In Perspectief nr.012012

INperspectiefg e o g r a f i s c h d e n k e n e n d o e n

uitgave van Esri Nederland nr.012012

10 jaar

jubileu

meditie

INPERSPECTIEFg e o g r a f i s c h d e n k e n e n d o e n


10 JAAR

JUBILEU

MEDITIE

INPERSPECTIEFg e o g r a f i s c h d e n k e n e n d o e n


10 JAAR

JUBILEU

MEDITIE

ExTRaDIK

J u b i l e u m e d i t i e 1 0 j a a rINPERSPECTIEF

ExTRaDIK

J u b i l e u m e d i t i e 1 0 j a a rINPERSPECTIEF

extraDIK

J u b i l e u m e d i t i e 1 0 j a a rINperspectief

arcgIsactueel uitdagend en inspirerend


Jubileumeditie 5 jaar

5 jaar arcgIsactueel

extraDIK

INperSpec

tief nr.01

2012eSri n

ederla

nd

Ar

CG

ISa

ctu

eel

nr.

01

2012

Colofon

In Perspectief is een uitgave van Esri Nederland. Het magazine brengt actuele ontwikkelingen op het gebied van geografi sche infor-matie in Nederland. De focus ligt op praktijkvoorbeelden, trends en ontwikkelingen.

cONtAct E: [email protected] T: +31 (0)10 217 07 00I : www.in-perspectief.nl

RedActIeHarmen van Doorn, Corine Mep-pelink, Ron Noordhuis, Jurgen ten Siethof, René Voogt, Bas Bijtelaar, Frits van der Schaaf, Alexander Mol-huysen, Arjen Pluim, Evert Verveer.

Naast de redactie en auteurs werkte mee aan deze uitgave:Karen Stultiens.

ONtWeRPKaren Stultiens

FOtOGRAFIeLENS! fotografi e > Marcel Krijger (tenzij anders vermeld)

VORMGeVING eN dRUkLENS! communicatie(www.lenscommunicatie.nl)‘t Papierenhuys

OPLAGe4.500 exemplaren

ABONNeMeNteNOrganisaties met een onderhouds-contract van Esri Nederland krij-gen In Perspectief kosteloos toege-stuurd. Zonder onderhoudscontract is het ook mogelijk om In Perspec-tief te ontvangen. Een jaarabonne-ment kost 25 euro (excl. btw). Voor verzending naar buitenland gelden aanvullende porto- en administra-tiekosten.

AdVeRteReNEsri Nederland biedt partners en relaties de mogelijkheid zich te profi leren in In Perspectief. Vraag naar de advertentiemogelijkheden (voorwaarden, tarieven en aanle-verspecifi caties) via:[email protected].

dIScLAIMeREsri Nederland besteedt de uiterste zorg aan de betrouwbaarheid en actualiteit van de artikelen in In Perspectief. Aan de verstrekte infor-matie kunnen geen rechten worden ontleend. Gebruikt kaarten beeld-materiaal blijft eigendom van de makers. Artikelen uit In Perspectief mogen alleen openbaar worden ge-maakt na schriftelijke toestemming van Esri Nederland.

cOVeRDe omslag geeft alle covers weer van de In Perspectief-edities die de afgelopen 10 jaar zijn verschenen.

oPINIE

23 Het post-geo tijdperk

42 Open geo-data in de praktijk

51 ‘t Moet anders

57 Dankzij GIS meer tijd over voor ons

werk

NIEUwS

6 ArcGIS Online breekt record na

record

6 Lezersactie In Perspectief en GeoFort

6 Beeldmateriaal vrijgegeven

6 Symposium

7 Nederlandse basiskaarten

7 Media publiceren ‘social map’

7 Veel vraag naar ArcGIS for Home Use

7 ‘Gezichten van GIS’

8 GeoWeb-mijlpalen: 100e klant en

versie 4

oVErIG

5 Voorwoord

8 App in Perspectief: Gebouwenin-

spectie App

9 Verleg ook op GeoFort je grenzen!

15 10 jaar in de spotlights

32 Vruchtbare samenwerking ProRail

en Esri Nederland

48 ‘Een mooie kaart spreekt tot je

verbeelding’

AdVErTENTIES

4 GIS Conferentie

14 ArcGIS Online

56 GeoFort

GIS Voor...

10 OVERHEID

Kaarten maken communicatie krachtig!

20 GEMEENTEN

GeoBasis: actueel, snel en volledig

34 OVERHEID

Publieke data op ArcGIS Online

36 GEMEENTEN

BGT: één Nederland, één bron

38 MAINPORTS

Havenschap moerdijk maakt profes-

sionaliseringsslag met GeoWeb

44 GEMEENTEN

Automatisch verschillen opheffen

tussen bronsystemen

52 OVERHEID

Geo-informatie geeft inzicht op alle

niveaus

54 OVERHEID

Gestandaardiseerde kaartproductie

KrACHT VAN dE KAArT

12 Laat uw kaarten spreken!

16 Populair op ArcGIS Online

18 Fotolocaties delen met een kaart

40 Kennismanagement door betrokken-

heid

46 Slim data publiceren, zoeken en

vinden

10 JAAr IN PErSPECTIEF

24 ‘Ik zie In Perspectief altijd graag

verschijnen’

26 ‘Samen op reis gaan’

28 Toen & Nu

30 ‘Via In Perspectief leg ik mijn werk

uit aan anderen’

31 Op de redactie

Colofon

ArcGIS Actueel is een uitgave van Esri Nederland voor gebruikers van het ArcGIS-platform.

cONtAct E: [email protected] T: +31 (0) 10 217 07 00I : www.esri.nl

RedActIeJoris BakErnst EijkelenboomJeroen van WindenRon NoordhuisMaria Tunnisen

Aan deze uitgave werkten mee:Niels van der VaartJan Willem van EckMarco WagemakersBarend SnellerMartijn DekkersHarald GörtzHarmen van Doorn

cOVeROverzicht 5 jaar ArcGIS Actueel

ONtWeRPKaren Stultiens

VORMGeVING eN dRUkLENS! communicatie(www.lenscommunicatie.nl)‘t Papierenhuys

OPLAGe4.500 exemplaren

ABONNeMeNteNOrganisaties met een onder-houdscontract van Esri Nederland krijgen ArcGIS Actueel kosteloos toegestuurd. Zonder onderhouds-contract is het ook mogelijk om ArcGIS Actueel te ontvangen. Een jaarabonnement kost 25 euro (excl.btw).

dIScLAIMeREsri Nederland besteedt de uiter-ste zorg aan de betrouwbaarheid en actualiteit van de artikelen in ArcGIS Actueel. Aan de verstrekte informatie kunnen geen rechten worden ontleend. Gebruikt kaarten beeldmateriaal blijft eigendom van de makers. Artikelen uit ArcGIS Actueel mogen alleen openbaar worden gemaakt na schriftelijke toestemming van Esri Nederland.

2 COLOFON EN INHOUDSOPGAVE

3 VOORWOORD

4 GIS-NIEUWS

5 NIEUW PERSPECTIEF OP 3D-GIS MET

CITYENGINE

8 NIEUW: NEDERLANDS ARCGIS ONLINE EN

CONTENT VOOR NEDERLAND

10 IN DRIE STAPPEN VAN DATA NAAR OPEN

DATA

12 MAAK ZELF EEN MOBIELE INSPECTIE APP

16 OPLOSSING VOOR DE ZORGEN VAN

BGT-BRONHOUDERS

19 KIJK EENS IN DE ESRI-BLOGS

20 VERTEL HET VERHAAL MET EEN KAART

22 EENVOUDIGER WERKEN MET

DATABASES IN ARCGIS 10.1

26 SUPERSNEL GIS-APPLICATIES

ONTWIKKELEN

30 VERHOOG UW DATAKWALITEIT MET

ARCGIS DATA REVIEWER

05

16

25

3

Kaarten maken

communicatie

krachtig!

Publieke

data op

arcgiS online

FotolocatieS

delen met

een kaart

‘Samen

op reiS gaan’

INhoudSopgavein perspectief, nummer één, tweeduizend twaalf

‘Een mooie

kaart spreekt tot

je verbeelding’

10 18

48

34 26

www.gisconferentie.nl

Beste lezer,

De eenvoud om informatie te delen en te communiceren via

zogenoemde ‘intelligente’ kaarten heeft met ArcGIS Online een

revolutie doorgemaakt. Iedereen kan nu online kaarten maken

en publiceren door gebruik te maken van templates en eigen data

combineren met kaartlagen (webservices) die online beschikbaar

zijn. Er zijn steeds meer open data-bronnen die worden ontsloten

via ArcGIS Online. In deze In Perspectief vindt u een artikel over open

data. Ook hebben we een concreet voorbeeld beschreven: de nieuwe

Noordzeeatlas die via ArcGIS Online wordt ontsloten.

Erg enthousiast ben ik over het feit dat deze online functies ook

beschikbaar komen binnen Excel via de ‘add-in’ Esri Maps for Office.

Daarmee kun je tabellen geografisch visualiseren. Ook de integratie

met Business Intelligence is een stap dichterbij gekomen met de

komst van Esri Maps for IBM Cognos. Met de onze nieuwe geocoder

(zie ArcGIS Actueel) gebaseerd op de basisregistratie adressen en

gebouwen (BAG) en online kaarten kun je bedrijfsinformatie van een

ander perspectief bekijken, geografische verbanden ontdekken die je

in een tabellen structuur of grafiek niet kunt zien.

Op de website, en in de volgende In Perspectief en ArcGIS Actueel

leest u meer over deze nieuwe producten. Deze editie staan we stil

bij de kracht van de kaart in bijvoorbeeld communicatie (provincie

Noord-Brabant), advies (Kadaster) en data-optimalisatie (gemeente

Rhenen). 10 jaar In Perspectief laat u de kracht van de kaart ervaren.

In veel artikelen komt ArcGIS Online met nadruk terug. Ik nodig u

uit de mogelijkheden te ontdekken door ArcGIS Online zelf te gaan

gebruiken en uw resultaten met ons te delen. Uw data kan in online

kaarten enorm krachtig worden. Doet u mee?

Frits van der Schaaf

directeur business development

Esri Nederland

[email protected]

Voorwoord

5

“Uw datakan inonline

kaarten enorm

krachtig worden.”

6

Op zondag 24 juni opent GeoFort

haar deuren voor het publiek en is

de feestelijke opening van de Vleer-

muisspeurtuin van Staatsbosbeheer.

Kom naar GeoFort voor de speur-

tocht, het vleermuizen theater, leer

het vleermuizenlied of gewoon lek-

ker knutselen en broodjes bakken.

In Perspectief en GeoFort vieren

de opening en het jubileum van

In Perspectief door 100 keer 2 toe-

gangsbewijzen voor de GeoExpe-

rience weg te geven. Kijk snel op

pagina 9 en doe mee met de actie!

In de laatste editie van In Perspectief

(nr. 2 2011) werd een artikel gepubli-

ceerd over Nederland van Boven met

de kop ‘Kijk ook mee naar Nederland,

vanuit een ander perspectief’. Hierin

werden partijen genoemd die mee-

werkten aan het programma, onder

meer voor het leveren van data. Er

stond geschreven dat de Neder-

landse Spoorwegen data leverden

over treinbewegingen op het spoor.

Dit was onjuist. Het was ProRail die

de data heeft geleverd aan het pro-

gramma Nederland van Boven.

In maart 2012 registreerde Esri voor

het eerst meer dan 1 miljard base-

map map requests op ArcGIS Online.

In april dit jaar lag het aantal weer

hoger. In dezelfde maand werden

op één dag 50 miljoen kaarten op-

gevraagd. Dat schrijft Christophe

Charpentier, ArcGIS Content Product

Manager van Esri, op Twitter.

Volg ook @Christophe_Esri

Rectificatie

ArcGIS Online breekt record na record

Symposium Geo-chemische Bodematlasvan Nederland

Lezersactie In Perspectiefen GeoFort

De afgelopen 10 jaar is er door de

Universiteit Utrecht, TNO, Deltares,

Alterra, en het RIVM gewerkt aan

de totstandkoming van een Geo-

chemische bodematlas van Neder-

land. Nu is het dan zover: de atlas

is af en wordt op 4 juni gepresen-

teerd tijdens een symposiummid-

dag bij het RIVM.

Het symposium vindt maandagmid-

dag 4 juni 2012 van 13.30 tot 17.00

vindt bij het RIVM in Bilthoven

plaats. Deelname aan het sympo-

sium is gratis. U kunt zich aanmel-

den door een email te sturen naar

[email protected], onder vermelding van

naam, bedrijf en e-mailadres.

De luchtopnamen die voor Neder-

land van Boven werden gemaakt,

zijn beschikbaar gesteld. De redac-

tie van Nederland van Boven heeft

drie uur ruw materiaal geselec-

teerd, gerangschikt op thema en

ondergebracht in tien verschillende

pakketjes die gratis kunnen worden

gedownload. Hiermee is de VPRO

de eerste publieke omroep die op-

namen ter beschikking stelt aan het

publiek. Iedereen kan zelf met het

materiaal aan de slag. Nederland

van Boven trok per aflevering meer

dan een miljoen kijkers en leidde tot

veel enthousiaste reacties.

Beeldmateriaal Nederland van Boven deels vrijgegeven

Bron: vpro

7

Voortaan kunt u kaarten, gemaakt

met ArcGIS, voorzien van Neder-

landse basiskaarten. Er zijn nu drie

kaarten kosteloos beschikbaar, met

volledige dekking voor heel Neder-

land. Een topografische kaart, een

lichtgrijze canvas-kaart, en de PDOK

BRT-achtergrondkaart. Getailleerde

basiskaarten voor de hele wereld

waren al enige tijd beschikbaar. Veel

organisaties werken echter graag

met een Nederlandstalige basiskaart

die worden aangeboden in het Rijks-

driehoekstelsel. Dat kan nu.

Lees meer in ArcGIS Actueel (maga-

zine andere zijde) over de basiskaar-

ten vanaf pagina 8.

Speciaal voor Konin-

ginnedag en Bevrij-

dingsdag 2012 heeft

Esri Nederland ‘social

maps’ gemaakt. Het

gaat om een kaart

met daarop real-time

berichten van diverse

social media die over

deze feestdagen gaan.

Zo waren onder meer

tweets, foto’s van

Flickr en video’s op

YouTube meteen zicht-

baar. Op de Koninginnedag-kaart

werden ook de vrijmarkten weer-

gegeven, op de Bevrijdingsdag-

kaart de plaatsen waar een festival

plaatsvond. Beiden met klikbare

icoontjes. De social maps zijn door

diverse landelijke media gebruikt

op hun website bij de berichtge-

ving over de twee feestdagen. Ze

werden in korte tijd respectievelijk

33.000 en 5.000 keer bekeken.

Media publiceren ‘social map’

Voor het thuis gebruiken van GIS

heeft Esri ArcGIS for Home Use in het

leven geroepen. Er is veel vraag naar

dit product. ArcGIS for Home Use

is geschikt voor iedereen die thuis

echt aan de slag wil met kaarten.

Het product is een speciale licen-

tie van slechts 100 euro (incl. btw)

ArcView met bijbehorende exten-

sies.

Lees meer op esri.nl/arcgis-home-use.

GISnieuwS

Veel vraag naar ArcGIS for Home Use

Nieuw op ArcGIS Online:Nederlandse basiskaarten

‘Gezichten van GIS’Diverse bezoekers van de GIS Tech

werden gefotografeerd met hun pas-

sies. Bekijk alle foto’s op gistech.nl.

Foto: Karen Stultiens

8

Foto’s: Eric Laycock

WAt kAN de GeBOUWeN-

INSPectIe APP?

Marc Hoogerwerf, leading consul-

tant voor Royal Haskoning: “Deze

app maakt het gebouwinspecteurs

mogelijk om tijdens een inspectie

aantekeningen te maken op hun

iPad over dat wat ze zien. Verras-

send genoeg kan zowel oud als

jong hiermee aan de slag. Het is een

standaard ArcGIS for IOS-app.”

WORdt de APP VeeL

GeBRUIkt?

“Binnen Royal Haskoning wordt de

app inmiddels op diverse plekken

ingezet, niet alleen bij gebouwen-

inspecties, maar ook bij dijken

brandinspecties en renovatieprojec-

ten. Er wordt steeds vaker gevraagd

naar deze app; gisteren heb ik de

app nog geconfigureerd voor in-

specties van de flora en fauna langs

de uiterwaarden van de grote rivie-

ren. Er zijn toepassingen genoeg.

Dat komt ook door de ontwikkelin-

gen binnen ArcGIS Server en ArcGIS

Online. De app kan automatisch

steeds meer, zonder dat je daar zelf

veel voor moet doen. Als je een in-

spectie doet, wil je bijvoorbeeld ook

weten wie die waarnemingen heeft

gedaan. In de eerste versies van

deze app konden mensen een naam

kiezen uit een lijst en dat werd op-

geslagen. Nu zorgt ‘Editor Tracking’

ervoor dat de naam van de inspec-

teur en de naam van degene die

iets voor het laatst heeft aangepast

wordt opgeslagen. Een jaar geleden

moest je dat nog programmeren,

nu is het een kwestie van een vinkje

zetten in de database.”

HOe ReAGeReN de GeBRUI-

keRS?

“Eén keer deden we een inspectie

in een gebied waar we geen be-

reik bleken te hebben. Dan baal je.

Verder heb ik vooral enthousiaste

reacties gekregen. Vooral omdat er

soms meer dan twintig procent tijd

bespaard wordt. Een ander voor-

beeld: een klant kon dankzij de app

snel beslissen. Als die beslissing een

dag later was gevallen, had dat hem

anderhalve ton gekost. Daar wordt

een klant dus wel blij van. Kunnen

doorwerken zonder verbinding zou

prettig zijn. We hebben overwogen

daar toch iets voor te programme-

ren, maar we hebben begrepen dat

dit mogelijk in het najaar al een

standaard functie wordt.”

AUTEUR: Wilfred Hermans

E-MAIL: [email protected]

App in Perspectief: Gebouweninspectie App

Foto: Royal Haskoning

Tijdens de GeoWeb Gebruikers-

dag 2012 zette Marcel Steenis van

Grontmij de organisatie Rijkswa-

terstaat in het zonnetje. De orga-

nisatie werd de 100e klant van het

product. Op dezelfde dag werd

GeoWeb 4 grootst gepresenteerd.

In de nieuwe versie is veel beter ge-

keken wat belangrijk en waardevol

is voor de eindgebruiker. Web-GIS

is bedoeld voor iedereen. Het moet

dus voor iedereen makkelijk toe-

gankelijk en eenvoudig te gebrui-

ken zijn. Verschillende configuratie

zijn er mogelijk. Gebruikers bepa-

len zelf als beheerder per webvie-

wer de look en feel en functies.

GeoWeb-mijlpalen: 100e klant en versie 4

GISnieuwS

Foto’s: Eric Laycock

Geofort

Verleg ook jegrenzen, op GeoFort!

GeoFort is dé educatieve attractie op een

spannend fort op het gebied van cartogra-

fie en navigatie. Hier kun je zowel oude

als nieuwe navigatietechnieken uitprobe-

ren en een kijkje nemen bij de bijzondere

selectie kaarten met het thema ‘liegen en

bedriegen met kaarten’. Al met al biedt

GeoFort vele activiteiten voor een verras-

send bezoek. In dit artikel een overzicht.

Vleermuisspeurtuin

GeoFort heeft een ‘publiek’ deel met de

Vleermuisspeurtuin van Staatsbosbeheer

en het 3D Café met ruim terras. In de Vleer-

muisspeurtuin stellen de kinderen hun ori-

entatievaardigheden op de proef in het

klimgrid en ervaren in de vleermuizenremi-

se hoe deze bijzondere dieren op navigeren

met echo.

