Ingenieurs en ons eten - ie-net.be · organisatiepsychologie, kneedden hem tot de mensgerichte...

Nr. 5 - december 2012Magazine voor slimme oplossingen

Tweemaandelijks tijdschrift van

Ingenieurs en ons eten� Landbouw

met minderpesticiden

� Aroma’scombineren met foodpairing

� Debieringenieurvan Westmalle

� Warmtetransportper truck

3ILYA • december 2012

VOORWOORD

‘‘December en januari zijn de maanden waarin de tafel, in zijn meest verscheiden vormen,een centrale plaats inneemt. Sterrenchefs stellen een indrukwekkende reeks van menu’svoor. “De tafel” kent een onuitputtelijke reeks uitvoeringsvormen en is een onschatbare

bron van inspiratie voor kunstenaars, interieurarchitecten en vormgevers. “Tafelen” is zo oudals de mensheid zelf en kent opnieuw, de meest oneindige variatie aan verschijningsvormen:gaande van het etentje met twee jong verliefden tot het staatsdiner, en daar tussenin situerenzich de werklunch, de snelle hap, een walking diner aan hoge staantafels, de maaltijden in eenwooneenheid van een rusthuis, het kerstmaal voor daklozen en kansarmen, en nog zoveelandere. Zowel “de tafel” als “tafelen”, staan symbool voor het bijeenkomen van mensen, hetdelen van ideeën, de informatie, het overleg en het eten. Beseft u dat ingenieurs er steedsdirect of indirect bij zijn?

In de frontlinie van “eten”, staat de chef-kok. Hij stelt de maaltijd samen en bereidt de spijzen.Achter en rond hem staan een ganse rij specialisten die allen een bijdrage hebben in degerechten die op uw bord komen of de drank die in uw glas ingeschonken wordt. En in dezeomkadering vinden we ook industrieel, burgerlijk en bio-ingenieurs. Ze zijn er actief omlandbouwproducten op de meest milieuvriendelijke wijze en met het grootste rendement telaten groeien en om nieuwe innovaties te introduceren. Of om ze zonder smaakverlies teverwerken of ook om de processen in de meest uiteenlopende omstandigheden zo veiligmogelijk te laten verlopen. We hebben zelfs collega’s die echt aan het roer staan om bier tebrouwen en wijn te maken. Ingenieurs werken jaar in jaar uit aan uw tafel. Diteindejaarsnummer van ILYA laat enkelen van hen aan het woord.

“Tafelen” betekent mensen bij elkaar brengen, elkaar beter leren kennen, verdiependegesprekken voeren of verbredende inzichten verwerven. In de hedendaagse terminologie hoortdit alles onder de noemer van “netwerken”, het centrale thema van iedere groepering,organisatie of vereniging. Onze ingenieursverenigingen hebben daar een lange en grotetraditie in zowel naar activiteiten als naar het faciliteren ervan toe.

Als bijlage bij ILYA-december bezorgen we u de gids “Ingenieurs in Vlaanderen”. Deze gidsopent met een vernieuwend deel “Toppers over morgen” waarin minister-president KrisPeeters samen met 8 ceo’s die aan de top staan van belangrijke ondernemingen oforganisaties, de uitdagingen voor de ingenieur bekeken vanuit regering en bedrijfslevenschetsen. Daarop volgt informatie over de verenigingen. Het gedrukte boek sluit voor heteerst niet af met de indrukwekkende lijst van 14 000 ingenieurs-leden.

Inderdaad, het onderdeel “Netwerkinformatie - ledeninfo” is vanaf 2013 vollediggedigitaliseerd en dit onder twee vormen. Ieder lid kan vanaf nu, waar hij ook is, wanneer hijdit ook wenst, de ledeninformatie consulteren via een applicatie voor smartphones of tablets,en dit met meer en snelle opzoekmogelijkheden. Praktisch dus voor wie op een netwerkeventzich net niet meer de voornaam van een klasgenoot of het bedrijf van een tafelgenoot kanherinneren. En voor wie graag door het boek bladert, kan dit nog steeds. De klassieke gidskan online geconsulteerd worden.

We wensen u en uw familie veel tafelplezier en leesgenot, een fijne eindejaarsperiode, eenvreugdevol Kerstfeest en een gezond en boeiend 2013, waarin u uw ambities kunt waarmaken.

Hans RomaenGedelegeerd Bestuurder

inge

nieu

rs en

tafe

len

4 ILYA • december 2012

ILYANr 5

december 2012

“Op zoek naar de missing link” 6

Ben Barbé van Janssen Pharmaceutica zoekt innovatie opde rand van de disciplines

DE OMDENkER

De realiteit achterna 30De evolutie van het technisch tekenen van morsige pennen tot 4D

VROEGER EN NU

kNOwhOwInternationale stages van thuis uit (3de deel van Leren met technologie) 19Stage lopen van achter je pc met de Board of European Studentsof Technology (BEST)

Warmte aan huis geleverd 20In Dortmund verwarmt men een zwembad met restwarmte dieper truck geleverd wordt

Actualiteit: technologische vindingenvan Vlaamse bodem 23

DOSSIER : EtEN EN DRINkEN

In de toverdrank gevallen 26John Baekelmans van Cisco zoekt actie bij debrandweer en in de missies van het V-Med team

Ingenieurs over hun hobby’s 33

MENSEN

Adres van de redactieDesguinlei 214 - 2018 AntwerpenT 03 260 08 40E-mail: [email protected]

Verantwoordelijke uitgeverHans Romaengedelegeerd bestuurder ie-net vzw

HoofdredacteurJohan Op de Beeck

EindredactiePeter Ooms

RedactieChristine Huyge, Luc Vander Elst, Peter Van Dijck, WouterPeeters, Erwin Vanvuchelen, An Rekkers

FotograafIvan Mervillie

Coördinatie en contactKarolien Van Wiele, [email protected]. 03-260 08 58

KlankbordgroepJos Vander Sloten, Bart Demol, co-voorzittersJaak Blocken, Ivan Born, Roland Debruyne, Marjan De Mey, Paul de Schepper, Clement Noé, Hans Romaen, Guy Roymans, Luc Taerwe, Thérèse Van Bellinghen, Werner Van Cayseele, Karolien Van Wiele, Johan Vyncke

VormgevingRoland Van [email protected]

ProductieOp de Beeck & [email protected]

DrukDrukkerij Sleurs & PartnersAstridlaan 215 - 3900 OverpeltT 011 80 90 90www.drukkerijsleurs.be

TabletDecom nv‘t Hofveld 6c4 - 1702 Groot-BijgaardenT 02-325 64 [email protected] - www.decom.be

Oplage en verspreidingILYA verschijnt 6 keer per jaar. Het wordt gratis verstuurd naar alle leden.

AbonnementenNiet-leden kunnen een jaarabonnement aanvragen door te mailen naar [email protected]. Prijs binnenland (excl. BTW): 60 EUR. Prijs buitenland (excl. BTW): 90 EUR.

Reclameregietrevi nv Leopold II laan 53 - 1080 BrusselT 02 428 30 [email protected]

Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigden/of openbaar gemaakt dmv druk, fotokopie, inter-net of welke andere vorm dan ook zonder vooraf-gaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

INHOUDCOVERBEELD : © RUTH LAWTON/DREAMSTIME

Het verborgen mechanisme achter ontstekingen 10“Onze voeding is nog nooit zo gezond geweest”, zegt Theo Niewold

Trappist van Westmalle: complexiteit onder controle 14Nieuwe investeringen mikken op een constante kwaliteit van het bier

Ingenieurs en gastronomie: een smakelijke combinatie 16Foodpairing gaat op zoek naar de ingrediënten die samen horen

Technologie dringt pesticiden terug 18Feromoondispensers brengen insecten in de war en verminderen denood aan sproeistoffen

Lid van de Unie van de Uitgevers vande Periodieke Pers

De naakte feiten over onze jobs op jobs.jandenul.com

10:32


Op zoek naar de ‘missing link’

Er zijn ingenieurs die zich vol overgave concentreren op één vakgebied en zich daar steeds verder inverdiepen. Anderen werken eerder in de breedte en bewegen zich in uiteenlopende domeinen vanmenselijke kennis en activiteit. Burgerlijk ingenieur Ben Barbé gelooft dat het combineren van beide– specialiseren én tegelijk inzicht verwerven in meerdere kennisgebieden – leidt tot innovatie en duseen cruciale competentie voor de toekomst is. Zijn eigen traject bewijst dat dit geen dilemma hoeftte zijn. Een basis van ingenieurs- en managementvaardigheden, gemixt met verkenningen vanorganisatiepsychologie, kneedden hem tot de mensgerichte verbeteren transformatiespecialist diehij vandaag is. Voor deze liefhebber van reizen staat de trein symbool voor zijn belangrijksteprofessionele drijfveer: mensen met elkaar verbinden.tekst : Christine huyge - Foto’s : Ivan Mervillie


“Hoe dieper je kennis gaat, hoe meer oplossingen jekunt bedenken, maar daarnaast zie je innovatietoch vaak ontstaan in het raakvlak tussen verschil-lende disciplines”, zegt Ben Barbé. Als ‘CreativeChange Master’, een diploma dat hij haalde via het

creativiteitstraject Creatopia van het Vlaams Centrum voor Kwali-teitszorg weet hij hoe belangrijk het is om bronnen te kunnen com-bineren. Als voorbeeld haalt Ben Barbé de stichter en bezieler aanvan Janssen Pharmaceutica, het bedrijf waar hij zelf al zijn hele loop-baan actief is. “Paul Janssen bezat drie universitaire diploma’s: hijwas medicus, farmacoloog en scheikundige. Dat leverde hem eenunieke kennis op, waardoor hij connecties zag die anderen nietzagen.” Bij de stichter van Biosense, een van de bedrijven uit deJohnson & Johnson-groep waartoe Janssen Pharmaceutica behoort,merkte verbeteringsspecialist Barbé tijdens een kwaliteitsassessmenteenzelfde mechanisme. “De man was zowel beslagen in geneeskundeals micro-elektronica. Een geavanceerd visiesysteem dat het Israëli-sche leger gebruikte om vijandige vliegtuigen neer te halen, paste

hij toe om medische sensoren en software te ontwikkelen die leiddentot 3D-beelden van de binnenkant van het hart. Hierdoor kondenchirurgen bij hartritmestoornissen veel gerichter ingrijpen. Dankzijde technologie wist het bedrijf in de sector van de elektrofysiologieeen voorsprong te nemen op de concurrentie.” Moraal van het ver-haal: door veel te lezen, voortdurend bij te studeren, contacten te on-derhouden met denkers uit eigen of aanverwante bedrijfstakken,andere culturen te leren kennen, vergroot je je referentiekader, waar-door combineren en innoveren eenvoudiger wordt.

