8/8/2019 Havana: Social Media

1/2

Nog even snel eenprezi maken, voordat je

naar college gaat. Als je berhaupt al gaat,

want via YouTube kun je al bankhangend de

samenvatting van het college ook tot je ne-

men. Een snelle blik op MSN en Twitter of

die docent statistiek niet toevallig is ingelogd

voor een vragenuurtje. En anders download

je wel een hoorcollege wiskunde via iTunes

University, net zo makkelijk.

Bovenstaande klinkt kinderlijk eenvoudig,

maar dat de dagelijkse digitale onderwijs-

praktijk een stuk weerbarstiger is, daar is al

heel wat papier aan gewijd. Eerder dit jaar

deed Surfnet/Kennisnet onderzoek naar het

gebruik van nieuwe mediatoepassingen en

concludeerde in het rapport Social media

en de kansen voor het hoger onderwijs dat

datzelfde hoger onderwijs nog lang niet

alle mogelijkheden en toepassingen benut.

Vooral docenten zouden sloom zijn in het

oppikken van de nieuwste sociale media en

web 2.0-mogelijkheden.

Geen flauw benul

Een constatering die hout snijdt volgens Yori

Hak (20, tweedejaars interactieve media,

webondernemer, actief op Twitter, Facebook,

Foursquare en YouTube). Ook aan de HvA

blijken de handen niet massaal op elkaar

te gaan voor socialemediagebruik en web2.0 onderwijsmogelijkheden. Hak: Je zou

toch verwachten dat juist op dze opleiding

docenten meegaan met hun tijd. Een aantal

is goed ingevoerd, maar helaas zijn er ook

docenten die geen auw benul hebben. Of ze

weten er wel wat van, maar verdiepen zich

er verder niet in. Uitzonderingen daargelaten

blijft het bij gepraat over wat er misschien

mogelijk kan zijn in de toekomst. Dat we

als studenten projecten nog steeds moeten

uploaden op BSCW, dat vind ik eigenlijk niet

kunnen. Waarom kan dat niet in bijvoor-

beeld Dropbox?

Remy Wilshaus (29, pabodocent bij On-

derwijs & Opvoeding, het meest vergrijsde

domein aan de HvA) weet het antwoord

daar wel op: Het gros weet niet wat Drop-

box is, die werken inderdaad nog met dat

redelijk achterhaalde archiefkastje, zoals

ik BSCW wel eens lacherig noem. Volgens

Wilshaus leeft het onderwerp amper. Niet

bij studenten, niet bij docenten. Tijdens een

lezing van het domein kwam het onderwerp

aan bod door een gastspreker, zegt Wilshaus:

Er waren zelfs docenten die wat bozig

en afstandelijk reageerden op zijn lezing.

Flauwekul en onzin noemden sommigen

het toekomstbeeld dat de spreker over social

sharingvan kennis schetste.

Digitale drempels

Niet alleen docenten zetten de hakken in

het zand, ook een ink aantal studenten

haalt de schouders op over het onderwerp,

merkt HES-duaal docent Jurriaan Gorter.

Zelf probeert hij de mogelijkheden van het

geven van Twitter-colleges als aanvulling

op de behandelde lesstof. Daarvoor peilde

Gorter tijdens colleges en werkgroepen hoe

actief zijn studenten zich op sociale media

bewegen voor het delen van kennis, projec-

ten en presentaties. Conclusie van Gorter:

minimaal. Van de tweehonderd HES-duaal

studenten (commercile economie) hebben er

ongeveer tien een Twitter-account. Een groot

gedeelte (150) heeft een Hyves-account maar

doet daar vrijwel niets meer mee. Slechts tien

procent is nu nog actief op het Nederlandse

sociale media netwerk. Facebook kan rekenen

op vijftig procent actieve gebruikers, in tegen-

stelling tot YouTube: niemand heeft een eigenYouTube-kanaal en geen enkele student zet

eigen onderwijsprojecten op het lmplatform.

Het is een misvatting te denken dat studenten

zo veel verder zijn in de mogelijkheden. Mijn

ervaring is dat ze vooral consumeren, maar

veel minder echt participeren in het delen van

kennis, zegt de docent. Zijn studenten laat hij

dan ook niet vastzitten aan de lesboeken. Ik

stuur ze via allerlei netwerken het gebouw

uit. Via LinkedIn zoeken ze interessante

sprekers, via Twitter bekijken ze de laatste

meningen over een thema.

UvA-promovendus Media & Cultuur David

Nieborg reageert verbaasd op de gebruikers-

gegevens van Gorter. Hij is niet overtuigd.

Jongeren, blijkt uit vrijwel alle rapporten en

onderzoeken, zijn volledig genetwerkt. Die

weten precies wat er allemaal aan nieuwe

mogelijkheden ligt, zijn continu online, zijn

vergroeid met hun smartphone. Er gaapt

echter een groot gat tussen de dagelijkse on-

derwijspraktijk en de wensen van de jongere

generatie, volgens Nieborg. Hij zag hoe het

k kan tijdens zijn verblijf in de VS. Dr

gebeurt het. Daar worden de Googles en Fa-

cebooks ontwikkeld. Commercile bedrijven

zetten de paaltjes uit, marktpartijen beslissen

over onze digitale toekomst. Dat moet je

als hogeronderwijsinstelling niet willen, alsje de ambitie hebt leidend te zijn. Volgens

Nieborg is er geen enkel excuus sociale

netwerktoepassingen niet te omarmen. Hij is

echter somber.