Geoexperience

Een entreeticket koop je voor de GeoExpe-

rience waar onder meer ook het intelligent

doolhof is. Dit is geen standaard doolhof

dat bestaat uit de geijkte hekjes. Er worden

hier verschillende technieken gebruikt om

het doel te bereiken. Het doel is niet alleen

het vinden van de uitgang. Er is namelijk

veel meer mogelijk in het doolhof; het ver-

vullen van opdrachten, het verbinden met

adventure games. In het doolhof maken we

niet alleen gebruik van zintuigen zoals bij-

voorbeeld de neus, maar ook van hulpmid-

delen, sensoren en apps.

De GeoExperience blijft volop in ontwikke-

ling. Maar, neem alvast een kijkje hoe mensen

al jarenlang liegen en bedriegen met kaarten.

GeoZalen

Naast een unieke educatieve attractive is

GeoFort ook voor de zakelijke bezoekers

een inspirerende locatie voor klantendagen,

teambuildingsessies of vergaderingen! Bin-

nen biedt GeoFort meerdere comfortabele

vergaderzalen in het monumentale fortge-

bouw en een auditorium tot 150 personen,

uiteraard voorzien van alle moderne ver-

gaderfaciliteiten en een passende catering.

Buiten nodigt het fortterrein uit tot GeoAc-

tiviteiten, workshops en innovatieve sessies.

AUTEUR: Caroline Mönking


Doe mee aan de lezersactie en win kaartjes voor GeoExperience.

Gratis naar GeoFort!Esri Nederland en GeoFort vieren 10 jaar In Perspectief én de opening van het fort met een lezersactie! Maak onderstaande

slagzin af, stuur dit naar [email protected] en win voor 2 personen gratis toegang tot de GeoExperience!

De kracht van de kaart betekent voor mij…

Stuur uw slagzin vóór 20 juli 2012 naar [email protected] in en win de kaarten!

Esri Nederland en GeoFort geven 100 x 2 kaarten weg.

esri nederland is al jaren sponsor van GeoFort. Het initiatief om een fysieke locatie te creëren

waar het grote publiek kennis kan maken met de geo-sector, steunt esri graag. na jarenlang

plannen maken en realiseren is het nu zo ver: GeoFort opent op zondag 24 juni haar deuren

voor het publiek!

9

meer informatieVolg GeoFort op:

Facebook:

facebook.com/geofort

Twitter:

twitter.com/geofort

Beelden: GeoFort

10

een kaart is een krachtig communi-

catiemiddel. Het cliché zegt het al:

een beeld (lees: kaart) zegt meer

dan duizend woorden. Gebruikt uw

communicatieafdeling al kaarten

om berichten te ondersteunen en

te verduidelijken? Bij de provincie

Noord-Brabant zijn de eerste stap-

pen gezet. de communicatieafdeling

en geo-afdeling sloegen de handen

ineen. communicatie van de provin-

cie wordt nu ook ondersteund door

kaarten, gemaakt via ArcGIS Online.

Waarom zijn kaarten handig voor

communicatie? Martin Noordzij,

webmanager bij de provincie Noord-

Brabant: “Het is niet raadzaam om

alles op te schrijven. In communica-

tie is het goed om het geschreven

woord beeldend maken. Het is dan

meteen duidelijk waarom of wat

er wordt bedoeld.” Herman Voet,

specialist nieuwe toepassingen

geo-informatie, vult aan: “Kaar-

ten zijn bovendien een integrerend

medium. Je kunt er van alles samen-

brengen. De kracht van de kaart is

heel sterk.”

WeNSeN

De communicatieafdeling en geo-

afdeling zijn geen vreemden van

elkaar. Martin Noordzij en Herman

Voet raakten al zo’n 4 jaar geleden

in gesprek met elkaar over de web-

pagina ‘Brabant in Kaart’ op de pro-

vinciesite.

Noordzij: “Het duurde vrij lang om

een eenvoudig kaartje te maken. En

ik moest zo’n vijf keer klikken voor

het kaartje weergaf wat ik wilde

zien. Eerst moet je per kaart lagen

openen, dan op een knopje klikken

voor in- of uitzoomen. En dan op

een informatie-icoontje om informa-

tie te tonen.” Te ingewikkeld voor

een bezoeker van de site, aldus de

webmanager. “Vanuit communica-

tie-oogpunt kon dat wel wat beter,

vond ik.”

ZeLF kAARteN MAkeN

De communicatieafdeling wilde heel

erg graag hun berichten ondersteu-

nen en verduidelijken met kaarten

die makkelijk te maken en te be-

heren zijn. En makkelijk zijn in ge-

bruik. “Begin 2011 vroegen we ons

af: kunnen wij niet ook zelf kaarten

maken?” En zo waagde Noordzij

zich aan een kaart met actuele in-

formatie over de kwaliteit van het

zwemwater in de zwemplassen. Met

Google Maps. “Zo kon het dus, dach-

ten we toen.”

Voor Noordzij was het avontuur

met Google Maps niet wenselijk: “Ik

ben geen geo-specialist en daarom

voelde het niet goed om zomaar

giS voor

overheid

Kaarten maken communicatiekrachtig!

Communicatieafdeling provincie Noord-Brabant maakt kaarten nu zelf via ArcGIS Online.

11

Kaarten maken communicatiekrachtig!

wat aan te aan de slag te gaan.

Bovendien staan we er - als we prak-

tisch gezien tegen issues aanlopen –

alleen voor.”

‘kRAcHt VAN ARcGIS’

Vanuit de GIS-afdeling is Herman

Voet de aanjager van ‘nieuwe toe-

passingen’. Herman Voet ging in de

zomerperiode op onderzoek uit.

Onder meer om de mogelijkheden

van het destijds nieuw gelanceerde

ArcGIS Online te verkennen. “De

kracht van ArcGIS Online ligt onder

meer in het intuïtief kunnen combi-

neren en ontsluiten van informatie.

Heel laagdrempelig. Ik kwam terug

bij de communicatieafdeling met de

boodschap: ‘Zo kan het ook!’.”

Noordzij en zijn team werden met-

een enthousiast over ArcGIS Online.

“Het maakt gebruik van een aantal

mooie basemaps. Daarboven kun-

nen we bestaande thematische la-

gen toevoegen en daar bovenop een

‘communicatielaag’ maken. Dát was

wat we wilden, dus we zijn helemaal

om. En de gebruiksvriendelijkheid

maakt het makkelijk om er snel mee

aan de slag te gaan.”

INteGReReNd MedIUM

Voor Herman Voet is het wel even

wennen. “Ik zie het als een nieuw

perspectief. Het verschuift grenzen;

het maken van kaarten moeten we

nu een beetje uit handen gaan ge-

ven. Daarmee krijgt onze afdeling

een iets andere rol. In de kaart als

communicatiemiddel naar burgers

worden we nu begeleidend en faci-

literend. Ik geloof dat dat ook een

goede beweging is. Ieder zijn vak!”

Een van de kaarten die nu online

staat gaat over het ‘particulier op-

drachtgeverschap’. Een samenwer-

king tussen burgers die hun eigen

huizen bouwen. Hierbij werd een

kaart geplaatst met alle projecten

in voorbereiding: waar het project

ligt, welke naam het heeft, hoeveel

huizen het om gaat en waar meer in-

formatie is te lezen. Noordzij: “Met

de kaart kun je op een ander manier

naar de informatie kijken.”

GRAdAtIeS

Naast de ArcGIS Online-kaarten voor

communicatie blijven de andere vie-

wers van de provincie gewoon in

bedrijf. Herman Voet legt uit hoe

de drie verschillende type viewers

zich tot elkaar verhouden: “Met

Geocortex worden zware viewer-

toepassingen beschikbaar gesteld;

duidelijk bedoeld voor professionals.

De beleidsvelden kunnen daar prima

mee uit de voeten. Het gaat hier om

koppelingen met andere bedrijfssys-

temen zoals bijvoorbeeld rapporta-

gesystemen. De cultuurhistorische

waardenkaart is er een goed voor-

beeld van.”

De themakaarten, ontsloten via de

Flamingo-viewer, worden vooral

in projecten gebruikt. “De geo-af-

deling ontwerpt deze kaarten zelf.

Via de OTAP-straat (Ontwikkelen,

Testen, Accepteren, Productie)

worden deze online gebracht. Dit

proces duurt ongeveer een week.

Dat geldt overigens ook voor de

zware viewers. Het voordeel van Ar-

cGIS Online is dat een communicatie-

kaart veel sneller online is te bren-

gen. Voor alle 3 de typen viewers

geldt dat de afdeling Geo via ArcGIS

Server de thematische kaarten be-

schikbaar stelt.”

AFWeGINGSkAdeR

Nu het embedden van ArcGIS On-

line-kaarten structurele vormen

aan moet gaan nemen is er een af-

wegingskader nodig: welke toepas-

singsgebieden hebben welke viewer

nodig?

De volgende stappen die Noordzij

en Voet willen zetten is de kaarten

inbedden in een bestaande app,

bijvoorbeeld de Brabant-app. Ook

voor de onlangs beschikbaar geko-

men Roeken-viewer (op basis van

crowdsourcing) vindt het melden en

valideren via ArcGIS Online plaats.

Er zijn nog een hoop ideeën en mo-

gelijkheden. De toekomst gaan de

communicatieafdeling en de geo-af-

deling samen tegemoet. Om zo in de

communicatie de kracht van kaarten

zo goed mogelijk te benutten!

AUTEUR: Harmen van Doorn


tIPS UIt NOORd-BRABANtHoe krijgt u ook voor elkaar dat de afdeling communicatie van uw organisatie via

ArcGIS Online uw data gaat gebruiken? Martin Noordzij en Herman Voet hebben tips.

Martin Noordzij: “Je moet het gewoon gaan doen. Eerst eens bij elkaar gaan zitten, en

vervolgens elkaar op blijven zoeken.” Herman Voet: “Geo-informatie is van iedereen;

durf bestaande structuren los te laten en vertrouw elkaar.”

12

Om nieuwe gebruikers wegwijs te maken, reist het

AppLab door het land. Marco Wagemakers, product

consultant van Esri Nederland, legt uit wat er tijdens een

AppLab-dag gebeurt. “De dag bestaat uit een deel the-

orie over de veranderende wereld, en een stuk context.

Wat betreft de theorie geven we aan dat de geo-wereld

continu verandert; waar mensen eerst iets voor zichzelf

op hun eigen computer deden, is het nu veel gemakke-

lijker om informatie te delen en toegankelijk te maken

voor anderen.”

Esri heeft allerlei tools gemaakt om resultaten of ana-

lyses mobiel of via het web beschikbaar te maken, ver-

telt Wagemakers. “Alle kaarten die je via het platform

ArcGIS Online beschikbaar maakt, zijn via applicaties

deelbaar. Het mooie van zo’n AppLab-dag is dat je niet

alleen informatie krijgt, maar aan het eind van de dag

heeft de organisatie die de dag bezoekt zelf ook con-

crete resultaten in handen.”

AAN de SLAG Met eIGeN dAtA

Enthousiast vervolgt Wagemakers dat bezoekers tijdens

het praktische deel van de dag hun eigen meegenomen

data online kunnen zetten. “Daarmee kunnen ze appli-

caties configureren, aan de hand van de basisprincipes

die ze die dag hebben geleerd. Alleen demo’s zien is

leuk, maar er zelf mee aan de slag gaan is nog veel leu-

ker. Daarnaast blijft de informatie daardoor beter han-

gen. Wij bieden zelf allerlei basiskaarten aan die je voor

de applicaties kunt gebruiken, zoals topografische data:

hoge kwaliteitskaarten van Nederland die je op de onder-

grond kunt leggen. Daar voeg je je eigen data aan toe.”

Wat maakt zo’n AppLab-dag nu hét middel om GIS bre-

der beschikbaar te maken binnen de organisatie of naar

klanten toe? Wagemakers: “Eerst hadden we onze ei-

gen systemen en nu kunnen we het met dezelfde kaart

integreren in onze website, mobiele devices, Facebook-

pagina et cetera. Dat maakt het heel toegankelijk.”



Wilt u meer weten over het AppLab? Neem contact op

met Marco Wagemakers via [email protected].

kracht

van de

Kaart

Laat uw kaartenspreken!

AppLab helpt organisaties te innoveren met hun geo-informatie.

dat GIS steeds vaker en door steeds meer mensen gebruikt wordt, is geen nieuws. ArcGIS Online en de open API’s

van ArcGIS voor internet, smartphones en tablets, geven dit proces nog stevigere grond onder de voeten. Gevolg:

we mogen steeds meer nieuwe gebruikers welkom heten in de GIS-wereld. de behoefte aan uitwerking van nieuwe

ideeën, concepten en apps neemt hierdoor logischerwijs toe. Op deze manier stoeien met GIS kan nu in het AppLab.

Serieus en snel aan de slag?

Snel uw informatie intern kunnen aanbieden? Met

de JumpStart ArcGIS Online & Apps is uw organisa-

tie in korte tijd in staat online kaarten aan te bieden.

Esri-medewerkers nemen u tijdens deze JumpStart in

een dag mee in de wereld van (mobiele) apps en ArcGIS

Online. Een groot deel van de dag werken we samen aan

uw eigen geo-app. Aan het einde van de JumpStart hebt

u veel kennis opgedaan, bent u geïnspireerd én heeft u

een werkende app voor uw organisatie.

Na de JumpStart kunt u:

• Via het web en mobiele apps toegang bieden tot geo-

informatie.

• Een portaal maken waar uw geo-informatie eenvou-

dig is te benaderen.

• Uw organisatie betere beslissingen laten nemen door

de toegankelijkheid van actuele geo-informatie.

Wilt u meer weten over de JumpStart ArcGIS Online &

Apps? Neem contact op met Marco Wagemakers via

[email protected].

13

Laat uw kaartenspreken!

Wat vinden deelnemers van het AppLab?

Ignaas Bisdom,GIS-analist bij het water-schap Scheldestromen

U heeft meegewerkt aan het Ap-

pLab. Wat vond u het meest opval-

lend?

“Het gemak waarmee een app die

een bepaald proces ondersteunt,

gemaakt kan worden. Dat past in de

kracht van de kaart: informatie snel

inzichtelijk maken. Glashelder!”

Wat is voor u de essentie van het

AppLab?

“Ideeën opdoen en met elkaar

sparren. Zodoende kunnen we nog

betere apps bouwen.”

Alfred Drenth,GIS-specialist bij Water-schap Noorderzijlvest

Wat is u het meest bijgebleven van

die dag?

“Ik vond het een plezierige dag.

Met ArcGIS Online kan een mooie

portal worden gemaakt om de bur-

ger te informeren.”

Wat kunnen we in de toekomst

van uw waterschap verwachten?

“We willen voor ons waterschap

graag een portal ontwikkelen met

services waarmee we de burgers

kunnen informeren over allerhan-

de zaken.”

Joris van Buul,GIS-consultant bij het wa-terschapBrabantse Delta

Hoe heeft u de deelname aan het

Water AppLab ervaren?

“Ik vond het een interessante en

leerzame dag. Mij is het meest bij-

gebleven dat ik met eigen geo-da-

ta plus services van ArcGIS Online

of elders eenvoudig een eigen app

kan bouwen.”

Welke plannen heeft u opgepakt

naar aanleiding van het AppLab?

“We willen als waterschap meer ge-

bruik gaan maken van mapservices

in onze dagelijkse werkzaamheden

met ArcGIS. In de toekomst willen

we ‘simpele’ apps bouwen die snel

toepasbaar en vervangbaar zijn voor

processen van ons waterschap.”

Foto: Elvira Visser

Esri Nederland organiseert AppLab-dagen voor een breed scala aan or-

ganisaties. In Perspectief vroeg deelnemers van het AppLab dat speciaal

gericht was op waterschappen naar hun mening!

ArcGIS Online®

“Onze webredacteurengebruiken zelfstandig ArcGIS Online met onze eigen geo-

informatie voor laagdrempelige communicatie naar de burgers.”

Herman Voet,

Provincie Noord-Brabant

“Door ArcGIS Online kanik nu in één oogopslag zien

hoe het staat met bijvoorbeeld het aantal Wajong’ers

per gemeente.”Lotte Klene,

Belangenbehartiger

“Snel en eenvoudiggegevens beschikbaar stellenin het veld en via het internet?

Wij doen het metArcGIS online!”

Ignaas Bisdom,

waterschap Scheldestromen

geO-INfOrmAtIe VOOr IedereeN!

DelenO

psla

anFu

n, F

ast

& E

asy

Fun

Fast

Easy

Beheren

Beheren

View

en

App

s

Apps

15

De evaluatie van de laatste

GIS Tech laat zien dat Arc-

GIS-gebruikers bij de AGGN

betrokken zijn en willen

worden. Als bestuur willen

we ook gebruik maken van

deze betrokkenheid. Heb

je een goed idee voor een

gebruikersdag, of wil je op

een hands-on middag meer

inzicht krijgen in een onder-

deel van ArcGIS, geef het

door via [email protected].

Wil je een stap verder gaan?

We stellen het zeker op prijs

als je mee wilt helpen om

een middag te organiseren.

Actief worden via de AGGN-

groep op Linkedin kan na-

tuurlijk ook altijd!

10 jaar In Perspectief. Hét moment om alle jaargangen

weer eens door te bladeren. Nu heb ik verleden jaar, na

de aanschaf van een iPad, me aangemeld voor de digi-

tale versie. Alles gaat nu digitaal. Mijn papieren archief,

inclusief oudere In Perspectief-edities, gingen naar het

oud papier. Het gevoel bekruipt me dat ik misschien

wel wat te rigoureus ben geweest. In het vervolg alle

nieuwe uitgaven van In Perspectief maar in mijn Drop-

box zetten? Gelukkig lukt het me met Google en 3 keer

op m’n tablet te tikken nagenoeg alle jaargangen te vin-

den. Ik hoef gelukkig geen digitale hamster te worden.

Het is leerzaam om te lezen waarvoor andere gebruikers

ArcGIS inzetten in hun primaire proces en wat hun inspi-

reert. Zo is het leuk om te lezen welke kansen Rob Bakker

en Bert van Rest van verzekeraar Achmea zien voor GIS in

de verzekeringswereld. Aanstekelijk is het enthousiasme

waarmee beiden hun met hun vak bezig zijn.

Vanaf het eerste nummer is er

in ‘In Perspectief’ aandacht voor

geo-toepassingen in onderwijs

& onderzoek, de overheid en

het bedrijfsleven. De ingrediën-

ten voor de laatste tijd zo veel

aangehaalde gouden driehoek

blijken uit de verhalen van ge-

bruikers al een decennium in

Nederland aanwezig te zijn. Het

verbinden van de punten van die

driehoek is waar het om draait

in de GIS-wereld. Daar gaan we

de komende jaren zeker meer

voorbeelden van zien.

In In Perspectief komen de

ArcGIS-gebruikers, en de (min-

der) bekende koppen uit het

geo-wereldje, aan het woord.

Ook de ArcGIS GebruikersGroep

Nederland (AGGN) richt de spot-

lights op de gebruikers. Dat doen we op de AGGN-ge-

bruikersdagen, maar ook op de GIS Tech waar gebrui-

kers hun successen in de etalage zetten maar ook hun

worsteling laten zien om GIS succesvol in te zetten in

hun primair proces. En ja, soms gaat het ook wel eens

mis. Misschien vervelend om te presenteren, maar voor

andere gebruikers des te leerzaam. Ook de recente

hands-on middagen bij Esri over Python en ArcGIS

Online zijn gezien de opkomst en reacties een succes.

