet anders. Heel

wat leerlingen vonden zo hun weg naar een kunstopleiding. Wat Kumulus

al jaren in het klein doet, maakt de gemeente Maastricht nu groot. Over

schaalvergroting gesproken, Kumulus, Centre Céramique en Natuurhistorisch

Museum opereren sinds 2014 onder één vlag. Straks ook onder één noemer.

Die is nog geheim. Dikke kans dat ook dit magazine straks een andere titel

gaat krijgen. Maar geen andere inhoud. In dit nummer kunt u al diverse

artikelen lezen over de meltingpot Centre Céramique en het kenniscentrum

Natuurhistorisch Museum. Veel genoegen!

Emile Hollman / Eindredacteur van dit magazine / Docent

Schrijversschool Centre Céramique.

4

13BAANBREKEND ZONDER SPIEGELS

DANSWORKSHOP YOUNG MACBETH

6HET WILDE ENTHOUSIASME VAN EEN CELLISTE

MUZIEKRENEE WIJNHOVEN

18ALLE BALLEN OP MAASTRICHT MODESTAD

MODEREPORTAGE

5

INHOUDJAARGANG 4 / NUMMER 1 / APRIL 2015

46 55DE RATTENKONING IS EEN RAADSEL

VERDER: 3 VOORWOORD / 11 NIEUW HUIS VOOR RTV MAASTRICHT / 16 DERDE SEIZOEN SCHEIDINGSCAFÉ /

29 NEWS&TIPS / 32 DUIZENDEN CD’S TE LEEN / 34 MUZIKALE FAMILIES, PAULA PAASHUIS /

38 GEEN VETPOT IN DE ROCK&ROLL / 42 AAN DE GANG BLIJVEN, OOK NA JE TACHTIGSTE /

45 COLUMN / 51 BRONZEN MONUMENTEN IN DE EUREGIO / 56 TIEN VRAGEN AAN JOOST HORWARD

KALEIDOSCOOPTOON JE TALENT

NATUURHISTORISCHMUSEUM

INSTRUMENTEN

BOUWEN EN

SPELEN MAAR

26‘WIJ ZIJN LEKKER FLIKKERS’

TENTOONSTELLING CENTRE CÉRAMIQUE

6

HET WILDE ENTHOUSIASME VAN RENEE WIJNHOVEN

Met de cello op de rug bereikt ze het leslokaal op de

derde verdieping van Kumulus Muziekschool. Ze voelt het

instrument niet eens meer, het hoort bij haar als een arm of

een been. “Je moet je cello zien als een fiets. Gebruik hem

om van A naar B te komen”, zei ooit een leraar. “Door mijn

cello kan ik werk doen dat ik leuk vind, kom ik op mooie

plekken en ontmoet ik interessante mensen.”

Renee Wijnhoven (Sambeek, 1990) viel voor de klank en

de vele stemmen die het instrument kan vertolken. En dat

bewijst Wijnhoven met Clean Pete, de band die ze vormt met

haar zus Loes die gitaar speelt. “Ik heb altijd van boeken

en mooie luisterliedjes gehouden. Als kind was ik verzot

op de boeken van Annie M.G. Schmidt. Ik vind het jammer

dat er nauwelijks tekst is in het cellorepertoire. Ze zeggen

dat muziek verder gaat dan woorden kunnen dragen, maar

soms zijn er ook woorden nodig om op plekken te komen die

muziek niet kan bereiken. Muziek kan heel abstract blijven

en dan voel ik een grote behoefte om de emotie concreet te

maken.”

door Emile Hollman foto’s Perry Schrijvers

MUZIEKSCHOOL/RENEE WIJNHOVEN

DE CELLO IS NIET ALLEEN GEMAAKT

VOOR DE KLASSIEKE MUZIEK, VINDT

CELLISTE RENEE WIJNHOVEN.

SAMEN MET HAAR ZUS VORMT ZE

DE NEDERLANDSTALIGE POPGROEP

CLEAN PETE. OOK HAAR LEERLINGEN

BIJ KUMULUS HOUDT ZE VOOR DAT JE

MET DE CELLO VEEL MEER KANTEN

OP KUNT. “EEN DOCENT OP HET

CONSERVATORIUM BEWEERDE DAT

KLASSIEKE MUZIEK NU EENMAAL

ELITAIR IS. DAAR GAAN MIJN HAREN

VAN OVEREIND STAAN.” CELLO

7


CELLO‘IK HOU HEEL ERG VAN KLASSIEKE MUZIEK MAAR GENIET ER OOK VAN ALS DE ZAAL KAPOT GAAT DOOR EEN PUNKBAND.’

8

M-Perception is een nieuwe manier van winkelen.

Door de bijzondere combinatie van kleding, bloemen, opgezette beesten,

planten, schoenen, interieur accessoires en een mix van mode accessoires is er een eigenzinnige ambiance gecreëerd.

Kortom een zeer bijzondere winkel in Wyck die zeker een bezoek waard is.

MerkenCLOSED for men – Dstrezzed – Effi o – Edwin Jeans

Duel Denim – Peuterey – Hudson Shoes – Timex Carhartt – Premiata sneakers

Rechtstraat 55a6221 EG Maastricht

043 – 321 44 05

9


De zussen Wijnhoven deelden in hun middelbare schooltijd

een fascinatie voor muziek. Vooral voor Kurt Cobain en zijn

band Nirvana. Ze besloten zelf ook een rockband te beginnen,

Loes drumde en Renee speelde gitaar. “Het klonk nergens

naar maar voor ons gevoel waren we heel goed bezig.” In die

tijd was de cello even “heel moeilijk”, geeft Renee toe. “Ik

hou heel erg van klassieke muziek maar geniet er ook van

als de zaal kapot gaat door een punkband. Ik voel voor heel

veel dingen een wild enthousiasme. Laatst hoorde ik Eine

Alpensinfonie van Richard Strauss in het Concertgebouw.

Het liefst wil ik dan na afloop op mijn stoel gaan springen.

Het is soms zo’n suffe bedoeling in de klassieke muziek.”

Toen ze voor het eerst naar het Conservatorium ging, voelde

ze zich daar ook niet op haar plek. Ze besloot eerst een

jaar sociologie te studeren. “Ze praten wel eens over de

cellosuites van Bach alsof het over de Bijbel gaat. Bach is

ook maar eens mens hoor. Ik weet wel, het klinkt meteen

godslasterlijk en natuurlijk was Bach geniaal, maar dat

sacrale gedoe schept zo’n afstand. Een van mijn docenten

op het Conservatorium beweerde dat klassieke muziek nu

eenmaal voor de elite is. Daar gaan mijn haren van overeind

staan. Als ik één ding geleerd heb dan is het dat iedereen van

klassieke muziek kan genieten.”

Op een dag kwam Loes met een zelf gecomponeerd liedje

in het Nederlands. Er volgden meer. “Dat voelde heel goed.

Het liedje hoorde bij ons, het was geen kopie.” Inmiddels

zijn die nummers op cd verschenen; de opvolger komt later

dit jaar. Ze spelen onder de naam Clean Pete. Over Pete wil

ze alleen kwijt dat het een verslaafde was die ze kenden. De

naam staat in schril contrast met de broze maar scherp

geformuleerde liedjes. “De naam Clean Pete komt uit de

tijd dat we nog Engelstalige liedjes maakten. Hoewel we nu

in het Nederlands zingen, hebben we de naam behouden

omdat die nostalgische waarde heeft. Onder die naam

hangt alles wat we de afgelopen tien jaar hebben gedaan.”

Met name de combinatie cello en gitaar is apart. “Het

is heel organisch ontstaan door twee zussen die samen

speelden, het is niet aan de tekentafel bedacht en het is

geen marketingtruc.”

De combinatie blijkt succesvol. Jaarlijks geeft Clean Pete

zo’n honderd concerten. Tot driemaal toe waren ze te gast

bij De Wereld Draait Door en dat merkten ze meteen aan

boekingen en pieken in de cd-verkoop. “Als ik zeg dat ik

cello speel, kijken mensen me nog wel eens meewarig aan

en wensen me veel succes. Vreemd genoeg snappen ze pas

dát het goed gaat, als ze je gezicht zien op tv. Maar daarvóór

ging het ook al goed hoor.”

De zussen schrijven liedjes los van elkaar. “We zijn heel

slecht in samenwerken”, lacht Renee. Dus spelen ze elkaar

hele of halve liedjes toe die de ander van commentaar

voorziet. Naast haar optredens is ze als programmeur

verbonden aan het theater in Boxmeer, op maandag en

dinsdag geeft ze les bij Kumulus Muziekschool. Tot groot

genoegen. “Er zijn mensen die hun hele leven lang cello

hadden willen spelen en pas op latere leeftijd instappen

omdat ze denken dat het te hoog gegrepen is. Onzin, je

hoeft niet bijzonder getalenteerd te zijn of noten te kunnen

lezen als je begint. Wat je nodig hebt is enthousiasme. En ik

ben er vooral om dat vuurtje aan de gang te houden.”

‘ALS IK ZEG DAT IK CELLO SPEEL, KIJKEN MENSEN ME NOG WEL EENS MEEWARIG AAN EN WENSEN ME VEEL SUCCES. ’

RENEE

10

EEN NIEUW HUIS VOOR RTV MAASTRICHT

CENTRE CÉRAMIQUE/IN HUIS

door Nick Bruls foto Perry Schrijvers

11

‘s Winters, als de bomen kaal zijn, zie je bij helder

weer heel in de verte het puntje van de rood geschilderde

Sint Janskerk aan het Vrijthof vanuit het gebouw van RTV

Maastricht. Mits je uit het juiste raam kijkt. De studio in

Caberg ligt ver van het centrum, te ver in elk geval, en

verhuist daarom naar Centre Céramique. Wanneer? Liever

gisteren dan vandaag, maar een exacte datum is nog niet

te noemen.

Met de verplaatsing komt RTV Maastricht fysiek in het hart

van de samenleving te zitten. “Ook nu komen wel eens

mensen binnen met stadse nieuwtjes en verhalen, hoor”,

zegt directeur en hoofdredacteur Geert Lamers. “Dan

hebben ze klachten over de woningbouwvereniging of zien

ze rond de A2-bouwput van alles gebeuren wat interessant

kan zijn voor onze kijkers en luisteraars. Aan ons de taak

om te bepalen wat het waard is. Maar hoe meer nieuws

uit de haarvaten van buurt en wijk, hoe beter.” Lamers

vermoedt dat er in Céramique meer respons komt dan in

Caberg.

De intentieovereenkomst is getekend en de gemeente –

RTV Maastricht krijgt nu een subsidie van ruim 440.000

euro, maar per 1 januari 2016 wordt die met 75.000 euro

gekort– biedt draagvlak. Twee beoogde locaties (Lumière

en Timmerfabriek) sneuvelden omdat verhuizing dan

te lang op zich zou laten wachten, maar nu staan de

verhuisdozen klaar en is de vloerbedekking op de zesde

etage van Centre Céramique al gelegd. Dat wordt dus

het nieuwe onderkomen van RTV Maastricht. “Het liefst

hadden we op de begane grond gezeten, maar dan komen

we in de knoei met de openingstijden van het gebouw.

Aangezien we 24/7 uitzenden en ons geen ruis op de radio

kunnen veroorloven en een zwart scherm op televisie

funest is, moeten we dag en nacht naar binnen kunnen”,

zegt Lamers.

Maar wanneer het mogelijk is, wil RTV Maastricht zich

onder het volk mengen. Bijvoorbeeld door de omroepster

– ja, die hebben ze daar nog – de boel aan elkaar te laten

praten op verschillende plekken in de bibliotheek. Of voor

een raam met uitzicht op de skyline van Maastricht, die in

de studio’s in Caberg slechts geschilderd aanwezig is op

een decor.

Maar Céramique biedt meer mogelijkheden volgens

Lamers. Tot nu toe onderscheidde de zender zich rond

carnaval met registraties van de machtsoverdracht en de

optocht en bracht ze het aftreden van burgemeester Gerd

Leers in 2010 live op de buis. Over die laatste uitzending:

“Toen was er nog dat gedeelde gevoel van kijkers na een

belangwekkende uitzending. Zeker met het veranderende

kijkgedrag – on demand, op smartphones en tablets naast

de traditionele tv – worden deze momenten alleen maar

schaarser.”

Maar wat schiet Centre Céramique op met de nieuwe

huurder? Directeur Eric Wetzels: “We sluiten naadloos

op elkaar aan. Centre Céramique heeft de ambitie om

vaker het publieke debat te entameren en de dialoog te

bevorderen. RTV Maastricht brengt de stad dagelijks in

beeld en dus dichter bij de mensen. Door deze verbintenis

kunnen we burgers goed informeren en ruimschoots

de mogelijkheid bieden om deel te nemen aan de

maatschappij, die vorm te geven, en daarin actief te zijn.”

Volgens Wetzels zal de komst van de lokale tv-zender van

het Centre Céramique beslist een bruisender plek maken.

