THEMA

Latijns-AmerikaDuurzAAM rEizEnEcotoerisme in Mexico

AcTuAliTEiTOntwikkelingen in Cuba

projEcTEnfonDsGidsen vormen in Peru

rEisvErHAAl in bEElDOverland van Lima naar Buenos Aires

DE KArAvAAn België - BelgiqueP.B. - B.P.2099 Antwerpen XB / 87

Tijdschrift voor duurzaam reizen en vrije tijd januari 2012Verschijnt 5 maal per jaar.Niet de 2de, 4de, 6de, 7de, 9de, 10de, 12de maand.P409329

Karavaan vzwGeerdegemvaart 96 - 2800 Mechelen (afz.)Tl 015 40 75 80 - F 015 40 75 89info@karavaan.be - www.karavaan.be

2

AcTuAliTEiT: cubA

Helt het communistische Cuba over naar het kapita-lisme? Wat zijn de belangrijk-ste recente ontwikkelingen en veranderingen?

KArAvAAn-AgEnDA + rEisvoorsTEllingEn

Alle informatie over Karavaan-activiteiten en Minitrips.Focus: Landencocktail en reisvoorstellingen 2012.

26sTE lAnDEncocKTAil

Beurs over avontuurlijke reizen: Op zondag 12 februari 2012 wordt het Zuiderpers-huis overspoeld door meer dan 100 reisbestemmingen...

6

4

14

DuurzAAM rEizEn: EEn AnDEr MExico

Ecotoerisme in de verbluf-fende natuur van de Sierra Norte . Deze onbekende pa-rel ligt net buiten de begane paden...

rEisfoTo cosTA ricA

Costa Rica heeft een rijke dierenwereld. Een topbestem-ming voor wie houdt van natuur...

giDsEn succEsvol vorMEn in pEru

Karavaanbegeleiders gaven een workshop ‘succesvol gidsen in een globaliserende wereld’ én verkenden een stukje Peru.

colofonCover: Stefan Cruysberghs - Medewerkers: De begeleiders van Karavaan vzw - Samenstelling en

eindredactie: Sarah Trappeniers - Vormgeving & Lay-out: Sarah Trappeniers en Kris Sobry - Druk: Drukkerij

Lithos, Wommelgem - Papier: Cyclusprint, gerecycleerd en chloorvrij - Verantwoordelijke uitgever: Gerd

Vertommen, Geerdegemvaart 96, 2800 Mechelen.

Met de steun van

1712

9

3

26

voorAf

rEizEn in TijDEn vAn crisisOp 23 december 2001 landde ik met een groepje vrienden in Buenos Aires,

op dat moment een bezette stad. Economisch was het land een puinhoop, er

was een bankrun bezig, vitrines van banken en bezittingen van buitenlandse

investeerders werden vernield en in elf dagen had het land drie presidenten.

Op dat moment was 1 peso exact 1 dollar waard en in het dagelijks leven

kon je even zo goed met peso’s betalen en dollars als wisselgeld krijgen. We

reisden snel door naar Chileens Patagonië, al was het maar om de thuisblijvers

gerust te stellen.

Op 8 januari 2002 staken we terug

de grens met Argentinië over. De

peso was de dag voordien losgekop-

peld van de dollar en niemand was

echt zeker van de wisselkoers, in het

ene restaurant kon je uitsluitend nog

met dollars betalen, het andere wilde

enkel peso’s en sommigen bleven

volharden in het geloof dat er niets

aan de hand was. Zeker was wel dat

de eigenaars van ons guesthouse blij

waren met elke peso of dollar want

ze konden niet aan hun spaargeld

en dat spaargeld was trouwens nog

veel minder waard. Buenos Aires

was ondertussen een gehavende

stad, waar iedereen een bijverdien-

ste zocht door kamers te verhuren of te gidsen. De crisis had één voordeel,

door de gedaalde prijzen vonden veel toeristen de weg naar het land.

Tien jaar later heeft de nostalgie de scherpe hoeken van mijn herinnering afge-

vijld. Maar ik vraag me af of reizen in tijden van crisis, economisch of van an-

dere aard, wel zo verstandig is? Veiligheid komt op de eerste plaats natuurlijk.

Maar voor de rest zou ik enkel aanraden om nu naar Griekenland of Tunesië te

reizen en te doen waar we zo goed in zijn: overnachten in lokale guesthouses,

eten in plaatselijke restaurantjes en een gids inhuren om de boer op te gaan.

Jouw kleine investering maakt een groot verschil. En mijn ervaring leert dat

mensen in tijden van crisis extra openstaan voor ontmoetingen en een goede

babbel.

Dat is natuurlijk net waar we bij Karavaan zo goed in zijn.

Dus meer dan ooit, blijvend onderweg, ook op plekken waar de vooruitzichten

troebel zijn.

Tom

22

“EEn joKErrEis is TijD MAKEn voor AcTiE”

Focus op de nieuwe Joker-groepsreizen naar Latijns-Amerika.

rEisvErHAAl vAn liMA nAAr buEnos AirEs

Een reis vol afwisseling met een evenwicht tussen natuur, cultuur en actie. De groep reisde overland door Peru, Bolivië en Argentinië.

4

Het was dag 11 van onze Jokerreis. Die ochtend waren we al om 6.30 uur op pad voor ‘Freddy’s bird watching tour’. Jokergroepen werken vaak samen met de lokale gids Freddy, een stille en vriendelijke Tico (Costaricaan) die van zijn passie (vogelspotten) zijn beroep maakte. We namen uren de tijd om vogels te spotten en te ob-serveren en ons geduld werd beloond: we bewonder-den onder andere een wondermooie toekan en een ver-liefd koppel papegaaien.

Tegen elven waren we terug in ons hostel, moe maar voldaan. Net voor de middag kwam Freddy echter te-rug ons hostel binnengelopen en vroeg ons om mee te komen. Hij vertelde niet waarom, maar we hadden meteen door dat hij weer een dier had gespot. We wan-delden met hem mee door de straat en tot onze grote verbazing stonden we plots oog in oog met deze grote

kleurrijke leguaan. Het beest moet verdwaald geweest zijn en hij vond niet op eigen houtje de weg terug naar zijn habitat. Een medewerker van het nationaal park kwam het dier vangen, zodat de leguaan terug kon naar groenere oorden. Zonder Freddy hadden we onze bont-gekleurde vriend nooit ontmoet.

Costa Rica is werkelijk een topbestemming als je houdt van de natuur en samen met andere Jokerdeelnemers en lokale gidsen echt tijd wil nemen om dieren en plan-ten te observeren. Drie weken lang word je overweldigd door uitbundige fauna en flora in diverse ecosystemen, afgewisseld met spectaculaire vulkanen, relaxen aan de kust en een tikkeltje adrenaline.

Meer foto’s zien? http://pieterrogiers.blogspot.com

bEEsTEnboEl in cosTA ricADe foto: door Pieter Rogiers september 2011

rEisfoTo

Deze leguaan troffen we gewoon op straat aan in Santa Elena, vlakbij de nevelwou-den van Monteverde.

5

oproEp:Heb jij ook een schitterende reis-foto met een leuke anekdote?Laat het zeker weten aan sarah.trappeniers@karavaan.be.Misschien staat jouw foto wel in een volgende editie van De Karavaan?

6

lAnDEncocKTAil

Reisinformatie en uitwisselen van ervaringen

Jouw jaarlijkse afspraak over avon-tuurlijke reizen en contact met nieu-we bestemmingen en culturen mag je niet missen! Verwacht je aan een dag vol reisverhalen, reisinformatie, uit-wisseling van ervaring, fotopresenta-ties en wereldse hapjes en drankjes.

De reisbegeleiders vertellen je graag alles wat je wil weten over jouw be-stemming. Zij hebben heel wat er-varing met Jokerreizen en vertellen waarom deze manier van reizen nu zo anders is. De nadruk van een Jo-kerreis ligt vooral op het contact met de lokale bevolking en op een duur-zame manier de wereld ontdekken.

Alle andere prangende vragen mag je ook afvuren. Twijfel je over de beklim-ming van de Kilimanjaro? Kan je maar niet kiezen tussen Japan en Indone-sië? Wil je graag weten welke projec-ten je bezoekt in Peru? Benieuwd naar de nieuwe bestem-mingen in de brochures van Joker? Vanaf eind januari vind je op www.joker.be/landencocktail een lijst met alle aanwezige bestemmingen. Hou de website dus goed in de gaten.

Reisvoorstellingen en workshops

Naast tonnen informatie zijn er door-

lopend ook boeiende reisvoorstel-lingen en interessante workshops onder andere trekkingtechnieken en digitale reisfotografie.

Dankzij de reisvoorstellingen van er-varen begeleiders leer je een land meteen wat beter kennen en kan je een half uur wegdromen van toe-komstige reisavonturen. Op het pro-gramma staat een mooie mix van reisvoorstellingen met bestemmingen verspreid over de hele wereld. Ach-teraf kan je vragen stellen aan de reis-begeleider of je reis meteen boeken aan de Jokerstand.