Brug naar de mensZo verliep het ook bij Ben Barbé, vandaag actief als senior directorglobal strategy and business excellence bij Janssen Pharmaceutica.In zijn zoektocht om met verbeteraanpakken meer impact te gene-reren, was 2006 voor hem een kanteljaar. “Voordien had ik al ge-merkt dat hoge scores op bijvoorbeeld het EuropeseEFQM-zelfevaluatiemodel voor business excellence niet noodzake-lijk een hoog niveau van betrokkenheid bij de medewerkers †

DE OMDENKER


garandeert, noch een innovatieklimaat op-levert dat je in staat stelt snel op veran-

deringen in te spelen.” Ben Barbé beseftedat er iets ontbrak om de brug naar de

mens te slaan en hij ging op zoek naar die ‘missinglink’. In het begin van zijn carrière had een voorvalhem daartoe al een belangrijke impuls gegeven.“We hadden in Geel net een derde productie-een-

heid opgezet. Op vraag van de vice-president productiezocht ik naar een manier om de toevloed aan data te valoriseren diede plc-sturingen van de reactoren ons opleverden.” Ben Barbé zettetoen een six sigma-achtig systeem op dat aan de hand van statistischetechnieken toeliet het totale proces beter onder controle te krijgenen het rendement te verhogen. “Tot mijn grote verbazing interpre-teerden de operatoren deze manier van werken helemaal niet als eenleer- en verbeteropportuniteit, maar als een controle vanwege hetmanagement op hun werk en handelingen. Dat is mij altijd bijgeble-ven: als je je medewerkers niet voldoende betrekt bij je plannen endeze niet transparant maakt, is de kans groot dat je doelstellingeneen heel andere interpretatie krijgen.”

Ideeën verankeren in het breinNu, dertig jaar later weet Ben Barbé dat het realiseren van betrok-kenheid dé cruciale factor bij veranderingsmanagement is en kan hijdat ook vanuit de neurowetenschap verklaren. “Inzicht in de werkingvan ons brein verklaart tevens waarom het ‘burning platform’-scena-rio bij veranderingen, het creëren vannoodwendigheid en angst, niet werkt.Als we nieuwe informatie binnenkrij-gen, vergelijkt ons brein die met de ge-gevens die door middel vanneuronenconnecties al stevig veran-kerd zijn. Als het nieuwe conform is met wat al vastligt, voel je je com-fortabel; verschilt het daarmee, dan worden vanuit de amygdalae –twee amandelvormige kernen van neuronen in het brein – onze meestprimitieve hersendelen aangestuurd. Er ontstaan vervolgens hevigeemoties, zoals ontkenning en angst, en we voelen ons bedreigd. Omdat tegen te gaan, is het belangrijk mensen zelf ideeën te laten op-bouwen, ze zelf conclusies te laten trekken, een proces dat je kuntbegeleiden door bijvoorbeeld de juiste vragen te stellen. Informatiedie op die manier in het brein komt, wordt ‘gehardwired’ waardoorde reacties minder hevig zijn. Dit proces kan je nog versterken doorregelmatig vragen te stellen: hoe gaat het nu met wat we vorige weekhebben besproken? Met die aandacht zorg je voor een verdere ver-sterking van de ontstane verbinding tussen de neuronen.”

Connectie is van levensbelangIn 2006 vond in Antwerpen een tweedaags Europees Kwaliteitscon-gres plaats. Het was revolutionair van opzet. Er werden kleine groepen

gevormd die van en met elkaar leerden, zonder ex-cathedralezingen.“Ik nam deel aan een traject over het ontwikkelen van een visie en wegebruikten de surrealisten als inspiratiebron. ‘Als je het kunt dromen,kun je het waarmaken’, is een van hun beginselen. Dat principe werktook in een organisatiecontext. We vergaten het klassieke ontstaans-proces van een visie en vertrokken, via allerlei associatie- en creativi-teitsoefeningen, vanuit onze eigen ervaring en indrukken. Dat wastotaal nieuw voor mij. Ik maakte ook kennis met het ‘Creative ProblemSolving’-proces van Sydney Parnes, waarbij divergerende en conver-gerende fases (eerst veel ideeën genereren, vervolgens selecteren enkiezen) elkaar opvolgen. Omdat het een ervaringsgebaseerd trajectwas, ben ik nooit vergeten hoe dat werkt. Zoiets is bij een gewone cur-sus ondenkbaar.” Later dat jaar maakte Ben Barbé kennis met AndréPelgrims, onder meer gespecialiseerd in het begeleiden van groeps-processen. “Ik zocht tijdens een driedaagse naar een manier om metons business excellence team meer slagkracht te krijgen in de organi-satie. Pelgrims observeerde onze manier van werken. Hij brachtnieuwe concepten aan, die we dan tijdens een volgende meeting uit-probeerden.” Ben Barbé was opnieuw een belangrijke ervaring rijker:“Tientallen agendapunten afwerken op drie dagen heeft geen enkelezin. Breng dat terug, zo leerde de coach ons, naar pakweg één puntper halve dag, pas de werkvorm zo aan dat je diepgang creëert, con-nectie maakt met het thema én met elkaar en vertrek van de mens enzijn energie, niet vanuit een droge lijst met agendapunten. De impactvan de boodschappen is dan oneindig veel groter en bovendien resul-teert het proces in meer betrokkenheid.” Dit versterkte Ben Barbés

eerdere observaties dat in de mense-lijke relaties een arsenaal aan mogelijk-heden schuilgaan die bedrijven ampergebruiken. Sindsdien zien zijn meetingsen trajecten er totaal anders uit: “Ik laatde kwaliteits- en leiderschapsteams die

ik begeleid niet alleen rond een tafel, maar ook in een zithoek verga-deren, ik houd wandelvergaderingen en pas icebreakers, bevragings-en intervisietechnieken toe die ervoor zorgen dat de deelnemers con-nectie maken met het thema en met elkaar.”

Plan van aanpak voor transformatieDe zoektocht naar meer slagkrachtige verbetertechnieken bracht BenBarbé, vanaf 2006, ook in contact met transformatie. In die richtingheeft hij ondertussen veel expertise én een eigen manier van werkenopgebouwd. Transformatie is een bijzondere vorm van verbeteren.“In een wereld die aan een nooit geziene snelheid verandert, zijn erbeperkingen aan wat klassieke verbeteren veranderingsmethodolo-gieën kunnen bereiken”, zegt Ben Barbé. “Meestal zijn die ontworpenom één dimensie van een organisatie, bijvoorbeeld één proces ofenkel de structuur, te veranderen. De methoden in sequentie toepas-sen zou veel tijd vragen en houdt bovendien een risico op subopti-malisatie in. Transformaties bieden een alternatief: de oefeningen

“Vertrek vanuit de mens en zijnenergie, niet van een droge lijst

van agendapunten”

DE OMDENKER

laten toe verschillende dimensies van een organisatie tegelijk en ineen beperkt tijdsbestek te veranderen. Transformaties vereisen in-spirerend leiderschap en het vermogen om verschillende competen-ties te integreren, zoals inzicht in kwaliteits- en innovatietechniekenen de kunst om mensen rond een nieuw project samen te brengen.Transformaties zijn zo ingrijpend dat ze alleen maar kans op slagenhebben als alle medewerkers in een afdeling of organisatie echt bijde veranderingen betrokken zijn.” De interesse van Ben Barbé in dezenieuwe dimensie van kwaliteitsdenken en -bewustzijn, gevoed doorzijn zoektocht naar andere manieren van werken, kreeg een boostna zijn bekroning tot European Quality Leader of the Year. Tijdensde uitreiking in Praag hield de Amerikaanse transformatiegoeroeSteve Hacker een inspirerende voordracht. “Hacker en andere trans-formatiespecialisten, zoals de Japanner en gewezen MIT-professorShoji Shiba, de Nederlander Marius Buiting en de Fransman BetrandJouslin de Noray, spoorden me aan op de kar te springen.” Wat BenBarbé ondertussen ook heeft gedaan. Hij bestudeerde uitgebreid be-staande transformatiestrategieën en -cases. Hij ontwikkelde vervol-gens instrumenten én een algemeen plan van aanpak dat teams enafdelingen in zijn bedrijf toelaat zelf een transformatieplan te makenen dat ook succesvol te implementeren.

Zorg op afstandHet leeuwendeel van de transformaties die vandaag plaatsvinden of

in de literatuur beschreven zijn, ontstaan uit pure noodzaak. Een be-drijf dreigt ten onder te gaan, bijvoorbeeld omdat een nieuwe intre-der of concurrent een revolutionaire technologie introduceert.Omwentelingen voorzien en er tijdig op inspelen, is een comfortabe-ler uitgangspunt. “Demografische, technologische en sociale ontwik-kelingen zullen de medische én de farmaceutische sector in detoekomst voor serieuze uitdagingen plaatsen”, meent Ben Barbé. Metde grote massa babyboomers die straks allemaal met pensioen zijn,en een kleiner wordende groep dokters en verpleegkundigen omvoor hen te zorgen, zal zorgverlening meer dan nu technologieafhan-kelijk zijn. Telematica en robotica zullen zorg op afstand en zelfmo-nitoring mogelijk maken, bijvoorbeeld via apps op smartphones. Wekunnen intelligente blisters en verpakkingen verwachten, die ervoorzorgen dat patiënten hun medicatie juist en tijdig innemen. Ook ishet niet ondenkbaar dat patiënten in de toekomst, in plaats van eengewone pil, kunnen kiezen voor een hypertechnologische variant diemeet wat er met het lichaam aan de hand is en zijn actieve bestand-deel vrijgeeft waar en wanneer dat nodig is. “Als farmaceutisch be-drijf houden we al deze denkpistes en evoluties in het oog, weonderzoeken nieuwe technologieën en sluiten allianties met bedrij-ven die op deze terreinen actief zijn. Kennis van transformatie komtons daarbij goed van pas.” �


DE OMDENKER

Meer info op : www.ie-net.be/ilya201205

Ingenieur Ben Barbé, senior director global strategy andbusiness excellence bij Janssen Pharmaceutica, houdt vantreinen en treinreizen. Mensen met elkaar en met hun werkverbinden, is in zijn carrière een belangrijke drijfveer.

11

DOSSIER

“in tegenstelling tot wat veel mensen denken, is onze voe-ding nog nooit zo veilig geweest”, meent Theo Niewold.“Onze voeding is in het algemeen van hoge kwaliteit enwordt streng gecontroleerd. Vaak worden ongefundeerdestellingen de wereld in gestuurd. Denken we bij voorbeeld

aan het gerucht dat additieven gevaarlijk zouden zijn en hyperac-tiviteit bij kinderen veroorzaken. Dat is klinkklare nonsens. Addi-tieven maken onze voeding juist gezonder. Ik durf zelfs te stellendat additieven meer levens hebben gered dan penicilline. Het feitdat voeding sterk samenhangt met onze levensstijl, maakt het he-laas vaak moeilijk om sluitende conclusies te trekken. Het is nietomdat er een associatie is, dat er ook een causaal verband is.”

Ontstekingsmechanisme

In het vak Epidemiologie van de voeding, leert Theo Niewold toe-komstige bio-ingenieurs van de KU Leuven hoe ze associaties encausale verbanden kunnen detecteren. Theo Niewold: “We selec-teren een grote groep mensen, analyseren hun voeding en gaanvervolgens na of ze al dan niet gezond zijn. Zo ontdekken we al-lerhande associaties. Er is echter pas een causaal verband als ereen mechanisme achter schuilt. In mijn onderzoek concentreerik mij voornamelijk op mechanismes die achter ontstekingen ver-borgen zitten. We gaan na welke voedingsmiddelen ontstekingenin de hand werken en welke ontstekingsremmend zijn.”

