SECTORFOTO 2015

Boekhouding en financiën

Secretariaat en managementondersteuning

Cijfers en tendensen

2

SECTORFOTO - ADDENDUM

TRENDS IN BOEKHOUDING EN SECRETARIAAT ......................................................................................... 3

Invloed van automatisering en digitalisering .......................................................................... 3

1. Automatisering van routinetaken ....................................................................................... 3

2. De digitalisering ....................................................................................................................... 4

1. Digitalisering ............................................................................................................................. 4

2. Virtueel werk ............................................................................................................................ 4

Voorspellingen over de evolutie van het beroep boekhouder ........................................... 5

Het beroep boekhouder in de top 5 van de gerobotiseerde beroepen ............................. 5

De functie boekhouder blijft een knelpuntberoep ................................................................. 6

Communicatie: een echte uitdaging ............................................................................................ 7

Gevorderde beheersing van de regelgeving............................................................................. 8

HET THEMA IN DE TOEKOMST ....................................................................................................................... 9

1. Beschikken over digitale competenties om zijn kennis van informatiesystemen

en gegevensanalysetools te ondersteunen ............................................................................... 9

2. Vermogen om te communiceren en een verbindingselement zijn tussen de

diensten ............................................................................................................................................ 10

3. Adviseur van het bedrijf en zijn klanten........................................................................ 11

De management assistants, meer gespecialiseerd en veelzijdiger: de nieuwe

managers van de bedrijven ......................................................................................................... 11

OPLEIDINGEN ................................................................................................................................................. 13

Debiteurenbeheer en facturatie ................................................................................................. 13

Boekhouden ..................................................................................................................................... 13

Fiscaliteit en btw ............................................................................................................................ 13

Financieel beheer en controle..................................................................................................... 13

Offerte en kostprijsberekening .................................................................................................. 14

Secretariaat en ondersteuning management .......................................................................... 14

BIBLIOGRAFIE ................................................................................................................................................ 15

Wetenschappelijke bronnen ........................................................................................................ 15

Internetbronnen ............................................................................................................................. 15

Conferenties .................................................................................................................................... 16

3

SECTORFOTO - ADDENDUM

TRENDS IN BOEKHOUDING EN SECRETARIAAT

Boekhouding en secretariaat hebben als thema één ding gemeen: de personen in die twee domeinen

hebben een ondersteunende functie bij het management. Daarom hebben we beslist om deze twee

nota's samen voor te stellen.

U zult dus trends ontdekken die gemeenschappelijk en specifiek zijn voor beide thema's.

Invloed van automatisering en digitalisering

De laatste jaren zien we een grote impact van de automatisering op de inhoud van administratieve

beroepen, zowel in de boekhouding als het secretariaat. "Sommige taken worden geautomatiseerd,

andere taken worden ondersteund door het gebruik van technologie. Vermits deze evolutie niet stil

staat, moeten lerenden en werknemers gewapend worden om met deze veranderingen om te gaan

en ze binnen hun beroepsuitoefening optimaal aan te wenden."1

Impact voor de boekhouding

1. Automatisering van routinetaken

Uit onderzoek2 van KPMG blijkt dat 51% van de ondervraagden ERP3 vermeldt als een evolutie van

het beroep. De meeste bedrijven automatiseren veel activiteiten dankzij ERP. Zoals uitgelegd in de

Tempera-studie4 die door Cevora in 2015 werd aangevraagd, is SAP het meest gebruikte ERP-

systeem, maar verschillende bedrijven werken met een eigen systeem. Een manager getuigt:

"De dienst IT heeft een softwarepakket ontwikkeld waarin de volledige boekhouding zit en waarin

zo veel mogelijk andere taken worden opgenomen." Een van de twee bedrijven waarvan de

administratieve medewerkers nog niet met een ERP-programma werken, plant nog dit jaar een

overstap. Een ander bedrijf schakelt weldra over naar een meer geavanceerd softwareprogramma:

"Nu kijken onze medewerkers de facturen na. Dit gebeurt binnenkort automatisch, wanneer we

overschakelen op een nieuw ERP-systeem."

Vooral routinetaken komen in aanmerking voor automatisering, zoals het opstellen en verzenden

van bestellingen en facturen, het inlezen van adresgegevens, het overdragen van gegevens naar

factuur, de uitvoering van betalingen en terugbetalingen, de follow-up van de voorraad enz. In twee

van de ondervraagde bedrijven worden de documenten zelfs automatisch gearchiveerd.