Surf naar www.joker.be/landencock-tail voor het volledige programma en ontdek alle reisvoorstellingen en workshops.

Reisbegeleider worden

De wereld zien en laten zien, is echt iets voor jou? Aan de Karavaanstand ontvang je alle informatie over onze opleiding reisbegeleider. Joker ver-koopt reizen en vliegtickets, Kara-vaan leidt de begeleiders op die mee-gaan op Jokerreis om de deelnemers de tijd van hun leven te bezorgen.

Tijdens een tweejarige opleiding word je klaargestoomd om Jokerreizigers mee te nemen op avontuur. Nadat je deze opleiding tot een goed einde

brengt, ontvang je een certificaat van Toerisme Vlaanderen en ligt de we-reld klaar om ontdekt te worden...

Jokerfotowedstrijd 2011

Verder zijn er, naast de stand van Ka-ravaan en Joker, ook tal van andere infostanden op de Landencocktail.

Vergeet zeker niet de genomineerde foto’s te bewonderen van de Joker-fotowedstrijd 2011. De crème de la crème van de foto’s die gemaakt werden op Jokerreizen tijdens het afgelopen jaar. De winnaars worden bekend gemaakt met veel tromgerof-fel en ontvangen ook hun prijs.

Praktisch

Kom langs op de Landencocktail en ontdek nieuwe landen, reisverhalen en wissel informatie uit met deelne-mers en begeleiders. Iedereen is van harte welkom!

Een organisatie van Joker en Ka-ravaan vzw.Inkom: 6 EUR – Karavaan- en CJP-leden: 4 EURLocatie: Zuiderpershuis (Antwer-pen) van 11.00u – 18.00u

Programma en info op www.joker.be/landencocktail

Op zondag 12 februari 2012 wordt het Zuiderpershuis overspoeld door meer dan 100 reisbe-stemmingen. Joker en Karavaan slaan hun handen in elkaar: ervaren reisbegeleiders beant-woorden er al je reisvragen, laten je kennis maken met het programma van een Jokergroepsreis en geven graag tips over duurzaam reizen.

Beurs over avontuurlijke reizen26sTE lAnDEncocKTAil

7

zondag 12 februari 2012Zuiderpershuis Antwerpen van 11u tot 18u

Toegangsprijs: 6 EUR - Karavaan- & CJP-leden 4 EUR

www.joker.be/landencocktail

LANDENCOCKTAILBEURS OVER AVONTUURLIJKE REIZEN

Een organisatie van Joker en Karavaan vzw i.s.m.

LANDENCOCKTAILLANDENCOCKTAIL26steeditie

CocktailsWorld

kitchenReisvoor-

stellingen

100bestemmingen = 100 begeleiders

Go-26room

Affiche LC De Karavaan.indd 1 14/12/2011 11:28:56

8

N

20124 M A A R T Stadshallen Brugge

info over alle landen

natuur & avontuur in Europa

ver en betaalbaar reizen

met kinderen op reis

beeldreportages, workshops, lezingen

www.wegwijzer.be

JONGERENT.E.M. 25 JAARGRATIS

20124 M A A R T Stadshallen Brugge

KORTINGS

BON

€7i.p.v.€10

WWW.WEGWIJZER.BE

Reismarkt 2012Kom naar

en win een gratis ticket voor de EuropaExpress

KaravaanAd_Opmaak 1 8/12/11 11:42 Pagina 1

9

Mexico, een natuurbestemming bij uitstek

Die andere paden liggen meestal, om het in Lonely Planet-taal uit te druk-ken, ‘off the beaten track’. Nochtans zijn ze nooit echt veraf, ook niet op de zogenaamde klassieke route langs de archeologische sites. Je hebt al-leen wat lef en extra tijd nodig om dat andere Mexico te ontdekken.

Onder het gekende imago van tem-pels, stranden en tequila ligt een natuurbestemming bij uitstek verbor-gen. De verbluffende schoonheid van de Sierra Norte betekent beslist een hoogtepunt voor mountainbikers, rustzoekers, vogelspotters en ferven-te wandelaars. Hier vind je een van de mooiste streken van Mexico, een paradijs voor de natuurliefhebber.

Wat de Sierra Norte zo bijzonder maakt, is dat je terechtkomt in land-schappen die je totaal niet in Mexico verwacht. Tijdens mijn eerste wan-deling raakte ik compleet gedes- oriënteerd. Op die lange rij agaves na waande ik me in Zwitserland.

Weg van de wereld

In de bergketen van de Sierra Norte, ook bekend als de Sierra Oaxaqueña of de Sierra de Juárez, leven door de grote verscheidenheid aan klimaat-zones zowel papegaaien, toekans, herten, apen, tapirs als poema’s en jaguars. Zo’n opsomming heeft me in Mexico al vaak naar een bepaald natuurgebied gelokt. Klinkt geweldig maar maak je geen illusies, je ziet die beesten nooit.

Deze streek ligt zo’n 60 kilometer ten noorden van de stad Oaxaca. In slechts een paar uur stijg je van 1 500 naar maximaal 3 000 meter. Maar de afstand tussen stad en sierra is veel groter dan dat.

In de bruisende koloniale stad Oaxa-ca zit ik graag op een gezellig terrasje onder de arcaden om te genieten van de sfeer op een kleurrijke plein. Kunstgalerijen, boekenwinkels, mu-sea, koffiebars, winkels, restaurants, hotels,… alles ligt binnen handbe-reik. In de Sierra Norte zit je middenin spectaculaire dennen-, sparren- en coniferenbossen. Je kan er kampe-ren of een cabaña (blokhut) met open haard huren. In een groter dorp vind je eventueel een bescheiden hotel of kruidenierswinkel. Eten kan bij men-sen thuis of in een gemeenschappe-

Hoe ik ooit op het idee ben gekomen om in Mexico naar de Sierra Norte te trekken, weet ik niet meer. Dit uitgestrekte gebied van afgelegen Zapoteekse dorpen in de bosrijke hooglanden van de deelstaat Oaxaca ligt niet op een toeristische route. En dát is wellicht net de reden waarom ik op deze magische plek terechtgekomen ben. Na tientallen korte en langere reizen in Mexico heb ik het wel gehad met de highlights. Bij elke nieuwe reis naar Mexico ben ik steeds vaker en steeds verder van de begane paden afgeweken, op zoek naar een ander Mexico.

door Tine Draeck

EEn AnDEr MExico

DuurzAAM rEizEn

ecotoerisme in de verbluffende natuur van de Sierra Norte

10

lijke comedor (eetzaal), open van 8 tot 8. Buiten in het hoge noorden van Mexico heb ik nergens anders deze unieke combinatie ontdekt van ver-bluffende natuur en heerlijk simpele voorzieningen.

Alternatief toerisme in indiaanse regio’s

Mexico is vooral bekend als mas-satoeristische bestemming. Officieel steunt de federale regering zowel het toerisme op grote schaal als het kleinschalige ecotoerisme. In wer-kelijkheid bewijst ze aan dat laatste slechts lippendienst door natuurge-bieden de status van reservaat of nationaal park te schenken en het daarbij te laten. Duurzaam toerisme in de zin van gebieden toeristisch te exploiteren met respect voor de na-tuur en de bevolking ontstaat meestal

van onderuit, door lokale initiatieven. De Pueblos Mancomunados in de Si-erra Norte zijn in Mexico een van de opmerkelijkste voorbeelden van zo’n gemeenschappelijk ecotoerismepro-ject. De natuur- en cultuurroutes in dit gebied vormen een netwerk van meer dan 100 kilometer wandel- en mountainbikepaden in ruraal gebied. Door gezamenlijke inspanningen wil de Zapoteekse bevolking volgens voorouderlijke traditie hun natuur-lijke rijkdommen en cultureel erfgoed beschermen en tegelijk de economi-sche ontwikkeling in het gebied be-vorderen.

Al het land is gemeenschappelijk dorpsbezit dat men aan individuen toewijst om te bewerken waarna de opbrengsten worden gedeeld. Jobs, zoals het beheer van de toeristenfaci-liteiten, verdeelt men over de dorpen. Een baantje als gids wordt ook toe-gewezen, maar de meesten hebben nog een hoofdjob. Je gids kan dus evengoed de politiechef van het dorp zijn! Ook het lokale bedrijfsleven, zo-als de houtwinning of het kweken van forellen, organiseert men gezamen-lijk. Iedereen is een schakel in het economisch systeem, in het bijzon-der in de toeristenbusiness. De open en vriendelijke houding van de lokale

bevolking is een extra garantie voor een zeer relaxed verblijf.

