Europa

Andalucía, waar elke druppel water telt

Luchtkwaliteit in Europa

Overland: Kroatië, Monte-negro & Bosnië-Herzegovina

België - BelgiqueP.B. - B.P.2099 Antwerpen XB / 87

Tijdschrift over duurzaam reizen november 2013Verschijnt 5 maal per jaar.Niet de 2de, 4de, 6de, 7de, 9de, 10de, 12de maand.P409329

Karavaan vzwGeerdegemvaart 96 - 2800 Mechelen (afz.)015 40 75 80 - info@karavaan.bewww.karavaan.be

2

europa wil schone lucht voor iedereen

Europa doopte 2013 om tot het jaar van de luchtkwaliteit.

ka

karavaan-agenda

Alle informatie over Karavaan-activiteiten en Minitrips.Focus: Bal Mondial en reisvoorstellingen.

andalucía, waar elke druppel water telt

Welke invloed heeft deze droogte op het toerisme en omgekeerd?

8

4

22

reisverhaal overland

Afwisseling tussen steden en natuur tijdens de reis naar Kroatië, Montenegro en Bosnië-Herzegovina.

reisfoto griekenland noord

Uitgestrekte landschap-pen en prachtige meren wisselen af met een stevige portie Griekse cultuur.

wilde dieren in europa

De wilde dieren doen het goed in Europa. Waar kan je welke beestjes spotten?

colofonCover: Sara Bollen - Medewerkers: De begeleiders van Karavaan vzw - Samenstelling en eindredactie: Sarah Trappeniers - Vormgeving & Lay-out: Sarah Trappeniers - Druk: Drukkerij Lithos, Wommelgem - Papier: Cyclusprint, gerecycleerd en chloorvrij - Verantwoordelijke uitgever: Gerd Vertommen, Geerdegemvaart 96, 2800 Mechelen.

Met de steun van

1512

20 24

3

26

vooraf

sleeping with wolvesVanop mijn balkonnetje in één van de drukst bevolkte wijken van Vlaanderen,

keek ik afgelopen zomer uit op de jonge gierzwaluwen die uitvlogen vanonder

de dakgoot van de overburen. En enkele weken geleden proefde ik honing van

de bijenkasten op de Arenbergschouwburg in hartje Antwerpen. Kleine stukjes

wildernis in ’t stad.

En ook de grote wildernis vind je steeds meer terug op korte afstand. Onlangs

ging “De Nieuwe Wildernis” in première in de bioscoop. Opmerkelijk, maar

terecht, dat een natuurdocumentaire over een stukje Nederland met zoveel

egards wordt behandeld. Een stuk-

je man-made natuur op de bodem

van de vroegere Zuiderzee, op een

goede 160 kilometer van mij thuis. Ik

moet zeker eens een safari plannen.

Over safari’s gesproken. Ik reed nog

nooit met een jeep tussen de giraf-

fes, olifanten en leeuwen rond. Wel

zat ik dit jaar op de rug van een oli-

fant om naar de neushoorns te gaan

kijken in Nepal. Indrukwekkend,

maar die 12 andere olifanten mét

toeristen op hun rug deden toch een

beetje af aan het zicht op die twee

neushoorns. Geef mij dan maar wil-

derniservaringen dichterbij huis.

Tijdens de eerste Jokerreis die ik mocht begeleiden, deden we een korte trek-

king in het Nationale Park Dovrefjell. Het park staat bekend voor zijn kuddes

Muskusossen die het er bijzonder goed doen. Muskusossen zeggen je niets?

Even opzoeken en dan zal je merken dat het indrukwekkende dieren zijn die

daar vrij rondlopen. Best een uitzonderlijke ervaring waar je anders voor naar

het hoge noorden van Groenland of Canada moet. Voor wisenten zal ik toch

eens naar Polen moeten en ik heb ook nog altijd mijn eerste wilde eland niet

gezien ondanks mijn vele reizen in Scandinavië.

Tot hiertoe kan er niets tippen aan mijn eerste, en enige, ervaring met wolven.

We waren met zijn tweeën met de rugzak op weg en op het einde van de dag

zochten we langs het pad naar een plekje om onze tent op te slaan. En plots

stonden we daar, heel even, oog-in-oog met wolven, zij waren duidelijk onge-

makkelijk bij het idee ons tegen te komen op hun pad. De ideale plek dus om

onze tent op te slaan, ons potje te koken en zalig te slapen.

Dat was in het noorden van Noorwegen, 10 jaar geleden. Ondertussen staat

de wolf op 150 km van de Belgische grens en kom je hem mogelijk op een

kampeertrip vlakbij huis tegen. Een geruststellende gedachte.

www.welkomwolf.be

Tom

citytrip venetië, ook voor backpackers!

Venetië is niet alleen een citytrip waard voor geliefden, maar ook voor backpackers.

jongeren en duur-zame ontwikkeling

Reisbegeleider en jongeren-vertegenwoordiger Steven Vanonckelen was aanwezig tijdens de VN-top over duur-zame ontwikkeling.

24

4

De Grieken zijn een vriendelijk, behulpzaam en gastvrij volk. We kregen op reis zelfs spontaan een uitnodiging voor een huwelijksfeest!

Onderweg kwamen we heel wat (meteoren)-kloostertjes tegen. Deze zijn op hoge rotspila-ren gebouwd. Geen goed idee voor mensen met hoogtevrees om deze pareltjes te beklimmen.

Sinds 1988 staan deze kloosters op de Werelderf-goedlijst. De laatste jaren werden heel meteoren in hun oorspronkelijke glorie herstelt.

Op de foto zie je het Meteorakloosters Varlaäm gelegen in Kalambaka. Het werd gebouwd in 1518 en vernoemd naar een kluizenaar die zich rond 1350 op deze rots terugtrok.

De vroegere refter van het klooster is nu een mu-seum waar je onder ander heel wat iconen en an-dere liturgische objecten vindt. De grootste schat van het museum is een gekalligrafeerd evangelie-boek gesigneerd door de Byzantijnse keizer Con-stantijn VII.

griekenland noordDe foto: door Katrien Devliegher augustus 2013

reisfoto

Het noorden van Griekenland is groener dan je verwacht. De ongerepte uitge-strekte landschappen en prachtige meren wisselen elkaar af met een stevige portie Griekse cultuur.

5

oproep:Heb jij ook een schitterende reis-foto met een leuke anekdote?Laat het zeker weten aan sarah.trappeniers@karavaan.be.Misschien staat jouw foto wel in een volgende editie van De Karavaan?

6

Inzendingen Karavaan-frisbeewedstrijdIedereen die in 2013 meeging met een Joker-groepsreis kon deelnemen aan de frisbeewed-strijd. Met de hennep frisbee wil Karavaan ontmoeting ver weg of dichtbij centraal stellen. Op deze pagina's vind je een kleine greep uit de inzendingen. Alle foto's met bijhorende anekdote vind je op de Facebookpagina van Karavaan: www.ilikekaravaan.be. De winnaar wint een avon-tuurlijke groepsactiviteit waar hij of zij samen met de andere deelnemers van kan genieten. De bekendmaking gebeurt tijdens Bal Mondial, een reüniefeest voor alle Joker-reizigers, op vrijdag 29 november 2013 @ Culture Club Gent.

frisbeewedstrijd

7

10 dingen die je nog niet wist over de frisbee...

#Connecticut1. In de jaren 20 ontstond er een hype bij

studenten in Connecticut om in het park te gaan gooien met aluminium taartvormen van bakkerij Frisbie Pie. Frisbee is born!

2. Ultimate frisbee is een teamsport die wat weg heeft van basketbal en rugby, en wordt heel populair in steeds meer landen.

3. Ultimate speel je outdoor op een terrein iets kleiner dan een voetbalveld. Je maakt een punt door de frisbee te vangen in de eind-zone aan het uiteinde van het veld. Met de frisbee mag je niet lopen, enkel gooien. Als hij valt gaat hij naar het andere team.

4. Bij ultimate lopen geen scheidsrechters in de weg. Bij een fout of confl ict gaan spelers onderling op zoek naar een oplossing. Fair-play en respect voor de tegenstander zijn de basis van een internationale gedrags-code: ‘The Spirit of the Game’.