De voedingsadviezen vliegen ons tegenwoordig rond de oren. Opgepast met brood en melk,controleer steeds het etiket op additieven, … Smeuïge verhalen worden door de media

opgepikt en blijven bij de consument lang nazinderen. We klopten aan bij Theo Niewold,professor Voeding en Gezondheid aan de faculteit Bio-ingenieurswetenschappen,

met de prangende vraag: hoe gezond is onze voeding? Tekst: Karolien Van Wiele

Het verborgenmechanisme

achter ontstekingen

ILYA • december 2012

†


DOSSIER

Kippen en varkens

Je zou het niet meteen vermoeden, maar van alle dieren leunt hetvarken het dichtst aan bij de mens als het gaat om het spijsverte-ringsstelsel. Te vaak wordt er in voedingsonderzoek nog gebruikgemaakt van muizen. “Muizen zijn klein en relatief goedkoop maarze lijken niet op de mens. Het varken is - als alleseter – wel een heelbruikbaar model. Omdat je bij een varken zes maanden dient tewachten voor je resultaten kan zien, testen we ook kippen. De cy-clus bij een kip bedraagt slechts zes weken. Als we weten dat eenstof zowel bij de kip als bij het varken ontstekingsremmend, danwel ontstekingsbevorderend werkt, zijn we vrijwel zeker dat dit ookvoor de mens zo is. De proefdierenworden gehouden in het Zoötech-nisch Centrum van de Faculteit Bio-Ingenieurswetenschappen. Onzekippen en varkens krijgen functionelevoeding, maar voor de rest worden zeop dezelfde manier behandeld als opeen gewone boerderij. Momenteeldoen we in samenwerking met Cam-pus Gasthuisberg een onderzoek naar de ziekte van Crohn. Dat iseen ontstekingsziekte van het darmkanaal. De ambitie om dezeziekte te genezen hebben we niet. Wel trachten we, door de effectente testen van planten en groenten, te komen tot voedingsadviezendie het leven van Crohn-patiënten aangenamer kunnen maken.”

Ontstekingen spelen eveneens een grote rol bijhart- en vaatziekten. Ook hier is de uitdaginghet vinden van het mechanisme achter de as-sociaties. Theo Niewold haalt het klassieke voorbeeldaan van de manager met hartproblemen:“Stress is bij ontstekingen een grote boosdoe-ner. Het is dus belangrijk om eveneens de le-vensstijl onder de loep te nemen en niet enkelde eetgewoontes. Die manager heeft veelstress, zit heel de dag aan een bureau, rookt,drinkt, en eet te weinig groenten en te veelrood vlees. Wat is er dan verantwoordelijkvoor zijn hartprobleem?”

Gouden rijstMisschien kunnen we in de toekomst alvastéén risicofactor van het lijstje schrappen? Vol-gens Theo Niewold zullen we binnen afzien-bare tijd wellicht minder vlees eten. “Er zal eencompetitie ontstaan op het gebied van landop-pervlak. Om vee te fokken heb je veel maïs enbonen nodig. Kunnen we dan niet beter ge-woon vlees schrappen en volledig plantaardigeten? Toch niet. Zonder vlees is het veel moei-

lijker om aan goede voeding te komen. Vlees is rijk aan vitaminenen mineralen. Dat plantaardig eiwit geen hoogwaardig eiwit is, iseen groot struikelblok. Tevens zijn mineralen uit planten heelmoeilijk opneembaar. In landen als India en China begint men nuook op grote schaal vlees te eten. Doordat de vraag ineens zoveelgroter wordt, swingen de prijzen de pan uit. Genetisch gemodifi-ceerde organismen (GGO’s) zouden een oplossing kunnen bieden.Een heel mooi voorbeeld is gouden rijst. Er bestaan twee soorten:de ene bevat ijzer en de ander caroteen. Uit caroteen kan vitamineA gemaakt worden. Dat zou de oplossing zijn voor twee grote pro-blemen in ontwikkelingslanden: bloedarmoede en blindheid, res-

pectievelijk veroorzaakt door ijzer-en vitamine A gebrek. Gouden rijstwordt echter nog niet toegepast. An-dere GGO’s worden in de VerenigdeStaten en Brazilië wel massaal ver-bouwd. In Europa zijn GGO’s toege-staan voor dierlijke voeding, maarniet voor menselijke voeding. Noch-tans wordt alles zeer goed getest en

zijn er geen gezondheidsrisico’s. Veel mensen zijn er bang voor,maar zoals het voorbeeld van de gouden rijst aantoont, kan je metGGO’s ook hele mooie dingen doen.” �


"We gaan na welke

voedingsmiddelen ontstekingenin de hand werken en welke

ontstekingsremmend zijn."

Theo Niewold : "Van alle dierenleunt het varken het dichtstaan bij de mens als het gaat

om het spijsverteringsstelsel."

© TAMINCO

VITO

VITO

VITO

VITO

VITO

VITO

VITO NV

[email protected] – www.vito.be

10:59:26

Als kennis- en promotiecentrum voor staal in de bouw, verdedigt Infosteel de marktpositie van staal voor structuur als geveltoepassingen. Tevens worden de belangen van de leden - afkomstig uit de volledige bouwketen - behartigd. Voor het leiden van het technisch departement zoekt Infosteel een nieuwe

TECHNICAL MANAGERinfosteelArianelaan 5 1200 Brussel

Profiel:

• U bent bouwkundig ingenieur of ingenieur-architect met enkele jaren ervaring in de (staal)bouw.

• U hebt een sterke interesse in een adviserende functie met veel contacten en communicatie.

• U ambieert een professionele carrière waarbij u uw technische kennis optimaal kunt valoriseren.

• U beschikt over een goede talenkennis N,F,E of de bereidheid uw talenkennis uit te breiden.

Wij bieden aan:

• Een veelzijdige baan met ruimte voor constante vorming in een professionele werksfeer.

• Een aantrekkelijke verloning met extra voordelen • Contacten op hoog niveau met de professionele wereld en nieuwste

ontwikkelingen op vlak van techniek en marketing.

Belangstelling voor deze functie?

Contacteer: Philippe Coigné, General Manager - [email protected] - tel 02/509 15 07

Tijdens een inwerkperiode bouwt u een grondige technisch-wetenschappelijke kennis op over de belangrijke zaken binnen de staalbouw: brandveiligheid, duurzaam bouwen, eurocodes, bouwfysica, detaillering, geveltechniek, …

U leidt het technisch departement binnen Infosteel en wordt aldus het technisch-wetenschappelijk gezicht voor staal in België en het G.H. Luxemburg.

Als verantwoordelijke voor het technische team beheert u het volgende takenpakket:

• Het opvolgen en managen van de verschillende technische aspecten rond staalbouw (Eurocodes, brand, duurzaam bouwen, oppervlakteaspecten, bouwfysica, ...)

• Het geven van technisch advies en aanbevelingen aan de leden (architecten, studiebureau’s en staalbouwers)

• Het opvolgen van Belgische en Europese normen (Eurocodes) en technische reglementeringen

• Het verzorgen van contacten met ingenieurs, architecten en andere stakeholders in de bouwwereld

• Het coördineren van technische werkgroepen

12:02:35

“Met onze recente investeringen mikken we niet op de uitbreiding van de productie,maar willen we het complexe brouwproces beter onder controle houden en eenconstante kwaliteit afleveren,” zegt Jan Adriaensens, brouwingenieur van de Trappistenabdij van Westmalle. Tekst & foto’s: Wouter Peeters


“Op dit ogenblik nemen de investeringen die ophet programma staan al mijn tijd in beslag. Onzenieuwe bottelarij heeft 10 miljoen euro gekost.Het nieuwe project – inclusief een nieuwebrouwzaal, gistkamer, helderbierkelder, een

extra warme kamer en een nieuw laboratorium - zal ongeveer 20

miljoen euro bedragen en 4 tot 5 jaar in beslag nemen. Het is vangroot belang dat we een dergelijke ingrijpende omschakeling gefa-seerd uitvoeren om de kwaliteit van het bier te garanderen,” zegtJan Adriaensens (53). Hij studeerde in 1982 af aan de Brouwerijschool van Gent en gingmeteen voor zijn huidige werkgever aan de slag als eindverantwoor-

Trappist van Westmalle:

De fraaie koperen brouwketels van Westmalle.

Jan Adriaensens


DOSSIER

delijke voor de kwaliteit, de aankoop van alle grondstoffen en voorde investeringen. Daarnaast is hij ook milieucoördinator en lid vande directieraad en van de raad van bestuur.

Ik lees dat in de abdij van westmalle al bier wordt gebrouwensinds 1836. Is het recept sindsdien niet gewijzigd?“Het recept voor onze bieren schrijf je niet op twee bladzijden neer.Een recept is eigenlijk meer een brouwconcept. Hoe is de brouwzaalingericht? Hoe zijn de gistkamer en de lagertanks opgevat? Hoelangduurt de lagertijd? Het bier dat wij nu brouwen is niet langer hetbier van 60 jaar geleden, laat staan dat van 150 jaar geleden. Bierevolueert door de evolutie van de gebruikte grondstoffen en al water bij het brouwproces komt kijken. De complexiteit van je bierhangt nauw samen met de manier waarop je de grondstoffen sa-menbrengt. Ook de temperaturen en de tijden die je hanteert heb-ben een impact. Dat geeft een complexiteit die doorheen de jarenaltijd wel heeft bestaan in Westmalle, maar die we nu steeds beteronder controle krijgen.”

wordt er nog altijd in koperen ketels gebrouwen?“De bovenkant van de brouwketels, de ‘dampkap’, is nog altijd inkoper, maar het gedeelte daaronder heb ik in 1994 al laten uitvoe-ren in roestvrij staal. Koper is een prima warmtegeleider en mooiop zich, maar moeilijker in onderhoud. Bovendien is het zacht enoplosbaar. Een nieuwe koperen brouwketel heeft een wanddiktevan 2 tot 3 cm, maar na 20 jaar blijft er nog de dikte van een siga-rettenblaadje van over. Al dat koper is verdwenen. Daarnaast iskoper ook niet bevorderlijk voor de stabiliteit van het bier. Daarominvesteren we in een nieuwe brouwzaal met volledig uit inox ver-vaardigde ketels. De koperen brouwketels zullen echter nog in ge-bruik blijven tot we 100% zeker zijn dat de nieuwe brouwzaalminstens dezelfde kwaliteit kan produceren. Daarover sluiten wegeen compromissen.”

Zijn er ook innovaties op het gebied van ingrediënten?“Een recente ontwikkeling is de behandeling van de hop. Onze hopwordt nu nog tot ballons van 65 kg geperst, vroeger zelfs van 150kg. Maar nu doen we testen met vacupacks van 5 kg; die bewarenlanger en zijn beter hanteerbaar voor de medewerkers. We gebrui-ken die nu al gedeeltelijk, maar in de toekomst streven we naar devolle 100%.”

waar komt het water voor het brouwproces vandaan? “Het brouwwater komt uit twee waterputten van 60 meter diep. Hetputwater is sterk ijzerhoudend en wordt behandeld met twee bio-logische zandfilters met een bacterie die het ijzer uit het water haalt.Daarnaast staat er ook een biologische mangaanfilter. In een tweedestap loopt het water door een membraanfilter. Die haalt er geen mi-neralen uit maar wel alle onzuiverheden, bacteriën, virussen, – zodateigenlijk steriel water overblijft.” �

Bio-ingenieur Hedwig Neven (43)doctoreerde in 1997 aan de facul-teit bio-ingenieurswetenschap-pen en begon een jaartje later bijDuvel-Moortgat. “Dat was toennog een relatief kleine brouwerij,maar intussen zijn door overna-mes verschillende brouwerijenbij de groep gekomen. In dehoofdzetel in Puurs worden,naast paradepaard Duvel, ook deabdijbieren van Maredsous, BelPils, Vedett en Liefmans vervaar-digd. La Chouffe brouwen wenog steeds in Achouffe en De Ko-ninck in Antwerpen.”

wat is uw taakomschrijving?“In 2002 werd ik technisch enproductiedirecteur van de groepDuvel-Moortgat. Daarnaast geefik de cursus brouwerijmouterijaan de faculteit bio-ingenieurs-wetenschappen van de KULeu-ven. Dit jaar zijn er 65 studenten.Als ik morgen een erg begaafdestudent zie die interesse heeft

om bij ons te komen werken, zalik dat zeker overwegen. Want devolgende jaren hebben we eengrote behoefte aan goede bio-in-genieurs. In een brouwerij slaatinnovatie vooral op de procesbe-heersing. Het kwaliteitsgebeurenis volledig geïntegreerd in deproductiesoftware en ik kan opmijn mobiele telefoon de ver-schillende gegevens van hetbrouwproces opvolgen.”