Geert Lamers wil onderscheidende tv- en

radioprogramma’s maken. “We beschouwen het hele

cultuurcentrum straks als ons huis, onze studio. Met

voldoende inspiratiebronnen om ons heen. De bibliotheek

als kennisinstituut en bijvoorbeeld Code 043 als link naar

een jongere doelgroep die we willen aanspreken. Van zo’n

Game Night die Code 043 organiseert, zijn we dan veel

eerder op de hoogte. Dan is er meer mogelijk dan alleen

een reportage achteraf.”

RTV Maastricht wordt hip? Lamers: “Is hip! We doen

ons best de gemiddelde leeftijd omlaag te krijgen. Dat is

moeilijk. De NOS lukt het ook nauwelijks. Maar zonder

de ouderen en al die andere stadsgenoten te kort te

doen, zoeken we wel naar een oplossing. Zo zijn we nu

in gesprek met Kingsters - hilarische pranks, sociale

experimenten en vette video’s. Wij zijn non-stop in de lucht,

maar kunnen natuurlijk niet voortdurend inhoud bieden.

Dan moet je jonge talenten een kans geven. Wij houden

de fatsoensnormen wel in de gaten. Zonder overigens een

moraalridder te willen zijn.”

VAN EEN OUD SCHOOLGEBOUW IN EEN BUITENWIJK VAN DE STAD

NAAR CULTUREEL HART CENTRE CÉRAMIQUE. VAN EEN STUDIO

MET WEINIG DAGLICHT NAAR EEN ‘GLAZEN HUIS’. DE LOKALE

RADIO- EN TELEVISIEZENDER RTV MAASTRICHT GAAT VERHUIZEN.

CENTRE CÉRAMIQUE/IN HUIS

12

DANS/KUMULUS & ICKAMSTERDAM

SPIJBELENDOE JE BIJ DE

BRANDWEERKANTINE

13

Dit is het idee. “Leerlingen van Kumulus gaan de voorstelling Macbeth in Maastricht bekijken om vervolgens tijdens veertien lessen een volstrekt eigen versie te creëren.” Barbara Meneses, artistiek coördinator van de Academie van ICKamsterdam kan niet wachten. “Hun eigen voorstelling Young Macbeth vormt de afsluiting; de cursisten staan daarin samen met professionele dansers van ICK op het podium.”

Young Macbeth start in het nieuwe seizoen. In het najaar van 2015 is er zelfs een Nederlandse tournee. Young Macbeth is niet het eerste educatieve jeugdproject van


SPANNEND EN NIET TE

VERGELIJKEN MET EEN

DOORSNEE DANSLES. DAN

HEBBEN WE HET OVER

YOUNG MACBETH, DE NIEUWE

WORKSHOP BIJ KUMULUS

VAN INTERNATIONAAL

CHOREOGRAFISCH

KUNSTENCENTRUM

ICKAMSTERDAM. “EEN

BUITENKANS VOOR ONZE

LEERLINGEN”, VINDT

DANSCOÖRDINATOR HEIDI

VOS. “DEZE DANSMETHODE IS

ECHT BAANBREKEND.”

YOUNG MACBETH: DANSLES ZONDER SPIEGELS

door Ingrid Beckers foto’s ICKamsterdam

14

het internationaal gerenommeerde dansgezelschap. Voor basisschoolleerlingen koppelde de opleidingspoot van ICKamsterdam al een workshop aan boksdansvoorstelling ROCCO. De kinderen maakten hun eigen versie Roccito. Het project Young Macbeth is bedoeld voor middelbare scholieren vanaf vijftien jaar. En daarnaast voor de leerlingen van Kumulus vanaf tien jaar. Meneses: “De workshop voor Kumulus is ietsje anders, omdat we werken met kinderen die wíllen en kunnen dansen. Al zijn ook leerlingen vanuit andere disciplines zoals theater zeker welkom.”“Veel of weinig ervaring, alles is goed”, benadrukt ook Heidi Vos, danscoördinator van Kumulus. “Young Macbeth is geënt op de bewegingsmethode Double Skin / Double Mind van choreografen Emio Greco en Pieter C. Scholten. Deze manier van bewegen is heel vernieuwend en staat los van

alle danstechnieken die wij kennen. In de meeste doorsnee danslessen krijgen leerlingen opdracht om aangereikte bewegingen van de docent te kopiëren. ICKamsterdam motiveert dansers om veel meer te bewegen vanuit zichzelf, los te komen van wat hoort.”Meneses vult aan: “Kopiëren zit in de menselijke natuur, we proberen bijna altijd op iemand anders te lijken. Wij stimuleren kinderen, net als onze professionele dansers, te bewegen vanuit eigen intenties en de eigen verbeeldingskracht. Op die manier ontdek je wat je zelf in huis hebt, worden grenzen verlegd. Wij werken ook nooit met spiegels, omdat net niet uitmaakt hoe je bewegingen eruit zien. Daar hoef je niet mee bezig te zijn.”Of je er een betere danser van wordt? De artistiek leider is er in elk geval van overtuigd dat Double Skin / Double Mind sterke, originele, krachtige dansers voortbrengt. “Kinderen

”Deze manier van bewegen staat los van alle danstechnieken die wij kennen.”


15

hopen we door deze manier van dansen bepaalde waarden en normen mee te geven waar ze in het gewone leven ook iets aan hebben. We vergroten het zelfbewustzijn, denk ik. Wees jezelf, je hoeft op niemand te lijken. En andersom: accepteer ook anderen zoals ze zijn.”Bij Kumulus volgt docent Christina Renckens workshops bij ICKamsterdam om straks Young Macbeth te leiden. “Ik denk dat er heel verrassende dingen uit voortkomen”, zegt Vos. “Dit project past ook helemaal bij de ambitie van Kumulus om meer samen te werken met andere culturele partijen. Dat zorgt voor dynamiek, brengt leven in de brouwerij.” Meer informatie: zie www.kumulus.nl

’WEES JEZELF, JE HOEFT OP NIEMAND TE LIJKEN. EN ANDERSOM: ACCEPTEER OOK ANDEREN ZOALS ZE ZIJN.’


16

JEZELF TERUGVINDEN IN HET VERHAAL VAN DE ANDER

Er is deze eerste dinsdagavond van de maand een intiem

hoekje gereserveerd op de vide van Centre Céramique.

Speciaal voor ouders of opa’s en oma’s die te maken

hebben met een echtscheiding. Yolanda de Boer, een van

de initiatiefnemers, heeft zelf een scheiding achter de

kiezen en is daarmee ervaringsdeskundige. Zo ontdekte

ze een scheidingscafé in Den Haag. Enthousiast opperde

ze bij Stefan Willems en Ingeborg Dijkstra, zelfstandig

ondernemers, om ook in Zuid-Limburg zo’n café te

beginnen. Yolanda en Ingeborg nemen begeleiding en

ondersteuning op zich, Stefan beantwoordt vragen over

financiële kwesties.

“Als het even kan helpen we te voorkomen dat mensen

terecht komen in een vechtscheiding”, zegt Stefan. “Wij

begrijpen heel goed dat partners uit elkaar kunnen

groeien en niet meer met elkaar verder kunnen of willen.”

Maar hoe ga je daar op een goede manier mee om? “We

willen een plek creëren waar mensen niet meteen roepen:

‘heb je háár weer’. Hier ontmoeten ze lotgenoten met wie

ze zowel vragen als antwoorden kunnen delen.”

Dat het café het derde seizoen ingaat, zegt iets over de

behoefte aan contact. Elke maand wordt een ander thema

aangesneden. Alimentatie, pensioen, opvoedingsvragen,

het ouderschapsplan en de emotionele verwerking van de

scheiding komen bijvoorbeeld aan bod. De opzet is zodanig

dat er veel ruimte is voor interactie tussen de deelnemers.

Yolanda: “Je ziet mooie dingen ontstaan op zo’n avond.

Iedereen zit in een andere fase van het scheidingsproces,

waardoor mensen zich ook weer aan elkaar kunnen

optrekken. Mensen spreken ook met elkaar af buiten

het Scheidingscafé, gaan samen wandelen of een pilsje

drinken. De herkenning die mensen vinden in het verhaal

van de ander is groot. Dat smeedt al snel een band. Ze

kunnen veel voor elkaar betekenen.”

Gemiddeld ligt het aantal bezoekers op een avond tussen

twaalf en vijftien. Dat blijkt een fijn aantal om mee te

werken. Stefan: “Meestal richten we de avond zo in, dat

er eerst een plenair gedeelte is, dat door een van ons

drieën wordt voorbereid. Daarna splitsen we de groep op

in kleinere groepjes, waar het gesprek over het thema van

Door Ank Aerts

“PAS NA MIJN SCHEIDING ONTDEKTE IK HOE AFHANKELIJK IK WAS VAN MIJN MAN”,

ZEGT EEN VAN DE DEELNEMERS IN HET SCHEIDINGSCAFÉ IN CENTRE CÉRAMIQUE.

EEN KEER PER MAAND KOMEN GESCHEIDEN MENSEN BIJEEN OM STEUN TE ZOEKEN

EN VAN GEDACHTEN TE WISSELEN. “WE WILLEN EEN PLEK CREËREN WAAR MENSEN

NIET METEEN ROEPEN: HEB JE HÁÁR WEER.”

17

CENTRE CÉRAMIQUE/DINSDAGAVONDPROGRAMMERING

die avond zich dan verder kan verdiepen.”

De hoofdvraag van het programma van deze avond in

maart staat groot op het scherm geprojecteerd: ‘Hoe

kom je er weer bovenop na je scheiding?’ Er is aandacht

voor de gevolgen van scheiding voor het sociale netwerk,

het werk, vrije tijd en ouderschap. De twaalf bezoekers

van vanavond, zowel mannen als vrouwen, de meesten

in de leeftijd tussen veertig en zestig jaar, zitten in een

halve cirkel en luisteren aandachtig naar de inleiding van

Yolanda. Er ontspint zich al gauw een interessant gesprek.

De begeleiders stellen zich bescheiden maar uitnodigend

op. Die houding, aangevuld met interessante quotes

en beelden uit de presentatie stimuleren het gesprek.

Een deelneemster vertelt over haar zelfvertrouwen,

dat naar een nulpunt was gezakt, nadat ze aan de kant

was gezet. “Je denkt dat er van alles mis is met je.” Om

daarna met een grote lach op haar gezicht uit de doeken

te doen, hoe ze heel bewust geïnvesteerd heeft in het

opbouwen van een sterk sociaal netwerk. “Want dat

heb je heel hard nodig.” Al even openhartig vertelt een

andere deelneemster dat ze pas na de scheiding inzag,

hoe afhankelijk ze was van haar man. “Na mijn scheiding

kwam ik erachter dat ik mijn identiteit in mijn ex had

liggen. Nu ben ik mezelf gaan ontdekken, onafhankelijk

van anderen.” Door de scheiding heeft ze ontdekt dat ze

ook zonder haar ex heel goed in staat is de regie over haar

eigen leven te nemen.

Yolanda geeft tips en adviezen: “Geef je gevoelens de

ruimte en geef jezelf de tijd. Niks van wat je voelt is raar

of gek.” Dit zijn opmerkingen waardoor de deelnemers

zich gesteund voelen. Ieder die iets zeggen wil, komt aan

het woord. Wie liever luistert, wordt met rust gelaten.

Een van de deelnemers vertelt hoe lastig ze het vindt, als

haar kinderen haar verwijten dat ze hun vader missen.

“Het voelt alsof ze denken: ‘We vinden het niet leuk wat er

gebeurt, maar we hebben tenminste nog een moeder waar

we lekker tegenaan kunnen schoppen.’”

Het Scheidingscafé is iedere eerste dinsdag van de maand

tussen 19.00 uur en 20.30 in Centre Céramique in Maastricht.

SCHEIDINGSCAFÉ GAAT DERDE SEIZOEN IN

18

MODE18

19

BEELDENDE KUNSTEN/MAASTRICHT MODESTAD

door Ingrid Beckers foto’s Perry Schrijvers

ALLE BALLEN OP MAASTRICHT MODESTAD

MODE

20

MODEModeafdeling Academie Beeldende Kunsten.

Milan Palma (l) in zijn atelier/winkel.

Winkelinterieur van Kiki Niesten in de Stokstraat in Maastricht.

21

MODEOpdoffen in stijl is een kunst die we in Maastricht

al lang beheersen. De bladen jubelen over de stad

als klein Milaan of Parijs. We hebben smaakvolle

winkels en verstaan de kunst van het fare bella

figura, zoals de Maastrichtse hoofdredactrice van

Harper’s Bazaar, Cecile Narinx, het lekker overdrijft.

Tel daarbij op: de Mode-afdeling van de Academie

voor Beeldende Kunsten (MAFAD) en het jaarlijkse

modefestival Fashionclash. C’est ca, genoeg

ingrediënten om de modehoofdstad van Nederland

te worden. Zo denkt althans de gemeente, maar is

het ook zo?

“De geluiden van sceptici kennen we”, zegt Pieter-

Paul van de Wouw, beleidsmedewerker Economie

en Cultuur. Maastricht modestad? Belachelijk!

Onze academie heeft niet één bekende ontwerper

afgeleverd. Toch? “Nee, onze ambitie is ook niet om

een haute couture modestad als Parijs te worden;

wij richten ons op vakmensen, niet zozeer op

ontwerpers. Het niveau van Antwerpen, dat moeten

we kunnen halen.”