Het avontuur begint in de tweedeklasbus

Je kan vanuit Oaxaca City met ge-charterd vervoer naar de Sierra Nor-te, maar waarom zou je? Je geraakt er evengoed met de tweedeklasbus. Deze bussen zijn traag, oncomforta-bel, rijden niet frequent, vertrekken zelden op tijd en hebben geen toilet. Waar wacht je nog op?

Tijdens mijn beginreizen naar Mexico, vele jaren geleden, waren tweede-klasbussen een frequent gegeven, zelfs op langeafstandsritten. Sinds-dien neemt de modale Mexico-reizi-ger enkel nog eersteklasbussen die almaar luxueuzer worden, in som-mige bussen waan je je zelfs op een vliegtuig. Tweedeklasbussen ver-dwijnen uit beeld maar ze zijn er nog wel degelijk. Ze bedienen vooral de kleinere dorpen en heel belangrijk: de lokale bevolking. Wie een stukje au-thentiek Mexico wil zien, kan nergens beter terecht dan op een tweedeklas-bus. De couleur locale van een bus die overal stopt en steeds voller raakt met zwijgzame indianen, giechelende schoolmeisjes en marktvrouwen be-laden met dozen vol kakelende kip-pen wil je toch niet missen?

De rit naar de Sierra Norte is part of the game. Je reist naar een andere tijdsdimensie, vanuit het drukke Oa-xaca City met alle comfort naar de stille sierra met zijn eenvoudige dor-pen zonder veel voorzieningen. Met privévervoer raak je er sneller maar je mist de helft van wat er in Mexico te beleven valt.

Te voet, te paard of op de fiets

De Sierra Norte met zijn bossen, ca-nyons, grotten, rotsformaties, water-vallen en panoramische uitkijkposten is ronduit spectaculair. Te voet, te paard of per mountainbike volg je routes met tot de verbeelding spre-kende namen als Latzi-hroo-lii, Nee-da-yaa-lagashxi en Ka-Yezzi-Daa-Vii of een van de caminos reales, de koninklijke wegen die de Zapoteekse dorpen traditiegetrouw met elkaar verbinden.

In Benito Juarez Lachatao kan je Los Pinovetes bezoeken, een gebied met 300 jaar oude en 40 meter hoge pijn-bomen. San Antonio Cuajimoloyas

Duurzaam toerisme in de zin van gebieden toeristisch te exploiteren met respect voor de natuur en de bevolking ontstaat meestal van onderuit, door lokale initiatieven.

Foto: Prenio

11

ligt het hoogst van alle dorpen en biedt een van de meest adembene-mende uitzichtspunten.

Zelfs de verstokte cultuurminnaar vindt op zijn wandelpad unieke over-blijfselen van de lokale geschiedenis zoals de 16de-eeuwse dominicaner-kerk in Capulálpam Mendez. Hier bevindt zich ook het traditionele ge-neeskundecentrum waar je terecht kan voor traditionele medicijnen, een ‘limpia’ (zuivering) of een massage. Rond Ixtlán kan je zeven ecosyste-men doorkruisen, van loofbos tot ne-velwoud. Maar voor de Mexicanen is Guelatao de Juárez het belangrijkste dorp. Er loopt namelijk een stukje ge-schiedenis door de sierra.

De wieg van de president

In het Zapoteekse dorp Guelatao stond in 1806 de wieg van Benito Juárez, de enige indiaan die het ooit tot president van Mexico schopte. Op de exacte plek waar hij gebo-ren werd, staat nu een reusachtig standbeeld van Juárez in de presi-dentiële stoel. Een paar meter van het monument bevindt zich het be-toverde meer. Het verhaal gaat dat de kleine Benito aan de rand van het meer stond toen er plots een eiland ontsproot. Maar Benito bleef er de hele nacht staan zonder de geringste angst te vertonen. Na al mijn reizen in Mexico stel Ik me zelfs geen vragen meer bij zulke onwerkelijke verhalen. In deze kleine dorpen diep in de sierra klopt een ander, ongrijpbaar Mexico. Hier behoren legendes en tradities tot het dagelijkse leven.

Wellicht zit er wel een kern van waar-heid in het verhaal en moet Benito een bijzonder kind geweest zijn. Op zijn derde werd hij wees en op zijn twaalfde vertrok hij te voet naar Oa-xaca City, zo’n 60 kilometer verder. Op dat moment sprak hij geen woord Spaans, enkel Zapoteeks. Via zijn ou-dere zuster kreeg hij een baantje bij een boekbinder die de capaciteiten van de jongen zag en zijn studies fi-nancierde.

Door zelf in die sierra staan, dringt het pas echt tot me door hoe onvoorstel-baar lang, letterlijk en figuurlijk, de weg moet zijn geweest voor Benito: van een ongeletterd Indiaans kind uit een afgelegen bergdorp tot het pre-sidentieel paleis in Mexico City. Door zijn onberispelijke reputatie heeft Be-nito de aura van een nationale held gekregen. Algemeen wordt hij nog steeds beschouwd als de beste pre-sident die Mexico ooit heeft gehad.

Terug naar de Sierra Norte

Zoals ik zo vaak heb meegemaakt bij aankomst op een onbekende plek, bleek de Sierra Norte veel meer te bieden dan aanvankelijk gedacht. Helaas ontbrak me de tijd om het hele gebied te exploreren. Een te-rugkeer is onvermijdelijk om mijn hart te zoeken dat ik daar ben ver-loren, maar het is er nog altijd niet van gekomen. In 2008 was het bijna zover. De Sierra Norte stond met stip genoteerd in mijn reisprogramma voor de Joker Roots-reis. Maar mijn groep kreeg het Spaans benauwd

bij de geplande inwijding in de te-mazcal, de indiaanse sauna. De tra-ditionele groepsinspraak en mijn zin voor avontuur voerden ons naar een geweldige koffieranch in de lagere re-gionen van Oaxaca.

Toch volg ik vanaf het thuisfront mijn favoriete plekken, Google Earth niet-waar? Dikwijls sla ik met een bang hart aan het googelen, want zo weet ik inmiddels dat er een poepsjiek hotel staat in mijn favoriete canyon-stadje, dat mijn eenzame strand in Baja is volgebouwd en dat er - help! - helicopters cirkelen boven de Cop-per Canyon. Je kan het de Mexica-nen niet kwalijk nemen dat ze vooruit willen, maar enkel ecotoeristische projecten zoals in de Sierra Norte kunnen excessen tegengaan.

Praktische tips

TransportIn de meeste dorpen rijdt de tweede-klasbus vanuit Oaxaca City. Wil je die-per de sierra in, dan kan je ter plaatse vervoer vinden. Je gaat best te voet of per fiets.

LogiesTijdens weekends of feestdagen zijn ho-tels en cabañas in de Sierra Norte vaak volzet.

MaaltijdenBeperkte keuze zowel in mogelijkheden als gerechten. Fantastisch in zijn een-voud!

GidsenAlle paden zijn goed aangeduid. Wil je de omgeving verkennen met een lokale gids? Hou er dan rekening mee dat ze meestal enkel Spaans spreken. Of Zapoteeks…

Meerdaagse wandelingen of moun-tainbiketochtenJe kan individueel en zonder veel voor-bereiding naar de Sierra Norte trekken en ter plaatse zal je alles vinden wat je nodig hebt.Wil je een meerdaagse tocht met gids ondernemen, dan regel je dit best op voorhand vanuit Oaxaca City. ‘Expedi-ciones Sierra Norte’ biedt wandel- en mountainbiketochten aan van licht ni-veau voor gezinnen tot expedities voor ervaren wandelaars en fietsers.

Rond Ixtlán kan je zeven ecosystemen doorkruisen, van loofbos tot nevelwoud.

Foto: Roel De Valk

Foto: Christophe Claes

Foto: Pierre Decroix

12

AgEnDA

KArAvAAn-AgEnDAAlle informatie over Karavaan-activiteiten en Minitrips vind je op www.karavaan.be onder ‘Agenda’.

www.karavaan.be

29 jAnuAri 2012

Bazaar: duurzame reisbeurs (Antwerpen)

De Natuurvrienden organiseren voor de derde maal op rij hun duurzame reisbeurs.

Meer info: www.denatuurvrienden.be

13 jAnuAri 2012

Winterbarbecue (Gent)

Regio Gent zet 2012 meteen goed in met een speciale KARGO (Kara-vaan Regio Gent Ont-moeting)! De avond gaat van start met een recep-tie in het Jokerkantoor van Gent en wordt ver-der gezet in het ‘KARGO

stamcafé‘: de Bluesette. Daar kan je smullen van een sfeervolle winter-BBQ.

Inschrijven kan tot 7 januari 2012.

www.karavaan.be

12 fEbruAri 2012

26ste Landencocktail (Antwerpen)

Jouw jaarlijkse afspraak voor al je avontuurlijke reisplannen. Ervaren reisbegeleiders van Karavaan beantwoorden al je vragen over de Jokerreis van je dromen. Fotopresentaties doen je hunkeren naar fantastische reisbestem-mingen. Kom naar het Zuiderpershuis en proef van talloze reisbestemmingen.