Behoefte aan bio-ingenieursHedwig Neven

complexiteit onder controle

De hop wordtgrondig onder deloep genomen in

Westmalle.

Een dessert met varkensjus, kaantjes en melkconfituur. Je hebt een ingenieur nodig om op dat idee tekomen. In 2009 stampte bio-ingenieur Bernard Lahousse samen met Johan Langenbick en topkokPeter Coucquyt het bedrijf Sense for Taste uit de grond. Met hun product Foodpairing - eenwetenschappelijke methode voor het ontwikkelen van nieuwe smaakcombinaties – hebben zeintussen wereldbekendheid verworven. Ondermeer Heston Blumenthal en Sergio Herman zijn laaiendenthousiast over deze tool. De jonge bio-ingenieur Dries Robberechts was er van bij de start bijbetrokken en vertelt vol passie over de niet alledaagse combinatie van ingenieurs en gastronomie.

Tekst: Karolien Van Wiele


Ingenieurs en gastronomie:een smakelijke combinatie

Bio-ingenieur Bernard Lahousse

hoe is het Foodpairing-verhaal voor jou begonnen?Dries Robberechts: “Na mijn studies ben ik in een bedrijf aan deslag gegaan dat zich specialiseert in creatieve methodes om pro-blemen op te lossen. Hier heb ik Bernard Lahousse voor het eerstontmoet. We hebben een jaar samengewerkt. Toen Bernard La-housse besliste om samen met Peter Coucquyt en Johan Langen-bick het nieuwe bedrijf Sense For Taste op te richten, vroeg hij meom hieraan mee te werken. Naast de drie partners ben ik de enigewerknemer van Sense for Taste en samen hebben we Foodpairingontwikkeld.”

wat is de theorie achter Foodpairing? Dries Robberechts: “Foodpairing is een bron van inspiratie voorchefs, barmannen en professionals die actief zijn in de voedings-industrie. De tool die we daarvoor ontwikkeld hebben, is gebaseerdop wetenschappelijke aroma-analyses. We vertrekken van het prin-cipe dat voedingsmiddelen bij elkaar passen als hun belangrijkstearomacomponenten met elkaar overeen komen. Daarom begint hetFoodpairing proces met een aroma-analyse. Op basis van die datakunnen we voorspellen welke combinaties lekker zullen zijn enwelke niet. Het proces resulteert in een Foodpairing tree: een vi-sueel hulpmiddel voor chef-koks en bartenders dat aangeeft welkeingrediënten gecombineerd kunnen worden. Ook voor bedrijvendie bezig zijn met productontwikkeling is het een erg handige enkostenbesparend instrument. Zo werken we ondermeer samen metProcter & Gamble, Coca Cola, Cointreau en andere bedrijven. Somsbegeleiden we bedrijven in de ontwikkeling van nieuwe productenof zoeken we naar oplossingen voor technische problemen.”

Is smaak universeel? Ervaart iedereen dezelfde combinaties alslekker?Dries Robberechts: “Er zijn een aantal universele zaken. Sommigereacties zijn bijna genetisch geprogrammeerd. Bitter en zuur wordtbijvoorbeeld niet lekker gevonden. Je kunt dat wel leren eten, maarals baby verwerp je dat. Als we kijken naar onze klassieke keuken,dan is Foodpairing daar altijd al aanwezig geweest. Een typischvoorbeeld hiervan is appeltaart met kaneel. Chef-koks doen eigen-lijk intuïtief aan Foodpairing. Toch zijn er wel degelijk cultuurver-

schillen. Zo is in Japan de eetcultuur veel meer gefocust op textuuren veel minder op aroma. Voor Japanners maakt het aromadaarom niet zo’n groot verschil.”

hoe belangrijk is duurzaamheid voor Sense for taste?Dries Robberechts: “Duurzame voeding is een belangrijk streef-doel. We doen momenteel onderzoek naar de ecologische voetaf-druk van voedingsmiddelen. Het is helaas niet altijd eenvoudig omdie afdruk op een correcte manier in te schatten. Sommige pro-ducten worden geïmporteerd uit verre landen, maar hebbenslechts een minimale verwerking nodig waardoor hun voetafdrukbeperkt blijft. Maar zijn er ook binnenlandse producten die veelverwerking nodig hebben en dus een grotere afdruk nalaten. Weonderzoeken nu hoe we ecologisch gezien beter kunnen consume-ren. We hebben toegang tot enorm veel aroma-analyses. We kun-nen bij wijze van spreke vlees nabootsen met behulp van andereecologisch verantwoorde producten. Maar daar komt natuurlijkheel wat bij kijken. Niet alleen de smaak maar ook de textuur moethelemaal goed zitten.”

welke andere ontwikkelingen staan er op gastronomisch gebied te gebeuren? Dries Robberechts: “We willen op de markt komen met nieuwetools die foodprofessionals in staat stellen om nog creatiever uitde hoek te komen. Er heerst nog een grote kloof tussen restaurant-bezoekers en de chef-koks. Deze kloof bestaat ook tussen consu-menten in de supermarkt en voedingsproducenten. Wij zoudenheel graag die groepen dichter bij elkaar brengen zodat de klantmeer eigen inbreng kan hebben. Wij willen chefs en de voedings-industrie de tools bieden die toelaten op een heel snelle manieraan productontwikkeling te doen. Zo kunnen ze meteen inspelenop de wensen van de klant.” �



DOSSIER

Het aroma van een voedingspro-duct bestaat niet uit één typemolecule. Het aroma is een sa-menstelling van verschillendearomamolecules. Opdat een aro-mamolecule een geur zou heb-ben moet minimaal aan tweevoorwaarden voldaan worden:de molecule moet vluchtig zijnzodat ze het reukorgaan in deneus kan bereiken en de concen-

tratie moet hoog genoeg zijn omeen interactie met een of meergeurreceptoren aan te gaan. Hetprofiel wordt bepaald aan dehand van een GC-MS, een ga-schromatograaf gekoppeld aaneen massaspectrometer. Dit iseen gekende analytische schei-dingstechniek die enerzijds demolecules scheidt en anderzijdsherkent.

wat is een aroma?

Een foodpairing tree is een visueel hulpmiddel dat aangeeft welke ingrediënten bij elkaar passen.

De gewasbeschermingsmiddelen-industrie in Europa spendeertmeer dan 2 miljard euro per jaaraan R&D. Ze doet intensief on-derzoek naar technologieën die

naast de traditionele middelen kunnen staanzoals de feromoonverwarringstechniek. Diewerd ontwikkeld door BASF. Deze techniekricht zich op de vruchtbladroller en de fruit-mot, die vaak hinder veroorzaken in de fruit-teelt. De vrouwelijke exemplaren van dezediertjes scheiden een stof af, een feromoon,dat de mannetjes lokt. Onderzoekers ontwier-pen dispensers die men hoog in de bomenophangt en waarin deze feromonen verdam-pen. Hierdoor gaat deze geur zich overal inde boomgaard verspreiden. De mannetjesraken verward en vinden de vrouwtjes nietmeer terug. Met deze methode kunnen fruit-telers de voortplanting van de populatie ver-ijdelen, zonder insecticiden te gebruiken.Fruittelers zien er een goed alternatief in voorde klassieke insecticiden waartegen bladrol-lers en vooral de fruitmot een verminderdegevoeligheid hadden laten optekenen. Er iswel monitoring noodzakelijk , zo verduidelijkt

landbouwingenieur Jan De Vleeschauwervan de ie-net expertengroep Agrarische Pro-ductie en Ecosfeer. “Met feromoonvallen -driehoekige kartonnen huisjes - kun je weke-lijks controleren hoe het zit met de populatievan de insecten. Zie je dat het aantal volwas-sen exemplaren toch weer toeneemt, dan ishet nodig om even chemisch te corrigeren.Maar moest men vroeger drie tot vier keerper seizoen chemisch ingrijpen tegen deze in-secten, dan blijft dit vandaag beperkt totmaximaal één keer.”

Robuuste oplossingenProefcentra zijn goed geplaatst om techno-logieën die in kennisinstellingen zijn ontwik-keld naar praktische toepassingen in delandbouw te vertalen. Hier is een belangrijkerol voor de bio-ingenieurs weggelegd: zijkunnen goed inschatten welke verbeterin-gen nodig zijn met het oog op de productie-verhoging en de monitoring. “Wij zoekenrobuuste en betaalbare oplossingen, eenvou-dig te gebruiken door de landbouwer,” aldusBruno Gobin, van het Proefcentrum Sierteeltin Destelbergen. Hij haalt het voorbeeld van

precisielandbouw in de akker- en tuinbouwaan. “Wij demonstreren de landbouwers hoeze met een GPS niet alleen beter hun perce-len kunnen beplanten, maar ook de gewas-bescherming kunnen optimaliseren. Door degrootte van de percelen in kaart te brengen,de spuitlijnen goed uit te meten en secties afte sluiten, kun je de juiste dosis van de te ge-bruiken gewasbeschermingsmiddelen bepa-len en vermijd je dat dit volume wordtoverschreden.”Naast de klassieke insectenvallen kan je inserres ook sensoren op de stengel van plan-ten bevestigen. “Op die manier kun je op-volgen hoe de gewassen groeien en ontdekje sneller afwijkingen,” licht Bruno Gobintoe. “Merk je dat er iets mis is, dan kan jelokaal ingrijpen, vóór de plaagontwikkelingecht explodeert. Door die nauwgezette op-volging spaar je dus gewasbeschermings-middelen uit. “ Want dat is het einddoel: efficiënter omsprin-gen met de beschermingsmiddelen én methet energie- en waterverbruik. �

18


KNOWHOW


Technologie dringt pesticiden terug

Sensoren en GPS kunnen landbouwers helpen om het beschermen vanhun gewassen te optimaliseren. Bestrijdingsmiddelen blijven nodig,maar dankzij de inzet van nieuwe technieken kan het gebruik ervanverminderd worden. Tekst: Peter Van Dyck

De geur die uit deze feromoondispen-ser komt brengt de mannetjes van be-paalde insecten in de war zodat ze devrouwtjes niet vinden.

19ILYA • september 2012

KNOWHOWLeren met technologie

deel 3

Vooraleer we de concrete stages induiken, vragen we WiekeVillerius eerst wat een virtuele stage eigenlijk inhoudt. “Erzijn verschillende soorten virtuele stages. Je hebt stagesdie virtueel worden ondersteunend, waarbij de student ge-woon stage loopt en via email, chat en andere ICT door

zijn universiteit of hogeschool wordt begeleid. Een andere soort noe-men we een fully virtual stage: de student werkt op afstand voor eenbedrijf en de stage speelt zich virtueel af. Het grote voordeel van datlaatste is dat het erg flexibel is voor de student en dat het makkelijkerte combineren valt met je studie, terwijl een gewone stage vaak enkelin de vakantie kan. Op die manier kunnen ook kosten voor de verplaat-sing worden gedrukt en hebben meer studenten demogelijkheid om een stage te kunnen volgen.”