De gemeente koos mode als nieuw paradepaardje

na het echec rond Culturele Hoofdstad 2018. Om het

even cru te stellen: er bleef een pot geld over. Daaruit

gaat twee miljoen euro naar de creatieve industrie:

film, podiumkunst en de maakindustrie met mode als

belangrijke pijler. Project Mode Maastricht ontvangt

1,1 miljoen euro.

Er komt een Fashion House, dat afgestudeerde

ontwerpers moet begeleiden naar succesvol

ondernemerschap. Een Fashion Store gaat mode-en

lifestyleproducten van talent uit de regio verkopen

onder het label ‘Made in Maastricht’. Ook mode-

event Fashionclash krijgt extra subsidie, onder meer

voor activiteiten die de relatie met de stad vergroten.

In de pijplijn zit verder een internationaal

modecongres. En wekelijks moeten drie catwalks -

modeshows met winkelcollecties - in de binnenstad

zorgen voor ‘fashion vibes’. “Daar hebben we muziek

bij nodig, foto’s, styling, noem maar op”, zegt Van de

FASHION IS HET NIEUWE PARADEPAARDJE VAN

DE GEMEENTE MAASTRICHT. HET PAARDJE

MAG EEN MILJOEN EURO KOSTEN. DAARMEE

MOET DE STAD UITGROEIEN TOT MODESTAD VAN

HET KALIBER ANTWERPEN. IS MAARTEN VAN

MULKEN DE NIEUWE DRIES VAN NOTEN?

Mannelijke fashionista van Retro&Chic.

Ontwerp van studenten van de Academie Beeldende

Kunsten.


22

Wouw. “Ik zie daar ook een rol voor Kumulus. Alleen

als alles en iedereen meedoet, kun je een hoge

ambitie als modestad waarmaken.”

Door met meer partijen in de breedte te investeren,

“moet het gaan bubbelen”. Daar is niet iedereen even

happy mee. Stichting Fashionclash, internationaal

platform voor een nieuwe generatie ontwerpers,

werkte zich naar eigen zeggen zeven jaar het

schompes om mode in onze provinciehoofdstad op de

kaart te zetten. “Nu het erop aan komt, zijn we geen

smaakmaker, maar klein onderdeel”, constateert

Branko Popović, een van de drie kartrekkers.

“Jammer. Dat de gemeente überhaupt over mode

praat, komt geheel op conto van Fashionclash.” Zijn

eigen conto dus.

Zes jaar na de oprichting is het modefestival volgens

Popović niet meer weg te denken uit de regio. “Het

enthousiasme van ontwerpers om deel te nemen

is groot. Ons doel is nieuwe talentvolle ontwerpers

een podium te bieden en met elkaar te verbinden.

Succes meten wij niet af aan hoeveel een ontwerper

verkoopt na een modeshow. Het gaat om inhoud,

mooie nieuwe initiatieven zoals samenwerking met

De Nederlandse Dansdagen; Chris van den Elzen en

Judith van Vliet die samen een collectie maken. Een

van onze modellen loopt nu voor Saint Laurent.”

Fashionclash krijgt 150.000 euro subsidie extra

voor de komende drie jaar. “We gebruiken die om

MODEFashionclash 2014.

Bezoekers tijdens Fashionclash 2013.

Werk van kunstenares Marie-Claire Krell tijdens Fashionclash 2014.

23

de kwaliteit te verbeteren. Verder focussen we op

meer media-aandacht van de vakpers in eigen land.”

De modemensen die ertoe doen, zitten nog niet in

groten getale front row. “Dat zegt niets over onze

kwaliteit; je moet ze pamperen.”

Aandacht van bladen als Vogue en Elle helpen

niet alleen Fashionclash, maar ook Maastricht

als modestad op de kaart te zetten, denkt

Popović. “Verder was óns plan helemaal geënt op

talentontwikkeling van ontwerpers, met de academie

en Fashionclash als uitgangspunt. Nu ligt de nadruk

meer op commercie. Met een catwalk maak je geen

modestad. Ook niet met inwoners die er smaakvol

bijlopen. Van ons mag het allemaal wat rauwer,

minder gericht op chique madammen. So boring.

Jonge, hippe bezoekers van Fashionclash zeggen:

‘Djee, we see a lot of old people here.’”

Het Fashion House is wel een goed idee, vindt

Popović. “Het is letterlijk ons plan! Liefst zouden wij

die kar trekken, een plek creëren met de juiste vibe.”

Daar koos de gemeente niet voor. Wie het wel gaat

doen, staat nu nog niet vast. Van de Wouw: “Iedereen

kan inschrijven. Maastricht Academie Fine Arts and

Design zal participeren. We zoeken interactie met

het bedrijfsleven om ontwerpers te leren hoe ze een

winkel moeten runnen. Ik denk aan gastcolleges:

laat de marketingmensen van Paul Smith maar

komen vertellen hoe je een goed verkoopbaar pak

in mekaar steekt.” Ook voor Fashionclash is ruimte.

“Wij achten dit drietal zeer hoog, maar draaien

wel aan meerdere knoppen. Een fashion event

organiseren is iets anders dan een winkel starten. De

Fashionclash pop-up stores zijn leuk, maar overleven

niet zonder steun. En de subsidie van de gemeente

heeft duidelijk een economisch motief.”

Mode Maastricht moet op termijn vierhonderd banen

opleveren; dan heb je het over een jaaromzet van acht

miljoen. Van de Wouw: “Wij willen dat ontwerpers

hun eigen broek kunnen ophouden. Neem Lena

Berens met haar label LB. Of Milan Palma die G-Star

verliet om een tassenlabel te beginnen. Beiden

vakmensen met een mooie winkel annex atelier in

het Jekerkwartier. Dáár willen we er meer van.”

Voordat ontwerpers zover zijn, kunnen ze vanaf mei

werk etaleren in de Fashion Store. “Dan moet je

oppassen voor een zeker fröbelgehalte”, beaamt

Van der Wouw. “Om de toon te zetten vragen we

tassenontwerpster Ellen Truijen, designer René

van Holten, Mucho Gusto en couturier Christaan

Lagerwaard.”

Nou hoef je niet bij Vogue te werken om te weten

dat die laatste twee namen niet bepaald hot en

happening zijn. Modestad van het niveau Antwerpen?

“Als de gemeente slim was, zou ze investeren

in een masteropleiding mode”, zegt Goof Yerna,

Kumulusdocent van de cursus FashionFreak (zie

BRANKO POPOVIĆ

VAN FASHIONCLASH:

“VAN ONS MAG HET

ALLEMAAL WAT

RAUWER, MINDER

GERICHT OP CHIQUE

MADAMMEN. SO

BORING.”

MODE


24

@SAMdecorFabriek

Maastrichtand

Side Programvarious

Locations in the city

Fashion Shows Designer Market PerFormances and Exhibition

ProgramFASHIONCLASH.NL

@SAMdecorFabriek

Maastrichtand

Side Programvarious

Locations in the city

Fashion Shows Designer Market PerFormances and Exhibition

ProgramFASHIONCLASH.NL in the city

duizenden boeken en nu ook muziek in de kerk

boekhandel dominicanen

Dominicanerkerkstraat 1 | 6211 CZ Maastrichtt 043 4100 010 | www.boekhandeldominicanen.nl

CD’sDVD’s

vinyl

klassiek jazz pop

25

kader). “De sleutel ligt bij de academie”, denkt ook Kiki Niesten

van de befaamde modewinkel in de Stokstraat. “Antwerpen

bouwde een modestad rond de zes ontwerpers die afgeleverd

werden door hun eigen Academie voor Schone Kunsten. Rond

MoMu - academie met modemuseum - en de winkel van Dries

van Noten – een van die zes - ontstond de hipste wijk van de

stad. Investeren in een academie met niveau kost tijd, geld

en energie, maar het is de enige manier. De rest volgt dan

vanzelf.”

Toch is kwaliteit niet iets waar het aan schort op de afdeling

Design Mode- en Textielvormgeving in Maastricht, vindt

directeur MAFAD Chequita Nahar.“ Het curriculum is altijd

onderhevig aan aanpassingen ten opzichte van hoe ontwerpers

zich profileren en positioneren. En we treden meer naar buiten,

zoeken samenwerking op met entrepreneurs in de stad.”

Niesten mag het niveau van afgestudeerde ontwerpers te

matig vinden om er het predicaat modestad aan op te hangen,

Fashionclash en de gemeente denken met de afstudeergroep

2015 een troef in handen te hebben: About Eleven. Ze

presenteren zich als collectief. Een van hen, Maarten

van Mulken, springt er uit, weet Van de Wouw. “Het is een

ontwerper die iets kan en wil en niet wars is van commercie.

Dankzij zulke mensen investeert een particulier anderhalve ton

in Fashion House; ook de gemeente neemt hem onder de arm.”

De nieuwe Dries van Noten? Wie zal het zeggen?

“Ik hoop het”, zegt Nahar. Al heeft in haar ogen de hele

ontwerpersgroep potentie: de elf van Maastricht dus….

Fashion all over the placeOok bij Kumulus is fashion dit jaar all over

the place met mode als jaarthema in 2015.

Alle disciplines binnen Kumulus Beeldende

kunsten gaan met dit thema aan de slag.

Met mode haakt Kumulus aan bij het

project Mode Maastricht van de gemeente.

De cursus FashionFreak is al jaren vast

onderdeel binnen het Kumulus-aanbod.

Docent Goof Yerna leert meisjes en

jongens van acht tot en met achttien jaar

de beginselen van het modevak. “Voor

mij is dit thema een inkoppertje. Mode is

natuurlijk heel breed, maar wordt vaak

vooral gerelateerd aan kleding. Mijn

leerlingen kregen opdracht hun eigen

onesie te maken.” Voor wie nu denkt: huh?

Dat is een jumpsuit geïnspireerd op een

baby kruippak en onder jongeren helemaal

hip. Zo kwam één cursist met een onesie in

klassieke Burberry ruit. “In FashionFreak”,

zegt Yerna, “leren we cursisten op heel

autonome wijze werken met textiel in de

breedste zin van het woord. Investeren in

modetalent begint bij de jeugd. In de loop

der jaren stroomden veel leerlingen door

naar een kunstopleiding.”

Meer informatie over FashionFreak: kijk op

www.kumulus.nl

foto Pippilotta Yerna


262626

door Yaël Weijenberg foto’s Centre Céramique

MET PASEN 1979 KLEUREN DE STRATEN

VAN BISSCHOPSSTAD ROERMOND ROZE.

AANLEIDING IS DE OERCONSERVATIEVE

BISSCHOP JOANNES GIJSEN DIE HOMO’S

DEGRADEERT TOT TWEEDERANGS

BURGERS EN ZE DAARMEE BUITENSLUIT

VAN DE KATHOLIEKE KERK. DE

SPANDOEKEN MET UITSPRAKEN ALS

‘GIJSEN HEEFT DE PIK OP ONS’ EN ‘WIJ

ZIJN LEKKER FLIKKERS’ KLEUREN DE

LUCHT ROZE TIJDENS DEZE GROTE

HOMODEMONSTRATIE. IN CENTRE

CÉRAMIQUE IS TOT EN MET 21 JUNI DE

TENTOONSTELLING ‘GIJSEN FLIKKER OP’

TE ZIEN IN HET KADER VAN DE ROZE

ZATERDAG DIE DIT JAAR IN MAASTRICHT

WORDT GEHOUDEN.

27

Omstreeks 1970 waren de roomse normen in

Nederland nauwelijks nog wet. De katholieke

kerk voegde zich steeds meer naar de behoefte

van de samenleving om homoseksualiteit, de

huwelijksmoraal en abortus bespreekbaar te

maken. Rome constateert dat de Nederlandse

kerk van God los is en benoemt Johannes Gijsen

als bisschop van het bisdom Roermond met één

duidelijke missie: de conservatieve duimschroeven

flink aan draaien.

“Op zich vertelde Gijsen niets nieuws”, zegt

Miriam Mordang van Centre Céramique. “Hij

sprak zich uit tegen priesters die een burgerlijk

huwelijk aangingen, was tegen abortus,

voorbehoedsmiddelen en homofilie. In 1979 werkte

hij mee aan een interview met Rex Brico in Elsevier

waarin zwart-op-wit stond dat de rooms-katholieke

kerk homoseksualiteit niet accepteert en homo’s

dus niet als volwaardige leden van de kerk

beschouwt. Een aantal Limburgse homoseksuelen

besloot als antwoord daarop een brief te schrijven

aan Gijsen waarin hij werd uitgenodigd voor een

gesprek. Een antwoord kregen ze niet. Toen barstte

de bom.” Van politici tot geestelijken en priesters:

meer dan 4000 mensen verzetten zich tegen

Gijsens’ plan om het katholieke geloof te zuiveren

van homoseksuele smetten. De demonstranten

kregen ongekend veel aanhang uit alle hoeken van

de samenleving. Van de PvdA tot het CDA en van de

Zangeres zonder Naam tot Albert Mol en Liesbeth

List. “Bijna niemand was het met de streng

conservatieve bisschop eens”, geeft Mordang

aan. “Mensen voelden zich niet meer thuis in

conservatieve koers van de katholieke kerk. En met

deze demonstratie werd er onbedoeld een platform

gecreëerd waarin men de heersende mening

richting Gijsen’s denkwijze kon ventileren. Onbewust

en ongewild heeft Gijsen door zijn houding - en

gebrek aan bereidheid om in dialoog te gaan - de

mensen kwader gemaakt en juist dichter bij elkaar

gedreven.”