1 Colman E., Desseyn J., Albertijn M. (2015). 'Focusstudie Cevora: De inhoud van de administratieve beroepen', p. 6. 2 KPMG Advisory Services (2015). 'Votre vision des métiers comptables en entreprise: aujourd’hui vs 2045', 14 p. 3 'Enterprise Resource Planning', betekent in het Engels letterlijk 'het plannen van de bedrijfsmiddelen'. 4 Colman E., Ibid.

4

SECTORFOTO - ADDENDUM

2. De digitalisering

Volgens het kenniscentrum ECABO5 stellen de bedrijven vast dat de taken van de boekhoudkundige

profielen veranderen. Het handmatig invoeren verdwijnt immers, en het werk verschuift in de richting

van controle en advies. Een concreet voorbeeld van het einde van het handmatig invoeren is de EDI

(Electronic Data Interchange): de elektronische gegevensuitwisseling6. Het gaat om een uitwisseling

van computer naar computer van commerciële documenten, zoals facturen, bestelbonnen,

overschrijvingen en/of aankooporders, in een elektronisch standaardformaat tussen de commerciële

partners. Door die praktijk kan de menselijke tussenkomst in de verwerking van informatie

verminderd worden. Volgens de studie van KPMG kreeg 35%7 van de boekhoudkundige en financiële

functies te maken met het gebruik van software om te helpen bij het verwerken van gegevens.

Impact voor het secretariaat

1. Digitalisering8

De traditionele beroepen die verband houden met het secretariaat, worden gedigitaliseerd: de

digitale stempel op beroepen die bestonden lang voor de digitale transformatie van de

bedrijfswereld, wordt steeds sterker.9 Het digitale heeft een impact op de functies van vroeger,10

maar vervangt het werk niet. Het vernieuwt het.

Door de digitalisering van beroepen verloopt het werk van administratieve bedienden vlotter11, maar

moeten ze ook bepaalde competenties ontwikkelen die verband houden met digitale processen en

inhoudelijk evolueren in hun functie. Er wordt meer tijd vrijgemaakt om zich te wijden aan taken

als presentaties, de communicatie met de klanten, het beheer van de leveranciers, rapportering, het

maken van dashboards of de betrokkenheid met de teams.

2. Virtueel werk

Met een eenvoudige verbinding en de juiste software kan iedereen om het even waar en om het even

wanneer werken.

5 CEVORA, 'De technologische revolutie', p. 21 6 OpenText (2015), 'Ce qu’est l’EDI?, EDI pour tous', http://www.edipourtous.fr/ce-qu-est-l-edi/, geraadpleegd op 24 december 2015. 7 KPMG, Ibid., p.7 8 Definitie van digitalisering: "Digitalisering is de impact op bedrijven en organisaties van het feit dat mensen

en objecten voortdurend met elkaar verbonden zijn, op elke plaats en voor alle toepassingen", bbg.ato.com 9 http://www.abilways-digital.com, 'Transformation digitale des entreprises: quel impact sur les métiers?', 3 juni 2015 10

Definitie van digitalisering: "Digitalisering is de omzetting van de informatie van een medium (tekst,

afbeelding, audio, video) of van een elektrisch signaal in digitale gegevens die computerapparatuur ofdigitale

elektronische apparatuur kunnen verwerken1. Digitale gegevens worden gedefinieerd als een reeks tekens en

cijfers die informatie bevatten2 .

11 http://www.guideinformatique.com, 'Quand la digitalisation des processus administratifs fluidifient le travail des drh et des daf, Pascale Grémiaux', 01/12/2015.

5

SECTORFOTO - ADDENDUM

Vandaag verschijnen virtual assistants op de arbeidsmarkt, breidt co-working zich uit en worden

kantoren gedematerialiseerd.

Het internet opent mogelijkheden voor nieuwe professionele werelden. Mobiel werken bewijst al

enkele jaren zijn waarde en wordt verrijkt met nieuwe profielen en nieuwe diensten op afstand,

zoals de virtual assistant. Het gaat hier nochtans om een echte persoon, van wie alleen de titel

virtueel is.