En ja, ook de AGGN heeft een lustrum en bestaat vol-

gend jaar 25 jaar. Dat gaan we met alle ArcGIS-gebrui-

kers ouderwets vieren. Want sommige dingen moet je

niet virtueel doen.

AUTEUR: Kees Schotten | PBL


ArcGIS Online®

“Onze webredacteurengebruiken zelfstandig ArcGIS Online met onze eigen geo-

informatie voor laagdrempelige communicatie naar de burgers.”

Herman Voet,

Provincie Noord-Brabant

“Door ArcGIS Online kanik nu in één oogopslag zien

hoe het staat met bijvoorbeeld het aantal Wajong’ers

per gemeente.”Lotte Klene,

Belangenbehartiger

“Snel en eenvoudiggegevens beschikbaar stellenin het veld en via het internet?

Wij doen het metArcGIS online!”

Ignaas Bisdom,

waterschap Scheldestromen

geO-INfOrmAtIe VOOr IedereeN!

Delen

Ops

laan

Fun,

Fas

t &

Eas

y

Fun

Fast

Easy

Beheren

Beheren

View

en

App

s

Apps

10 jaar in de spotlights:de gebruiker

een ander

PerSpectief

16

In het nieuws

Anke Vellenga, Informatiespecialist

bij de NOS: “Kaarten kunnen van

toegevoegde waarde zijn bij nieuws-

berichten om mensen op een inter-

actieve manier uit te laten zoeken

wat het nieuws voor henzelf bete-

kent, doordat ze kunnen zien wat er

in hun regio speelt. Daarnaast kan er

extra informatie op kaarten worden

gezet die lastig is te omschrijven in

nieuwsberichten en/of omdat daar

weinig ruimte voor is. Uiteraard is het

vaak ook leuker voor lezers om infor-

matie uit een kaart te halen dan uit

platte tekst.”

Indonesië “Indonesië werd getroffen door een

zware aardbeving op zo’n 500 kilo-

meter voor de westkust van Atjeh

in Noord-Sumatra. Op de kaart zijn

de aardschokken van de laatste 90

dagen zichtbaar en geclusterd social

media-berichten over #earthquake.”

“De kaart is een toevoeging bij het

nieuwsbericht, omdat het duidelijk

laat zien waar de aardbeving heeft

plaatsgevonden, hoe het gebied er-

uit ziet en waar eerdere aardbevin-

gen zijn geweest. Ook is duidelijk te

zien hoe groot de diverse aardbevin-

gen zijn geweest. Daarnaast is het

een leuke toevoeging om de berich-

ten die via sociale platformen zijn

verspreid over de recente aardbeving

real-time bij te houden en later terug

te lezen. De kaart biedt de mogelijk-

heid om op een leuke en interactieve

wijze meer informatie te geven.”

De webmap ‘Public Information Map

Indonesië’ is naar schatting onge-

veer 10.000 keer bekeken.

Ozb“De onroerendezaakbelasting, de

ozb, is dit jaar te hard gestegen. Er

was afgesproken dat de ozb, belas-

ting voor huiseigenaren en bedrij-

ven, maximaal 3,75 procent mocht

stijgen. Gemeenten die hun ozb-

tarief meer hadden laten stijgen

zijn rood gekleurd, in het groen

de gemeenten die binnen de norm

bleven.”

kracht

van de

Kaart

Populair opArcGIS Online

Legger en keur

Ignaas Bisdom, GIS-analist van het

waterschap Scheldestromen: “Deze

webmap hoort bij het besluit voor

het vaststellen van de Legger water-

keringen en het Keur watersysteem

2012. Het waterschap zorgt ervoor

dat de waterkeringen in goede staat

zijn, zodat we veilig kunnen leven.

Duinen en dijken zijn voor Neder-

land belangrijk, daarom stelt het

waterschap eisen aan het gebruik

ervan en aan de ruimte er omheen.

Wat wel en niet mag, staat in de

Keur. De legger bevat een kaarten-

boek waarin zones zijn aangegeven

waar beperkingen gelden voor acti-

viteiten die de stabiliteit en het on-

derhoud van de waterkering van de

dijk zouden kunnen verstoren. Met

andere woorden: in de legger staat

aangeduid waar de regels van de

keur precies gelden.

ArcGIS Online biedt ons heel veel

mogelijkheden. ArcGIS Online ge-

bruiken we voor publicatie naar

buiten, en binnen het waterschap.

Voor inventarisaties hebben al onze

opzichters en een aantal kantonniers

een iPad gekregen met de ArcGIS-

app waarmee ze buiten tijdens in-

specties gegevens vatsleggen, voor

waterbeheer, dijken en wegen. Deze

oplossing is een stuk goedkoper dan

een laptop met randapparatuur,

en bovendien wordt het werken zo

voor jong en oud leuker, gemakkelij-

ker en het levert meer gegevens op.

De webmap ‘Legger en keur’ is ruim

5.000 keer bekeken.



17

canvas-basiskaart

De Nederlandse canvasbasiskaart

vestigt de aandacht op eigen – the-

matische – content dankzij een neu-

trale achtergrond met een minimum

aan kleuren, labels en objecten.

Alleen de belangrijke informatie

wordt weergegeven om een geo-

grafische context te geven. Zo zijn

gegevens duidelijk zichtbaar. Deze

kaart is ontwikkeld door Esri Neder-

land met behulp van data van Esri en

open data van de Nederlandse over-

heid.

De basiskaarten kunnen vrij wor-

den gebruikt voor het inbedden van

webmaps op een website of blog.

De kaarten zijn ook te gebruiken in

ArcGIS for Desktop, ArcGIS for Server

en alle ArcGIS-smartphone en tablet-

applicaties. Ontwikkelaars kunnen

de basiskaarten gebruiken in combi-

natie met ArcGIS Web Mapping API’s

om maatwerkapplicaties te maken,

of de map services met eigen tools

via REST en SOAP aanroepen.

AUTEUR: Joris Bak


Populator

Benieuwd naar het aantal mensen

dat aanwezig is op een locatie op een

bepaald moment? Er is via ArcGIS

Online een service beschikbaar met

deze informatie. Bridgis en Esri Ne-

derland hebben samen een webmap

gemaakt, waarmee de samenstelling

van mensen op locaties zichtbaar

wordt. De kaart toont populatiege-

gevens in Nederland op verschillende

momenten (doordeweeks overdag/

nacht en in het weekend overdag/

nacht). Voor gebieden van 500x500

meter zijn de gegevens kosteloos op

te vragen. Dankzij de ‘time-enabled’

kaart kunt u de bewegingen ook af-

spelen en de gegevens visualiseren

over verschillende momenten. De

trek van Nederlanders tijdens werk-

tijd naar de randstad en industriege-

bieden is daarmee duidelijk te zien.

Op de webmap kan ook geklikt

worden voor meer informatie. In

de pop-up staat bijvoorbeeld hoe-

veel mensen bij benadering aanwe-

zig zijn op een doordeweekse dag.

Met een grafiek ziet u ook direct hoe

het aantal personen op de locatie

fluctueert gedurende de 4 verschil-

lende momenten in de week. De

data van de kaart is gebaseerd op de

Populator, een online data-service

van Bridgis, onder meer beschikbaar

via www.populator.nl.

Op ArcGIS Online zijn diverse servi-

ces beschikbaar.

De Populator is ruim 2.000 keer ge-

raadpleegd.

AUTEUR: Joris Bak


“Voor dit soort onderwerpen is een

kaart een mooie toevoeging bij een

nieuwsbericht. Mensen kunnen zelf

hun woonplaats intypen en zo snel

zien hoeveel het ozb-tarief in hun

regio is gewijzigd. Daarnaast wordt

het nieuws in één oogopslag duide-

lijk gemaakt: meer dan de helft van

de gemeenten hebben de onroeren-

dezaakbelasting te veel laten stij-

gen.” De webmap ‘Stijging ozb-ta-

rief 2012’ is ruim 8.500 keer bekeken.



19

tijdens de GIS tech werden de hele

dag door in het AppLab live web-

maps gemaakt op ArcGIS Online.

deelnemers namen eigen data mee

en maakte in een halfuur een inte-

ressante webmap. Bart Zwemmer

won. Hij kreeg de ArcGIS Webmap

Award. Zijn webmap, de Loca-

tieScout, was volgens de jury een

toegevoegde waarde voor de foto-

community. In Perspectief wilde er

meer van weten.

Hoe ziet jouw normale werkdag

eruit?

“Vier dagen per week werk ik voor

T&A Survey in Amsterdam, een bo-

demonderzoeksbureau onder meer

gespecialiseerd in explosievenon-

derzoek. Op dit moment maak ik

inventarisatiekaarten met gebeur-

tenissen uit de Tweede Wereldoor-

log. Deze worden gebruikt om te

beoordelen of er in bepaalde gebie-

den nog explosieven aangetroffen

kunnen worden,die een risico vor-

men bij werkzaamheden. Dit is een

onderdeel van een groot landelijke

project waar we met een aantal col-

lega’s aan werken. Met mij zijn er

nog twee mensen met GIS bezig, die

ik ook ondersteun.”

Welke plaats heeft fotografie in

jouw leven?

“Fotograferen is tijdens mijn studie

Aardwetenschappen inderdaad als

hobby begonnen. Met name tijdens

veldwerk ben ik samen met enkele stu-

dievrienden veel gaan fotograferen.

Daarna is het uitgegroeid tot een se-

rieuze hobby. Op het moment werk

ik als freelance fotograaf in zeer

uiteenlopende vakgebieden. Het

mooiste voor mij blijft het documen-

teren en experimenteren met een

camera.”

Je won de ArcGIS Webmap Award

tijdens de GIS Tech met de ‘Loca-

tieScout’. Wat is het idee achter

deze kaart?

“De LocatieScout is bedoeld voor

fotografen, modellen en MUA’s om

locaties te delen waar een foto-

shoot gehouden zou kunnen wor-

den. Door een foto (al dan niet met

GPS-data) op de kaart te plaatsen,

kunnen deze locaties gedeeld wor-

den. Ook is het mogelijk extra infor-

matie, zoals bijvoorbeeld contact-

personen en huur van de locatie,

eraan toe te voegen.”

Hoe is het idee voor de Locatie-

Scout ontstaan?

“Als fotograaf werk ik zonder stu-

dio. Daardoor moet vaak goed

zoeken naar een goede locatie. Ze-

ker als de shoot ergens gepland is

waar ik niet bekend ben. Op diverse

(foto)fora kwam ik erachter dat ik

niet de enige ben met dit probleem.

De gedachte is om de applicatie ook

te gebruiken op deze fora.”

Wat voor ideeën heb je nog voor

de LocatieScout?

“In zijn huidige vorm is de Loca-

tieScout gericht op het delen van

locaties specifiek voor fotoshoots.

Met kleine aanpassingen is het ook

te gebruiken voor bijvoorbeeld

veldwerknotities.”

Wat betekent voor jou de kracht

van de kaart?

“Het inzichtelijk maken van data.

Zonder al te veel moeite moet ie-

mand kunnen begrijpen wat hij ziet

en daar conclusies aan kunnen ver-

binden. Een kaart voorziet data van

een context. Op diezelfde manier

waarop foto’s zorgen voor een con-

text bij een verhaal, kan een kaart

voor context zorgen bij een foto,

of vult een foto de context van de

kaart aan.”



kracht

van de

Kaart

Fotolocaties delen met een kaart

20

giS voor

GemeentenGeoBasis: actueel, snel en volledig

tijdsbesparing is een groot goed. GeoBasis, een standaard geografisch gegevensmagazijn voor de in- en externe

informatievoorziening, draagt hieraan bij en zorgt bovendien voor hogere datakwaliteit. Niet vreemd dus dat steeds

meer gemeenten, waaronder den Helder, kiezen voor GeoBasis. We spreken hierover met Hans Pfaff, adviseur Ict,

Remco Gaastra en Paul Schippers van de afdeling Geo-informatie van de gemeente den Helder. “Onze medewerkers

zien nu in een oogopslag de benodigde en correcte gegevens.”

Wat is voor jullie de toegevoegde

waarde van GeoBasis?

“Met GeoBasis wordt alle data

gekoppeld aan de geografische

component. Hierdoor kunnen ge-

bruikers via GeoWeb per locatie

de beschikbare data bevragen. De

gebruiker hoeft niet meer alle af-

delingen af te gaan om zijn infor-

matie actueel en volledig te krijgen.

Wanneer een afdeling brieven wil

uitsturen naar meerder adressen,

hoeft zij niet meer naar de afdeling

Burgerzaken of Belastingen om

deze adresgegevens op te vragen,

maar kan dit nu zelf doen, via Geo-

Web. Gebruikers doen steeds vaker

een beroep op GeoWeb in plaats

van de afdeling Geo-informatie.”

Waarom hebben jullie gekozen

voor GeoBasis?

“In het kader van de basisregistra-

ties was het gewenst om alle data

te koppelen op een centrale plaats.

De gemeente Den Helder was al

gebruiker van het Esri-systeem.

GeoBasis voldeed in alle opzichten

aan onze eisen en wensen met be-

trekking tot de gebruiksvriendelijk-

heid en geautomatiseerde verwer-

king van gegevens.”

PROceSSeN AUtOMAtISeReN

Werken jullie momenteel al met Ge-

oBasis en GeoWeb, en hoe zetten

jullie het in?

“Ja, sinds december 2011 is door de

afdeling Geo-informatie een start

Bron: beeldbank.rws.nl, Rijkswaterstaat , Simon Warner

GeoBasis: actueel, snel en volledig

gemaakt met het gebruik van Geo-

Basis. GeoWeb is beschikbaar voor

alle medewerkers. De afdeling Pu-

bliekszaken/team Belastingen ge-

bruikt de perceelgegevens, lucht-

foto’s en de BAG om controles op

hun belastingbestand uit te voeren.

De afdeling Publiekszaken/team

Burgerzaken gebruikt Cyclorama,

perceel- en BAG-gegevens om de

huurcontracten te controleren. De

afdeling RWO/team Grondzaken

gebruikt de perceel-, BAG- en WOZ-

gegevens om gemeentelijke eigen-

domsgegevens van gronden en

gebouwen te checken. De afdeling

RWO/team Planontwikkeling ge-

bruikt Cyclorama’s om de hoogte en

ligging van gebouwen te verifiëren.

De medewerkers zien in één oogop-

slag de benodigde gegevens.”

Hoe werkt nu het beheer en wie

zijn de eindgebruikers?

“Tot op heden voert de afdeling

Geo-informatie het beheer nog gro-

tendeels handmatig uit. In de toe-

komst zullen deze processen meer

en meer geautomatiseerd gaan

worden. De medewerkers van de

gemeente zijn momenteel de eind-

gebruikers. In de toekomst zijn dat

mogelijk ook burgers, instellingen,

bedrijven.”

eeRSte PORtAAL

Jullie maken gebruik van een gege-

vensmagazijn inclusief geografie.

Hoe positioneren jullie een apart

geo-gegevensmagazijn ten behoe-

ve van de informatievoorziening?

“Ja, dat klopt. Hiervan maakt de

gemeente Den Helder al deels ge-

bruik. De visie is om het geo-ge-

gevensmagazijn centraal te posi-

tioneren om hiermee een actueel

en volledig informatiebestand te

creëren.”

Welke plannen heeft u om uw

geo-informatievoorzieningen de

komende maanden of jaren verder

te optimaliseren of te professiona-

liseren?

“Het doel van geo-informatie is het

beschikbaar stellen, informeren,

presenteren, beheren en interactief

betrekken van de beschikbare ge-

gevens. Dit willen wij als gemeente

Den Helder in de toekomst graag

realiseren. Gelet op de verande-

rende maatschappij waarbij de

gemeente een van de eerste por-

talen wordt, is het de wens van de

gebruiker om met zo min mogelijk

handelingen alle vereiste data en

brondocumenten te ontvangen.”

In hoeverre wil de gemeente Den

Helder deze plannen laten aanslui-

ten op landelijke ontwikkelingen

en adviezen zoals iNUP, GEMMA,

PDOK, et cetera?

“Een uitgangspunt van de gemeen-

telijke informatievoorziening is het

aansluiten op – wettelijke – lan-

delijke ontwikkelingen zoals deze

binnen het iNUP zijn geformuleerd.

De architectuur baseren we op de

standaarden van NORA en GEM-

MA. Hiermee wordt maximale uit-

wisselbaarheid tussen de landelijke

basisregistraties en onze eigen be-

drijfskritische applicaties bereikt.

De ontwikkelingen in de markt

worden uiteraard ook op de voet

gevolgd om hiermee tijdig in te

kunnen spelen op de veranderende

behoeftes van zowel intern als ex-

tern.”

21

“Organisatie gebruikt GeoWeb steeds vaker.”

22

giS voor

Gemeenten

SAIL 2013

Functioneert de geografische infor-

matievoorziening in de toekomst

als universele component binnen

de mid office-architectuur?

“Jazeker. Bij de meerderheid van de

vragen die wij als gemeente Den

Helder krijgen, is de ruimtelijke

component ‘locatie’ verbonden.

Een heel concreet voorbeeld is het

aankomende evenement Sail 2013.

We zijn nog niet zo ver, maar bij

zulke grootschalige evenementen

met veel publieke belangstelling

denken we bijvoorbeeld aan de

aankondiging van Sail 2013 op de

diverse sociale media, aanrijroutes

en parkeergelegenheden op ArcGIS

Online, ligplaatsen en specifieke in-

formatie van of over de boten via

een app en de aankondiging van de

diverse programma’s op Twitter.”

Waar en op welke wijze denkt u dat

geo-informatie gebruikt kan wor-

den op mobile devices als phones

en tablets?

“Om de openbare ruimte te be-

heren zullen we steeds vaker mo-

bile devices gebruiken. Actuele en

volledige informatie is hiermee

te allen tijde beschikbaar en mu-

teerbaar. Denk bijvoorbeeld aan

wegwerkzaamheden, strooiroutes,

evenementen en parkeervoorzie-

ningen. De wens om met deze ap-

paratuur meldingen door te geven

zal in de toekomst meer aandacht

krijgen. Zo betrekken we externe

gebruikers bij het gegevensproces.”



“Externe gebruikers bij het gegevensproces betrekken.”

In 2007 sprak In Perspectief ook met de gemeente Den

Helder. Sindsdien is er veel veranderd bij de gemeen-

te. Hieronder leest u een korte terugblik over waar de

gemeente toen stond op het gebied van geografische

informatie.

Geografische Informatie is belangrijk voor gemeenten.

Toen al merkte de gemeente dat om deze informatie

steeds vaker gevraagd werd, zowel vanuit diverse af-

delingen als de burger. De afdelingen kunnen nu veel

beter bediend worden met geo-informatie.

De meeste huidige ICT-systemen van de Gemeente Den

Helder waren destijds administratief georiënteerd. Er

was geen of bijna geen koppeling met een GIS. Dat

kwam tot uiting in bijvoorbeeld het verlenen van ver-

schillende vergunningen. Die worden verstrekt door

meerdere afdelingen. De Wet algemene bepalingen

omgevingsrecht (Wabo) wil één omgevingsvergun-

ning bij bouw- of verbouwaanvragen voor burgers en

bedrijven. Er was de behoefte om informatie in te zien

aan de hand van locatie. Onder meer welke vergunnin-

gen nodig zijn voor een gebied en welke beperkingen

erop liggen. De hele aanvraag moet van begin tot eind

gemoniteerd kunnen worden en in geval van proble-

men moeten er direct corrigerende acties uitgezet kun-

nen worden. Dat is nu het geval.

