Cobomail 2006

Project1 17-11-2005 14:48 Pagina 1

Een architect mag best eens wat meer met vuur spelen

Als het om brandwerend glas gaat voelt u zich als archi-tect mogelijk ernstig beknot in uw speelruimte. Terwijlu wat ons betreft juist naar hartelust mag spelenmet vuur en brandveiligheid! Brandwerend glas vanVetrotech Saint-Gobain kent namelijk geen of nauwelijks beperkingen. Het biedt ultieme veiligheid invele gradaties. En kent toepassingsmogelijkheden dieuw stoutste dromen overtreffen.Het is brandwerend op de eerste plaats. Maar naarwens ook uv-bestendig, warmte- en koude-isolerend,

breukbestendig, geluidsisolerend, kogelwerend, kortom,u mag het zeggen.

Bel of e-mail voor alle antwoorden Heeft u vragen over mogelijkheden of toepassingen, belof mail ons dan! Van de belangrijkste brandwerend-glasspecialisten ter wereld mag u immers snel een perfect advies verwachten.Brandwerende beglazing van Vetrotech Saint-Gobain – géén beperkingen

Vetrotech Saint-Gobain Europe BV, Graafschap Hornelaan 196, 6004 HT Weert. Postbus 15, 6000 AA WeertTel. +31 (0)495-57 44 35 • Fax +31 (0)495-57 44 36 • [email protected] • www.vetrotech.com

OVER BRANDWEREND GLAS VAN VETROTECH SAINT-GOBAIN

Aflopend 18-11-2005 15:21 Pagina 30

Cobosystems

3

inhoud

colofon

UITGEVERIJCobosystems N.V.Draaiboomstraat 62160 Wommelgem

Tel.: 0032(0)3 355 10 40Fax. 0032(0)3 355 10 49

e-mail : [email protected] : www.cobosystems.be

ABONNEMENTEN EN [email protected] De WachterTel.: 0032(0)3 355 10 [email protected]

VERANTWOORDELIJKE UITGEVERArend Jan Kornet

COMMERCIELE DIRECTIEPaul KamerbeekTel.: 0032(0)495 23 24 64

SALESEddy DeschutereTel.: 0032(0)495 23 24 84Debby WertsTel.: 0032(0)3 355 10 44

REDACTIEing. Ludo Vanroyarch. Yves Van Vaerenbergharch. Daniël Simar

VORMGEVINGIvo Koschak

DRUKThieme, Nijmegen - Nederland

Cobomail krijgt steeds meer de allures van eenbouwmagazine…Mede dank zij de “support” van onze collega’s van“Stedebouw en Architectuur”

Dat esthetiek en kwalitatieve(bouw)techniek perfectkunnen samengaan, bewijzen niet alleen de talrijkebouwfabrikanten en architecten onder ons publiek,maar mag ook een permanente zorg blijven voorons, redacties en uitgevers.

Naast het aanbod actuele productinformatie, gepre-senteerd als klasseerbare, informatieve technischefiches, bieden wij u een redactionele kijk op nieuwetrends en materialen die in onze branche in het oogspringen.

Architectuur en vormgeving mag opnieuw speels,grappig en sexy, overkomen. Dan kom je vanzelf uitbij “Niet-standaard architectuur” en compleet vrijesculpturen of “Blobbies” zoals die van Peter Cook.Ook in de materiaalkeuzes, vaak met een knipoognaar de slimheid van de natuur, zien we meer enmeer “Smart Materials” opduiken uit de industrie ofandere sectoren dan de traditionele bouw.

Onze bouwkundige redactie heeft zich nog maareens dieper gebogen over de vraag van vele fabri-kanten : Hoe maak ik een bestektekst die mijn pro-duct helder en correct voorschrijfbaar maakt voor deveeleisende architect en bouwheer?

Door af en toe te gaan staan aan de kant van de“Boring Farts” zeg maar de “saaie Pieten” die dege-lijk onderbouwd en gestructureerd te werk gaan,normen en technische voorschriften uitpluizen.Maar ook door bestekservices te ontwikkelen diemet gerichte vragen of een zoekboom het leverings-programma van de fabrikanten direct toegankelijkmaken.

We hebben er een hele website aan gewijd, aan hetfenomeen bestekteksten en bestekservices, enhem www.bestekservice.be gedoopt. We hopen datvele architecten en voorschrijvers, maar ook debouwproducenten de weg vinden naar dit uitwissel-ingsplatform.

Onze website www.cobosystems.be telt vandaagtussen de 500 en 1000 unieke bezoekers. Mededankzij Google. Door het vrij toegankelijk maken vande fabrikanten- en productenregisters van onzedatabank hebben de zoekrobots hun werk gedaanen alle bedrijfspagina’s en linken opgenomen in hunzoekbestanden! Na 10 jaar trouwe dienst wordtdeze dame compleet gerestyled en gestroomlijnd,…

Terwijl u dit leest, beseffen we echter dat papier nogsteeds een prominente rol vervult om u professio-neel te informeren!

Inhoud

Glas brengt kleur 4

Bestekservice 8

Blobs 10

Smart materials 16

Vloerrenovatie 20

Neutraal Bestek 23

Colofon, inhoud, editoriaal 3

Berichten 15

Agenda 30

editoriaal

INHOUD-COL-EDI-ned 18-11-2005 16:18 Pagina 3

Cobosystems

Glazen zonneschermen inBarcelona

De eigenaar van dit gebouw in MaestroNicolau in Barcelona wou het geheel in hetoog laten springen. Daarom besloot architectFermin Vazquez de wanden van het kantoor-gebouw op te vrolijken met een origineel engedurfd kleurenspel en werd de gevel van ditgebouw voorzien van een reeks geel en oran-je gekleurde glazen zonneschermen. Het moeilijke aan dit project was dat hetgebouw zich moest onderscheiden en tegelij-kertijd een harmonieus geheel moest vormenmet de omgeving, zonder onnatuurlijk over tekomen. Het doel van de architect is om de natuurlijkekleuren van de omgeving te identificeren en

deze dan toe te passen op de glazen façadevan het kantoorgebouw. In deze residentiëlebuurt wordt het merendeel van de balkonsdoor geel en oranje gekleurde zonnescher-men beschermd tegen de zon. In de hoofd-straat die twintig meter verderop ligt, staanoranje bomen. Door voor oranjetinten te kie-zen doen de zonneschermen het gebouw nietalleen opvallen, ze laten het eveneens har-moniëren met de buurt.Architect Fermin Vazquez verdeelde de 40rijen met zonneschermen in 10 stukken.Daarbij maakte hij een gradatie van rechtsnaar links en van rode naar gele tinten. Iedere glasplaat bestaat uit twee lagengelaagd glas van 6 mm dikte met een combi-natie van verschillende PVB-kleuren van

Eén van de belangrijkste gevelmaterialen in de hedendaagse architectuur is ongetwijfeld glas. De huidige productiemethoden en technische kennis laten toe om dubbel of driedubbel glaste produceren waarvan de isolatiewaarden kunnen wedijveren met die van een traditionelebuitenwand.Glas wordt niet alleen in een breed kleurengamma aangeboden, het kan ook allerlei behan-delingen ondergaan waardoor de doorzichtigheid afneemt, of zelfs verdwijnt (gezandstraaldglas, opaal en opaak glas, figuurglas, draadglas, …). De nieuwste trend in glasland zijn pane-len waarbij tussen twee glasbladen in decoratieve elementen, zoals textiel, bladeren, gekleur-de folie, … worden geplaatst.Door de nieuwe kijk op glas, breidt het materiaal zijn toepassingsgebied gevoelig uit.We citeren graag enkele recente architecturale verwezenlijkingen, waarbij gekleurd glas eenhoofdrol speelt.

las brengt kleurG

4

Project : kantoorgebouw Maestro Nicolau – Barcelona(Spanje)Architect : Fermin Vazquez - architectenbureau b720Voltooiing project : 2002

KLEURIG GLAS-ned 20-11-2005 14:40 Pagina 4

Vanceva TM. Doordat de zonneschermen aanéén kant van de glazen wand werden vastge-maakt, zijn de buitenranden van het gelaagdglas zichtbaar, waardoor de overgang tussende verschillende kleuren nog subtieler is.Door voor deze benadering te kiezen, wordtde ver ticale continuïteit van iedere tintbereikt. Niet alleen om tegemoet te komen aan deesthetische objectieven is gekozen voorgekleurde zonneschermen. De architectendienden ook rekening te houden met het uit-filteren van de zonnestraling teneinde dekosten van de klimaatregeling te verminde-ren. De gebruikte glasfilms vervullen dezezonregulerende functies. Afhankelijk van het moment van de dag en deseizoenen van het jaar vallen de warme tintenzacht naar binnen en veranderen de werkurenzo in een kleurrijke belevenis! Anderzijdsheeft het gebouw een indirect positief effectop de omgeving. Verschillende kleuren wor-den geprojecteerd op het wegdek onder hetgebouw.

Glas als akoestisch en visueelscherm

Het busstation in het Noord-Franse stadjeArras is sinds kort een van de blikvangers inde buurt. De architecten toonden hier dat eenfunctionele, onaantrekkelijke en niet-inspire-rende omgeving door het gebruik vangekleurd glas een heel nieuwe dimensiekrijgt. Gezien het busstation grenst aan desporen van het plaatselijke treinstation,waren geluidsisolatie, veiligheid en comfortvan de reizigers heel belangrijk bij de con-structie. TRACE Architects koos voor de bouwvan een scheidingswand bestaande uit 260m2 gelaagd glas en maakte gebruik vangekleurde tussenlagen (Solutia's VancevaTM). Het resultaat is een veelkleurige moza-ïek, gedomineerd door helder rood. Een van de architecten, Bertrand Peretz, ver-

klaart zijn keuze : De sporen liggen op slechts een aantalmeters van het busstation. Een eerste wenswas de veiligheid van de passagiers, die hetbusstation gebruiken, te kunnen garanderen. Ook diende rekening te worden gehoudenmet het comfort van de passagiers die op debus staan te wachten : de wind waait langsde treinsporen en ontwikkelt zo krachtigeluchtstromen die onaangenaam kunnen zijn,zeker in de winter.Het was eveneens de wens van de architec-ten dat mensen in het busstation uitzicht zou-den hebben op de treinen en omgekeerd, dattreinreizigers de stad kunnen zien waar zelangsrijden. Omwille van al deze wensen werd besloteneen 140 m lange wand van gelaagd glas tus-sen het busstation en de sporen te bouwen. Dankzij het gebruik van gelaagde beglazing ishet risico op een kwetsuur bij glasbreuk sterkvermindert. Indien een object het glas raakt,zal het breken, maar de afzonderlijke glas-scherven zullen blijven vastkleven aan de tus-senlaag.De glazen wand moest dynamisch zijn, snel-heid en beweging suggereren. De horizontaalgekleurde banden creëren dan ook een sterkgevoel van beweging. De architecten zochtenvoornamelijk naar primaire kleuren, puur,energiek en sterk, een beetje zoals een glas-in-loodraam om zo een chromatisch, in hetoog springend effect te creëren, zelfs vanuiteen trein. Naast blauw en groen gebruiktende architecten van TRACE ook helder rood.

De glazen wand van Bertrand Peretz project-eert veelkleurige schaduwen op de grond.Schaduwen die voortdurend verschuiven ende sfeer in het station veranderen, net alseen glas-in-Ioodraam. Ondanks de technischebeperkingen wisten de architecten van TRACEeen unieke wand te creëren die zowel lichtals kleurrijk is.