De dematerialisatie van kantoren, nauw verweven met het beheer van de informatiestromen, heeft

een impact op het werk van de assistants. Het elektronisch beheer van documenten kan een grote

en zelfs cruciale uitdaging zijn voor het goed bestuur van een bedrijf. Het kan voor een bedrijf heel

moeilijk zijn om zijn digitale transformatie te laten slagen indien het papieren formaat blijft

overheersen in het bedrijf.12 De taken van de assistants, die een massa administratieve gegevens

beheren, worden veelzijdiger en hun werkplek ondergaat een gedaanteverandering.

Administratief bedienden werken vandaag niet meer uitsluitend in hun kantoor in het bedrijf. Door

de virtualisatie en dematerialisatie moeten ze andere vormen van werken ontwikkelen, zoals co-

working. Dit beperkt zich echter niet tot het gewoon delen van een ruimte. Er zijn ook andere

elementen nodig, zoals evenementen om het gemeenschapsgevoel te ontwikkelen en bevorderen:

het is een ruimte om samen te werken. Tijdens het seminar Alisad13werd dit punt rechtstreeks in

verband gebracht met de functie van assistants van wie een van de sleutelcompetenties veel weg

heeft van professionele sociabiliteit.

Voorspellingen over de evolutie van het beroep boekhouder

Het beroep boekhouder in de top 5 van de gerobotiseerde beroepen

Volgens een studie van C.B. Frey & M.A. Osborne14 zijn het, als initieel enkel wordt gekeken naar de

negen functieklassen, de administratieve functies die het meeste risico lopen om gerobotiseerd te

worden (93%). Als we de analyse verfijnen, merken we dat het beroep van boekhouder tot de top 5

van de beroepen behoort waarvan de meeste functies kunnen worden gerobotiseerd.

Het lijkt erop dat niet minder dan 58.000 banen van boekhoudkundig kaderpersoneel getroffen

zouden worden. Door robotisering zullen een aantal banen of zelfs bepaalde beroepen zeker

verdwijnen. Het is echter ook zeer waarschijnlijk dat bepaalde beroepen hun personeel zullen

behouden, maar dat de taken die er worden uitgevoerd, zullen worden beïnvloed door de

robotisering.

12 JDN, 'dématérialisation: pour une gestion documentaire efficiente et performante', rubriek van Edouard Dupressoir, 25/03/2015 13 Séminaire Alisad, Intervention d’un secrétaire, 'assistant(e), un collaborateur comme les autres', Yann Lemeux, 16 oktober 2015 14

Frey C.B. en M.A. Osborne (2013), 'The future of employment: how susceptible are jobs to

computerisation?', Oxford Martin School Working Papers, september. Online beschikbaar: http://www.futuretech.ox.ac.uk/sites/futuretech.ox.ac.uk/files/The_Future_of_Employment_OMS_Working_Paper_0.pdf

6

SECTORFOTO - ADDENDUM

Tot slot moet robotisering eerder als een kans dan als een bedreiging worden gezien. Vooral in de

wetenschap dat de actieve bevolking door de vergrijzing vanaf 2020 zal dalen. De robotisering zou

dus de effecten van een dergelijke evolutie kunnen beperken door het gebrek aan werknemers te

compenseren.15

De functie boekhouder blijft een knelpuntberoep

Voor boekhouders:

Het beroep boekhouder is sinds 2015 opnieuw een knelpuntberoep als gevolg van een kwalitatieve

mismatch tussen het aanbod en de vraag op de arbeidsmarkt.

De competenties van de werkzoekende volstaan momenteel niet om te voldoen aan de vereisten van

de arbeidsmarkt.

Die discrepantie werd ook vastgesteld door het Beroepsinstituut van erkende Boekhouders en

Fiscalisten (BIBF). De zwakke resultaten van het bekwaamheidsexamen voor het verkrijgen van de

titel 'erkend boekhouder-fiscalist', zijn teleurstellend.16

Die kwalitatieve mismatches met betrekking tot het profiel van boekhouder zijn gebaseerd op drie

pijlers, namelijk; een gebrek aan specifieke kennis, een gebrek aan specifieke competenties en een

gebrek aan ervaring.

Werkgevers zoeken boekhouders met een gedegen basiskennis, maar ook met expertise in een

bepaald domein. De kennis van fiscaliteit en de actualisering ervan zijn belangrijke aspecten. Een

basiskennisniveau volstaat niet meer om aan de behoeften van de arbeidsmarkt te beantwoorden.

Specialisatie is voortaan het sleutelwoord.

