1

KUMULUSMAGAZINEOVERMUZIEKBEELDENDEKUNSTDANSTHEATERSCHRIJVENENKUNSTVERKENNEN

JAARGANG 3 / NUMMER 1 / APRIL 2014

NATUURHISTORISCH MUSEUM WILLEESBAAR ZIJN

FLAMENCO MOET JE

VOELEN

FRANK STEIJNS,DE MAN IN DE TOREN

ONTDEK MAASTRICHT MET JE EIGEN GAME

2

plein 1992Ruiterij 2, Maastricht

dominicanenDominicanerkerkstraat 1, Maastricht

de annexPlein 1992 15, Maastricht

avenueAvenue Céramique 50, Maastricht

sint pieterGlacisweg 26, Maastricht

universiteitBonnefantenstraat 2, Maastricht

1-1_MBD_CL_ADV.pdf 1 07-03-14 16:05

3

ANNEMIE!

Tijdens een zonnig weekend in februari vond in Muziekschool Kumulus het

Prinses Christina/Henri Hermansconcours plaats voor jonge talenten uit de

hele Euregio. Kijkend en luisterend naar fantastische jonge musici moest ik

terugdenken aan mijn eigen jeugd: samen met mijn zus en later ook met mijn

broer muziek maken in diverse orkesten. Een paar keer per week kregen we

muziekles op een paar instrumenten – één was voor ons niet genoeg - en

tussendoor oefenden we. Het allerleukste van die tijd? Samen muziek maken.

En nog fijner was het als er dan ook nog voor je werd geapplaudisseerd.

Sinds dit schooljaar biedt de Muziekschool groepslessen aan. Het is heel

fijn om te zien hoe enthousiast kinderen en jongeren hier op reageren.

Het is veel leuker om minimaal een half uur per week samen met andere

leerlingen les te hebben dan wanneer je iedere week in je uppie voor

twintig minuten naar de les komt. En dan ook nog een paar keer per jaar

met je groep mogen voorspelen… Het aantal inschrijvingen overtreft onze

verwachtingen. Natuurlijk blijft het ook in de toekomst mogelijk om te kiezen

voor individuele les en daarnaast deel te nemen aan ensembles, orkesten en

koren. Maar ik ben er trots op dat wij samen met onze professionele docenten

een betaalbaar en kwalitatief hoogstaand aanbod groepslessen hebben

ontwikkeld! Want wat is er nu leuker dan samen met je broertje of zusje of met

je vriendjes muziek te maken?

De lessen worden nu nog alleen in de Muziekschool van Maastricht gegeven,

maar inmiddels onderzoeken we of we kunnen uitbreiden naar andere

buurten en dorpen in het Heuvelland. Zodat groepsles in de toekomst voor

iedereen bereikbaar wordt. (Ook) Ik heb een droom. Een instrument voor alle

kinderen, voor alle jongeren. Hopelijk wordt die ooit werkelijkheid.

Annemie Hermans, Coördinator Algemeen/Klassiek

Muziekschool Kumulus

plein 1992Ruiterij 2, Maastricht

dominicanenDominicanerkerkstraat 1, Maastricht

de annexPlein 1992 15, Maastricht

avenueAvenue Céramique 50, Maastricht

sint pieterGlacisweg 26, Maastricht

universiteitBonnefantenstraat 2, Maastricht

1-1_MBD_CL_ADV.pdf 1 07-03-14 16:05

4

206DE MANIN DE TOREN

ACHTER DE SCHERMEN

FRANK STEIJNS GASTVROUWPAULA HOOGEVEEN

16FLAMENCOMOET JE VOELEN

DANS

5

INHOUDJAARGANG 3 / NUMMER 1 / APRIL 2014

32EEN LEESBAARMUSEUM

34 36SOAPCOACH VAN CULTUURTALENT

VERDER: 3 VOORWOORD / 10 VRIENDENBOEKJE / 12 NEWCOMERS: MASTREECHTER STAAR / 15 TIPS EN

NIEUWS / 25 CURSISTENWERK: EDELSMEDEN / 26 SAMEN SPELEN IN GROEPSLES / 31 COLUMN

VAN FRANK TERWINDT / 40 KUNSTWERK IN DE EUREGIO: D’R JOEP / 42 DE ROEPING VAN HEIDI

VOS / 45 NIEUWS EN TIPS / 46 TIEN VRAGEN AAN MARIE-CLAIRE KRELL / 50 TOON JE TALENT BIJ

KALEIDOSCOOP / 53 KUMULUS STARS

NATUURHISTORISCH MUSEUMMAASTRICHT

GENERATIE MAASTRICHT GAME

THEATERMAKERS

ONTDEK MAASTRICHT MET JE EIGEN GAME

6

DE MAN IN DE TOREN

De Franse president Hollande had zichzelf nog maar net

in de problemen gebracht met zijn amoureuze escapades

toen het carillon in het stadhuis van Maastricht Si j’étais

président van Gerard Lenorman speelde. Geintje van de

man in de toren. Veel respons op zulke muzikale fratsen

krijgt Frank Steijns niet. In het beste geval vangt hij na zijn

wekelijkse concert op zaterdag tussen half een en kwart

over een op dat iemand een wijsje fluit dat hij even tevoren

speelde. Voor applaus tapt hij uit een ander vaatje: als

violist in het Strauss-orkest van Andre Rieu. Kiezen tussen

Rieu of het carillon staat voor hem gelijk aan kiezen tussen

je vader en moeder. Lukt niet. “Maar als Rieu er morgen

mee stopt, dan hang ik mijn viool aan de muur en zet ik er

bloemen in.” Zijn liefde voor het carillon is door het bloed

bepaald.

Al als jongetje van vijf jaar zat Frank Steijns in de

klokkentoren van het stadhuis naast zijn vader Mathieu die

van 1952 tot 1997 stadsbeiaardier was. Frank is beiaardier

nummer dertien. De klokken werden in 1664, dit jaar 350

door Emile Hollman foto’s Perry Schrijvers

MUZIEK/STADSBEIAARDIER

IN ZIJN EENTJE IS STADSBEIAARDIER

FRANK STEIJNS EEN HELE

AFDELING VAN KUMULUS. ELKE

ZATERDAGMIDDAG SPEELT HIJ DRIE

KWARTIER IN DE KLOKKENTOREN

VAN HET STADHUIS. IS HIJ MET

ANDRE RIEU OP PAD, DAN KEERT

HIJ INDIEN MOGELIJK SPOORSLAGS

TERUG OM HET MONUMENTALE

CARILLON TE BESPELEN. HIJ SPEELT

SWEELINCK, MAAR EVENGOED

COLDPLAY. “METALLICA OP

ACHTDUIZEND KILO BRONS, ALS DAT

GEEN HEAVY METAL IS.”

7

DE MAN IN DE TOREN

MUZIEK/STADSBEIAARDIER

‘“I WANT ONE OF THESE”, ZEI ZANGER JERMAINE JACKSON

TOEN HIJ DE MAN IN DE TOREN BEZOCHT. MAAR ZELFS VOOR

EEN JACKSON ZIJN SOMMIGE WENSEN ONHAALBAAR.’

Frank Steijns.

8

BiBliotheek-aBonnement al voor €35,-!Je kunt dan geBruik maken van:• 5000 ebooks• 500.000 boeken• online toegang tot 1700 internationale

kranten uit 92 landen in 48 talen• 18.000 cd’s / 10.000 dvd’s• Streaming muziek luisteren via emuziek• Bibliotheek app• Computers, studieplekken (ook met piano)

en er is gratis wifi in Centre Céramique• korting op allerlei culturele activiteiten in de stad

gratiS lid!• Studenten 18 t/m 25 jaar• Jongeren 0 t/m 17 jaar

www.centreceramique.nl

Bibliotheek-abonnemental voor € 35,-

9

MUZIEK/STADSBEIAARDIER

zijn grote ambitie, ook zijn opdracht om het instrument

bekend te maken bij een breder publiek. Hij was daarom

de eerste die muziek van Frans Bauer speelde op een

carillon, filmmuziek uit The Titanic op de verjaardag van

de ondergang. Of Metallica. “Metallica op achtduizend

kilo brons, als dat geen heavy metal is”, grijnst Steijns.

Uiteraard trekken ze in calvinistische kringen hun

wenkbrauwen hoog op bij het aanhoren van zoveel

blasfemie. “Het moet ook geen jukebox worden”, haast

Steijns zich te zeggen. “Het is cultureel erfgoed.” Overigens

kent het carillon in zijn klank ook beperkingen: Debussy

kun je er niet op spelen. Evengoed: het idee dat het carillon

precies zo klinkt als 350 jaar geleden vindt hij machtig.

De waarde van de klokken is enorm. “Elke klok uit 1664

is als een schilderij van Rembrandt. De zeventien klokken

samen zijn gewoon priceless. “I want one of these”, zei

zanger Jermaine Jackson toen hij de man in de toren

bezocht. Maar zelfs voor een Jackson zijn sommige wensen

onhaalbaar.

Steijns wordt door de gemeente betaald om zo’n zestig keer

per jaar te concerteren. Op feestdagen, tijdens ceremonies

en zo mogelijk elke zaterdag tussen half een en kwart

over een. Als hij met Rieu op pad is in België, Duitsland of

Zwitserland, rijdt hij speciaal op en neer om in de toren

te kruipen. Voorlopig geldt het project Maastricht Bells als

hoogtepunt in zijn carrière als beiaardier. In 2012 klonk

het gebeier van 250 kerkklokken en vijf carillons over de

stad, samen met de acht tonen van ruim 1500 handbellen

van schoolkinderen ter gelegenheid van vijftig jaar

conservatorium. Dit jaar wordt gevierd dat het carillon 350

jaar bestaat. Steijns belooft dat er tijdens het jubeljaar nog

een aantal bijzondere concerten zullen volgen.

jaar geleden, gemaakt door de gebroeders Hemony, de

beste klokkenmakers van Europa. Steijns is idolaat van

het geluid. “Er zit een bepaalde klankleur in die moderne

klokkenbouwers niet kunnen evenaren. Net als de klank van

de Stradivarius nooit geëvenaard kan worden.” Van dezelfde

makers zijn er carillons in Utrecht en de Westertoren in

Amsterdam. Al zijn die veel groter, de klokken in Maastricht

wegen achtduizend kilo, die in Utrecht bijna vier keer zo

veel.

Dat Steijns Si j’étais président speelde, is niet zo maar

een lolletje. Nog voor de intrede van de radio speelde het

stadscarillon populaire volksdeuntjes. Steijns: “Mensen die

zich de schouwburgen niet konden permitteren, kenden

bijvoorbeeld Mozart vooral van het carillon dat elke dag

speelde.”

Steijns studeerde viool, muziektheorie en orkestdirectie

aan het Lemmensinstituut in Leuven. Hij noemt zichzelf een

product van de muziekschool (later Kumulus) waar hij als

kind vanaf 1982 zijn eerste vioollessen kreeg. Sinds 1997

haalt hij muziek uit de loodzware klokken met vuisten en

stokken. Hij zou maar wat graag zelf een generatie nieuwe

beiaardiers in het zadel helpen maar je kunt moeilijk

leerlingen op de klokken in de toren zetten. Met de hulp van

Andre Rieu ontwikkelde Steijns zijn eigen mobiele carillon.

Tijdens de tournees met het Strauss-orkest werd hij overal

ter wereld voorgesteld als beiaardier. Ooit werd hij in een

tankstation in de Rocky Mountains aangesproken – of hij the

guy van het carillon was?

Neemt niet weg dat er nog veel missionariswerk valt te

verrichtten. Een carillon is in zekere zin onzichtbaar, je

loopt er niet zo maar langs, je hoort het op zaterdag of

op feestdagen als je er oor voor hebt. Het is niet alleen

‘MENSEN DIE ZICH DE SCHOUWBURG

NIET KONDEN PERMITTEREN, KENDEN

MOZART VAN HET CARILLON.’

1010

Lawrence Greenshield

s

Kinderkunstatelier 6-9 jaa

r

zaterdagochtend,

een maal per twee weken.

Samen met juf Jenny

Samen met zusje Millie

:-)

11

HET VRIENDENBOEKJE

Lawrence is al weken een beetje nerveus omdat

hij gevraagd werd om voor dit Vriendenboekje een

interviewtje te geven. Lawrence is druk bezig in

de les. Ik maak praatjes met andere kindjes en

uiteindelijk stel ik ook Lawrence een vraag. Hij is

zo geconcentreerd bezig dat hij die niet lijkt op te

merken. Alsof ik niet besta. Podiumvrees? Yep!

Maar als we na de les een rustig plekje opzoeken

en Lawrence een lekkere warme chocomel voor

zich heeft staan, is van enige schuchterheid niets

meer te bespeuren.

Vandaag voert geel de boventoon in de outfit van

Lawrence: zijn kleding is van top tot teen geel,

van onderbroek tot sokken! Morgen is Groendag.