Tools en tests“In het EU-VIP project werd duidelijk dat een bepaaldtype werk zich meer leent voor virtuele stages”, gaatVillerius verder. “Bij de ingenieurs blijkt uit de test-cases dat IT-gerelateerde onderwerpen wel interes-sant zijn of het ontwerpen van tools waarbij het nietnoodzakelijk is om op het bedrijf aanwezig te zijnmaar wel om toegang te hebben tot bepaalde bestan-den. Daarvoor worden vaak intranetplatformen voorfile sharing of e-portfolio’s gebruikt. De online com-municatiemiddelen hangen dan weer sterk af van destudent of het type werk, maar alles van email, blogs,Skype tot conference calls is mogelijk.”Een concreet voorbeeld van een virtuele stage von-den we in het Fins pilootproject dat in het kader vanEU-VIP studenten toegepaste wetenschappen virtueel uitstuurde naareen consultancy bureau dat op dat ogenblik testen uitvoerde voorNokia. Voor beide partijen betekende dit een interessante match: hetbedrijf hoefde geen werkplaats te voorzien want de universiteit konde student een goed geëquipeerd labo bieden en de student kreeg dekans om een werkomgeving te leren kennen, zijn communicatievaar-digheden in het Engels bij te schaven en zijn technische kennis aan tescherpen door de concrete IT tests en ondersteuning.

Uitdagingen voor de toekomstHoewel de reacties van de studenten en de bedrijven over het alge-meen zeer positief zijn, ziet Wieke Villerius ook enkele aandachtspun-ten voor de virtuele stages, maar die verschillen in sé niet zo erg vande uitdagingen bij gewone stages. Wanneer de student niet in het be-drijf aanwezig hoeft te zijn – en er dus minder controle wordt uitgeoe-fend – is een duidelijk afgebakend takenpakket en de motivatie enzelfsturing van de student erg belangrijk. Ook technische mankemen-ten kunnen voor een obstakel zorgen en de talenkennis blijkt in velegevallen een te overwinnen hindernis.

Vanuit de bedrijfswereld groeit de belangstelling in ‘virtuele studenten’ gestaag. Het concept en de mogelijkheden van virtuelestages zijn vooral nog te weinig gekend, vindt Wieke Villerius,maar daar moet een volgend Europees project verandering in bren-gen. De deur staat open voor internationaal leren, wie weet dragen virtuele stages voor meer ingenieurs bij tot kansen op wereldwijdwerken. �

Meer info: www.eu-vip.eu

Stage lopen overal ter wereld en dat van achter je eigen pc: het heeft zo zijn voordelen. Toch zijn virtuele stagesnog niet echt courant in studentenmilieus en ook bedrijven beginnen pas langzaam de nieuwe mogelijkheden teontdekken. Daarom werkte de Board of European Students of Technology (BEST), een Europees netwerk vaningenieurstudenten, mee aan het Europese project EU-VIP om een stand van zaken over virtuele mobiliteit op temaken. Daarnaast werden twee symposia georganiseerd in Riga en Ljubljana om enkele pilootprojecten teevalueren vanuit studentenperspectief. Wieke Villerius van BEST zet de voordelen en de uitdagingen op een rijtje.

Tekst : An Rekkers

De Nederlandse Wieke Villerius (in het midden inhet rood) behaalde haarbachelor ingenieur-architectaan de UGent en studeerdein juni 2012 als master afaan de TU Delft. Tijdens haarstudies sloot ze zich aan bijBEST en momenteel is zenog steeds actief in het in-ternationaal bestuur. BEST isopgebouwd uit 93 lokalegroepen met in totaal ca.4.000 leden en biedt bijko-mende opleiding rond aller-hande topics envaardigheden. De organisa-tie geeft studenten ook demogelijkheid hen een stemte bieden in Europa over deingenieursopleiding.

Virtueel leren werkenInternationale stages van thuis uit

Warmteaan huis

In al ons streven naar duurzaamheid is er éénenergiebron die omwille van tal van praktischebezwaren absoluut onderbenut blijft: warmte. InDuitsland heeft men alvast een van de technischeuitdagingen bij het nuttig gebruiken van restwarmteaangepakt. Wanneer een aanbieder en een mogelijkeverbruiker te ver van elkaar liggen, brengt men dewarmte simpelweg met een container ter plaatse.

Tekst: Erwin Vanvuchelen


geleverd


KNOWHOW

Crisis of niet, warmte is ervooralsnog in overvloed.Praktisch alle machinesen apparaten hebben nueenmaal de onhebbelijke

gewoonte om een groot deel van hetvermogen dat ze opnemen onder devorm van warmte verloren te latengaan. In een auto, om maar eens eenvoorbeeld te noemen, kan van de che-mische energie die opgeslagen zit inbenzine of diesel hooguit 35% nuttigaangewend worden voor de aandrij-ving van de wielen. Al de rest gaat ver-loren, voornamelijk onder de vorm vanwarmte. Nu kan de auto met wat goedewil ook een mooi voorbeeld van ener-gie-efficiëntie genoemd worden, wanteen deel van die verloren warmtewordt in de winter gerecupereerd omde passagiersruimte op te warmen.Voor heel wat andere machines blijfthet haast onmogelijk om de rest-warmte nuttig aan te wenden, omdatmen in de nabijheid geen behoefteheeft aan warmte, of omdat de tempe-ratuur waarop de warmte beschikbaaris, te laag is. †


KNOWHOW

2,5 MWh per containerIn Dortmund heeft men intussen bewezen dat de afstand tussenaanbieder en verbruiker van warmte niet noodzakelijk een pro-bleem hoeft te zijn. Twee zwembaden, twee scholen en een maga-zijn worden er verwarmd met de restwarmte van eenbiogasinstallatie op een stortplaats, zowat 10 km verderop. Dewarmte wordt vervoerd in containers, ontwikkeld door de firma La-Therm, die gevuld zijn met natriumacetaat. Dat is een zogenaamdfasetransformatie materiaal waarvan de kristallen smelten bij 58°C. De warmte die hiervoor nodig is wordt geleverd door de biogas-installatie op een temperatuur van pakweg 100° C. Daarna wordtde container naar de verbruiker gereden waar het materiaal terugbegint te kristalliseren en langzaam zijn warmte vrijgeeft. “In elkecontainer kunnen we 2,5 MWh aan warmte opslaan”, legt Marius

Reynick van LaTherm uit. “Afhankelijk van de toepassing kan eenklant daar een of twee dagen mee toekomen.” Het is een geniaalconcept dat echter ook zijn beperkingen heeft. “De warmte in eencontainer is 150 tot 200 euro waard. Als je rekent dat de verplaat-sing 6 euro per km kost, zie je dat de afstand niet te groot magworden om nog rendabel te zijn. Een andere beperking is dat dewarmte afgeleverd wordt aan 58° C. Voor de verwarming van ou-dere gebouwen is dat niet voldoende. Het systeem is wel zeer een-voudig in gebruik. De containers zijn gebouwd als eenwarmtewisselaar met inwendige kanalen. Gewoon de leidingen aan-koppelen en men kan starten.”

Het gebruik van een fasetransformatie materiaal is essentieelomdat men dan de latente warmte kan gebruiken. Die ligt velemalen hoger dan de warmte die men zou kunnen opslaan als menenkel gebruik zou maken van de warmtecapaciteit.

Verwarming op basis van zeolietEen materiaal dat nog straffer presteert in de opslag van warmte,is zeoliet. Met zijn poreuze structuur kan het grote hoeveelhedenwaterdamp adsorberen, een proces waarbij warmte vrijkomt. Doorhet materiaal te verhitten komt het water weer vrij onder de vormvan waterdamp. In de omgekeerde volgorde biedt dit de mogelijk-heid om warmte op te slaan. Zeoliet heeft echter nog een bijkomende interessante toepassings-mogelijkheid, bewees de firma Vaillant die met de zeoTHERM een

verwarmingssysteem op basis van zeoliet ontwik-kelde. “In het systeem wordt zeoliet geplaatst in eenhouder onder vacuüm waarin zich onderaan waterbevindt”, zegt Gunther Maes, verantwoordelijk voorde productgroep warmtepompen bij Vaillant. “Doordat vacuüm verdampt het water al op lage tempera-tuur, met warmte die geleverd wordt door zonnepa-nelen. Zeoliet adsorbeert die waterdamp en dewarmte die daarbij vrijkomt wordt gebruikt voor hetverwarmingssysteem. Een typische toepassing isvloerverwarming, waarvoor men een temperatuurvan 35 à 40° C nodig heeft. Zodra het zeoliet verza-digd is, wordt het verhit met warmte van een conden-satiegasketel, zodat het geadsorbeerde water weervrijkomt en het proces kan herbeginnen.”De grote winst van het systeem zit in het feit dat meneen gebouw kan verwarmen met zonnecollectoren,ook als de temperatuur van dat water in principe te

laag is. De adsorptiewarmte wordt immers op een hogere tempera-tuur vrijgegeven dan de temperatuur van de zonnecollectoren waarmee het water onder vacuüm verdampt wordt. De condensa-tiegasketel dient enkel nog voor de regeneratie van zeoliet en alsback-up voor wanneer de warmte van de zonnepanelen onvol-doende is. Op jaarbasis zou dat een besparing van 30% opleverenten opzichte van een installatie met enkel een condensatiegasketel.Een voorbeeld van warmteopslag met zeoliet werd overigens al in1994 gerealiseerd in een school in München. Daar maakte men inde daluren gebruik van een warmtenet om een grote massa zeoliette verhitten en dus te drogen. Overdag werd verse lucht doorheende installatie geblazen waarbij zeoliet de waterdamp in de lucht ad-sorbeerde en tegelijk de lucht verwarmde die vervolgens het ver-warmingssysteem van de school voedde.MSTIME.COM �


Vaillant ontwierp eenverwarmingssysteem

op basis van zeoliet .

actualiteit Meer info op : www.ie-net.be/ilya201205

‘Missing link’ ontdekt in verdedigingsmechanisme van de tuberculoseverwekker

Vlaamse biologen onder leiding van Joris Mes-sens (Vlaams Instituut voor Biotechnologie/VrijeUniversiteit Brussel) hebben ontdekt dat myco-bacterium tuberculosis, de bacterie die tubercu-lose veroorzaakt, een ingenieus verdedigings-mechanisme tegen zuurstof bezit. Deze kennisis belangrijk in de zoektocht naar een behande-ling voor tuberculose. Jaarlijks worden 9,4 miljoenmensen geïnfecteerd en sterven er 1,7 miljoenmensen aan tuberculose. Joris Messens: “We hebben ontdekt hoe myco-bacterium de zuurstofstress in ons lichaam overleeft, namelijk met behulp van het eiwit my-coredoxine-1. Dit opent een hele nieuw onder-zoeksgebied naar de rol van dit eiwit tijdens eentuberculose-infectie. Als we dit mechanisme beterbegrijpen zullen we deze bacterie ook selectieverkunnen bestrijden”.