Cobosystems

5

Project : busstation Arras (Frankrijk)Architect : TRACE Architects Voltooiing project : juni 2003


Kleurrijke terrassen in BrusselIn Brussel, meer bepaald vlakbij het Meiser-plein, werd onlangs een volledig nieu-we woonwijk aangelegd met verschillendeappartementsgebouwen. Een daarvan is hetproject 'Terrasses des Grenadiers'. Hetgebouw springt onmiddellijk in het oog doorzijn dynamisch kleurenspel. De architect gafelk appartement een eigen stijl en een uniekkarakter door de keuze van een welbepaaldekleur. "Het creëren van ruimte door het gebruik vankleuren, is een belangrijk onderdeel binnende filosofie van ons architectenbureau, " zegtarchitect Georges Hirsch. In samenspraakmet de opdrachtgever werd bij dit projectgekozen voor een reeks verschillend gekleur-de balkons. De opvallende gevels, zowel aande straatzijde als aan de binnentuin wordengekenmerkt door een compositie van ver-schillende tinten (groen, blauw, rood, geel, ...). "Het gebruik van complementaire kleurenzorgt voor een zekere beweging in de compo-sitie en laat het oog van de waarnemer mee-

reizen doorheen het kleurige geheel. Hetgebouw is een dynamische samenstelling,dat in harmonie is gebracht door het gebruikvan helder glas. "

De drie glazen voordeuren aan de straatzijdevan het Brusselse appartementencomplexworden gekenmerkt door een specifiek kleu-rengamma dat werd doorgetrokken tot demuren van de gemeenschappelijke inkomhal.De gebruikte kleuren brengen een zekerestructuur in de ruimte en op elke verdieping. De kleuren van de balkons en de deuren vari-ëren naargelang het uur van de dag en delichtinval. In totaal werd 100 m2 gekleurd glasgebruikt. Om de gewenste kleursamenstellin-gen te verkrijgen werden de verschillendebasiskleuren van de tussenlagen gecombi-neerd.

Cobosystems

6

Project : Terrasses des Grenadiers - BrusselArchitect : Georges Hirsch - Atelier d'ArchitecturesChamps- ElyseesVoltooiing project : begin 2004

INFO

Meer info over gelamineerd beglazing, technische specificaties enprojectoplossingen :

Solutia - Architectural Glazing Solutions Centre Parc Scientifique FlemingRue Laid Burniat, 3B-1348 Louvain-La-NeuveBelgiumTel +32 10 48.12.27http://www.vanceva.com

DuPont de Nemours (France) S.A.S.Glass Laminating Solutions137, rue de l' UniversitéF-75331 Paris Cedex 07http://www.dupont.com/safetyglass/expressions.html

AGV - Agence generale du verre n.v./s.a.Euregiostrasse 12B 4700 Eupene-mail: [email protected]


Makrolon® – Alles goed bedacht

Hoogwaardige polycarbonaatplaten voor de meest uiteenlopende toepassingen.

� Stadionoverkappingen, industriële beglazing, sporthallen, serrebouw� Carports, luifels� Dakvensters en daklichten, ook als tongewelf

Energie en kosten sparen door thermische isolatie & hittereductie !Ontdek nu onze nieuwe meerwandige platen (4-, 5- en 6-wandig) en onzehittewerende IQ-Relax platen.

Voor verdere informatie:[email protected] +32-51 42 62 02


Cobosystems

Het is een compleet pakket vandiensten

• de redactie schrijft 1 of meerdere bestek-teksten op basis van de technische product-gegevens van de fabrikant.• deze bestekteksten krijgen hun plaats toe-gewezen in het Facet Werkproces (het com-pleet traject van het bouwproces), maar zekunnen ook makkelijk opgevraagd worden viade merknamen en de bedrijfsgegevens vande fabrikanten.• de bestekteksten zelf zijn opgebouwd inMS-Word op basis van een vast redactioneelstramien zodat ze naadloos aansluiten bij hetNeutraal Bestek (reeds 2500 bestektekstenbeschikbaar!) .• Door toepassing van de “outlining” in Worden een weloverwogen formattering zijn zehandig verwerkbaar en sluiten ze aan op dewerkmethodiek van userclubs zoals C3A enTase. Een meetstaat opstellen in Excel, opbasis van deze bestekteksten is dan ook eentoegevoegde waarde.

BestekserviceVoor fabrikanten met een uitgebreid leve-ringsprogramma wordt bovendien een intelli-

gente zoekboom ontwikkeld of kan via eendatabase met vragen en mogelijke antwoor-den op een gebruiksvriendelijke productengeselecteerd en voorgeschreven worden. Foutieve of onmogelijke keuzes en specifica-ties worden hierdoor uitgesloten!

Met behulp van een bestekservice is hetopstellen of kiezen van een bestektekst eenstuk makkelijker.

VerspreidingDe bestekteksten kunnen gratis gedownloadworden via de websites van Cobosystems ende fabrikanten. www.cobosystems.be heeftdagelijks 500 à 1000 unieke bezoekers!Bovendien worden ze jaarlijks op een 2-taligecd-rom of usb-stick verdeeld aan de architec-tenbureaus, technische diensten van bedrij-ven en instellingen,..Via de bestekinfodagen en demo’s, vaak insamenwerking met NAV of fabrikanten, wordthet belang van goed opgebouwde en kwali-teitsvolle bestekteksten gedemonstreerd enuitgelegd aan beginners en gevorderden.Cobosystems heeft reeds meer dan 1000geregistreerde bestekgebruikers!

Sinds 1995 heeft Cobosystems jaarlijks tientallen fabrikanten begeleid in het opstellen enverspreiden van merkgebonden bestekteksten. Deze zijn door de architecten en voorschrij-vers immers een sterk geapprecieerde aanvulling op het Neutraal Bestek dat uitgegevenwordt in samenwerking met NAV, de Vlaamse Architectenorganisatie.

De bestekteksten worden steeds ontwikkeld in samenwerking met de producenten van bouw-materialen en -diensten en de bouwkundige redacteurs van Cobosystems.

estekteksten en bestekservicevoor fabrikanten

B

106e fabrikant, HUNTER DOUGLAS, stapt in hetCobosystems bestekverhaal …

8

DOENSurf naar www.bestekservice.bevoor de nieuwstebestekteksten!

Recent werden volgende fabrikantentoegevoegd

BAT PRODUCTS BELGIUM-BEAMIXCBRCOMAP BENELUXCRAWFORD NORMSTAHLCYPERSDESMET-BARBE-MODULONDESTAECHOEMMER SERVICEFEREBHALFEN-FRIMEDAHAROL PROJECTSHELIOSCREENHERMANS J. & COHIM BELGIEHUNTER DOUGLASIDEAL STANDARD GMBHISOLAVAKESTELYN SUNPROTECTIONKONINKLIJKE MOSAMAARS JANSEN CONCEPTSMEYVAERT GLASS ENGINEERINGOPSINOXOPSTALANPANISOLPROMAT NV/ETEX GROUPROCKWOOL BELGIUMSAINT-GOBAIN ECOPHONSEGHERS SETISOL SEYNHAEVE PLASTICSTRESPA BELGIUMTRIAXUNIDEKUNILIN SYSTEMSVANDEWEEGEVELGHE M. VETROTECH SAINT-GOBAIN EUROPEWULVA

www.bestekservice.be

www.cobosystems.be

Cobosystems is lid van van ICIS, deoverkoepeldende wereldwijde-organi-satie van bestekuitgevers.

www.icis.org

BESTEKSERVICE-ned 20-11-2005 14:32 Pagina 8

Blobs (binary large

objects), niet-standaard

architectuur, een mode-

verschijnsel of een nieu-

we vormtrend?

‘I’

10

d rather be with the Blobbies than with the Boring Farts!’

Huid van het Kunsthaus weerspiegelt de oude binnenstad vanGraz. De daglichtgaten, ook die zijn geïsoleerd met Foamglas®,markeren eens te meer de bijzondere aanblik van het gebouw.Het Kunsthaus krijgt hier de vorm van een ‘bum’, de kont van hetgebouw.

INTERVIEW MET PETER COOK

BLOBS-ned 20-11-2005 14:37 Pagina 10

Kunsthaus Graz Ter gelegenheid van de opening organiseerdeTU/e (Technische Universiteit Eindhoven) eensymposium, met een lezingenprogrammawaarvoor Peter Cook was uitgenodigd. Cook(1936) heeft vanaf de oprichting vanArchigram in 1961 een grote invloed gehadop de architectuur. De experimenten vanArchigram waren even omstreden alsinvloedrijk en maakten de leden van het col-lectief tot exponenten van het anti-establish-ment. Maar zo langzamerhand is Archigram‘salonfähig’ en staan hun experimenten uitde zestiger jaren opnieuw in de belangstel-ling. Een tentoonstelling van het avant-gardecollectief reist al jaren met veel succes overde wereld en deed een paar jaar geleden ookNederland aan. Uit waardering voor hun inspi-rerende en invloedrijke bijdrage aan de archi-tectuur ontving Archigram, in 2002, de presti-gieuze Gold Medal award van het RoyalInstitute of British Architects (RIBA). Cook,architectuur-professor aan de LondonUniversity’s Bartlett School of Architecture envisiting professor aan diverse universiteitenwereldwijd, heeft ondanks zijn gevestigde eninmiddels onomstreden reputatie, tot voorkort heel weinig gebouwd. Met het alomgeprezen Kunsthaus in Graz, ontworpen insamenwerking met Colin Fournier (samen vor-men ze Spacelab), lijkt daar een kentering inte komen. Bijna zeventig jaar oud bouwt hijvolop. Momenteel werkt hij o.a. aan een“social housing” project in Madrid.

Spread like a wildflower Cook is geboeid door de huidige (IT) technie-ken en materialen om gebouwen te maken, tevormen en te laten bewegen. Refererend aanzijn eigen verleden (‘one’s private tradition’)merkt hij op dat deze fascinaties ver teruggaan in zijn curriculum en zich nu, jaren naArchigram, als een ‘wildflower’ verspreiden.“En dat niet omdat deze vorm van architec-tuur ‘fashionable’ is, omdat het de tijdgeestop de hielen zit, maar eenvoudigweg omdathet ‘bijzondere dingen kan doen’. Het ver-breekt barrières tussen disciplines, staptover grenzen heen en voegt aan traditionelefuncties nieuwe toe. Zoals de gevel.Voorheen een enveloppe waar je installatiesen andere ‘gadgets’ in kon stoppen, heeft degevel zich ontwikkeld tot een membraan dieallerlei functies in zich op kan nemen. Van kli-maatbeheersing tot en met communicatie.Geen scheiding meer. Het gevelmembraan isop zichzelf een ‘living gadgetry’ geworden,‘the actual lifeblood of the thing’.” Voor Cookis dat niks nieuws: “Architectuur zonder gren-zen, zonder ‘dividing lines’, heeft mij altijdaangesproken. Waarom zou je dak en gevelniet als een geheel zien? Waarom boot- enauto-industrie gescheiden houden? Allesloopt in elkaar over. Vanwaar een onder-scheid tussen vervoermiddelen en meu-bels?” In de productie van Archigram was diesynergie al dominant aanwezig: een gebouwdat in een kledingstuk verandert (suitaloon),en een vervoermiddel wordt een slaapkamerannex chaise longue (cushicle).

Spel Cook’s tot nu toe karige productie wordt veel-al in verband gebracht met zijn hang naar‘blob’ architectuur die niet maakbaar zou zijn.