#Zweden5. De Zweden nemen vandaag het voortouw

in het organiseren van internationale tor-nooien, maar het zijn de Amerikanen die ze meestal winnen.

6. Na een wedstrijd ultimate bespreken beide voltallige teams samen het verloop van de wedstrijd, en worden er scores toegekend voor fairplay. Het team met de hoogste score krijgt de Spirit of the Game-award.

7. Er zijn verschillende competities voor man-nen, vrouwen en mixed.

8. Disc Golf is een andere – iets minder coole – frisbeesport. Het is eigenlijk gewoon golf … met een frisbee.

#India9. De grootste tornooien gaan door in Kuala

Lumpur en Bangalore (India), met telkens ongeveer 50 teams en meer dan 1000 spelers. In Europa is Amsterdam de place to be.

10. Op frisbeetornooien hangt altijd een gezellig internationaal festivalsfeertje, met een schijf gooien is dan ook ideaal om nieuwe men-sen te ontmoeten, probeer het maar eens op reis of in een parkje in de buurt …

Have fun!

Frisbee links …• in India: http://www.indiaultimate.org/• in België: http://vluff.blogspot.be/• Op youtube: zoek naar ‘ultimate frisbee’ en

je bent even zoet

8

Toerisme doet Spanje opdrogen

De dienstensector en de land-bouwsector vormen de motor van de Andalusische economie. Binnen de dienstensector speelt met name het toerisme een be-langrijke rol, want met ongeveer 30 miljoen bezoekers op jaarba-sis is Andalusië de op één na be-langrijkste toeristische regio van Spanje.

Begin jaren 2000 kende Spanje een ongekende bouwwoede. Elk jaar bouwde Spanje 750.000 nieuwe woningen. Uiteindelijk zijn er 50% meer huizen gebouwd dan er Spaanse huishoudens zijn. Een groot deel daarvan dienst als vakantieverblijf voor Europese toeristen. In Andalusië is net geen 60% van de kusten bebouwd.

De impact van het toerisme op de natuur is buitenmate groot. Het toerisme slorpt enorme hoeveel-heden water op, veel meer dan er aangevuld kan worden.

Het Wereldnatuurfonds (WWF) berekende dat een toerist in Spanje per dag 880 liter water gebruikt, terwijl een Spanjaard zelf genoeg heeft met 250 liter. In

België gebruikt een inwoner ge-middeld 120 liter water per dag.

Een golfbaan met 18 holes in een droog land verbruikt, volgens UNESCO, tot 2,3 miljoen liter wa-ter per dag. Dat is evenveel water als een stad met 16.000 inwoners verbruikt. Andalusië telt meer dan 100 golfclubs; dat is 25% van alle Spaanse golfclubs. Even hoofd-rekenen en je komt tot ontstellen-de hoeveelheden waterverbruik op het Iberische vasteland.

Ook landbouwsector grote oorzaak

Uiteraard is niet enkel het toeris-me verantwoordelijk voor de wa-terschaarste. De landbouwsector

De laatste decennia wordt het zuidoosten van Spanje steeds vaker geteisterd door grote droogte. Het begin van de jaren ’90 van de vorige eeuw en de jaren 2003, 2005 en 2008 staan in het geheugen van de bewoners gegrift als extreem droge jaren. Welke invloed heeft deze droogte op het toerisme en omgekeerd? Kan het toerisme in zo’n mate verduurzamen dat het de streek niet verder uitput?

duurzaam reizen

door Sofi e Feytons

andalucía... Foto

: Nic

ole

Verm

eule

n

Een toerist in Spanje gebruikt per dag 880 liter water, terwijl een Spanjaard zelf genoeg heeft met 250 liter.

... waar elke druppel water telt.

9

Foto

: Nic

ole

Verm

eule

n

maakt gebruik van grootschalige irrigatie en neemt driekwart van het waterverbruik voor zijn reke-ning. Door schaalvergroting ko-men er alsmaar meer landbouw-zones bij in de zuidelijke, droge zones.

Gevolgen en maatregelen

De waterbevoorrading van de oost- en zuidoostkust is zeer precair. De reservebekkens zijn beperkt. Bij de minste droogte komen de zuidelijkste zones met-een in de problemen. Op vele plaatsen is de grondwaterspiegel dramatisch gedaald. Het oppom-pen van water gaat sneller dan de natuurlijke aanvulling. Het grond-water raakt uitgeput of er wordt zout water opgepompt, dat on-bruikbaar is en desastreus voor bodem en planten.

De gevolgen van het enorme wa-terverbruik zijn dan ook op vele plaatsen zichtbaar. Het Spaanse Benidorm laat veel van zijn water via een pijpleiding uit Madrid ko-men, bijna 500 km verderop. Het wordt onder meer gebruikt om 30.000 zwembaden mee te vul-len. In 2008 moest Barcelona ei zo na water laten aanvoeren per boot om de voorzieningen op peil te houden.

In jaren van extreme droogte moeten kleine dorpen in het bin-nenland met tankwagens van wa-ter voorzien worden. Fonteinen worden buiten werking gesteld, publieke zwembaden staan leeg en op de stranden moet de bad-gast het zonder douches stellen. Auto’s wassen met drinkwater of een zwembad vullen, wordt be-boet.

Megalomane plannen

Begin jaren 2000 plande de toen-malige regering een 900 km lang kanaal om water van de noordelij-ke rivier Ebro af te leiden naar het zuiden. Een project van een voor Europa nooit geziene omvang. De volgende regering veegde

deze plannen echter van tafel en koos massaal voor ontziltingsin-stallaties om honderdduizenden mensen van drinkwater te voor-zien en boeren te helpen bij de irrigatie van hun velden.

Jaarlijks moet het ontzilten van zeewater 600 miljard liter water opleveren. De resterende 400 miljard liter water moet er komen door het distributie- en irrigatie-netwerk te moderniseren, door afvalwater te zuiveren en te her-gebruiken en door rationeler om te springen met water.

Dat er naast ontziltingsinstallaties meer nadruk moet komen op ra-tioneel (duurzaam!) omspringen met water, is duidelijk.

Duurzaam toerisme

Het lijkt erop dat de bevolking zich stilaan bewuster wordt van de ne-gatieve impact van het toerisme op de Spaanse watervoorraden. Sinds 2010 verzamelde een actiegroep meer dan 100.000 handtekeningen tegen het bou-wen van een groot hotelcomplex op een van de laatste ongerepte stranden van Andalusië, in Jerez la Frontera. Ze zijn erin geslaagd om de Europese Commissie een onderzoek te laten instellen. Ook op andere plaatsen verzet de plaatselijke bevolking zich tegen de bouw van extra hotelcom-plexen.

In de kleinere dorpen en op vrij af-gelegen plaatsen, komen steeds meer kleinschalige initiatieven die

toerisme op een duurzame ma-nier bedrijven. Deze B&B’s zijn zich bewust van de precaire wa-terproblematiek en zoeken naar oplossingen.

De eigenaar van de B&B ‘La Cortijadea Los Gázquez, Simon Beckmann vertelt: “Onze B&B ligt in het afgelegen Parque Na-tural de Sierra María-Los Vélez. Wij gebruiken een windturbine en zonnepanelen om energie op te wekken. Maar de grootste uitda-ging bestond erin om de water-voorziening te verzekeren. De na-bij gelegen bron, die dagelijks een tank van 20.000 liter kon vullen, droogde namelijk op.” Beckmann zorgde voor een ondergrondse watertank van 50.000 liter, die hij tussen oktober en maart vult met regenwater. Heeft hij zelf niet vol-doende regenwater, dan vult hij aan uit bronnen uit nabijgelegen dorpen.