T-Campus: expertisecentrum vanlandbouw- en voedingssectorVerschillende actoren van de agrarische wereld en devoedingsindustrie in Tienen hebben hun technolo-gieën, kennis en knowhow verenigd onder de noemer T-Campus.T-Campus staat voor 5,07 miljoen ton gecontracteerdegrondstoffen – van suikerbiet tot graan – die wordenontvangen, behandeld en verwerkt in zowel het domeinvan de suiker als dat van de voedingssupplementen.Dankzij de gebundelde krachten van zo’n 1.000 mede-werkers, die jaarlijks 10.000 uren aan opleiding kunnengenieten, heeft T-Campus de ambitie om zich te positi-oneren als een onvermijdelijk kenniscentrum dat debrug vormt tussen de agrarische wereld en deze vande industrie. Het voorbije jaar werd 3 miljoen euro geïn-vesteerd in de ontwikkeling van T-Campus en dit zowelop het gebied van een innovatieve infrastructuur als opdat van expertise.

Stikstofoxiden vernietigd

Wetenschappers van de KU Leuven en de UGentontdekten een manier om de uitstoot van stikstof-oxiden drastisch te verminderen. Heteropolyzu-ren kunnen de stikstofoxiden vangen en nadiengecontroleerd weer afgeven voor verwerking.Stikstofoxiden, aangeduid als NOx, worden ge-vormd in verbrandingsmotoren. Ze dragen bij totzure regen, de vorming van ozon en zijn dusschadelijk voor mens en milieu. Om de uitstootvan NOx drastisch te verminderen zoeken weten-schappers naar materialen die deze uitlaatgassenkunnen vangen. Onderzoekers van de KU Leu-ven en de UGent ontdekten dat heteropolyzurenhierin een belangrijke rol kunnen spelen. Hetero-polyzuren zijn bijzonder goedkoop, hebben eenhoge opslagcapaciteit voor stikstofoxiden en kun-nen ze de opgeslagen NOx makkelijk terug vrij-geven voor verdere verwerking. De Leuvense onderzoekers van het Centrumvoor Oppervlaktechemie en Katalyse syntheti-seerden de materialen. Daarna konden zij aan dehand van geavanceerde spectroscopische tech-nieken de moleculaire structuur tijdens verschil-lende momenten van het proces vastleggen. Zokwamen de onderzoekers erachter dat de scha-delijke gassen op een omkeerbare manier kun-nen worden opgeslagen en terug afgegeven,afhankelijk van de temperatuur.

ACTUALITEIT


Sorteren met een cameraHet Leuvense nano-elektronica onder-

zoekscentrum imec en BEST Sorting, een

Vlaams bedrijf dat sorteermachines pro-

duceert voor ondermeer voedsel en afval-

stromen, gaan samenwerken rond imec’s

hyperspectrale cameratechnologie. BEST

Sorting is daarmee het 500ste Vlaamse

bedrijf waarmee imec samenwerkt.Een hyperspectrale kleurencamera, diespectroscopie en beeldvorming combi-neert, kan het onderscheid maken tussenobjecten die met traditionele RGB (rood-groen-blauw) beeldvorming niet van el-kaar te onderscheiden zijn. De huidigehyperspectrale camera’s werken lang-zaam, zijn zeer duur en zijn niet flexibel.

Je kan 1 camera maar voor 1 bepaalde toepassing gebruiken. Imec’s chipgeba-seerde technologie moet een snelle, compacte, flexibele en betaalbare hyperspec-trale camera mogelijk maken die ingebouwd kan worden in verschillende soortentoestellen voor verschillende toepassingen.


Helder zicht door ondoorzichtige materialenOnderzoekers van het MESA+ instituut voor nanotechnologievan de Universiteit Twente, zijn er samen met collega’s uitAmsterdam en Florence in geslaagd afbeeldingen te makendoor geheel ondoorzichtige lagen. Veel materialen zoals verf, huid, papier en matglas, zijn on-doorzichtig omdat ze licht verstrooien. Lichtstralen gaan in ditsoort materialen niet rechtdoor, maar volgen een onvoorspel-baar pad, waardoor het niet mogelijk is voorwerpen die er-achter verborgen liggen scherp te zien. Er bestaan al welkrachtige methoden om door materialen te kijken die nog eenklein beetje licht onverstrooid, in rechte lijn doorlaten. Tot dus-ver werd het echter onmogelijk geacht om een beeld temaken als werkelijk al het licht verstrooid is.Toch is het Twentse team juist dit gelukt.

24

Bier op de poolcirkelSinds eind oktober kan je nu ook op de poolcirkel, in Barentsburg, genietenvan een biertje, gebrouwen met een brouwinstallatie van het BelgischeCoEnCo. Barentsburg is een Russische enclave in het Noorse Spitsbergenen ligt op 78° noorderbreedte. Daarmee is de brouwerij de meest noordelijkebrouwerij ter wereld. Daarvoor was die eer weggelegd voor een brouwerij inhet Noorse Tromso (70° noorderbreedte). Eerder dit jaar kreeg CoEnCo, een constructeur van brouwerijen, een aan-vraag vanuit Spitsbergen. In het dunbevolkte gebied was vooral de mijnbouween bron van inkomen, maar deze activiteit wordt teruggeschroefd. Om het

plaatsje nieuw levenin te blazen, nam delokale organisatie “Ar-ticugol“ het initiatiefom het toerisme naarSpitsbergen aan tewakkeren. Eén vande acties is de nieuwebrouwerij. Daarmeehopen de inwonersde toeristen, die metcruiseschepen destreek bezoeken, aante trekken.

Amsterdam heeft eerste biologisch gerenoveerd monumentEen Amsterdams schoolgebouw uit 1886 is als eerste gemeentelijkemonument in Nederland biologisch gerenoveerd. Bij deze nieuwe me-thode gaat herstel van historische kwaliteit hand in hand met de hoogsteduurzaamheideisen. De aanpak is ontwikkeld door Aayu architecten. Bij het renoveren van cultureel erfgoed staat het historische karakter al-tijd op gespannen voet met de huidige energie- en comforteisen. Zo nietbij de Aayu-aanpak, zegt architect en bouwbioloog Daniel Höwekamp:“Bij biologisch renoveren versterken ze elkaar juist. In dit geval is eenGreencalc-score van meer dan 200 gerealiseerd. Zelfs voor nieuwbouwis dat een hoge score. Toch is energiezuinigheid geen doel op zich; hetis het natuurlijke gevolg van het maken van een comfortabel, gezondgebouw.”De voormalige Leonardo da Vincischool is getransformeerd tot eenbrede school met buurtfuncties. Alle nieuw aangebrachte materialen zijnnatuurlijk en bio-cyclisch, zoals massief eikenhout en leem. De materi-alen zijn CO2-neutraal, eenvoudig recycleerbaar en sluiten aan op dehistorische bouwfysica van het pand. Zo veel mogelijk van het materiaalin het gebouw is opnieuw gebruikt.

ACTUALITEIT actualiteitMeer info op : www.ie-net.be/ilya201205

a. Een testobject is gemaakt door de letter ‘π’te schrijven met fluorescerende inkt, 100xkleiner dan op deze regel. Het object wordtafgedekt met een wit matglas dat licht ver-strooit, waardoor er niets meer van te zien is.

b. Een laser scant over het matglas. Het enigewat zichtbaar is, is een vage gloed van fluo-rescentie.

c. De hoeveelheid fluorescent licht wordt tij-dens de scan nauwkeurig gemeten en door-gegeven aan een computer. Op het eerstegezicht levert dit een onvoorspelbaar pa-troon op, dat totaal niet lijkt op het object.

d. De computer zoekt verbanden tussen hetgemeten signaal voor verschillende inval-hoeken van de laser en berekent aan dehand daarvan hoe het object eruit ziet.

© AAYU ARCHITECTEN

How do you make a lithography system that goes to the limit of what is physically possible?

www.asml.com/careers

ASML is a Dutch company with global headquarters in Veldhoven. We bring together the most creative minds in science & technology to develop lithography machines that are key to producing cheaper, faster, more energy ef� cient microchips. Our machines need to image billions of structures in a few seconds with an accuracy of a few silicon atoms.

So if you’re a team player who enjoys the company of brilliant minds, who is passionate about solving complex technological problems, you’ll � nd working at ASML a highly rewarding experience. Per employee we’re Europe’s largest private investor in R&D, giving you the freedom to experiment and a culture that will let you get things done.

Join ASML’s expanding multidisciplinary teams and help us to continue pushing the boundaries of what’s possible.


In de toverdrankgevallen

Als ingenieur bij Cisco bouwt hij slimme netwerken, als brandweerman en lid van het V-Med team redde hij levens. “Ik heb actie nodig”,

zegt John Baekelmans (43). Tekst : Peter Van Dyck

steden worden steeds groter. Hoe hou je ze leefbaar? Hoemaak je het management van onder meer afval, energie enverkeer efficiënt? Dat zijn vragen die John Baekelmans pro-fessioneel bezig houden. Hij is als chief technology officerwereldwijd verantwoordelijk voor de Smart+Connected

Communities van netwerkbedrijf Cisco. Een van de doelen van de sys-temen die deze dienst ontwikkelt, is de levenskwaliteit te verbeteren.Om dit te illustreren, geeft hij een extreem voorbeeld uit Zuid-Korea,waar hij twee jaar woonde en werkte aan smart city Songdo. “Over dehele stad verspreid, staan er een 1500-tal camera’s. Die camera’s kun-nen nummerplaten herkennen en dienen zo voor de bewaking en hetaanpakken van verkeersinfarcten. Maar ze worden ook voor anderediensten gebruikt. Kom je van je werk en rij je de stad binnen, dan sei-nen de camera’s je nummerplaat door naar het bedrijf dat het ener-giegebruik van je smart home beheert. Dat zet de verwarming of deairco aan, zodat je woning op de juiste temperatuur is wanneer je thuis-komt. In Korea kan zoiets, omdat privacy er geen issue is.”

Lacune in opleidingOver heel de wereld moet John Baekelmans oplossingen op maat uit-dokteren. Zonder inzicht in culturen en mensen zou hij nergens staan,bekent hij. “Uiteraard is kennis van de technologie het fundament,maar in mijn job is het belangrijkste dat je mensen kan overtuigen ommet jou een partnership op lange termijn af te sluiten. Toen ik voor in-genieur studeerde, lag de focus alleen op de vakkennis, maar na meerdan 20 jaar ervaring is het mij duidelijk geworden dat het intermen-selijke de doorslag geeft. Iets kunnen overbrengen, je kunnen inlevenin de business van iemand anders, synergieën kunnen bedenken, men-sen in de ogen kunnen kijken om te zien of ze oprecht zijn: dat zijn ei-genschappen die ik als twintiger onderschatte. Ik zou graag zien datde ingenieursopleiding daar meer aandacht aan besteedde.”Na het avontuur in Songdo verhuisde Baekelmans eind 2010 naarLonden, om er de netwerken voor de Olympische Spelen te super-viseren. De Engelse hoofdstad is nu nog steeds zijn vaste uitvalsba-sis. Één ding knaagt: toen hij nog in België woonde, kon hij zijn jobcombineren met zijn engagement als officier bij de brandweer vanKontich. De vraag of hij dat mist, is een steek in zijn hart. “De brand-weer was mijn passie. Ik kon er mijn creativiteit aanwenden om debrandweer op een hoger en moderner niveau te tillen. Een van deprojecten die ik er realiseerde, was een brandbestendige cameradie videobeelden vanuit het gebouw waar een brand woedt naar debevelhebber en het crisiscentrum kon zenden. Als zich in dat ge-bouw een of andere chemische stof bevindt, dan kan een expert viahet web op afstand mee kijken en advies geven.“

Zweven op een wolkWaar hij gelukkig nog wél zijn hart aan kan ophalen, zijn de huma-nitaire missies met het Vlaamse medische interventieteam V-Med,onder leiding van dokter Beaucourt. De grootste natuurrampenvan de voorbije vier jaar - Pakistan en Afghanistan (overstroming),

Haïti (aardbeving), Myanmar (orkaan) -, telkens was John Baekel-mans erbij. “Van Cisco mag ik meteen met V-Med mee uitrukken.Het bedrijf ondersteunt dat engagement. Dat past bij onze filosofievan ‘giving back’ aan de gemeenschap.”