De bisschop geeft de homo-emancipatie onbedoeld

een positieve stimulans. In ‘Gijsen, flikker op!’

wordt in beeld gebracht wat Gijsen’s aanstelling

als bisschop historisch betekend heeft voor de

ontwikkeling binnen de homo-emancipatie. In de

tentoonstelling is een tijdlijn samengesteld die

de ontwikkelingen voor de homo-emancipatie

sinds de jaren vijftig laat zien. In 1994 wordt de

Algemene Wet Gelijke Behandeling aangepast.

Vanaf 2 maart van dat jaar is discriminatie op

basis van homoseksualiteit strafbaar. L1 heeft een

documentaire samengesteld met historisch beeld

van de bewuste demonstratie en zijn er portretten

en interviews gemaakt van de initiatiefnemers

van de eerste Roze Zaterdag. Ook die zijn op de

tentoonstelling te zien.

‘Gijsen, flikker op!’ Van 17 maart t/m 21 juni in

Centre Céramique. www.centreceramique.nl

CENTRE CÉRAMIQUE/TENTOONSTELLING

‘WIJ ZIJN LEKKER FLIKKERS’

28

Gezellig, ongedwongen een avond-je met z’n allen aan tafel grillen boven de lava-BBQ met vlees én vis. Onze tafels worden maar één maal per avond bezet dus geniet optimaal, zonder haast.Kijk op onze facebookpagina hoe onze gasten een avondje Gonzales beleven! Een avond Gonzales is een avond onthaasten!10% Korting voor alle cursisten-pashouders en hun gezelschap, op ons BBQ-menu van € 21,95.

Hoeve 1 | Spaubeek (naast kerk)

Tel: 046 - 443 43 87www.gonzalesspaubeek.nl

je met z’n allen aan tafel grillen

ZIN IN EEN GEZELLIG AVONDJE ONGEDWONGEN GRILLEN?CHECK ONZE ARRANGEMENTEN EN FACEBOOKPAGINA: #gonzalesspaubeek

ENKELE ARRANGEMENTEN:

• BOKKERIJDERSTOCHT • HUIFKARTOCHT • SHOOTING BBQ• BROUWERIJBEZOEK• WANDELTOCHTEN

ENKELE ARRANGEMENTEN:ENKELE ARRANGEMENTEN:ENKELE ARRANGEMENTEN:

Ad Gonzales KM7.indd 1 19-03-15 17:02

Intimacy /Chambres d’Amis

28.6—6.9.2015House for Contemporary Culture Maastricht

Adam, Eve & the Devil

5.3—7.6.2015

Istv

án C

sáká

ny. S

udde

n G

ust

of M

otiv

atio

n, 2

012.

C

ourt

esy

And

rea

Dén

es a

nd Á

rpád

Bal

ázs

Petr

a St

avas

t, R

amya

, Dec

embe

r 20

01

For artistic experiments, delicious food, a beautiful garden and southern charm.www.marres.org

29

CURSUSTIPSNWSCOMINGUP!

‘’Oh Othello”14 MEIOp 14 mei gaat in de Bordenhal op Plein 1992 Oh Othello in première. Deze co-productie van Kumulus Theaterschool en Toneelgroep Maastricht is gebaseerd op een stuk van Shakespeare en bewerkt voor jongeren. Een stuk over liefde, jaloezie en wraak. Over een zakdoek en een klein jongetje. Over onomkeerbaarheid van beslissingen. Over het slechtste in jezelf toe laten. Kijk voor de speeldata en tijden en andere info op www.kumulus.nl of www.toneelgroepmaastricht.nl.

foto Hum

KunstExpress nu ook in De HeegTALENTKaleidoscoop is in de Maastrichtse wijk de Heeg gestart met een talentengroep van het educatieprogramma KunstExpress. Kinderen (9 t/m 13 jaar), bij wie het minder voor de hand ligt dat ze met kunst en cultuur in aanraking komen, kunnen samen met een ‘maatje’ (kunstvakstudent/begeleider) werken aan projecten waarin ze hun cultureel talent verder kunnen ontwikkelen. Het sluit aan bij het project Toon je Talent op basisschool de Kring. Studenten van het Arcus College, het Conservatorium, de Academie voor Beeldende Kunsten en creatieve therapie zijn de projectmaatjes. Meer info over KunstExpress en Toon je Talent op www.kaleidoscoop.net.

Musicallessen = vet cashen!SOUND OF MUSICDaar weet musicalcursist Wesley Raaijmakers alles van. Hij maakte in december 2014 deel uit van de Belgische cast van de nationale productie The Sound of Music. Wesley speelde de rol van Kurt. Zo vaak komt het niet voor dat een van onze cursisten na een intensieve auditieronde in een nationale productie speelt. www.kumulus.nl/theaterschool/musical.

NWS

TIPOpen dag In tegenstelling tot andere jaren zal de open dag van Kumulus Muziekschool niet meer vóór de zomervakantie plaatsvinden maar tegelijkertijd met de open dag van Theaterschool, Beeldende kunsten en Dans in september bij aanvang van het culturele seizoen. Op zondag 13 september zullen de deuren van al onze vestigingen geopend zijn tijdens het Parcours. Er kan naar hartenlust uitgeprobeerd worden en onze docenten zijn aanwezig om informatie te geven.

30

CURSISTEN VAN DE KINDERACADEMIE GEVEN HUN VISIE OP MODE. MODE IS HET JAARTHEMA VAN KUMULUS BEELDENDE KUNSTEN.

cursistenwerk

31

IN SEPTEMBER START HET NIEUWE CURSUSSEIZOEN BIJ KUMULUS. NAAST HET VERTROUWDE AANBOD IS ER EEN FLINK AANTAL NIEUWE CURSUSSENONTWIKKELD.

NIEUW enBIJZONDERZo komt de Muziekschool met een wel heel bijzonder aanbod: Leedsjes schrieve en Mestreechse meziek. Dans programmeert twee nieuwe cursussen; Streetdance voor 6 tot 8-jarigen en Dansen met ICKamsterdam. Bij de Theaterschool is er de musicalcursus Tri-lab voor Engelstaligen en Beeldende kunsten komt met cursussen Fotografie & Social media, Sieraadvormgeving met plastic en de Engelstalige cursus Photography for expats & foreign students.

Vanaf mei kan voor deze cursussen ingeschreven worden op onze website. Hier vind je ook alle overig aanbod.

ARX HOOFDSPONSOR MUSICALPRODUCTIE KUMULUSHet maken van een musical of toneelproductie brengt heel wat kosten met zich mee. Niet alleen veel manuren maar ook het bouwen van decors, ontwerpen van kostuums, rekwisieten aanschaffen en grime. En dan hebben we het nog niet over de materiaalkosten van dit alles. Onze Musicalschool is dan ook heel blij met het bedrijf ARX BV; zij zijn dit jaar hoofdsponsor van de musical Folie Rouge die van 3 t/m 5 juli wordt opgevoerd. Hou onze website en social media in de gaten voor meer nieuws over Folie Rouge! www.arxbv.nl

*Ook een Kumulus uitvoering of productie sponsoren? Neem dan contact op met Team Communicatie via [email protected].

VOORDEEL MET JE CURSISTENPAS Als je cursist bent bij Kumulus dan ontvang je de gratis cursistenpas. Met deze pas kun je allerlei kortingen krijgen bij de meest uiteenlopende bedrijven. Van korting op verschillende voorstellingen bij Theater aan het Vrijthof tot korting op schildersbenodigdheden bij Peter van Ginkel. Maar ook 10% korting op een avondje steengrillen bij Gonzales of een heerlijke massage bij Alegria. Kijk regelmatig op www.kumulus.nl en klik rechtsonder op het blokje Cursistenpas. Hier vind je alle kortingen op een rijtje. Via Facebook en onze Nieuwsbrief worden regelmatig nieuwe kortingsacties bekend gemaakt.

*Geen cursistenpas ontvangen? Geen nood; neem via mail contact op met [email protected].

TIP PresentatiesIn de maanden april, mei en juni presenteren cursisten hun werk op het podium of in de gangen van onze gebouwen. Check de website voor de aankondigingen van al dat moois: musical, toneelproducties, dansvoorstellingen, muziekuitvoeringen en exposities met cursistenwerk.

Lighthouse Live Special EditionZONDAG 19 APRILOp zondag 19 april viert onze pop, rock en jazzafdeling The Lighthouse of Music haar 15-jarig jubileum en doet dat met spetterende optredens van bands, zangers, singer -songwriters, bigband en jazzcombo’s. Daarbij zijn er ook dansoptredens, een theatrale act en exposeren de cursisten van Beeldende kunsten hun werken. We veilen ook die dag kunstwerken waarvan de opbrengst gaat naar twee goede doelen, Stichting de Knoevel en Stichting Kofl. Een modeshow waarin eigen werk door de cursisten van de cursus Fashion Freak zelf geshowd wordt, is de kroon op deze veelbelovende jubileum-editie van Lighthouse Live.

Meer info lighthouseofmusic.nl of kumulus.nl.

COMINGUP!

CURSUSSEN

enjoy yourselfCURSISTENPAS

32Marc Rodenburg: “Een echte liefhebber wil een elpee hébben en niet lenen.”

33

Met negenduizend cd’s, zeseneenhalfduizend banden bladmuziek en duizend muziekdvd’s heeft Centre Céramique de grootste openbare collectie muziek in studentenstad Maastricht en eigenlijk van heel Limburg. Natuurlijk, Marc Rodenburg (48), verantwoordelijk voor die afdeling en zelf ook een enthousiast gebruiker, windt er geen doekjes om: ook de bieb heeft last van het internet waar je naar hartenlust al dan niet legaal muziek en films kunt scoren. “Wij kunnen het tij niet keren. Die macht hebben we niet. Nog maar een paar jaar geleden was de muziekcollectie op de derde verdieping van Centre Céramique twee keer zo groot. We zien de cd’s langzaam verdwijnen.” Als de trend doorzet, verwacht hij dat het binnen een paar jaar gedaan is met de muziekuitleen.” Dat wil trouwens niet zeggen dat er dan niks meer te lenen valt. “In principe is en blijft de hele collectie cd’s in Nederland in een paar muisklikken bereikbaar.” De achtergrondcollectie van de Centrale Discotheek Rotterdam is toegankelijk voor ieder lid van de bibliotheek en bevat meer dan 500.000 cd’s, zo’n 30.000 muziek-dvd’s en 300.000 lp’s. Deze discotheek schaft eigenlijk alles aan wat er uitkomt en archiveert dat.

Marc Rodenburg en collega’s doen er alles aan om de klant zo goed mogelijk te bedienen. Zo heeft een ieder die lid is van de bieb op zijn eigen account een bestelbutton zitten. Is er een cd die niet in de collectie zit maar die je er graag in zou zien? Met een klik op de bestelbutton gaat je verzoek de deur uit. Tien tegen één dat het gehonoreerd wordt. Kun je die cd met een gerust hart downloaden inlezen of kopiëren?

Ja, want daar draagt de bieb keurig centen voor af. Net als de nieuwste muziek, staan ook de nieuwste boeken die er toe doen veel sneller dan ooit in de bieb. Beide boekhandels in Maastricht, Dominicanen en De Tribune, maken zelf een selectie en komen ze persoonlijk brengen. Deze Sprinters gaan meteen op het schap, pas later krijgen ze een vel van cellofaan.

Via een app kun je precies zien welke muziek er net binnen is. Of welke cd’s het meest populair zijn. Bij het ter perse gaan van deze uitgave waren dat Stromae, Birdy en David Crosby. De cd’s zelf staan te pronken in een speciaal zuiltje op de derde verdieping. Wil je thuis op de computer gepord worden dat de nieuwe Pearl Jam of Janine Janssen er is, kwestie van een hokje aanvinken. Gemak dient de mens, daarmee doet de bibliotheekaan klantenbinding.

De elpee mag dan aan een comeback bezig zijn; in de bibliotheek gaat die naar inschatting van Rodenburg niet meer terugkomen. “Een echte liefhebber wil een elpee hébben en niet lenen.” Is de boekuitleen redelijk stabiel, enige groei zit er in het assortiment uitleenbare E-books. Hoewel veel mensen een neefje hebben die in een handomdraai vijfduizend titels op je reader heeft gezet, is er veel behoefte aan begeleiding. “De kracht van de bibliotheek is dat er een goede selectie is gemaakt en een goed aanbod voorhanden is. We kunnen onze leden heel goed helpen in onderwerpen. Er zijn boekenkasten volgeschreven over Winston Churchill, wij kunnen onze klanten daar de weg in wijzen.”