11

BLOBS-ned 20-11-2005 14:37 Pagina 11

Dit in tegenstelling tot de rationele (minima-list) architectuur. “Architecten zoals ikzelf, enFuture Systems, worden op één hoopgegooid. Hoewel we sterk van elkaar verschil-len, staan we bekend als ‘the terrible blobpeople’. Da’s amusant, maar liever dat daniets anders: “I’d rather be with the Blobbiesthan with the Boring Farts!” Cook heeft, zo

blijkt, een afkeer van rationele, minimalisti-sche architectuur. Hij noemt die architectuursaai en vervelend. “Het is architectuur zonder‘vorm’. Vergelijk het met een opera waar nietgezongen wordt maar alleen gesproken.” Hijvervolgt: “Ik mis het spelelement. Architectennemen zichzelf te serieus.” In de tijd vanArchigram preludeerde Cook op dit aspect:‘fun, play and pleasure’ waren de grondtonenvan het collectief, die tot op de dag van van-daag, tot in Graz doorklinken: “Lopend doorGraz zie ik plotseling op het plein het

als inconsequent werd afgedaan. Maar reedsGaudi bewees het tegendeel. Met negentien-de-eeuwse technieken bouwde hij briljantegebouwen die met hun aan de natuur ont-leende vrije vormen ontsnapten aan de ‘tyran-ny of the rectangular’. Maar de huidige standvan de techniek heeft het allemaal veelgemakkelijker gemaakt. Ik durf de stellingaan dat de doorbraak van de ‘blobbies’ alveel eerder zou hebben plaatsgevonden alsde techniek van nu eerder beschikbaar wasgeweest. De beperkingen zijn weggevallen.”Gaudi - Cook laat dat op meerdere plaatsenblijken - is zijn favoriete architect, grotewaardering (tegelijkertijd een uiting van her-kenning) heeft hij ook voor de kathedralen-bouwers uit de twaalfde eeuw. Hij noemt zich-zelf ook veeleer een ‘gothicist’ dan een clas-sicist (1). Hij bewondert de vormentaal en demanier waarop zij met primitieve middelenhun kerken bouwden. “Daarbij vergeleken isKunsthaus Graz een ‘easy piece’. “

Crap-tech Primitief ging het in zekere zin ook toe inGraz. Cook spreekt van ‘crap-tech’ in plaatsvan high-tech. Budgettaire redenen dwongenhem die richting uit. Maar ook persoonlijkevoorkeuren speelden hier een rol. Hij toontzich een voorstander van de Japanse bouw-wijzen, waarbij niet alles tot op de millimeterpast - dus geen ‘Foster-level of detailling’ - ,maar met voldoende ruimte om marges tus-sen componenten op te vangen.” Wat welweer de nodige ambachtelijkheid met zichmeebrengt, en dat gegeven lijkt ondanks‘high-tech’ nog steeds veel bouwplaatsen tedomineren - ‘still al lot of hammering on thesite’.

De foto’s van het Kunsthaus Graz en de door-snedetekening zijn ter beschikking gestelddoor Pittsburgh Corning Nederland BV, lever-ancier van Foamglas cellulaire glasisolatie.

Noten1. In het interview met designboom typeert hij zichzelf als “lyrical tech-nical mechanical, even slightly gothic”, zie:www.designboom.com/eng/interview/cook.html

AuteurDirk Osinga is student aan de Technische Universiteit Eindhoven (TU/e)en werkte o.a. mee aan het BLOB Art Paviljoen.http://www.blob.tue.nl/

Cobosystems

12

Kunsthaus, met zijn uitstekende ‘bum’, dieaanblik tovert een glimlach op het gezicht. Ikmoet lachen.”

Scenario Hoewel hij in verband wordt gebracht met ‘theblobbies’ is het bij iedere opdracht weerafwachten welke vorm eruit komt. Hij beginthet ontwerp met het schetsen van een sce-nario, een compendium van op z’n minst driecentrale ideeën. Alle volgende stappen in hetontwerpproces worden getoetst aan die idee-ën. Over het Kunsthaus in Graz zegt hij:“Fournier en ik kenden de stad vrij goed. Deatmosfeer is er een van ‘uptightness’ en pre-valerende ‘bourgeois values’. Met hetKunsthaus hebben we geprobeerd om daareen commentaar op te geven. Eigenlijk is hetgebouw een impliciete aanval op de burger-lijke waarden van de stad, door een vorm tekiezen die heel bewust neigt naar het popu-laire idioom. ‘Bourgeois scenery’ gesitueerdin een blob, dat zet in ieder geval de burgerop het verkeerde been. Een tweede idee datleidend is geweest, was ruimtelijkheid, voorieder gebouw essentieel, en zeker ook vooreen museum, maar hier ook nog weer extravan belang als instrument om deKunsthausbourgeoisie te epateren. Wat wil jeer laten gebeuren? De blob paste ook in ditopzicht als een handschoen, was de natuur-lijke manier om ons scenario te verpakken.”

Gothicist en Gaudi De hernieuwde aandacht voor Archigram wijtCook voor een deel aan de voortgang van detechnologie. “De tirannie van de rechthoekheeft lang geduurd, omdat de vrije vorm nietkon, niet was te produceren, te duur was of

“ARCHITECTEN NEMEN

ZICH VAAK TE SERIEUS EN

VERGETEN DAT ARCHITEC-

TUUR OOK EEN SPEL IS, EN

DAT BUITENSTAANDERS DIE

NAAR JE GEBOUW KIJKEN

VAN DAT SPEL KUNNEN

GENIETEN.”

Kunsthaus met galerij, ingepast in bestaande bebouwing, waaronder links het aangrenzende monumentale gebouw met indu-striële voorgevel uit de negentiende eeuw.

Doorsnedetekening Kunsthaus. Vanuit de glazen foyer op de begane grond leidt een lichthellende transportband, de Travelator, de bezoeker naar de hogere tentoon-stellingsniveaus.

Instant City Airships, 1970. Zeppelin, uitgerust met mediavoorzieningen, die bestaande stadtot leven wekt. Een vergelijkbare functie heeft het Kunsthaus in Graz. Met dit gebouw heeft dezeppelin ook de vorm gemeen.

BLOBS-ned 20-11-2005 14:37 Pagina 10

www.batibouw.com

Op donderdag 2 en vrijdag 3 maart opent BATIBOUW, de grootste bouwvakbeurs van België, haar deuren exclusiefvoor de vaklui. U ontdekt er de meest recente nieuwighedenen trends en kan deelnemen aan rondetafelgesprekken, seminaries en andere randmanifestaties. Om wachttijden aan deingang te verkorten, kan u zich best préregistreren viawww.batibouw.com/register. Met de uitgereikte badge krijgt uop 2 en 3 maart ongelimiteerde toegang tot BATIBOUW.

Indien u de badge niet gebruikt tijdens deze dagen, is hij geldig voor een dag naar keuze tijdens de rest van de beurs.

Batibouw pro: 2 maart van 10 tot 18u303 maart van 10 tot 21u (nocturne)

Batibouw publiek: van 4 tot 12 maart van 10 tot 18u30,op 10 maart tot 21u

van 2 t/m 12 maart 2006 Brussels Expoexclusief voor professionals: 2 en 3 maart

Batibouwbron van ideeën

6855 Cobomail NL A4.indd 1 14-11-2005 16:10:16


Cobosystems

15

NIEUW DAKELEMENT VOOR KEPERDAKENIsoBouw SlimFix Spoor Korte bouwtijden, besparing op energiekosten enverhoging van het woongenot. Dat zijn de belang-rijkste voordelen die IsoBouw claimt met het nieuwe

sandwich element SlimFix Spoor voor keperdaken.In één arbeidsgang een optimaal geïsoleerd dakmet een waterdichte bovenzijde en bovendien eenafgewerkte binnenzijde. Een unieke randafwerkingvan de langsnaden zorgt voor een overlapping vande elementen, zodat afvoer van eventueel aanwezigwater over de elementen heen gegarandeerd is.Met het systeem van dakelementen ontstaat eenononderbroken isolatieschild zonder koudebruggen,belangrijke zaken voor wooncomfort en een lagereenergierekening.Door de isolatiekern van EPSHR met verhoogd iso-lerend vermogen zijn de elementen dun en licht, dusgemakkelijk verwerkbaar en geschikt bij zowelnieuwbouw als renovatie.Met deze belangrijke uitbreiding van het leverings-programma biedt IsoBouw oplossingen voor zowelkeper- als gordingdaken.

IsoBouw SystemsTel. +31 493 49 81 11 www.isobouw.be

IDEAL STANDARDIdeal Standard heeft recent ruim 100 tech-nische fiches in pdf-formaat, over al haarproducten op de Belgische markt, opgeno-men in de databank van Cobosystems. Zekunnen zowel op cd als via de website vanCobosystems gedownload worden. Dezefiches zijn supplementair aan de bestekser-vice die Ideal Standard eerder heeft latenontwikkelen. Het complete gamma vansanitaire kranen en sanitaire toestellenvoor badkamers en sanitaire ruimtes komter aan bod.

Ideal StandardTel. 02 481 09 30www.idealstandard.comwww.bestekservice.be/IdealStandard/

ELKE DRUPPEL TELTGROHE werd beloond met een MilieuCharter 2005.GROHE leverde in de loop van 2004-2005 bijzondere prestaties op het vlak van milieubewustzijn en werddaarvoor beloond met een MilieuCharter. Het Milieucharter is een initiatief van de Vlaams-Brabantse Kamersvan Koophandel.In het kader van het thema “Rationeel energiegebruik” voerde GROHE een relightingproject uit. Alle verou-derde verlichting werd vervangen door nieuwe energiezuinige verlichting. Op die manier werd er een energie-besparing gerealiseerd van meer dan 60 000 kWh op jaarbasis of 3/4 van het oorspronkelijke lichtverbruik.Een tweede thema waar GROHE aan gewerkt heeft is “Luchtvervuiling voorkomen”. Er werd een zonneboilergeïnstalleerd voor het verwarmen van water voor de herstelplaats en het sanitair. Er werden 7 vlakke collec-toren geïnstalleerd voor het opvangen van zonne-energie. Met dit systeem kan GROHE 50 tot 60% van de jaar-lijkse energiebehoefte voor tapwaterverwarming besparen. De geïnstalleerde condensatieketel met eennorm- of gebruiksrendement tot 107% zorgt ervoor dat de stookkosten op langere termijn een tweede maalmerkbaar zullen verlagen.Als derde thema werd gekozen voor “Milieucommunicatie”. In de speciaal ontwikkelde eco-brochure “Elkedruppel telt” worden mensen gesensibiliseerd om spaarzaam met water om te gaan. Via informatieaanvra-gen via www.grohe.be en via verspreiding op beurzen werden al meer dan 110 000 exemplaren verspreid.Ook op de website krijgt het milieu extra aandacht. Een tweede actie in kader van dit thema was het project“Waterwijs!”. Dit project had tot doel scholen aan te zetten tot rationeel watergebruik. De 25 winnende scho-len ontvingen elk een waardebon voor waterbesparend sanitair.

GroheTel. 016 23 06 60www.grohe.be

berichten PRODUCT IN DE KIJKER

UNIDEK INTRO-DUCEERT DEKOLIBRIEOp dinsdag 20 sep-tember introduceer-de Unidek inGorinchem hetnieuwste element inhaar Hellend Dakprogramma: de

Unidek Kolibrie. Dit zusje van de Condor is het ide-ale HD-element voor standaard-situaties waarin hetom isolerend bouwen gaat. De Kolibrie is eenvou-dig, snel en fraai verwerkbaar met overspanningentot bijna 4 meter. Daarmee voldoet de Kolibrie aanwet- en regelgeving maar ook aan de eisen van demeest kritische consument. Het Hellend Dak pro-gramma van Unidek is nu op volle sterkte.Momenteel werkt Cobosystems bestekteksten uitvoor de verschillende producten van Unidek.Deze zullen verspreid worden via www.bestekservi-ce.be en de website van Unidek.

UnidekTel. 013 679 181www.unidek.comwww.bestekservice.be/Unidek/

BEVEILIGINGSPANELEN TROAX CETUS Voor opslagruimtes en bergingen van appartementsgebouwen met verschillende veiligheidseisen. In de lentevan 2005 stelde Troax een compleet nieuw concept voor opbergruimtes voor : de Cetus.

Een nieuwe lijnvorming maakt het systeem nog geavanceerder op gebied van veiligheid en toepasbaarheid.Ook aan het visuele aspect werd veel aandacht besteed bij het ontwikkelen van deze panelen.Sinds jaren is Troax marktlei-der in Europa als verdelervan systemen voor beveili-ging van opslagruimtes vooreigenaars en aannemers vangebouwen. Op vraag van detalrijke bouwondernemingen,eigenaars en huurders blijftTroax voortdurend zijn produc-ten ontwikkelen.Het nieuwe concept Cetusbestaat uit 3 verschillendepanelen voor 3 verschillendetoepassingen en niveau’svan veiligheid: UR 350, UX450 en UX 550.