“Lawrence wil dit zelf zo”, zegt zijn moeder Kate.

Thuis maakt Lawrence van meters plakband hele

kunstwerken en bouwde hij samen met zusje

Millie, een treinstation, spoorbaan en treintjes van

wc-rolletjes en plakband. Het doet denken aan de

Heerlense kunstenaar Michel Huisman, die werd

vroeger meneertje Plakband genoemd om dezelfde

reden. Dat belooft wat!

Hoe heet je en hoe oud ben je?

Lawrence Greenshields, 6 jaar.

Waar ben je geboren?

In Aberystwyth, Wales.

Waar woon je nu?

Maastricht.

Met wie woon je allemaal in huis?

Mamma, pappa en zus Millie.

Wat is je favoriete boek?

De Griezels van Roald Dahl.

Wat is je favoriete liedje?

Alle liedjes van One Direction.

Ben je al eens in een museum geweest?

Ja, naar het Bonnefanten en het Van Gogh. Ik vond

het heel leuk om naar de schilderijen te kijken.

Wie is je favoriete juf of meester?

Juffrouw Ramone van groep 3.

Wat vind je van het groepje waar je de cursus mee

volgt?

Een erg gezellig groepje.

Welk werkje in de les vind jij het leukst?

Als we met papier- maché iets moeten maken,

lekker kliederen met lijm.

Met welk materiaal werk jij graag?

Met verf werken vind ik het fijnst.

Geef je wel eens een kunstwerk weg?

Nee eigenlijk niet. Maar mijn werkjes staan wel in

onze woonkamer, ook sommige werkjes van Millie.

Wat wil jij graag eens een keer maken?

Weet ik nog niet.

Zijn er nog meer kunstenaars in jouw familie?

Ja, Millie natuurlijk. En opa, die was fotograaf en

oma is kledingontwerper.

Kom je graag naar de Kinderacademie van

Kumulus?

Ja, omdat het leuk is en ik verveel me nooit. En juf

Jenny is lief.

Wat wil jij later worden?

Een kunstenaar.

Kijk op www.kumulus.nl voor meer

kindercursussen.

BEELDENDE KUNST/VRIENDENBOEKJE

hoi

:0

door Zelinda Meli foto’s Jonathan Vos

12

Ze hebben het geweten bij de Mastreechter

Staar. Nota bene de eigen president,

Jean Jacobs, hekelde in 2013 in de krant

de professionaliteit van het koor en

suggereerde dat er qua repetitiebezoek te

weinig discipline was en dat te vaak en te

veel alcohol werd genuttigd bij vrijwel alle

activiteiten. Teruglopende boekingen en een

neerwaartse teneur waren het gevolg.

“Nu staan we weer in een positief daglicht.”

zegt Pr-man Frans Hermans.

Mastreechter Staar gaat 2.0door Zelinda Meli foto’s Vincent van den Bergh

In de Henri Hermanszaal van Kumulus Muziekschool zitten precies honderd en tien zangers op het puntje van hun stoel. Ze luisteren geconcentreerd naar de aanwijzingen van dirigent Paul Voncken. Op de bühne staat de vleugel die bemand wordt door pianist Michiel Ballhaus. De mannen van de Staar zitten in de zaal want het podium is te klein. Desalniettemin wordt er flink gerepeteerd. Paul Voncken oogt modern. Hij maakt gebruik van een headset om de mannen toe te spreken om op die manier zijn stem te sparen. Voncken’s heldere baritonstem zingt immers tijdens de repetitie alle koorpartijen voor om zodoende de stemmen aan elkaar te smeden tot een mooi lied. La Mer klinkt als een klok; oorstrelend gewoon. Sinds augustus 2011 repeteert de Staar bij Kumulus Muziekschool. Omdat de eigen repetitiezaal, de Awwe Stiene, verhuurd werd aan een indoor speeltuin moest het mannenkoor noodgedwongen een ander onderkomen vinden. Niet makkelijk omdat het koor niet alleen voltallig moet repeteren maar er ook partijrepetities zijn. Voor deze separate repetities in kleiner groepsverband zijn meerdere oefenruimtes nodig. Bij Kumulus kan het allemaal. “Natuurlijk is er ook gezelligheid bij het koor. Waarom niet? De Staar is een amateurvereniging waarin kameraadschap voorop staat,” zegt pr-man Frans Hermans. “Onze leden moeten tweemaal per week komen repeteren en geven minimaal twintig concerten per jaar. Dan ben je dus veel weg van huis. Mag het dan een beetje gezellig zijn?” De suggestie van oud-voorzitter Jean Jacobs dat het koor te enthousiast borrelde, werpt hij van zich af.

Het concert “De Mastreechter Staar viert 200 jaar koninkrijk” vindt plaats in het Theater aan het Vrijthof op zaterdagavond 31 mei om 20.00 uur.

13

De gemiddelde leeftijd van de zangers ligt hoger dan vijftig jaar. “Het is lastig om jonge mannen te interesseren om lid te worden omdat je relatief veel tijd kwijt bent aan de Staar. Jongeren staan volop in het leven en hebben het druk met hun werk of hun gezin”, zegt Hermans. Dat wil niet zeggen dat de Staar zich niet inzet om koormuziek en in het bijzonder het plezier in zingen onder de aandacht van jeugd en jongeren te brengen. Er staat een educatief project op stapel. Dit heet Steerkes en zal binnenkort als pilot bij Basisschool Wyck en in de buitenschoolse opvang uitgevoerd worden. Via dit project wil de Staar stimuleren dat er op de basisscholen weer volop gezongen wordt door jonge kinderen. Een aan de Staar gelieerd jeugdkoor is het uiteindelijke doel van Steerkes. Ook de bedrijfsvoering van de Staar maakt dat het koor een volle agenda heeft. Ze worden nog steeds in binnen- en buitenland geboekt. Er wordt hard gewerkt door bestuur, leden en de nodige vrijwilligers om de concerten op hoog niveau vorm te geven. Daarnaast probeert de Staar landelijke publiciteit te genereren en mooie samenwerkingsverbanden aan te gaan met diverse partners. “Zo zetten we de Staar tenminste weer in een positief daglicht na alle commotie van vorig jaar”, zegt Hermans. De artistieke lijn van het koor wordt grotendeels door dirigent Paul Voncken uitgezet. Aan de hand van een bepaald thema wordt jaarlijks een nieuw programma ingestudeerd. Nu wordt er gewerkt aan het programma En passant waarin de compositie A une passante (op tekst van de Franse dichter Charles Baudelaire) die de Maastrichtse componist Hans Leenders speciaal voor de Staar schreef, centraal staat. “Naast de aandacht voor het klassieke repertoire kent het programma van de Staar steeds meer eigentijdse bewerkingen van musical- en popsongs en jazzstandards.

Alhoewel kwaliteit van de performances voorop blijft staan, heeft Voncken ook een ander toekomstperspectief voor ogen. “We leven nu eenmaal in een sterk beeldend ingestelde samenleving. Daarom zal er naast het presenteren van muziek ook een combinatie met visuele middelen gezocht worden.” Meer wil Voncken niet verklappen maar zeker is dat de Mastreechter Staar 2.0 zal gaan. En zeg nou zelf, is de Staar daar al niet hard mee bezig? De leden werken bijna allemaal mee in de professionele organisatie die draait als een tierelier en downloaden al jaren hun ‘partijen’ via MP3 bestandjes op het Intranet hoekje van de website. De inmiddels 130 jaar oude Staar is anno 2014 still alive and kicking!

www.mastreechterstaar.nl

Dirigent Paul Voncken.

NEWCOMERS/MASTREECHTER STAAR

‘Repeteren

bij Kumulus

Muziekschool

is een schot in

de roos!’

Mastreechter Staar gaat 2.0

14

Huis voor de Kunsten Limburg > t(Huis) in muziek, toneel, dans, beeldende kunst, film & fotografie, literatuur, musea, streektaal, monumenten en cultuurparticipatie

Wij Zetten ons acHter de scHermen in voor Het cuLtureeL erfgoed, de amateur- en professioneLe Kunsten en aLLe Kunstbeoefenaars in Limburg.

Nu ook in Lumière: de Cineville-pas:

voor € 19.- per maand onbeperkttoegang tot alle fi lmvoorstellingen in Lumière en meer dan 15 fi lmhuizen in de rest van Nederland.

Vraag de pas aan op:www.cineville.nl.

Lumière Cinema MaastrichtBogaardenstraat 40b6211 SP Maastricht043 - 321 40 80www.lumiere.nl

VOLG ONS OOK OP:

www.madeineurope.nu

Ad KM Lumiere_apr2014.indd 1 18-02-14 15:49

15

CURSUSTIPSNWSCOMINGUP!NWSDRIE INSTELLINGEN ZIJN ÉÉNVanaf 1 januariPer 1 januari 2014 zijn Centre Céramique, Kumulus en het Natuurhistorisch Museum Maastricht samengevoegd tot één organisatie. Ons publiek merkt hier nauwelijks iets van. De namen van de genoemde instellingen blijven immers bestaan. Alleen achter de schermen is de samenvoeging merkbaar en dat heeft zo zijn voordelen onder andere qua dienstverlening.

SCHRIJVERSSCHOOL VERHUISTVanaf 1 septemberMet ingang van 1 september zal Kumulus Schrijversschool ophouden te bestaan. Het aanbod wordt overgeheveld naar Centre Céramique waar een volledig nieuw en aantrekkelijk programma gepresenteerd zal worden. Zelf schrijven en literatuur beleven zijn hier de sleutelwoorden. Meer informatie maken we zo snel mogelijk bekend via de websites www.centreceramique.nl en www.kumulus.nl.

NIEUWE ARTISTIEKE TANDEMVoor Toneelgroep MaastrichtMichel Sluysmans en Servé Hermans volgen vanaf 1 januari 2015 Arie de Mol op als artistieke leiding van Toneelgroep Maastricht. Zowel Servé als Michel zijn ooit op onze Theaterschool (bij Jeugdtheaterschool Partoet) begonnen. Wij zijn heel trots op deze benoeming en verheugen ons op de ongetwijfeld mooie voorstellingen die gaan komen.

TALENTENAVOND bij Intro in situElke dinsdagavond is er bij muziek en klankwerkplaats Intro in situ een voorstelling te zien onder de noemer ‘Jonge Honden’. Jeugdige talenten uit Maastricht en omgeving krijgen hier een kans. Meestal zijn het studenten van het conservatorium of pas afgestudeerden die carte blanche krijgen, maar wel met de uitdrukkelijke opdracht om iets te maken wat hen artistiek verder helpt. Zonder uitzondering zijn het boeiende, muzikale avonden. www.introinsitu.nl

KIDZONLINENieuw!

Sinds kort heeft maandblad Zuiderlucht een katern voor jeugd en jongeren. Dit heet kidZonLine. Jongeren brengen zelf nieuws, maken reportages van interessante kinderkunstactiviteiten in onze provincie en de Euregio en recenseren voorstellingen, games en apps. Kumulus, Centre Céramique en het Natuurhistorisch Museum vind je hier ook regelmatig in terug. Like de Facebook pagina Kidzonline of bezoek de speciale website www.kidzonline.nl.

NIEUWE WEBSITE voor KunstActiefOp 11 maart lanceerde KunstActief in samenwerking met Maastrichtnet de nieuwe website www.maastrichtnet.nl. De twee websites van KunstActief en Maastrichtnet die naast elkaar bestonden, maar toch met elkaar verbonden waren, werden omgevormd tot één gebruiksvriendelijke site waarin de twee functies - uitagenda en platform - werden geïntegreerd.www.maastrichtnet.nl voor alle uittips en amateurkunstennieuws!

WEEK VAN DE AMATEURKUNSTENIn de week van 17 t/m 25 mei wordt de landelijke Week van de Amateurkunsten 2014 gehouden. Ook dit jaar sluit Maastricht graag aan bij deze artistieke week. Duizenden mensen die van kunst houden, komen deze week samen op binnen- en buitenpodia, er vinden openbare repetities plaats, je kunt exposities bezoeken en er zijn tal van kunstzinnige ontmoetingen. De Wak in Maastricht wordt door Tout Maastricht georganiseerd. Wil je meedoen, inschrijven of gewoon meer weten? Kijk dan op www.toutmaastricht.nl/wak2014.

KUMULUS CURSISTENPASaanbiedingen en kortingen

In december lanceerde Kumulus voor haar cursisten de Kumulus Cursistenpas. Met deze pas is het mogelijk om bij partnerinstellingen mooie kortingen op voorstellingen en andere activiteiten te krijgen. Deze aanbiedingen worden regelmatig geactualiseerd en zijn te vinden op www.kumulus.nl >cursistenpas kumulus en via Facebook Kumulus Maastricht.