Het gemeentepersoneel was nog niet echt bekend over

wat mogelijk is met een GIS. Over Geoweb, waar per-

soneelsledengegevens en brondocumenten kunnen

raadplegen, zijn de personeelsleden nog steeds heel

enthousiast. De integratie met centrale systemen bin-

nen de Gemeente Den Helder zorgde voor een flinke

verandering binnen de huidige werkzaamheden van

personeelsleden. Taken en functies veranderden deels

door het inzetten van geo-informatie. En in een vol-

gende stap gaat de burger actief betrokken worden

om z’n eigen geo-informatie te controleren en aan te

passen.

10 jAAR IN PeRSPectIeF: GeMeeNte deN HeLdeR

23

Column

10 jaar In Perspectief. Een mooi moment om 10 jaar terug, maar

vooral om 10 jaar vooruit te kijken. In 10 jaar In Perspectief is de

behoefte om kennis te delen een constante factor in GIS-land:

of dat nu ‘old school’ verloopt via een magazine als In Perspec-

tief, een bijeenkomst als de GIS Tech of een gebruiksgroep als de

AGGN; of juist 21e eeuws via social media als LinkedIn of Twitter.

Dat maakt in essentie niet uit. Al ligt de kracht van de social media

juist in de interactie die het biedt: #durftevragen!

Een andere constante factor is de potentie van de geo-toepas-

singen. Sla er 10 jaar In Perspectief op na en de rijkdom aan

toepassingen stroomt je tegemoet. Natuurlijk zitten er in de

loop der tijden verschuivingen in. Onder invloed van maatschap-

pelijke, economische en politieke ontwikkelingen heeft onder

meer openbare orde en veiligheid in de afgelopen jaren meer

geo-aandacht gekregen, terwijl de aandacht voor ruimtelijke

ordening (overigens dé klassieke geotoepassing) is verminderd.

Een verandering die mij enorm aanspreekt is de comeback van de

cartografie. Gedreven door kansen die usability biedt op speci-

fieke mogelijkheden van verschillende soorten en maten devices

als tablet en smartphones merken webdesigners en cartografen

steeds meer dat ze ‘familie’ van elkaar zijn. Beide disciplines zijn

immers allemaal bezig met ‘hoe breng ik de boodschap zo effec-

tief of efficiënt over aan mijn publiek’. Daar gaan nog hele mooie

dingen uitkomen.

Wat vooral verandert is de rol van de geo-afdelingen binnen organi-

saties. “Geo wordt mainstream”, roepen we al jaren, al ruim meer

dan 10 jaar zelfs. Die kreet komt nog te vaak neer op tevreden

constateren dat op 80 procent van de PC’s een geoviewer of desktop

(Arc)GIS aanwezig was. Geo wordt echter pas werkelijk mainstream

als je het niet meer als zodanig herkend. Geo-informatiemanage-

ment bestaat niet, geo is een aspect in generiek informatiemanage-

ment. Dat lijkt op het eerste oog misschien een zwaktebod, maar

het is juist een kracht. Het post-geo tijdperk is begonnen!

AUTEUR: Gert-Jan van der Weijden | Gemeente Den Haag


TWITTER: @gisnederland

Het post-geo tijdperk

“De rijkdom aan toepassin-gen stroomt je

tegemoet.”

24

‘Ik zie In Perspectiefaltijd graag verschijnen’

Ruben Bruijning, medewerker geo-

informatie, Hoogheemraadschap

van Schieland en de Krimpener-

waard:

Vraag 1: Hoe lang lees je In Perspec-

tief al?

“Al lang. Sinds wij Esri-software ge-

bruiken. Het is fijn om geïnformeerd

te worden over de GIS-wereld die

altijd in beweging is. Wat er voor

mij uitspringt is de uitbereiding qua

mogelijkheden voor het inwinnen

van data, zowel qua techniek als

toepassingen.”

Vraag 2: Wat gaat volgens jou de

komende 10 jaar op GIS-gebied een

grote rol spelen?

“Zonder twijfel 3D. De inwinmo-

gelijkheden zijn enorm toegeno-

men. Verder verwacht ik een groei

in ‘intelligentie’ in de analysemo-

gelijkheden. Zoals nu al gebruikt

wordt in mutatiesignalering op

luchtfoto’s. En mobiel: in tegenstel-

ling tot 10 jaar geleden heeft ieder-

een nu een of meerdere mobiel-

tjes, zijn ze online en gebruiken ze

allerlei apps. Een iPhone heeft meer

rekenkracht dan de NASA toen ze

een man op de maan zette. Als je

die kracht weer gebruikt met geo-

toepassingen, dan zijn we nog maar

net begonnen met ontdekken wat

de mogelijkheden zijn!”

Chantal Melser, projectleider ruim-

telijke statistieken, Centraal Bureau

voor de Statistiek:

Vraag 3: Waarom lees je In Perspec-

tief?

“Ik lees het magazine sinds 2007,

toen ik projectleider Bestand Bo-

demgebruik werd op het CBS. Ik zie

het altijd graag verschijnen. Ener-

zijds om te weten wat er in grote

lijnen speelt, anderzijds om globaal

te zien wat er gebruikt wordt in

GIS-projecten en hoe dat er in de

praktijk uitziet. Zo doe ik zelf ook

nieuwe ideeën op. Bijzonder vind

ik dat elk artikel is geschreven, zo-

dat ook mensen zonder technische

GIS-achtergrond het moeiteloos

kunnen volgen. Selecteren hoeft

niet. En wil je het wél technischer?

Dan draai je het blad om en lees je

de ArcGIS-Actueel.”

Vraag 4: Wat vond je de afgelopen

10 jaar de interessantste GIS-ont-

wikkeling?

“De groei van GIS-zaken zelf. Door

de omarming van de TomTom is er

méér veranderd dan dat automo-

bilisten niet meer de weg hoeven

vragen. Ineens wordt het voor ie-

deréén duidelijk dat de combinatie

van computers en plattegronden

een goudmijn is. Daardoor wordt

het steeds belangrijker om de in-

formatie intuïtief te brengen. Ach-

terliggende data en analyses blijven

belangrijk, maar daarnaast moet

het eindproduct in één oogopslag

duidelijk zijn. De kaart op zichzelf

blijft het verhaal vertellen.”

Maryse Bücking, adviseur informa-

tiemanagement, Oranjewoud

Vraag 5: Wat vind je van het maga-

zine In Perspectief?

“Het is een magazine waarbij het

niet altijd om de praktische toepas-

singen van GIS gaat, maar ook om

de beleidsmatige of procesgerichte

aspecten die GIS met zich mee-

brengt. Ik lees het met name om te

zien wat je nog meer met GIS kunt

doen dan waar je zelf mee bezig

bent.”

10 jaar in

PerSpectief

een 10-jarig jubileum is een mooie mijlpaal, maar een magazine bestaat bij de gratie van lezers. We stellen daarom

deze editie 10 vragen aan een aantal lezers over In Perspectief! Lezer Niek van den Berg: “Ik lees het om te lezen hoe

GIS wordt gebruikt door professionals in andere vakgebieden en om door die vakgenoten te worden geïnspireerd.”

“De iPhone heeft meer reken-kracht dan de NASA toen ze een man op de maan zette.” Ruben Bruijning

Vraag 6: Welke editie of artikel is je bijge-

bleven?

“Een artikel over GIS voor verzekeringen,

juist een zakelijke klant waarvan je niet

verwacht dat die iets met GIS doet. Ik ver-

wacht de komende tijd meer nieuwe web-

toepassingen en apps.”

Niek van den Berg, geo-informatiekundi-

ge, BügelHajema Adviseurs:

Vraag 7: Wat vind je bijzonder aan het ma-

gazine In Perspectief?

“Het is voor iedereen leesbaar, ook voor

niet-techneuten. De kern van veel artike-

len gaat over verandering, omgaan met

informatie en over organisaties. De inter-

views gaan vooral over de beweegredenen

om met ArcGIS aan de slag te gaan. Verder

ziet het er professioneel uit en leest het

makkelijk. Ik lees het al acht jaar om te le-

zen hoe GIS wordt gebruikt door profes-

sionals in andere vakgebieden en om door

die vakgenoten te worden geïnspireerd.”

Vraag 8: Waar verwacht je meer over te

lezen in de komende – zeg – 10 jaar?

“Ik denk dat lokale dataopslag wordt ver-

vangen door opslag in de cloud. Daarmee

vervalt de laatste grote barrière om GIS-ge-

gevens via websites te ontsluiten. Apps die

kaarten produceren worden belangrijker

op internet. Zo wordt GIS bereikbaar voor

iedereen die websites bouwt of beheert.

GIS wordt echt onderdeel van internet en

dat heeft grote impact op het werkveld.”

Tirza Bont, Adviseur GIS, Iv-Infra:

Vraag 9: Heb je een favoriete rubriek?

“Het geheel is praktijkgericht ingestoken,

waardoor het lekker leest en inzicht geeft

wat elders gedaan wordt. De columns zijn

mijn favoriet. Maar, het artikel ‘De hele

stad op je bureau’ uit 2010 is mij het meest

bijgebleven van de 5 jaar dat ik het blad

lees. Het is een mooi artikel, omdat dit het

snelle verloop van de technologie en ook

het weide gebruik van geografische gege-

vens in de huidige samenleving weergeeft.

En ook dat er nog steeds veel nieuwe tech-

nieken bedacht worden.”

Vraag 10: Welke verandering blijft je in-

trigeren?

“10 jaar geleden kwam ik voor het eerst

met GIS in aanraking tijdens mijn studie

Geodesie aan de TU Delft. Toen was GIS

nog niet toegankelijk voor iedereen en

was het een specialistisch onderwerp,

waar mensen buiten het vakgebied niet

veel van konden voorstellen. Nu heeft ie-

dereen een navigatiesysteem en kan men

niet meer zonder Google Maps. Mensen

gaan meer geografisch denken. Ik ver-

wacht dat GIS nog veel meer gebruikt en

ingezet gaat worden door iedereen.”

AUTEURS: Harmen van Doorn en

Wilfred Hermans


“GIS gaat meer gebruikt worden.”Tirza Bont

“Ik verwacht veel meer web-toepassingen en apps.”Maryse Bücking

25

26

10 jaar in

PerSpectief

In Perspectief bestaat 10 jaar. In die

periode zijn ruim 30 edities gemaakt.

tijd om eens uitgebreid stil te staan

bij dit magazine. We blikken terug

met jan Willem van eck, directeur

strategie bij esri Nederland. jan Wil-

lem, toen nog manager marketing

en communicatie, was erbij toen de

eerste editie vorm kreeg.

Ze liggen er allemaal. Op de tafel

voor ons ligt 10 jaar geschiedenis

beschreven in een reeks In Perspec-

tief-edities. “Dit weet ik nog wel ja,

de eerste In Perspectief”, zegt Jan

Willem. Terwijl hij het eerste exem-

plaar oppakt twinkelt er iets in zijn

ogen. “Het geheel ziet er best goed

uit, voor een kleurenprint”, conclu-

deert hij.

GOed NAdeNkeN

“De eerste uitgave was een experi-

ment. Best een uitdaging voor een

GIS-bedrijf. Een blad maken is im-

mers iets heel anders dan we nor-

maal doen.” Maar leuke ideeën wa-

ren er genoeg. Zo stonden er in het

begin elke keer drie rubrieken op de

cover genoemd die respectievelijk

begonnen met de letters G, I en S:

GIS. “Esri is GIS en GIS is Esri, dat is

wat het is.”

De behoefte aan een eigen maga-

zine ontstond, omdat Esri Nederland

het nieuws op een andere manier

wilde communiceren. “Hoe meer

activiteiten we deden, hoe meer

behoefte we kregen om dat te be-

schrijven.” En zo bracht Jan Willem

‘Samen op reis gaan’

27

een decennium geleden – samen

met collega’s – In Perspectief tot le-

ven. Deze was specifiek gericht op

een bijeenkomst voor mensen van

waterschappen. “We dwongen en

dwingen onszelf met dit blad ook

om goed na te denken over wat

we vinden. Dat moet, als je iets

opschrijft. Wat we daarna vooral

beoogden met het magazine was

klanten aan het woord laten, hen

de ruimte geven om hun ervaringen

te delen met anderen.”

VeRANdeRINGeN?

We bladeren de edities een voor een

door. Wat valt op? “Als ik op hoofd-

lijnen kijk is er niets veranderd. Niet

de technologie staat centraal, maar

wat mensen ermee doen. Verder

blijft inhoudelijk de essentie gelijk.

GIS is data beheren, analyseren, vi-

sualiseren en communiceren. Wel

zijn er nieuwe functies bijgekomen.

De manier waarop we nu met infor-

matie omgaan is totaal anders door

bijvoorbeeld de cloud. Ten slotte

zijn veel gezichten die je voorbij

ziet komen ook gebleven. Collega’s,

klanten. Ze zien er allemaal nog wat

jonger uit.”

Het magazine is in de tijd twee keer

van vorm veranderd. “We kozen in

2005 voor een totaal ander format.

Een kleiner boekje, daardoor ook

dikker en met op de zijkant tekst.

Het is elke keer meegegaan met

de tijd, mooi meegegroeid met de

dingen die klanten, en dus Esri, be-

langrijk vinden.” Er kwamen ook

advertenties in het blad, soms een

themanummer en de cover werd

belangrijker. “Heel indrukwekkend

vond ik de keer dat we naar de grot-

ten onder de Cauberg in Limburg

gingen. Het is aanlokkelijk om het

verhaal in actie te zien en daardoor

mochten we het gangenstelsel erva-

ren.”

ONtWIkkeLINGeN?

Na de tweede restyle werden ArcGIS

Actueel Magazine en In Perspectief

voortaan gecombineerd uitgegeven

en toch gescheiden gehouden. “De

toepassing en techniek in één blad.

Een logische en goede stap, want je

kan het niet los zien van elkaar.”

Jan Willem pakt de meest recente

editie en vergelijkt hem met eentje

uit 2004. “Ik denk dat de persoonlij-

ke factoor meer centraal is komen te

staan. Ook al is de rol van technolo-

gie groter geworden, we staan nog

steeds zelf aan het roer: gebruiken

we een app, of juist niet. Testen of

technologie bij ons past is in de app-

wereld wel erg gemakkelijk gewor-

den. En volhouden dus relatief lastig.

tOekOMStMUZIek

Jan Willem stopt even met bladeren

in de editie van 2004 bij een artikel

over mobiel GIS. “Haha, het ging

toen natuurlijk wel over zo’n koel-

kast, he. Nu praten we in die con-

text over smartphones. Toch wel

weer heel anders.”

Volgt er nog een decennium In Per-

spectief? Jan Willem is voorzichtig:

“Ik denk nog wel zeker 5 jaar. Er zijn

verschillende manieren om mensen

te ontmoeten en kennis over te dra-

gen. Dat kan dus ook in een andere

vorm zijn. Dit is wat het nu is. Ik zie

het als samen op reis gaan met de

klanten. En de IP is een ‘reisbegelei-

der’ of ‘reisdagboek’. Je kunt terug-

kijken en zien hoe het landschap er

in het verleden uit zag en waar we

naartoe gaan.”



‘Samen op reis gaan’

De allereerste editie van In Perspectief.

“Persoonlijke factor meer centraal.”

28

10 jaar in

PerSpectief

Wim Evers, adviseur geografische informatie technolo-

gie en management, Geonaut

“Mijn visie die ik in 2009 in In Perspectief uiteen zette – na-

melijk dat geo-informatie steeds dichter bij de consument

komt te staan – is nog altijd actueel. GIS wordt ongemerkt

in steeds meer toepassingen gebruikt. Terugkijkend op de

afgelopen 3 jaar valt onmiddellijk de exponentiële groei

van geo-informatiegerelateerde toepassingen op location

based services, apps en cloud computing.

De hoeveelheid GIS-gerelateerde data is sterk toegeno-

men. De betrouwbaarheid is niet altijd gevalideerd en

juist daardoor blijven data-integriteit en systeemcom-

plexiteit technische aandachtspunten. Belangrijk hierbij

is dat de overheid zowel op nationaal als Europees ni-

veau in hoog tempo haar (geo)datavoorziening op orde

brengt, onder meer met basisregistraties en ‘plan4all’:

het harmoniseren van ruimtelijke planningsdata en ver-

wante metadata volgens de INSPIRE-principes.

De interessantste GIS-ontwikkeling in de afgelopen 10

jaar vind ik de toegenomen vraag naar geo-informatie

voor allerlei (beleids)toepassingen en maatschappelijke

vraagstukken, en de nieuwe mogelijkheden die internet-

technologie hierbij bood. WebGIS-technologie is de nor-

maalste zaak van de wereld geworden. De geo-informa-

tiesystemen verschuiven steeds meer in de richting van

computer-animated kaarten. De komende 10 jaar gaan

volgens mij sensoren in combinatie met nanotechnologie

een grote rol spelen. Trend hierbij is de toename van de

afhankelijkheid van ICT en GIS.”

Hans Hainje, afdelingshoofd Geo-ICT, MUG Ingenieurs-

bureau

“Ik heb - in die periode als Esri en AQUAGIS-medewerker

- met veel plezier meegewerkt. Ik herinner me vooral het

eerste nummer van In Perspectief, een water-themanum-

mer met de nadruk op INTWIS en Waterschappen. In het

eerste artikel werd de overgang van INTWIS ArcView 3

naar 8, de koppeling met Business Objects en INTWIS be-

sproken.

Er is in de afgelopen 10 jaar weinig veranderd, vind ik.

Veel GIS-onderwerpen van toen zijn nog steeds actueel.

Het verlaten van het specifieke GIS-domein, waarbij met

mobiel-GIS, web-GIS, een geodatabase en de traditionele

desktopomgeving als beheeromgeving een totaal GIS is

ontstaan en waarbij door basisregistraties en standaar-

den het verdergaand inzetten van GIS is versneld.

Ik verwacht in de toekomst veel van de BGT (Basisregis-

tratie Grootschalige topografie), ik hoop dat de energie

rond de BGT gaat komen; een enorme kans voor een geo-

ICT’er.”

toen & Nu

“Veel GIS-onder-werpen van 10 jaar geleden zijn nog steeds actueel.”

29

Jan Heida, business developer, Esri Nederland

“Ik stond in de eerste In Perspectief. Ik werkte bij Wet-

terskip Fryslân en ik denk dat we druk bezig waren met

het implementeren van INTWIS. Vorig jaar stond ik in

een artikel met Noorderzijlvest. Beide artikelen hadden

te maken met data, informatie en de afspraken daarom-

heen. In de processen voor gegevensbeheer is weinig

veranderd. Wel is het gebruik van GIS enorm toegeno-

men, iedere waterschapper heeft ermee te maken. Het

leveren en delen van geo-informatie is versneld, door de

verschuiving van analoog naar digitaal. Opeens hebben

we een iPad in de bestuurskamer in plaats van een stapel

papieren. De druk op het beheerproces neemt daarmee

toe: wat lever je, en kloppen je gegevens? Hoe worden je

gegevens gebruikt en ken je de gebruikers van je gege-

vens nog?

Het digitaal delen van data vind ik de interessantste

GIS-ontwikkeling. Daar zit een hele infrastructuur achter

wat het mogelijk maakt. Het werken met andere tech-

nologieën maakt dat Esri een vooraanstaand GIS-bedrijf

is. Deze houding helpt onze klanten ook deze slag te

maken. Onze basemaps vind ik een schitterende ontwik-

keling; in combinatie met ArcGIS Online kunnen we ge-

makkelijk processen ondersteunen. Daarmee vind ik de

GIS-infrastructuur de meest interessante ontwikkeling.

Het stelt ons in staat om de juiste informatie op de juiste

plek op het juiste moment te leveren.