TroaxTel. 015 28 17 30www.troax.com/

BERICHTEN-ned 18-11-2005 16:17 Pagina 15

Cobosystems

Herzog & de MeuronNet terug van een bezoek aan de over-zichtstentoonstelling van het werk van Herzog& de Meuron in het Schaulager in Baselbevestigen Atto Harsta (AldusBouwinnovatie), en Els Zijlstra (Materia) deopkomst van de gelaagde glasgevel en in éénmoeite door wijzen ze op de oorsprong. “Detrend op dit moment is gelaagdheid, de gevelals optelsom van materialen. Bijvoorbeeldhelder glas in combinatie met geprint ofgekleurd glas.(1) Architecten krijgen daarsteeds meer oog voor. Het is ontzettend hip.”De bron van deze stroming ligt in Zwitserland,zegt Zijlstra: “Herzog & de Meuron zijn degrondleggers. Het beïnvloeden van daglichtdoor glasgevels op alle mogelijke manieren tebewerken zit al heel vroeg in hun projecteno.a. Ricola-fabriek in Mulhouse, met gezeef-drukte transparante kunststofplaten,Sportcentrum Pfaffenholz in Saint Louis, uni-versiteitsbibliotheek in Eberswald.”

Transparantie en translucentie Atto Harsta gaat iets verder terug in de tijd enwijst op het Maison de Verre van PierreChareau, met wanden van glazen bouwste-nen. Een project dat veel architecten heeftgeïnspireerd maar dat volgens Harsta tegelij-kertijd de vraag oproept: waar ligt de grenstussen translucent en transparant. Zijlstra:“Diffuse lichttransmissie is translucent. Zetje er een beeld achter dan zie je vage con-touren, bij transparant is het beeld scherp.”Harsta: “Zo eenvoudig is het niet, er zijn aller-lei combinaties en ‘grensoverschrijdingen’.”Hij pakt een potlood, tekent drie cirkels dieelkaar in één segment overlappen: “Bij licht-doorlatendheid van glas spelen drie dingeneen rol: reflectie, absorptie en transmissie,

die licht, warmte en doorzicht, bepalen. Datzijn deze cirkels en wat de architect nu wil isom een optimum van die drie te bereiken - endat optimum is het vlak waar de cirkels elkaaroverlappen.

Ter verduidelijking: er treedt bij transparantglas reflectie op - spiegelend, diffuus of eencombinatie hiervan - er is absorptie (zonlichtdat door het glasmateriaal wordt opgenomenen omgezet in warmte) en er is transmissie(licht dat doorgelaten wordt, uitgedrukt in LTA-waarde). Die aspecten zijn te manipuleren,waarmee we op het terrein komen van de per-ceptie van glas. De aard van het glas bepaaltin belangrijke mate het doorzicht - met ‘aard’bedoel ik de visuele effecten van glas in degevel. Grofweg zijn er drie soorten effectenmogelijk: door manipulatie van lichttransmis-sie en reflectie, door kleuring en door opper-vlaktebehandeling, zoals zandstralen, email-leren, prints enzovoorts. Met al deze effecten

Slimme materialen (Engels: smart materials, de Nederlandstalige term wordt eigenlijk niet gebruikt) is een termdie binnen de materiaalkunde gebruikt wordt als verzamelnaam voor een groep van materia-len die veranderingen in hun vorm of eigenschappen kunnen ondergaan door externe invloe-den. Deze invloeden kunnen zich voordoen in de vorm van belasting, temperatuur, vochtig-heid, zuurtegraad (pH), electrische of magnetische velden.

S

16

bereik je meer of minder transparantie entranslucentie. Maar waar de grens ligt... Endie grens wordt nog lastiger te trekken doorde dynamische effecten zoals thermotroopen thermochroom glas (reageert op warmte),elektrochroom glas (glas verandert door eenelektrische stroompje van helder inmelkachtig wit), fototroop glas (lichtdoorlaatverandert door hoeveelheid UV-straling), ende liquid crystals die gemengd kunnen wor-

den met dichroïtische kleurmoleculen. Al dievarianten staan ter beschikking van de archi-tect, om zo creatief met translucentie entransparantie te spelen: een ongelooflijk leukspel... als je het beheerst.”

Dynamische gevels De statische gevel heeft zijn langste tijdgehad - de trend gaat steeds meer naar dyna-mische gevels. De gevel die het 24-uurs-ritmevan de maatschappij reflecteert en meebe-weegt met de wisselingen van natuur.

Een stap verder is het dynamisch maken vanhet gebouw als geheel. Mobiele architectuur!Een actueel thema, waarvoor op dit moment

mart materials komen er

Gevel apotheek Basel, Herzog & de Meuron.

Stadion Basel, Herzog & de Meuron. Gevel opgebouwd uittransparante en translucente polycarbonaat lichtkoepels.

Gevel Maison de Verre van architect Pierre Chareau. Trans-lucente glazen bouwstenen en transparante doorzicht delen.

Piece of cake’ woonhuis Den Haag. De gevel bestaat uiteen houtskeletgevelconstructie, met een glazen kassen-bouwgevel. Architect: Victor Mani - Materia

SMART-ned 18-11-2005 16:12 Pagina 16

Panelite;honingraat vulling

met kunststof toplaag.

veel belangstelling bestaat en waarfabrikanten op inhaken met nieuwematerialen.” Het is met name dekunststofwereld die volgens Harsta hethardst loopt. Hij noemt o.a. ETFE folie(Ethyl Tetra Fluor Ethyleen), dat doorBuitink Technology in Nederland wordt aan-geboden voor o.a. luchtkussendaken, silico-nencoatings en glasvezels. Dat opent nieuwewegen. Net zoals de nieuwste generatie tex-tiele materialen voor bouwtoepassingen. Els Zijlstra haakt hierop in: “Architecten ont-werpen met behulp van de computer ongewo-ne vormen. Over de maakbaarheid ervan wasveel twijfel, maar met die nieuwe materialenligt dat anders.

Introductie van nieuwe materialen roept bijHarsta de vraag op of je nu begint met eenconcept en daar een materiaal bij zoekt, oflaat je je leiden door de uitdaging van hetnieuwe materiaal. Hijzelf stelt zich op hetstandpunt dat het concept sturend zou moe-ten zijn. Zijlstra gaat een eind met hem mee(‘het materiaal moet dienend zijn, je zoektiets dat past bij het “programma van eisen”ze kan zich ook voorstellen dat een architect‘iets ziet in een materiaal en hem op een ideebrengt’.

Materia Er is een enorme instroom van nieuwe mate-rialen. Een explosie van mogelijkheden! Ze wijzen op internet (‘kennis ligt op straat’)en de kruisbestuiving tussen industrietakken(‘botenbouw, autoindustrie, ruimtevaar t,vliegtuigindustrie - alles grijpt in elkaar, infor-matie gaat over en weer’). Met alle proble-men die daar aan vastzitten: “Het is voor dedoorsnee architect buitengewoon moeilijk omhet overzicht te houden.” Materia -Architectonische materiaal- en productontwik-keling, het bedrijf van Els Zijlstra, gevestigd inRotterdam, en Aldus bouwinnovatie, Utrecht,van Atto Harsta, spannen zich in om de influxte kanaliseren.

Materia doet dat op verschillende manieren.Samen met de TU Delft is Materia Explorerontwikkeld, een productdatabase met drieindicatoren of rubrieken: producten (hoewordt het toegepast?), materialen (waaruitbestaat het?) en technologie (hoe is hetgemaakt?). Integratie van P-M-T informatienoemt Zijlstra een van de ‘key features’ vanhaar productdatabase (toegang tot zo’n dui-zend nieuwe materialen, inclusief referen-ties). Een tweede initiatief van Materia is desuccesvolle expositie Future Materials uit2002, die een ‘follow-up’ kreeg in ‘MaterialSkills’, een expositie over de evolutie vanmaterialen. De openingsexpositie vanMaterial Skills vond plaats tijdens deInternationale Bouwbeurs 2005 in Utrecht enwas reeds in België te zien (en voelen) op deBisbeurs in Gent en “het VlaamsKunststoffencentrum” te Kortrijk (oktober-november ’05). Net als Future Materials gaatook deze expositie de wereld over.

Smart materials Het brede veld van de nieuwe materialenoverziend zijn zowel Harsta als Zijlstraenthousiast over ‘smart materials’, intelli-gente producten, gebaseerd op nanotechno-logie, ontwikkeld met een knipoog naar denatuur. ‘Biomimicry’, zoals Gaudi, Nervi, etal. maar dan op nano-schaal. De textielin-dustrie is ver met smart materials. Op eenvierkante centimeter worden meer dan eenmiljoen micro- of nanocapsules in ‘stimulisensitieve polymeren’ gecoat waardoor tex-tiel reageert op een veelheid van externe prik-

kels (o.a. veranderingen van temperatuur ofluchtsamenstelling). “Het is een kleine stapom deze technologische doorbraken ookbereikbaar te maken voor toepassing in dearchitectuur. Biomimicry om het daglicht te fil-teren waardoor op natuurlijke wijze een opti-mum van licht, warmte en doorzicht tot standkomt. Zo brengt de natuur architectuur opeen hoger plan, want is daglicht niet deessentie van architectuur?”

Noot1. Zie ook Artikel “Gekleurd glas”, elders in deze Cobomail.

Cobosystems

17

r aan…

Gevel kantoor Het Oosten, Amsterdam, architect Steven Holl. Gezette, geperforeerde metaalplaat (koper, patina).

SMART-ned 18-11-2005 16:12 Pagina 17

��

��

�� !�� "�#�$�# %��&&&%�# %�


Cobosystems

19

Begin jaren 1900 richtte Theofiel Meyvaert als eerstevan Vlaanderen zijn eigen “Miroiterie”, spiegelfa-briek, op. Theofiel hield zich bezig met het snijden enslijpen van spiegels. In de jaren 1940 volgde AlbertMeyvaert zijn vader op en zette de productie met suc-

ces voort. Het bedrijf breidde sindsdien stap voorstap uit. Toen zijn zoon Fritz in het bedrijf kwam, hadhij grootse plannen : hij wou zijn product verkopen totver over de landsgrenzen. Het klein ateliertje groeideuit tot een groot bedrijf met internationale allures.Toen al stond Meyvaert bekend voor zijn kwalitatieveproducten en zijn strenge kwaliteitsnormen.

Eind jaren 1960, begin jaren 1970, toen de 2 zonenvan Fritz Meyvaert, namelijk Paul en Francis hunintrede in het bedrijf deden werd Meyvaert Miroiterieopgesplitst in 2 afdelingen : Meyvaert GlassEngineering & Meyvaert Glas. Meyvaert GlassEngineering onder leiding van Paul Meyvaert zouzich vooral toespitsen op het maken van museum-kasten en vitrines. Maar ook op het beveiligen vanbanken, kogelwerende glazen, brandvrije deuren

enz... Meyvaert Glas is vooral gespecialiseerd in hetbewerken van glas in alle soorten en diktes die zichvooral toespitst op de meubelindustrie. Dankzij een uitstekende service, competitieve prij-zen en een snelle leveringstermijn genieten deMeyvaert bedrijven wereldwijd respect voor hungeleverd werk.

De familie Meyvaert startte in 1826 als winkelier in huishoudartikels zoals borden, tassen enkoppen en dergelijke. In de negentiende eeuw groeide de winkel in de Gentse Veldstraat uittot een gewaardeerd leverancier, en later ook tot fabrikant van ondermeer porselein.

eyvaert Glass Engineering M180 jaar vakmanschap

Meyvaert-ned 18-11-2005 15:51 Pagina 19

Cobosystems

Stijfheid is de eerste vereisteDe draagkracht van een draagvloer is meest-al geen probleem, wel de stijfheid, omdattegels bijna geen doorbuiging kunnen verdra-gen zonder te barsten. Wanneer de bestaande houten balken te veeldoorbuigen dient de constructie te wordenverstevigd. De stijfheid is evenredig met de vierdemachtvan de hoogte van de draagbalken (d.w.z. dateen keper die 1% hoger is, al direct 4% stijveris). Het is niet altijd noodzakelijk om de bestaan-de balken te vervangen, het kan ook wordenoverwogen om ze te verhogen. Draagbalkenenkele centimeters verhogen helpt enorm. Deconstructie kan ook worden verstevigd doorbalken te voorzien met een grotere profiel-hoogte, naast de bestaande balken.