EUROSCOOP LANAKENMuziek, dans en operaJe bent er vast wel eens geweest; Euroscoop Lanaken ligt immers op een steenworp afstand van Maastricht. Wat je misschien niet weet is dat Euroscoop regelmatig muziek- en dansfilms programmeert. Je kunt opera’ s en concerten via een live-verbinding vanuit de belangrijkste concertzalen ter wereld beleven. Ook documentaires over grootheden als Jimi Hendrix, Paul McCartney en de band Aerosmith kun je er zien. Binnenkort programmeert Euroscoop ook dansfilms. En ben je boven de vijftig? Dan kun je maandelijks voor € 5 genieten van een geselecteerde film (incl. een gratis kopje koffie en iets lekkers in de pauze).www.euroscoop.be.

enjoy yourselfCursistenpas

16

FLAMENCO MOET JE

VOELEN16

Marta Flendrig.

17

DANS/FLAMENCO

FLAMENCO IS EEN LEVENSGEVOEL, DAT

UITGEDRUKT WORDT IN DANS, ZANG EN

GITAARMUZIEK. DAT GEVOEL BRENGEN

KUMULUS-DOCENTEN MARTA FLENDRIG

(FLAMENCODANS) EN DENIS COENEGRACHT

(GITAAR) MET LIEFDE OVER OP HUN CURSISTEN.

“OLÉ, IK WIL MET JE TROUWEN.”

door Ank Aerts foto’s Humphrey van ‘t Hul

Oorspronkelijk bestond de in het Zuid-Spaanse Andalusië

geboren flamenco alleen uit zang. Later kwam daar de

dans en muziek bij. De flamenco is door de eeuwen heen

beïnvloed door een waaier van culturen die er elk, van de

Moren tot de zigeuners, hun eigen stempel op drukten. Nog

altijd is de flamenco non-stop in beweging. Hij leeft volop en

is populair tot in Japan.

Lucie (54), danst voor het tweede jaar bij de beginnersgroep:

“Het fijne van deze dans is dat je niet afhankelijk bent van een

mannelijke danspartner. En wat ook prettig is: al klopt het

misschien technisch gezien niet helemaal, als je de flamenco

met trots danst, ziet het er toch goed uit.”

Flamenco geldt als een temperamentvolle, expressieve

en krachtige levensstijl, die het hele gevoelsspectrum van

intense triestheid tot grote vreugde kan uitdrukken. Een

levensstijl die zijn weergave vindt in levendige muziek,

waarbij dans en zang samensmelten met gitaarspel. De

zang vult het lichaam, dat wil dansen. De gitarist reageert

op de bewegende voeten van de danser, die met overgave

meegaat in de muziek. Trots, vuur en hartstocht zijn

elementen die tot in de tenen gevoeld worden. Kenmerkend

voor de dans zijn het stevige ritmische voetenwerk en de

sierlijke handbewegingen. Krachtig en tegelijkertijd gevoelig.

Veel mensen associëren flamenco alleen met de rumba van

de Gipsy Kings, maar dat is slechts één stijl terwijl flamenco

vele stijlen en karakters kent. Elke stijl heeft zijn eigen ritme

en zijn eigen herkomst, zoals bijvoorbeeld een bepaalde

regio, de visserij of de mijnen.

Marta Flendrig (47), de flamencodanslerares, is begeesterd

door de flamencodans. Al sinds haar kleutertijd is ze er

helemaal vol van. Op haar achttiende vertrok ze naar Madrid

om zich verder te ontwikkelen als flamencodanseres. Ze

kreeg lessen van flamencomeesters met klinkende namen

als El Güito, Cristobal Reyes en Manolete. Nog steeds treedt

ze op in binnen- en buitenland. Ze geniet van het lesgeven

18

omdat ze ook op die manier haar enthousiasme kan

overbrengen op anderen. Met veel warmte vertelt ze over

haar vak:

“Ik probeer mijn leerlingen flamenco te leren dansen met

de techniek, kennis en passie die daarvoor nodig is. Een

goede houding en een degelijke techniek zijn erg belangrijk.

Los van het dansen maak je ook muziek met de voeten en

de handen. Ik adviseer mijn leerlingen om vooral veel naar

flamencomuziek te luisteren. Het is heel bijzonder om een

flamencoconcert bij te wonen. Iedereen zit te wachten op

dat magische moment waarop alles samensmelt. Het is

prachtig om mee te maken wanneer iedereen - publiek,

zanger, danser en muzikant - op hetzelfde moment de vonk

voelt overspringen. Op zo’n moment worden er in het publiek

dingen geroepen als: “Ole!” en “Ik wil met je trouwen!”

Geweldig is dat. Emoties zijn universeel. Ook mensen die

geen Spaans spreken voelen precies aan, waar het om gaat.”

Angeliek (52), danst net als Lucie, voor het tweede jaar

flamenco bij de beginnersgroep:

“Je wordt je erg bewust van je houding en je krijgt er sterke

bovenbenen van. Goede flamencoschoenen helpen enorm om

je voeten goed in de grond te planten. Je stampt je negatieve

energie letterlijk de grond in. Na een flamencoles voel ik me

dan ook helemaal ontspannen. Iedereen kan het doen, als het

bij je past is het een heel toegankelijke dans.”

Denis Coenegracht (56), flamencogitaardocent, is het

met Marta eens: “Flamenco vraagt om een enorme

techniekbeheersing. Dat geldt zeker ook voor het

gitaarspelen. Daar komt voor de gitarist nog bij, dat hij moet

kunnen inspelen op de dansers.” Denis vind het heerlijk als

hij ziet dat zijn leerlingen er echt lol in hebben.

“Ik vind het geweldig als ik hen hoor vragen: ‘Wanneer

mogen we weer optreden?” Je kunt mensen echt motiveren

om er uren mee bezig te zijn. Ik gun hen de ervaring van de

kick die je krijgt als het lukt. Daarom zeg ik vaak: kom op

jongens, metronoom aan en oefenen maar.”

Carlaine(17), danst al sinds haar 7e flamenco, inmiddels bij de

gevorderdengroep:

“In flamenco kun je alles kwijt. Bovendien kun je hem ongeacht

je stemming of humeur altijd dansen. Het gaat erom dat je de

emotie overbrengt op het publiek. Ik heb mijn profielwerkstuk

gewijd aan de flamenco. Dit is wat ik ontdekt heb: bij andere

dansen leer je een dansje en daar stop je dan de emotie in. Bij

flamenco is het andersom: je danst vanuit de emotie en van

daaruit ontstaat een dans. Dat is precies wat ik er zo mooi aan

vind.”

‘EMOTIES ZIJN UNIVERSEEL. OOK MENSEN DIE GEEN SPAANS SPREKEN VOELEN PRECIES AAN, WAAR HET OM GAAT.’

19

DANS/FLAMENCO

19Denis Coenegracht.

2020Paula Hoogeveen.

21

PAULA HOOGEVEEN

21

ALS GASTVROUW MOET JE KUNNEN IMPROVISEREN

PAULA HOOGEVEEN IS GASTVROUW BIJ

KUMULUS IN DE HERBENUSSTRAAT. EEN ROL

DIE HAAR OP HET LIJF LIJKT GESCHREVEN.

“ELKE DAG IS HIER ANDERS.” door Emile Hollman foto’s Perry Schrijvers

ACHTER DE SCHERMEN/GASTVROUW

Paula Hoogeveen.

22

“Ik ben een zondagskind”, lacht Paula Hoogeveen terwijl ze de tafels in de foyer afneemt. Ze werd geboren op een zondag op de achterbank van een taxi. De chauffeur die haar ouders in allerijl van de Heerlense wijk Nieuw Einde naar het ziekenhuis vervoerde, was vooral bezorgd dat ze zijn wagen vuil zouden maken. Haar moeder woont, 86 inmiddels, nog steeds in Nieuw Einde.

Paula niet, die is inmiddels vergroeid met Maastricht, al heeft ze inmiddels ook veel van de wereld gezien. Ze weet het nog precies. In 1969 kwam ze voor het eerst in Maastricht. Ze was zeventien en carnaval was afgelast vanwege enorme sneeuwval. Vanaf de Servaasbrug zag ze hoe de stad sneeuwvrij werd gemaakt en was verkocht. Ze trouwde, kreeg twee dochters en hertrouwde met de veel jongere buurjongen John. Die nam haar mee op reis, Vietnam, Brazilië, Thailand, Cambodja, Dominicaanse Republiek, you name it, Paula is er geweest.

In 1998 kwam ze via een Melkertbaan terecht bij Kumulus. Daarvoor had ze acht jaar als peuterleidster gewerkt bij peuterspeelzaal 1,2,3 in Malberg. En kleding genaaid, thuis, in tal van ateliers en bij Janfré waar ze kostuums voor harmonieën en fanfares maakte. Alles was nieuw, inmiddels kent ze zowel gebouw als de instelling als haar eigen broekzak. Ze herinnert zich die eerste dag nog bijzonder goed, want meteen werd ze gevraagd om een probleem op te lossen. Op dag twee zat Paula Hoogeveen al model voor een groep schildercursisten. Sindsdien regelt ze eigenlijk alle modellen voor schilders, beeldhouwers en tekenaars. Dat is vaak een hoop gedoe maar sinds kort heeft ze een puik adresje, een studentenhuis; kan de ene student niet, kan een andere wel. Ze vangen er best een aardig bedrag voor, twintig euro per uur (naakt) en vijftien euro per uur (gekleed). Paula: “Soms klagen de docenten wel eens als ik weer met studenten aankom. ‘Die zijn veel te mager’, zeggen ze dan, ‘twee penseelstreken en ze staan er op’. Ze hebben liever een Rubens-vrouw, maar ja die staan niet te springen om model te zitten. Als een vrouw zich schaamt voor haar lichaam dan kun je betalen wat je wil, dat gaat niet lukken.”

“Vanaf het begin voel ik me hier thuis”, zegt Paula. Ze houdt van het type docent, schilders, dansers en theaterlui. Die zijn volgens haar vrij en vlot. “Dat komt overeen met mijn way of life. Ze wijzen wel eens naar John. ‘Die houd je zeker jong’, zeggen ze dan. Maar ik zit lekker in mijn vel, dat is wat je ziet.”

Als gastvrouw bij Kumulus moet je vooral kunnen improviseren. Direct inspelen op vragen van docenten of cursisten. Tijdens het interview knapt ze klusjes op in de foyer. De telefoon van de balie binnen handbereik. Als die over gaat, luistert ze geduldig naar de wens van de beller. Zijn vader doet de cursus edelsmeden en de familie wil voor zijn verjaardag wat zilver cadeau doen. Of Paula weet welk zilver geschikt is en hoe ze daar aan kunnen komen. Ze noteert het nummer en belooft navraag te doen. “Vrijwel geen dag is hetzelfde”, zegt ze. “De tijd vliegt om.” Als zeer prettige arbeidsbijkomstigheid noemt ze het werk dat de cursisten steeds weer uitstallen in het gebouw. Zo ziet ze ook de door haar geronselde modellen in vele vormen terug. Met haar dochter deed ze zelf ooit een cursus pottenbakken. “Weet je wat ik het allermooiste vind? Het werk van de kinderacademie. Dat is zo onbevangen en vrij, daar kunnen de volwassenen niet tegenop.”Vooral met de mannen in het team kan Paula goed opschieten. Af en toe prikken ze samen ergens een vorkje. Ze noemt zichzelf een mannenvriendin. Is de rol van gastvrouw op haar lijf geschreven? Ze straalt. “Want ik ben ook een mensenvriend hoor.” Vandaar ook dat wat haar betreft de foyer geëxploiteerd zou mogen worden voor een groter publiek dan cursisten alleen. Ze wijst om zich heen, prima plek, mooi terras buiten. “Waarom niet eigenlijk?”

23

‘WEET JE WAT IK HET ALLERMOOISTE VIND? HET WERK VAN DE KINDERACADEMIE. DAT IS ZO ONBEVANGEN EN VRIJ, DAAR KUNNEN DE VOLWASSENEN NIET TEGENOP.’

ACHTER DE SCHERMEN/GASTVROUW

24

We nodigen alle kinderen uit om bij ons te komen Leren. Leren met een hoofdlett er “L”. Want kinderen in ontwikkeling Leren iedere dag op heel veel gebieden om te groeien als mens.

kom jezelf ontdekken kom je talenten ontwikkelenkom de wereld onderzoekenkom je mogelijkheden verkennen

kom Leren van succes kom Leren van fouten

kom om echt gezien te wordenkom om echt geaccepteerd te wordenkom om echt gerespecteerd te wordenkom om echt te Leren

kom bij Sti chti ng kom Leren en leer het beste uit jezelf te halen!

Want kinderen in ontwikkeling Leren iedere dag op heel veel gebieden om te groeien als mens.op heel veel gebieden om te groeien als mens.