GIS zal ontwikkelingen via kaarten transparant maken.

Daarnaast wordt omzetten van ruwe data uit radarbeel-

den, satellietdata en luchtfoto’s in informatie belangrijk.”

Bas Bijtelaar, business manager, Esri Nederland

“Het artikel over Staatsbosbeheer ging over in hoeverre

geografie een rol speelt in het werk van boswachters en

terreinbeheerders. Zo’n 600 medewerkers van Staatsbos-

beheer, meer dan de helft, werken met GIS.

Er is sindsdien een bredere inzet van GIS: ook handha-

vers, boswachters, beheerders, vergunningverleners en

beleidsmedewerkers werken nu met GIS. De GIS-afdeling

is veelal een onderdeel geworden van de ICT-organisatie.

Dat zie je in het algemeen ook gebeuren. Bijna iedereen

gebruikt nu digitale kaarten. Of het nu voor het vinden

van de route of de dichtstbijzijnde supermarkt is, of voor

het verkrijgen van een landbouwsubsidie. GIS is onmis-

baar geworden.

Als gevolg van kostenbesparing, complexe vraagstuk-

ken in de samenleving en toenemende roep om transpa-

rantie, werken overheden en bedrijven steeds vaker sa-

men. Dat stelt nieuwe eisen aan de toegankelijkheid van

GIS-software voor de toekomst en data. Standaarden

zijn cruciaal, maar ook beschikbaarheid. GIS zal vanuit de

cloud beschikbaar komen voor allerlei platforms. Gemak-

kelijk, schaalbaar en betrouwbaar.”

toen & Nu

“GIS is onmisbaar geworden.”

30

‘Via In Perspectief leg ik mijn werk uit aan anderen’

Marc Hoogerwerf, consultant geo-

solutions, is één van de personen

uit de GIS-wereld die wat vaker in

In Perspectief verscheen. Met hem

blikken wat uitgebreider terug.

Wanneer stond je in In Perspectief?

“Onder meer met een verhaal over

het Geoloket in 2008 en in 2009

over het overbruggen van de kloof

tussen GIS en ICT.”

10 jaar In Perspectief; wat is je bij-

gebleven?

“Het samenvoegen van ArcGIS

Actueel en In Perspectief.”

Is In Perspectief relevant voor je

werkzaamheden bij Royal Hasko-

ning?

“Zeker. Ik vind het prettig dat de

verhalen in normale mensentaal

zaken beschrijven waar ik dage-

lijks mee bezig ben. Dat maakt het

voor mij gemakkelijker om mijn

werkzaamheden uit te leggen aan

collega’s of klanten die niet in het

wereldje zitten. Ik heb dus geregeld

artikelen eruit gescheurd of een

link doorgestuurd.”

In 2008 stelde je dat de potentie

van webservices nog niet zichtbaar

was. Hoe is dat nu?

“Dat begint te komen. Provincies

hebben nu allemaal een URL waar

je toegang hebt tot hun services

zodat je beschikking hebt over alle

provinciale gegevens, en een geza-

menlijke catalogus, het Provinciaal

Georegister. We staan aan het be-

gin van een nieuwe manier van in-

formatie ontsluiten. En Esri heeft

met ArcGIS Online een enorme stap

gezet om het maken en gebruiken

van services voor een groter publiek

toegankelijker te maken.”

Zullen de ontwikkelingen komende

10 jaar sneller gaan dan het afgelo-

pen decennium?

“Ik denk het wel. Veel organisaties

stellen hun gegevens beschikbaar,

en daar zijn ze trots op. De komen-

de jaren zullen we zien dat mensen

kritischer worden op het aanbod:

wat krijg ik, kan ik er wat mee en

is het relevant? Nu al bepaalt de

actualiteit steeds meer het aanbod.

Je pakt een dataset, je zet het op

ArcGIS Online en de gegevens zijn

beschikbaar voor de hele wereld.

Met de groeiende hoeveelheid be-

schikbare zin en onzin wordt het

een uitdaging om goede informatie

te destilleren uit een enorme hoe-

veelheid gegevens waarvan de kwa-

liteit niet altijd even goed is.”

In 2009 nam je waar dat de kloof

tussen ICT en GIS steeds kleiner

wordt, om te beginnen bij het LNV,

maar ook bij meerdere organisa-

ties. Hoe is die situatie nu?

“Op het gebied van technologie en

standaarden groeien werelden naar

elkaar toe. Geografie gebruikt ook

steeds vaker standaarden die in de

ICT-wereld gemeengoed zijn. Maar

in het begrijpen van elkaars wereld

valt nog veel te winnen.”

Welke ontwikkelingen wat betreft

GIS en Esri hebben je het meest ver-

rast?

“Toen we informatie niet alleen via

SOAP-standaarden aan gingen bie-

den, maar ook via REST, is het ge-

bruik van die services en de manier

waarop mensen daarmee omgin-

gen enorm veranderd. Esri heeft me

aangenaam verrast met het portaal

ArcGIS Online.”

Bestaat In Perspectief nog over 10 jaar?

“Ik hoop het wel. Misschien in

een andere vorm, bijvoorbeeld via

feeds.”



10 jaar in

PerSpectief

31

Op de redactie

Het begint met een goede planning. Wan-

neer willen we dat het magazine uitkomt?

Dan rekenen we terug. Zo’n drie maanden

van tevoren vindt een redactieoverleg

plaats met diverse mensen uit de organisa-

tie. De afdeling Marketing & Communica-

tie gaat hierin in gesprek met de business

managers van alle markten, opleidingen

en teamleider support en projecten be-

trokken bij dit overleg. We bespreken de

invulling. Wat speelt er? Welke thema’s

zijn belangrijk? Welke paralellen kunnen

we trekken? Enzovoort.

Vervolgens ga ik, samen met mijn direc-

te collega van de afdeling Marketing &

Communicatie, Corine Meppelink (mar-

ket developer), aan de slag. Dat houdt in

praten met collega’s om te kijken of de

ideeën die we hebben kunnen worden

uitgevoerd. We willen een onderwerp be-

lichten, maar zit er echt een verhaal in?

We willen meer weten!

Corine en ik nemen vervolgens samen de

mogelijke inhoud door met Ron Noord-

huis, manager marketing en communi-

catie. We kijken specifiek naar de balans

tussen de artikelen. Vervolgens gaan we

de ideeën uitwerken: de organisaties be-

naderen met de vraag of ze mee willen

werken en een briefing opstellen voor

degene die hen gaat interviewen. Of – als

iemand het artikel zelf wil schrijven – een

goede instructie geven.

In de tijd die volgt doe ik zelf diverse inter-

views en review ik de teksten die binnen-

komen. Elk

artikel wordt

kritisch na-

gelezen en

beoordeeld.

Per editie

worden zo’n

25 tot 30 ar-

tikelen ge-

schreven.

Dan begint

het grote

puzzelwerk. Welke foto’s, beelden of

screenshots gaan we waar gebruiken?

Waar sturen we een fotograaf op af?

Hoe moet de foto op de cover eruit zien?

Hebben we alle vaste rubrieken gevuld?

Waar komt welk artikel in het magazine?

Als alles binnen is, goed bevonden is, de

geïnterviewden zijn akkoord, gaat het

vormgevingsbureau Lens Communicatie

de grote uitdaging aan om de tekst van

mooie opmaak te voorzien en het beeld-

materiaal de juiste plek te geven. Hier

volgt een correctieronde op om de punt-

jes op de spreekwoordelijke ‘i’ te zetten.

Het blad kan naar de drukker. Twee we-

ken later valt het magazine bij u op de

mat, of in uw e-mail inbox. U kunt gaan

lezen!



TWITTER: @harmen_vandoorn

10 jaar in

PerSpectief

Hoe wordt In Perspectief gemaakt?

Deze jubileumeditie is ook

voor mijzelf een bijzon-

dere editie. Dit is namelijk

alweer de vijftiende keer

dat ik In Perspectief maak!

Daarmee heb ik bijna de

helft van de totale IP’s –

zoals we het magazine in-

tern noemen – gemaakt.

Toch is het elke keer weer

een enorme uitdaging om

u als lezer een interessant

blad voor te schotelen. Een

enorme bevalling!

We nemen u als lezer op

een toegankelijke manier

mee in de diversiteit die de

GIS-wereld te bieden heeft.

Het brengt het goede werk

van onze klanten en part-

ners onder de aandacht.

Het eindresultaat is altijd

weer de moeite waard.

Uiteindelijk kunnen we de

lezer altijd blij maken met

mooie verhalen. In Perspec-

tief maken we voor de le-

zer, het is dan ook fijn dat

uit de lezersonderzoeken

die we houden het maga-

zine goed wordt gelezen

en wordt gewaardeerd.

Daar gaat het om!

elk halfjaar krijgt u weer een In Perspectief. Op de mat (lees: postvakje) of in uw e-mail

inbox. Om steeds weer een mooie editie van het magazine uit te kunnen brengen moet

er veel werk worden verricht. Aan elke uitgave werken dan ook een hoop mensen mee.

In dit artikel neem ik u in vogelvlucht mee hoe het er bij ons op de redactie aan toe gaat.

giS

dienSten

René den Harder, coördinator van het GIS-applicatiebe-

heerteam bij ProRail.

“We nemen dienstverlening van Esri af, omdat we han-

den en voeten te kort komen. We zouden via allerlei

partijen GIS-mensen kunnen inhuren, maar we hebben

bewust voor Esri gekozen. Eerst kwam Erik Kuipers ons

helpen. Na twee jaar was hij toe aan verandering binnen

Esri en werden zijn werkzaamheden in overleg door Jack

overgenomen. Jack doet van alles bij ons: hij denkt mee,

adviseert en pleegt onderhoud. Bij nieuwe projecten

kijkt hij welke eisen en wensen we hebben. Die vertaalt

hij naar het Esri-platform en hij doet wat nodig is om de

boel werkend te krijgen. Hij weet welke extensies of li-

centies we nodig hebben, waar we moeten uitbreiden,

waar juist niet en wat we kunnen combineren. Het neer-

zetten van een gedegen platform en het operationeel

zijn daarvan is voor ons essentieel.

De meerwaarde van iemand van Esri is voor ProRail over-

duidelijk; op een gegeven moment moesten we om bud-

gettaire redenen met minder mensen gaan werken. Jack

bleef, omdat wij de meerwaarde van zijn werk kunnen

aantonen. Een deskundige in huis, schakelt stukken snel-

ler dan wanneer dat via een supportafdeling moet. Bij in-

cidenten is hij als vraagbaak direct aanwezig. We zijn blij

met een Esri-man die we niet hoeven in te werken. Het

voordeel van het feit dat hij structureel voor ons werkt,

is dat hij zeer snel gedegen adviezen geeft. Jack kent het

ProRail-proces. Als wij hem vertellen welke richting we op

willen, vertelt hij ons wat daarvoor nodig is. We weten

dat we nu het juiste pad gekozen hebben, en structureel

goed bezig zijn. Esri loopt namelijk voorop in de GIS-ont-

wikkelingen. We hoeven dan ook niet voor verrassingen

te komen staan en de hele boel op z’n kop te zetten.

We zien Jack als een echte ProRail’er. We laten hem dan

ook niet geïsoleerd zijn kunstje doen. We willen hem juist

zoveel mogelijk betrekken bij de organisatie. Hij woont

vergaderingen dus gewoon bij, zodat hij weet wat er

speelt en zo goed mogelijk advies kan geven.”

32

Vruchtbare samen-werking ProRail en esri Nederland

Foto: Erik Visser

jack van der Horst is als technisch consultant van esri bij

ProRail ingezet voor structurele dienstverlening in de

vorm van applicatiebeheer. Hoe kijkt jack naar zijn werk-

zaamheden bij ProRail, en wat vindt ProRail van deze

dienstverlening? “de meerwaarde van esri Nederland is

voor ProRail overduidelijk.”

33

“Als wij Jack vertellen welkerichting we op willen, vertelt hijons wat daarvoor nodig is.”

“Er zijn medewerkers diedenken dat ik drie dagen bij ProRail in dienst ben.”

Jack van der Horst, technisch consultant bij Esri Neder-

land.

“Samengevat probeer ik ProRail als klant zoveel moge-

lijk te ontzorgen. Ik ondersteun ze, zodat alles wat bij

ProRail met Esri-software te maken heeft goed blijft

functioneren. Ik assisteer zowel bij het meedenken over

de beste manier, als bij het inrichten zelf. Soms heeft

mijn werk hier te maken met nieuwe wetgeving. Als

ProRail een deadline krijgt opgelegd om voor die tijd

informatie toegankelijk te maken, dan moet daarvoor

vaak een GIS-infrastructuur worden aangelegd.

Als ik een korte opdracht bij een klant doe en ik ken de

organisatie niet, dan is goed meedenken en op de actu-

aliteit inspelen veel lastiger dan wanneer ik ergens lan-

gere tijd werk, zoals nu bij ProRail. Als je langer bij een

klant werkt, voel je je vanzelf steeds meer betrokken bij

de organisatie. Dat is een wisselwerking; er zijn ook me-

dewerkers hier die denken dat ik drie dagen bij ProRail

in dienst ben. ProRail faciliteert en investeert ook in het

betrekken van mij bij de organisatie.

ProRail is professioneel bezig qua gebruik van GIS: de

organisatie gebruikt steeds meer de kracht van GIS om

geografische data te beheren en gebruiken. Ze hebben

de stap gezet naar het WebGIS en 3500 werknemers

toegang gegeven tot geografische data. Dat is een com-

pliment waard. Vroeger bleef het gebruik van geografi-

sche data vaak beperkt tot een select groepje medewer-

kers, nu kan iedereen binnen een organisatie er gebruik

van maken. Het is mooi om een klant te helpen hun soft-

ware zo intensief mogelijk te gebruiken. GIS kan ook bij

ProRail altijd nóg beter benut worden, en ik help ProRail

in dat ‘maximalisatieproces’. Dat is juist het leuke aan dit

werk. Ik ben niet alleen bezig met op verzoek servers

installeren of tabellen registeren in een database, maar

ik help de organisatie écht verder.”



PRORAIL eN GISRené den Harder: “Het GIS-werkveld groeit enorm

binnen ProRail. Met GIS leggen we alle assets vast en

meten we alles in: de spoorrails, bovenleiding, wis-

sels, overgangen en stations, maar we zetten GIS ook

in rondom vergunningen. Verder ontsluiten we via GIS

informatie voor alle medewerkers. Zo kan iedereen via

een viewer bij luchtfoto’s, opnames van treinbeelden

et cetera. Ook laten we in het GIS-systeem zien welke

sporen buiten dienst zijn. Daarnaast hebben we sinds

kort een applicatie die alle storingen op een kaart

weergeeft.

34

Nieuwe digitale Noordzeeatlas van Rijkswaterstaat via ArcGIS Online.

Boorplatforms, vissen, kabels, lei-

dingen, wrakken. Het ligt of leeft al-

lemaal in de Noordzee! Rijkswater-

staat heeft ontzettend veel van dit

soort gegevens over de Noordzee.

de Noordzeeatlas maakt deze infor-

matie beschikbaar voor iedereen.

Om de Noordzee-data toegankelij-

ker te maken is gekozen voor ArcGIS

Online, hét platform voor het delen

van (publieke) geo-informatie. Rijks-

waterstaat is enthousiast.

De overheid heeft in de loop van

de jaren informatie verzameld en

maakt het als ‘open data’ beschik-

baar voor het publiek. Dat gebeurde

ook met informatie over de Noord-

zee. De Noordzeeatlas bestaat al

sinds 1993. Het is ontstaan als na-

slagwerk in papieren vorm en kreeg

in 2004 ook een digitale variant.

cAPAcIteIt

Gerard Poot, opdrachtgever vanuit

Rijkswaterstaat, en Kirsten Culp,

projectleider van Grontmij GIS &

ICT, zijn trots op het resultaat. Wat

direct opvalt aan de nieuwe Noord-

zeeatlas is de eigentijdse look and

feel: de kaarten worden begeleid

door illustrerend beeldmateriaal en

ingeleid door een tekst die uitlegt

wat er in de kaart getoond wordt.

Er waren verschillende aanleidingen

voor het vervangen van de oude

atlas. Enerzijds moest de oude Ar-

cIMS-applicatie vervangen worden

door hedendaagse technologie, an-

derzijds was ook de gebruikersbe-

hoefte uitgebreid. Culp: “De atlas

is een dynamisch en levend iets, er

worden continu nieuwe kaarten aan

toegevoegd. Rijkswaterstaat wilde

de oude atlas behouden, maar dan

in een modern jasje en beschikbaar

maken voor een breed publiek via

pc, smartphone en tablet. Daarom

moesten we migreren.”

Publieke data opArcGIS Online

giS voor

overheid

Bron: beeldbank.rws.nl, Rijkswaterstaat, Joop van Houdt

35

Publieke data opArcGIS Online

BReed PUBLIek

Grontmij GIS & ICT vervult voor Rijkswater-

staat in veel projecten een adviserende rol.

“Ze worden, net als andere klanten over-

laden met technologische mogelijkheden.

Het belangrijkste uitgangspunt is: wie en

wat wil je bereiken?”

Rijkswaterstaat wilde allereerst de beschik-

bare informatie over de Noordzee delen

met iedereen. Er is daarom bewust geko-

zen voor ArcGIS Online. Is er wel zoveel

belangstelling voor de data van de Noord-

zee? “Er zijn stiekem heel veel mensen

die daarin geïnteresseerd zijn. Denk aan

natuurliefhebbers”. Zij kunnen hun hart

nu ophalen met de 120 services op ArcGIS

Online.

FLexIBeL

Alle data is in het project voor een quick

start geüpload naar ArcGIS Online. In

de loop van het jaar worden deze ver-

vangen door eigen webservices, zodat

Rijkswaterstaat het beheer direct kan uit-

voeren vanuit haar eigen infrastructuur.

ArcGIS Online blijft daarbij het portaal voor

het ontsluiten van de Noordzee-kaarten.

In het project heeft Grontmij veel hulp ge-

kregen van Esri Nederland. Dat was prettig,

want voor Grontmij was dit het eerste pro-

ject met ArcGIS Online. “We hebben steeds

veel contact gehad met Esri. De flexibiliteit

van product consultant Joris Bak was heel

erg fijn. Als je druk bezig bent wil je graag

snel antwoord op je vragen krijgen, ook ’s

avonds.” Projectleider Kirsten Culp: “Het

was voor zowel ons als Rijkswaterstaat een

gewaagd project, maar we zijn enorm trots

op het resultaat. De reacties zijn lovend.”



NOORdZeeAtLAS:

de FeIteN

De Noordzeeatlas is ver-

vaardigd in opdracht van

het Interdepartementaal

Directeurenoverleg Noord-

zee (IDON), een samenwer-

kingsverband van minis-

teries die een taak op de

Noordzee hebben.

• Huidige atlas:

www.noordzeeatlas.nl

• Nieuwe atlas: www.rws-

geoweb.nl/Noordzeeatlas

• In de zomer van dit jaar

(2012) vervangt de nieu-

we atlas de bestaande.

• Vanaf 2004 is de digitale

atlas in gebruik (ArcIMS),

in opdracht van Rijkswa-

terstaat RIKZ.

• 1500 – 2000 unieke bezoe-

kers per jaar.

• 130 Engelse en 130 Neder-

landse kaarten.

eFFIcIëNt eN NAUWkeURIGDe Noordzee-data kent diverse gebruikers. Voor het brede

publiek is er de Noordzeeatlas met kaarten en verhalen.