Duizenden cd’s te leen

EERST GINGEN DE SPECIAALZAKEN ERAAN EN TOEN DE KETENS. VERVOLGENS RUIMDEN

WARENHUIZEN HUN CD-COLLECTIES OP. DE GROOTGRUTTER IN ELEKTRONICA HEEFT NOG EEN

PAAR SCHAPJES EN BOEKHANDEL DOMINICANEN IN MAASTRICHT VERZON EEN LIST DOOR DE BESTE

WINKEL MET KLASSIEKE CD’S, DIE VAN PAUL SMEETS IN HEERLEN, TUSSEN DE BOEKEN EEN PLEK

TE GEVEN. OPEENS REALISEER JE JE: DE MEESTE CD’S STAAN IN DE BIBLIOTHEEK.

door Emile Hollman foto Jonathan Vos

CENTRE CÉRAMIQUE/BIBLIOTHEEK

35

EEN VAN PAULA’S KINDEREN IS EEN VIOOL

ER ZIJN FAMILIES WAAR DE MUZIEK LETTERLIJK MET DE

PAPLEPEL WORDT INGEGOTEN. ZOALS DE MAASTRICHTSE

FAMILIE PAASHUIS. EEN EIGENWIJZE VADER, DE LIEFDE VOOR

MUZIEK EN ÉÉN VURIGE CARNAVALSWENS.

Muzikale familiesDE MEZIEKSJAOL IS SINDS 1883 EEN BEGRIP IN MAASTRICHT EN

OMSTREKEN. GENERATIE OP GENERATIE KOMEN MUZIKANTEN

NAAR KUMULUS MUZIEKSCHOOL VOOR GOED MUZIEKONDERWIJS.

IN DEZE SERIE TEKENEN WE HUN VERHALEN OP.

door Nick Bruls foto’s Jonathan Vos

35

MUZIEKSCHOOL/MUZIKALE FAMILIES

36

“Ga toch een vak leren.” Frans Paashuis (1905-1974)

kreeg het als jongen tot vervelens toe te horen van zijn

ouders. Terwijl Frans het liefst violist wilde worden. “Dat

brengt niks op, een ambacht wel.” Maar Frans is een

doorzetter en die viool kwam er gewoon. Veertig jaar lang

maakte hij deel uit van de Maastrichtse Avanti Kapel. Met

zijn instrument gewikkeld in krantenpapier, want een kist

had hij niet. Wat hij wel had: het voornemen zijn eigen

kinderen allemaal naar de muziekschool te sturen.

En dus is de familie Paashuis met recht muzikaal te noemen.

Alle vijf de kinderen van Frans bespeelden een instrument.

Mieke en Nelis piano, Doortje en Paula viool en Peter werd

de enige blazer en speelt trombone, hoorn en trompet. Dat

kan leiden tot bijzonder gezellige bijeenkomsten. Zoals twee

jaar geleden, toen Paula haar zeventigste verjaardag vierde.

Met een koud buffet, slingers, een frambozentaart op een

etagère en live muziek in de woonkamer. Verzorgd door de

familie Paashuis.

Paula neemt ons mee terug naar haar jeugd. “Na school

moesten we eerst een half uur de straat op. Met een

boterham met stroop. Daarna was het verplicht oefenen.

Rond etenstijd zaten we in de muziekles: noten leren. Do-

re-mi… En nog een keer. Pas als je het onder de knie had,

mocht je het instrument gaan bespelen. Tegenwoordig is het

omgekeerd.” Doortje herinnert zich nog het een en ander

van het solfège: “In de middagpauze van de lagere school

moesten we in opdracht van pa twintig minuten repeteren.

Vanaf mijn zesde had ik notenleer, dus ik kon goed liedjes

uit mijn hoofd spelen. Ma, die zelf nog geen liedje zuiver

kon zingen, hoorde dat. Dan riep ze weer naar boven: ‘Door!

Geen liedjes, maar toonladders!’ Want die herkende ze.”

Het regime heeft de Paashuisjes ver gebracht in de

muziekwereld. Paula zelf speelde 35 jaar in het Limburgs

Symfonie Orkest. Eerst als eerste viool, later als aanvoerder

van de alten. “Ik kwam daar terecht nadat ik als gevolg

van acute heimwee terugkeerde naar Maastricht. Na het

conservatorium probeerde ik het een jaartje in Den Haag bij

het Residentieorkest, destijds het op één na beste orkest

van Nederland - na het Concertgebouw. Maar ik zat daar op

een zolderkamertje met een petroleumkacheltje tussen de

rauwe ‘Hollanders’. Ze kwamen daar al openlijk uit voor hun

homoseksualiteit. In het katholieke zuiden ondenkbaar.”

Tien jaar geleden ging Paula met pensioen. Om haar honger

naar muziek maken te stillen, speelt ze nog in verschillende

bandjes als Holy Cheese en La Rosa. Haar broer Peter – die

in het verleden toerde met onder andere de Hongaarse

zangeres Marika Rökk – heeft nog steeds zijn gezelschappen

waar hij deel van uitmaakt. Nelis, reeds overleden,

studeerde elektronische muziek in Tilburg en zou een 11

hebben gekregen als 10 niet het hoogste cijfer was. Doortje

is op haar 75ste nog steeds actief in het Symfonie Orkest

Haarlem en in een ensemble dat bijeenkomsten opluistert

met tango’s en zigeunermuziek.

Ook de volgende generaties hebben het muziekgen geërfd.

Manon van Doortje is violiste en speelde in de Matthäus

Passion. Haar dochter Stella speelt elektrische viool in het

bandje T & Sugah. Paula’s kleindochter Didi krijgt zangles.

Grootste droom is om ooit een huifkar te huren waar alle

muzikanten uit de familie in passen. “En dan mee in de

carnavalsoptocht. Maar ja, de een gaat op vakantie, de ander

met z’n eigen zaate hermenie mee. Wie weet komt het er

nog eens van.”

Paula heeft naar eigen zeggen drie kinderen: Servé die

trombone speelt bij brassband Hurricane, Christiane die iets

’JE WORDT WIJZER VAN KLASSIEKE MUZIEK.’

37

minder muzikaal onderlegd is en – de moeilijkst opvoedbare

van het drietal – haar viool. “Je bent er steeds mee bezig,

maar de liefde is er niet minder om. De opvoeding kost

momenteel wat meer tijd, omdat ik na een knal tegen een

glazen deur een gezwollen ringvinger heb.”

Niet iedereen uit het nest Paashuis kwam in de

muziek terecht. Er zijn kinderen, kleinkinderen en

achterkleinkinderen van Frans die voor een heel andere

carrière hebben gekozen. Jurist, sommelier, tolk of

duikleraar in Thailand bijvoorbeeld. Zijn die intussen

verstoten? Allerminst. “Daar doen we niet aan”, zegt Paula.

In de familie wordt iedereen geaccepteerd zoals hij of zij

is. Ondervond Paula’s partner Jean aan den lijve. Hij is

goudsmid en repareert kettinkjes in de kelder. Boven zijn

hoofd hoort hij dan het ritmisch getik van voeten die de maat

aangeven. “Ik ken het hele repertoire”, zegt Jean. “Maar zelf

speel ik niet. Toch zijn we al 39 jaar bij elkaar.”

Hoewel niet iedereen is blijven hangen in de muziek

(Doortjes zoon Stefan: “Waterpolo is mijn hobby, muziek

Kiekjes uit het album van de familie Paashuis.

is een verplichting”), heeft iedereen op de muziekschool

gezeten. “Het hoort bij de opvoeding”, vindt Paula. Haar

advies: “Stuur je kinderen zo vroeg mogelijk naar het

ritmische klasje. Liefst met privéles, want dan krijg je

alle aandacht. Waarom? Dan zijn ze niet alleen met het

materiële bezig en het is goed voor de geest. Het laat je ook

nadenken, vooral in de klassieke muziek. Ik was eens in de

Moulin Rouge in Parijs. Het is daar als vuurwerk: is de rook

opgetrokken, ben je het weer vergeten. Bij goede klassieke

muziek is dat niet zo. Het laat je nadenken. Je stimuleert je

hersens. Je wordt er wijzer van.”

Paula is zich er van bewust dat muziekles niet voor iedereen

is weggelegd. “In België wordt het kunstonderwijs zwaar

gesubsidieerd. Ik ben in België lid van een schilderclub.

Als ik wil, kan ik elke dag gaan. Hier betaal je voor twintig

muzieklessen een heel stuk meer. De verhouding is zoek.

Jammer.”

MUZIEKSCHOOL/MUZIKALE FAMILIES

38

Door Yaël Weijenberg foto’s Lighthouse of Music

SANDER SANDERS WAS IN 1980 DE EERSTE DOCENT AAN DE

MUZIEKSCHOOL DIE ZICH NIET HOEFDE TE BEPERKEN TOT DE

KLASSIEKE MUZIEK. HIJ WAS WAT JE NOEMT EEN PIONIER.

INMIDDELS IS DE LIGHTHOUSE OF MUSIC, DE JUBILERENDE POP/ROCK/

JAZZ-AFDELING EEN INSTITUUT BINNEN EEN INSTITUUT GEWORDEN.

NOG ALTIJD GEEN VETPOT IN DE ROCK ’N ROLL

Ingo Dassen

Rogier Schneemann

39

Toen Sander Sanders als docent begon aan de

muziekschool was het klassieke muziek dat de klok sloeg.

Van oudsher waren muziekschool en conservatorium met

elkaar verbonden. Sanders was een vreemde eend in de

bijt maar al snel bleek dat er een enorme behoefte was om

les te krijgen in gitaarspelen, zang en drummen. Sanders

mocht de afdeling pop op poten zetten. “Ik begon met vijf

leerlingen. Dat was de start van de afdeling lichte muziek.

Ik leerde ze hun favoriete liedjes spelen op de elektrische

gitaar, ik luisterde met ze naar de jazz- en rockgrootheden

en liet ze kennis maken met instrumenten die ze nog nooit

bespeeld hadden. Dat was een verademing. En niet alleen

voor mij.”

Intern wordt hard gewerkt aan het uitbreiden van

Kumulus’ nieuwe paradepaardje. Er is een grote behoefte

om uit het klassieke imago van de muziekschool te

treden en dus krijgt de ‘lichte afdeling’ een eigen naam:

Lighthouse of Music. “Ons succes ging ten koste van de

klassieke afdeling”, geeft Sanders toe. “Geen klassieke

pianoles meer. Nee. Je vroeg stoere drumstokken voor je

verjaardag of een elektrische gitaar om dát nummer van

Metallica te kunnen spelen. Expressie. Emotie. Dat was

belangrijk.” Sander herinnert zich Rogier Schneemann,

een van zijn leerlingen die op vijftienjarige leeftijd zijn

hart verloor aan de elektrische gitaar en daarvoor de

piano liet staan. “Sander wist alles”, vertelt Schneemann

die tegenwoordig werkzaam is als coördinator van

de Academie Der Kunsten in Leiden en met zijn band

Azure Hiptronics regelmatig optreedt. “Ik leerde alles

wat ik wilde weten over gitaristen, snaren, noten lezen,

improviseren. Ik was verliefd en daar ben ik nooit meer

overheen gekomen.”

MUZIEKSCHOOL/ LIGHTHOUSE OF MUSIC

NOG ALTIJD GEEN VETPOT IN DE ROCK ’N ROLL

Popdocent Sander Sanders

Azure Hiptronics

Rogier Schneemann

POPAFDELING LIGHTHOUSE BESTAAT 15 JAAR

40

#Ap-Art-Events

Ad Ap-art Events KM7.indd 1 13-03-15 11:23

www.philharmoniezuidnederland.nl

Bestel onze

nieuwe

seizoensbrochure

15|16

41

De Lighthouse breidt gestaag haar imperium uit met

verschillende cursussen binnen de afdeling. Van

popmuziek tot songwriting en van geluidstechnicus

tot de Kumulus big band. “De meeste leerlingen

zijn hobbyisten. Maar er zijn ook muzikanten die de

Lighthouse als vooropleiding beschouwen.” Een toelating

voor het conservatorium doet geen enkele muzikant

met twee vingers in de neus, de lat ligt hoog. Daarom

stellen de docenten een talentenklas samen van een

select groepje muzikanten die graag van de muziek

willen leven. Buiten hun instrumentale en vocale

lessen krijgen ze gehoortraining en muziektheorie. Ook

worden ze regelmatig getoetst door een commissie

op voorspeelavonden en podiumpresentaties gelden

als examen. Na een dik jaar talentenklas maak je het

verplichte eerstegraadsexamen en als je de vierde graad

haalt, ben je rijp voor het conservatorium.”

Ook Ingo Dassen volgde zo’n vooropleidingtraject. Het

conservatorium blijkt niet voor hem weggelegd, maar

een muziekgerelateerde studie levert hem een baan op

bij de Muziekgieterij waar hij verantwoordelijk is voor

de programmering en PR. Ook is Dassen gitarist in de

band Lesoir. “Voor mij is de Lighthouse allesbepalend

geweest. Ze leren je een instrument beheersen om

daar vervolgens mee in een band te spelen. Je krijgt

alle handvatten aangereikt die je nodig hebt om goed

voorbereid naar een conservatorium te gaan. Dat er

nauwelijks banen zijn, betekent niet dat de vooropleiding

van de Lighthouse niet toereikend is.” Er is zowel kritiek

op gebrek aan betaald werk in de sector alsook op het

ontbreken van een vruchtbare omgeving in Maastricht

waar een band zich verder kan ontwikkelen. “Of je

gaat naar het conservatorium of je blijft je instrument

bespelen als hobby”, legt Sanders uit. “Popmuziek wordt

gepresenteerd in kroegen, poppodia en jongerencentra.