De eigenaars van Cortijo La Ata-laya, gelegen in Villanueva de Tapia, zijn volledig zelfvoorzie-nend op het vlak van elektriciteit en water. Een put boren bleek niet zinvol omdat de watertafel op 150 meter diepte ligt en hard, brak water bevat. Regenwater, opgevangen via de daken bleek de uitkomst. Ze vangen het op in verschillende boven- en on-dergrondse watertanks. Voor het gebruik van het opgevangen water passen ze het eautarcie-concept (een zelfvoorzienend watersysteem dat onafhankelijk bestaat, zonder invloeden van buiten) toe: slechts een deel van

Foto: Kasper Claes

Foto: Bert GoossensFoto: Nicole Vermeulen

10

het opgevangen water wordt ge-zuiverd om drinkbaar te zijn. Het overige water wordt gefilterd tot op een ‘onschadelijk’ niveau voor de was- en vaatwasmachine en voor persoonlijke hygiëne. Ze zui-veren het eigen afvalwater op een natuurlijke manier voor het in de bodem wordt geloosd. Spoeltoi-letten zijn er niet. Droge toiletten zorgen voor menselijk mest dat gecomposteerd wordt tot humus voor de bodem. Toeristen die op deze plek loge-ren, genieten niet alleen van een heerlijke vakantie in een mooie, natuurlijke omgeving, maar krij-gen meteen inzicht in de duur-zame principes die leiden tot vol-ledige onafhankelijkheid van het elektriciteitsnet, waterbevoorra-ding en rioleringsnet.

Enkele grotere hotelketens profi-leren zich ook als milieuvriende-lijk, zoals onder meer de Fuerte Hotels. Duurzaamheid zit in hun bedrijfsvoering ingebakken. Ze berekenen hun eigen ecologische voetafdruk en trachten hun im-pact zo minimaal mogelijk te hou-den. Om dat te bereiken nemen ze talloze maatregelen op vlak van energiebeheer. Ook op cultureel vlak onderscheiden ze zich door

programma’s op te richten die het culturele erfgoed bewaren in de streken waar ze werkzaam zijn. Op het vlak van waterbeheer be-perken de inspanningen zich nog vooral tot sensibilisering. Perso-neelsleden worden aangemaand een afwasmachine pas op te zet-ten als het vol is. Gasten worden gevraagd om het laten wassen van handdoeken en lakens te be-perken en de spaartoets op de toiletten te gebruiken. Men haalt aan dat de gazons met zuinige in-stallaties worden besproeid. Maar wél met schaars drinkwater!

Ook de Intercontinental Hotels beweren duurzaamheid hoog in het vaandel te dragen. De hotel-keten pakt uit met een innovatief systeem dat haar ecologische voetafdruk beperkt door het me-ten van energie- en waterverbruik en afvalproductie. Over concrete maatregelen rept de website van deze luxueuze hotelketen echter met geen woord. Duurzaamheid lijkt eerder ingegeven vanuit mar-ketingdoelstellingen, het zoge-naamde greenwashing.

Meer dan 10 jaar geleden werd in Andalusië ANDECO opgericht, een non-profit organisatie om

ecotoerisme te promoten in sa-menwerking met Latijns-Amerika. Deze organisatie wil de aanbeve-lingen van de World Tourism Or-ganisation (UNWTO) en Agenda 21 op het vlak van certifiëring, bewaren van biodiversiteit en duurzame ontwikkeling in praktijk omzetten aan de hand van pro-gramma’s en activiteiten. Door sa-men te werken met Zuid-Amerika zit er ook een belangrijke culturele component aan hun programma. De ontwikkelde initiatieven blijven echter erg vaag.

Klimaatverandering dwingt tot duurzaam toerisme

Uitzonderlijk droge zomers zoals die van 2003 dreigen normaal te worden. Hoge temperaturen en door droogte aangewakkerde bosbranden zijn te verwachten. Verdroging en zelfs verwoestij-ning bedreigen de streek. Water zal alsmaar schaarser worden. Zoetwaterreserves in de kuststre-ken van Zuid-Spanje dreigen te verzilten. De grondwatertafel zal alsmaar meer zakken.

Het staat als een paal boven wa-ter dat niet alleen de landbouw maar ook de toeristische sec-

Foto: Nicole Vermeulen

11

Dit artikel werd geschreven in het kader van onze tweejarige opleiding reisbegeleider. De kandidaat-reisbegeleiders krijgen tijdens hun opleiding een schrijfopdracht met als thema duurzaam reizen. Het is de bedoeling dat ze zich verder verdiepen in het thema ‘duurzaamheid’, zodat ze hiertegenover een gezonde en kritische houding aannemen. Tevens leren ze omgaan met de grote hoeveelheid informatie die voorhanden is rond dit thema. ‘Andalucía, waar elke druppel water telt’ krijgt een plaatsje in ons magazine dankzij de onderwerpkeuze en uitwerking van het artikel. Wil je meer informatie over de opleiding? Surf naar www.karavaan.be

tor meer zal moeten investeren in een duurzaam waterbeheer. Toeristische initiatieven die zelf-voorzienend zijn op watervlak of hun verbruik drastisch beperken en gebruik maken van regen-water, moeten regel worden in plaats van uitzondering. De bouw van extra ontziltingsinstallaties is duur voor een land in volle eco-nomische crisis. Het zijn energie-verslindende installaties die een spaarzaam waterbeheer niet sti-muleren.

Nu het klimaat wijzigt, lijkt er voor duurzaam toerisme een grote, misschien wel de enige rol, weg-gelegd te zijn. De toeristische sector in Andalusië heeft nood aan een wake-up call. Bewust-wording op grote schaal is on-ontbeerlijk om de problemen van de volgende decennia het hoofd

te kunnen bieden. Kleinschalige initiatieven en sommige milieu-bewuste hotelketens kunnen het goede voorbeeld geven. Voor ANDECO lijkt een rol weggelegd om deze voorbeelden te promo-ten. Zonder navolging op grote schaal, lijken de kleinschalige ini-tiatieven echter druppels op een hete plaat.

Ook als reiziger in deze streek moeten we ons bewust zijn van de impact die we hebben op de natuurlijke hulpbronnen. Als reis-begeleider is het onze taak om de deelnemers te wijzen op de pre-caire waterproblematiek én om ernaar te handelen.

BronvermeldingKrantenartikels• De Morgen, 12/12/2011, Aarde zal

meer dan 2 graden opwarmen. • De Morgen, 23/09/2006, Massatoe-

risme en klimaatverandering bedrei-gen wereldwonderen

• De Morgen, 11/06/2005, Ingezeept onder de douche. Waar is het water?

• De Morgen, 18/1/2005, In Murcia dreigt een wateroorlog

• De Morgen, 21/6/2004, Spaanse re-gering haalt water uit de zee

• De Standaard, 09/04/2008, Water-oorlog in Catalonië

• De Standaard, 23/6/2005, Spanje droogt op

• De Standaard 28/5/2001, Vakantie-oorden drogen op door toerisme

• Het Volk, 04/8/2006, Spanje bouwt Europa’s grootste ontziltingsinstal-latie

• Het Volk, 25/6/2005, Ook water is gekleurd

Boeken en tijdschriften• haatweeOoh! Water in de wereld.

Evelien De Vlieger, Bakermat, 2002

Websites• http://www.euroviews.eu/?p=805• http://www.dekritischebelegger.nl/

economie/spanje-land-van-de-toe-komst/http://www.andalucia.com/travel/ecotourism.htm

• http://www.ecoturismoenandalucia.org

• http://www.tur ismo-responsa-ble.org/denuncia/1008_green-peace2010_espana.html

• http://www.itsagreengreenworld.com/public/countryES.html

• http://hispagua.cedex.es/sites/de-fault/files/especiales/sequia/index.htm

• http://www.greenguidespain.com/andalucia/2011/03/el-palmar-hotel-complex-battle-reaches-high-court/

• http://traveltips.usatoday.com/eco-tourism-spain-18528.html

• http://www.unesco.org/water/news/newsletter/155.shtml

• ht tp : / /www.ho landa.es/n l /za-kendoen-in-spanje/over-spanje/re g i o - s p e c i f i e k e - i n f o r m a t i e /andalusi%C3%AB

• http://www.spanjevandaag.com/barcelona/barcelona-opent-grote-ontziltingsinstallatie-in-el-prat/

Foto: An Herrebout

Foto: Nicole Vermeulen

Als reisbegeleider is het onze taak om de deelnemers te wijzen op de precaire waterproblematiek én om ernaar te handelen.