Toegangsprijs: 6 EUR — Karavaan- & CJP-leden 4 EUR

Waar en wanneer? Zuiderpershuis (Antwerpen) van 11u00 tot 18u00.

13

4 MAArT 2012

Reismarkt: alternatieve reisbeurs (Brugge)

De alternatieve reisbeurs van Vlaanderen met reisinfo uit de eerste hand, zo kan je Reismarkt het beste om-schrijven. Blikvangers op Reismarkt 2012 zijn: natuur & avontuur in Europa, ver & betaalbaar reizen, met kinderen op reis.

Speciaal voor jongeren is er de Jongerenreismarkt. Hier vind je ook de Karavaanstand terug! Al-len daarheen! Op pagina 8 van dit magazine vind je een kortingsbon van 3 EUR.

Meer info: www.wegwijzer.be/reismarkt

N

20124 M A A R T Stadshallen Brugge

info over alle landen

natuur & avontuur in Europa

ver en betaalbaar reizen

met kinderen op reis

beeldreportages, workshops, lezingen

www.wegwijzer.be

JONGERENT.E.M. 25 JAAR

GRATIS

20124 M A A R T Stadshallen Brugge

KORTINGS

BON

€7i.p.v.€10

WWW.WEGWIJZER.BE

Reismarkt 2012Kom naar

en win een gratis ticket voor de EuropaExpress

KaravaanAd_Opmaak 1 8/12/11 11:42 Pagina 1

16 - 20 MEi 2012

Europa Express (België)

Heb je een flinke dosis lef en charme, gecombineerd met een vleugje competitiviteit? Maak je dan klaar voor een spannende reis tegen de klok op een onbe-kende Europese bestemming! Train je duimen alvast goed voor deze geweldige liftwedstrijd.

Inschrijven kan tot 1 januari 2012.

www.karavaan.be

Dit voorjaar kan je weer terecht in de Joker ViaViareis-café’s van Antwerpen en Heverlee voor een flinke por-tie reisvibes. In 2012 komen de reisvoorstellingen ook naar Gent, meer bepaald naar het Jokerkantoor dat dienst doet als ideaal decor.

Super enthousiaste reisbegeleiders komen vertellen over bestemmingen die ze bereisd hebben met een Joker groep en/of privé. Ze brengen hun mooiste foto’s mee en delen hun kennis en ervaring met jou. Ze bezorgen je graag inspiratie en praktische tips voor jouw volgende reis.

Snuister dus al zeker eens door het programma, maar houd ook www.karavaan.be goed in het oog. Er ko-men in de loop van de volgende weken nog heel wat voorstellingen bij. Ook eventuele last-minute verande-ringen worden daar gepubliceerd.

ViaVia Heverlee, Naamsesteenweg 227, 3001 Heverlee telkens om 20.30u• 23 februari 2012 – Kameroen• 1 maart 2012 – China• 8 maart 2012 – Costa Rica• 15 maart 2012 – Vietnam• 5 april 2012 – Bolivia

ViaVia Antwerpen, Wolstraat 43, 2000 Antwerpen telkens op maandag om 20.30u• 27 februari 2012 – Afrika: van Kaapstad tot

Cairo in vijf etappes• 26 maart 2012 – Madagaskar• 9 april 2012 – Cuba

Joker Kantoor Gent, Bagattenstraat 64, 9000 Gent telkens om 20.00u• 28 februari 2012 – Israël en Palestina• 6 maart 2012 – Madagaskar• 13 maart 2012 – India• 20 maart 2012 – Colombia

rEisvoorsTEllingEn (fEbruAri - April 2012)www.karavaan.be

14

Dat het niet louter een plezierreisje zou worden wisten we van tevoren. Daarom besloten we er een weekje extra aan te breien om over land de reisweg van Lima naar Ayacucho te exploreren; bij wijze van inleving.

Zo kwam het dat we amper 24 uur na onze aankomst met een luxueuze, maar tergend langzame bus de 4 850 meter hoge Anticonapas, oftewel de Mont Blanc van de centrale Andes, overstaken. Iets verderop reden we langs La Oroya, een mijnstadje in de centrale Andes dat de twijfelachtige eer geniet te behoren tot de top 10 van meest vervuilde steden ter we-reld. Een metaalsmelterij zorgde er jarenlang, behalve voor werkgelegen-heid, ook voor een dagelijkse uitstoot van arsenicum, lood en cadmium. Eternit in de Andes. Adembenemend.

Na 10 uur en 250 kilometer kwamen

we aan in Huancayo, het culturele en economische centrum van de centraal Peruaanse Andes. Ver weg van het massatoerisme van Machu Picchu dompelden we ons onder in het Peru van alledag. We lieten ons vervoeren door de serene sfeer van het Todos los Santos-feest en de Dia de los Muertos; verbroederden met lokale toeristen op de 5 100 meter hoge gletsjer van de Huaytapallana en belandden onverwacht in de op-names van een televisieprogramma waar gerechten uit de vergeten Que-chua-keuken werden geserveerd. Wat dacht je van een dessertje met aardappelen en honing? Tussen deze avonturen door lieten we ons met alle Peruanen die erom vroegen als ge-willige kijkobjecten fotograferen. Het bleken er heel wat te zijn en op die manier mochten we ook eens erva-ren hoe het voelt om aan de andere kant van de lens te staan.

Het was een herfstige zaterdagochtend toen we eind oktober op de trein richting Schiphol stap-ten om na ruim 20 uur voet te zetten in Lima. In onze rugzak stak de voorbereiding voor een 6 dagen durende workshop in Ayacucho over het hoe en wat van de succesvolle gids in een geglobaliseerde wereld. Een uitdaging waar we, gesterkt door menig Zuid-Amerikaans reisavon-tuur en jarenlange ervaring in de opleiding reisbegeleider van Karavaan, behoorlijk wat zin in hadden.

Succesvol gidsen vormen in Peru

projEcTEnfonDs

door Kasper Claes en Geert Baetens

Foto

’s: G

eert

Bae

tens

t

15

Van Huancayo ging het naar Huan-cavelica, een koloniale parel in de gelijknamige provincie, naar verluidt de armste van Peru. Bedoeling was om het traject met de ‘Macho Tren’ (www.huancavelica.com/departa-mento/tren-macho) af te leggen: lange tijd de hoogste en een van ‘s werelds mooiste treinroutes. Door een aardverschuiving, ondertussen toch al zowat anderhalf jaar geleden, is de verbinding ‘tijdelijk’ buiten ge-bruik. Ook dit is Peru. Het pittoreske stationnetje van Huancavelica staat er dus eenzaam en verlaten bij. Hoe-wel moeilijk bereikbaar is het stadje een bezoek meer dan waard. We vermoeden overigens dat Huanca-velica de meest duurzame stad van Zuid-Amerika wil worden, getuige de talrijke muurschilderingen die de be-volking oproepen spaarzaam om te gaan met het milieu.

De route van Huancavelica naar Ayacucho staat omschreven als erg moeilijk te overbruggen. Meer uitda-ging hadden we niet nodig om het 180 kilometer lange traject aan te vatten. Het werd een rit van een goe-de 10 uur in drie etappes en evenveel vervoersmiddelen met als apotheose – flink dooreengeschud achterop een pick-up truck – een prachtig zicht vanuit de omliggende bergen over het ondertussen in duisternis gehul-de Ayacucho. Een parapentevlucht de volgende dag vervolledigde het plaatje, deze keer bij daglicht (www.youtube.com/XwUS4ICWh88).

Ayacucho, centraal gelegen in de An-des, werd in 1540 door de Spanjaar-den gesticht en ligt strategisch tus-sen Lima en Cusco. Je stoot er op de twee oudste kerken van Zuid-Ameri-ka, met altaren en olieverfschilderijen van Vlaamse meesters. De Plaza de Armas, het koloniale centrale plein, ligt er mooi gerestaureerd bij en op amper een boogscheut van de stad beland je op de pampa van Quinua,

in 1824 het decor voor de ‘Slag van Ayacucho’ die leidde tot de onafhan-kelijkheid van zowat het halve con-tinent. Quinua betekent voor Zuid-Amerika wat Waterloo is voor Europa. Ligt ook hier een internationale hit in het verschiet?

Ayacucho gaat er prat op na Sevilla de belangrijkste semana santa te herbergen. Dat diezelfde heilige week ondertussen is uitgegroeid tot een meer werelds aandoend bacchanaal waarbij de kerkmuren menigmaal dienst doen als urinoir en de over-nachtingsmogelijkheden schromelijk tekortschieten, leidt niet bij iedereen tot evenveel tevredenheid. Het wijst wel op een zekere aantrekkings-kracht die een aanzet kan zijn voor het ontwikkelen van een iets verder kijkend en meer gediversifiëerd toe-ristisch beleid in ‘de stad van de 33 kerken’.