Maar die mogelijkheden zijn minimaal. Als je muzikanten

hier wil houden, moet je als stad fysieke plekken hebben

waar ze zich kunnen presenteren, andere muzikanten

kunnen ontmoeten, ervaringen kunnen uitwisselen of een

nieuwe band kunnen vormen. Met de mogelijkheden van

de Muziekgieterij komt daar wel langzaam verandering in.

Maar ik blijf toch slecht-nieuwsgesprekken voeren met

mijn leerlingen.”

Rogier Schneemann bijvoorbeeld had zo’n gesprek met

Sanders. “Ik twijfelde tussen een studie architectuur en

het conservatorium. Sander raadde me aan dat wanneer

ik voor beide belangstelling had, ik moest kiezen voor de

optie mét baanzekerheid.” Schneemann vertrok naar Delft

en volgde daarnaast gitaarlessen en deed actief mee aan

jamsessies. Eenmaal afgestudeerd ging hij alsnog naar het

conservatorium in Den Haag. Schneemann bracht met zijn

band Azure Hiptronics twee cd’s uit, betreedt regelmatig

het podium in Den Haag, toerde door Zuid-Amerika en

speelde op verschillende jazzfestivals. “Het is geen vetpot.

Alle bandleden hebben er een baan naast.” Muziekbroeder

Ingo Dassen herkent dat. “Rijk worden we er niet van maar

we maken wel leuke dingen mee. Aan onze tour door China

hebben we bijvoorbeeld een platendeal overgehouden.” Of

er genoeg potentie is om er ooit van te leven, daar brandt

Dassen zijn vingers liever niet aan. “Natuurlijk wil ik leven

van mijn hobby”, zegt hij terwijl hij wegdroomt bij het idee

van een leven op het podium. “Het is een long shot… maar

als de kans zich voordoet…”

‘JE VROEG DRUMSTOKKEN VOOR JE VERJAARDAG OF EEN ELEKTRISCHE GITAAR OM DÁT NUMMER VAN METALLICA TE KUNNEN SPELEN.’

42

AAN DE GANG BLIJVEN, OOK NA JE TACHTIGSTE

1 RICHARD LEMMENSLeeftijd: 77

Cursus: Aquarelleren

Docent: Emilia Hauser

“Nadat ik werk van Emilia had gezien

wist ik het meteen. Van haar wilde ik

les hebben. Ik zocht uit waar ze lesgaf

en heb me meteen aangemeld. Emilia

inspireert me en zet me aan om over

een bepaalde barrière te stappen.

Ik ben zeer enthousiast over haar

aanpak.” Zie ook: www.rich-at-art.nl

2 MARGRIET WINTJENSLeeftijd: 80

Cursus: koorlid bij The Young Once

Docent: Peter Knops

“Sinds mijn pensioen heb ik meer tijd

om te zingen. Het koor is als een warm

bad. Ik kan me lekker laten gaan en

beleef er enorm veel plezier aan.”

3 WOUTER KETTENISLeeftijd: 83

Cursus: Samenspeelgroep (pianist)

Docent: Jo Smeets

“Sinds 2007 speel ik in de samenspeel-

groep van Kumulus. Het is heerlijk om

achter de vleugel te kunnen zitten. Het

repertoire is fijn en Jo is een heerlijke

docent. Binnenkort doe ik weer mee

aan de Samenspeeldag. Iech moot aon

de geng blieve.”

4 HANS HANSENLeeftijd: 81

Cursus: Edelsmeden

Docent: Ben Wisman

“Ik heb altijd lesgegeven op de

kunstacademie. Ben is student bij

3

2

8 7

1

Door Zelinda Meli foto Perry Schrijvers

43

CURSISTENWERK/CURSIST IN BEELD

me geweest bij de tekenen schildervakken. Na mijn

pensioen ben ik pas gaan edelsmeden bij Kumulus. Ik

draag graag mijn eigen sieraden. Als ik het edelsmeden

zou opgeven dan zou ik flink wat missen. De groep is

hecht en we helpen elkaar. Ik zoek altijd naar mooie

dingen, kleur is belangrijk, daarom hou ik niet van de

winter.”

Zie ook: www.hansen-hans -schilder- impressionist.nl

5 JOKE HARDYLeeftijd: 83


Docent: Peter Knops

“In het koor kun je heerlijk jezelf zijn. Ik kijk altijd uit

naar de repetitie. Zingen is mijn grote liefde.”

8 STELLA DE DOESLeeftijd: 82

Cursus: Tekenen & schilderen

Docent: Eva Lensink

“Al twintig jaar heb ik met veel plezier les bij Eva. Het

is het hoogtepunt van mijn week. Ik leer anders naar

dingen kijken en heb oog voor schoonheid gekregen.”

7 INE BENDELeeftijd: 80


Docent: Peter Knops

“Ik ben een heel actief mens. Als ik naar de repetitie

geweest ben dan blijven de melodieën in mijn hoofd

zitten. Ze maken me vrolijk.”

6 TINY VAN DER SMANLeeftijd: 80


Docent: Peter Knops

“Het koor is een ammezante en warme club. We hebben

een hechte band. Ik heb mijn hele leven al gezongen.

Iech hang van zaangk aonein.”

JE BENT NOOIT TE OUD OM TE LEREN. WAAR OVERHEDEN EN

INSTELLINGEN ALLES OP ALLES ZETTEN OM JONGEREN VAN DE STRAAT

TE HOUDEN, BLIJVEN OUDEREN HUN VAARDIGHEDEN ONTWIKKELEN.

ZE ZINGEN, ZE ACTEREN, ZE SCHEPPEN. BIJ KUMULUS BIJVOORBEELD.

4

6

5

Met dank aan Stichting Ateliers Maastricht

44

plein 1992Ruiterij 2, Maastricht

dominicanenDominicanerkerkstraat 1, Maastricht

de annexPlein 1992 15, Maastricht

avenueAvenue Céramique 50, Maastricht

sint pieterGlacisweg 26, Maastricht

universiteitBonnefantenstraat 2, Maastricht

1-1_MBD_CL_ADV.pdf 1 07-03-14 16:05

45

KUMULUSCOLUMN

Klacht Geachte Julian Barnes,

Vanaf heden zult u elke dag van mij een brief ontvangen. Hoofdpersoon Tony in uw boek The Sense of an Ending past een dergelijk repeteergezeur in verschillende omstandigheden met succes toe om genoegdoening voor zijn klachten te krijgen, en ik heb besloten zijn voorbeeld te volgen.

Mijn klacht heeft betrekking op bovengenoemd boek. Goed, ik ben er met veel plezier aan begonnen, want de stijl is zeer leesbaar en suggereert dat de ware aard van sommige geheimzinnige wendingen verderop wel onthuld zal worden. Die belofte doet u niet gestand. In de tweede helft van het boek komen er steeds meer raadsels bij, met een verrassing op de laatste bladzijden die onverenigbaar is met alles wat we zeker dachten te weten.

Aan mij ligt het niet. Er zijn minstens vier websites in de lucht die exclusief gewijd zijn aan verklaringen van uw plot. Honderden theorieën zijn in omloop, sommige geïnspireerd door het soapwezen (Adrian is in het geheim de zoon van Sara), andere meer psychotisch van aard (Adrian bestaat niet maar is een tweede persoonlijkheid van Tony). Veel van de theorieën zijn gemakkelijk te ontkrachten omdat ze ervan uitgaan dat zonder aansporing van derden niemand ooit zijn schoonmoeder zou ontmoeten of omdat

ze een zwangerschapsduur van meer dan drie jaar veronderstellen.

Maar geen enkele theorie is in staat alles te verklaren. Waarom krijgt Tony een erfenis van iemand met wie hij veertig jaar tevoren twee zinnen heeft gewisseld? Waarom heet Veronica in het laatste hoofdstuk opeens Mary? Wat stond er in het verbrande dagboek van Adrian? Wat betekenen de wiskundige formules in de tekst? Wat bedoelde Sara met haar mysterieuze handgebaren?

Het kan zijn dat mijn verwarring juist in uw bedoeling ligt. Niet voor niets filosoferen alle personages onophoudelijk over de onbetrouwbaarheid van herinnering en geschiedschrijving. Maar is dat niet een beetje een jaren-tachtig-cliché? Cees Nooteboom, Een lied van schijn en wezen, 1981 – die sfeer. Dat zijn we nu toch zo langzamerhand wel ontgroeid?

Uw personage Adrian pleegt onmiddellijk zelfmoord nadat hij een kritische brief heeft ontvangen. Ik hoop niet dat u zo ver zult gaan, maar restitutie van de aanschafprijs van € 9,99 lijkt me wel het minste.

Hoogachtend,Lex Bijlsma

Lex Bijlsma is cursist van de Schrijversschool van

Centre Céramique. Lexbijlsma.wordpress.com

46

KALEIDOSCOOP/TOON JE TALENT

Lage plafonds, kleine ruimte. Het getik van de hamer

klinkt er dubbel zo hard. Als beeldend kunstenaar Michiel

Wamelink met een bijzonder opzetstuk op de boormachine

dan ook nog gaten gaat zagen, is het kabaal helemaal hels.

Maar de herrie gaat over in muziek. In gitaarklanken en een

stevige drumsolo.

Om een instrument te maken, moet nu eenmaal geklust

worden. En dat doen de kinderen van De Sprong,

basisschool voor speciaal onderwijs in Maastricht dan ook.

Het gros kiest voor een gitaar, gemaakt van een balkje

vuurhout, schroefogen, een paar centimeter pvc-buis,

ijzerdraad, triplex en vloerplaat. Zet die onderdelen maar

eens in elkaar, dan krijg je vanzelf een gitaar. Die moet

uiteraard versierd worden. Virtuoos Eric Clapton legde zijn

exemplaar ooit in met 23 karaats goud. Leerlingen Chelsea

en Naomi van De Sprong kiezen voor hartjes, bloemetjes

en het woord ‘gitaar’, voor het geval daar later nog

misverstanden over zouden ontstaan.

Deze workshop heet Klankzinnige kunst en is onderdeel van

het project Toon Je Talent van Kaleidoscoop, de poot van

Kumulus die kunstprojecten bedenkt en ontwikkelt voor

het onderwijs. Docenten als Michiel Wamelink en Patrick

Letterle nodigen de kinderen uit voor een ontdekkingsreis.

Laten ze experimenteren met muziek, kunst en techniek.

Dat kan beginnen met het fabriceren van een instrument

en eindigen met een bezoek aan het concert Musica in het

Theater aan het Vrijthof. Compagnon van Wamelink daarin

is Patrick Letterle, dirigent, docent en concertmeester in

één. “Het hoofddoel is de kinderen in contact laten komen

met live symfoniemuziek. Dat is voor de meesten niet

vanzelfsprekend. We willen ze geen muziekinstrument

aanpraten, maar ze wel de sensatie laten ervaren. Ze spelen

ook een actieve rol tijdens de uiteindelijke voorstelling,

die draait om een uitvinder die helemaal in de war is.

Om in zijn hoofd alles op een rijtje te krijgen vindt hij het

‘binnenstebuitenkoord’ uit, maar dat kan hij alleen voltooien

INSTRUMENT BOUWEN EN SPELEN MAAR

HOE MAAK JE KINDEREN WARM VOOR MUZIEK? DOOR ZE ZELF EEN INSTRUMENT TE LATEN MAKEN EN BESPELEN. DAN WORDT EEN CONCERT IN HET THEATER OOK OPEENS EEN STUK AANTREKKELIJKER. MICHEL WAMELINK EN PATRICK LETTERLE WETEN VAN DE HOED EN DE RAND.

Door Nick Bruls foto’s Jonathan Vos

4747

Door Nick Bruls foto’s Jonathan Vos

Michiel Wamelink

48

We nodigen alle kinderen uit om bij ons te komen Leren. Leren met een hoofdlett er “L”. Want kinderen in ontwikkeling Leren iedere dag op heel veel gebieden om te groeien als mens.

kom jezelf ontdekken kom je talenten ontwikkelenkom de wereld onderzoekenkom je mogelijkheden verkennen

kom Leren van succes kom Leren van fouten

kom om echt gezien te wordenkom om echt geaccepteerd te wordenkom om echt gerespecteerd te wordenkom om echt te Leren

kom bij Sti chti ng kom Leren en leer het beste uit jezelf te halen!

Want kinderen in ontwikkeling Leren iedere dag op heel veel gebieden om te groeien als mens.op heel veel gebieden om te groeien als mens.

Ad_SKL_kumulus.indd 1 27-02-14 15:57Neem de wereld mee Naar huis!