Voor professionele toepassingen kunnen actuele datasets

opgevraagd worden bij het Noordzee Loket. Voor het com-

bineren en analyseren van data zet Rijkswaterstaat Geo-

Web in. De hosting hiervan wordt verzorgd door Gront-

mij. Voor de locatie van bijvoorbeeld een windmolenpark

of afgifte voor een vergunning voor een zandwingebied

gelden bepaalde regels. Dit mag niet te dicht bij de kust-

lijn of vlakbij broedgebieden worden gepland. De ana-

lyses worden bij Rijkswaterstaat met GeoWeb 4 gedaan.

Via workflows (nieuw in versie 4) kunnen medewerkers

volledig ondersteund worden in hun werkprocessen.

In de Workflow Manager wordt een aantal standaard ta-

ken gekoppeld. Zo’n workflow is herhaalbaar en levert

dus veel efficiency op. Verder wordt het plannen een stuk

nauwkeuriger, en de communicatie wordt makkelijker

doordat een kaartbeeld gedeeld kan worden met een col-

lega, of een situatie eenvoudig afgedrukt kan worden in

een (management)rapportage. Voorheen werd de mede-

werker die handig was met ArcGIS for Desktop zwaar be-

last. GeoWeb geeft alle medewerkers díe tools in handen

die ze nodig hebben voor het uitvoeren van hun dage-

lijkse werkzaamheden.

36

giS voor

GemeentenBGT: één Nederland,één bron

Aan het woord is Peter Keijzer, co-

ordinator vastgoed en geo-infor-

matie voor de gemeente Dronten.

Zijn gemeente heeft een heldere

visie op de BGT, een digitaal be-

stand met actuele gegevens over

de inrichting van Nederland. In het

verlengde daarvan koos Dronten

voor GeoBGT, een applicatie van

Esri die voorziet in de opbouw en

het beheer van de BGT en de in-

tegratie met andere registraties.

Keijzer: “De BGT betekent voor de

gemeente Dronten dat we een ver-

beterslag gaan uitvoeren in onze

data gegevensomgeving.”

GeO-VIeWeR

Geo-informatie wordt al breed in-

gezet in de gemeente Dronten,

legt Keijzer uit. “We gebruiken

het als navigatiesysteem; een kaart

zegt meer dan duizend woorden.

Men vraagt steeds vaker informa-

tie op via geo-informatie. Facilitair

als wij zijn als geo-afdeling aan de

organisatie, hebben we intern bij-

voorbeeld een zogeheten geo-vie-

wer geïmplementeerd. Het gebruik

daarvan neemt enorm toe. Het is

gebruiksvriendelijk, en tegelijker-

tijd verloopt de interpretatie van

geo-informatie over het algemeen

sneller dan die van een lap tekst.

We willen de kracht van de kaart

de komende jaren heeft de invoe-

ring van de Basisregistratie Groot-

schalige topografie (BGt) bij alle

gemeenten hoge prioriteit. Met de

BGt gaat heel Nederland één kaart

gebruiken. Zo ook de gemeente

dronten, die een weloverwogen

keuze voor een product maakte

dat hen hierin ondersteunt. “Met de

applicaties van esri kunnen we via

diepteanalyses meer informatie uit

onze brongegevens halen. Zo kun-

nen we ons werk nog beter en ef-

ficiënter doen.”

Bron: beeldbank.rws.nl, Rijkswaterstaat, Bart van Eyck

37

BGT: één Nederland,één bron

oftewel geo-informatie tonen, en

de behoefte eraan versterken. Me-

dewerkers gebruiken het op steeds

grotere schaal, want we zien dat

men het lastig vindt als de omge-

ving even niet bereikbaar is. Voor

ons als geo-afdeling is dat een

mooie ontwikkeling.”

Toch wordt geo-informatie nog

vooral als specialisme gezien, een

apart soort informatiebron. Keij-

zer probeert dit met zijn afdeling

op gelijk niveau te krijgen met bij-

voorbeeld GBA-gegevens, die vol-

gens hem net zo belangrijk zijn.

“Met geografische informatie kun-

nen we de verschillende bronnen

koppelen, dat is het meest interes-

sante aan geo-informatie. Zo pro-

beren we dat intern ook te vertel-

len: geo-informatie is op zichzelf

niet zo spannend, maar de kracht

ervan is, dat het brongegevens met

elkaar kan verbinden. Het interes-

sante is dat de BGT de geografische

brongegevens compatible maakt

om dat koppelen te laten slagen.”

Als de BGT in 2015 klaar is, is deze

kaart niet alleen bruikbaar voor

gemeenten, maar voor alle over-

heden, als ondergrond voor uit-

eenlopende doelen. Zo wordt het

overkoepelende doel van de BGT

gehaald: de gehele overheid ge-

bruik laten maken van dezelfde ba-

sisgegevens over de grootschalige

topografie van Nederland.

GeOBGt

GeoBGT is gebaseerd op ArcGIS. In

combinatie met ArcGIS kan GeoBGT

de BGT creëren, beheren, integre-

ren en uitwisselen. Keijzer legt uit

dat Dronten niet lang aarzelde

over het inzetten van GeoBGT. “We

zijn van mening dat we met deze

applicaties via diepteanalyses meer

informatie uit onze brongegevens

kunnen halen, op een ge-

makkelijker manier. Zo

kunnen we ons werk nog

beter en efficiënter doen.

Esri sluit hiermee het bes-

te aan bij onze ambitie:

groeien van een registre-

rende gemeente naar een

informerende gemeente.”

De samenwerking met

Esri verloopt heel goed,

ervaart Keijzer. “Esri nam

zelf contact met ons op. Op basis

van een door hen afgenomen in-

terview kwamen ze met het voor-

stel om te participeren in de BGT.

We vinden dat wij gezien de hui-

dige kwaliteit van onze gegevens

een kwaliteitsslag moeten maken;

alles moet BGT-proof worden. Met

Esri-software kan dat het snelst

en meest efficiënt gebeuren. Des

te beter en sneller kunnen we de

burger van informatie voorzien.

En daar doen we het uiteindelijk

voor!”



“Esri sluit het beste aan bij onze ambitie.”

“De kracht van geo-informatie is het verbinden van brongegevens met elkaar.”

38

giS voor

mainportS

Havenschap moerdijkmaakt professionalise-ringsslag met Geoweb

We spreken met een drietal werkne-

mers namens Havenschap Moerdijk.

Rogier Fernhout is manager Ont-

wikkeling & Beheer, en zijn collega’s

Jan Bakker en Erik Smal bemoeien

zich met de GIS-ontwikkeling van

het Havenschap dat in 1968 is opge-

richt en 23 mensen in dienst heeft.

Fernhout: “We beheren en ontwik-

kelen het industrie- en haventerrein

Moerdijk, dat 2600 hectare beslaat.

We hielden onze ondergrond op

orde met het CAD-softwarepro-

gramma MicroStation. Ik kwam hier

5 jaar geleden in dienst en vroeg na

een tijdje waarom er geen gebruik

gemaakt werd van GIS, aangezien

veel data moeilijk vindbaar was.”

VAN cAd NAAR GIS

Documenten zoeken zonder inhou-

delijke betrokkenheid is een hele

klus in het hier aanwezige digitaal

documentensysteem, vond Fern-

hout. “Er ging een tijd overheen

voordat we Esri de opdracht konden

geven om GIS hier te implemente-

ren, onder meer omdat onze ser-

vers niet capabel genoeg waren.”

Afgelopen januari was het zover.

Bakker en Smal gingen op cursus

en begonnen met het maken van

kaarten. “Jan is hier al 37 jaar de

MicroStation-man. Van tekenen

wist hij alles, maar van GIS nog

niet zoveel. Erik is de ICT-man van

het Havenschap. Samen zijn ze met

GIS bezig, maar dat staat nog in de

kinderschoenen; de basis wordt nu

gelegd.”

Jan Bakker: “Er zat veel tijd tussen

de cursus en de implementatie. Ik

heb daarom geopperd om iemand

in te huren die weer een paar da-

gen met ons meekijkt. We krijgen

Intern de zaken op orde krijgen, inzichtelijke communicatie naar de klanten en sneller reageren op calamiteiten. drie be-

langrijke slagen die Havenschap Moerdijk wil maken. dankzij het groeiende gebruik van GIS en GeoWeb is dit mogelijk.

Bron: Havenschap Moerdijk

39

Havenschap moerdijkmaakt professionalise-ringsslag met Geoweb

wel wat op het scherm, maar soms

zitten we nog met de handen in

het haar.” Fernhout: “De dagen dat

productmanager René Colijn van

Esri Nederland hier was, waren erg

efficiënt.”

PORtAL

De aanleiding voor Havenschap

Moerdijk om met GIS te gaan wer-

ken, is tweeledig. Fernhout: “Intern

willen we daarmee onze zaken op

orde krijgen, en extern een betere

service leveren aan onze klanten.

Zij vragen vergunningen aan en zijn

bezig met fijnstof, geluidsoverlast,

risicocontouren en dergelijke. Infor-

matie hierover is bij de verschillende

overheden beschikbaar, maar een-

voudige ontsluiting hiervan is voor

verbetering vatbaar. Ik denk dat wij

over een paar jaar voor die bedrij-

ven een portal zijn om zulke data te

vinden.”

Havenschap Moerdijk gebruikt Geo-

Web intern om alle data beschik-

baar te maken voor iedereen, licht

Fernhout toe. “Als iemand iets wil

hebben, loopt hij bij Jan binnen met

de vraag of hij iets kan tekenen. Dat

tekenen zal blijven, alleen is het

idee dat iemand voor data de deur

uit moet achterhaald. De meer-

waarde van GeoWeb is dat diegene

het straks zelf kan opzoeken.

tABLet

Ook extern zal GeoWeb functioneel

zijn. Bakker. “Vergelijk het met iets

bestellen bij een internetwinkel.

Dat kan bijna iedereen, en onze

klanten kunnen straks met GeoWeb

ongeveer hetzelfde. Een kwestie

van doorklikken. Fernhout: “We

willen straks op een kaart kunnen

zien welke klant waar zit, hoe groot

zijn perceel is, of hij zijn rekeningen

op tijd betaalt, hoeveel havengeld

hij genereert et cetera. In Amster-

dam en Vlissingen werkt dat al pri-

ma, waarom dan niet bij ons?”

“Daarnaast willen we geografische

informatie buiten kunnen vastleg-

gen; dat iemand die met zijn tablet

buiten rondloopt en tekeningen re-

viseert, dit voor iedereen inzichtelijk

kan maken. Met die informatie op de

tablet kunnen we vervolgens weer

aan klanten laten zien hoe de zaken

ervoor staan. Bovendien is de be-

nodigde informatie bij calamiteiten

aanzienlijk sneller beschikbaar.

Onze data is dan beschikbaar voor

het netcentrisch werken bij calami-

teiten.”

Ook voor de organisaties waar-

mee het Havenschap samenwerkt,

is deze GIS-ontwikkeling handig.

Fernhout somt op: “Dat zijn onze

aandeelhouders de gemeente

Moerdijk en de provincie Noord-

Brabant. Daarnaast Leidingenstraat

Nederland. Verder enkele havenbe-

drijven, de Regionale MilieuDienst

en het Kadaster. Met XEIS, een soft-

warepakket van Arcadis, stellen we

onder meer onze beheerbegrotin-

gen op. Die worden straks via GIS

ook inzichtelijk.”



“Het idee dat iemandvoor data de deur uit moet,is achterhaald.”

Bron: Havenschap Moerdijk

40

Altenburg & Wymenga heeft 35 me-

dewerkers in dienst waarvan zes GIS-

specialist zijn. Eén daarvan is Lucien

Davids. Het werken met GIS heeft

binnen de organisatie de afgelo-

pen jaren een vlucht genomen. Toch

duurde het even voordat alles liep.

“Onze datasets werden van oudsher

op projectniveau ingewonnen en

opgeslagen, en nu moet alles cen-

traal worden ontsloten. We moesten

het digitale projectarchief door en

alle geodata verzamelen, controle-

ren, voorzien van metadata conform

ISO 19115/ ISO 19119 en gereed ma-

ken voor centrale ontsluiting.”

BedRIjFSBReed

Deze arbeid loont, meent Davids.

“In 2010 stonden we aan het begin

om ArcGIS breed in te zetten in de

organisatie middels onze eigen Geo-

Kijker op basis van ArcGIS Server-

technologie. Via een bedrijfsbrede

e-mail hebben we iedereen uitge-

nodigd voor een presentatie van de

lancering van GeoKijker. Dat werd

erg goed ontvangen, en tegelijk

hebben we daarmee de hele organi-

satie veel meer bij ons werk betrok-

ken. Iedereen kan nu gebruik maken

van GIS en dat wordt inmiddels flink

gedaan.”

Als een offerteaanvraag binnen-

komt, kan via GeoKijker worden

kracht

van de

Kaart

Kennismanagementdoor betrokkenheid

In 2010 schreef In Perspectief al over ecologisch onderzoeks- en adviesbureau Altenburg & Wymenga. toen lag de

focus op de toepassing van esri’s producten bij het Friese bureau, maar, zonder kennis kun je niet succesvol gebruik

maken van producten. dus ook niet van ArcGIS. Ook kleinere organisaties zoals Altenburg & Wymenga onderkennen

het belang van kennismanagement. “Om onze kennis te waarborgen, zorgen we er voor dat onze kennis altijd met

minimaal één collega van de afdeling Geo-informatie gedeeld is.”

41

Kennismanagementdoor betrokkenheid

gekeken of er al eerder een pro-

ject in de nabije omgeving is uitge-

voerd, en wat er precies gebeurd is,

legt Davids uit. “Dat is voordelig,

omdat we zo een goed overzicht

hebben van wat we al hebben en

wat er nog moet gebeuren. Inhou-

delijk dynamisch bezig zijn is waar

het bij ons om draait, oftewel ken-

nismanagement. Gedurende een

project wordt er ook vaak geo-data

ingewonnen die wij verwerken en

ontsluiten via onze centrale ArcGIS-

omgeving. Aan het eind van een

project kunnen daardoor ook an-

dere collega’s de projectdata inzien

en direct gebruiken. Tegenwoordig

is er steeds meer sprake van een di-

gitale oplevering van de geodata en

daar gaan wij ook in mee. Het wer-

ken met OGC-standaarden is een

must en hier springt ArcGIS Server

mooi op in.”

cOMPLexIteIt, VeRSNeLLING,

keNNISGROeI

Als ecologisch adviesbureau heeft

Altenburg & Wymenga op het ge-

bied van kennismanagement te ma-

ken met drie zaken: complexiteit,

versnelling en kennisgroei. Davids:

“Zo’n 5 jaar geleden had een GIS-

afdeling maar op een beperkt aan-

tal gebieden invloed en waren de

GIS-specialisaties te overzien. Nu

zijn veel meer mensen bezig met

ruimtelijke vraagstukken door het

gebruik van bijvoorbeeld Google

Maps. De specialisaties met betrek-

king tot GIS zijn vandaag de dag

enorm en maakt het werk uitda-

gend en divers.”

Ten tweede hebben we te maken

met versnelling. “Je ziet een enorme

groei als het gaat om smartphones,

tablets en cloud computing. We wil-

len daarin mee, als het bijdraagt aan

een efficiënter werkproces. We zijn

geen specifiek GIS-bedrijf, dus ont-

wikkelingen dienen bedrijfsproces-

sen te ondersteunen.” Het derde

punt, kennisgroei, ziet Davids als

volgt: “Door de hoeveelheid aan

kennis is het belangrijk om deze

goed te ontsluiten. Toegankelijk-

heid is cruciaal. We hebben een

centraal CRM-systeem en daarnaast

sinds de introductie van GeoKijker

een ruimtelijk informatiesysteem.

De twee informatiebronnen en -sys-

temen willen we koppelen. Daar is

veel nieuwe kennis voor nodig. In

onze GeoKijker kan een medewer-

ker ruimtelijk zoeken, maar ook op

onderwerp of op soortniveau. Bij-

voorbeeld: waar hebben we kievi-

ten geïnventariseerd? Je zoomt in

op een gebied en vervolgens kun

je zien welke projecten we in de in

deze omgeving hebben gedaan.

Met één druk op de knop zit je ver-

volgens in ons CRM.”

Om de zaken goed te borgen in onze

organisatie houden we de ontwikke-

lingen nauw in de gaten. Indien no-

dig scholen we ons door middel van

een cursus en/of opleiding, Davids is

momenteel bezig met de afronding

van zijn masterstudie GIMA.

keNNIS deLeN

Hoe zorgt Altenburg & Wymenga

dat er geen kennisproblemen ont-

staan? Davids: “Omdat GIS voor

ons werk zo belangrijk is, kunnen

we ons zes GIS’ers veroorloven. Ie-

dereen heeft een specialisatie. Om

onze kennis te waarborgen, zorgen

we dat we onze kennis altijd met

minimaal één collega van onze af-

deling delen.”

Het bedrijf Altenburg & Wymenga

is over de gehele breedte bekend

met geo-informatie. Daar wordt

bewust aan gewerkt, vertelt Da-

vids. “We hebben een nieuwsbrief,

De Geograaf, waarin we onze col-

lega’s op de hoogte brengen van

nieuwe ontwikkelingen en nieuwe

opgedane kennis. Verder waarbor-

gen we onze kennis bedrijfsbreed

door bijvoorbeeld naar symposia te

gaan. Zo gingen we onlangs naar

de GIS Tech, waar we veel van Ar-

cGIS Online hebben gezien en heb-

ben we zelf kort geleden nog een

presentatie gegeven op een Pro-

vero-congres. Dat brengt ons op

ideeën en geeft nieuwe inzichten.

We werken bovendien met z’n al-

len op één kamer zodat we kennis

snel kunnen delen en problemen

snel zijn opgelost.”



“Iedereen kan nu gebruik maken van GIS en dat wordt inmiddels flink gedaan.”

42

opinie Open geo-data in de praktijk

Overheden wereldwijd nemen open

data-plannen op in het beleid. Als

doelstellingen worden een toe-

name in transparantie, participatie

en efficiency genoemd. De basisge-

dachte: data, die met publieke mid-

delen is verzameld voor een primair

proces van de overheid, is wellicht

waardevol voor anderen.

POSItIeF

Ook de Europese Commissie staat

zeer positief tegenover het herge-

bruik van overheidsdata. Zij ziet

vooral het economische argument:

door de vrijgave van overheidsda-

ta, kan de economische activiteit

rondom overheidsdata verdubbe-

len. De belastingopbrengsten uit

die verdubbeling overstijgt de hui-

dige inkomsten uit overheidsdata.

In verschillende landen heeft dit

geleid tot nationale open data-ini-

tiatieven.

De Nederlandse overheid staat posi-

tief tegenover open data. Meerdere

ministers hebben zich positief over

Open data staat in het middelpunt van de belangstelling. Overheden, bedrijven, burgers en datajournalisten hebben

grote verwachtingen van open data en kijken vanuit verschillende perspectieven naar het onderwerp. Open data

kan vanuit verschillende drijfveren worden voortgeduwd: juridisch, economisch, technologisch, intern (bijvoorbeeld

beleidsmatig) en sociaal-cultureel. Maar ook vanuit een innovatie perspectief kan men naar open data kijken.

43

Open geo-data in de praktijk

data uitgesproken en de daad bij het

woord gevoegd: Rijkswaterstaat zag

een lange wens in vervulling gaan

met het vrijgeven van het nationaal

wegenbestand. Het Kadaster heeft

de basisregistraties topografie en

adressen en gebouwen vrijgegeven.

En ook Satellietdataportaal van het

Netherlands Space Office biedt de

data als open data aan.