Rotte of aangetaste balken

Vloerbalken kunnen gaan rotten, vooral opdie plaatsen waar ze in de muur rusten.Daardoor verzakt de vloer. Loopt de vloerscheef of veert hij erg door, inspecteer dande vloerbalken. Als die helemaal verrot zijn,moet de hele vloer vernieuwd worden. Alsalleen de balkkoppen aangetast zijn, kunt u

dit euvel verhelpen door de bestaande balkente schoren, en daarna de rotte uiteinden af tezagen en te vervangen door vers hout. Zorgdat oud en nieuw optimaal aan elkaar wordengeklonken, bvb. met draadstangen.Als de bestaande kepers te verbeteren zijn,dient het toegevoegde materiaal op korte enregelmatige afstanden degelijk aan de draag-balken te worden vastgemaakt, anders gaathet effect verloren.Een goede oplossing kan erin bestaan omplanken, die voldoende hoog en dik zijn,tegen de twee zijkanten van de balken teschroeven, zodat ze enkele centimeter hogeruitsteken.De vloer is dan stukken stijver, en heeftbovendien meteen een vlakke zijde. Ook ribben in staal of aluminium kunnen hier-voor worden gebruikt.

Twee systeemtypes: droge ofnatte ondervloeren

Droge systemen worden gebouwd zonder ofmet een minimaal gebruik van water, en bijnatte systemen worden waterige chapes,beton, … gebruikt.

Natte systemen 1. Stalen profielplaten met een dunne beton-bekledingVoor het leggen van tegels op een betonnenondervloer worden vaak zwaluwstaartplatengebruikt. De zwaluwstaartprofielen dienen alswapening en bekisting. Hierdoor ontstaat eenzeer sterke en toch dunne vloer. De dikteinclusief beton bedraagt 40 mm, waar eengewone betonvloer al snel 20 cm hoog is. De geringe opbouwhoogte is één van de voor-delen van zwaluwstaartplaten.

Een zwaluwstaartvloer verhoogt het gewichtvan de vloer slechts met ongeveer 100 kg/m2, wat geen probleem kan zijn alsde onderliggende draagconstructie niet aan-getast is.

De bestaande houten vloer kan als onder-grond gebruikt worden om de zwaluwstaart-platen op te bevestigen. Als de houten vloererg slecht is kan hij beter verwijderd worden.Het voordeel van het verwijderen van de oudevloer is dat de houten draagbalken onder devloer ook gecontroleerd kunnen worden. Detotale opbouwhoogte wordt door het verwijde-ren van de oude vloer natuurlijk ook minder.Controleer in elk geval de houten draagbal-ken, en laat ze zo nodig vervangen of her-stellen. Als de oude houten vloer niet verwijderdwordt, boort men om de 50 cm gaten in hethout, ter voorkoming van houtrot, doordat hetvocht opgesloten zit tussen het hout en dezwaluwstaartplaten.

Zwaluwstaartplaten zijn ideaal voor de vol-gende toepassingen: • waterdichte vloeren voor badkamer, toilet,keuken waar nu gewoon een houten vloer zit.

Bij verbouwingen wil men wel eens gaan betegelen bovenop een bestaande plankenvloer.Tegels zijn de beste manier om een keuken- of badkamervloer af te werken, ze bieden maxi-male bescherming tegen vocht. Zonder meer keramische tegels op de planken lijmen isnatuurlijk geen goede oplossingen, al snel zouden voegen loskomen en tegels breken.

et plaatsen van eentegelvloer op houten dragers

H

Techniek en aandachtspunten bij het schrijven van het lastenboek

20

TIP

De sterkte van een vloer is niet altijd in te schatten, en gebrekenkomen vaak pas aan het licht wanneer bepaalde demontagewerkenzijn uitgevoerd.In het lastenboek kan dus maar beter een artikel voorzien zijnwaarin u de aandacht vestigt op de controle van de stijfheid, en des-gevallend hoe de stijfheid dient te worden verbeterd.

Toepassing van zwaluwstaartprofielen (DUOFOR – zie productfiche als bijlage) bij de totaalrenovatie van een ruimte onder dak.

VLOERRENOVATIE-ned 18-11-2005 16:01 Pagina 20

• het leggen van tegelvloeren en natuursteenvloeren over houten ondervloeren • vloerverwarming aanbrengen over houtenvloeren

Wilt u vinyl of marmoleum leggen dan dientde vloer wel eerst te worden geëgaliseerd. Voorzie dus in dit geval een (vloeibare) egali-satielaag.1

2. RubbercementvloerenEen rubbercementvloer is speciaal ontworpenals ondervloer en tevens lijm voor natuurste-nen en tegelvloeren op een houten onder-grond. Het rubbercement systeem bestaat uitcement met fijne snippers rubber. Dit wordtaangemaakt met water en latex (vloeibarerubber). Hierdoor ontstaat na uitharding eensoepele onderlaag die de werking van de hou-ten vloer kan opvangen en zo voorkomt dat detegels en natuursteen scheuren. Met dezemethode kunnen zelfs grote platen marmerop houten vloeren worden gezet. Er zijn verschillende systemen in de handel.2

Droge systemen1. Tegels op gipsplaten met tand-en-groefOp een effen ondergrond kunnen platen ofelementen van gips of gipsvezel wordengeplaatst. De plaatsing van deze elementen is vrij een-voudig: de vloerelementen worden, nadat deliplassen worden gelijmd, in elkaar gelegd. Nauitharding van de voeglijm kan de vloer wor-den gelegd. Eens gemonteerd vormt dezeondervloer de ideale drager voor een bekle-ding zoals tegels, vinyl of parket.Behalve volle gips(vezel)platen, bestaan erook vloerelementen die zijn opgebouwd uitéén of twee lagen gips(vezel)platen, waaron-der of waartussen een isolatie is aange-bracht.3

2. Tegels verlijmen op hout, houtvezelplaat,MDF-plaat Op de balken kan een ondervloer worden aan-gebracht in houtplaten, voorzien van tand-en-groefverbinding. De platen dienen zeer regel-matig op de vloerbalken te worden

geschroefd (zeker om de 10 cm). Het is ookverstandig om er voor te zorgen dat de platenniet helemaal tegen de muur liggen, omdatanders een te hoge spanning kan ontstaan.Voorzie dus een zgn. uitzettingsvoeg.

Wanneer tegels worden geplaatst bovenophout of multiplexplaat is het aangewezen eennet of uitzettingsmat (afdichting- en ontkop-pelingsmat) voor te schrijven in de lijmlaag. Deze vangt de zettingen van de onderliggendeplanken op. Je kan ook best voegen met elastisch voeg-sel. Schrijf je dit niet voor, dan is het mogelijkdat de voegen na korte tijd opspringen vantussen de tegels.4

foto’sDMT-international

Cobosystems

21

Bovenop de zwaluwstaartplaten kan de cementgebonden dekvloer worden geplaatst. Aan de randen voorzien men best eenmateriaal dat enige zetting kan opvangen, zoals glas- of rotswol, of kunststofschuimisolatie.

1. Zwaluwstaartplaten in staal

15.40. VLOERPLATEN IN GEWAPEND BETON

15.42.00. DRAAGVLOEREN UIT GECOMBINEERDE

ELEMENTEN (zie ook 15.50)

15.42.10. Vloeren, verloren bekisting, alg. (1994-R1)

15.42.10. 422 Vloeren, verloren bekisting, staal

(1994-R1)

15.50. GEMENGDE VLOEREN

15.52.00. ZWALUWSTAARTPLAATVLOEREN

OP BESTAANDE BETON DRAGER

15.52.10. Zwaluwstaartplaatvloeren, alg./droge loka-

len (2006-R6)

15.52.10. 422.3 Zwaluwstaartplaatvloeren, geprofi-

leerde staalplaten (2006-R6)

21.20. STRUCTUREN/PRIMAIRE LIJNVORMIGE

SYSTEMEN

21.21.00. PRIMAIRE LIJNVORMIGE SYSTEMEN

21.21.20. Structuren/primaire systemen, lijnvor-

mig/alg. (1977 –R3)

21.21.20.51 Structuren/primaire systemen, lijnvor-

mig/balken, hout (1977 –R3)

26.40. VLOERCONSTRUCTIES - GEMENGDE VLOEREN

[zie ook 15.50.]

26.42.00. ZWALUWSTAARTPLAATVLOEREN OP

HOUTEN VLOEREN

26.42.10. Zwaluwstaartplaatvloeren, alg./droge loka-

len

26.42.10. 422.3 Zwaluwstaartplaatvloeren, geprofi-

leerde staalplaten (2006-R6)

26.42.20. Zwaluwstaartplaatvloeren, alg./natte loka-

len (2006-R6)

2. Rubbercementvloeren

LOT 86 VLOERAFWERKING

86.20. VOORBEREIDENDE WERKEN

86.21.00. GEGOTEN ONDERLAGEN

Enkele relevante bestekteksten

Dankzij hun zelfdragend aspect laten metalen zwaluwstaartplaten toe alle verrotte of verzwakte houten vloerplanken weg tenemen, en zonder deze te vervangen toch de vloer af te werken.

VLOERRENOVATIE-ned 18-11-2005 16:02 Pagina 21

geeft vocht en vuil geen kans!

Revolutionaire bescherming van gevels en vloerenVocht en vuil hebben geen vat meer op een met TefAPP Wall behandel-de gevel en met TefAPP Floor behandelde vloer.

TefAPP is een impregnering op basis van gefluorideerde acryl-copolymeren. Deze impregnering is onzichtbaar, slijtvast enextreem olie- en vuilafstotend. Het product is zowel geschikt voorgevels als voor vloeren.

Project : Leuvense Bondgenotenlaan wordt kauwgomvrijAfgelopen zomer reinigde de firma Ghielens de heleBondgenotenlaan met de ‘Steamtech’-techniek. Daarna werd de vloerbehandeld met een op maat samengestelde bereiding van APP AllRemove’s vloerbeschermingsproduct TefAPP. De werken werden uit-gevoerd in opdracht van de Leuvense schepen van OpenbareWerken. De aanbesteding vond plaats in januari ‘05. De werkzaamhe-den startten in augustus ‘05 en duurden ongeveer één maand. Intotaal werd 6000 m2 beton en granietsteen beschermd.

Project : Luxemburg beschermt theatervloerVoor de renovatie van het "Grand Théâtre de la Ville" inLuxemburg-stad kreeg APP All Remove de opdracht een productte ontwikkelen om de vloer van de lobby te beschermen tegen deinwerking van wijn, koffie, vruchtensap, sigarettenpeuken, ...APP All Remove slaagde er ook hier in de aangepaste TefAPP-bereiding te ontwikkelen om deze majestueuze ruimte tot iederstevredenheid te beschermen.▼

▲

APP ALL REMOVE BENELUXWijtschotbaan 3 - Unit 10 • 2900 SchotenTel. 03 685 75 05 • Fax : 03 271 18 [email protected] • www.appallremove.be

www.appallremove.be

APP All Remove is gespecialiseerd in het reinigen, bescher-men en onderhouden van verticale en horizontale bouwop-pervlakken.Al 20 jaar beschermt en onderhoudt APP All Remove bouw-werken tegen graffiti. Zowel poreuze als niet-poreuze bouw-materialen worden doeltreffend behandeld met de milieu-vriendelijke antigraffiti-coating 'PSS 20' op basis van poly-sacchariden en water.