— * —Ontdek ons uitgebreide aanbod en neem een bibliotheek-abonnement

word bibliotheeklid, al vanaf €22,-! Ontdek ons uitgebreide aanbod:

> de meest actuele bestsellers> kies uit een half miljoen boeken,

10.000 dvd’s, 10.000 cd’s en 9.000 bladmuziekbundels

> uitgebreid aanbod van luisterboeken, tijdschriften en kranten

> Gratis online toegang tot Press display: 3000 kranten uit 100 landen in 60 talen

> eBooks: 10.000 titels te leen > meer gratis apps als luisterbieb

met vele luisterboeken en wise voor onze catalogus

> Korting op activiteiten, concerten, cursussen en voorstellingen

> Gratis internet/wifi in Centre Céramique

> mooie en interessante tentoonstellingen

> Kom het cultureel erfgoed bewonderen, zoals de Keltische muntschat of het aardewerk van de sphinx en societé Céramique

www.CeNTreCeramiQue.Nl

49

als hij enkele ontbrekende ingrediënten heeft verzameld.

Door te bewegen kunnen de kids hem daar bij helpen”, legt

Letterle uit.

Muziek is volgens de van oorsprong Kerkradenaar

ontzettend belangrijk voor de ontwikkeling van een kind.

“Dat wijzen verschillende onderzoeken uit. Iedereen moet

een keer kippenvel hebben gekregen van een mooi stuk.

Verwonderd zijn. Als het dan over tien jaar weer horen,

herkennen ze het meteen.” De confrontatie met muziek is

voor basisschoolleerlingen ook van belang, omdat volgens

Letterle symfonische stukken onlosmakelijk verbonden zijn

met onze cultuur en met het dagelijks leven. “Je hoort het

terug in reclames, films en computergames. Die muziek is

overal om ons heen. Veel artiesten die zij fantastisch vinden,

gaan de samenwerking aan met symfonieorkesten. Dan

moet je wel weten waar het vandaan komt. Zoals kinderen

in de grote steden ook duidelijk gemaakt moet worden dat

melk uit een koe komt en niet uit de supermarkt.”

In april vindt het concert Musica plaats. Dan worden

meteen ook de creaties van de Maastrichtse scholieren

tentoongesteld. “Misschien spelen de profs wel een riedeltje

op hun instrumenten”, hoopt Wamelink. “Ze ontmoeten

in ieder geval de mens achter de muzikant.” En die – zo

vult Letterle aan – hebben stuk voor stuk inspirerende

verhalen te vertellen. “Niet iedereen zal een instrument

gaan bespelen, maar nu ze van de hoed en de rand weten,

kunnen ze wel een goed overwogen keuze maken.”

www.kaleidoscoop.net

Michiel Wamelink is

docent Kunst & Techniek

bij de Kinderacademie van

Kumulus. Hij ontwikkelde

een cursus voor het

naschoolse aanbod en is ook

actief via Kaleidoscoop.

’WE WILLEN ZE GEEN MUZIEKINSTRUMENT

AANPRATEN, MAAR ZE WEL DE SENSATIE

LATEN ERVAREN.’

KALEIDOSCOOP/TOON JE TALENT

Patrick Letterle

50

KUNSTVERKENNING/EUREGIO KUNSTWERK

Adams Music Centre Aziëstraat 17-19 6014 DA Ittervoort

Experience the Sound of Quality

www.adams.nl

Muziekcentrale

*voorwaarden zie www.kumulus.nl

ACCEPTANT KUMULUS-

CURSISTENPAS*

Nergens ter wereld staat een muziekwinkel waar met zo veel passie voor de blaas- en slagwerkmuziek wordt gewerkt als bij Adams Muziekcentrale. Onderscheidend door de grote keuzemogelijkheid, omdat geen instrument hetzelfde is. Met een hoog aangeprezen reparatieatelier, waar onder andere Marcus Miller zijn instrumenten laat reviseren. Daar waar muzikanten u adviseren en u altijd ontvangen wordt met een zuidelijke hartelijkheid.

51

In de rubriek

‘Kunstwerk in de

Euregio’ bespreekt

cultuurhistoricus

en docent Jac van

den Boogard mooie

en interessante

kunstwerken met

een eigen verhaal,

die binnen een straal

van 100 kilometer

om ons heen te

vinden zijn.

In minder dan een jaar tijd verloor de Limburgse kunstwereld twee coryfeeën. Op 6 juli 2014 ontviel ons de grand seigneur van de Nederlandse beeldhouwkunst, Appie Drielsma (3-11-1937/6-7-2014) en op 8 februari 2015 overleed de nestor onder de Limburgse beeldhouwers, Piet Killaars (17-9-1922/8-2-2015). Aan de oostzijde van de Sint Servaasbasiliek aan weerszijde van de apsis kan men van beide kunstenaars een poort bewonderen; twee bronzen monumenten die getuigen van beider scheppend kunstenaarschap; poorten met een geheel eigen karakter - de een symbolisch, de ander poëtisch-, thematisch en qua voorkomen karakteristiek voor elk van beide kunstenaars. Toch is er een eenheid in de vormgeving van beide deuren, die ontstaat door de kleur van het brons en de wijze waarop het materiaal is bewerkt. Dat alles harmonieert met de gesloten, monumentale Romaanse oostzijde van de kerk. De poort van Appie Drielsma is een subtiel weefsel van tekst en reliëf; je moet de poort van dichtbij bekijken. De poort van Piet Killaars is een groot gebaar; je moet hem op een afstand bekijken. Dezelfde psalmtekst was het uitgangspunt voor het ontwerp van beide poorten.

APPIE DRIELSMADrielsma was de beroemdste beeldhouwer van Limburg. Zijn biograaf kenschetste zijn hele werk met twee kwalificaties die in zijn hele oeuvre zijn te traceren: plastisch versus constructief. Appie Drielsma is geboren (1937) in Maastricht in een joodse familie, als zoon van slager Drielsma aan de Grote Gracht, die goede relaties onderhield met de katholieke Maastrichtse gemeenschap. In de oorlog dook het gezin Drielsma onder. Appie en zijn jongste broer zaten samen op zeven verschillende onderduikadressen, gescheiden van hun ouders. Door gelukkig toeval, na de bevrijding van Zuid Limburg in de herfst van 1944, werd het gezin herenigd. Op Witte Donderdag – naar goed Limburgse traditie - boetseerde Appie de mooiste sculpturen in vet voor de etalage van zijn vaders slagerij. Zijn plastisch talent was toen al onmiskenbaar en

hij besloot een opleiding te volgen tot beeldend kunstenaar, eerst bij Albert Meertens aan de Kunstnijverheidsschool, later bij de beeldhouwer Fred Carasso aan de Jan van Eyck Academie. Met zijn fraaie plastische portretten van onder anderen Miles Davis en Albert Schweitzer verwierf hij nationale bekendheid. Zijn internationale doorbraak kwam in 1986 toen hij het nationale monument in het voormalig concentratiekamp Mauthausen ontwierp. Daarin kwam de tweede karakteristiek van zijn werk pregnant naar voren: constructief. Nadien heeft hij vele constructieve oorlogsmonumenten ontworpen vaak in ‘beeldend beton’, maar ook andere monumenten en sculpturen waarin Appie Drielsma altijd een perfect evenwicht tussen plastisch en constructief wist te realiseren. Zijn subtiele medaillons zijn pareltjes in zijn oeuvre. Ze zijn te zien in de fraaie deurlijsten van de toegang tot het Museum aan het Vrijthof. Volkomen onverwacht is de Maastrichtse kunstenaar overleden op 6 juli 2014, terwijl hij kort te voren de laatste hand had gelegd aan het borstbeeld van koning Willem Alexander voor de Statenzaal van het Gouvernement in Maastricht.

DE BASILICAPOORTDe bronzen poort van Appie Drielsma, ten noorden van de apsis van de Sint Servatiusbasiliek, prikkelt door zijn compositie de nieuwsgierigheid. Het was zijn eerste grote sculpturale opdracht voor zijn geboortestad: een feestelijke monumentale entree, een ’basilicadeur’. De poort is de metafoor bij uitstek voor zijn kunstenaarschap omdat ze plastisch en constructief harmonisch verenigt. Bovendien was het een bijzondere opdracht als Joods kunstenaar een poort met een puur christelijk thema te ontwerpen. Er is gekozen voor een bijbels thema uit het oude testament dat bijzondere waarde heeft zowel in de Joodse, als in de christelijke religie: Davids psalm 122, ‘Hoe blij was ik toen men mij riep: kom, wij gaan naar het huis van de Heer’. De poëtische tekst is subtiel doorlopend over het hele oppervlak van de poort in reliëf aangebracht. Het thema van

BRONZEN MONUMENTEN door Jac van den Boogard foto’s Jonathan Vos

K U N S T W E R K I N D E E U R E G I O


52


De Basilicapoort van Appie Drielsma.

De Sint-Servaaspoort van Piet Killaars.

Detail van de De Basilicapoort.

53

de poort is de basilica als koningshuis, huis van David, huis van de Heer (Psalm122). De poort is een ‘afstraling’ van het blijvend koningshuis, de hemel, het hemelse Jerusalem. Dat bracht de beeldhouwer ertoe inspiratie te zoeken in het oude Jerusalem waar eens de tempel van Salomon stond met twee machtige zuilen, Jachin en Bo’az. Die twee zuilen zien we verticaal in het reliëf van de poort terug. Ze verbinden het halfronde fronton met de eigenlijke deuren. De poort wordt aangeduid als de ‘basilicapoort’. In het fronton boven de poort is het Pauselijke wapen aangebracht als herinnering aan het bezoek van paus Johannes Paulus II, die de Sint Servaaskerk op 14 mei 1985 tot basilica minor heeft verheven.

PIET KILLAARSPiet Wilhelmus Killaars werd geboren in 1922 in Venlo. Toen het keramisch bedrijf Russell Tiglia uit Tegelen in 1939 een nieuwe afdeling kunstnijverheid startte, trad hij in dienst van dit bedrijf. Hij werd aangenomen om de aangesloten kunstenaars als technische hulp van dienst te zijn. De nieuwe kunstnijverheidsafdeling bood kunstenaars de gelegenheid hun werken in keramiek uit te voeren. Vele prominente kunstenaars maakten van deze mogelijkheid gebruik zoals Wim van Hoorn, Charles Eyck en Suzanne Nicolaas. Killaars bracht ze de technische kneepjes van het keramiekvak bij en leerde zelf zijn creatieve en artistieke talenten te ontwikkelen. In 1941 ging de kunstenaar in spe naar Maastricht, waar hij van 1941 tot 1943 bij Charles Vos (1888-1954) aan de Middelbare Kunstnijverheidsschool studeerde. Dat was de voorloper van de Academie voor Beeldende Kunsten Maastricht. Hij voorzag in zijn levensonderhoud door bij een keramisch atelier in Maastricht te werken. Zijn eerste sculpturen waren dan ook uitgevoerd in keramiek. In 1943 zag hij zich gedwongen onder te duiken tot eind 1944 in respectievelijk Echt en Tegelen. In 1948

maakte hij tijdens een studiereis naar Frankrijk kennis met het werk van Jacques Lipchitz, Henri Laurens, Germaine Richier en Alberto Giacometti. Die inspirerende ontmoetingen deden hem bij terugkeer in Maastricht besluiten zijn beeldhouwopleiding voort te zetten aan de dan juist opgerichte Jan van Eyck Academie bij Oscar Jespers (1887-1970). Hij studeerde in 1953 cum laude af. Het werk van Killaars wordt gekenmerkt door de zogenaamde figuratieve geometrie, die teruggrijpt op de onbetwijfelbare wetmatigheden in de natuur. Piet Killaars overleed op 8 februari 2015.

DE SINT-SERVAASPOORTPiet Killaars ontwierp de zuidelijke entree tot de Sint Servaasbasiliek aan het Vrijthof. Ze wordt genoemd: de Sint Servaaspoort. Ook voor deze poort was de tekst van Psalm 122 het uitgangspunt. In het halfronde fronton van zijn poort heeft Piet Killaars het wapen van het kapittel van Sint Servaas verwerkt. Killaars heeft gekozen voor een compositie die aansloot bij de Romaanse oostgevel van de kerk. Daaruit kwam de driehoekige vorm voort. Die is van op een afstand goed ‘leesbaar’. Hij heeft in het ontwerp van de poort ook een opgang gemaakt van de basis naar boven, als het ware door het leven heen. Dat refereert aan de inhoud van de tekst van Psalm 122. Dat ‘levenspad’ wordt gesymboliseerd door de driehoek die je blik omhoog stuwt. Voor de basis koos hij het water als uitgangspunt. Water dat in de kerkelijke rituelen een belangrijk symbool is; water als levenssymbool. Water als symbool voor de onderdompeling bij de doop. Het water van de Jordaan of de Rode Zee waardoor heen Mozes met het volk van Israël is getrokken. De beide deurgrepen passen in die water symboliek: het zijn twee vissen die cirkelvormig in elkaar grijpen. ‘Ichtus’ het Griekse woord voor vis staat voor Jesus Christus; Petrus en de apostelen waren mensenvissers. De cirkel wordt herhaald rond het wapen van het kapittel in het fronton en correspondeert met de rondboog vensters van de Romaanse kerk. De figuratie van de deuren draait mee naar binnen als de poort wordt geopend en verwijst zo naar binnen, de kerk in, naar het huis van de Heer.