Foto: Kristof Van Hoof

12

karavaan-agendaAlle informatie over Karavaan-activiteiten en Minitrips vind je op www.karavaan.be onder ‘Agenda’.

www.karavaan.be

www.karavaan.be

29 november

Bal Mondial (Culture Club, Gent)

Dé reünieparty van Karavaan en Joker gaat naar de Culture Club! Kom mee feesten met je reis-groep en je begeleider in de Gentse danstempel. 4 bars, 2 zalen, crazy world beats en veel reis-sfeer … The Rudies zorgen voor Worldly beats.

De winnaars van de Joker-filmpjeswedstrijd en Karavaan frisbeewedstrijd worden die avond bekend gemaakt!

Toegang is gratis voor Karavaan-leden en Joker-reizigers van 2013 (je naam staat op de guest-list)! Inkom niet-leden: 10 EUR.

Waar en wanneer? Culture Club, Afrikalaan 174 (Gent) van 22u00 tot 4u00.

26 januari 2014

Landencocktail (Centraal Station, A'pen)

Op zondag 26 januari 2014 organiseren Kara-vaan en Joker dé beurs over avontuurlijke reizen: de Landencoktail. Ervaren Karavaan-reisbegelei-ders en medewerkers van Joker leggen je graag uit wat reizen met Joker precies inhoudt.

Meer info vind je op www.joker.be/landencocktail

Waar en wanneer? Centraal Station (Antwerpen) van 11u00 tot 18u00.

29 december 2013 - 1 januari 2014

Minitrip: Op sneeuwraketten het nieuwe jaar in (Frankrijk)

Wat denk je van een alternatieve, duurzame en besneeuwde start van het nieuwe jaar? Wandel-tochten, langlaufen en genieten van de mooiste zichten op de meren en de rijnvlakte. De kerst- en nieuwjaarssfeer proeven we in de steden zoals La Bresse of Colmar.

Verkoopprijs: 130 EUR, budget: 170 EUR

29 december 2013 - 1 januari 2014

Minitrip: Oudjaar dolce far niente (België)

Wil je de oudejaarsdrukte ontvluchten? Hier is je alternatief! In de Ardennen vier je op een relaxte manier samen met een groepje gelijkgestemden de overgang van oud naar nieuw: samen koken, genieten van de natuur en elkaars gezelschap.

Verkoopprijs: 140 EUR, budget: 80 EUR

agenda

www.karavaan.be

www.karavaan.be

29 december 2013 - 1 januari 2014

Minitrip: Der Oudjaar in der Schneifel (Duitsland)

In het Eifelgebied maken we wandelingen met prachtige panorama’s, beboste hellingen, een stuwdam en feeërieke dorpjes. Afhankelijk van het weer kunnen we gaan skiën of langlaufen. Uiteraard vieren we met z’n allen Nieuwjaar op zijn Duits.

Verkoopprijs: 180 EUR, budget: 60 EUR

www.karavaan.be

13

www.karavaan.be

www.karavaan.be

Ook dit jaar organiseren we samen met Joker reisvoorstellingen over de Joker-groepsreizen. Enthousiaste Karavaan-begeleiders vertellen over hun favoriete bestemming aan de hand van prach-tige foto's en reisverhalen. Je krijgt op één avond dus massa's tips en tonnen reisinspiratie. Hieronder vind je het aan-bod van reisvoorstellingen en thema-avonden in december 2013 en januari 2014. De Via Via Joker Reiscafés in Vlaanderen en Brussel zijn the place to be voor je avontuurlijke reisplannen!

Een reisvoorstelling bijwonen is volledig gratis. Vooraf inschrijven is niet nodig.

Alle informatie en last-minute wijzigingen: www.joker.be/reisvoorstellingen2014

reisvoorstellingen (december - januari)

Themaweek Azië - Via Via Antwerpen

• Woensdag 4 december 20u – 20u45: Vietnam (door Sofie De Smet)

• Vrijdag 6 december 20u – 20u45: Turkije (door Dieter Rypens) 21u – 21u45: China (door Wim Sonck)

• Zaterdag 7 december 19u – 19u45: Sumatra (door Patrick Vanden Berghe) 20u – 20u45: Tibet (door Dirk Dierickx)

Thema-avond Europa - Via Via Brussel

Dinsdag 17 december van 19u – 22u

• Simferopol tot Istanbul (door Helga Sterck)• Spaans Galicië (door Carine Van Landeghem)• Hongarije (door Ingrid Van Lysebeth)• Turkije (door Dieter Rypens)• Polen (door Klara Cuyckens)• Kroatië (door Anke Van Cleemput)• Alle minitrips van Karavaan in België en soms

daarbuiten.

Thema-avond Verre Westen en Australië - Via Via Antwerpen

• Woensdag 18 december 20u – 20u45: USA Yellowstone (door Karlien Knevels) 21u – 21u45: Noord-Australië (door Marc Geerts)

Themaweek Latijns Amerika - Via Via Mechelen

• Donderdag 19 december 20u – 20u45: Bolivië (door Niel Staes) 21u – 21u45: Arriba Bolivia (door De Natuur-vrienden)

• Zaterdag 21 december 20u – 20u45: Che Guevara, de man achter de mythe

Thema-avond expedities of trekkings

• Zaterdag 4 januari 20u – 21u30 (door Griet Vanlathem & Tom Van Den Borne)

Themaweek Afrika - Via Via Heverlee

• Donderdag 9 januari 2014 20u – 20u45: Ethiopië (door Helga Sterck) 21u – 21u45: Marokko (door Pieter Jan Aeyels)

• Vrijdag 10 januari 20u – 20u45: Dwars door Afrika, een reis in 5 etappes (door Danny Colman)

14

in samenwerking met:

LANDENCOCKTAILBEURS OVER DUURZAME & AVONTUURLIJKE REIZEN

Een organisatie van Joker en Karavaan vzw

LANDENCOCKTAILLANDENCOCKTAILLANDENCOCKTAILLANDENCOCKTAILLANDENCOCKTAILBEURS OVER DUURZAME & AVONTUURLIJKE REIZEN

Een organisatie van Joker en Karavaan vzw

28steeditie

Inclusief foto’s en reisverhalenreisverhalen

Kom alles te weten over meer dan 100 Joker- groepsreizen

Stel je vragen

aan ervaren

reisbegeleiders

reisverhalen

Voor reizigers van

alle leeftijden

in samenwerking met:

LANDENCOCKTAILBEURS OVER DUURZAME & AVONTUURLIJKE REIZEN

Een organisatie van Joker en Karavaan vzw

Face-to-face

reisinforeisinfoWord

reisbegeleider: infomoment

zondag 26 januari 2014Centraal Station Antwerpen

van 11u tot 18u | Inkom: 4 €Karavaan-leden & European Youth Card-houders: 2 €

www.joker.be/landencocktail

DK-affiche LC 2014.indd 1 5/11/2013 11:27:06

15Foto: Katrien Luyckx

Belgische broeikasgassen

Bedoeling is nog altijd dat de CO2-uitstoot van de Europese Unie tegen 2020 met 20% ge-daald is tov 1990. Voorlopig lijkt de EU goed op weg, maar het is wel belangrijk dat alle landen hun doelstellingen halen. België werd daarom in oktober op de vingers getikt door het Europees Milieua-gentschap omdat ze de doelstel-lingen rond het terugdringen van de broeikasgassen niet halen.

Ieder EU-land krijgt jaarlijks aan-bevelingen omtrent de eigen nationale doelstellingen. Dit jaar kreeg België volgend advies mee van Europa (het gaat specifiek over de broeikasgassen): "België zal zijn reductiedoelstelling van 15% voor 2020 niet halen. Te-gelijkertijd vormt het fileprobleem een van de zwaarste lasten voor

de Belgische economie van de hele EU. België moet zich har-der inspannen om zijn doelstel-ling voor broeikasgasemissies te halen, onder meer door voor een duidelijke taakverdeling tussen de federale en gewestelijke overhe-den te zorgen."

Het Europese milieubureau geeft nog aan dat luchtvervuiling in Europa jaarlijks aan minstens 350 000 mensen het leven kost.