John Baekelmans aan het werk tijdens een V-Med missie in Haïti.

Olympische Spelen in Londen 2012

MENSEN

†


Laat de ellende die hij met het noodhulpteam ziet geen sporen ach-ter? “Natuurlijk wel. Maar dokter Beaucourt kiest bewust voor men-sen die met die ellende om kunnen. Je draait de knop om: mensenworden objecten die gered moeten worden. Als je erbij stilstaat dateen gewonde man vader is van vijf kinderen, dan wordt het heelmoeilijk. Je moet er het menselijke en emotionele van kunnen ont-koppelen. De eerste keer dat je als brandweerman wordt opgeroepenvoor iemand die onder een trein is gesprongen en dat je de resten ineen zak moet verzamelen, merk je snel genoeg of je dat kan.”Bij de thuiskomst overheerst de tevredenheid dat hij mensen heeftkunnen redden. “Ik heb bij de brandweer enkele keren het geluk ge-kend dat ik iemand levend uit een brandend huis kon halen. Ik ga-randeer je: dan zweef je weken op een wolk. Als je uit Haïti terugkeerten je zet op een rijtje hoeveel mensen je hebt kunnen helpen, dankrijg je een onbeschrijfelijk gevoel dat je met niets kan vergelijken.”

PilotendroomJohn Baekelmans heeft nood aan adrenaline. Stilzitten kan hij niet.“Mensen zeggen mij vaak dat ik, net zoals Obelix, in een pot tover-

drank ben gevallen. Ik heb zoveel energie. Na een werkdag van 12uur plof ik niet neer in de zetel. Ik heb actie nodig. Vroeger was ikna mijn uren met de brandweer bezig, nu blijf ik ook ’s avonds nogop innovaties broeden. Als je een wereldwijde rol hebt, werk je nietvan 9 tot 5. Mijn medewerkers zitten in Amerika, Azië en Australië.Opdat toch niet altijd de boog gespannen zou staan, reserveer ikblokken in mijn agenda voor mezelf.”Waar is de kiem gelegd voor wie hij vandaag is? Het antwoord ver-rast. “Toen ik zeven was, zijn mijn ouders gescheiden. Sindsdienmoest mijn moeder met een bescheiden salaris voor drie kinderenzorgen. Daardoor leerde ik heel vlug zelfstandig te worden. Zelf op-lossingen zoeken, niet bij de pakken blijven zitten: dat heb ik daar-aan overgehouden. Ik droomde van het pilotenbestaan en toenbleek dat mijn ogen daar niet goed genoeg voor waren, dacht ik:‘Oké, dan wil ik weten hoe een vliegtuig in elkaar zit’. Zo is de inge-nieurskriebel er gekomen.” �


In Myanmar bij een V-Mmed missie na de cycloon NargiI.

MENSEN

Hebt u al ervaring met engineering of techniek? En wilt u ook dichter bij huis werken?

Plaats dan uw cv op ingenieurjobs.be en ontvang passende jobs in uw mailbox uit eigen streek. Tevens vindt u op ingenieurjobs.be een schat aan carrière-info vanuit de sector techniek & engineering.

In samenwerking met Industrie Technisch & Management

Aan de start van je carrière?Schrijf u dan snel in voor de nieuwsbrief van en vindinteressante tips & tricks voor studenten en starters.

Het meest recente jobaanbod voor starters vindt u op go.be/jobs.

Go.be is de referentie voor starters!

In samenwerking met Go.be en Knack

EEN PUBLICATIE VAN ROULARTA MEDIA GROUP/22s t e JAARGANG / EDITIE 2012 WWW.GO.BE

Startersgids 2012

10 moeilijke vragen van rekruteerders en wat erop te antwoorden | Een carrièrecoach, iets voor jou? | Heb jeals starter recht op vakantie? | 10 apps om je productiviteit te verhogen | Hoe start je een eigen bedrijf op?10 moeilijke vragen van rekruteerders en wat erop te antwoorden | Een carrièrecoach, iets voor jou? | Heb je

l h k i ? | 10 j d i i i h | H j i b d ijf ?

7 jongeren over hun zoektocht naar een eerste job

OB

5359

6

Plaats dan uw cv op ingeniejobs in uw mailbox uit eigejingenieurjobs.bei een scsector techniek & enginees

In samenwe

Schrijf u dan snel in voor de nieuwsbrief van en vindinteressante tips & tricks voor studenten en starters.

Het meest recente jobaanbovoor starters vindt u op go.be/jobs.

Go.be is de referentie voostarters!

39

359

359

5O

B5

OB

5O

BO

66666

Doe mee aan de enquête vanGeef ons uw mening en surf naarwww.knackcarriere.be en win een iPhone.

DDDRIE

GENERATIESwerknemers over

hun job, werkgeveren toekomst

De nieuwe NOMADEN“Van een meetinglangs de skipiste tot productiecontrole vanop een exotisch strand”

Langer en gemotiveerder aan de slagLeve de OLIJFBOOMCARRIÈRE!

Revolutie in het ONDERWIJSHoelang nog negeren onze scholen technologie?

Van digitale archeoloog tot roboticienDe JOBS VAN MORGEN

De UITDAGINGEN waarvan u nu al wakker ligt

Werken in 2020

Knack Carrièregids 2012 - € 7 - www.knack.be CARRIÈREGIDS

Knack Carrièregids 2012 - 7 - www.knack.be CARRIÈREGIDS

08:37


Technisch tekenen:

In het kantoor van Arcadis zit technisch tekenaar Dirk Wuyts netjes in een hemd zonder inktvlekken. Een groot contrast met 25 jaar geleden. Toen kon je als technisch tekenaar maar beter komen werken in eenT-shirt. Tekenen deden ingenieurs toen immers nog niet aan een pc, maar met pen en papier met de nodigeinktvlekken tot gevolg.

Tekst: Karolien Van Wiele

Vol vuur vertelt Dirk Wuyts over de tijd van toen: “Mijncarrière als technisch tekenaar is begonnen bij Fabri-com, met het tekenen van airco. Later kon ik aan deslag bij mijn huidige werkgever Arcadis, toen nogGedas. Ik tekende vooral de infrastructuur van wegen.

Het opmeten en uittekenen van de bestaande toestand van de stra-

ten was een zeer arbeidsintensief werk. Het ontwerp werd gete-kend met Rotring-pennen. Ik heb nog steeds littekens aan mijnhanden door de fijne naalden van de pennen. Foutjes werden meteen scheermesje weg gekrabd. De komst van de computer en delichtdrukmachine op de werkvloer was een grote stap vooruit.Vanaf dan was het mogelijk om de bestaande toestand, die via de

pc verkregen werd, af te drukken op de keerzijde van calqueerpa-pier. Op de bovenzijde kon je het nieuwe ontwerp tekenen met inkt.Het grote voordeel hierbij was dat je niet meer met een mesjehoefde te krabben om correcties aan te brengen, maar dat je je ont-werp kon weg gommen en corrigeren terwijl de bestaande toestandop de achterzijde intact bleef.”

VooruitgangEind jaren 90 ontwikkelde Arcadis op maat gemaakte digitale te-kenpakketten. Een computer betekent vooruitgang. Van de teke-naars werd dus verwacht dat ze met behulp van de tekenpakkettensneller en efficiënter zouden werken. Al liep dat in het begin niet


de realiteit achterna

VROEGER EN NU

Johan Geurts van Arcadis: "We willen het programma voor ons laten te-kenen door met een minimale input een maximale output te bekomen." †

32 ILYA • september 2012

VROEGER EN NU

helemaal van een leien dakje. “Het waren zware tekenprogramma’s op computers die uiteraardnog niet zo snel waren als nu. Als je een nieuw beeld wilde laden ofin– en uitzoomen, kon je intussen gerust een kopje koffie halen”lacht Dirk Wuyts. “Je kon ook maar één plan tegelijk oproepen.Om dat te compenseren heb ik een tijdje gewerkt met 2 computer-schermen. Na verloop van tijd werden de computerprogramma’sbeter en sneller. En ook ingewikkelder. Met als gevolg: meer enmeer nadenken over welke gegevens we moesten invoeren om degewenste plannen als output te krijgen. Een computer denkt niet.Een computer verwerkt opdrachten. Technisch tekenen is meer enmeer aan het evolueren van echt tekenen naar invoeren van dejuiste gegevens. De mogelijkheid om via het programma plannenaan elkaar te linken, betekende een enorme vooruitgang. Als je eenwijziging aanbrengt in één plan worden sindsdien alle daaraan ge-koppelde plannen automatisch gecorrigeerd.”

3D-ontwerpIngenieur Johan Geurts, commercieel regiomanager voor de regioLimburg, vult aan: “Van onze huidige tekenprogramma’s eisen wenog meer. We willen het programma voor ons laten tekenen; meteen minimale input een maximale output bekomen. Tegenwoordigdraait alles rond BIM: Building Information Management. Dat is ge-baseerd op het principe dat het model – door de tekenaar in 3D op-gemaakt – automatisch gegevens genereert die wij nodig hebbenom verder te werken. Via de juiste linken in het programma, enprogramma’s onderling, bekomen wij een geoptimaliseerde dos-sieropbouw met betrekking tot de opmaak van de meetstaat, de fa-sering,... Papieren plannen zijn verleden tijd. De digitale plannen

kunnen we op verzoek op elk moment aan de bouwheer of de eind-gebruiker tonen. Wensen zij een aanpassing, dan kunnen we dieook meteen uitvoeren. Op die manier verhoogt onze efficiëntie endus ook ons rendement.”

Van 3D naar 4DVerwend door de digitale mogelijkheden die vandaag bestaan,nemen veel mensen geen genoegen meer met 3D. Johan Geurts: “Dat klopt. Mensen willen realiteit. Kijk maar naarGoogle Street View. Maar zelfs dat is voor ons niet voldoende. Wijwillen nog een stap verder gaan en hebben daarom een methodeontwikkeld om ons 3D-ontwerp in de realiteit te verwerken en ereen vierde dimensie aan toe te voegen: de interactieve dimensie.Een 4D-visualisatie informeert alle betrokkenen in het project opeen interactieve manier. Deze visualisaties kunnen permanent wor-den aangepast en uitgebreid, in functie van eventuele nieuwe pro-jecten of veranderingen in de plannen. In de toekomst willen weonze ontwerpen nog realistischer maken. In samenwerking metde Universiteit Hasselt (EDM) doen we daarom onderzoek naar be-wegende 4D beelden; the sky is the limit, blijven innoveren is deboodschap!” �


Stap zelf in de virtuele wereld van de bouwprojecten van Arcadis:Surf naar www.tongeren2020.be -> Projecten -> Publieke ruimtes.