Naast die gespecialiseerde kennis ontstaat er een tekort aan bepaalde competenties. Zoals eerder

vermeld, vervullen de boekhouders de rol van informatieverstrekker. Competenties als professionele

communicatie en rapportering (m.a.w. ook het vertalen van gegevens voor ‘leken’) maken deel uit van

die rol.

Bovendien blijft het beroep 'boekhoudkundig verantwoordelijke en auditeur / financieel controller'

volgens VDAB17 een knelpuntberoep in 2015. Die 'geëvolueerde' functie eist steeds meer

competenties zoals hierboven vermeld, maar ook competenties als people management en

strategiebepaling.

Kortom, de arbeidsmarkt heeft boekhouders nodig met praktische competenties. Die discrepantie is

dus ook te wijten aan een gebrek aan ervaring. De meest gewilde boekhouders zijn zij die in de loop

der jaren naast hun expertise in bepaalde domeinen praktische competenties en specifieke kennis

hebben ontwikkeld.

15

https://about.ing.be/Over-ING/Press-room/Press-article/De-technologische-revolutie-in-Belgie.htm 16

KMO-insider (2015). 'Het beroep van boekhouder-fiscalist blijft een knelpuntberoep', uit http://www.kmo-insider.biz/nieuws/artikels/het-beroep-van-boekhouder-fiscalist-blijft-een-knelpuntberoep 17

VDAB (2015). Knelpuntberoepen – kansenberoepen 2015, p. 15-28

7

SECTORFOTO - ADDENDUM

Voor management assistants:

Volgens de cijfers van de studie van de VDAB en Actiris van 2015 blijft het beroep management

assistant een knelpuntberoep. Die positionering houdt verband met het feit dat de werkgevers een

profiel zoeken waaraan niet alle kandidaten beantwoorden en wel om verschillende redenen. In de

eerste plaats willen managers een management assistant met een groot aantal competenties in

meerdere sectoren: talen, administratie, informatica, communicatie. Bovendien moet hij of zij blijk

geven van een ruime ervaring in de functie. De management assistant moet ook beschikken over

een groot vermogen om zich aan te passen aan een nieuwe werkomgeving en hij of zij moet

zelfstandig kunnen werken.

Vervolgens zoeken de werkgevers voor die functie specifiek bachelors of personen met een lager

diploma met minimaal vijf jaar ervaring ter zake.

Tot slot kan het verschil tussen het loon en de reële verantwoordelijkheid die de management

assistant op zich neemt, een obstakel vormen om in te gaan op de vacatures op de markt.

Communicatie: een echte uitdaging

Voor boekhouders

Communicatie is een echte uitdaging voor het beroep boekhouder. Het komt steeds vaker voor dat

de boekhouder nauw samenwerkt met alle afdelingen van het bedrijf, en verantwoordelijk is voor

het beheer van de rekeningen van een bedrijf. Daarvoor is het delen van informatie tussen de

verschillende diensten noodzakelijk.

Meer dan 38% van de ondervraagden18 ondervindt dat de functie evolueert en neemt deel aan het

leiden van het bedrijf. Boekhouders moeten dus blijk geven van goed inzicht om relevante

informatie te verstrekken voor de ondernemingsraden en Raden van Bestuur. "Enerzijds moet de

rapportering completer zijn om de kwaliteit van de financiële informatie te verbeteren. Zo omvatten

dashboards steeds vaker gegevens in verband met de maatschappelijke verantwoordelijkheid van

bedrijven en het milieu. Anderzijds moet de rapportering zijn aangepast aan het niveau van de

operationele medewerkers, en moet de financiële terminologie voor zo veel mogelijk personen

begrijpelijk zijn. "19

18 KPMG, Ibid., p.8 19 RF Comptable(2015), 'L'entreprise: terrain de mutation du métier comptable', RF Comptable, http://rfcomptable.grouperf.com/article/0421/ms/rfcompms0421_2248745.html (geraadpleegd op 24 december 2015).

8

SECTORFOTO - ADDENDUM

Voor management assistants

De rol van de assistants is uitgebreid en omvat vandaag meer taken20. Van die taken is de

communicatie met de klanten en met het team en de medewerkers een sleutelcompetentie voor dit

beroep geworden. Het beheer van de interne communicatie maakt integraal deel uit van het beroep

management assistant.

Hun communicatie heeft een reële impact in de bedrijven. De management assistants moeten

voorstellen kunnen formuleren21 (ze moeten het vermogen en de dynamiek hebben om suggesties te

doen ennieuwe ideeën voor te stellen) en moeten hun communicatiecompetenties ontwikkelen.