Ad_SKL_kumulus.indd 1 27-02-14 15:57Kindcentrum Aloysius ... een basis voor de toekomstBrusselsestraat 46

6211 PG Maastricht043 321 04 97

www.aloysius-bs.nl

Vertrouwd onderwijsinsti tuutin de binnenstad van Maastricht. Kinderopvang * Peuterspeelzaal

* Basisschool * BSO

Kindcentrum Aloysius is 52 weken per jaar open van 7.30 tot 18.30 uur.

Aloyisius_kumulus_nieuw.indd 1 22-08-2013 14:13:54

25

CURSISTENWERK/EDELSMEDEN

CURSISTEN WERKBeeldend Kunstenaar Ben Wisman (1952) is sinds 1978 aan Kumulus verbonden als docent edelsmeden. Zowel beginners en gevorderden helpt hij op weg. Zagen, vijlen, boren, solderen, zilver gieten behoren tot de geheimen die Wisman uit de doeken doet. Een impressie van fotograaf Humphrey van ’t Hul.

LESIMPRESSIE EDELSMEDEN

Ben Wisman.

26

27

MUZIEKSCHOOL/GROEPSLESSEN

DIT SEIZOEN IS KUMULUS GESTART MET GROEPSLESSEN. CURSISTEN

SPELEN SAMEN ONDER LEIDING VAN HUN DOCENT. “JE MAAKT

NIEUWE VRIENDEN.” door Ank Aerts foto’s Jonathan Vos

aanwijzingen op. Je kunt merken dat ze de oefeningen vaker doen. Probeer het zelf maar eens: tien keer achter elkaar ‘pannenkoekenbakken’ zingen van laag naar hoog en weer terug, zonder je te verslikken in de p of de b, dat valt echt niet mee.Imke is erg enthousiast over het concept. Dat concept komt erop neer, dat het groepslesaanbod van verschillende disciplines (in dit geval: zang, gitaar, drum, toetsen) zodanig is ingericht, dat het heel erg gemakkelijk is om de groepjes een aantal keer per jaar te mixen. Een goede afstemming tussen de docenten over het lesprogramma, maakt het mogelijk dat leerlingen al heel snel echt samen kunnen spelen in een heterogeen groepje. Hierdoor doen ze vanaf het

Kumulus Magazine mag muisje spelen in een groepsles van Imke Heitzer. Imke is al drie jaar als zangpedagoge verbonden aan Kumulus’ Lighthouse of Music en geeft met veel plezier les aan haar leerlingen. Sinds september van het vorig jaar doet ze dit ook in groepsverband. Uitgelaten stuiven Yasha (11), Joris (9), Renée (11) en Maria Paula (11) het leslokaal binnen. Ze worden hartelijk begroet door Imke, die al achter de piano is gaan zitten. In een pittig tempo werken ze aan de warming-up. Er wordt gerekt en gestrekt. De stem wordt, zoals dat in vakjargon heet, goed opgewarmd. Imke spoort de leerlingen aan: ‘Wat doet je buik? Maak je kaken los! En nu je mond bewegen alsof je een kauwgum kauwt!’ De leerlingen volgen haar

SAMEN SPELEN LEUKER DAN IN JE UPPIE

28

moeilijkheidsgraad voor alle muzikanten. Een liedje dat heel gemakkelijk te zingen is, kan toch heel erg lastig zijn voor de gitarist of toetsenist. Dat kunnen de docenten het best beoordelen.Vandaag staat onder andere All of me van John Legend op het programma. Imke begeleidt op de piano. Ze zingt voor, slaat de maat met haar hand op haar knie. De eerste zin van het liedje is voor Joris en Yasha een hele mond vol: ‘What would I do without your smart mouth?’ maar na een paar aanwijzingen klinkt het al heel verstaanbaar en zou je denken dat de jongens al precies weten waarover ze zingen. Imke stimuleert de leerlingen goed naar elkaar en naar zichzelf te luisteren. “Wat merk je als je zachter gaat zingen? Je hoort de ander beter, ja. Maar er is nog iets: als je keihard zingt weet je niet meer hoeveel energie een noot kost.”Omdat een heel uur achter elkaar zingen en staan erg lang is, wisselt Imke de zangoefeningen af met muzikale spelletjes, waarbij de leerlingen hun energie volop kwijt kunnen omdat ze door het lokaal mogen rennen.De leerlingen willen graag vertellen wat ze van de zanggroepsles vinden. Joris weet het zeker: “Dit is leuker dan in je uppie.”“Je wordt er vrolijk van, het is gezellig en je maakt nieuwe vrienden,” zegt Maria Paula stellig. Yasha en Renée beamen dat. En, zo voegen zij toe: “Je leert door deze lessen liedjes kennen, waar je nog nooit van hebt gehoord.”

begin al ‘bandervaring’ op: iets wat de leerlingen, maar ook hun ouders heel erg leuk vinden. Drie keer per jaar spelen de leerlingen uit de groepslessen samen in een bandles, die wordt afgesloten met een optreden voor ouders en belangstellenden. Want een bandje zonder publiek is als een juffrouw zonder klas: een beetje kaal.Imke heeft een speciale cursus gevolgd voor het geven van groepslessen. In groepslessen is het belangrijk dat alle leerlingen genoeg aandacht krijgen en dat je als docent goed kunt omgaan met de groepsdynamiek. Er gebeurt natuurlijk van alles in een groep en daar moet je als docent goed op kunnen inspelen. Imke noemt drie dingen die voor haar het allerbelangrijkst zijn in de groepslessen: respect hebben voor elkaar, op een opbouwende manier werken aan het zelfvertrouwen van alle leerlingen en last but not least: de leerlingen moeten echt iets leren in de les. Met andere woorden: als ze naar buiten lopen moeten ze iets kunnen wat ze nog niet konden toen ze naar binnen kwamen.In groepjes van twee tot vier leerlingen werkt Imke met haar leerlingen aan liedjes die tegelijkertijd in de andere lokalen ingestudeerd worden door de drummers, gitaristen en toetsenisten. De liedjes die worden ingestudeerd zijn, zoals Imke het zelf zegt, ‘best hip.’ Price Tag van Jesse J. en Breakeven van The script bijvoorbeeld. Leerlingen mogen ook zelf nummers aandragen, maar de docenten bepalen in het docentenoverleg welke nummers het meest geschikt zijn om te gebruiken. Daarbij wordt natuurlijk gelet op de

‘JE WORDT ER VROLIJK VAN, JE MAAKT NIEUWE VRIENDEN EN JE LEERT DOOR DEZE LESSEN LIEDJES KENNEN, WAAR JE NOG NOOIT VAN HEBT GEHOORD.’

29

ORPHYDICE11.12.13 APRIL 2014

IEDEREEN KENT WEL EEN GRIEKSE MYTHE. MAAR WAT ZOU ER OVERBLIJVEN ALS JE DEZE SPROOKJESACHTIGE

VERHALEN VAN HUN WITTE GEWADEN EN LAUWERKRANSEN ONTDOET? JUIST. MENSEN. ECHTE MENSEN.

JEUGDTHEATERSCHOOL PARTOET SPEELT

THEATER KUMULUS, HERBENUSSTRAAT 89, MAASTRICHT. RESERVEREN EN INFO 043) 350 56 56. WWW.KUMULUS.NL

foto Humphrey van ‘t Hul

30

kidzonline.eu

kidZonLine is een initiatief van

maandblad Zuiderlucht en wordt

mede mogelijk gemaakt door

Provincie Limburg, BIC multimedia,

Kumulus, Odapark, C-Mine,

Z33, Het Laagland, Het Domein,

Historisch Goud, Centre Ceramique,

Schunck*, Natuurhistorisch Museum

Maastricht, Maastricht Underground

en Discovery Center Continium.

DE NIEUWSTE EN VETSTE SITE VAN NEDERLAND EN VLAANDEREN!

Jonge reporters gaan op pad om te schrijven over muziek, geschiedenis of mode, om acteurs en kunstenaars te interviewen, of een fotoreportage te maken. Ze zullen games, gadgets, boeken en films recenseren en houden ons op de hoogte van hun dagelijks leven.

Surf snel naar www.kidzonline.eu!

WIN!kidZonLine geeft ook prijzen weg. Hoe? Waar? Wanneer? Dat houden we nog even geheim. Maar hou onze website en facebookpagina goed in de gaten! facebook.com/zlkidzonline

31

KUMULUSCOLUMN

Down maar vrij

Ook senioren mogen aan vrije expressie doen. Maar ‘n ouwe man die zich creatief non-verbaal wil uiten, dat ligt gevoelig. Toch wil hij het dansen, net als 35 jaar geleden, weer een plaats in z’n leven geven.

Kumulus biedt meerdere danscursussen aan. Hij is voorzichtig en kiest daarom aanvankelijk voor het nogal onvrije jazz ballet. Men kan ook eerst even “gewoon komen kijken” voor een proefles. Dat blijkt een goede optie, want nadat het zaaltje zich heeft gevuld met hoogbenige veulens van 14 tot 18 jaar, ontrolt zich meteen een luidbonkend spektakel van wervelende glimmende pakjes en wapperende haren. Hier is duidelijk al lang op een choreografie gestudeerd. Aan de zijlijn deint hij nog wat speels mee, maar voelt zich opa. En probeert z’n gezichtsuitdrukking te veranderen van aspirant leerling naar matig geboeide recensent.

Dan maar liever naar de nog bravere cursus “dansconditie”. Met lood in de schoenen naar de eerste les. Omkleden in het vijftiger-jaren douchehokje dat voor deze gelegenheid tot mannen-kleedkamer is gepromoveerd. Een stoottroep van ongeveer tien dames, in leeftijd varierend van pre- tot aanzienlijk post-menopauze, wacht hem op. Ook zij zijn duidelijk al langer een hecht groepje. De verwondering bij het zien van

een mannelijk exemplaar staat duidelijk op hun gezichten te lezen. Ze fluisteren hem bemoedigende woordjes toe, bang dat hij spoorslags het zaaltje uit zal vluchten. Hij merkt dat ze al heel wat stapjes en sprongetjes beheersen; zelf kijkt hij oplettend naar wat de juf voordoet. Daardoor is hij steevast een paar seconden te laat en huppelt dan in een andere richting dan de dames. Hij gluurt op z’n horloge, want hij doet nog alsmaar geen vrije expressie.

Maar dan herinnert hij zich Lucie, van die keer dat hij z’n dochter van haar dansles kwam ophalen. Er stond bij die groepsrepetitie een meisje met Down syndroom ergens in het midden. Terwijl de anderen - stuk voor stuk gestroomlijnde nymfjes - om haar heen zwierden, deed Lucie onverstoorbaar haar eigen langzamere, lompere en onbegrijpelijke interpretatie. Dat stoorde blijkbaar niemand en ook hem niet. Hij vond haar zelfs een heerlijke dwarse noot in dat perfecte wereldje.

Frank Terwindt

Frank Terwindt volgt de cursus Column Schrijven bij

Kumulus Schrijversschool.

32

De geruchten waaien door de stad. Het Natuurhistorisch Museum zou willen verhuizen naar de ENCI-groeve, wanneer de industrie daar zal verdwijnen. De plek ook waar de belangrijkste schat van het museum in 1998 werd gevonden: Bèr, de Mosasaurus voor wie speciaal een glazen mausoleum in de tuin van het museum werd gebouwd. Wetzels en manager Corrien Derksen wuiven de geruchten weg. “De groeve”, zegt Wetzels, “zou wat ons betreft de enige alternatieve locatie zijn voor dit museum. Daar zit je midden in het verhaal dat we hier in het museum vertellen, de groeve vráágt zelfs om het verhaal dat we hier vertellen. Maar dan moet er eerst de mergelwinning stoppen en er een totaalconcept komen over de toekomst van het gebied. Dan gaat het over natuur en duurzaamheid, ecologie en industrie. Het is een aantrekkelijke gedachte om daar een goede samenhang in te vinden maar dat kost tijd en ongelofelijk veel geld.” Derhalve concentreren Derksen en Wetzels zich liever op de huidige plek. “Dit pand is oud en soms wat onhandig maar het is een prachtplaats en bovendien zijn we hier ontstaan.”Het Natuurhistorisch Museum Maastricht werd in 1912 opgericht door leden van het Natuurhistorisch Genootschap

Limburg. Het stadsbestuur stelde het voormalige grauwzustersklooster daartoe ter beschikking. Jos Cremers, priester-bioloog van Rolduc werd de eerste directeur. Met zijn verzameling vlinders begon het museum met collectioneren. Een jaar na de oprichting werd de reuzenschildpad die in 1862 in de Cannerberg werd gevonden, uit de verzameling van de plaatselijke Hoogere Burger School naar het museum overgebracht. De collectie flora, fauna en geologie komt vooral uit de eigen streek- Zuid-Limburg en omgeving. Ze omvat onder meer prachtige herbaria, collecties van kevers, mieren, vogels, mosdiertjes. Ook herbergt het museum spectaculaire vondsten als een oehoe of een rattenkoning. In de loop der jaren ontwikkelde het museum zich ook als kenniscentrum. Voor toeristen, maar beslist ook voor de bewoners van stad en streek. Wetzels: “Iedere Maastrichtenaar komt in principe drie keer in het museum: als kind, als ouder en als grootouder.” Derksen: “Men vindt dit museum waardevol, men wil de kennis van generatie op generatie doorgeven.” Inhoudelijk is er in al die jaren niet veel veranderd. “We vertellen nog steeds het verhaal van het krijt maar wel in een nieuwe vorm”, zegt Wetzels. En dat van de omgeving. De

ALGEMEEN/NATUURHISTORISCH MUSEUM MAASTRICHT

HET IS EEN MISVATTING DAT HET NATUURHISTORISCH MUSEUM

MAASTRICHT ZICH UITSLUITEND MET GESCHIEDENIS BEZIGHOUDT.