Intellectuele luiheid en een gebrek aan

nieuwsgierigheid bij de wat oudere docent of

hoogleraar vormen volgens de promovendus

inke hobbels. In het hoger onderwijs lopen

ongelofelijk slimme mensen rond. Maar als

het over dit onderwerp gaat, hoor je: Ik ben

niet zo handig met knopjes. Onvoorstel-

baar, meent Nieborg, die houding van het

zal mijn tijd wel duren. Gorter beaamt dat

er notoire weigeraars rondlopen. Die ver-

wachten een opdracht nog in een postvakje.

Het staat iedereen vrij, maar het is gewoon

niet meer van deze tijd. Nieborg: Wat dat

betreft kun je zeggen dat we wat betreft

kennis overdragen en de manier van denken

daarover, in de 18e eeuw zijn blijven hangen.

Kanselonderwijs.

Zo zou Luc van der Pijl, directeur Strategi-

sche Informatievoorziening HvA, het niet

meteen noemen, maar het is eveneens zijn

ervaring dat docenten aan de HvA in een

kramp schieten bij het zien en horen van

allerlei op het eerste oog ingewikkelde

crossmediale aangelegenheden, enkele early

adopters niet meegerekend. Veel docen-

ten weten niet wat er te koop is, maar we

merken toch een aarzelende interesse. Het

kost echter tijd en energie uit te vogelen

hoe alle technologie werkt. De toegevoegde

waarde voor je onderwijs en inke tijds-

winst voor jezelf komt pas later, dat vergt

uithoudingsvermogen. Om die digibeten

de helpende hand te bieden, is Van der Pijl

met collegae dan ook aan het inventariseren

waar precies behoefte aan is. Speerpunt is

nu te bekijken via welke web 2.0-kanalen

we gegevens het best kunnen aanbieden.

En dat blijkt lang zo makkelijk nog niet.

Als voorbeeld geeft de informatiestrateeg de

succesvolle implementatie van roosterinfor-

matie via smartphones. Daar komen heel

praktische vragen bij kijken. Waar zoeken

studenten als eerste naar roosterinformatie?

Op een laptop? Via mail? Via telefoon?

Wat is het kennisniveau van docenten, en

welke middelen hebben we nodig om dat

bij te spijkeren? De afdeling probeert dat

via samenwerking met docententeams te

achterhalen. Docent Wilshaus merkt op dat

ook de toegevoegde waarde moet worden

benadrukt: Zo lang mijn studenten niet denoodzaak voelen zich hierin te verdiepen

omdat ze er niets van terugzien in hun cur-

riculum of op hun stageschool, zullen ze niet

meteen warmlopen voor social sharing. Een

stevige infrastructuur is volgens Nieborg

eveneens een absolute must. Trage wi-

verbindingen kunnen echt niet meer. Alles

begint met een fatsoenlijke infrastructuur en

middelen. In Eindhoven snappen ze dat heel

goed: die hogeschool geeft iedere student een

iPad. En wat doet het College van Bestuur

hier? Die kondigen enorme bezuinigingen

op ict-gebied aan, in ieder geval aan de

UvA. Het is bijna niet te geloven. We missen

langzaam de boot, en niemand die zich dat

lijkt te realiseren.

Deltaplan

Het ontbreken van een HvA-breed beleid

resulteert bovendien in een inke versnip-

pering van initiatieven op individueel niveau.

Tegenstanders menen dat sociale netwerken,

portals en communitys bestaan bij de gratie

van vrijwilligheid, interesse en groei die orga-

nisch verloopt. Dwang werkt niet om mensen

enthousiast te krijgen. De voorstanders zien

dat anders. Duw het mensen door de strot,

zou ik bijna zeggen, zegt David Nieborg. Er

moet echt een structureel beleid komen. Een

Deltaplan waarin zaken als bijscholing en

cursussen worden geregeld. En dan niet vrij-

blijvend, formaliseer het ook. De opvatting

dat de HvA en de UvA de boot langzaam

aan het missen zijn, deelt informatiestrateeg

Van der Pijl niet, maar: Ik zeg er eerlijk bij

dat we als hoger onderwijs in Nederland

misschien wat harder moeten lopen, maar de

ontwikkelingen gaan erg snel. Dat is lastig bij

te benen en gaat gepaard met omvangrijke

investeringen. Volgens Van der Pijl komt er

aan de HvA de komende jaren wl schot in

de zaak via diverse investeringen: Docenten

krijgen up-to-date digitale middelen om hun

onderwijsprogrammas vorm te geven. En

belangrijker: in die programmas wordt k

aandacht besteed aan scholing en begeleiding

van docententeams.

Het hoger onderwijs doet nog veel te weinig met alle

onderwijstoepassingen die web 2.0 en sociale media

bieden. Ook aan de HvA gaan de handen van docent

n student nog niet massaal op elkaar. Annemarie Vissers

Het zal mijn tijd wel duren,is de gedachte

Niet zo handigmet knopjes

onderwijs 2.0

18 havana

8/8/2019 Havana: Social Media

2/2

onderwijs 2.0

Beeld

JeRoenMurr

havana 19