Vandaag is Ayacucho nauwelijks terug te vinden op de toeristische route. De stad is moeilijk te bereiken, en werd in de jaren ’80 en ’90 ge-teisterd door bloedige confrontaties tussen het leger en het lichtend pad. Een verleden dat terzelfdertijd echter ook mogelijkheden biedt voor de toe-komst. Tijdens ons verblijf werden we geregeld opgeschrikt door ontploffin-gen op het centrale plein. Deze keer als geluidsdecor voor één van de tal-loze verfilmingen van deze donkere bladzijden uit de geschiedenis van de streek.

Geruggesteund door het Projecten-fonds – een samenwerkingsverband tussen Karavaan, Joker en Livingsto-ne Dialoog – , Dircetur, de regionale Kamer van Koophandel en Toerisme en extra aangemoedigd door de hartelijke ontvangst van Pauline en haar team in het lokale ViaVia-café, togen we aan de slag. ‘Como ser un guía exitoso en un mundo globa-lizado’: een voltijdse workshop over

“Quinua betekent voor Zuid-Amerika wat Waterloo is voor Europa; ligt ook hier een internationale hit in het verschiet?”

Foto

’s: G

eert

Bae

tens

t

16

hoe je als gids succesvol kan zijn in een geglobaliseerde wereld. Met 21 ‘studenten’ afkomstig uit toerisme-opleidingen, plaatselijk bestuur en lokale reisagentschappen werkten we gedurende 6 dagen rond thema’s als verhalen vertellen, presentatie-technieken, ervaringen uitwisselen, duurzaamheid, het profiel van de (westerse) toerist en het praktisch en inhoudelijk organiseren van gids-tours.

Door een hittegolf was het soms be-dwelmend warm in ons leslokaal; ge-animeerde discussies en de warmte van de projector deden de tempe-raturen nog hoger oplopen. Met in-teractie en animatie prikkelden we ons publiek dat geïnteresseerd en enthousiast opging in onze verhalen. Alle clichés over de Peruaanse stipt-heid ten spijt, begon elke lesdag bin-nen het academisch kwartiertje. De slotceremonie, doordrenkt met pisco sour, annex toespraken en maal-tijd werd afgesloten met de obligate groepsfoto. Zelfs na enkele begeleide groepsreizen door Peru, hebben we ons nooit zo verbonden gevoeld met het land en zijn inwoners.

Op onze laatste dag in Ayacucho, verraste een van de cursisten ons met een bezoek aan een nagenoeg onbereikbaar dorpje, verscholen in de Andes. We werden er door een in-digena (of plaatselijke bewoner) ont-vangen met papas con queso. Aard-appels in de schil, pas gekookt op een houtvuurtje in het uit opeenge-stapelde stenen opgetrokken hutje, met een stukje kaas, rechtstreeks af-komstig van de in totale vrijheid rond-wandelende veestapel. Het voelde aan als een feestmaaltijd. Met lichte weemoed verlieten we Ayacucho.

Links: • www.karavaan.be• www.joker.be• www.lsdialoog.com• www.viaviacafe.com/nl/

ayacucho• www.dirceturayacucho.gob.pe

Alle clichés over de Peruaanse stiptheid ten spijt, begon elke lesdag binnen het academisch kwartiertje.

17

No ricecooker for you...

In 2006 is de lijst met verzuchtingen van de Cubanen enorm. Raúl Castro, toen nog president ad-interim, riep de Cubanen op om in brede discus-sierondes de belangrijkste problemen in kaart te brengen waarmee ze in Cuba geconfronteerd worden. Naar verluid zijn er 1,3 miljoen voorstellen van burgers die een andere aanpak wensen.

Een grote bron van frustratie voor veel Cubanen is de beperkte toegang tot consumptiegoederen. Zo is het tot in 2008 voor particulieren verboden om bepaalde elektrische toestellen zoals een computer of een rijstkoker te ko-pen. In het kader van energiebespa-

ringen werd de beschikbaarheid van deze producten beperkt tot bedrijven en sociale instellingen. Bovendien kunnen particulieren voor veel pro-ducten die wel te koop worden aan-geboden niet betalen in hun eigen munt: de Cubaanse peso, maar heb-ben ze daarvoor een andere munt nodig: de convertible. Deze laatste is moeilijk te verkrijgen als je niet in de toerismesector werkt of geen finan-ciële steun van familie uit het buiten-land krijgt.

Juan, leraar in het lager onderwijs uit Baracoa: “Ik begrijp niet waarom ik, geboren en getogen in Cuba, dat mooie T-shirt niet kan kopen in Cu-baanse peso’s. Ik moet op de een of andere manier aan convertibles zien

te geraken, anders geen T-shirt of een rommelexemplaar voor mij.”

Sinds 2008 zijn de mogelijkheden van Cubanen om consumptiegoederen te kopen vergroot. De aankoop van elektrische toestellen is toegestaan en meer goederen zijn terug beschik-baar in Cubaans peso. Dat betekent niet dat het nu gemakkelijk is voor Cubanen om deze goederen te ko-

De laatste maanden en jaren verschenen er regelmatig berichten over het communistische Cuba die we helemaal niet verwachten te horen uit dit land. In 2008 stond de Cubaanse over-heid de verkoop van elektrische toestellen aan particulieren toe. Een computer kopen bijvoor-beeld was daarvoor enkel mogelijk voor bedrijven en buitenlanders. Sinds dat moment haalt Cuba op regelmatige basis de internationale pers met maatregelen die hun burgers meer vrijheden geven. Daartegenover staan maatregelen die de (sociale) bescherming van diezelfde burgers lijken aan te tasten. Maar liefst 500 000 ambtenaren zullen in de nabije toekomst hun heil in de privé sector moeten zoeken en de voedselsubsidies worden ook al afgeschaft. Schuift Cuba stilaan op naar het door haar overheid zo verfoeide kapitalisme?

cubA librE...

AcTuA

Cuba op weg naar kapitalisme?

door Carla Borgmans

Geboren en getogen Cubanen moeten op de een of andere manier aan convertibles als ze mooie en degelijke spullen willen.

Foto

: Les

lie B

osse

ler

18

pen. Door economische en organisa-torische problemen en door het em-bargo van de Verenigde Staten, blijft de voorraad goederen beperkt. En de prijzen zijn even hoog gebleven.

Toeristen staan boven Cubanen

De laatste 15 jaar heeft Cuba samen met buitenlandse partners veel ge-investeerd in toeristische infrastruc-tuur. Toerisme is dan ook een van de belangrijkste inkomstenbronnen voor het land. Vooral aan de schitterende stranden werden heel chique hotels gebouwd. Voor de doorsnee Cubaan echter, zijn deze stranden en hotels verboden terrein, voorbehouden aan de buitenlandse toeristen. De toeris-ten kunnen zich trouwens verplaat-sen in luxebussen, waar het voor de Cubanen aanschuiven geblazen is voor een plaatsje op een tweede-handse bus van De Lijn.

Loly, baat een Casa Particular uit in Havana: “Soms nodigen mijn buiten-landse gasten mij uit om mee naar een van onze mooie stranden te trek-ken. Ik moet altijd weigeren, want ik mag als Cubaanse de hotels daar niet betreden. Dat is echt vernede-rend.”

Nu krijgen Cubanen terug toegang tot de strandhotels die daarvoor voorbehouden waren voor de toeris-ten. Dat wil zeggen, in principe, want maar weinig Cubanen kunnen een verblijf in zo een hotel betalen. Het openbaar vervoer is gelukkig nog wel heel goedkoop. En het is meegeno-men dat de gehate camellos, trucks met twee bulten die wel héél veel Cubanen kunnen vervoeren, werden afgeschaft. Bovendien is er de laatste jaren veel geïnvesteerd in nieuwe Chi-nese bussen die worden ingezet voor het regulier openbaar vervoer.

Economische hervormingen zorgen voor spanning

Bovenstaande vrijheden betekenen heel wat voor veel Cubanen, maar hun eigen financiële situatie is voor de meeste mensen een grotere zorg. De

officiële lonen en de voedselrantsoe-nen in de vorm van la libreta (het rant-soenboekje) volstaan amper om aan de aller-noodzakelijkste basisbehoef-ten te voldoen. De drang of dwang om op een of andere manier aan extra convertibles te geraken is heel groot. Sommige Cubanen slagen hier relatief gemakkelijk in door bijdragen van familie uit het buitenland of door een baan te vinden in de toeristische sector. Anderen moeten heel wat vin-dingrijkheid aan de dag leggen om een extra cent te verdienen. Onder andere corruptie en prostitutie zijn grote problemen in Cuba.