“ALS JE WEET WAAR JE VANDAAN KOMT, LEG JE OOK EEN BASIS VOOR

DE TOEKOMST”, ZEGT ALGEMEEN DIRECTEUR ERIC WETZELS.

HET MUSEUM MOET LEESBAAR ZIJN

door Emile Hollman foto’s Jonathan Vos

33

biotoop in de beroemde tuin van het museum weerspiegelt het landschap rond Maastricht. Hoewel de kabinetten binnen de sfeer ademen van de jaren dertig, willen Derksen en Wetzels het woord nostalgie niet horen. “Ons museum is niet alleen of liever nog – helemaal niet - nostalgisch. Het biedt inzicht en bewustwording en bouwstenen voor de toekomst”, zegt Wetzels. “Als geschiedenis slechts nostalgie wordt, raakt de toekomst buiten beeld”, twitterde hij ooit. Derksen: “Broeikaseffect, stijgende zeespiegel, het zijn kwesties van deze tijd. En daar kunnen we veel over vertellen aan de hand van het verleden.” Wetzels lacht: “Bijna niemand realiseert het zich, maar we bevinden ons nog eigenlijk in een interglaciaal, een warmere periode tussen twee ijstijden.” “De tijd van tentoonstellingen met alleen maar oude spullen is voorbij”, zegt Corrien Derksen. “Daar kun je geen entree meer voor vragen. We gaan natuurlijk niet ineens een ander verhaal vertellen, maar we gaan het wel anders presenteren. Voor kinderen van deze tijd.” Dan doelt ze niet alleen op tijdelijke tentoonstellingen in combinatie met de vaste collectie maar vooral op ultramoderne audiovisuele middelen die educatief worden ingezet. Zoals de vierdimensionale

globe waarmee je de tijd kunt laten verstrijken door de aarde te laten draaien. 250 miljoen jaar voorbij laten gaan in een handomdraai. Wetzels, met trots: “We hadden de derde in de wereld en hebben onze eigen data toegevoegd.”Dat wil niet zeggen dat het Natuurhistorisch Museum een kermis wil worden. Wetzels: “We willen geen paleo-spelletjesfabriek worden. Ik vraag me zelfs af of je Nemo in Amsterdam nog wel een museum kunt noemen, daar zijn het alleen maar spelletjes.” Corrien: “We blijven ons verhaal vertellen. Bijvoorbeeld aan de hand van mergelpractica: Je vindt een fossiel en wat nu? Wat is het, waar komt het vandaan en wat kun je ermee? Dat is een groot succes. Verder proberen we zoveel mogelijk aan te haken bij de actualiteit. Als de bever weer is gesignaleerd in de Jeker dan springen we daar snel op in.” Derksen en Wetzels houden vast aan een breed publiek, enerzijds wetenschappers die lezingen komen geven over actuele onderwerpen en daarnaast brede publieksinformatie verschaffen. Derksen: “Het museum moet voor iedereen leesbaar zijn.”

ALGEMEEN/NATUURHISTORISCH MUSEUM MAASTRICHT

De vierdimensionale globe in het NHM.

34

KUNSTACTIEF/M-GAME

JONGEREN MET ANDERE OGEN NAAR HET CULTURELE ERFGOED VAN MAASTRICHT LATEN

KIJKEN. DAT IS HET IDEE ACHTER DE GENERATIE MAASTRICHT GAME, OFTEWEL M-GAME.

SCHOLIEREN UIT DE BOVENBOUW VAN HET MIDDELBAAR ONDERWIJS ONTWIKKELEN MET

BEHULP VAN EEN SPECIALE APP EEN GPS-TOUR DOOR DE BINNENSTAD VAN MAASTRICHT.

uit de koker van de initiatiefnemers van M-Game: Centre Céramique, Kaleidoscoop (cultuureducatie), Tout Maastricht, het Regionaal Historisch Centrum, BV Limburg en VVV Maastricht. De leerlingen krijgen voor hun opdracht een duidelijk stappenplan. Op een landkaart maken ze in groepjes van vier schetsen en/of foto’s van de route voor hun game. Dan moeten ze bronnen verzamelen, niet alleen online, maar ook door erop uit te gaan. Zo is er een verplicht bezoek aan het archief van het Centre Céramique en het Regionaal Historisch Centrum Limburg. Als de leerlingen voldoende informatie hebben, bedenken ze een verhaallijn voor hun game. Daarbij komen ook vragen aan de orde als ‘welke spelregels stellen we op?’, ‘hoe combineren we virtuele informatie met de fysieke locatie?’, ‘welke locaties zijn relevant voor de tour?’ en ‘welke bronnen zijn betrouwbaar?’. Met behulp van een app en mobiele telefoon of tablet gaan ze vervolgens aan de slag om de game te maken. “Om te kijken of het klopt wat ze hebben gedaan, gaat elk groepje daarna zelf de tour lopen”, vertelt Dassen. “Als de game in orde is, wordt hij gepubliceerd en is dan voor iedereen beschikbaar. We hopen de games via de VVV te gaan verspreiden.”

Als eeuwenoude stad biedt Maastricht volop aanknopingspunten voor de lessen geschiedenis en cultureel erfgoed. Maar waarom zou je alleen maar luisteren naar verhalen van je docent als je ook zelf op ontdekking kunt gaan? “Het maken van een game spreekt jongeren aan”, zegt Ingo Dassen van de werkgroep M-Game. “Uit een pilot die we vorig schooljaar hebben gehouden, blijkt dat ‘mobile learning’ veel potentie heeft. Het interactieve karakter en het online verzamelen van informatie past bij de manier waarop jongeren willen leren. Wel heeft de pilot uitgewezen dat de methode het meest geschikt is voor leerlingen vanaf vijftien jaar en dat er voldoende sturing nodig is.”Scholieren die aan M-Game meedoen, krijgen uitleg van hun eigen docent. Er zijn vijf thema’s waaruit ze per klas of per groepje kunnen kiezen: Maastricht als Romeinse vesting, Maastricht als religieus centrum, Maastricht als garnizoensstad, Maastricht als vroege industriestad of Maastricht als moderne stad. Kiezen ze bijvoorbeeld voor Maastricht als vroege industriestad, dan kunnen ze zich richten op subthema’s als fabrieken en hun herbestemming, Maastrichts aardewerk, architectuur van de nieuwe burgerij of Maastrichtse glaskunst. De thema’s komen

ONTDEK MAASTRICHT MET JE EIGEN GAME

door Meyke Houben foto’s Tout Maastricht

35

bedrijfsbezoeken of presentaties van gastsprekers. “M-Game past prima in de sector economie”, meent Nelissen. “Je moet dingen uitzoeken, ordenen en gezamenlijk een product maken. Ik zie meteen allerlei mogelijkheden. In juni van dit jaar komen een aantal buitenlandse leerlingen naar Maastricht vanwege een internationaal project. Wat is er nu leuker dan dat zij de M-Game tour doen, die door hun jaargenoten is gemaakt?”Nelissen denkt dat het project op meerdere vlakken leerzaam is. “Ik hoop dat de deelnemers leren om hoofd- en bijzaken van elkaar te scheiden. Belangrijk is ook dat ze per groepje echt samenwerken, zodat iedereen evenveel inbreng heeft. En tenslotte is het heel waardevol dat ze extra kunnen oefenen met het opzoeken van informatie. Die competentie kunnen ze goed gebruiken bij hun examen.”

KUNSTACTIEF/M-GAME

Voor de tieners blijkt de techniek voor het maken van de game een peulenschil. Dassen: “We staan ervan te kijken hoe snel de deelnemers de online media oppikken. Maar het blijft een uitdaging om ervoor te zorgen dat de games ook de diepte in gaan, zodat ze inhoudelijk van niveau zijn.”Derdejaars leerlingen vmbo-tl van het Bonnefantencollege gaan als eerste aan de slag met het project. Docent Hans Nelissen verwacht dat de deelnemers enthousiast zijn. “Scholieren vinden het interessant om met een pc of audiovisuele media te werken, alhoewel ze er soms ook nog een beetje bang voor zijn. Belangrijk is wel, dat ze aan de thema’s een eigen draai kunnen geven. In mijn groep van dertig leerlingen is ongeveer een kwart moslim. Ook zij moeten een thema kunnen kiezen dat dicht bij hun leefwereld ligt. Ik zou me kunnen voorstellen dat zij bij ‘kerken en kloosters’ bijvoorbeeld een alternatieve kerkenroute ontwikkelen, met religieuze gebouwen die nu een andere bestemming hebben gekregen.”M-Game is op het Bonnefantencollege ingepast in de sector ‘beroepscompetenties’. Daarbij verdiepen leerlingen zich op de terreinen techniek, zorg/welzijn of economie in de beroepsmogelijkheden. Dat gebeurt door praktijklessen,

Jongeren ontdekken de stad met M-Game.

36

THEATER/THEATERMAKERS

Oprichters van SoAP zijn José Schuringa en Benoît

Vanraes, beide afkomstig van Het Huis van Bourgondië.

“Wij weten dat veel theatermakers hier in de regio

willen werken, maar soms hebben ze een steuntje in de

rug nodig”, vertelt José. “Tijdens hun opleiding leren

theatermakers zich te ontwikkelen op artistiek gebied,

maar het productionele en zakelijke aspect komt veel

minder aan de orde. Daar kunnen wij hen bij helpen.”

SoAP werkt op een coachende manier samen met

theatertalenten. Benoît: “Deze mensen hebben al een

paar jaar ervaring. Vaak hebben ze ook zelf ideeën over

hoe ze hun toekomst vorm willen geven. Wij bieden ze

ondersteuning op alle terreinen waar dat nodig is, zoals

de productie, subsidieaanvragen, techniek of het vinden

van speelplekken. Meestal doen we dat zelf, maar we

kunnen ook samen zoeken naar iemand die de gevraagde

expertise kan leveren. Zo helpen we de makers uiteindelijk

op eigen benen te staan. Niet door ze een vis te geven,

maar door ze te leren vissen.” Benoît benadrukt dat SoAP

een andere rol heeft dan C/O, het onlangs opgerichte

platform voor talentontwikkeling. “Wij richten ons ook

op andere zaken dan het puur artistieke. En op mensen

die al verder zijn in de ontwikkeling van een artistiek

handschrift.”

Op dit moment heeft SoAP acht, heel uiteenlopende,

makers onder zijn hoede. Zoals theaterperformer

Nick Steur, die het publiek een bekende plek anders

wil laten ervaren door kleine ingrepen te verrichten in

het landschap. De twee oprichters van TAAT (Theater

als Architectuur Architectuur als Theater) maken Do

It Yourself-theater, waarbij de architectuur zelf het

toneelstuk wordt. En het buurtproject De Verhalenbakkerij

van Sarah Bourgeois heeft als doel de leefbaarheid in de

Maastrichtse buurten Caberg en Malpertuis te verbeteren.

SoAPCOACH VAN CULTUURTALENT

MET HET WEGVALLEN VAN THEATERPRODUCTIEHUIS HET HUIS

VAN BOURGONDIË, LEEK ER EEN GAT TE VALLEN VOOR JONGE

THEATERMAKERS IN MAASTRICHT. MAAR NU IS ER SOAP,

EEN STICHTING DIE ERVOOR ZORGT DAT CULTUURTALENT DE

AANSLUITING MET DE (EUREGIONALE) PODIA NIET VERLIEST.

door Meyke Houben foto’s Zenka

3737

‘HET THEATER TERUG-BRENGEN NAAR DE MENSEN, DAT IS HET IDEE.’

Oprichters van SoAP Benoît Vanraes en José Schuringa.

38

maastrichtnet.nl

Actief in cultuur en uitgaan_

Actief in cultuur en uit-

uitsittardgeleen.nl

Actief in cultuur en uitgaan_

Actief in cultuur en uitgaan_

Artworx: stoerebinken.nl

Music House Daan SmitAkerstraat 16 | Maastricht | 043 321 74 2806 22 44 56 32 |www.daansmit.nl | adsmit@hccnet.nl

Al 34 jaar uw partner op muziekgebied!