Bovendien zou het probleem in de bedrijfswereld tot drie miljoen extra ziektedagen per jaar leiden. Een gezonde mobiliteitsoplossing die leidt tot betere luchtkwaliteit, zorgt ervoor dat de bedragen die moeten worden uitgegeven aan gezondheidszorg afnemen.

Een groep wetenschappers, ad-vocaten en BV’s willen de Belgi-sche staat zelfs dagvaarden voor nalatig klimaatbeleid. Zij volgen

Europa doopte 2013 om tot “het jaar van de luchtkwaliteit”. Helaas scoren niet alle lidstaten even goed. België is een van de slechtste leerlingen van de klas als het gaat over de aan-pak van de broeikasemissies. De grote boosdoener in het CO2-verhaal blijft voor België het wegtransport en het fileprobleem. Voor Europa en de wereld is dat het vliegtuigverkeer. De uitstoot per persoon ligt daarbij veel hoger dan bij elk ander transport.

actua

Foto

’s: F

lickr

Europa wil schone lucht voor iedereen

Luchtverontreiniging, vooral fijn stof, kost de vlaming 3 gezonde levensjaren (figuur links). In 2020, na de implementatie van de nieuwe Europese richtlijnen en maatregelen is dit nog 9 maanden.

16Foto: Erwin Weyers

het voorbeeld van de Nederland-se rechtszaak tegen de overheid omdat die te weinig onderneemt tegen de opwarming van de aar-de. Voorlopig willen de initiatief-nemers wel niets kwijt over hun juridische stappen.

Mondiaal kerosineprobleem

Vliegen is goedkoop. Dat komt onder andere omdat kerosine (vliegtuigbrandstof) vrijgesteld is van belasting. Internationale vluchten kennen ook geen btw-heffing. Vliegen per persoon kost veel meer brandstof dan vervoer met de auto, maar dat merk je niet aan de prijs.

Je CO2-uitstoot compenseren moet je zeker doen! Toch is dit niet de oplossing. Het mag zeker niet aanzetten tot nog meer vlie-gen, want compenseren weegt niet op tegen niet vliegen.

Er zijn heel wat organisaties waar-bij je je vlucht kan compenseren. Helaas staan niet alle projecten garant voor kwaliteit. Zo is het aanplanten van bomen eigenlijk compleet achterhaald, omdat de netto CO2-compensatie te onze-ker is. Oké, je plant nieuwe bo-men. Maar vergeet niet dat deze eerst enkele jaren moeten groeien voordat ze CO2 kunnen verwer-ken. En volstaat het aantal bomen dat je vandaag plant wel voor de toekomst? Grootste probleem: het directe resultaat blijft uit.

Je investeert bijvoorbeeld veel beter in projecten die hernieuw-bare energie mogelijk maken in ontwikkelingslanden zoals wind-energie en biogas. Deze landen ondervinden de rampzalige ge-volgen van de opwarming van de aarde en een oplossing aanreiken is nodig. Nog beter zijn kleinscha-lige initiatieven. Zij staan garant voor duurzaam en creëren een hefboomeffect.

Is dé oplossing dan biobrand-stof voor vliegtuigen? Er bestaat nog geen grootschalig alternatief voor kerosine. Er wordt wel hard gewerkt aan een commerciële oplossing, maar voorlopig gaat het nog steeds over kleinschalig gebruik. Ook is er een groot ver-schil tussen de 1ste generatie biobrandstoffen, 2de en 3de ge-neratie. We lichten hieronder het verschil toe.

Biobrandstof van de eerste ge-neratie is gebaseerd op suikers, zetmeel, plantaardige olie of dier-lijke vetten, die met conventionele chemische processen of vergis-ting worden omgezet in brand-stoffen. Zij hebben een negatief effect op de voedselproductie en biodiversiteit. Een no go dus.

Biobrandstoffen die niet gerela-teerd zijn aan voedsel of geteeld worden uit oneetbare gewassen, worden meestal de tweede gene-ratie genoemd. Een voorbeeld is bijvoorbeeld brandstof op basis van frituurvet of de purgeernoot (giftig bij gewone consumptie). Zij hebben geen invloed op de voed-selproductie en biodiversiteit.

Dan heb je ook nog brandstof van de derde generatie zoals biobrandstof van algen. Om een onderscheid te maken met de tweede generatie wordt naar di-verse nieuwe ontwikkelingen ver-wezen. Nadeel van de algen is dat het een duur en arbeidsinten-sief productieproces is vergele-ken met andere energiebronnen. Biobrandstof van algen wordt op

kleine schaal al gebruikt en dit al-ternatief is sterk aan zijn opmars bezig. Er gebeurt momenteel ook heel veel onderzoek naar het pro-ductieproces.

Er zit dus veel in de pijplijn op gebied van biobrandstof. Maar dé oplossing is er nog niet. Toch dringt een alternatief zich meer en meer op. Vliegen blijft aantrek-kelijk en je staat niet altijd stil bij je uitstoot wanneer je een ticket boekt. Wist je dat een retour-vlucht Brussel-Barcelona onge-veer 414,49 kg CO2 uitstoot, ter-wijl een bus op dezelfde afstand 118,46 kg CO2 uitstoot. Het aan-passen van de hoge prijzen voor trein- en bustransport zou al een stap in de goede richting zijn. Zo moedig je mensen ook aan om groener te reizen, door de alter-natieven bereikbaar te maken.

De toekomst

Verwacht wordt dat het toerisme blijft groeien! Tegen 2020 zouden 1,6 biljoen reizigers onze aard-bol exploreren. Als je dan weet dat ongeveer 2/3 van de uitstoot uit het toerisme afkomstig is van vlucht- of autoverkeer, besef je dat er heel wat CO2 zal circuleren op aarde én dat een oplossing dringt.

De beleidsmakers hebben niet al-leen de morele maar ook de eco-nomische plicht te kiezen voor de gezondste oplossing in het mobiliteitsvraagstuk. En niet voor de goedkoopste, de snelste of de praktisch meest haalbare.

Flightradar24 laat het actuele vluchtverkeer in verschillende delen van de wereld zien. (www.flightradar24.com)

17

Hoe? Je stort 17,5 EUR op BE80 0680 7343 4077 met vermelding van je naam en lidmaatschap 2014. Wij bezorgen je dan snel je lidkaart. Opgelet: deze actie loopt nog tot 31/12/2013.

Je krijgt oa heel wat voordelen als Karavaan-lid:

> 20% korting op alle Karavaanactiviteiten

> 10% korting op de aangekochte blogspace bij TangaTanga, de gebruiksvriendelijkste aller travel blogs

> 10% korting bij De Wandelstok (Vrijwilligers-straat 12, Beerse) een winkel waar je terecht kan voor allerlei buitensportartikelen

> 10% korting op elk boekje van TE GAST IN. Deze landenreisboekjes laten je kennis maken met het echte leven in een bepaald land.

> 10% korting in 4 (reis)boek-handels (op ver-toon van lidkaart)

- Atlas & Zanzibar (Kortrijksesteenweg 19, Gent of Kortrijksesteenweg 1036, Sint-Den-ijs-Westrem)

- Standaard Boekhandel, filiaal Meirbrug 2, reisboekenafdeling (Antwerpen)

- Black Label (Welvaartstraat 61, Boechout)

- Altiplanobooks (www.altiplanobooks.be: je korting wordt meteen verrekend)

> 5% korting bij boekhandel De Groene Waterman (op vertoon van lidkaart)

actie karavaan-lidmaatschapBen je nog geen lid van Karavaan of vervalt je lidkaart binnenkort? Profiteer dan van onze ledenactie: betaal nu 17,5 EUR en je lidkaart is geldig tot 31 december 2014!

Wil je zelf het verschil maken?

Heel eerlijk: niet vliegen is de beste oplossing. Ga je toch voor een compromis? Vlieg maxi-mum een keer om de twee jaar. Probeer daarbij zo veel mogelijk rechtstreeks te vliegen!