APP AD-ned 18-11-2005 15:46 Pagina 1

mijn is nodig. We stellen alles in het werk omdeze medio 2006 klaar te hebben.

Wat zal de Release 6 van het NeutraalBestek bevatten ? De Release 4 introduceerde 2 nieuwe werkin-strumenten : het “Facet Werkproces” en het“Facet Materiaal” . Deze codes werdengebruikt om het geheel van het project doel-treffend te structuren. Op dit moment zijn deteksten van Release 1 tot 3 nog niet verfijndop basis van deze nieuwe codes.Vanaf Release 5 werd het gebruik van MS-Word ingevoerd en de posten voor de meet-staat geïntroduceerd. Deze nieuwe aanpakwillen we systematisch doorvoeren in hetgeheel van de beschikbare teksten.Daartoe wordt eerst een “Light” versie vanRelease 6 gemaakt. Deze bevat de codes vanhet facet Werkproces onder de vorm van eenExcel bestand en een omzetting naar Wordvan de eerste 4 niveaus van de outlining(Titels van 1 tot 4) samen met de inhoud vande rubrieken .10 et .20 [titel 5]

Welke zijn de eerste 4 niveaus in deOverzichtsweergave van een document?Elke artikelgroep bestaat uit een algemeenartikel (dat de naam van de groep bepaalt) enéén of meerdere specifieke teksten (Artikels)Eén of meerdere artikelgroepen worden danweer ondergebracht in een Hoofdgroep diezelf onderdeel is van een Hoofdstuk of“Werksectie”. Een verzameling Hoofdstukkenvormt uiteindelijk een LOT.

Cobosystems

23

Vrije mededinging en concurrentie

“... 2. De artikels 85, 71 en 21, § 2, van dedrie respectievelijk geciteerde KB’s uit 1996inzake overheidsopdrachten leggen een ver-bod op in de contractclausules die voor eenbepaalde opdrachten gelden, technische spe-cificaties op te nemen die producten van eenbepaald fabrikaat of van een bepaalde her-komst of speciale technieken vermelden,waardoor sommige ondernemingen wordenbevoordeeld of uitgeschakeld.

Het is onder meer verboden:• octrooien, typen, modellen, technieken,…

te vermelden of te verwijzen naar zaken die tot de bouwwerken behoren;

• melding te maken van een plaats van her-komst , exploitatie, ontginning, fabricage of productie;

• technische specificaties of kenmerken vast te stellen die bij voorbaat een product van een bepaalde herkomst bevoordelen of uit-sluiten;

• beschrijvingen over te nemen, zelfs gedeel-telijk, uit catalogi of prospectussen;

• in het bestek een clausule op te nemen die de inschrijvers ertoe uitnodigt of verplicht te verwijzen naar stalen of modellen waarover het bestuur beschikt;

• het merk van een bepaald product, appa-raat of materiaal of de naam van de firma die het fabriceert of verkoopt te vermelden, ook al gaat deze vermelding vergezeld van de woorden « ... of gelijkwaardig... ».

Hierna volgen enkele concrete voorbeeldenvan bepalingen die over het algemeen niettoegelaten zijn :• een bestek voor een opdracht van leverin-

gen dat de fluorescerende lampen, waarop de opdracht betrekking heeft, beschrijft met de woorden « gefabriceerd door de firma X of dergelijke »;

• een bepaling in het bestek betreffende de waterdichte deklaag op een bouwwerk, die de kenmerken van het dekmiddel zo bepaalt, dat deze beschrijving geen andere keuze laat dan een geoctrooieerd product waarvan de alleenvertegenwoordiger de firma Y is;

• een bestek betreffende de beschermingswijze en de na te leven normen wat de pla-ten betreft, bestemd voor de voorgevel van op te richten hangars, en waarin nagenoeg tekstueel de technische specificaties van

een firma Z zijn opgenomen wat het beschermingssysteem voor het staal betreft. Bijgevolg kan alleen deze firma aan de vereisten voldoen inzake de dikte van de beschermlaag. Bovendien wordt aange-nomen dat die vereiste op geen enkele wetenschappelijke basis berust;

• een technische specificatie waardoor wordt geëist dat materialen te gebruiken bij de uitvoering van een overheidsopdracht voor aanneming van werken voldoen aan een nationale norm

Dergelijke vermeldingen zijn dus strijdig methet gemeenschappelijk en nationaal toepas-selijk recht.Slechts in twee gevallen kan worden afge-weken van de in punt 2 vermelde verbods-bepaling :• wanneer een dergelijke aanduiding onont-

beerlijk is ten opzichte van het voorwerp van de opdracht;

• wanneer het, in uitzonderlijke gevallen, niet mogelijk is het voorwerp van de opdracht te beschrijven via voldoende nauwkeurige specificaties die verstaanbaar zijn voor alle betrokkenen. In dat geval moet de vermel-ding steeds vergezeld gaan van de woor-den « of gelijkwaardig ».

Deze twee afwijkingen moeten restrictief wor-den geïnterpreteerd. ... ” B.S. 23 juni 2004

De Release 6 van het NeutraalBestek CBS/NAV

FAQ over de releasesWanneer verschijnt de volgende Release ?Een volgende Release is reeds voorzien.Eerst een Nederlandstalige en vervolgens deFranstalige versie. Een redelijke productieter-

Vorig jaar (medio 2004) werd in een Ministeriële Omzendbrief nogmaals uitgelegd wat menverstaat onder Bestekken voor Overheidsopdrachten. De meeste voorschrijvers weten dathet verboden is om bepalingen op te nemen die het gewone verloop van mededinging beper-ken of uitsluiten. Dit betekent dat het niet toegelaten is om in de bestekken voor overheids-opdrachten technische bepalingen te vermelden die geen concurrentie mogelijk maakt ofzelfs maar beperkt. Cobosystems heeft sinds de start van het Neutraal Bestek rekening gehouden met deze(spel)regels en via de opbouw en formuleringen in de teksten steeds voldaan aan de gewen-ste neutraliteit.

L mtrent Neutraal Bestek(en het belang ervan…)O

Work-division (xx.xx.xx) DeelWork-group (xx.xx.xx) Lot Kop 1Work-section (xx.xx.xx) HoofdstukWork-subsection (xx.xx.xx) HoofdgroepWork-clauses (xx.xx.x0) Artikelgroep Kop 2Work-sub-clauses (xx.xx.xx) Artikel Kop 3

Measurement Meetpost Kop 4Paragraph (xx.xx.xx).(x0) Paragraaf Kop 5Sub-paragraph (xx.xx.xx).(xx) Onder-paragraaf Kop 6Sub-paragraph 2 (xx.xx.xx).(xx. x0) Onder-paragraaf 2 Kop 7Sub-paragraph 3 (xx.xx.xx).(xx. xx) Onder-paragraaf 3 Kop 8Pro memorie Pro Memorie Kop 9

NEUTRAAL BESTEK-ned 18-11-2005 16:03 Pagina 21

Cobosystems

24

Heylen staat al een eeuw garant voor goede

handgemaakte stenen. Zowel voor particulieren

als voor de zakelijke markt maken wij stenen op

maat; stenen die passen bij uw stijl. Wij nodigen u

graag uit om ons assortiment te komen bekijken.

2e Carabinierslaan 145 / B-3620 Veldwezelt - Lanaken Telefoon +32 (0)89 71 51 38 / Fax +32 (0)89 72 28 [email protected] / www.heylen-bricks.be

24-ned 18-11-2005 15:47 Pagina 24

Waarom verschijnt de Franstalige versiesteeds na de Nederlandstalige ?Het redactioneel traject van de bestektekstenvolgt een validatieproces dat bestaat uit ver-schillende stappen. In totaal een tiental voorde eerste redactionele taal. De vertaling naarhet Frans vergt ook nog enkele bijkomendestappen. Bijvoorbeeld het afstemmen van deteksten op de regionale verschillen (in deregelgeving bijvoorbeeld). Gelukkig zijn dezeingrepen slechts nodig voor een beperkt aan-tal teksten.

Hoe weten we welke teksten GEACTUALI-SEERD en DUS vervangen worden?Tussen 2 Releases in worden er een aantalteksten grondig geactualiseerd. In de tabelWerkproces vind je hierover het meeste infor-matie. Het jaar van uitgave en de release zijnvoor elke tekst vermeld; door te sorteren opbvb het Release nummer ziet men makkelijkwelke teksten gewijzigd of toegevoegd wer-den.

FAQ over de inhoudIs het nodig om een opleiding te volgen omhet Neutraal Bestek te kunnen gebruiken?We stellen alles in het werk om een eenvou-dig en efficiënt hulpmiddel ter beschikking testellen. Het gebruik van het Office pakket isdaar een voorbeeld van.

Waarom zijn sommige teksten zo lang?De teksten zijn van het “multiple choice” typewaarbij de gebruiker nog een aantal keuzesmoet maken. Wij gaan er vanuit dat schrap-pen makkelijker is dan nog te moeten opzoe-ken en toevoegen…

Hoe kan men de referenties van normenvalideren?Deze materie evolueert voortdurend en gaatde laatste jaren zo snel dat een formele con-trole in laatste instantie nodig kan blijven.Sommige normen werden immers nog gewij-zigd enkele maanden na verschijning van eeneditie. Daarom wordt steeds de volledigetitel, de referenties en eventuele addendavan een norm vermeld.

FAQ over de vormWaarom gebruiken jullie stijlen?De visuele ergonomie van de teksten is voort-durend verbeterd en verhoogd. Het gebruikvan “style sheets” of opmaakprofielen is éénvan de hulpmiddelen om dit resultaat te beko-men. Het laat u ook toe op het einde hetlastenboek verder te personaliseren in uweigen huisstijl. Enige kennis van het werkenmet stijlen is noodzakelijk.

Hoe kan ik op basis van een model (“tem-plate”) zelf starten met een nieuwe tekst?Er is een model beschikbaar in de Release5v2. U herkent het document aan de speci-fieke extensie en de benaming “Lotxx – NL”.

Wat is « outlining » of de modus « over-zichtweergave »?De overzichtsweergave is het middel bij uit-stek om de structuur van uw document te(re)organiseren en te bewerken. Door hiërar-chie in de teksten in te bouwen met titels enstijlen. krijgt men gemakkelijk een overzichtbinnen één groot samengesteld document.Een titel verplaatsen en alles wat onder de

titel verborgen zit of het niveau van een titelen de eventueel onderliggende niveaus ver-schuiven is zeer eenvoudig. Ook het automa-tisch genereren van een inhoudstabelbehoort tot de mogelijkheden.

FAQ over het Facet werkprocesKan ik het Facet Werkproces afzonderlijkaanschaffen?Ja. Het is in elk geval inbegrepen in deRelease 5v2.

Hoe is het Facet Werkproces opgebouwd ?Het is opgebouwd uit verschillende Excel –bestanden (.xls )

FAQ over het Facet materiaalKan ik het Facet Materiaal afzonderlijk aan-schaffen?Ja. Het is in elk geval inbegrepen in deRelease 5v2.

Hoe is het Facet Materiaal opgebouwd ?Het is eveneens opgebouwd uit een Excel –bestand (.xls ) met linken naar verschillendebijgevoegde bijlagen.

FAQ over het resultaatHoe kan ik “van nul” mijn eigen moederbe-stek opbouwen ?Elke redacteur of opsteller van een lasten-boek is afhankelijk van zijn werkomgeving ende werktuigen die hij ter beschikking heeft.

Hoe een meetstaat opbouwen met debestekposten van het Neutraal Bestek?De teksten van Release 5 zijn voorzien vannauwkeurigere aanwijzingen om uw beschrij-vende kostenraming of uw meetstaat op tebouwen. Per conventie worden de Titels vankopniveau 4 (heading 4) van deOverzichtsweergave (Outlining view) daartoegebruikt. Ze zijn in elk specifiek artikel voor-zien. Bij het opmaken van een bestek kanfinaal een inhoudstafel gegenereerd wordenen door eenvoudig kopiëren overgebrachtworden in een rekenblad.