- Eigen technische dienst- Geluidsverhuur met specialisme op akoesti sche muziek en spraak

Ad Daan Smit_apr2014.indd 1 20-02-14 14:38

39

Bij al haar voorstellingen wordt Els Roobroeck gedreven

door een fascinatie voor mensen met een ‘gebrek’. “Of

eigenlijk klinkt dat te negatief”, corrigeert ze zelf. “Ik ben

vooral geboeid door mensen die niet tot de middenmoot

behoren en zich desondanks staande proberen te houden

in het leven.” De focus op mensen die anders zijn dan

anderen, vindt zijn oorsprong in het persoonlijke verhaal

van Els. “Mijn jongste zus is mentaal en fysiek zwaar

gehandicapt. Ik was de oudste en deed altijd mijn uiterste

best om niet op te vallen, ‘normaal’ te zijn. Maar door

de omgang met mijn zus leerde ik anders te kijken. Ik

ontwikkelde compassie met de medemensen die door

de maatschappij als ‘niet normaal’ worden beschouwd.

Of het nu gaat om een fysieke handicap, een andere kijk

op de wereld of een bankrekening met veel te veel geld;

zij moeten dealen met hun ‘gebrek’. Hoe ze dat doen,

fascineert mij mateloos.”

Door de ondersteuning van SoAP, vooral op zakelijk vlak,

krijgt Cie. Covar meer zichtbaarheid, merkt Els. “SoAP

helpt ons onder meer met subsidies en het opstellen

van begrotingen. Doordat ik de zakelijke dingen nu deels

kan doorschuiven, krijg ik meer zuurstof. Zo voelt dat.

Uiteindelijk hopen we dat Benoît en José al hun ervaring

aan ons kunnen overdragen. Maar tot dusver hebben wij

hen nodig om ons staande te houden en de juiste focus te

leren leggen.”

“Wij willen publiek op een andere manier met theater in

aanraking brengen”, zegt José. Het theater terugbrengen

naar de mensen, dat is het idee. Deze visie sluit mooi

aan bij die van Els Roobroeck, ook een van de protegés

van SoAP. Els studeerde af als docent/regisseur aan de

Toneelacademie in Maastricht. Tijdens haar studie liep

ze stage bij Kumulus, waar ze een voorstelling maakte

en les gaf. Nu is Els docent aan Kumulus Theaterschool.

“Behalve de link met SoAP, wil ik ook graag een lijntje

met de Toneelacademie houden”, zegt Els. “Eerstejaars

van de academie doen nu voor het derde jaar op rij een

jongerenregie met leerlingen van Kumulus. Dat is niet

alleen goed voor de regiestudenten, maar ook voor

Partoet. De jongeren leren er veel van en bovendien zijn zij

weer ons toekomstig publiek. Dus is het fijn dat ze nu al

kennismaken met de komende generatie regisseurs.”

Roobroeck maakt ook haar eigen stukken met het

Nederlands/Vlaamse muziektheatergezelschap

Compagnie Covar, waarvan ze samen met muzikant Han

Stubbe de artistieke kern vormt. Els: “Kenmerkend voor

onze voorstellingen is dat tekst en spel onlosmakelijk

verbonden zijn met de muzikale compositie. Momenteel

werken we onder meer aan een nieuw project rond

materiaal van de Amerikaanse schrijver David Foster

Wallace, die in 2008 zelfmoord pleegde. Voor deze

voorstelling zetten we een extra muzikant in, op wie we

onze methodiek willen overbrengen. Het is spannend of

dat lukt.”

THEATER/THEATERMAKERS

‘IK BEN VOORAL GEBOEID

DOOR MENSEN DIE NIET TOT DE

MIDDENMOOT BEHOREN EN ZICH

DESONDANKS STAANDE PROBEREN

TE HOUDEN IN HET LEVEN.’

Els Roobroeck in ‘Tot de stilte erop volgt’.

40

41

In deze rubriek

‘Kunstwerk in de

Euregio’ neemt

cultuurhistoricus en

docent Jac van den

Boogard je mee op

reis door de Euregio.

Jac bespreekt mooie

en interessante

kunstwerken met

een eigen verhaal, die

binnen een straal van

100 kilometer om ons

heen te vinden zijn.

Ze noemen hem in het lokale dialect ‘D’r Joep’… het standbeeld van de Limburgse ‘koempel’, zoals de mijnwerker in het algemeen in Limburg werd aangeduid.D’r Joep staat in de voormalige mijnwerkersstad Kerkrade, de plaats waar de oudste steenkolenmijn van Nederland lag, de Domaniale mijn. Het beeld werd in 1957 gemaakt door de beeldhouwer Wilhelmus – Wim - van Hoorn (Maastricht, 28 mei 1908 – Amsterdam, 17 september 1979). Wim van Hoorn studeerde zoals zo veel Limburgse kunstenaars aan de Rijksacademie voor Beeldende kunst in Amsterdam. Veel Limburgse kunstenaars van zijn generatie gingen daar studeren, maar ze kwamen merendeels ook terug naar het Limburgse heuvelland. Van Hoorn woonde weliswaar in Amsterdam, maar het leeuwendeel van zijn werk is nog steeds te zien in Limburg. Hij maakte veel religieuze kunst en dat was tot in de jaren 1960 bepaald niet ongebruikelijk in een homogeen katholieke regio als onze provincie. Hier was de katholieke kerk de grootste opdrachtgever voor beeldend kunstenaars, zoals de steenkolenmijnen de grootste werkgevers. Daar staat Van Hoorns mijnwerker op de markt in Kerkrade. Het robuuste bronzen beeld wordt weleens geduid als het Nederlandse nationale monument voor de Limburgse koempels. Het is een kerel van stavast, een vent uit een stuk; een sterk lijf heeft ie met twee stevige benen, als ondergrondse pijlers verankerd in zijn sokkel en in de bodem, waarin hij diep ondergronds zijn dagelijks brood verdiende. Zijn werkkleding hangt losjes om de brede schouderpartij en in zijn rechterhand draagt hij de karakteristieke mijnwerkerslamp. In 1939 kwam Kerkradenaar Jean Hermans met het idee een monument op te richten ter ere van de mijnwerkers in de Mijnstreek. Het zou nog bijna twee decennia duren vooraleer het bronzen beeld op 16 juni 1957 werd onthuld. Bij de onthulling deed Mr. Dr Houben, gouverneur van de provincie Limburg, een uitspraak: ‘Doa sjteet d’r Joep.

Inne echte köaler!’ – daar staat onze Joep, een echte mijnwerker. De onthulling van het beeld werd opgenomen in het bioscoop journaal van Polygoon en d’r Joep werd zelfs bezongen in een Kerkraadse carnavalskraker: “Op d’r maat sjteet d’r Joepemaan en waat op Vastelaovend…”. D’r Joep straalt een soort heroïek uit met zijn wilskrachtige kaken, hoge jukbeenderen en diepliggende ogen. Zijn linkerhand is bereid tot onmiddellijk ingrijpen, mocht dat nodig zijn. De alerte blik in zijn ogen verraadt onverzettelijkheid. Van Hoorn maakte van zijn ideaalbeeld van de koempel een bijzonder symbolische sculptuur. Driekwart eeuw hebben koempels als d’r Joep het aanzien van de mijnstreek in Nederlands Limburg bepaald. Het beeld is ook een symbool van een ‘way of life‘, van werken, wonen en geloven in de mijnstreek. Op 17 december 1965 kwam de toenmalige minister van economische zaken, Joop den Uyl, in de stadsschouwburg van Heerlen, die andere Limburgs plaats die groot geworden is dankzij het ’zwarte goud’, aankondigen dat er een eind kwam aan die mijnwerkerssamenleving. De stekker werd eruit getrokken; de mijnen werden op korte termijn gesloten. In 1974 sloot de laatste mijn zijn poorten. D’r Joep werd ook de ooggetuige van het lot van de mijnzetels en de mijnwerkers na 1965. Het werd stil om hem heen. De mijnwerkersgroet ‘Glück Auf’ weerklonk niet meer in de mijnstreek.In 2002 werd een 24 cm hoge replica van het standbeeld gemaakt. In korte tijd werden er meer dan tweeduizend exemplaren van verkocht. De Kerkraadse burgemeester Jos Som bood een replica aan aan de weduwe van Wim van Hoorn, als eerbetoon aan de beeldhouwer van D’r Joep. Jac van den Boogard

Meer lezen over kunst rond mijnen en mijnwerkers?

Zie: Jac van den Boogard, De mijn, een beeld, in:

Citygraphy#3, Brussel 2013, pp 47-60.

MIJNWERKER IN BEELD

KUNSTVERKENNING/EUREGIO KUNSTWERK

door Jac van den Boogard foto Jonathan Vos

K U N S T W E R K I N D E E U R E G I O

42

DANS DE ROEPING

VAN HEIDI VOS

In België zijn leerlingen verplicht om twee keer per week

te komen, worden opgeleid volgens strakke leerlijnen en

moeten aan het eind van het jaar examen doen. Wij hebben

bij Kumulus de uitdagende mogelijkheden om nieuwe

dingen op touw te zetten die worden ondersteund door

een heel kunstencentrum. En dat is bij uitstek de plek voor

toekomstgerichte initiatieven met de stad.

Heidi Vos doelt op de actuele ontwikkelingen in de

danswereld sinds de opkomst van de hiphop en de

breakdance zo’n twintig jaar geleden. “Toen ik begon als

dansdocent was alles gericht op klassieke dans. Dat is nog

steeds een van de belangrijkste pijlers en daar zijn we ook

trots op. Een goed kunstencentrum moet ruimdenkend zijn

en dus bieden we ook hedendaagse dans, modern, jazz,

urban, flamenco en kinderdans aan. We hebben alles. De

opkomst van de hiphop heeft de danswereld in elk geval

veel toegankelijker gemaakt voor jongens. Door die nieuwe

dansen zijn de deuren opengegaan, er zijn zoveel stromingen

bij gekomen wat weer heeft geleid tot interessante cross-

overs.”

In het nieuwe seizoen krijgt de afdeling Hip Hop/Urban

dance een nieuwe impuls. Vos heeft in Laura van Sonsbeek

een groot talent gevonden die specialist is in Hip Hop en

nadruk legt op persoonlijke aanpak. Vos ziet ook volop

kansen voor meer maatwerk. “Lessen voor kinderen met

een beperking, bijvoorbeeld. Of voor vrouwen ouder dan

35 jaar. Er zijn er zat die geen trek hebben in aerobic of

huppelen. Die zelfbewust zijn en zich bekommeren om een

goede houding en zich cultureel willen ontplooien. Daar kan

dans een hele goede bijdrage aan leveren.”

Heidi Vos geeft leiding aan een team van tien

dansdocenten. Die lesgeven aan zo’n achthonderd cursisten.

Daarvan is tachtig procent onder de achttien jaar. Ze vindt

het belangrijk dat de docenten goed om zich heen kijken

op hun vakgebied. Voor cursisten zijn de Nederlandse

In mei 2013 vertrok Bernadet Schouten als coördinator

van Impulse, nu Kumulus Dans. “Haar erfenis is schoon en

super solide”, zegt opvolger Heidi Vos (Mol, 1968) over de

nalatenschap. Vanaf het aantreden van Schouten was ze als

docent betrokken bij Impulse. “Ik kwam en ben niet meer

weggegaan.”

Wat sprak haar zo aan in de aanpak van haar voorganger?

“Kwaliteit stond voorop, ze was kritisch en stond altijd open

voor nieuwe initiatieven.” En dat wil de nieuwe coördinator

uiteraard graag zo houden. Sinds het vertrek van Schouten

doet ze de coördinatie erbij. Ze geeft tien uur les, voor

coördinatietaken heeft ze zestien uur ter beschikking. Da’s

druk. Ze is blij als ze weer voor de cursisten staat, dat voelt

als thuiskomen.” Trouwens, ook in haar woonplaats Mol

doceert ze nog.

De vraag ligt voor de hand, wil ze het dansonderwijs in

Nederland en België vergelijken? “In België wordt het

kunstonderwijs gesubsidieerd door de overheid en niet door

de stad. Daar betaalt een kind 120 euro voor een heel jaar.

En ze zijn er nog lang niet zo aan het bezuinigingen als hier.

door Emile Hollman foto Perry Schrijvers

DANS/COÖRDINATOR

NOOIT HEEFT DE VLAAMSE HEIDI VOS

GEDROOMD VAN EEN CARRIÈRE ALS

DANSER. ZELFS NIET TOEN ZE NAAR DE

DANSACADEMIE IN TILBURG GING. HAAR

ENIGE DOEL WAS OM ER TE VERTREKKEN

ALS GEDIPLOMEERD DANSDOCENT. “DAT

HEET EEN ROEPING”, LACHT ZE IN HAAR

KANTOOR IN KUMULUS-WEST.