Check ook altijd of er een alterna-tief vervoersmiddel is naar je be-stemming dat minder vervuilend en even comfortabel is. (Bijvoor-beeld met de bus naar Barcelona)

Compenseren is niet zaligma-kend! Kies voor duurzame en lo-kale projecten. Het Gold Standard label geeft de zekerheid aan con-sumenten dat projecten met dit label aan enkele criteria voldoen. Zo vallen deze projecten onder hernieuwbare energie of energie-efficiëntie waarbij herbebossings-projecten worden uitgesloten. (www.cdmgoldstandard.org)

Vanaf hoeveel kilometer is het verantwoord om het vliegtuig te nemen? Karavaan en Joker han-teren volgende criteria voor een stedentrip (CityMix): • Een minimum verblijfsduur in

functie van de reisafstand en het gekozen vervoermiddel

• Voor intercontinentale ste-denbezoeken is de minimum verblijfsperiode 8 dagen

• We vliegen rechtstreeks• We bieden een kwaliteitsvol

en volwaardig programma aan: innovatief en onder-scheidend van de rest

Momenteel biedt Joker nog geen duurzaam aanbod van CityMix-reizen aan binnen Europa, maar aan de realisatie daarvan wordt gewerkt.

Bereken je ecologische voet-afdruk en ontdek hoe je zelf het verschil kan maken. Surf naar www.wwf-footprint.be.

Kleine beetjes maken een groot verschil!• Zet de auto wat vaker aan de

kant. Gebruik je hem dage-lijks? Laat hem een keer per week in de garage staan.

• Voor afstanden die minder dan 5 kilometer bedragen, gebruik je best de fiets.

• Wees creatief, je kan vast nog een hele hoop alternatie-ven bedenken!

18

europese wist-je-datjes…De hoogste voetgangersbrug van Europa bevindt zich in Zwitserland.

De brug is 90 meter lang en bevindt zich maar liefst 3.000 meter boven de zeespiegel tussen de be-sneeuwde pieken van de Zwitserse bergen. Vanop de brug kan je de Alpen bewonderen. Natuurlijk is de brug niet het hele jaar door toegankelijk zo kan deze door sneeuwval enkele dagen gesloten zijn. Het bouwen van de brug was voor de ingenieurs een serieuze uitdaging. Staal en beton werd met behulp van een kabelbaan en helikopter naar boven gebracht.

De Trevifontein krijgt de grootstemake-over ooit.

De Trevifontein, een van de bekendste fonteinen ter wereld, wordt grondig gerestaureerd. Jaarlijks pas-seren er massa’s toeristen om een muntje in de fon-tein te gooien, goed voor zo’n 1 miljoen euro per jaar! Muntjes gooien zal geen probleem zijn tijdens de werken, want de fontein wordt nooit geheel aan het zicht van de bezoekers onttrokken. Wel zal het wat lastiger zijn om de fontein mooi op de foto te krij-gen. Bij de restauratie wordt kalkaanslag verwijderd, de beelden worden schoongemaakt, de sterkte van de stalen ankers wordt gecontroleerd, het bekken wordt weer waterdicht gemaakt, er komen nieuwe pompen en duivenwerende voorzieningen.

Tickets voor het festival Primavera Sound kan je in schijven aankopen.

Voor het tweede jaar op rij kunnen festivalgangers van Primavera Sound hun ticket in schijven beta-len. Hiermee willen de organisatoren voorkomen dat meer Spanjaarden afhaken. Prijs van het ticket is 145 euro, de prijs werd vorig jaar nog opgetrokken omdat er heel wat grote namen komen optreden. Vorig jaar kon je er onder andere Blur zien. Primave-ra Sound is een jaarlijks muziekfestival in Barcelona, voor het eerst gehouden in 2001. Het festival richt zich op indierock, noise rock, alternatieve elektro-nische muziek en andere alternatieve rockmuziek.

Het Italiaanse dorpje Castrovalva lokt toeristen met een fi lmpje.

Het Italiaanse dorpje Castrovalva, diep in de bergen van de Abruzzen, wil zó graag toeristen trekken dat ze een wel heel speciaal fi lmpje hebben opgeno-men. En met succes: het fi lmpje verspreidt zich over het hele land - en zelfs de hele wereld, dus mis-schien lopen er binnenkort inderdaad meer mensen rond dan de 19 vaste bewoners... Kijk vooral zelf eens naar het beeldfragment, het is echt de moeite! Surf naar www.youtube.com en typ 'Castrovalva dreaming in'. En als je binnenkort een bezoek plant naar Castrovalva moet je zeker een kaartje sturen!

wist je dat...

19

JIJ FILMT. 55 DAGEN.

VAN MOSKOU TOT MAROKKO. OP ONZE KOSTEN.

> haal de selectie van 5 duo’s

> verzamel de meeste voorkeurstemmen

> win en maak jouw roadmovie op Joker-reis!

Je bent student audiovisuele kunsten, multimedia , grafischeofdigitalemedia en jonger dan 26 Je hebt tijd en zin om van juli tot september 2014 twee maanden te reizen

Jouwprofiel:

TheRoadmovie

Joker Go-26

MAAK JIJ DIE ROADMOVIE

DIE IEDEREEN DE ADEM BENEEMT?

Stel je als duo kandidaat voor 30/11/13

V.U. Luc Callewaert, Geerdegemvaart 96-98, 2800 Mechelen www.joker.be/theroadmovie

A3_fin.indd 2 11/09/13 09:21

20

Reisverhaal in beeld:

overland

reisverhaal

Foto’s en tekst: deelneemster Sakina Claeys

Steenmannetjes worden gebruikt om een pad of de top van een heuvel te markeren. Deze traditie vindt zijn oorsprong in de bronstijd.

Hier zie je de bobslee-baan die dienst deed tijdens de Olympische Winter-spelen van 1984 in Sarajevo. Dit waren de eerste Winterspe-len die in een socia-listisch land werden gehouden.

Met een bende onbekenden op reis vertrekken, zorgt gegaran-deerd voor veel (onvergetelijke) avonturen.

Prachtig uitzicht in Zabljak in het Nationaal Park Durmitor. Je waant je zo in het decor van de fi lm ‘the sound of music’.

kroatië, montenegro & bosnië-herzegovina"Dit is de ideale reis voor wie cultuur met natuur wil afwisselen. De variatie tussen de steden Kotor, Zabljak, Mostar, Sarajevo en Dubrovnik en de prachtige natuur daarrond is onbeschrijfelijk.

Het afgelegen dorpje Lukomir is mij het meeste bijge-bleven. Ik waande me op schoolreis in Bokrijk, want de tijd is er echt blijven stilstaan. De bewoners verblijven hier enkel tijdens de zomer, want in de winter ligt het dorp verscholen onder een sneeuwlaag van 5 meter!"

21

Bezoek aan Lukomir, dit is het hoogst (1495 meter) en meest afgelegen dorp in Bosnië-Herzegovina. Het is moeilijk, maar heel boeiend om contact te leggen met de lokale bevolking.

Uitzicht op Dubrovnik, de parel van de Adriatische Zee.

Voor de echte waterratten stond er een kajaktocht op het pro-gramma.

Stari Most is de bekendste Middeleeuw-se brug in Mostar. Tijdens de oorlog volledig vernietigd en in 2004 heropge-bouwd in zijn originele stijl.

Stari Most is de bekendste Middeleeuw-Stari Most is de bekendste Middeleeuw-

De ongerepte natuur van Lukomir.

oproep:Wil jij ook graag jouw fantastische reis

voorstellen aan de hand van adembenemende

foto’s? Stuur een mailtje naar

sarah.trappeniers@karavaan.be en wie weet

sta jij in een volgende editie van De Karavaan.

Traditionele maaltijd klaarge-maakt door het vrouwtje dat je bovenaan deze pagina ziet. Het smaakte heerlijk!

In Sarajevo zijn de littekens van de oorlog nog goed zichtbaar. Het is een prachtige historische stad waar je heerlijk kan (ver)dwalen.

22

must do

Het gaat de goede kant op met de wilde dieren in Europa. Hun aantallen zijn tijdens de afgelopen 50 jaar flink toegenomen en hun leefgebieden worden ook steeds groter. Waar je wilde dieren kan spotten in Europa, zetten we voor jou op een rijtje. En je hoeft het soms echt niet ver te zoeken! Onderstaand lijstje is na-tuurlijk niet compleet. En goed om weten: de spotkans is niet overal even groot.

wilde dieren in europa

WalvisDoor internationale verdragen is de jacht op walvissen sterk aan banden gelegd. Helaas wordt er in enkele landen nog steeds op walvissen gejaagd.