Ricardo, historiador (geschiedschrij-ver) in Viñales: “Het vriendje van mijn dochter Aurélie (16) is student geneeskunde. Maar hij kan haar niet trakteren op een avondje salsa-dansen in de plaatselijke casa de la musica. Hij kan de inkom van 1 con-vertible per persoon niet betalen. Een meisje dat met een toerist meegaat, wordt getrakteerd en krijgt dikwijls nog cadeaus ook. Dat is het grootste probleem in Viñales.”

De economische problemen in Cuba zijn niet gering. Nog steeds kampt Cuba met het embargo opgelegd door de Verenigde Staten. Maar er zijn ook veel problemen met interne zaken. De lage productiviteit in de landbouw en andere sectoren is er eentje van. De te lage lonen een an-dere. En corruptie werd al de groot-ste bedreiging voor de Cubaanse re-volutie genoemd.

De noodzakelijke hervormingen for-muleren om het hoofd te bieden aan deze problemen was de opdracht van het congres van de Communisti-sche Partij van Cuba, het eerste sinds 1997, in april vorig jaar. Het resultaat is in Cuba onderwerp van heel wat enthousiasme en hoop, maar ook van spanning, twijfel en wantrouwen. Dit zijn de belangrijkste hervormingen op een rijtje:

• In de nabije toekomst verdwijnen geleidelijk 500 000 banen in de overheidssector. Om dit banen-verlies op te vangen, worden de mogelijkheden in de privésector uitgebreid. Sinds de jaren ’90 kun-nen Cubanen voor een beperkt aantal beroepen zelfstandig aan de slag. Een casa particular (een B&B op zijn Cubaans) uitbaten is daarvan een van de populairste. Vanaf 1 januari 2011 kan men een

hele lijst van extra beroepen, die voorheen in overheidsdienst of in het zwart werden uitgeoefend, als zelfstandige beoefenen: kapper, elektricien, loodgieter, uitbater eet- en drinkgelegenheden, etc. Als zelfstandige zal je vanaf nu ook personeel kunnen aannemen dat niet tot je familie behoort. In maart 2011 alleen reikte de Cu-baanse overheid al 180 000 ver-gunningen voor zelfstandigen uit.

Rafaël, uitbater van een Casa Parti-cular, Trinidad. “Ik begin naast mijn casa particular die ik al lang uitbaat een paladar (klein restaurant) in het huis van de familie van mijn vrouw.

De prachtige Cubaanse stranden waren lange tijd verbonden terrein voor de lokale bevolking.

Foto: Dirk Boeykens

Foto: Dirk Boeykens

Foto: Dirk Boeykens

19

We zullen veel werk hebben als we deze twee zaken combineren en ex-tra personeel aannemen. Ik wacht niet op 1 januari 2011 om te begin-nen, elke voorsprong op de anderen is belangrijk.”

• Werken in de landbouwsector wordt aantrekkelijker gemaakt. Door het oprichten van coöpera-ties te promoten en het toelaten van rechtstreekse verkoop van landbouwer aan de klant hoopt men het beroep lucratiever te ma-ken en de productie te verhogen. De overheid werkt aan een sys-teem van leningen om mensen op weg te helpen met het opstarten van hun eigen zaak.

Jorge, informaticus, Santo Domingo: “De hervormingen zijn een middel van de overheid om van ons allemaal landbouwers te maken. En wat zal er gebeuren als we geld lenen en niet kunnen terugbetalen?”

• De voedselrantsoenen in de vorm van la libreta worden geleidelijk afgeschaft. Enkel mensen die het echt nodig hebben, zullen van subsidies kunnen genieten. Men rekent op loonsverhogingen door de productieverbetering om dit op te vangen.

Al deze maatregelen lijken te wijzen op een veranderde houding ten op-

zichte van de kapitalistische prin-cipes. Uit het Congres blijkt echter dat solidariteit en sociale verworven-heden erg belangrijk blijven en het verdedigen waard zijn. De Cubaanse overheid wil door de hervormingen economische ruimte creëren om voor zijn basisprincipes te blijven gaan. Daarom zullen Cubanen die zelfstan-dig werken heel wat belastingen en sociale bijdragen betalen. Cubanen die betrapt worden op het werken als zelfstandige zonder vergunning, in het zwart dus, zullen zwaar beboet worden. Er wordt ook een tandje bij gestoken om corruptie tegen te gaan met de oprichting van een overheids-organisatie die met de controle wordt belast.

De hervormingsmaatregelen zullen geleidelijk aan worden ingevoerd om de Cubanen tijd te geven om aan de nieuwe situatie te wennen. Hopelijk geven ze hen de kans om meer greep te krijgen op hun eigen levenssituatie en die te verbeteren.

Jorge, informaticus, Santo Domingo: “De hervormingen zijn een middel van de overheid om van ons allemaal landbouwers te maken. En wat zal er gebeuren als we geld lenen en niet kunnen terugbetalen?”

Foto: Jan Van Nieuwkerke

Foto: Jo Maris

20Foto’s: Randy Bayne, Nasser Nouri en Sara Hassan

Wat verandert er nu voor toeristen?

1. Het straatbeeld in Cuba: tot voor kort waren er niet zoveel plaat-sen waar je op straat terecht kon om iets te kopen. Een pizza, een ijsje of een sapje. En dan had je het wel zo ongeveer gehad. Drank- en eetgelegenheden zijn erg populair bij de nieuwe zelf-standigen. Maar sommigen zijn origineler en starten met een bloemenzaakje of een standje met batterijen of onderdelen. Het straatbeeld zal er binnenkort allicht anders, levendiger uitzien.

2. Als toerist zal je meer diensten en producten kunnen kopen van zelfstandigen dan voorheen. De keuze aan casas particulares en eetgelegenheden bij zelfstandi-gen zal groter zijn. Landbouwers en andere zelfstandigen zullen op legale wijze producten aan toeristen mogen verkopen. Meer kansen dus om de lokale bevol-king te steunen tijdens onze rei-zen. En het toffe contact gooien Cubanen er gratis bij natuurlijk.

3. Meer efficiëntie en minder bu-reaucratie door decentralisering. Op korte termijn durven we er

niet op te hopen, maar op iets langere termijn kan een en ander vlotter verlopen. Het aantal re-gels waar je nu tegenaan loopt in Cuba kan tellen. Hoewel, de ambachtelijke manier om een busticket te fabriceren een be-leving is die je niet wilt missen. Benodigdheden: een telefoon om toestemming te vragen, een wel heel oude kassa, verschil-lende stempels en minstens drie bevoegde ambtenaren.

4. Goed opletten in welke munt je betaalt, Cubaanse ’s of conver-tibles. Het is niet altijd duidelijk in welke munt je voor de nieuwe diensten of beschikbare produc-ten moet betalen. Een gouden tip: bij twijfel tover je Cubaanse peso’s tevoorschijn, als het niet goed is, zal je het snel merken.

filMvoorsTElling

Foto: Caroline Rosseel

21

boEKrEcEnsiE

Tijdens zijn fietstocht krijgt Frank Van Rijn af te rekenen met ruwe wegen, hoge bergpassen, gammele fiets-velgen die net veel meer waard zijn, mieren in de tent, koude nachten in de Andes en klamme in het Amazo-negebied.

Een reis vol tegenstellingen en avon-turen. De schrijver fietste door Ve-nezuela, Colombia, Ecuador, Peru, Bolivia, Argentinië, Paraguay en Bra-zilië. Jammer maar helaas: je kan nooit alles bezichtigen en doen wat

je je vooraf had voorgenomen. Dat ervaarde Van Rijn ook. Na afloop van zijn innemende fietstocht bleven er naast de herinneringen ook nog eens heel wat redenen over om terug te keren naar Zuid-Amerika. Dit was trouwens zijn tweede fietstocht door dit continent.

Dankzij de nodige humor en zelfspot is het een vlot leesbaar boek. Bin-nenin vind je ook verschillende route-kaarten terug.

DE rEvAncHE vAn DE AnDEs Duizend-en-één redenen om terug te gaan naar Zuid-AmerikaFrank van Rijn

26 000 kilometer fietste Frank Van Rijn bij elkaar tijdens zijn 10 maand durende reis door Zuid-Amerika. Nog niet overtuigd om te vertrekken naar dit fascinerende continent? De schrijver geeft je alvast redenen genoeg...

Wil jij ook graag deel uitmaken van onze club? Dat kan heel eenvoudig door het formulier op www.karavaan.be (Lid wor-den) in te vullen en € 12,5 te storten. Dan sturen wij je Karavaanlidkaart naar jou toe. Lid ben je gedurende een kalen-derjaar (van 1 januari tot 31 december).

Ook kan je als lid van Karavaan genieten van enkele voordelen:

> 20% korting op alle Karavaanactivi-teiten

> 10% korting op de aangekochte blogspace bij TangaTanga, de ge-bruiksvriendelijkste aller travel blogs

> 10% korting bij De Wandelstok (Vrij-willigersstraat 12, Beerse) een winkel waar je terecht kan voor allerlei buitensportartikelen

> 10% korting op elk boekje van TE GAST IN. Deze landenreisboekjes laten je kennis maken met het echte leven in een bepaald land.