VRIjGeGeVeN

Wat is open data? In een relatief

nieuwe omgeving is de definitie van

een onderwerp vaak nog in bewe-

ging. Open data wordt soms in ruw

formaat ter beschikking gesteld als

puntjes op een kaart of als een Ex-

cel-bestand met coördinaten. Soms

wordt open geo-data gezien als

een website waarin in het openbaar

naar digitale kaarten kan worden

gekeken, terwijl de data zelf niet

beschikking wordt gesteld.

Wat Esri betreft omschrijft de vol-

gende definitie open data het best:

“Data, die in het publieke domein

is vrijgegeven, en die voor iedereen

ter beschikking staat.” Het ‘publiek

domein’ betekent dat data vrij is

van auteursrechten. Hiervoor moet

de uitgever van de data een verkla-

ring leveren, die tevens goed bij de

data te vinden is.

WAARdeVOLLe OPeN dAtA

Of open data voor anderen waar-

devol is, is vaak lastig te boordelen

voor een bronhouder. Zo kan open

data in analoge vorm ook waarde

hebben, zeker als het handgeschre-

ven notities van een bestuurder zijn,

die in de zijlijn van een onderzoeks-

rapport zijn geplaatst.

Bepaalde kernmerken van open

sets kunnen de waarde voor an-

dere organisaties verhogen. Denk

aan kenmerken als kwaliteit (wat

is de kwaliteit van de dataset, aan

welke voorwaarden voldoet deze?);

actualiteit (van wanneer is deze da-

taset?); continuïteit (wordt de data

jaarlijks of maandelijks geüpdatet?);

metadata (een beschrijving van de

dataset zelf); contactpersoon (wie is

aanspreekbaar?).

ARcGIS ONLINe

Esri is een groot voorstander van

open data en ondersteunt de ge-

bruikers van Esri-technologie op het

open data-pad. Esri daagt u uit om

na te denken over de betekenis van

open data voor uw organisatie.

Heeft u data die u aan het publieke

domein beschikbaar wilt stellen?

Kunt u open data goed gebruiken

in uw werk? ArcGIS Online biedt u

een aantal nationale basiskaarten,

die dankzij open data zijn verrijkt.

U kunt gemakkelijk uw data toevoe-

gen en deze ter beschikking stellen

aan anderen.

AUTEUR: Jan Willem van Eck


TWITTER: @jwvaneck

Meer weten?

Ga naar esri.nl/opengeodata en

download de whitepaper.

In ArcGIS Actueel (magazine aan

andere zijde) vindt u op pagina 10

een korte beschrijving voor een

stappenplan om geodata ‘open te

maken’.

Foto: Stock

44

kracht

van de

Kaart

Automatischverschillen opheffentussen bronsystemen

Wat begon als een vraag van de gemeente Rhenen vanuit de wet Waardering Onroerende Zaken (WOZ) werd een

heel ander en leuk traject. de resultaten waren verbluffend en gemeente Rhenen was blij verrast. de visualisatie van

informatie op een kaart maakte relaties tussen de systemen in één oogopslag duidelijk. een mooi praktijkvoorbeeld

dat andere gemeenten inspireert.

Gemeente Rhenen legt relaties tussen WOZ en BAG.

Foto: ‘Pepijntje’

45

In eerste instantie wilde de ge-

meente de carports en dakkapellen

vanuit de WOZ op een kaart tonen.

Maar dit traject veranderde als

snel. Jetteke Boekschoten, WOZ/

BAGbeheer en René Weeseman,

ICT adviseur van gemeente Rhe-

nen leggen het vraagstuk uit dat

de gemeente had. ”De gemeente

wilde graag een kaart met daarop

aangegeven welke panden volgens

de WOZ-administratie al een dak-

kapel of een carport hebben. Daar-

mee kunnen we een specialistisch

bedrijf op pad sturen om de gege-

vens van dakkapellen en carports

te controleren en daar waar nodig

aan te vullen. Daarvoor hebben wij

de hulp ingeschakeld van Esri Ne-

derland.”

Barend Sneller, business consultant

van Esri Nederland, vertelt: “Om

deze kaart te kunnen maken is het

goed te beseffen dat dakkapel-

len een deelobject in de WOZ zijn

en daarmee gekoppeld aan een

WOZ-object. Door het WOZ-adres

te matchen met het BAG-adres

(Wet Basisregistraties Adressen en

Gebouwen) kan de locatie van de

dakkapel bepaald worden. Als je

de locatie weet kan je een kruisje

op de kaart zetten waar een dakka-

pel in de WOZ bekend is. Het bleek

dat 92% van alle WOZ-adressen van

de gemeente Rhenen matchen met

de BAG. 99% van de dakkappellen

zijn direct automatisch te positio-

neren.”

Er zijn natuurlijk meer deelobjec-

ten die, net als dakkappellen, on-

derdeel van een pand zijn en op

dezelfde manier te positioneren

zijn. Andere deelobjecten, zoals

parkeerplaatsen en grond, zijn niet

direct aan een adres te koppelen.

Daarvoor is gebruik gemaakt van

de kadastrale percelen. Het kruisje

op de kaart wordt dan geplaatst op

het centrum van het perceel.

De groep deelobjecten die dan

overblijft zijn de bijgebouwen. Dit

zijn panden waar zich geen ver-

blijfsobject in bevindt. Op het mo-

ment dat er slechts één bijgebouw

bij een WOZ-object bekend was en

bovendien maar één bij pand van-

uit de BAG op een perceel stond,

kan dat pand automatisch gekop-

peld worden aan het WOZ-deelob-

ject. In alle andere gevallen waar er

meer bijgebouwen zijn of meerde-

re panden op één perceel staan is

er geen automatische koppeling te

maken. Het bleek dat 37% van de

bijgebouwen automatisch gekop-

peld kon worden aan bijpanden in

de BAG. De rest zal de gemeente

met de hand moeten koppelen.

Boekschoten vertelt: “Het resultaat

van deze analyse bleek verbluf-

fend! Er is nu een heel interessante

kaart, die de kwaliteit van de WOZ

én de BAG in een ander daglicht

zet. Leek in de BAG een pand uit

één object te bestaan, bleken er in

de WOZ twee vrij gebouwde schu-

ren te zijn. En andersom, bleek er

in de WOZ geen vrijstaande schuur

te staan, was dat wel zo in de BAG.”

Sneller: “Nu ervaar je de kracht van

de kaart! Alleen door een kaart te

maken zijn dit soort tegenstrijdige

relaties in één oogopslag duidelijk

te maken.”

De gemeente Rhenen werkt nu aan

de beide gegevensbronnen om de

overige verschillen op te heffen.

AUTEUR: Corine Meppelink


Ook voor uw gemeente of organi-

satie is het mogelijk om verschillen

tussen bronsystemen op te heffen

met GIS-analyses. E-mail voor meer

informatie naar Barend Sneller via

[email protected].

ReSULtAteN OP eeN RIj

De gemeente Rhenen boekte de volgende resultaten:

• 72% van de BAG-panden direct voorzien van WOZ-nummer, deelcode

en deelnummer.

• 92% van de WOZ-adressen direct voorzien van BAG-nummer- en

verblijfsobject-identificatie.

• 84% van de WOZ-deelobjecten gepositioneerd in de kaart.

• < 1000 adressen nog te matchen aan de BAG.

46

IMPLeMeNtAtIeSMetadata is voor veel organisaties

een belangrijk thema. De Geoportal

Server zorgt er onder meer voor dat

de beheerlasten van de metadata

binnen werkprocessen flink vermin-

dert.

De provincie Noord-Holland en het

waterschap Groot Salland kunnen

hierover meepraten. Beide organi-

saties gebruiken Geoportal Server

om ruimtelijke informatie naar een

breder publiek te ontsluiten via in-

ternet. Niet alleen de gedachte om

hun data met breder publiek te de-

len speelt hierbij een rol, beide orga-

nisatie geven aan dat zij hiermee ef-

ficiënter hun geogevens aan externe

partijen kunnen aanbieden.

Johan Buitenkamp van waterschap

Groot Salland vertelt over waarom

zij een geoportaal op basis van Geo-

portal Server moeten maken. “Dit

product sluit naadloos aan op de ar-

chitectuur van ons waterschap. Daar-

naast leunt Geoportal Server op een

aantal open source-componenten,

als overheidsorganisatie hechten

wij hier waarde aan. Het portaal

bespaart het waterschap niet alleen

tijd en geld, maar het portaal is ook

gemaakt vanuit de gedachte dat be-

schikbare data vrij beschikbaar moet

zijn.” Naast het toepassen van de

huisstijl binnen het geoportaal (zie

afbeelding) heeft het waterschap

ervoor gekozen om het geoportaal

met een extra tabblad (‘Meer kaar-

ten’) uit te breiden. Het geoportaal

vormt hiermee de toegangspoort

tot de ruimtelijke informatie van het

waterschap, zowel voor datasets, als

voor ‘kant-en-klare kaarten.”

De provincie Noord-Holland ontsluit

sinds 2009 gegevens via de Geoportal

Server. Waar het waterschap Groot

Salland ervoor koos om het default

portaal in de huisstijl te zetten, koos

de provincie Noord-Holland voor een

compleet nieuw uiterlijk. Beleidsad-

viseur Arny Plomp legt uit: “Eigenlijk

willen we geen tijd meer besteden

aan het leveren van geo-informatie

aan derden, dankzij een geoportaal

kunnen zij die zelf uitzoeken. Dit

bespaart ons ongeveer 1000 uur per

jaar. Als organisatie hebben wij een

eigen uiterlijk door Esri Nederland

laten ontwikkelen. Uitgangspunten

hierbij waren het toe kunnen pas-

sen van een ‘winkelmandje’ en de

mogelijkheid om externe partijen

een beveiligde

toegang, naast

de publiekelijke

toegang, te kun-

nen bieden voor

de bestanden die

niet openbaar

kracht

van de

KaartSlim data publiceren, zoeken en vinden

de behoefte om veel data en servi-

ces te ontsluiten groeit overal. Pro-

vincies, gemeentes en waterschap-

pen beschikken over veel data. deze

data zijn vaak opgeslagen in de in-

terne geodatabases. Uit deze data

zijn er vaak mapservices gemaakt

die verder gebruikt zijn in verschil-

lende viewers. Hoe kun je hier slim

mee omgaan?

Met een groeiende aantal datasets

en services die verspreid zijn door

veel organisaties komt er vaak van-

uit de gebruikers een vraag: ‘hoe

kan ik de data of services die ik no-

dig heb vinden?’. De organisaties

die deze data of services in huis heb-

ben stellen vaak een andere vraag:

‘hoe maak ik mijn eigen data vind-

baar?’. Door op één plek een brede

set van data en services aan te bie-

den, kunnen de meeste organisaties

veel tijd en kosten besparen.

Om de aanbieders van data en servi-

ces en potentiele gebruikers te ver-

binden, moet een organisatie die

de data aanbiedt gebruik maken

van metadata. Dit bevat informa-

tie over de data, zoals titel van de

bron, samenvatting van de inhoud,

actualiteit, potentieel gebruik, etc.

De gebruikers zoeken binnen de

Een standaard geoportaal Geoportaal met huisstijl

47

WAt IS GeOPORtALSeRVeR?De Esri Geoportal Server is een com-

plete, open source-oplossing om een

GIS-portaal op te kunnen zetten. De

architectuur van de Esri Geoportal

Server bestaat uit een aantal com-

ponenten rond een centrale Catalog

Service.

Centrale Catalog Service

De Catalog Service is een webser-

vice-component voor het afhande-

len van metadata zoekopdrachten

(discovery), publiceren, harvesting

en validatie. Het is de motor van het

GIS-portal. Geoportal server voor-

ziet ook in een ‘site starter’. De site

starter is een aanpasbare set van

webpagina’s waarmee een orga-

nisatie een eigen GIS-portaal kan

inrichten. De ‘site starter’ voorziet

in functies voor de ondersteuning

van Spatial Data Infrastructure (SDI)

workflows.

Geoportal Server voorziet ook in

een synchronisatie mechanisme met

de metadata bronlocatie. De syn-

chronisatie kan handmatig of au-

tomatisch (bijvoorbeeld dagelijks,

wekelijks, maandelijks) uitgevoerd

worden. Daarmee wordt de me-

tadata beheerder zeker dat de actu-

aliteit van metadata in de geoportal

altijd overeenkomt met de actuali-

teit van de bron metadata. Door de

mogelijkheid van de automatische

synchronisatie worden ook de be-

heerlasten van de metadata binnen

de organisatie werkprocessen flink

verminderd.

Slim data publiceren, zoeken en vinden

metadata naar data die past binnen

hun kaders. Bij de metadata staat

ook informatie over hoe de dataset

gedownload kan worden of hoe de

service kan worden benaderd. Maar

hoe tref je de metadata aan?

Het publiceren van metadata door

de bronhouders en het zoeken bin-

nen metadata door de gebruikers

gebeurt in een geoportaal: een

catalogus met metadata waar de

geïnteresseerde gebruikers op ver-

schillende manieren naar de infor-

matie over de beschikbare data en

services kunnen zoeken. De bron-

houders kunnen hun metadata daar

publiceren.

Het geoportaal is een centrale cata-

logus waar metadata van verschil-

lende bronnen gepubliceerd zijn en

vindbaar gemaakt. Een catalogus

is een zeer veilige manier om data

beschikbaar te stellen, want de data

wordt gepubliceerd zonder de ech-

te data, alleen door de beschrijving

(de metadata).

AUTEUR: Harald Görtz en

Lucasz Grus

E-MAIL: [email protected] en

[email protected]

zijn. Bijvoorbeeld een externe partij

die in opdracht van provincie aan de

slag en daarbij over de kadastrale

gegevens moet kunnen beschikken.”

Winkelmandje,

provincie

Noord-Holland

Via het, dataportaal, zoals de provin-

cie hun geoportaal noemt, kunnen

externe partijen hun data ‘bijelkaar

shoppen’ en van elke gewenste da-

taset aangeven van welk gebied en

in welk formaat zij de data willen

aanvragen. Vervolgens kunnen zij

deze data bestellen. Deze bestelling

wordt via een geautomatiseerd pro-

ces afgehandeld.

49

‘een mooiekaart spreekt totje verbeelding’

Interview

“Een kaart met de binnenstad van

Deventer erop; het is één van de

mooiste kaarten die ik gezien heb.

Braun & Hogenberg maakte in 1572

de kaart. Het centrum van de stad

ziet er nu nog steeds uit zoals hij het

heeft getekend. Ik heb als kind in de

stad Deventer gewoond en ken de

plekken.

Een oude kaart heeft iets mystieks.

Als ik deze kaart bekijk, stel ik me

voor hoe het leven in die tijd was.

Met mijn voorliefde voor geschiede-

nis, tradities en symbolen vraag ik

mij af wat de elementen op de kaart

allemaal betekenden in het leven

van de mensen. De kracht van de

kaart zit dan ook in de verbeelding.

Het vertelt een verhaal.

PRAcHtIGe kAARteN

Kaarten roepen bij mij echt een

stukje sentiment naar boven. Ik heb

gewerkt als bibliothecaris en archi-

varis en gewerkt bij een antiquariaat

in Deventer. Ik werkte er 7 jaar en

beschreef de boeken en landkaarten

die we verkochten. Eens per maand

brachten we een catalogus uit. Daar

stonden ze dan in: de prachtige

kaarten van Mercator, Braun & Ho-

genberg en zelfs de Altas van Blaeu.

Ik vind oude kaarten erg bijzonder.

Mensen konden zich lopend op één

dag 50 kilometer verplaatsen, ze

kleurden de kaarten met de hand in,

en ze wisten niet eens hoe groot de

wereld precies was! Maar met een

mooie kaart spreken ze tot onze ver-

beelding. Dat is voor mij dan ook de

kracht van de kaart. Op een speciale

manier personen verbinden met een

locatie, een activiteit en de tijd.

ActUALIteIt

De kaart zie je in het dagelijks leven

steeds vaker voorbij komen. Mensen

vinden het al heel normaal dat bijna

alle informatie plaatsgebonden is.

Dat levert grote voordelen op: het is

efficiënter en kostenbesparend. De

afnemers van onze kaarten en data-

bases zijn diverser geworden – waar-

onder veel meer particulieren.

Er zijn daardoor nieuwe en andere

eisen. Een kaart moet bijvoorbeeld

actueel zijn. Voorheen werd de

kaart elke 8 jaar geüpdatet. Nu is dat

verkort naar elke 2 jaar. De manier

waarop wij de kaarten maken moest

hiervoor drastisch veranderen. Im-

mers, real-time actualiteit in 3D is

onze uitdaging!

LeAN

We hebben in een half jaar onze or-

ganisatie totaal anders ingericht met

de Lean-methodiek en mutatiege-

richt werken. De kern hiervan is dat

een goede kaart begint met een goede basiskaart. Het kadaster is verantwoordelijk voor het leveren van een actuele

en betrouwbare basiskaart. de organisatie is het afgelopen jaar ingrijpend veranderd. dat was nodig om een speler

van betekenis te blijven in de dynamische wereld van nu. We spreken met Ulrike Schild-kamlah, Hoofd Geo-Informa-

tie van het kadaster, over haar liefde voor kaarten en over het ‘nieuwe’ kadaster.

50

Interview

we het proces geen vertraging laten

oplopen en alle medewerkers ver-

antwoordelijk maken voor de eigen

processen. Nederland is verdeeld

in bladen (vlakken, red.). Per week

moeten we er 7 à 8 in een flow ver-

werken.

Samen met Ben Bruns, productma-

nager BRT en het MT Geo-Info zijn

wij het LEAN-traject gestart om dit

te realiseren. Een kopgroep van seni-

oren en medewerkers was enthousi-

ast en heeft heel veel energie gesto-

ken in deze verandering. We hadden

dit ook niet kunnen doen als die me-

dewerkers niet stonden waar ze nu

staan. In de afgelopen 4 jaar vond

er al een grote cultuurverandering

plaats. Intern en extern werden we

transparanter en de klant staat nu

veel meer op de eerste plaats.

de ‘kAdASteR-SteMPeL’

Het is mooi dat er zoveel informatie

beschikbaar is, maar dat is niet al-

leen goed. Een mens krijgt in onze

maatschappij per dag meer indruk-

ken en informatie te verwerken dan

iemand drie eeuwen geleden in zijn

leven! We kunnen daardoor niet al-

les meer beoordelen. Waar komt het

vandaan? Is het betrouwbaar? Klopt

het juridisch gezien? Hoe staat het

met de privacy?

Ik vind dan ook dat er kritischer ge-

keken mag worden naar informatie.

Met zo’n informatie-overload ont-

staat snel een laconieke houding.

De jongere generatie slikt veel en

vindt veel normaal. Er kleven dus ook

gevaren aan onze informatiemaat-

schappij. Het is dan belangrijk dat er

organisaties zijn die een kwaliteits-

stempel dragen zoals het Kadaster.

BetROkkeNHeId

Als Kadaster zijn we steeds nadruk-

kelijker aanwezig in de maatschap-

pij. Dat is leuk voor ons, want we

zien ons logo, en dus ons werk, vaker

verschijnen. We vinden het belang-

rijk om een partij te zijn waar organi-

saties in de maatschappij op kunnen

bouwen en mee kunnen samenwer-

ken. Een belangrijk fundament ligt

in de 180 jaar ervaring die we heb-

ben.

Als overheid beseffen we heel goed

dat we informatie één keer moeten

inwinnen en dat veelvuldig moeten

gebruiken. De brongegevens moe-

ten er altijd bij blijven. We ontplooi-

en nieuwe activiteiten met partijen

zoals de Dienst Landelijk Gebied en

initiatieven als Publieke Dienstverle-

ning op de Kaart en het Geo Dien-

sten Collectief.