43

DANS DE ROEPING

VAN HEIDI VOS

is veel concurrentie in de danswereld. Daarom moet de

kwaliteit er hier vanaf spatten. Bij binnenkomst moeten

ouders zien waarom ze hun kind hier naar toe brengen:

we hebben mooie danszalen, organisatorisch en facilitair

steken we ver boven de concurrentie uit en bovendien staan

we voor kwaliteit, ondernemerschap en ruimdenkendheid.

En kunnen we hier combinaties maken met andere

dansdisciplines, beeldende kunsten, theater of de

muziekschool. We hebben bijvoorbeeld een prachtig project

kunnen doen met onze fotografiedocent Humphrey van ’t

Hul. We hebben alles in huis om van zo’n cursus iets heel

bijzonders te maken. Dat maakt het verschil.”

Dansdagen, het belangrijkste feestje in de danswereld dat

elk jaar in Maastricht wordt gehouden, wat hoog gegrepen

maar docenten kunnen er de belangrijkste voorstellingen

van het afgelopen jaar zien. Vos ziet het ook als haar taak om

de dansafdeling te verknopen met allerlei initiatieven in de

regio. “De buitenwereld is mega belangrijk. We kunnen het

ons niet meer permitteren om ons op te sluiten achter de

muren van Kumulus. De tijd van louter lesboeren is voorbij.

Onze docenten moeten zich verrijken aan de danswereld

om ons heen. De kwaliteit van de Dansafdeling staat met de

kwaliteit van de docenten. Daarom werken we ook samen

met danser/choreograaf Joost Vroueraets, ICK Amsterdam,

Het Nationaal Ballet en Jazz Maastricht bijvoorbeeld. Er

DANS/COÖRDINATOR

Heidi Vos.

44

M. C. RijsemusVioolbouwer

Werkplaats - verkoop - verhuur - taxaties www.rijsemus.nl

Witmakersstraat 16211 JA Maastricht043 321 91 59www.rijsemus.nlmcrijsemus@live.nl

Martin Rijsemus groeide op in een omgeving waar ambacht en muziek zich verstrengelden: zijn vader was kunstsmid en zijn moeder speelde viool. Sinds zijn vijfde levensjaar han-teert hij zelf de strijkstok. Aanvankelijk onder toeziend oog van de heer Blokbergen, aan de muziekschool van Wagening-en, in 1974 onder begeleiding van professor Berkovitch aan het Conservatorium te Maastricht.

Zijn opleiding tot vioolbouwer heeft hij geleerd bij een leer-meester in Duitsland en aangevuld met een studie aan de vioolbouwschool Mittenwald. Daarnaast heeft hij drie jaar samengewerkt met een Italiaans opgeleide vioolbouwer.

Werkplaats - verkoop - verhuur - taxaties www.rijsemus.nl

45

CURSUSTIPSNWSCOMINGUP!

COMING UPORPHYDICE11, 12 en 13 april in Theater Kumulus. In de de voorstelling Orphydice van de productiegroep van jeugdtheaterschool Partoet wordt de gelijknamige Griekse mythe ontdaan van alle franje. kumulus.nl

PERFORMANCE Zaterdag 19 april 20.00u. en zondag 20 april 14.00u. in Theater Kumulus. De performancegroep Moderne dans en PreDanceAcademy presenteren: Entitled to a different reality The1. www.kumulus.nl

OPEN DAGEN EN PRESENTATIESZondag 29 juni Muziekschool en Kumulus Dans 11.00 - 14.00 uurWeekend 6 en 7 septemberFestival Bruis; presentaties door Centre Céramique en Kumulus in de Zazou-tent op het festivalterrein.Zondag 14 septemberOpen dag Beeldende kunsten, Theaterschool en Dans. Tevens deelname aan het Parcours op deze dag. kumulus.nl

OPENLUCHTCONCERTZondag 6 juli organiseert Kumulus Muziekschool met de Kunst en Cultuurraad Valkenburg in het Openluchttheater Valkenburg a/d Geul een concert. Aanvang 15.00u. Het programma zal op de website gepubliceerd worden.

tekenen tot meer specifieke onderwerpen zoals werken met verftechnieken en andere thema’s. Ook is er een klein aanbod studentencursussen. Deze worden ook in het Engels aangeboden.

VOOR DE ALLERKLEINSTE KUNSTENAARS: Hand in hand (4+)Wat is er leuker dan samen met je pappa, mamma, opa of oma naar de Kinderacademie van Kumulus te komen? Hier maak je samen mooie dingen van papier, verf, klei en andere spulletjes. Zo wordt jij al op jonge leeftijd een echte kunstenaar. Docente: Jenny Albertz. Kijk op www.kumulus.nl voor meer info.

MIME Is mime spelen jouw ding?Mime is een vak apart en vooral spannend om te doen. In het komende cursusseizoen biedt Kumulus Theaterschool een korte cursus mime spelen aan, gegeven door Donçi Banki. Jij beleeft gegarandeerd heel veel plezier met dit specifiek soort toneel. Hou de website in de gaten www.kumulus.nl

DANSVOORSTELLINGENZaterdag 5 april Kleuterdansvoorstelling van Nicole Senden, om 14.00 en 16.00u. in Theater Kumulus.Paasweekend Moderne dans voorstelling van Yvette van der Slik, za. 19 april om 20.00u. en zo. 20 april om 11.30u. en 14.00u. in Theater Kumulus.Zaterdag 28 juni Flamenco en klassiek ballet van Marta Flendrig en Brigitte Ramaekers in Theater Kumulus.kumulus.nl

OPEN LES DANSOp maandag 7 en woensdag 9 juli zijn er open lessen bij Heidi Vos (klassiek ballet en jazzdans). Geïnteresseerden zijn welkom. Voor locaties en tijden, check www.kumulus.nl

CURSUS NWS

BEELDENDE KUNSTEN Korte cursussen en workshopsOm beter in te spelen op de vraag van onze klanten organiseren we in het komende cursusseizoen geregeld korte cursussen en workshops. De inhoud varieert van kennismaken met b.v. schilderen en

KERAMIEKMaak kennis met keramiekBen je geïnteresseerd in werken met klei? Wil je zelf eens ervaren hoe het is om je eigen keramiekcreatie te maken? Schrijf je dan in voor deze korte kennismakingsworkshop Keramiek Portrait. In deze workshop leer je de basistechniek. Je krijgt inzicht in de anatomie van het menselijk hoofd en de verhoudingen daarvan. Je leert werken met gereedschappen, materialen en technieken. Stap voor stap leer je een menselijk hoofd van klei maken. En heb je na deze korte cursus de smaak helemaal te pakken? Schrijf je dan meteen in voor de cursus Keramiek (start september 2014).Docente: Marie-Claire Krell. Za. 12 en 19 april van 10.00 – 14.00 uur. Meer info via kumulus.nl

HIP HOP Vernieuwd aanbodMet ingang van het nieuwe cursusseizoen komt Kumulus Dans met een geheel vernieuwd aanbod Hip Hop/Urban dance. Laura van Sonsbeek is de nieuwe docente. Het aanbod bestaat uit Hip Hop boys only, Feminin Hip Hop, Hip Hop Freestyle, Allround Hip Hop en de performancegroep Hip Hop. De street – en breakdance lessen van Benito Dean en zijn team komen hiermee te vervallen.

TALENTEN ZIJN WELKOMtalentenopleidingenHeb jij interesse om een kunstvakopleiding te volgen? Bij Kumulus kun je je hierop voorbereiden in de disciplines muziek, dans, theater en beeldende kunsten. Een speciaal samengesteld lesprogramma zorgt ervoor dat je goed en allround voor de dag kunt komen op de spannende audities. Kijk op www.kumulus.nl/talentenopleidingen.

4646

47

1. Wie is Marie-Claire Krell?

“Ik kom oorspronkelijk uit Duitsland,

Westerwald. Dit is een zeer uitgestrekt

bosrijk gebied en klei is er een

belangrijke grondstof. Ik kom uit een

artistiek gezin en ben zo als het ware

tussen klei en kunst opgegroeid. Ik

wilde eigenlijk theatervormgeving

gaan studeren. Na mijn eerste jaar

aan de Academie voor Beeldende

Kunsten in Maastricht heb ik toch voor

de richting autonoom gekozen. Dat is

breder en ik voelde me er vrijer door.

Ik wil mijn ideeën zo vormgeven dat

ik een eigen wereld creëer waarin de

bezoeker de toneelspeler kan zijn.

Dat is net een andere invalshoek dan

theatervormgeving.”

2. Hoe ben je kunstenaar geworden?

“Met mijn afstudeerproject behaalde ik

de Gilbert de Bontridderprijs. Als je een

prijs hebt gewonnen dan volgen daar

meestal opdrachten uit. Geweldig want

op deze manier kon ik direct met mooie

projecten aan de slag, zoals bijvoorbeeld

in de tentoonstellingsruimte Moira in

Utrecht. Ik baseerde mijn installatie

op het verhaal van Moira, de Griekse

godin van het lot en maakte er een

driedimensionaal stripverhaal van. Twee

van de drie zussen stonden direct achter

de deur als je de ruimte binnentrad,

confronterend dichtbij. De derde zus zag

je door middel van een projectie langs

het raam vallen. De symboliek laat zich

raden als je het verhaal van de mythe

kent: de drievoudige persoonlijkheid

van Moira bepaalt de levensloop. Klotho

spint de levensdraad, Lachesis deelt het

lot toe en Atropos snijdt de draad door.”

3. Waar haal jij je inspiratie vandaan?

“Meestal krijg ik inspiratie als ik

midden in de nacht wakker word.

Ik zie het beeld dan voor me. Na dit

eureka-moment begint het proces

van nadenken. Ik geef het werk

verschillende lagen, ieder met een

eigen betekenis. Ik probeer het beeld

zelf zo naïef mogelijk te houden. Het

mooie is dat op die manier anderen er

weer hele andere dingen in zien. Ik laat

ruimte voor degene die het kunstwerk

ziet.”

4. Hoe ontstaat jouw werk?

“Ik vertelde net over hoe de inspiratie

tot me komt en hoe het proces dan

verder gaat. De drang om het dan ook zo

te gaan uitvoeren is heel groot. Bij het

daadwerkelijke maakproces ontstaan

ook steeds weer interessante dingen

ter plekke. Daarom probeer ik rustig

te blijven en te onderzoeken wanneer

ik de volgende stap kan zetten. Dan

verkeer ik soms in een soort staat van

zenboeddhisme.”

5. Werk je ook wel eens samen met

andere kunstenaars?

“In het atelier ben ik alleen aan

het werk. Maar voor projecten of

tentoonstellingen streef ik er toch altijd

naar om samenwerkingsverbanden op

te zetten of te onderhouden. Hierbij

beweeg ik mij wel meestal binnen het

gebied van de beeldende kunsten.”

6. Wat vind je van het beeldende

kunstenklimaat in Maastricht?

“Er zijn in de laatste drie jaar op

cruciale posten flink veel veranderingen

geweest. De Van Eyck, Marres en

TIEN VRAGEN VOOR…

MARIE-CL AIRE KRELL

BEELDENDE KUNST/MARIE-CLAIRE KRELL

door Zelinda Meli foto Perry Schrijvers

48

s

o

n

d

j

f

M

a

M

jvolg ons op twitter, facebook en via de nieuwsbrief

10%korting voor

Kumulus cursisten

Op vertoon van je Kumulus-pas ontvang je 10% korting op speciaal geselecteerde voorstellingen.Ga voor het aanbod naar www.tahv.nl/kumulus.

49

het Bonnefantenmuseum kregen

nieuwe directeuren. Dat betekent

nieuwe invalshoeken. Nu wordt er

weer meer lokaal talent gepromoot.

Jonge exposanten zoals Chaim van

Luit, Astrid Mingels, Sanne Vaassen

en Joep Vossebeld krijgen nu ook

hier de kans hun werk te tonen aan

een breed publiek. En er staat al een

nieuwe enthousiaste groep klaar om af

te studeren aan wat - niet voor niks -

onder studenten de beste opleiding van

Nederland wordt genoemd.”

7. Hoe ben je bij Kumulus terecht

gekomen?

“Ik was op een verjaardagsfeestje van

een vriendin. Daar ontmoette ik schilder

Marte Hameleers die me over haar

werk bij Kumulus vertelde. Zij was net

bij Kumulus begonnen met het geven

van aquarel-cursussen. Ik heb gelijk

gesolliciteerd en tot mijn stomme

verbazing kon ik meteen op gesprek

komen.”

8. Wat kunnen cursisten bij jou leren?

“Ik leer ze de techniek en help met het

ontwikkelen van een artistiek concept.

Je techniek moet immers aansluiten

bij het werk dat je wilt maken. De

basis moet wel kloppen maar dat

betekent niet dat je alles moet kunnen

of geen fouten mag maken. De grote

keramisten hebben hun eigen techniek

ontwikkeld door constant hun fouten

te onderzoeken. Ze hebben zich als het

ware de fout eigen gemaakt. Dan gaat

het weer goed.”