Spotplaats walvissen: Noorwe-gen, Azoren, Griekenland, Italië (gewone vinvissen), Straat van Gi-braltar, Canarische Eilanden, Golf van Biskaje en IJsland.

... welke dieren spot je waar?

DolfijnDe kleinste dolfijn is de Haviside-dolfijn en de grootste is de zwart-witte orka. Net als walvissen staan dolfijnen bekend als zeer intelligente en sociale dieren.

Spotplaats voor dolfijnen: IJs-land, Noorwegen (ook orka's), Straat van Gibraltar (ook orka's), Canarische Eilanden, Engeland, Griekenland en Italië.

Gewone zeehondZeehonden hebben de neiging om zich per seizoen op slechts één soort vis te richten. Ze leven langs beschutte kusten.

Spotplaats: langs de kust van de Oost-, de Noord- en de Wadden-zee. Ook de kust van Noorwe-gen, Ierland en Groot-Brittannië.

Grijze zeehondDe grijze zeehond is een stuk gro-ter dan gewone zeehond. Ze zijn niet geliefd bij vissers, en in veel landen wordt er op de grijze zee-hond gejaagd.

Spotplaats: IJsland, Noorwegen, Britse Eilanden, Bretagne, Wad-denzee en Oosterschelde.

Europese bruine beerDe Europese bruine beer wordt in het wild ongeveer 30 jaar oud en leeft voornamelijk in gebieden waar hij niet door de mens ge-stoord wordt.

Spotplaats: Scandinavië, Albanië, Rusland, Griekenland, Pyreneeën en de Karpaten (Roemenië, Po-len, Oekraïne, Slowakije).

EverzwijnWilde zwijnen zijn in de scheme-ring en 's nachts actief. In het noorden van Europa worden zwij-nen zwaarder dan in het zuiden.

Spotplaats: in bossen in Europa, ook in Oost-Nederland en de Bel-gische Ardennen.

23

EdelhertIn de zomer zijn de dieren rood-bruin van kleur, in de winter grijs-achtig bruin. Het gewei wordt elk jaar afgeworpen onder invloed van geslachtshormonen.

Spotplaats: Noorwegen, Duits-land, Spanje, de Karpaten, de Al-pen, Nederland en België.

ElandDe eland is de grootste nog le-vende hertensoort. Elanden heb-ben een sterk ontwikkeld reuk- en gehoororgaan. Het zicht is echter beperkt.

Spotplaats: Scandinavië, Duits-land, Baltische staten, Polen en Rusland.

GierDe vale gier behoort tot de roof-vogels, maar is een aaseter die al vliegend zoekt naar karkassen van dieren. Ze hebben een uite-kend gezichtsvermogen.

Spotplaats: Spanje (Extremadu-ra), Portugal en Frankrijk.

(gewone) FlamingoOok gekend als de "Europese flamingo". Dit is de enige flamin-go-soort die in Europa in het wild voorkomt.

Spotplaats: de Camargue in Zuid-Frankrijk. De meest noordelijke broedplaats is het Zwillbrocker Venn.

PardellynxHij komt enkel voor op het Ibe-risch Schiereiland en wordt daarom ook wel Iberische lynx of Spaanse lynx genoemd.

Spotplaats: in de bergen in het zuidwesten van het Iberisch Schiereiland.

WolfDe wolf komt wereldwijd voor, maar gaat in verspreidingsgebied achteruit. Tegenwoordig wordt de wolf in vele landen beschermd.

Spotplaats: Rusland, Spanje, Slo-wakijke, Polen, Protugal, Zweden, Frankrijk, Finland en Duitsland.

WisentOf Europese bizon is na de eland het grootste Europese landzoog-dier. Begin 20ste eeuw was de wi-sent in het wild uitgestorven.

Spotplaats: in het Woud van Białowieza op de grens van Polen en Wit-Rusland.

MuskusosHij dankt zijn naam aan de mus-kusachtige geur van zijn urine. De muskusos blijkt nauw verwant te zijn aan antilopen.

Spotplaats: Noorwegen, Noord-Rusland en Zweden.

ZeearendDit is de grootste arend van Eu-ropa. Vanwege zijn grote span-wijdte wordt hij ook 'de vliegende deur' genoemd.

Spotplaats: Hij komt vooral voor in Rusland, Noorwegen, Polen, Zweden en Finland.

24

Steven werd begin 2013 verko-zen tot Vlaamse jongerenverte-genwoordiger voor Duurzame Ontwikkeling. Deze taak neemt hij gedurende twee jaar vrijwillig en met veel passie op zich, want het thema en de samenwerking met jongeren ligt Steven wel. Het combineert the best of two worlds: jongeren en duurzame ontwikkeling.

Duurzame ontwikkeling en jongeren

Het hart van Steven ligt bij de scouts. Hij was 5 jaar hoofdleider en 3 jaar districtscommissaris bij scouts Diependaal (Herent) en bij Gouw Oost-Brabant. Daarnaast was hij enkele jaren voorzitter van de jeugdraad van zijn geboorte-dorp Herent. Hij zetelde er ook in de milieu-adviesraad.De link met duurzame ontwik-keling zit in zijn studies bio- ingenieur. Momenteel werkt hij als doctoraatsonderzoeker bij de Afdeling Geografie aan de

KU Leuven. Hij doet er onderzoek naar ontbossing in berggebieden. Zijn doctoraat zal handelen over de verandering van bossen in de Roemeense Karpaten.

In de aanloop naar de VN-top woonde Steven zo veel mogelijk vergaderingen bij over duurzame ontwikkeling. Zo was hij ook pre-sent tijdens de federale vergade-ring waar heel wat afgevaardigde ministers aanwezig waren. Daar-naast legde hij zijn oor te luisteren bij de jongeren zelf over dit the-ma. Dankzij enkele speelse pro-jecten met inhoud en een open communicatie kreeg Steven heel wat goede ideeën die hij, samen met de adviezen van de Vlaam-se Jeugdraad, mee kon nemen naar New York. Een van die pro-jecten was “Op de koffie…” met de Leuvense schepen van milieu Mohamed Ridouani en een 15-tal jongeren. Ook tijdens het festival Speelplaatsrock konden jongeren hun mening over duurzame ont-wikkeling kwijt aan Steven.

Dankzij de vorige jongerenverte-genwoordiger werd Steven he-lemaal klaargestoomd voor de VN-top. Hij kreeg daarbij heel wat nuttige tips. Steven: “Het belang-rijkste advies voor mij? Verwacht niet dat je snel veel kan bereiken of veranderen. En stel geen te hoge doelen. Zo’n VN-top is een heel logge instantie waar er vooral veel gelobbyd wordt. Uiteindelijk zijn we maar jongeren, een klein geheel in het grote plaatje. We moeten focussen op kleine din-gen en mensen beïnvloeden door onder andere te netwerken en onze standpunten te laten horen aan iedereen die dit wil (of niet).”

Duurzame ontwikkeling tijdens de VN-top

En dan was het eindelijk zover: 19 september brak aan. Steven en zijn Franstalige collega Oli-vier Vermeulen vertrokken naar New York city! De Belgische jon-gerenvertegenwoordigers con-centreerden zich in New York op

interview

Foto

’s: C

laud

io e

n S

teve

n D

i Cai

rano

Jongerenvertegenwoordiger Steven laat de stem van de Belgische jongeren horen tijdens de VN-top

Karavaan-begeleider Steven Vanonckelen was van 19 tot 25 september in New York. Op zich niet ongewoon voor iemand die graag de wereld verkent, maar zijn bezoek had geen toeristisch tintje. Steven was in the Big Apple om de stem van de Belgische kinderen en jongeren te laten horen tijdens de VN-top over duurzame ontwikkeling en de millennium-doelstellingen.