NIeUW

Meer dan eens word ik verrast door

nieuwe technologie. Ik denk dan:

‘Kan dat ook al?’ Het is veel bre-

der dan ik kan verwachten. Onze

afdeling GIS Maatwerk en Advies

richt zich hier specifiek op. Dorine

Burmanje, voorzitter van de Raad

van Bestuur, zei onlangs: ‘Nieuwe

ontwikkelingen kunnen en willen we

niet alleen oppakken.’ We zoeken

– binnen onze kaders – dus nadruk-

kelijk samenwerking als het gaat om

innovatie.

Zo organiseren we ID in a day-events.

Mensen vinden het leuk om met

onze data en eigen data te experi-

menteren. Dit zijn succesvolle activi-

teiten. We zien daar een bevestiging

in van de mooie dingen die we doen.

Dat geeft ons een trots gevoel.

tecHNOLOGIe

Ook ik blijf graag op de hoogte van

nieuwe ontwikkelingen. Ik vind het

altijd inspirerend om deel te nemen

aan de Esri International User Confe-

rence in de Verenigde Staten. In één

week word ik deze zomer weer hele-

maal ondergedompeld in de wereld

van GIS. Met alle informatie en ener-

gie die ik daar opdoe kan ik weer

een jaar verder. Prachtig!

Een kaart maken was vroeger anders

dan nu. Toen alleen besteed aan de

professional. Nu kan iedereen via on-

line tools een kaartje maken. Er blij-

ven wel gradaties; sommige kaarten

kunnen bijvoorbeeld alleen worden

gemaakt met veel kennis en erva-

ring. Maar de rode draad blijft altijd

een mooie kaart.”



51

Column

40 jaar. Prachtige leeftijd. Jong genoeg om nieuwe uitdagingen

aan te gaan en oud genoeg om dat weloverwogen te doen. Tijd

voor een groot feest met familie en vrienden. Leuk, maar wat een

werk! Uitnodigingen, inkopen, extra glazen, tafels, enzovoorts.

Op de dag van het feest waren we al vroeg op. Het regende, dus

op het laatste moment nog een extra partytent gekocht en op-

gezet. De slager vergat hapjes te leveren, dus nog even snel zelf

naar de winkel. Rond 4 uur – wij liepen inmiddels beiden met

een verhit gezicht rond – arriveerden de eerste gasten. De hele

avond liepen we rond met in de ene hand een dienblad drankjes

en in de andere hand cadeaus en bloemen. Om 2 uur ’s nachts –

de laatste gasten waren vertrokken – ploften wij uitgeput neer

op de bank met uitzicht op een half verwaaide partytent. Om

ons heen lege glazen… “Wat was ook alweer het idee van dit

feest?”, mompelde mijn man. “Iets met herinneringen ophalen

met goede vrienden? Dat moet volgend jaar echt anders!”

Schetst dit beeld hoe u uw bedrijfsprocessen regelt? Het is vaak

flink aanpakken om uiteindelijk voor de buitenwereld mooie re-

sultaten te boeken. Een soepel werkend GIS-platform, geen bar-

rières vanuit IT en gegarandeerde beschikbaarheid. Dit zijn maar

een paar van de zaken die allemaal moeten worden geregeld.

Managed services zijn dan interessant: de verantwoordelijkheid

voor (een deel van de) taken overlaten aan een externe partij.

De focus blijft dan liggen op uw kerntaken. Simpel, eenvoudig

en doeltreffend.

Een week na het feest sprak ik Edwin, één van de gasten. Ook hij

heeft binnenkort iets te vieren. Bij hem organiseert een bedrijf

zijn hele feest. Op basis van zijn gastenlijst kreeg hij een offerte

met een vast bedrag en wordt zijn feest tot in de puntjes ver-

zorgd. Wat een verschil! Edwin is 41… Nog een jaar en dan heb

ik ook die wijsheid.

AUTEUR: Lisette Verzijl


Meer lezen over managed services van Esri? Ga naar

esri.nl/managed-services

‘t moet anders

“Bedrijfs-processen

overlaten aan een externe

partij.”

52

giS voor

overheid Geo-informatie geeft inzicht op alle niveaus

cOMPActe OVeRHeId

Een speerpunt van het afgelopen kabinet was de ‘Com-

pacte Overheid’. Ministeries moeten krimpen en meer

taken moeten aan de markt worden overgelaten waar-

bij de overheid regievoerder is. Regievoering kan enkel

met juiste (geo-)informatie. Bij uitvoering van projec-

ten aan de Rijkswegen is het belangrijk dat na opleve-

ring de juiste informatie wordt geleverd, met betrek-

king tot het vastleggen van de nieuwe situatie (van

het areaal). Dit kan door fysieke controles, maar in het

kader van Compacte Overheid kan deze datacontrole

ook automatisch worden uitgevoerd. Het proces wordt

daarmee veel efficiënter, wat past bij goed opdracht-

geverschap.

Een mooi praktijkvoorbeeld hiervan is de DTB Contro-

le-tool van Rijkswaterstaat. Rijkswaterstaat heeft een

portaal ontwikkeld waar aannemers hun data in kun-

nen plaatsen, waar vervolgens de data automatisch

gevalideerd kan worden. Het rapport kan vervolgens

automatisch naar de aannemer worden gestuurd.

De trend Compacte Overheid heeft ook invloed op

de organisatie. De kennis over geo-informatie is meer

gecentraliseerd. Ten eerste komt dit tot uitdrukking

in de oprichting van PDOK (Publieke Dienstverlening

op Kaart). De naam doet vermoeden dat de doel-

groep vooral het Publiek (burgers) is. PDOK is echter

een Competence Center geworden op het gebied van

(ontsluiting van) geo-informatie. Data is van nationaal

belang, INSPIRE-datasets en basisregistraties worden

vanuit dit programma ontsloten. Het bieden van een

gedegen infrastructuur is dus de doelstelling.

Esri haakt aan bij deze ontwikkeling door gezamenlijk

met Rijkswaterstaat een PDOK-extensie te ontwikkelen

in een open source-project. Met deze extensie voor Ar-

cMap kan in het NGR (en PDOK) gezocht worden naar

data. Deze data kan via services (TMS en WMS) worden

gepresenteerd en (via WFS) met één druk op de knop

de huidige economische en politieke crisis heeft grote

impact op de Rijkoverheid. daadkrachtig optreden is cru-

ciaal, maar kan alleen op basis van juiste informatie. Het

beschikbare geld moet besteed worden aan zaken die de

politieke keuzes ondersteunen. en natuurlijk moet de over-

heid samenwerken – intern en met het bedrijfsleven – om

efficiënter te worden en innovatie te stimuleren. dit artikel

schetst kort de belangrijkste trends die passen binnen het

huidige Rijksoverheid-beleid en die grote invloed hebben

op de geo-informatie voorziening.

53

Geo-informatie geeft inzicht op alle niveaus

worden gedownload. Deze extensie is zowel beschik-

baar voor ArcGIS 9.3 als ArcGIS 10 en is als free open

source beschikbaar.

Meer weten? Ga naar www.gistech.nl en download de

presentatie ‘PDOK in de praktijk’.

PUBLIek PRIVAte SAMeNWeRkING

Een ander belangrijk thema is Publiek Private Samen-

werking: bijvoorbeeld het meedenken en ontwikkelen

van een oplossing hoe PDOK succesvol kan worden.

Samenwerking tussen overheid, wetenschap en be-

drijfsleven is overigens ook geborgd in de Topsecto-

ren-programma’s. Esri werkt al enige tijd aan een infra-

structuur die deze samenwerking kan ondersteunen op

ICT-gebied. ArcGIS Online is bijvoorbeeld een ‘global’

infrastructuur waar informatie, tools en applicaties ge-

deeld kunnen worden. Zo is er een PDOK-groep waar

alle PDOK-services en tools geregistreerd zijn en daar-

door makkelijk vindbaar en bruikbaar. Bij maatschap-

pelijke vraagstukken kan dit in de groep worden ge-

deeld en actie worden ondernomen.

OPeN dAtA

De open data-awareness is groot. Het ministerie van

Economische zaken, Landbouw & Innovatie stelt dat

over 3 à 4 jaar satellietdata ter beschikking, het ministe-

rie van Infrastructuur & Milieu stelt de BasisRegistratie

Topografie ter beschikking en provincies en gemeenten

houden diverse open data-sessies. Esri heeft ook een

open data-programma. Een voorbeeld hiervan is het

creëren en kosteloos aanbieden van basiskaarten uit

onder meer PDOK-data (TOP50NL, TOP10NL, DTB) en

GBKN. Esri verrijkt de data, zodat het als goede onder-

grond kan dienen. Ten tweede wordt een eenvoudig

framework aangeboden om applicaties te ontwikkelen

om (open) data makkelijker te kunnen gebruiken.

Het doel van Esri met open data is open innovatie. Esri

gebruikt data van derden en verrijkt deze. Vervolgens

wordt deze gratis aangeboden, zodat andere partijen

deze data kunnen gebruiken om verder te kunnen in-

noveren. Innovatie binnen één bedrijf is praktisch on-

mogelijk en de kracht ligt in het toevoegen van meer-

waarde in de keten met andere partners (bedrijven,

wetenschap of overheden).

Meer weten? Ga naar www.gistech.nl en download de

presentatie ‘Open geodata in de praktijk’.

VeRANtWOORdING

Het is lastig om te controleren waar overheden hun

budget aan besteden en welke doelstellingen dit on-

dersteunt. Er is behoefte om dit verantwoord te zien.

Gezien de versnippering van gelden in diverse bestuur-

slagen is het belangrijk om hierbij onderling goed sa-

men te werken en te weten welke projecten in welke

gebieden worden uitgevoerd. Denk aan projecten in

natuur en infrastructuur.

Esri ziet dat het essentieel is dat financiële en verant-

woordingsinformatie breder ontsloten worden. Een

ander actueel onderwerp waar verantwoordingsinfor-

matie wordt ontsloten is ontwikkelingshulp bij rampen

vanuit de Verenigde Naties. Hiermee wordt zichtbaar

of bijvoorbeeld het gedoneerde geld vanuit Nederland

efficiënt wordt besteed.

De genoemde ontwikkelingen schetsen een volwas-

sen geworden positie van geo-informatie. Niet alleen

operationeel wordt geo-informatie ingezet, maar ook

geeft de kaart krachtig inzicht op tactisch en strate-

gisch vlak. De primaire processen en ondersteuning van

de speerpunten van het Rijksoverheidsbeleid worden

daarmee gegarandeerd.

AUTEUR: Marcel de Rink


TWITTER: @mderink

54

giS voor

overheid

Met gestandaardiseerdekaartproductie maakt hetPBL snel goede kaarten

GeoView begon 15 jaar geleden

als een simpel maar slim program-

maatje (aml-formaat) zodat mede-

werkers van het Planbureau voor

de Leefomgeving (PBL) snel en ef-

ficiënt kaarten konden maken. In

GeoView wordt het concept van

de meta-kaart gebruikt: een schei-

ding tussen wat wordt afgebeeld

en hoe het wordt afgebeeld. De

eerste versies waren gebaseerd op

ArcInfo Workstation en draaiden

alleen onder Unix. Het produceren

van een kaart werd gedaan vanaf

een commandoregel, via het editen

van tekstbestanden met info over

metadata en layout.

In de huidige grafische omgeving

van ArcGIS 10 is het maken van

kaarten veel gebruiksvriendelijker

geworden. De cartografische mo-

gelijkheden van ArcGIS zijn einde-

loos, maar juist daarin is GeoView

voor het PBL nog steeds van grote

toegevoegde waarde.

GeBRUIkeRSGeMAk

Het huidige GeoView is nog steeds

gebaseerd op het oorspronkelijke

concept, maar het tekstbestand is

vervangen door een tabblad. Het

tabblad toont informatie over de

metadata van de kaart en de in-

stellingen van lay-out elementen

in een boomstructuur (figuur 1).

Items kunnen worden toegevoegd

(aangevinkt), onzichtbaar gemaakt

(uitgevinkt) of verwijderd (uitge-

grijsd). De meeste functies zijn

ook instelbaar via diverse ArcMap-

menus, maar het voordeel van Ge-

oView is dat deze in het GeoView-

tabblad overzichtelijk bij elkaar

staan. Daardoor hoeft er niet tot

in diep liggende menu-niveaus in

ArcMap te worden doorgeklikt. De

meest voorkomende handelingen

voor het opmaken van een kaart

kunnen via dit tabblad worden

ingesteld. Voor meer complexe in-

stellingen moet alsnog gebruik ge-

maakt worden van de standaard-

ArcMap-functies.

LAy-OUt eN tekSt

Bij het maken van kaarten gebruikt

het PBL templatefiles. Deze files

kunnen worden gebruikt als basis-

kaart, maar ook toegepast op een

bestaande kaart via de ArcMap-

functie ‘Change layout’. Door het

toepassen van deze functie wordt

de locatie van lay-out-elementen

weliswaar overgenomen uit het

templatefile, maar de inhoud van

de elementen (bijvoorbeeld titel,

subtitel, onderschrift) wordt niet

overgenomen door ArcMap. Als de

GeoView-extensie aan staat, kan

gebruik gemaakt worden van een

andere functie voor het wisselen

van de layout. Niet alleen de plaats

van de kaartelementen wordt

overgenomen uit het templatefile,

maar ook worden ze automatisch

ingevuld met de waarden, zoals ze

in het GeoView-tabblad staan.

exPORteReN NAAR AdOBe

ILLUStRAtOR

In het kaartproductieproces van

het PBL is het eindproduct meestal

Het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) maakt veel kaarten om hun strategische beleidsanalyses op het gebied

van milieu, natuur en ruimte te ondersteunen. een verzorgde en herkenbare stijl in de beleidsrapporten is daarom

van groot belang. Om dit te waarborgen en om het cartografisch productieproces te ondersteunen gebruikt het

planbureau een speciale applicatie. GeoView, ontwikkeld door adviesbureau ARIS, is een extensie voor ArcGIS waar-

mee een medewerker op relatief eenvoudige wijze een kaart kan maken. dit artikel neemt u mee in de wereld van

gestandaardiseerde kaartproductie…

55

Met gestandaardiseerdekaartproductie maakt hetPBL snel goede kaarten

een ai-bestand (Adobe Illustrator).

Kaarten kunnen eventueel wor-

den bewerkt en er kunnen alsnog

afgeleide producten voor boek,

web of presentaties (pdf, jpg, png)

gemaakt worden. Om een kaart in

Adobe Illustrator te kunnen bewer-

ken moet het bestand vectoren be-

vatten. Een bekend probleem is dat

grids veelal geëxporteerd worden

als image, waarvan kleuren in de

nabewerking niet meer aangepast

kunnen worden. GeoView voorziet

in de mogelijkheid om integer-

grids, ten behoeve van de export

naar Adobe Illustrator, automatisch

om te zetten naar polygonen (Ras-

ter to Polygon).

RGB OF cMyk?

Bij het PBL worden kaarten voor di-

verse media gemaakt. Afhankelijk

van het doel zal bij het maken van

een kaart gekozen moeten worden

voor een RGB-colormodel (printen,

web, presentaties) of een CMYK-

colormodel (drukwerk).

De wens is om altijd met RGB-kleu-

ren te werken bij de kaartopmaak,

en pas daarna – indien gewenst –

een vertaalslag te maken naar de-

zelfde kaart in CMYK-opmaak. Een

voordeel daarvan is dat de kaart

in RGB, zoals die er op het beeld-

scherm uitziet, gelijk is aan de te

exporteren jpg of png. Een tweede

voordeel is dat het proces helder en

eenduidig is wanneer mxd’s alleen

nog maar in RGB hoeven te worden

opgemaakt. Bovendien zijn er niet

twee verschillende mxd’s nodig als

een kaart zowel voor het web als

voor druk bestemd is.

GeoView werkt met een exportmo-

dule waarbij kleuren via een kruis-

tabel kunnen worden omgezet van

RGB naar CMYK (en eventueel ook

andersom). Het resultaat is een

Adobe Illustrator-bestand. Bij de

conversie wordt gecontroleerd of

alle gebruikte kleuren voorkomen

in de kruistabel. Als er afwijkende

kleuren voorkomen gaat de kleur-

conversie niet door en bevat de ex-

port de oorspronkelijke kleurwaar-

den van de mxd.

GeStROOMLIjNd PROceS

Met behulp van GeoView kan PBL

op een gestandaardiseerde manier

kaarten produceren. Tools voor

het opmaken van kaarten staan

overzichtelijk bij elkaar, waardoor

ook minder ervaren GIS-gebruikers

kaarten kunnen maken. Op een-

voudige wijze kan naar voorgedefi-

nieerde lay-outs gewisseld worden,

waarbij kaartelementen mèt hun

inhoud behouden blijven. Door

het gebruik van kleurenstylesets

en geautomatiseerde kleurcon-

versie tussen RGB en CMYK wordt

kleurbeheer een stuk eenvoudiger.

GeoView draagt bij aan een ge-

stroomlijnd proces waarin snel kan

worden ingesprongen op de vraag

naar kaarten voor diverse media.

AUTEURS:

Jan de Ruiter

Planbureau voor de Leefomgeving

Eddy Scheper | ARIS


57

dankzij GIS meer tijd over voor ons werkEr is in de archeologie altijd behoefte geweest om op-

gravingsgegevens geografisch te kunnen bevragen. Elk

archeologisch artefact (voorwerp, red.), elk grondspoor

heeft immers een locatie. Dit ging lange tijd op een nu

ondenkbaar ouderwetse manier (met potloodtekenin-

gen en papieren administratieve lijsten). Innovaties op

het gebied van de digitalisering van gegevens werden

langzaam opgepikt.

Inmiddels zijn we in de archeologie, zo ook bij BAAC,

gelukkig al verder en is de data flow voor een groot deel

geautomatiseerd. In deze automatisering neemt GIS een

steeds belangrijkere plek in. Het is het ultieme instru-

ment voor een archeoloog om zijn vragen

te kunnen beantwoorden, bij wijze van

spreken met één druk op de knop. Met be-

hulp van GIS kunnen we namelijk vondst-

verspreidingen, structuren en faseringen

op het niveau van een opgraving bevragen

en weergeven; of op regionaal niveau ar-

cheologische verwachtingen of waarderin-

gen vaststellen.

Bij het archeologisch veldwerk wordt de

opgraving tegenwoordig meestal digitaal

ingetekend met een robotic total station.

Daarnaast worden de beschrijvingen van

de grondsporen direct ingevoerd in een

database. Met behulp van GIS kunnen de

digitale tekeningen zodoende gekoppeld

worden aan de gegevens uit de database.

In de nabije toekomst hopen we de op-

gravingsdatabase en de GIS-data te kun-

nen integreren in één systeem, zodat we

niet met tussenstappen hoeven te werken.

Deze ontwikkelingen binnen het archeo-

logisch bedrijf hebben als groot voordeel

een tijdwinst in het veld en tijdens de uit-

werking van de gegevens.

In de toekomst zal het stoffige imago, dat de archeo-

logie geruime tijd kenmerkte, geheel verdwijnen.

Archeologisch erfgoed kan op het moment dat het

wordt herontdekt met behulp van GIS direct digitaal

ontsloten en thematisch gevisualiseerd worden. Hier-

door kunnen de onderzoeksresultaten steeds eenvou-

diger en op een meer publieksvriendelijke manier, in

de vorm van fraaie afbeeldingen en representaties, ge-

deeld worden met de samenleving.

AUTEUR: Maarten Leenders


mijn

PerSpectief

INpe

rSpe

cti

efge

ogra

fisc

h de

nken

en

doen

Ar

CG

ISa

ctu

eeluitdagend en inspirerend

In Perspectief nr.012012

Documents

Transcript of In Perspectief nr.012012