> 10% korting in 4 (reis)boek-handels (op vertoon van lidkaart)

- Atlas & Zanzibar (Kortrijksesteen-weg 19, Gent of Kortrijksesteen-weg 1036, Sint-Denijs-Westrem)

- Standaard Boekhandel, filiaal Meirbrug 2, reisboekenafdeling (Antwerpen)

- Black Label (Welvaartstraat 61, Boechout)

- Altiplanobooks (Bagattenstraat 5, Gent)

> 5% korting bij boekhandel De Groene Waterman (op vertoon van lidkaart)

lEDEnvoorDEElKaravaan is een boeiende vereniging waar reislustigen elkaar vinden. Naast onze twee-jarige opleiding reisbegeleider bieden wij ook een ruim aanbod aan van (inter)culturele activiteiten en minitrips.

Heb je zin om nog meer edities van ons magazine te ontvan-gen? Vernieuw dan zeker je lidmaat-schap! Je ontvangt in 2012 dan nog 4 keer De Karavaan in je brievenbus.

Dit boek is oa. verkrijgbaar bij Altiplanobooks (Bagattenstraat 5 in Gent of www.altiplano-books.be). Ook in de infotheek van Karavaan (Mechelen) is dit boek beschikbaar.

22

Reisverhaal in Beeld:

ovErlAnD liMA - buEnos AirEs

De Overland Peru, Bolivië en Argentinië is een zeer afwis-selende reis met een evenwichtige combinatie van natuur, actie en cultuur. “We doorkruisten o.a. woestijn, hoogvlak-tes, meren, zoutvlaktes en moerasgebieden. De lange af-standen werden overbrugd met verschillende soorten van openbaar vervoer en afgewisseld met activiteiten als paard-rijden, raften, bungeespringen en mountainbiken,” getuigt reisbegeleidster Hyo Mee Duerinck.

“Latijns-Amerika is rijk aan vele culturen en heeft een inte-ressante geschiedenis. Dankzij deze reis krijg je de moge-lijkheid om kennis te maken de diverse keukens en interes-sante dranken van deze landen. Het is een zware reis, maar voor zij die daarvoor niet terugdeinzen is het een onverge-telijke ervaring.”

rEisvErHAAl

Foto’s en tekst: Hyo Mee Duerinck

Tijdens een fietstocht door het platteland in de om-geving van Arequipa konden we de Misti vulkaan bewonderen.

Met een sport-vliegtuigje vlo-gen we over de Nazcalijnen. De functie en het verhaal achter deze immense geogliefen zijn nog steeds een raadsel. Door-dat dit een van de droogste gebieden op aarde is, het er bijna altijd windstil is en er vrijwel geen regen valt, bleven de lijnen duizenden jaren bewaard.

In Latijns-Ameri-ka worden in het algemeen drie soorten lama’s onderscheiden: alpacas, vicuñas en guanacos. De laatste twee leven in het wild. De guanaco is de grootste van de twee wilde lamasoorten.

Mummies van de Nazca-cultuur worden tentoon-gesteld op de archeologische begraafplaats Chauchilla. Ze bleven goed bewaard door het droge klimaat.

Tijdens de tweedaagse tocht doorheen de Colca Canyon genoten we van de schoonheid van de natuur.

23

oproEp:Wil jij ook graag jouw fantastische reis

voorstellen aan de hand van adem-

benemende foto’s? Stuur een mailtje

naar sarah.trappeniers@karavaan.be en

wie weet sta jij in een volgende editie

van De Karavaan.

La Paz is gelegen in een kloof. Op de helling ligt El Alto. In te-genstelling tot vele steden bevinden de armere wijken zich op de hoger gelegen gebieden en niet op de lager gelegen delen.

Deze poppen vind je in El Alto. Zij geven aan dat de gemeenschap gerechtigheid in eigen handen neemt.

We verkenden elk wandelpad zodat we de machtige Iguazu watervallen vanuit alle moge-lijke hoeken konden bewonderen.

We wisselden geregeld van vervoers-middel: boten, dag- en nachtbussen, jeeps, pick-ups, vliegtuig, trein, moto-taxis, tricycles, etc...

In Esteros del Iberá vonden we het grootste knaagdier ter wereld: de Capibara.

De afdaling langs El Camino de la Muerte was een fantastische ervaring én een adrenalinekick. Deze weg van La Paz naar Coroico staat ook be-kend als ‘World’s Most Dangerous Road’.

oproEp:Wil jij ook graag jouw fantastische reis

voorstellen aan de hand van adembenemende

foto’s? Stuur een mailtje naar

sarah.trappeniers@karavaan.be en wie weet

sta jij in een volgende editie van De Karavaan.

Geen Argentinië zonder tango, maar dit is niet het enige dat het straatbeeld opfleurt. De architec-tuur, kleurspelingen, gezellige ter-rassen en marktjes dragen bij aan de charmes van Buenos Aires, een stad met vele facetten.

Op de heksenmarkt vind je gedroogde lamafoetussen. Ze zouden de boze geesten buiten hou-den als je ze onder je huis begraafd.

Door de sneeuw en regen was de zoutvlakte van Salar de Uy-uni bedekt met water. Dit gaf prachtige weerspiegelingen. Eén van de deelnemers vond dit de mooiste plek ter wereld.

24

Top 10

De nationale parken in Zuid-Amerika, met uitzondering van be-kende natuurgebieden als Torres del Paine in Chili, worden nog maar mondjesmaat bezocht door Europese toeristen. Juist de minder bekende parken hebben veel prachtigs te bieden: van vulkanen tot gletsjers, van regenwouden tot bergtoppen met eeuwige sneeuw en van watervallen tot diepe kloven. Droom weg bij onze top tien van de mooiste natuurparken in Zuid-Amerika.

Top 10 nATuurpArKEn vAn zuiD-AMEriKA

door Sarah Trappeniers

Natural los Nevados (Colombia)

De vulkaan Nevado del Ruiz valt met zijn hoogte van 5 300 meter meteen op in dit nationaal park. Natural los Nevados is gelegen in het Colombi-aans gedeelte van de Andes en is 58 300 hectare groot.

Canaima (Venezuela)

In het zuidwesten van Venezuela ligt Canaima National Park. Het strekt zich over een gebied van 30 000 km² (zo groot als België!) en daardoor is dit het 2de grootste park van het land. In 1994 werd het park toegevoegd aan de UNESCO-lijst van werelderf-goed.

Cotopaxi (Ecuador)

Cotopaxi dankt zijn naam aan de pro-vincie waarin het gelegen is én aan de vulkaan Cotopaxi middenin het park. Het is een van de hoogst actieve vul-kanen ter wereld. In het Quichua be-tekent het woord Cotopaxi “Nek van de Maan”.

Chapada dos Veadeiros (Brazilië)

Hier vind je onder andere prachtige bergen, rivieren en watervallen. In de 65 515 hectare dat het park groot is vind je meer dan honderd verschil-lende soorten planten en vogels. Vol-gens NASA is Chapada dos veadei-ros de helderste plek op aarde dat je kan zien vanuit de ruimte.

Chapada Diamantina (Brazilië)

Het park strekt zich uit over een op-pervlakte van 154 000 hectare en bestaat onder meer uit tropische bossen, een meer van 60 meter diep gelegen in een grot en de 80 meter hoge waterval Cachoeira da Fumaça.

Madidi (Bolivia)

Madidi maakt deel uit van een van de grootst beschermde gebieden ter wereld. Het is gelegen langs het bek-ken van de Amazonerivier en is 18 958 km² groot.

10

7

9

6

8

5

25

Manù (Peru)

Met een oppervlakte van 15 328 km² is dit het grootste natuurreservaat van Peru. Het park is gelegen op een hoogte van 150 tot ruim 4 000 meter boven zeeniveau. Daardoor zijn haast alle ecologische zones van Peru in het park vertegenwoordigd en kent het een zeer uitgebreide en gevari-eerde flora en fauna.

Lauca (Chili)

Het park is gelegen in het hoge noorden van Chili. Je vindt er meer dan 140 vogelsoorten terug en 400 plantensoorten. Ook hier vind je een actieve vulkaan: de Cerro Acotango. Wanneer hij laatst is uitgebarsten is echter onbekend...

Los Glaciares (Argentinïe)

Nationaal park Los Glaciares dankt zijn naam aan het feit dat er zich verschillende gletsjers in dit gebied bevinden. 30 procent van dit park bestaat uit een ijsvlakte, de grootste buiten Antarctica.

Torres del Paine (Chili)

Het parkt, gelegen in het zuiden van Chili, bestaat uit bergen, gletsjers, meren en rivieren. Torres de Paine werd in 1959 opgericht als Parque Nacional de Turismo Lago Grey en kreeg zijn huidige naam in 1970. Het park is in 1978 door UNESCO aange-wezen als World Biosphere Reserve.