MENSEN


vrije tijd

De veelzijdigheid van het duikenDe aquatische fauna en flora heb-ben Patrick Van Hoeserlande,Hoesy voor de vrienden, altijd algeboeid. Niet verwonderlijk, als jein een vissersfamilie in Zeebruggeopgroeit. Duiken gaf zijn passievoor de zee nog een extra dimen-sie. Na een eerste duik, op huwe-lijksreis op Jamaica in 1992, was deburgerlijk ingenieur verkocht. “Dui-ken biedt zo’n breed spectrum aanmogelijkheden. Het combineert fy-sica, biologie, techniek, fotografie,geneeskunde, nautiek, hydrografie,oceanografie... Elke keer weer is heteen unieke ervaring: het gevoel te

zweven, het tasten met beperkt zicht, het ontdekken van iets, de stilte.” Een nachtduik in Maltaovertrof alles (“overal waar je licht scheen, barstte het van leven”), maar ook de kleuren van deRode Zee en de wrakken in Zuid-Frankrijk blijven bij, net als het ijsduiken in de winter. Hoesy, diezijn brood verdient als technisch en logistiek officier bij Defensie, leidt ook een jeugdduikschool.Vooral veiligheid, zelfkennis, plezier en respect voor de natuur wil hij dat jonge grut bijbrengen.

Op de bres voor jonge moedersToen Dieuwke De Keyzer een zoontje kreeg en de baby borstvoe-ding wou geven, liep dat niet direct van een leien dakje. Op zoeknaar hulp, botste ze op tegenstrijdige informatie. Redding kwam erpas toen ze naar een moederbijeenkomst ging van La LecheLeague (LLL), een internationale organisatie, verbonden met deWereld Gezondheidsorganisatie en UNICEF, die steun verleunt aanvrouwen die borstvoeding willen geven. Omdat de bio-ingenieurondervond hoe belangrijk een luisterend oor is voor vrouwen diemet vragen zitten, besloot ze nadien zelf, na een intensieve oplei-ding, vrijwilliger van LLL te worden. “Dat is goed te combinerenmet mijn job als regional medical advisor bij Novo NordiskPharma”, zegt ze. “Ik leid moedergroepen in Leuven, beantwoordtelefonische en e-mailvragen en houd de literatuur over borstvoe-ding bij. Met redactiewerk voor het tijdschrift Borstvoeding Van-

daag ben ik wélgestopt omdathet te zwaarwerd. Ik zietrouwens welwat parallellenmet mijn werk.Voor beidemoet ik de laat-ste weten-schappelijkeontwikkelingenvolgen en als ikbij LLL een bij-scholing overgeweldlozecommunicatiekrijg, dan komtdit uiteraardook goed vanpas in mijn be-taalde baan.”

Haat-liefdeverhouding met de vioolDe mooiste muziek is de muziek waarin de viool een dominante rol speelt. Datis althans de mening van burgerlijk ingenieur scheikunde Peter Jacobs. Na erop zijn 13de al even van geproefd te hebben, besloot hij op zijn 28ste resoluutom vioollessen aan de academie te volgen. Zes jaar later, bij de geboorte vanzijn tweeling, kwam daar abrupt een einde aan. Na de Koningin Elisabethwed-strijd te hebben gezien, begon het enkele jaren geleden weer te kriebelen. Bo-vendien voelde Peter de groeiende behoefte om naast zijn job alsveiligheidsverantwoordelijke in een petrochemisch bedrijf in de Antwerpsehaven iets te hebben dat zijn gedachten kon leeg maken. Weer vioolspelen,bleek de oplossing. Terug de draad oppikken, na lange inactiviteit, bleek nietzo eenvoudig. “Vioolspelen vraagt veel geduld en inzet. Eigenlijk heb ik er eenhaat-liefdeverhouding mee. Niet zoals bij andere instrumenten, waar de notenvast liggen door vaste toetsen of snaren te bedienen, moet bij een viool dejuistheid van de noten door de speler zelf beoordeeld worden. Dat maakt hetnet zo’n uitdaging. Je hebt écht het gevoel dat je zelf muziek aan het makenbent.” Momenteel oefent Peter geregeld met een pianist. Ze denken er stilaanaan om enkele klassieke stukken op cd op te nemen.


MENSEN

Een koor dat de wereld omarmtDietrich Casselman en koorzang, Deel 1. Als sopraan in hetjeugdkoor Ons Dorado van zijn school, het Sint-Lodewijkscol-lege in Brugge, maakte de jonge Dietrich concertreizen naar En-geland en Duitsland mee en droeg hij een steentje bij aan eenuitvoering van Carmina Burana in De Munt in Brussel. Na dehogere studies industrieel ingenieur elektronica, die alle tijd enaandacht opeisten, volgde Deel 2. Via een pastor kwam Dietrichin contact met Caminhando, een koor uit Leuven dat wereldmu-ziek zingt, “om een stem te geven aan wie er geen heeft”. Af entoe zijn ze te bewonderen op een benefietconcert of bij een spe-ciale gelegenheid, zoals de opening van het eerste vluchtelin-genhuis in Leuven. Dietrich noemt het koor, met wie hij elkewoensdagavond repeteert, complementair aan zijn professio-nele bezigheden als software engineer bij Emweb, een high-techstart-upfirma. “Als bestuurslid ben ik ook nauw betrokken bij dekoorleiding. Daarmee bouw ik nuttige ervaring op.”

Ze zijn schaars, de ingenieurs die er écht ongezondeeetgewoonten op nahouden. Van de ingenieurs diedeelnamen aan de leefwereldenquête van ie-net nuttigtruim 40 procent zijn hoofdmaaltijd nooit in een fastfood-restaurant en doet bijna de helft dat slechts enkele kerenper jaar. Rond de 40 procent zoekt ook maar een paar keerper jaar zijn toevlucht tot afhaalmaaltijden (Chinees, pizza)en snackbars (frituur, pittabar). Liefst 20 procent gaat nooit ietsafhalen en ruim 26 procent zegt resoluut ‘nee’ tegen kant-en-klaarmaaltijden van de supermarkt. Opmerkelijk is dat ook het restaurantbezoekeerder beperkt is. Goed 6 procent gaat nooit uitgebreid uit eten, iets meer dan dehelft doet dit slechts enkele keren per jaar. Zeven procent maakt gebruik van hetbedrijfsrestaurant voor zijn hoofdmaaltijd en slechts 10 procent – waarschijnlijk de studerende ledenvan ie-net? – verzeilt weleens in een studentenrestaurant. Iets meer dan de helft – 54,2 procent omprecies te zijn – bereidt dagelijks het belangrijkste maal van de dag zelf (of toch iemand van zijngezin), bijna 40 procent staat meermaals per week in de potten te roeren of laat dit een gezinsliddoen. Van de ondervraagde ingenieurs kookt toch maar mooi een kwart dagelijks echt zélf en nogeens ruim 30 procent meerdere keren in de week.

ENQUEtE

vrije tijd

Wiskunde + gevoel= muziekEr was altijd muziek in het ouderlijkehuis van Brecht François. Moederspeelde piano, vader dwarsfluit en bijhet eten in het weekend klonk bijvoor-beeld het pianoconcerto van Tchai-kovsky op de achtergrond. De zoon vande opvangmoeder, waar de kleineBrecht af en toe terecht kon, speeldetrompet. Brecht keek enorm op naar dejongen, die acht jaar ouder was. Daar-door gestimuleerd, leerde hij ook dat in-strument beheersen en sloot hij zich aanbij de Koninklijke Harmonie van Aal-beke. Terwijl hij aan de universiteit voor

burgerlijk ingenieur elektrotechniek stu-deerde, nam hij er nog cursussen alge-mene muziektheorie en dirigentbovenop. Dit laat hem nu toe om be-staande partituren lichtjes te herschrij-ven en, indien nodig, de dirigent van dejeugdharmonie van Aalbeke te vervan-gen. “Als dirigent stop je je interpretatiein een muziekstuk en door dat gevoelover te brengen op de muzikanten, krijgje een mooi afgewerkt, harmonisch ge-heel.” Toonaarden, het tempo en denootlengtes in muziek zijn vrij wiskun-dig, meent Peter, die momenteel docto-reert in de micro-elektronica endaarvoor onderzoek doet op vermogen-versterkers in standaard CMOS-techno-logie voor mobiele communicaties.“Maar er komt uiteraard ook gevoel bijkijken. Zeker als je in groep musiceert, ishet prachtig om zotte dingen te doen.Als de ene de andere aanvult en allesmooi in zijn plooi valt, komen de harenop je armen recht.”

Fastfood is niet zo geliefd

De lokroep van de locomotiefToen Jan Ghys als peuter naar zijn grootouders ging, stond hij vaak aan het raam te kijken naar de stampendestoomlocomotieven die uit het nabijgelegen station vertrokken. De liefde voor treinen werd zo geboren. Op zijnzesde kreeg hij een startset van Märklin en bij elke gelegenheid groeide zijn spoorwegbaan. Jan werd uiteinde-lijk industrieel ingenieur elektromechanica en bleefdoor het technische aspect – het besturen van eencomplex geheel – verknocht aan modeltreinen. “Ikvind er nog altijd plezier in om van een standaard-locomotief een eigen variante te maken, die je ingeen enkele winkel vindt. Ook met het ombouwennaar een digitale besturing met onder meer geluiden licht houd ik me graag bezig. Het baanconceptheb ik zelf ontworpen en bestaat uit modules,zodat ik er makkelijk mee op verplaatsing kan.” Jan,actief als preventieadviseur en facility manager bijMaxon International BVBA, is lid van een wekelijksverzamelende modeltreinenclub en bezoekt gere-geld tentoonstellingen en spoorwegmusea.

ie-net verenigtalle ingenieurs

Contact en bijkomende informatie:Desguinlei 214, 2018 Antwerpen 1tel. 03-260 08 40e-mail: [email protected]

ie-netricht de schijnwerpers op het beroep

stimuleert continu bijscholen

motiveert tot verbreden en verdiepenvan kennis en vaardigheden

informeert ondernemingen over duurzameloopbaanuitbouw voor hun ingenieurs

is de schakel in uw bedrijfscommunicatienaar de ingenieurswereld toe

duidt aan waar ingenieurs het verschil makenin de kenniseconomie

brengt objectieve elementen aanvoor het maatschappelijk debat

zorgt er mee voor dat voldoende jongerenkiezen voor ingenieursstudies

11:46

A career at Janssen. Only for professionals who care.

Bij Janssen speelt elke collega een vitale rol. Onze mensen zijn er trots op dat ze ieders gezondheid helpen verbeteren, waar ook ter wereld. Elke dag maken zij het leven beter door te kiezen voor kwaliteit, en door nooit te stoppen met innoveren. Zo krijgen zij de kans om hun vaardigheden te ontplooien en om initiatief te nemen. En dat allemaal in een internationale groep die zijn waarden dagelijks waarmaakt, en die geeft om het welzijn van zijn mensen. Een groep die als wereldwijde partner in de gezondheidszorg bijdraagt tot een betere levenskwaliteit. Janssen geeft de toon aan in een nieuw tijdperk van totaaloplossingen binnen de gezondheidszorg. Wil jij hier deel van uitmaken? Ontdek dan de vacatures op www.janssenjobs.be

Masterpiece.Masterplan.

15:30

Ingenieurs en ons eten - ie-net.be · organisatiepsychologie, kneedden hem tot de mensgerichte...

Documents

Transcript of Ingenieurs en ons eten - ie-net.be · organisatiepsychologie, kneedden hem tot de mensgerichte...