Foto’s: Steven Vanonckelen

25

Foto

’s: C

laud

io e

n S

teve

n D

i Cai

rano

de stijgende ongelijkheden in de wereld. ”Het niet behalen van de millenniumdoelstellingen en de groeiende kloof tussen arm en rijk zijn een prangend probleem dat moet worden aangekaart om tot een duurzame wereld te komen” zegt Steven. “Als jongeren vinden wij het belangrijk dat er universele duurzame ontwikkelingsdoelen in de nieuwe ontwikkelingsagenda worden opgenomen. Zowel bij de totstandkoming, maar ook bij de realisatie van de agenda moeten jongeren betrokken worden. Het gaat over onze toekomst,” besluit Steven.

Na aankomst in New York was het meteen tijd voor actie: een ontmoeting met Koningin Mathil-de. Er werd onder andere gepraat over de noodzakelijke verschui-ving naar een delende economie. Ook benadrukten Steven en Oli-vier het belang van de jeugdpar-ticipatie op elk niveau. “Koningin Mathilde is heel geëngageerd voor kinderrechten en luisterde aandachtig naar ons. Ze liet ons vooral zelf aan het woord. On-danks het protocol was het een vrij informeel gesprek.”

Tijdens hun bezoek aan de VN-top maakten Steven en Olivier officieel deel uit van de Belgische delegatie met onder andere pre-mier Di Rupo, minister Reynders en minister Labille. Deze laatste is minister van Ontwikkelings-samenwerking. “Minister Labille heeft een heel progressieve visie op vlak van duurzaamheid. Een visie waar de Vlaamse Jeugdraad volledig achter staat. Na de Belgi-sche persconferentie grepen we dan ook de kans om met hem te praten. Binnenkort vindt er trou-wens een nieuwe ontmoeting plaats met minister Labille. In het kader van de follow-up meetings na de VN-top. Door deze verga-deringen blijven we druk uitoe-fenen en mensen beïnvloeden,” vertelt Steven.

Doordat de jongerenvertegen-woordigers deel uitmaakten van de Belgische delegatie mochten ze heel wat officiële momenten bijwonen zoals de persconferen-tie, een receptie op het Belgisch consulaat en het officiële diner waar ze al netwerkend hun me-ning over duurzame ontwikkeling verkondigen aan invloedrijke per-sonen. Tijdens de verschillende vergaderingen op het hoofd-kwartier van de Verenigde Naties probeerden ze zo veel mogelijk de standpunten van de jeugd te benadrukken.

Duurzame ontwikkeling thuis

In Amerika verkondigde Steven zijn visie, maar ook thuis doet hij dat. Hij is van het principe: klei-ne beetjes maken verschil. Zo is hij altijd op weg met zijn fiets, een auto kopen daar denkt hij niet aan. Steven reist veel en dat heeft natuurlijk een grote impact op het milieu. Hij probeert dit zo goed mogelijk te compenseren door thuis de duurzame gedach-te actief uit te voeren. Daarnaast is Steven er zich van bewust dat een vliegtuigreis nooit helemaal te compenseren valt. Maar hij weet dat alle beetjes helpen.

Door zijn aanwezigheid tijdens de VN-top kreeg hij veel media-aandacht, waardoor hij heel wat reacties kreeg en aangesproken werd. “Op deze manier probeer ik invloed te hebben op het ge-drag van jonge mensen. Door de duurzame gedachte uit te dragen hoop ik dat ook zij kleine groene veranderingen toelaten in hun leven. Daarbij is het volgens mij heel belangrijk dat we duur-zame educatie tot bij de jongeren brengen zodat zij dit zelf kunnen uitdragen. Daarom is het heel be-langrijk dat jongeren hier al vroeg mee in aanraking komen zodat het een levensstijl wordt en geen levensverandering.”

Van links naar rechts: Olivier Vermeulen, minister Labille van Ontwikkelinssamen-werking en Steven Vanonckelen.

Van links naar rechts: Olivier Vermeulen (Franstalige jongerenvertegenwoordiger), Steven Vanonckelen en koningin Mathilde.

26

joker

Een bedKen jezelf: wil je wakker worden met zicht op het San Marcoplein? Filip alleszins wel, en daarom boekte hij een bed in een dorm van het Generator Hostel. Een su-perlocatie en lage prijs voor een erg centrale ligging in Venetië. De stijlvolle inrichting, gelijkgestemde

backpackers en de twee blonde Canadese meiden die toeval-lig zijn room mates bleken te zijn “added to the charm”.

Kirsten logeerde in Mestre, op het vasteland. Daar vind je goedkope accomodaties en met de trein sta je snel en voordelig in Venetië zelf.

HongerOverdag is er niets beter dan één of meerdere stukken meeneem-pizza te eten op een piazza of aan het water. Als primo piatto is pompoenravioli met salie en boter een no brainer. Un Mundo di Vino (Salizada San Canciano): voor het aperitief-met-iets-bij in een sfeervolle bar

La Colonna (Campiello del Pe-strin): op 10 minuutjes van Un Mundo di Vino, voor een diner aan een degelijke prijs, gezellige sfeer en goede bediening.

Dansen! Dansen?Verwacht in Venetië geen clubs of cafés met swingende muziek waar je de nacht door kan dan-sen. Campo Santa Margherita brengt gelukkig soelaas en is de place to be voor studenten/jon-geren. Het is een vrij groot plein waar honderden twintigers en dertigers neerstrijken als waren het duiven op het San Marcop-lein. Iets drinken, véél babbelen, maar no music maestro… Tegen 2 uur ’s nachts sluiten de bars en is er aanzienlijk minder volk op het plein. Arriveer dus best rond 22 uur. In het Generator Hostel wer-ken de boxen in de oergezellige lounge/bar wel (maar op de ka-mers heb je er geen last van) dus als je zin hebt in een feestje, ligt daar je kans en is je bed vlakbij!

door Marij Lambert - foto’s: ©Joker

citytrip venetië, ook voor backpackers!Net zoals Nice veel meer is dan een mondaine badplaats, is Venetië meer dan de bekendste set-ting voor huwelijksaanzoeken, second honeymoons en zeemzoete Hollywoodproducties. Privé-gondelaars noch perfect witte linnen kleren voor hem en haar blijken er verplicht te zijn. Hoezee! Dat stelden Joker-werknemers Filip en Kirsten voor ons vast, frivole twintigers die op vrijdagavond al eens in een vliegtuig stappen i.p.v. op de trein naar huis. Een budget citytrip Venetië, dat doe je volgens hen zo...

27

Getting aroundEén ritje kan al 7 EUR kosten, dus als je meerdere dagen in de stad bent, koop je best een ACTV tra-vel card. Er bestaan 6 verschillen-de formules voor een duur van 12 uur tot 7 dagen, voor onbeperkt gebruik van het openbaar vervoer (bv. de vaporetto). Nachtvaporet-to doen de nacht door.

Een gondeltocht is duur maar op sommige plekken kan je het Canal Grande oversteken in een gondel die maar een paar euro’s kost. Het is dan wel maar een gondel experience van een minuutje, maar je kan wat foto’s nemen en hup: gondelvaart “check”!

Gratis kan je door de smalle straatjes dwalen en zo Venetië op wandeltempo ontdekken.

Eyes wide openAan kerken, palazzi en musea geen gebrek in en rond Venetië. Overdaad schaadt dus wij hielden het bij:• Punta della Dogana: een

schitterend museum voor hedendaagse kunst

• Peggy Guggenheim Collec-tion: moderne kunstcollectie

• Basilica San Maggiore: neem de lift voor een paar euro’s of waag je aan de trappen en geniet van een bevoorrecht uitzicht over de stad

• De eilandjes Murano en Bu-rano: even weg van de drukte in de stad, glasblazerij zoals je het nog nooit zag (Murano) en wandelen langs mooie ge-kleurde huisjes (Burano)

• Ferrara, Vicenza, Verona, Padova

Ultieme Venetië-ervaringOp een nachtelijk uur stond Filip op Piazza San Marco. Het was prachtig verlicht. Alleen voor hem, zo leek het, want op het plein was geen levende ziel te bespeuren. Magischer wordt Venetië niet…

Voor vliegpromo’s naar Venetië: bekijk de Joker-promoties met Brussels Airlines!

28