Het nationale park heeft een opper-vlakte van circa 2 400 km² en is een populaire wandelbestemming. Er zijn duidelijk gemarkeerde wandelpaden en vele refugios (overnachtingsplaat-sen). Er is onder meer de populaire “W”-route van circa vijf dagen of een volledige trek van 8-9 dagen. Wan-delaars mogen niet van de paden af-gaan. Kamperen is alleen toegestaan op bepaalde campings.

4 3 2

1

26

Tinne is een ervaren reisbegeleidster en tevens product manager van Joker voor alle reizen naar dit swingende continent.

joKEr

Van waar je voorliefde voor La-tijns-Amerika?Wanneer mijn papa terug kwam van één van zijn vele reizen naar Zuid-Amerika, hing ik als kind aan zijn lip-pen. Toen moet het latino-virus mij al gebeten hebben. Nu laten de geur van versgebakken empanadas, het ritme van de sensuele merengue en de gastvrije mensen mij nooit meer los. Niet dat ik dat erg vind (lacht).

Toen er bij Joker een job vrij kwam als product manager, was voor mij de beslissing wel heel snel genomen. Naast mijn liefde voor Latijns-Ameri-ka, reis ik ook graag op een actieve manier dus werken voor Joker is me eigenlijk op het lijf geschreven.

Hoe actief zijn de reizen van Jo-ker eigenlijk?Een Joker-reis beleven is tijd maken

voor actie: je trekt er te voet op uit, met de fiets, de kano, te paard, … Je longen gaan open en je ogen zijn op de omgeving gericht. Een nor-male conditie is vereist. Fysiek afzien is nooit een doel op zich, maar soms moet je net iets meer moeite doen om op een fantastische plek te geraken. Door de hoogte in het Andesgeberg-te, het tropische klimaat, de primitie-ve omstandigheden in het Amazone regenwoud, moeilijk toegankelijke gebieden of veeleisende activiteiten kunnen sommige reizen zwaarder zijn. Voor die programma’s heb je dan wel een uitstekende lichamelijke con-ditie nodig. In de praktische infofiche die je bij elke reis vindt, lees je alles over de moeilijkheidsgraad van elke bestemming.

Het leuke is dat je veel unieke uitstap-pen kan maken omdat je bij Joker reist in een kleine groep.

Reis je altijd in een kleine groep?De groepen variëren van vijf tot maxi-maal dertien personen: groot genoeg om nieuwe mensen te leren kennen, voldoende klein om je tussen de lo-kale bevolking te mengen en van onverwachte toevalligheden te genie-ten. Voor de meeste reizigers is pre-cies de groep een meerwaarde als je met Joker op reis gaat. Maar geen nood, je geniet voldoende vrijheid om als individu je eigen reiservaring te bepalen.

Hoe oud zijn de deelnemers op een Joker-reis?Negentig procent van de deelnemers van Joker Avontuur is tussen 20 en 40 jaar oud. De meesten schrijven zich individueel in – Joker rekentnooit singletoeslagen aan – en ieder-een is Nederlandstalig.

Wie liever met leeftijdsgenoten op reis gaat, kan opteren voor de reizen van Go-26 (voor jongeren tussen 18 en 26 jaar) en van Kaap 46 (voor ac-tieve 46-plussers).

Wat moet ik mij voorstellen van het comfort van logies in Latijns-Amerika? Het comfort is eenvoudig. Meestal logeer je in kleine hotels of pensions. Eten doe je in plaatselijke restaurant-jes. Soms logeer je zelfs bij de men-sen thuis. Je schuift mee aan tafel en je neemt even deel aan hun leven. Je zult zien, deze momenten behoren vast en zeker tot de hoogtepunten van je reis! Tijdens een aantal reizen, zoals het noorden van Peru kampeer je, maar dat staat altijd duidelijk ver-meld in de reisbeschrijving.

Kan je ons enkele voorbeelden geven van leuke overnachting-plaatsen?In Cuba logeren we in de typische ‘Casas particulares’, met andere woorden we huren kamers bij een Cubaans gezin. Dit is echt de beste manier om het alledaagse leven mee te maken.

In het noorden van Argentinië verblij-ven we enkele dagen in een authen-tieke ‘Estancia’. Noem het gerust een grote ranch, waar je de dag door-brengt tussen de paarden, het vee en de stoere Argentijnse cowboys, de gauchos.

Op verschillende plaatsen loge-ren we ook in de ViaVia Joker Reiscafé’s. Klinkt goed, maar hoe overnacht je in een reiscafé?De ViaVia Joker Reiscafés zijn ont-moetingsplaatsen voor reizigers, maar ook de lokale bevolking vindt

door Jeroen Vincken

“EEn joKErrEis is TijD MAKEn voor AcTiE”Gezellig in het najaarszonnetje geniet ik samen met Tinne Daems (28) van een heerlijk glas rode wijn uit Mendoza (een Malbec, voor de kenners). We bladeren door de nieuwe Joker-groepsreizen naar Latijns-Amerika. Terwijl ze met haar aanstekelijke uitleg alles wat tussen Ushuaia en de Texaanse grens ligt tot de verbeelding laat spreken, probeer ik een antwoord te formuleren op de vraag: wat zit ik hier te doen in België?

27

haar weg er naartoe. Je kunt er eten, iets drinken, toeristische informatie verzamelen, lokale projecten bezoe-ken, kunstwerken bewonderen ... en in de meeste kan je ook overnachten. Niet aan de toog, maar in verzorgde kamers. Vorming en werkgelegen-heid voor de lokale bevolking staan er altijd centraal, geen wonder dat ze tot dezelfde familie behoren als Joker! Op dit moment zijn er 6 ViaVia’s in Zuid-Amerika: Copán (Honduras), León (Nicaragua), Buenos Aires (Ar-gentinië), Ayacucho (Peru), Tonsupa (Ecuador) en Valparaíso (Chili).

Wat is er nieuw in het aanbod naar Latijns-Amerika in 2012? We proberen bij Joker constant ons aanbod te vernieuwen en te verrui-men. Nieuw dit jaar is een combina-tiereis naar Argentinië, Chili en Boli-via. Je vindt ze in de brochure Joker Avontuur. Voor jongeren van 18 tot 26 voorzien we een actieve reis naar

Patagonië en de actieve 46-plussers van Kaap 46 krijgt een uitzonderlijk mooi deel van Brazilië voorgescho-teld.

Wat zijn jouw favoriete reizen?De jongerenreis naar Costa Rica en

Nicaragua. Een reis door twee lan-den met het openbaar vervoer, dat is al een avontuur op zich. Bereid je voor op een combinatie van over-weldigende jungle en machtige vul-kanen. Costa Rica en Nicaragua zijn ware toppers voor natuurliefhebbers. Je mag rekenen op een hartelijk ont-vangst in het ViaVia Joker reiscafé in Leon, de voormalige hoofdstad van Nicaragua.

Naast een exploratiereis naar Bolivia is er sinds vorig jaar ook een expe-ditie. Dit is echt een pareltje. Een combinatie van een jungletocht en een zware meerdaagse trekking door de Andes, zonder comfort! Niet voor groentjes dus, wel ideaal voor ge-spierde kuiten. Tussendoor blazen we uit aan het Titicacameer.

Ook Colombia krijgt een erg eervolle vermelding.

Colombia? Is dat wel veilig?De reis ‘Bestemming Onbekend’ van 2010 ging naar Colombia. Vervolgens trokken in 2011 twee groepen naar ginder. Ze kwamen allen enthousiast en springlevend terug (lacht). Enkel wie er al eens geweest is, weet dat dit de ongekende parel van Latijns-Amerika is met een mix van koloniale steden en een zeer gevarieerde na-tuur. Aangezien het reisadvies voor Colombia weer gunstig is, mag deze bestemming niet ontbreken bij Joker. Het enige risico verbonden aan deze reis: niet meer naar huis willen gaan.

Mag ik je bedanken voor dit leuke gesprek.The pleasure was mine! Salud! (lees: gezondheid, proost, santé)

Foto boven: Kleurrijke stoffen in Peru - Foto onder: Op pad in Argentinië

Straatbeeld in Colombia

Foto: Mieke Batjoens

Foto: Tom Van Canneyt

Foto: Stefaan Cnapelinckx

28

Boek van maandag 02/01 tot dinsdag 31/01 2012

de goedkoopste vliegtickets

Joker Vroegboekactie

Vroegboekers krijgen ook korting op hotels, huurwagens, reizen in internationale groep en individuele Joker-reizen

Vlieg goedkoop naar meerdan 500 bestemmingen

Aanbod online vanaf

2 januari 2012 op

www.joker.be/vlu

chten

Ad Vroegboek-Grande203x280 DEC 2011.indd 1 1/12/11 15:00