Gevorderde beheersing van de regelgeving

Voor boekhouders

Een derde trend die zich zeer duidelijk aftekent, is die van de gevorderde beheersing van de regelgeving.

In alle onderzoeken en bij alle gesprekken met deelnemers van boekhoudkundige opleidingen

wordt gezegd dat de regelgeving vaak en heel snel verandert. De domeinen fiscaliteit en

boekhouding worden steeds complexer: vandaar de noodzaak om op de hoogte te blijven.

Voor management assistants

Een zeer duidelijke trend voor de management assistants is dat ze voortaan de regelgeving moeten

beheersen. De assistants zijn immers steeds hoger opgeleid. We spreken hier niet meer over

veelzijdigheid, maar over bicompetenties22: de assistant moet de competenties beheersen die

verband houden met de kern van het beroep van assistant, maar ook met dat van de kaderleden.

20

Manpower, '10e ManpowerGroup-enquête naar tekort aan talent', 19 mei 2015 21

Seminarie, Intervention d’un secrétaire, 'assistant(e), un collaborateur comme les autres', Yann

Lemeux, 16 oktober 2015 22

Seminarie ALISAD, Federatie FFMAS, 'quels futurs professionnels pour les secrétaires/assistantes',

16 oktober 2015.

9

SECTORFOTO - ADDENDUM

HET THEMA IN DE TOEKOMST

47% van de banen worden beïnvloed door de digitale revolutie. De kantoorbedienden en het

boekhoudkundig kaderpersoneel zijn de eersten die worden getroffen, want zij zullen personeel

verliezen. Zij zijn de eersten die risico lopen door de robotisering (93%)23.

Van de meest 'robotiseerbare' banen zijn de kantoorbedienden, de verkopers in winkels en de

huishoudelijke hulpen immers de groepen die het meeste personeel kunnen verliezen als gevolg van

de automatisering van taken. Op de vijfde plaats volgt het boekhoudkundig kaderpersoneel met

een verlies van 58.000 banen.

Dat is een beangstigend cijfer, maar dat neemt niet weg dat er wel degelijk een impact is als gevolg

van de digitale revolutie en dat we die in de komende jaren nog meer zullen voelen. De

automatisering, de nieuwe technologieën en de digitalisering zorgen voor de verdwijning of

vermindering van bepaalde dagelijkse taken. Dit zorgt voor een besparing van geld, maar ook van tijd.

Om voorbereid te zijn raadt de literatuur over dit onderwerp aan dat bedrijven overgaan tot

augmentation24. "Augmentation baseert zich op het werk dat we vandaag uitvoeren en onderzoekt

hoe dit werk kan worden geïntensiveerd in plaats van verminderd, met behulp van machines. We

moeten dus achterhalen welke nieuwe taken mensen kunnen vervullen als ze machines hebben om

hen te helpen."

Er zijn drie grote categorieën van taken waaraan de boekhouder zich kan wijden.

1. Beschikken over digitale competenties om zijn kennis van

informatiesystemen en gegevensanalysetools te ondersteunen

Voor boekhouders

Bij de enquête van KPMG verklaarde 26% van de ondervraagden dat expertise over

informatiesystemen en gegevensanalysetools in de komende jaren cruciaal zal worden. Dat cijfer

ligt overigens in de lijn van wat volgt: "in de nabije toekomst zal 90% van de banen – in beroepen als

ingenieur, verpleger, boekhouder, arts, architect en nog vele andere – een bepaald niveau van

digitale competenties vereisen. "25

Momenteel wil de bedrijfsleider in real time toegang hebben tot alle boekhoudkundige en financiële

gegevens van zijn bedrijf. De balansresultaten kunnen downloaden en delen vanaf zijn smartphone

23

HR MAGAZINE, 'La robotisation, un danger pour l’emploi en Belgique?', 10 februari 2015 24

COLMAN E., Desseyn J., Albertijn M.,(2015), Ibid, p.15. 25

Idem, p.27

10

SECTORFOTO - ADDENDUM

bij een afspraak met zijn bankier zal de nieuwe norm worden.26 De boekhouder moet dus

beschikken over nieuwe competenties en software of nuttige tools kunnen gebruiken om informatie

te verstrekken, maar ook om analyses te maken.