54

SEE ALLY U CAN

SEE INOnbeperkt naar de fi lm

in Lumière Cinemavoor maar €19,- per maand.

Bestel je pas op Cineville.nl

Y U CAN

>> Scan code (i-nigma app) en ga direct naar onze online agenda.

55

RATTENKONING

NATUURHISTORISCH MUSEUM/UITGELICHT

Misschien wel het meest raadselachtige object in

de collectie van het Natuurhistorisch Museum is de

rattenkoning. Zo noemt men ratten die met hun staart

in een knoop worden gevonden. Er zijn er gevonden

in Nieuw Zeeland, op Java maar de meeste werden

ontdekt in Europa. Wereldwijd zijn er een stuk of vijftig

rattenkoningen, Roi de Rats of Rattenkönig bekend. Ze

worden bewaard in musea, sommige zijn gemummificeerd,

andere geconserveerd in formaline. De grootste en meest

indrukwekkende rattenkoning werd in 1828 door een

molenaar gevonden bij het Duitse dorp Eisenberg en is nu

een pronkstuk in het Mauritanium van Altenburg. In deze

rattenkoning werden liefst 32 ratten voor de eeuwigheid

met elkaar verbonden.

Meer recente exemplaren werden ontdekt in het Franse

Nantes (1986, 9 ratten) en in Estland (2005, 16 ratten). Al in

de zestiende eeuw wordt de rattenkoning beschreven. De

eerste afbeelding dateert uit 1683 en komt uit Straatsburg

(6 ratten). Hoe de rattenstaarten zo in de knoop kunnen

komen, blijft een raadsel. Soms zijn de staarten werkelijk

verknoopt, soms door vuil en uitwerpselen aan elkaar

gekoekt. In vrijwel alle gevallen gaat het om de zwarte rat

ook wel huisrat, scheepsrat of pestrat. De zwarte rat heeft

een langere staart dan de bruine rat die in Nederland

zijn zwarte broer heeft verdrongen. Maar er zijn ook

sporadische meldingen van veldratten, muizen en zelfs

eekhoorns die gebroederlijk en staartgebonden aan hun

einde kwamen.

Heel wat schrijvers hebben zich laten inspireren door het

fenomeen. Harry Mulisch gebruikte de rattenkoning in zijn

gelijknamige boek als een metafoor voor de vooroorlogse

sociale structuur van de Nederlandse samenleving.

De Maastrichtse rattenkoning wordt zelden genoemd in

publicaties over het fenomeen. Dat is jammer want het

is een prachtexemplaar van zeven ratten met aan elkaar

verknoopte staarten. De koning werd in 1955 gevonden

maar waar en in welke omstandigheden, ook dat blijft een

raadsel.

door Emile Hollman foto Jonathan Vos

Uitgelicht...HET NATUURHISTORISCH MUSEUM

MAASTRICHT HERBERGT EEN GROTE

COLLECTIE FOSSIELE VOORWERPEN,

VAN PLANT TOT SKELET. IN DEZE

RUBRIEK UITGELICHT BRENGEN

WE ELKE KEER EEN BIJZONDER

VOORWERP UIT DE COLLECTIE OVER

HET VOETLICHT. IN DIT NUMMER IS

DAT DE RATTENKONING.

57

1. Wie is Joost Howard?

Joost Horward werd in 1974 in Bavel

(Noord-Brabant) geboren. Op de

middelbare school kwam hij via het

schooltoneel in aanraking met acteren.

“Ze hadden er namelijk jongens te kort.

Ik kreeg prompt de hoofdrol in De kleine

Johannes van Frederik van Eeden.”

Joost ontdekte dat er meer was in het

leven dan braaf naar school gaan en

je ding doen. “Die hele cast van een

toneelstuk voelde alsof ik er een tweede

familie bij had gekregen. Door toneel te

spelen kon ik in de huid kruipen van een

ander en dat voelde heel goed.’’

2. Wat doe jij zoal in de toneelwereld?

“Ik geef les op de toneelacademies in

Maastricht en in Leuven. Daarnaast

ben ik docent bij de LOT (Landelijke

Oriëntatiecursus Theaterscholen) en

bij Kumulus Theaterschool. Met mijn

eigen theatergroep Karmijnrood timmer

ik flink aan de weg. Daarnaast zit ik in

de Raad van Toezicht bij Fashionclash

Maastricht. Ik denk dat ik een goede

balans in het leven heb gevonden.”

3. Hoe ben je uiteindelijk in het

toneelvak terecht gekomen?

“Op de middelbare school raakte ik

verslaafd aan toneelspelen. Het werd

een primaire levensbehoefte. Op

mijn achttiende deed ik auditie bij de

Toneelacademie in Maastricht en werd

daar aangenomen.”

4. Waarmee hou jij je het liefste bezig?

“Het liefst speel ik zelf. Maar ik geef

ook graag les, en dan met name

tekstbehandeling vind ik leuk om te

doen. Wat zit er verborgen achter al die

woorden van bijvoorbeeld Shakespeare?

Wat roepen ze op, hoe kun die teksten

interpreteren? Wat doen ze met jou?

Wat voel jij erbij? En hoe vertaal ik

ze vervolgens op een geloofwaardige

manier naar het publiek?”

5. Hoe zie jij je docentschap?

“Ik vind het belangrijk om mijn

studenten anders te laten kijken. De

verwondering te laten ervaren. Te laten

ademen en daardoor de beweging en

de verandering te laten voelen. Door

dit proces transformeer je op toneel.

Ook heel belangrijk om over te brengen

op mijn studenten is hoe te leren

schakelen met je tegenspeler. Als er

iets ontstaat op het toneel, dan ben je

goed bezig. Statisch een rol uit je hoofd

opdreunen is niet goed genoeg. Kijk

maar eens naar Pierre Bokma als Julius

Caesar in de serie De Romeinen van het

programma Het Klokhuis. Hij schakelt

maar liefst negen keer in slechts

veertien seconden tijd. Erg knap. Je

krijgt hierdoor een ongelofelijk boeiend

beeld.”

6. Is er wezenlijk verschil tussen

cursisten van de Theaterschool en de

studenten aan de Toneelacademie?

“Nauwelijks. Bij beiden is het belangrijk

om goed in het vak te leren kijken en te

ervaren hoe het is om op het podium te

staan en een ander te zijn. Dat is iets

wat elke toneelspeler moet kunnen. Bij

de LOT zijn ze het meest nieuwsgierig.

Op die nieuwsgierigheid doe ik een

beroep. Gaat het om een waakvlam of

slaat het over in een heus vuur?”

TIEN VRAGEN VOOR…

JOOSTHORWARD

THEATERSCHOOL/JOOST HORWARD

door Zelinda Meli foto’s Perry Schrijvers

58

7. Wat is toneelspelen dan?

“Toneel is techniek, oefeningen doen,

ademen, bewegen, op het toneel durven

en kunnen staan, leren overdragen.

Je stem moet klinken. Je moet je

klankkast trainen. Je moet ook in staat

zijn een intiem gesprek te kunnen

spelen dat op grote afstand toch nog

gehoord wordt. Toneelspelen is ook

acceptatie. Volmondig ‘ja’ zeggen en

alles wat op toneel gebeurt accepteren.

Toneelspelen is altijd met de ander.

Want die ander is er ook. Die neemt

zijn of haar plek in op het toneel. Uit die

ander haal jij als het ware jouw eigen

spel. Actie is reactie, waarbij je moet

leren incasseren. En ja, toneelspelen is

jezelf bloot geven, ook al speel je een

ander. Je bent als het ware naakt. Ook in

de rol van bijvoorbeeld een moordenaar

blijft toch een stukje van jezelf zitten.

De kunst is dit zo te verbergen dat het

publiek dat niet als zodanig waarneemt.

Je brengt immers de verbeelding over.

Je moet dit doen met je spel want hoe

goed je je ook vermomd door kostuums,

decor of een masker, je handelen moet

echt en geloofwaardig zijn. Daarbij komt

dat het toneel een vrijplaats is waar je

alles kunt doen wat God verboden heeft

natuurlijk enorm helpt. Als acteur moet

je heel transparant alle stappen laten

zien, je bent als het ware de camera die

in de film gebruikt wordt. Jij vergroot uit

en laat alle details van een rol zien. De

regisseur is daarbij sturend maar kan

ook dwingend zijn.”

8. Wat vind je van het toneelklimaat in

Maastricht?

“Maastricht kan nog wel een

spannende theatergroep gebruiken.

De gezelschappen die er zijn opereren

teveel in een gespreid bedje. En je komt

in Maastricht niet tot bij de makers. Je

kunt niet in de keuken kijken terwijl ik

denk dat mensen daar wel behoefte aan

hebben. Het zou mooi zijn als je ook

repetities kon bezoeken, zo breng je

theater nog dichter naar de mensen.”

9. Wie is je voorbeeld? Een acteur/

actrice? Regisseur?

“Ik heb eigenlijk geen voorbeeld. Ik

heb me altijd laten inspireren door

stripverhalen van Hanco Kolk of Peter

de Wit. Of de slechteriken uit de werken

van Charles Dickens zoals Vegan uit

Oliver Twist of Scrooge uit A Christmas

Carol. Esther de Koning, met wie ik

jaren samenwerkte, vind ik bijvoorbeeld

een fantastische comédienne. En met

Peter Stam, van wie ik eerst les kreeg

op de Toneelacademie, vorm ik nu mijn

theatergroep Karmijnrood. Ik heb veel

van Peter geleerd en bewonder hem nog

steeds.”

10. Wat wil je nog bereiken?

“Ik wil zichtbaarder worden met mijn

eigen theatergroep Karmijnrood. We

spelen vanuit Roosteren waar we

een schuur hebben omgebouwd tot

toneelpodium. Wij willen graag dicht bij

de mensen staan en dat kan op die plek.

Theater als adem en verademing. We

mogen meer echo hebben en daar wordt

hard aan gewerkt.”

‘MAASTRICHT KAN NOG WEL EEN SPANNENDE THEATERGROEP GEBRUIKEN’

Joost Horward geeft les bij

Kumulus Theaterschool

aan de LOT (Landelijke

Oriëntatiecursus

Theaterscholen), is docent

aan de toneelacademies van

Maastricht en Leuven en heeft

een eigen toneelgezelschap

Karmijnrood.

www.karmijnrood.com

THEATERSCHOOL/JOOST HORWARD

59

Warmbloedig, muzikaal en spraakmakend theaterVan 25 juni t/m 11 juli brengen we een muzikale en brutale versie van Shakespeare’s Othello in het Openluchttheater Valkenburg. Muziektheater over liefde, jaloezie en de angst voor de buitenstaander.

De regie is in handen van Servé Hermans, met o.a. Koen De Sutter, Michael Pas, Julia Ackermans, Hans van Leipsig, Mieneke Bakker, Hans Trentelman en Michel Sluysmans

WWW.TONEELGROEPMAASTRICHT.NL

OTHELLOmet o.a. Koen De Sutter, Michael Pas

NAAM

ADRES

POSTCODE PLAATS

TELEFOON

E-MAIL

Stuur deze bon in een envelop naar: Dans Magazine - Uitgeverij VirtùmediaAntwoordnummer 7086, 3700 TB Zeist (Binnen Nederland kan dit zonder postzegel!)

Proefabonnement (2 nrs) zonder verplichtingen € 9,50 Jaarabonnement (6 nrs) het 1e jaar voor € 33,95 € 19,95

VOORDEEL! Dans Magazine, alles over dans

Van ballet en streetdance tot moderne dans en flamenco

De nieuwste dansvoorstellingen

Interviews met dansers en choreografen

Portretten van nieuw talent

Schitterende dansfoto’s

Het laatste dansnieuws

Achtergrond reportages over dans

WWW.DANSMAGAZINE.NL

Ik machtig Dans Magazine/Virtùmedia het abonnements geld af te schrijven en ontvang € 1 extra korting (alleen voor jaarabonnementen en voor Nederland)

IBANnummer

DATUM HANDTEKENING

VIRTU_14029_Adv_DANS_200x.indd 1 20-08-2014 21:31:05

60

PostadresKumulus

Postbus 1992

6201 BZ Maastricht

Telefoon en emailInformatiebalie (043) 350 56 69 of (043) 350 56 56 [email protected]: (043) 350 56 [email protected]: (043) 350 56 [email protected]

Internetwww.kumulus.nlwww.maastrichtnet.nlwww.kaleidoscoop.net

ColofonUitgave: KumulusVormgeving: Obidesign/Annebeth NiesFotografie: Perry Schrijvers, Jonathan VosFoto Cover: Perry SchrijversTeksten: Ank Aerts, Ingrid Beckers, Nick Bruls, Jac van den Boogard, Emile Hollman, Zelinda Meli, Yaël WeijenbergCommercie: House of Communications/Lidia JanevskiHoofdredactie: Zelinda MeliEindredactie: Emile Hollman

© Copyright 2015, Kumulus. / Aan de uitgave van dit magazine is uiterste zorg besteed, zij is echter informatief. Aan drukfouten en/of onvolledigheden kunnen geen rechten worden ontleend.

KUMULUS magazine APRIL 2015

Documents

Transcript of KUMULUS magazine APRIL 2015