De dansreceptieve ontwikkeling

Ontwikkelingspsychologie

• Bestudeert de veranderingen in de ontwikkeling van de mens.

• Die veranderingen doen zich voor als een opeenvolging van samenhangende verschijnselen die vaak in elke leeftijdsfase verschillend zijn.

• De ontwikkeling komt tot stand door drie factoren: . groei (fysiek). rijping. leren.

Genetisch structuralisme(constructivisme)

• Ontwikkeling komt tot stand door het vormen van ervaringsstructuren.

• Verloopt via verschillende stadia, in een bepaalde volgorde.

• Elk stadium impliceert de voorgaande stadia.

• Niet strikt aan leeftijd gebonden

Ontwikkelingspsychologische uitwerkingen

• Jean Piaget: de cognitieve ontwikkeling.

• Lawrence Kohlberg: de morele ontwikkeling.

• Michael Parsons: de ontwikkeling van het esthetisch oordelen.

De stadia van Piaget

• 1. De sensomotorische fase (tot ongeveer 2 jaar)

• 2. pre-operationele fase (tot ongeveer 7 jaar)

• 3. concreet operationele fase(tot ongeveer 11-12 jaar)

• 4. formeel operationele fase (vanaf ongeveer 13 jaar)

Symbolen

Michael Parsons

‘How we understand art’

• Ontwikkeling van het esthetisch oordelen.

• Onderzoek onder honderden proefpersonen, van kleuters tot kunstexperts.

• Interviews over beeldende kunst.

Opeenvolgende stadia

• Mede gevormd door sociale processen.

• Van egocentrisch conventioneelautonoom.

• Ieder volgens stadium levert meer adequate oordelen op.

Frans Hals ‘Malle Babbe’

De stadia van Parsons

• 1. Het associatieve stadium(ongeveer 3 tot 5 jaar)

• 2. Het mimetische stadiuma. Schematisch realisme (tot ongeveer 7 jaar)b. Fotografisch realisme (tot ongeveer 9 jaar)

De stadia van Parsons

• 3. Het expressieve stadium(tot ongeveer 12 jaar)

• 4. Het formele stadium(vanaf ongeveer 12 jaar)

• 5. Het interpretatieve stadium(Vanaf ongeveer 16 jaar)

Overzicht Piaget en Parsons

Piaget: cognitief

• pre-operationeel(tot ± 7 jaar)

• concreet operationeel (tot ± 11-12 jaar)

• formeel operationeel (vanaf ± 11-12 jaar)

Parsons: esthetisch

• associatiefmimetisch 1

• mimetisch 2 expressief

• formeel

• Interpretatief(vanaf ± 16 jaar)

De dansreceptieve ontwikkeling

• Voorop staat dat het gaat om een theoretisch construct: we schetsen de mogelijke ontwikkeling.

• Daarbij gaan we er vanuit dat kinderen de mogelijkheden aangereikt krijgen om (dans)ervaringsstructuren te construeren.

Voorstellingen tijdens Stiltefestival

Deliriums of paper Carrousels des moutons

1. Imitatief/zintuiglijk (tot ongeveer 7 jaar)

• Het kind vraagt zich niet af wat de bedoeling van de dansers is.

• Kan zich projecteren in herkenbare symbolische figuren.

• Begrijpt het ‘doen alsof’.

• Kan niet goed stapelen in de tijd en kan aangeboden informatie niet goed ordenen.

• Is zintuiglijk ingesteld en geboeid door klank, kleur en dynamiek. Vindt het fijn om mee te dansen.

• Kan eigen oordeel nog niet beargumenteren.

2.Technisch(tot ongeveer 10 jaar)

• Het kind is gericht op het concreet waarneembare. Is ‘realistisch’.

• Heeft moeite met het communicatieve aspect van dans.

• Heeft moeite met analogieen en metaforen.

• Identificatie zal eerder met de danser dan met het personage optreden.

• Is gevoelig voor het ‘spektakel’ in de dans.

• Heeft respect voor de fysieke prestaties van de dansers.

• Decors en kostuums spreken aan als ze vernuftig in elkaar steken en een aanwijsbare functie hebben. `

• Is zich niet bewust van subjectiviteit van het eigen oordeel. ‘Mooi’ en ‘lelijk’ zijn eigenschappen van de dingen.

3. Expressief(tot ongeveer 12 jaar)

• Het kind krijgt inzicht in theater conventies.

• Collectieve symbolen worden herkend, er is besef van subjectieve interpretatie.

• Schrijft intenties toe aan de dansers.

• Zoekt betekenis vooral in relationele en emotionele sfeer.

• Identificeert zich met personages die aansluiten bij rolconcepten.

• Heeft oog voor ordening en structuur.

• Onderscheidt globaal verschillende dansvormen.

• Is gevoelig voor stemming en sfeer die door muziek, decor en aankleding worden opgeroepen.

• Oordeelt op grond van gevoelens die worden opgeroepen.

4. Formeel (tot ongeveer 16 jaar)

• Kan abstracties hanteren en metaforen zowel universeel als subjectief duiden en interpreteren.

• Identificatie en empathie richten zich zowel op de dansers als op personages.

• Heeft respect voor fysieke virtuositeit. Kinesthetische gewaarwording is belangrijk.

• Het medium wordt gezien als drager van de expressie.

• Herkent vormgevingsprincipes.

• Herkent verschillende dansvormen.

• Heeft oog voor de samenhang tussen dans, muziek, decor, belichting.

• Oordeelt op grond van criteria die ontleend zijn aan conventies van de eigen (jongeren)cultuur.

5. Choreologisch(vanaf 16 jaar, volwassenen)

• Alle verworvenheden uit vorige stadia zijn geïntegreerd.

• De voorstelling wordt niet alleen als toeschouwer benaderd, maar men verplaatst zich ook in de rol van de makers.

• Men analyseert de oplossingen die de makers hebben gevonden voor artistieke probleemstellingen.

• Ambachtelijkheid en originaliteit zijn belangrijk.

• Vertaalslag van betekenis naar vorm en omgekeerd wordt getoetst op consistentie en ethische en esthetische principes.

• Niet alleen de choreografie, maar ook de eigen opvattingen en criteria worden ter discussie gesteld.