Hoe ga je te werk bij gebruik van een data-base?In dit geval is tussenkomst van uw IT specia-list vereist. Aangezien elk geval specifiek is,laat men zich best adviseren. Meestal is heteerste werk het voorbereiden van een tabelvoor overdracht en conversie.

Bouw-e-NORMEN 2005 Uitgebreid met ca. 300 nieuwe normen; intotaal meer dan 1200 normen in full-text.

De verzamel cd-rom die de actualisatie van2005 bevat, met meer dan 1200 normenrechtstreeks opvraagbaar vanuit bestektek-sten, kan nu reeds besteld worden aan €1per norm.

De derde versie van de gebruiksvriendelijkecd-rom, uitgave 2005, die rechtstreeks nor-men opzoekt en ter beschikking stelt, kan nureeds besteld worden tegen gunstige voor-waarden.Het Belgisch Instituut voor Normalisatie [BIN]en het Wetenschappelijk en TechnischCentrum voor het Bouwbedrijf [WTCB] steldenvast dat Belgische normen weinig gekendzijn, voornamelijk omdat ze vroeger niet toe-

gankelijk genoeg aangeboden werden, enbesloten, gezien het toegenomen belang vande normalisatie, daarom reeds in 2003 eenoplossing aan te bieden die deze normentegen een gunstige prijs en op een handigeen snelle wijze ter beschikking stelt. Gezienhet succes van de collecties 2003 en 2004,wordt sinds oktober 2005 de aangevulde col-lectie “Bouw-e-NORMEN 2005 - Gebouwen”beschikbaar gesteld.

Elke norm is minstens in twee taalversiesbeschikbaar: Frans, Nederlands en/ofEngels. Gezien de niet-beschikbaarheid vansommige Nederlandstalige normversiesomvat de collectie 2005 voornamelijk deFrans- en Engelstalige versies van normen. De minimale vereiste configuratie van hetbesturingssysteem van de computer is:Windows NT, 2000, Millenium, XP met Office97 of hoger.

De collectie 2005 werd gebaseerd op derecentste, in elektronische vorm beschikbarebestekteksten en de meest actuele lijst metgeharmoniseerde normen [selectie afgerondop 10 augustus 2005], die aanleiding geventot CE-Markering.

www.bin.be

CE-markeringDe CE-markering voor glas ende nieuwe NBN S 23-002 -"Glaswerk (STS 38)".

De CE-markering wordt binnen afzienbare tijdmogelijk voor een aantal courante glaspro-ducten, zoals vensterglas, gecoat glas engeprefabriceerde isolerende beglazingen.

Gezien de voorbereiding op deze CE-marke-ring en omdat momenteel reeds diverse EN-normen beschikbaar zijn, is de NBN S 23-002- "glaswerk [STS 38 – 1980]" met addendum1 in herziening gesteld geweest. Sinds begindit jaar biedt de nieuwe NBN S 23-002 eenoverzicht van de eisen die aan kwalitatiefglaswerk worden gesteld. Bovendien geeftdeze nieuwe NBN S 23-002 richtlijnen enklasses voor glas, geplaatst in concrete enwelomlijnde toepassingen, die dan eenvoudigin bestekteksten kunnen worden overgeno-men.

Er dient te worden opgemerkt dat de NBN S23-002 [STS 38] enkel betrekking heeft ophet glaswerk zelf van een gebouw. Voor ven-sters of gordijngevels, waarvan glas slechtseen enkele component is, is bijkomend deSTS 52.0 - "Buitenschrijnwerk" van toepas-sing, welke een toepassingspecificatie isvoor de productnormen voor gordijngevels[NBN EN 13830], vensters [prEN 14351] enstructureel gelijmd glaswerk [ETAG 002]. Ook

Cobosystems

25


Geprefabriceerde elementen in architectonisch beton zijn niet meerweg te denken uit actuele bouwprojecten. Agref is op dit vlak al meerdan 50 jaar actief en heeft een sterke reputatie.

Agref levert een uitgebreid assortiment van gevelpanelen en bekleding,sandwichpanelen, kaderelementen, kroon- en sierlijsten, deur- enraamomlijstingen, trapsleden, enz…

Agref is vooral een specialist in elementen voor appartementen en inhet bijzonder balkons en éénmalige stukken, maar ook op het vlak vanrestauratie is de onderneming zeer bedreven. Ook binnen de sector van het stadsmeubilair bekleedt Agref een lei-derspositie op de Belgische markt.

Door de grote variëteit aan kleuren, vormen en oppervlaktestructurenkrijgt ieder bouwwerk een eigen, unieke identiteit. Verschillende afwerkingen zijn mogelijk :• Glad of gestructureerd;• Licht of sterk uitgewassen;• Geslepen of gepolijst;• Gezandstraald;• Geschuurd.

Agref N.V.Tragelweg 49230 WetterenTel.: 09 369 19 11Fax: 09 369 07 04E-mail: [email protected] DESIGN VERENIGD MET GROTE DUURZAAMHEID

VOORLOPER IN ARCHITECTONISCH BETON

MAATWERK EN PERFECTIONISME

KLEUR • CREATIVITEIT • FLEXIBILITEIT

AGREF-Ad-ned 18-11-2005 15:49 Pagina 1

deze STS 52.0 is in herziening geweest eneen nieuwe versie bestaat sinds eind 2004.De ETAG 002 is gratis beschikbaar op de sitevan EOTA.Sinds de jaren tachtig wordt in de glassectorin België gebruik gemaakt van de ATG om hetvertrouwen te bevestigen in producten, zoalsgelaagd en isolerend glas, die in overeen-stemming zijn met de NBN S 23-002 [STS 38]. Met het verschijnen van de CE-markeringwordt door BCCA in samenwerking met deBUtgb en het BIN een aangepaste vrijwilligekwaliteitsverklaring uitgewerkt.Deze aangepaste kwaliteitsverklaring wordtvolledig georganiseerd volgens de regels vande nieuwe Europese normen en de NBN S 23-002, op gebied van initiële typeproeven[Initial Type Testing – ITT] en interne produc-tiecontrole [Factory Production Control –FPC]. Ze is gebaseerd op een volledig en effi-ciënt systeem van evaluatie en toezicht dooreen onafhankelijke partij en is compatibelmet gelijkaardige procedures in een aantalEuropese landen. Met deze kwaliteitsverklaring kan de gebrui-ker een grotere betrouwbaarheid en zeker-heid verwachten, gezien alle gedeclareerdewaarden van de fabrikant gecertificeerd wor-den, wat in de CE-markering enkel voor brand-werend glas voorzien is.

www.bin.be

www.eota.be

www.infopoint.be

Cobosystems

27

warringtonfiregentglobal safety

TESTTEST het brandgedrag van uw bouwproducten

HELPTHELPT u door de CE-certifi catieprocedures

ADVISEERTADVISEERT over brandveiligheidsproblemen

VERIFIEERTVERIFIEERT de overeenkomstigheid met brandvoorschriften

Warringtonfiregent nv is een spin-offbedrijf van de Universtiteit Gent en combineert het onderzoekspotentieel van de universiteit met de wereldwijde ervaring van de Warrington Fire Group

WFRGENT NV - Ottergemsesteenweg-Zuid 711 - B-9000 Gent - Belgiët: +32/(0)9 243 77 50 - f: +32/(0)9 243 77 51 - e: info@warringtonfi regent.net

Publi_Cobomail_NL_groen.indd 1 10-11-2005 11:37:07

ENKELE NIEUWE NORMEN

NBN EN 1307:2005 - R - FR,EN – Tapijten - Classificatie van pooltapijt [2e uitg.] [ICS 59.080.70]

NBN EN 612:2005 - R - FR,EN - Dakgoten met kraal en hemelwaterafvoerbuizen van metaalplaat [2e uitg.] [ICS 91.060.20]

NBN EN 13978-1:2005 - R - FR,EN - Geprefabriceerde betonproducten - Geprefabriceerde garages - Deel 1: Garages van gewapend beton, monolithisch of bestaande uit enkele

elementen met kamerafmetingen [1e uitg.] [ICS 91.090 ; 91.100.30]NBN EN 13914-1:2005 - R - FR,EN - Ontwerp, voorbereiding en uitvoering van stucadoor-

werk - Deel 1: Buitenpleister [1e uitg.] [ICS 91.100.10]NBN EN 13914-2:2005 - R - EN - Ontwerp, voorbereiding en uitvoering van stucadoorwerk

- Deel 2: Ontwerpoverwegingen en essentiële uitgangspunten voor binnenpleisterwerk[1e uitg.] [ICS 91.100.10]

NBN EN 771-1/A1:2005 - R - FR,EN - Voorschriften voor metselstenen - Deel 1: Metselbaksteen [1e uitg.] [ICS 91.100.25]

NBN EN 771-2/A1:2005 - R - FR,EN - Voorschriften voor metselstenen - Deel 2: Kalkzandsteen [1e uitg.] [ICS 91.100.15]

NBN EN 771-3/A1:2005 - R - FR,EN - Voorschriften voor metselstenen - Deel 3: Metselstenen van granulatenbeton [gewone en lichte granulaten] [1e uitg.] [ICS 91.100.30]

NBN EN 771-4/A1:2005 - R - FR,EN - Voorschriften voor metselstenen - Deel 4: Cellenbetonsteen [1e uitg.] [ICS 91.100.30]

NBN EN 771-5/A1:2005 - R - FR,EN - Voorschriften voor metselstenen - Deel 5: Metselstenen van kunststeen [1e uitg.] [ICS 91.100.30]

NBN EN 12794:2005 - R - FR,EN - Vooraf vervaardigde betonproducten - Funderingspalen [1e uitg.] [ICS 91.100.30 ; 93.020]

NBN EN 50172:2005 - R - FR,EN - Noodverlichtingssystemen voor vluchtwegen [1e uitg.] [ICS 91.160]


www.donbar.be www.artimat.be

QUAND LES LIGNES DEVIENNENT UN STYLE • WANNEER LIJNEN EEN STIJL WORDEN

WHEN LINES BECOME A STYLE • QUANDO LE LINEE FORMANO UNO STILE


Cobosystems

29

inkelbeveiligingWEen esthetische kijk op de zaak

Sommige steden, zoals Gent, vermelden in deStedenbouwkundige verordeningen een verbod omgevelafsluitingen te plaatsen aan de voor- of zijge-vels van handelsruimtes die meer dan 60% van hetzicht op de etalage kunnen onttrekken.

Om dit doel te bereiken zijn er rolluiken, rolhekkenen schaarhekken. Meestal voldoen de klassieke,zware rolluiken niet aan de eis met betrekking totvrij doorzicht. Hoe groter de uitgespaarde doorzicht-gaten, hoe zwakker de constructie. Rolluiken opge-bouwd uit horizontale stroken van transparant poly-carbonaat gevat in zware geëxtrudeerde aluminiumprofielen, voldoen wel. Deze bieden voldoende door-zicht en de beveiligingswaarde is zeer hoog. Rolhekken en schaarhekken hebben een openstructuur, maar er moet er moet wel gelet wordenop de reële graad van doorzicht. Tevens moet menvermijden dat de hekken uit de geleiders kunnengetrokken worden.

Uiteraard zijn naast beveiligingswaarde, vrij door-zicht en de esthetische waarde, andere criteriazoals onderhoud, brandweervoorschriften en prijsmeebepalend bij de keuze.

Transparante rolluiken: de FACADE® volgensBrinkman

De opbouw van het transparante Facade® rolluikbestaat uit aluminium scharnierprofielen en glashel-dere stroken van 5 of 6 mm dik, slagvast en UV-bestendig polycarbonaat. De speciale krasvaste uit-voering draagt als extra voordeel mee dat graffitigemakkelijk te verwijderen is. Door het bedrijfsze-kere en compacte oprolmechanisme hebben destroken een wisselende hoogte. Afdichting aan deonderzijde door een rubber in een dubbelwandigealuminium sluitlijst. De nylon eindstukken zorgen voor een vergroottestabiliteit door het tegengaan van onderling ver-schuiven van lamellen en garanderen een soepelebeweging door de zijgeleiders. Dit rolluik heeft eendoorzichtpercentage van 90% en is dus bijzondergeschikt als etalagebeveiliging.