9. Wat vind je van de werkplaats bij

Kumulus?

“Die is in een woord top te noemen.

Zowel het keramieklokaal als de

glazuurwerkplaats is zo groot en

uitgebreid. Dat vind je nergens in de

wijde omtrek. Zelfs niet in België waar

relatief goede werkplaatsen zijn. De

hoge kwaliteit van lokaal en werkplaats

is de verdienste van keramiekdocente

Natascha Rieter, die de glazuren zelf

aanmaakt. Het is een heel bijzonder

vak op zich. Ik ben hier erg enthousiast

over.”

10. Wat zijn je toekomstplannen?

“Rustig blijven en kijken wanneer ik

de hendel to the next step in beweging

moet zetten. Zo makkelijk is dat.”

“RUSTIG BLIJVEN EN WACHTEN OP HET MOMENT

DAT IK DE VOLGENDE STAP KAN ZETTEN.”

s

o

n

d

j

f

M

a

M

jvolg ons op twitter, facebook en via de nieuwsbrief

10%korting voor

Kumulus cursisten

Op vertoon van je Kumulus-pas ontvang je 10% korting op speciaal geselecteerde voorstellingen.Ga voor het aanbod naar www.tahv.nl/kumulus.

Marie-Claire Krell (30) is sinds

september 2013 werkzaam

als docente bij Kumulus

Beeldende kunsten. Daarnaast

is Marie-Claire mede-oprichter

van Stichting Beelden op het

Vrijthof waarmee ze sinds

2011 eenmaal per jaar een

groot project op het Vrijthof

realiseert. Doel daarvan is de

onmiddellijke confrontatie van

kunst met een groot publiek tot

stand te brengen.

www.marie-claire-krell.nl

BEELDENDE KUNST/MARIE-CLAIRE KRELL

50

D O E N lijm

proeven en veertjes

voelen

“Hallo, hallo, daar ben je dan.” In peuterspeelzaal De

Uppedöpkes zingen Nikki Gulikers en Annick Keehnen dit

lied om beurten voor elk kindje in de groep. De peuters

zingen zelf mee, de een wat uitbundiger dan de ander.

Hoogtepunt is de afsluiter van iedere begroeting: vol vuur

stampt iedereen met de voeten op de grond als Nikki en

Annick “boem, pats” roepen.

Nadat alle kinderen zijn toegezongen, mogen ze raden

wat er in de ‘doos met muziekjes’ zit, die Annick en Nikki

hebben meegenomen. Het blijken trommeltjes te zijn. De

peuters slaan erop zo hard ze kunnen, om even later met

één vinger de trommel te laten fluisteren. Daarna gaan

ze aan de slag met papier en lijm. Ze scheuren het papier

in stukjes en plakken die op een masker. Een gekleurd

veertje maakt het helemaal af.

Annick en Nikki zijn twee van de zes docenten die nu

stage lopen om de lessenreeks Get Lekkers te kunnen

aanbieden in peuterspeelzalen en de groepen 1 en 2 van

basisscholen. Het project is onderdeel van het programma

Toon je Talent van Kaleidoscoop, dat tot 2016 op zo’n

twintig scholen in Maastricht loopt. Omdat het aantal

deelnemende scholen snel is gestegen, zijn er meer

docenten nodig. Daarnaast wil Kaleidoscoop, de afdeling

cultuureducatie van Kumulus, de methodiek van Marijk

Greweldinger breder toegankelijk maken door nieuwe

docenten op te leiden.

De lessenreeks Get Lekkers maakt op een laagdrempelige

manier een verbinding tussen de taal van het woord, de

muziek, de beweging en het beeld. Nikki: “Get Lekkers

plaatst de combinatie kunst en peuters in een breder

SPELENDERWIJS IN AANRAKING KOMEN MET KUNST EN CULTUUR,

VIA DE TAAL VAN DE LETTERS, DE NOTEN, DE STAPPEN EN DE

PLAATJES. DAT IS HET DOEL VAN GET LEKKERS, HET TAALPROJECT

DAT MARIJK GREWELDINGER BEDACHT EN DAT NU DE BASIS VORMT

VAN HET TOON JE TALENT-PROGRAMMA VAN KALEIDOSCOOP.

door Meyke Houben foto’s Jonathan VosNikki Gulikers.

51

D O E N

KALEIDOSCOOP/TOON JE TALENT

perspectief. De kleintjes worden door Marijk op een

heel ‘volwassen’ manier benaderd. Voor mij was dat

nieuw.” Tijdens de lessen gaan de kinderen zingen,

dansen, tekenen, verhalen vertellen, kijken, luisteren

naar instrumenten en theater maken. Ter afsluiting van

het project is er een concert voor alle deelnemende

groepen samen, mogelijk gemaakt dankzij de intensieve

samenwerking met professionele musici.

Nikki en Annick, beiden opgeleid aan het Conservatorium

als pedagogisch muziekbeoefenaar, zeggen veel te hebben

geleerd van hun stage. Annick: ”Bij Get Lekkers gaat het

niet alleen om muziek, maar ook over beeldende kunst.

Tot voor kort was dat voor mij een blinde vlek. Bij een les

over de winter gebruikten we een prent van Bruegel. Kon

me eerst niet zo boeien, maar door de methodiek van

Get Lekkers heb ik geleerd daar eens echt goed naar te

kijken en te bedenken hoe we die prent in onze les konden

gebruiken. Die andere manier van observeren heeft mij

zelf verrijkt.”

Get Lekkers bestaat uit zes lessen van drie kwartier. De

opbouw is telkens hetzelfde, de invulling verschilt per

keer. Nikki: ”We werken met thema’s, zoals winter of

carnaval. Vaste elementen zijn het welkomstlied, onze

‘theaterdoek’, de doos met muziekjes en het onderdeel

beeldend. Dat komt elke les terug, maar daarnaast

voegen we ook iedere keer iets nieuws toe. Voor peuters

is die herhaling heel belangrijk. In het begin zie je dat de

meesten nog wat aarzelen om mee te doen, nu weten ze

wat er komen gaat en zingen ze volop mee.”

De peuters van De Uppedöpkes leggen intussen hun

maskers te drogen in de vensterbank. Een jongetje steekt

voorzichtig de lijmkwast in zijn mond, maar trekt hem

er met een vies gezicht weer uit. Annick: “Het fijne is,

dat je bij deze lessen niet zo strak in een stramien zit.

Als er iets gebeurt in de groep, passen we daar de les

op aan. Neem het veertje voor op het masker. Wij wilden

dat gewoon uitdelen. Maar nee: de aanraking daarmee,

het zachte gekriebel, dat leidde bij de peuters tot totale

verwondering. Prachtig om te zien. Zo kom je in deze

lessen steeds terug bij de kern.”

Annick Keehnen.

52

Experience the Sound of Quality

Muziekcentrale

www.adams.nlAdams Muziekcentrale Aziëstraat 17-19 6014 DA Ittervoort

Nergens ter wereld staat een muziekwinkel waar

met zo veel passie voor de blaas- en slagwerkmuziek

wordt gewerkt als bij Adams Muziekcentrale.

Onderscheidend door de grote keuzemogelijkheid,

omdat geen instrument hetzelfde is.

Met een zeer hoog aangeprezen reparatieatelier, waar

onder andere Marcus Miller zijn instrumenten laat

reviseren. Daar waar muzikanten u adviseren en u

altijd ontvangen wordt met een zuidelijke hartelijkheid.

53

KUMULUS/STARS

PASCALE BRUINEN

Na twee cursussen te hebben gevolgd aan Kumulus

Schrijversschool waagde Pascale Bruinen het er op.

Bruinen, in het dagelijks leven officier van justitie

bij Parket Maastricht, startte een eigen blog

(www.coolcolumns.nl) en probeerde plek te vinden

voor haar stukken. In 2012 kreeg ze een eigen column

in het Algemeen Dagblad. Inmiddels heeft Bruinen

(Kerkrade, 1964) een contract getekend bij uitgeverij

De Fontein. Onder de (voorlopige) titel Mijn eerste lijk is

gelukkig vers zal ze de lotgevallen van een officier van

justitie beschrijven. Het boek zal begin 2015 verschijnen.

ELINE HENSELS

De 15-jarige celliste Eline Hensels uit Simpelveld

behaalde in februari de eerste prijs tijdens het

prestigieuze Prinses Christina Concours in de categorie

15 tot 19 jaar. In 2012 won ze ook al een eerste prijs

tijdens de regiofinales van het concours. Bovendien kreeg

ze toen van de vakjury de prijs van het Limburgs Symfonie

Orkest.

Eline kreeg haar eerste lessen van haar moeder toen ze

vier jaar oud was. Twee jaar later begon ze met spelen

bij Kumulus muziekschool. Nu studeert ze bij Alexander

Petrasch aan het Conservatorium Maastricht. Ook is

ze vanaf de oprichting eerste celliste van het Limburgs

Jeugdsymfonie Orkest Amikejo.

KUMULUSSTARSIN DEZE RUBRIEK BIEDEN WE EEN PODIUM

AAN DIEGENEN DIE IETS BIJZONDERS HEBBEN

GEPRESTEERD. MÉT BACK UP VAN KUMULUS.

DEZE KEER RUIM BAAN VOOR…

Experience the Sound of Quality

Muziekcentrale

www.adams.nlAdams Muziekcentrale Aziëstraat 17-19 6014 DA Ittervoort

Nergens ter wereld staat een muziekwinkel waar

met zo veel passie voor de blaas- en slagwerkmuziek

wordt gewerkt als bij Adams Muziekcentrale.

Onderscheidend door de grote keuzemogelijkheid,

omdat geen instrument hetzelfde is.

Met een zeer hoog aangeprezen reparatieatelier, waar

onder andere Marcus Miller zijn instrumenten laat

reviseren. Daar waar muzikanten u adviseren en u

altijd ontvangen wordt met een zuidelijke hartelijkheid.

foto Nico Bastens.

foto Majankafotografie.

54

Koop uw tickets nu online!

Nu ook inEuroscoopLanaken

Pro

gram

ma

onde

r vo

orbe

houd

. Mee

r in

fo &

dat

a op

web

site

.

LONDON

Ingeleid door Fred Brouwers

Europaplein 35, 3620 Lanaken • 089 73 10 88

WWW.EUROSCOOP.BE

programma

2014

RigolettoComponist Verdi

Opéra Bastille Paris

La Fianculla Del WestComponist PucciniOpéra Bastille Paris

Manon LescautComponist Puccini

Royal Opera House London

La TraviataComponist Verdi

Opéra Bastille Paris

20/04 15/05

24/0617/06

/ /

/ 6/

Euroscoop_Lanaken_KumulusMag_210x297_Afloop_Opera_April.indd 1 20/02/14 18:56

55

PostadresKumulus

Postbus 1992

6201 BZ Maastricht

Telefoon en e-mailInformatiebalie (043) 350 56 69 of

(043) 350 56 56 info@kumulus.nl

Kaleidoscoop: (043) 350 56 64

info@kaleidoscoop.net

KunstActief: (043) 350 56 81

info@kunstactiefmaastricht.nl

Internetwww.kumulus.nl

www.kunstactiefmaastricht.nl

www.kaleidoscoop.net

ColofonUitgave: Kumulus

Vormgeving: Obidesign/Annebeth Nies

Fotografie: Humphrey van ‘t Hul, Perry Schrijvers,

Jonathan Vos

Coverfoto en achterzijde: Perry Schrijvers

Teksten: Ank Aerts, Jac van den Boogard,

Emile Hollman, Meyke Houben, Zelinda Meli

Commercie: House of Communications/

Lidia Janevski

Hoofdredactie: Zelinda Meli

Eindredactie: Emile Hollman

© Copyright 2014, Kumulus

Aan de uitgave van dit magazine is uiterste zorg besteed, zij

is echter informatief. Aan drukfouten en/of onvolledigheden

kunnen geen rechten worden ontleend.

NEEDTOKNOW

Koop uw tickets nu online!

Nu ook inEuroscoopLanaken

Pro

gram

ma

onde

r vo

orbe

houd

. Mee

r in

fo &

dat

a op

web

site

.

LONDON

Ingeleid door Fred Brouwers

Europaplein 35, 3620 Lanaken • 089 73 10 88

WWW.EUROSCOOP.BE

programma

2014

RigolettoComponist Verdi

Opéra Bastille Paris

La Fianculla Del WestComponist PucciniOpéra Bastille Paris

Manon LescautComponist Puccini

Royal Opera House London

La TraviataComponist Verdi

Opéra Bastille Paris

20/04 15/05

24/0617/06

/ /

/ 6/

Euroscoop_Lanaken_KumulusMag_210x297_Afloop_Opera_April.indd 1 20/02/14 18:56

56