BrinkmanGemzenstraat 18 NL 2901 BL Capelle a/d IjsselTel. : +31 10 451 11 00 Fax : +31 10 451 89 99 BTW : NL 2031 67 209 B 01 E-mail : [email protected] Website : http://www.brinkmanrolluiken.nl

Spijtig genoeg weer helemaal actueel : gevel- of winkelbeveiliging. Dat daarbij steeds min-der volledig dichte rolluiken toegepast worden is niet verwonderlijk. Zowel winkeliers, inwoners als bezoekers zijn gebaat bij een leefbare omgeving en een aan-trekkelijk uitzicht van hun stad. Een duidelijk zichtbare winkeletalage - niet alleen tijdens deopeningsurenmaar ook nà sluitingstijd - speelt hierbij een belangrijke rol. Gesloten rolluiken geven win-kelgebieden immers een onherbergzaam karakter, werken verpaupering in de hand en nodi-gen niet uit om ook na sluitingstijd of op zondag door de winkelstraten te wandelen.

B-ned 18-11-2005 15:54 Pagina 29

Cobosystems

1 december 2005 tot zo 15 januari Tentoonstelling: Maur Dessauvage & Afagh Mohammadi Plaats: deSingel, Desguinlei 25, 2018 Antwerpen Info: www.desingel.be

tot 1december 2005Tentoonstelling:inHOUTPlaats: Kamp C - provinciaal Centrum DuurzaamBouwen en Wonen - Britselaan 20 - 2260WesterloInfo: www.kampc.be

1 december 2005 tot 26 februari 2006 Tentoonstelling (Frankrijk):Voisins-voisines, nouvelles formes d'habitat individu-el en FrancePlaats: arc en rêve - Entrepôt 7 Rue Ferrère -33000 BordeauxInfo: www.arcenreve.com

2 december 2005 Workshop:Workshop Designkritiek (door TOR vzw)Plaats: Hasselt, Antwerpen, BrusselInfo: www.toronline.be

7 december 2005 Lezingen / Symposia:Stad en landPlaats: Het Vlaams-Nederlands Huis - Leopoldstraat6 - 1000 BrusselInfo: tel. 02 212 19 30; www.vl-nl.be

10 december 2005, 17 december 2005Vorming: Cursus Hedendaagse Architectuur in België - IIPlaats: Osystraat 35 - 2060 AntwerpenInfo: www.vtb.be

tot 31 december 2005 Tentoonstelling Art Nouveau en design. 1830-1958Plaats: Jubelparkmuseum - Jubelpark 10 - 1000BrusselInfo: tel. 02 741 72 11; www.kmkg.be

tot 31 december 2005 Tentoonstelling:Hotelit (sculptuurcapsule)Plaats: Mexicostraat-Kattendijkdok - Kaai 44 -2030 AntwerpenInfo: tel. 03 484 10 70; www.extracity.be

6 januari 2006 tot 9 januari 2006Beurs:Nothing but new - Internationale vakbeurs voor uit-sluitend nieuwe producten in de meubel-, decoratie-en designsectorPlaats: Flanders Expo Gent, Hall 1, 2 en 4,Maaltekouter 1 - Gent Info: www.nothingbutevents.com

Tot 8 januari 2006Tentoonstelling Team 10: een utopie van het hedenPlaats: NAi - Museumpark 25 - 3015 CBRotterdam (NL)Info: www.nai.nlTot 8 januari 2006 Tentoonstelling:Brussel StadslandschappenPlaats: Sint-Goriksplein - 1000 BrusselInfo: www.sintgorikshallen.be

14 januari 2006 tot 22 januari 2006Bouwbeurs:BOUW EN RENOThema: wonen in ’t groenPlaats: Antwerp Xpo – Jan Van Rijswijklaan 191-2018 AntwerpenInfo: tel. 02 740 10 11; www.artexis.be

19 januari 2006 tot 21 januari 2006Beurs:Polyclose 2006 Europese vakbeurs voor raam-, deur-, zonwering- engeveltechniekenDoelgroep: vakluiPlaats: Flanders Expo, Maaltekouter 1 – GentInfo: www.polyclose.be

20 januari 2006 tot 29 januari 2006Beurs:BOUWBEURS WIEZEPlaats: Wieze, OktoberhallenInfo: www.rham.be

22 januari 2006 tot 24 januari 2006Beurs:Stone Expo 2006 - europese vakbeurs voor natuur-steen, keramische tegels en betonproductenPlaats: Flanders Expo, Maaltekouter 1 - GentInfo: www.mopro.be

28 januari 2006 tot 5 februari 2006Beurs:Wonen 2006 - Bouw- en interieurbeursPlaats: Nekkerhal Mechelen - Mechelen Info: [email protected], www.expoplus.be

5 februari 2006 tot 7 februari 2006Beurs:DIY 2006 - Vakbeurs voor home improvement en tuinPlaats: Kortrijk Xpo Info: tel. 056/24.11.11, [email protected],www.diy-xpo.be

februari 2006 tot 8 februari 2006Interieurbeurs:Intirio 2006- vakbeurs voor interieurdecoratie enhuislinnenPlaats: Flanders Expo, Maaltekouter 1, 9051 Gent Info: [email protected]; www.intirio.be

9 februari 2006 tot zo 9 april 2006 Tentoonstelling: R&Sie... - I 've heard about / Node n+1François Roche werkt sinds 1993 samen metStéphanie Lavaux en leidt zijn architectencollectiefonder de naam R&Sie. Plaats: deSingel, Desguinlei 25, 2018 Antwerpen Info: www.desingel.be

9 februari 2006 tot zo 19 maart 2006 Tentoonstelling: Kristoffel Boghaert, Gent Plaats: deSingel, Desguinlei 25, 2018 Antwerpen Info: www.desingel.be

11 februari 2006 tot 19 februari 2006Beurs:IN WONENPlaats: Antwerp Xpo – Jan Van Rijswijklaan 191-2018 AntwerpenInfo: tel. 02 740 10 11; www.artexis.be

15 februari 2006 tot 18 februari 2006Beurs:Metapro 2006 - vakbeurs voor de metaalverwerken-de nijverheid: Plaatbewerking, verspaning, lassen,oppervlaktebehandeling, automatisering en meet- enregeltechniek.Plaats: Brussels Expo, InternationaalTentoonstellingsparkInfo: www.metapro.be

16 februari 2006 (14u - 18u)Studiedag:Certificatie - De stap naar een duurzame betonher-stelling FEREB i.s.m. WTCB Thema’s : Pathologie -Ervaring met oude herstellingen, Inspectie & diagno-se, Kwaliteitsborging- eigencontrole van de renovatie-sector, Nieuwe normen en hun invloed/ CEMarkeringen, Certificering van aannemers.Plaats: Conferentie zalen van Ter Elst in EdegemInfo: www.fereb.be

24 februari 2006 tot 27 februari 2006Tuinbeurs:Tuin Expo Antwerpen 2006Plaats: Antwerp Xpo – Jan Van Rijswijklaan 191-2018 AntwerpenInfo: www.tuinexpo.com

2 maart 2006 tot 12 maart 2006Bouwbeurs:Batibouw 2006 - Internationale beurs voor Bouw,Renovatie en InterieurPlaats: Brussels Expo Info: Batibouw S.A., tel. 02/663.14.00, fax02/660.47.13, [email protected] advertentie op pagina 13

3 maart 2006 tot 6 maart 2006Tuinbeurs:Tuin Expo KortrijkPlaats: Kortrijk Xpo – Doorniksesteenweg 216 –8000 KortrijkInfo: www.tuinexpo.com

17 maart 2006 tot 20 maart 2006Tuinbeurs:Tuinbeurs Mechelen 2006Plaats: Nekkerhallen MechelenInfo: www.tuinexpo.com

18 maart 2006 tot 20 maart 2006 en 24 maart2006 tot 26 maart 2006 (gesloten op 21, 22 zn 23 maart)Beurs:Sfeer 2006 - evenement voor interieur, tuin en zwembadPlaats: Flanders Expo, Maaltekouter 1, 9051 GentInfo: tel.: 09 241 92 11, fax: 09 241 93 55,[email protected], www.sfeer.be

30 maart 2006 tot 2 april 2006Beurs:TechniPIERRE 2006 - Internationaal Salon van deNatuursteenPlaats: Halles de Foires van Luik, Quai de WallonieInfo: [email protected], [email protected], www.technipier-re.be

21 april 2006 tot 24 april 2006Bouwbeurs:Batimoi 2006 - beurs van traditionele en houtbouw,renovatie, decoratie, zwembaden en tuinaanlegPlaats: Wex, rue des 2 Provinces, Zone de laFamenne - Marche-en-Famenne ) Info: tel.: 084 34 08 00, fax: 084 34 08 09,[email protected], www.wex.be

23 april 2006 tot 25 april 2006Bouwbeurs:Europarket 2006 - Vakbeurs voorbehouden voor vak-lui i.v.m. parket, laminaat, kurkvloeren en toebehorenPlaats: Mecc MaastrichtInfo: www.europarket.com

27 april 2006 tot zo 11 juni 2006 Tentoonstelling: Jo Taillieu, Gent Plaats: deSingel, Desguinlei 25, 2018 Antwerpen Info: www.desingel.be

27 april 2006 tot zo 18 juni 2006 Tentoonstelling: Serôdio, Furtado & Associados. Isabel Furtado enJoão Pedro Serôdio studeerden beiden aan de FAUP(Facultad de Arquitectura de la Universidade do Porto).In 1992 begonnen zij in Porto hun eigen praktijk. Plaats: deSingel, Desguinlei 25, 2018 Antwerpen Info: www.desingel.be

24 september 2006 tot 26 september 2006Tuinbeurs:Green Expo 2006 - Tweejaarlijks evenement voor dehele tuinsector, groenvoorziening en distributie inBelgiëPlaats: Flanders Expo, Maaltekouter 1, 9051 Gent Info: [email protected], www.mopro.be

BEURZEN EN EVENEMENTEN IN BINNEN- EN BUITENLAND

30

agenda

Agenda-ned 20-11-2005 14:31 Pagina 30

[ DUBBELE BESCHERMING VOOR UW BOUWBEDRIJF ]

> We knokken voor uw plaats in de bouwsector

> Onze ombudsdienst staat u bij met raad en daad

> Leesbare informatie waarvoor u geen vertaler moet zoeken

> Nuttige informatieavonden en efficiënte vorming

> Een helpende hand voor uw bouwadministratie

Voor meer informatie:

Bouwunie, Spastraat 8, 1000 Brussel,

Tel. 02 238.06.05, Fax. 02 238.06.11,

[email protected]

www.bouwunie.be


Tramstraat 6 - 8560 Wevelgem - T +32 (0)56 43 89 20 - F +32 (0)56 43 89 29 - www.eurothane.be - [email protected]

Notre planète est en train de se réchauffer. C'est

pourquoi les gouvernements européens prennent

des mesures plus sévères en matière d'isolation

thermique. Investir dans une meilleure isolation

signifie un 'oeuf d'or' pour le maître de l’ouvrage.

Un bâtiment qui est bien isolé, donc à faible

consommation d'énergie, garantit une facture

d'énergie réduite, augmente la valeur immobilière et

améliore la qualité de l'environnement.

De aarde is aan het opwarmen. Daarom legt

Europa strengere isolatie-eisen op. Deze investering

is een gouden ei voor de bouwheer. Een energie-

zuinige woning levert een lagere energiefactuur

op, een waardestijging op de woonmarkt én het

leefmilieu zal er bovendien beter van worden.

Nieuwjaarsadvertentie 17-11-2005 11:07 Pagina 2

Cobomail 2006

Documents

Transcript of Cobomail 2006