Gegevensanalysetools worden aanbevolen om de tekortkomingen in het intern controlesysteem en

in de boekhoudkundige registraties vast te stellen. Het is de taak van de boekhouder om aan de

alarmbel te trekken, hij moet een proactieve houding aannemen en tijdig durven signaleren dat er

problemen zijn en dat er actie moet worden genomen27. Die tools die vaak worden gebruikt bij de

voorbereiding van een audit, passen goed bij ERP (Enterprise Ressources Planning), want ze

centraliseren alle activiteiten van een bedrijf rond eenzelfde informatiesysteem en bieden bijna

allemaal de mogelijkheid om gegevens op te vragen in direct bruikbare bestanden, zoals Excel28. Het

bedrijf Orange29 gaat nog een stap verder. Dit bedrijf werkt immers mee aan een Europees project

dat de informatiesystemen tussen de verschillende landen waar Orange is gevestigd, wil

uniformiseren. Die doelstelling zou kunnen worden gerealiseerd met behulp van de implementatie

van een nieuwe, meer collaboratieve tool. Volgens de woordvoerder van Orange zou dit geleidelijk

de grens tussen de boekhouding en de beheerscontrole van de afsluitingen kunnen vervagen, ten

voordele van een grotere reactiviteit en meer productiviteit. Orange is van plan die tool in 2020 voor

te stellen. Er moeten dus nog veel inspanningen worden geleverd in de KMO's om op deze rijdende

trein te springen.

Voor management assistants

Digitale competenties zullen in de toekomst deel uitmaken van de competenties van de

management assistants. Ze zullen blijk moeten geven van initiatief, vooral ten opzichte van het

digitale. Volgens François Granier, socioloog en onderzoeker verbonden aan het CNRS30 "zal er een

echte breuk in het beroep zijn tussen assistants die zich beperken tot basiscomputercompetenties

en zij die leren waarde te halen uit het web en big data". Het digitale zal een waardecreator worden

voor de assistants.

2. Vermogen om te communiceren en een verbindingselement zijn

tussen de diensten

26 De Riedmatten, A. (2015), 'La révolution numérique bouscule les experts comptables', Le Figaro, http://www.lefigaro.fr/decideurs/expertise/2015/10/13/33005-20151013ARTFIG00152-la-revolution-numerique-bouscule-les-experts-comptables.php (geraadpleegd op 6 januari 2016.) 27 Beroepsinstituut van erkende Boekhouders en Fiscalisten, 'Jaarverslag 2014', BIBF, < http://www.bibf.be/uploads/documents/rapport%20annuel%202014%20final%20nl%20.pdf> (geraadpleegd op 20 december 2015). 28 Duprat Romain, soc. Pansard & Associates, 'Outil d’analyse de données au service de la fraude', p.2. 29 RF Comptable (2015), ibid. 30

Nationaal Centrum voor Wetenschappelijk Onderzoek (Frankrijk)

11

SECTORFOTO - ADDENDUM

We hebben het al eerder gezegd: de boekhouder moet communiceren. Of het nu over cijfers gaat of

om advies geven, zijn vermogen om te communiceren zal steeds beter en preciezer moeten zijn, te

meer omdat hij meer met de verschillende diensten zal moeten samenwerken. 35% van de

ondervraagden in de studie van KPMG zegt dat "een verbindingselement zijn tussen de diensten een

grote uitdaging is voor de toekomst. "

Dat is ook het geval voor management assistants. Volgens een studie van Manpower spelen

management assistants vandaag een leidende rol in de teams waarin ze evolueren. Ze zijn niet meer

de assistant van één manager, maar van meerdere diensten. Een van hun sleutelrollen wordt

verbindingen tot stand brengen tussen die verschillende afdelingen.

Een studie van de Federatie FFMAS31 zegt dat de rol van management assistant erin bestaat om de

radertjes te 'smeren', in procedures, maar ook in relaties (sociale rol).

3. Adviseur van het bedrijf en zijn klanten

De boekhouders zien hun functie evolueren, onder andere naar de functie van adviseur. De

technologische revolutie zorgt immers voor tijdwinst en geeft de boekhouders de mogelijkheid om

basistaken of overbodige taken achter zich te laten32. De boekhouder is vaak een pijler voor het

bedrijf. Hij kent de bijzonderheden ervan.

De roep naar bedrijfsadviseurs zal steeds luider klinken. De boekhouder zal dus een strategische

visie moeten ontwikkelen om verstandige tips te kunnen geven op financieel, economisch en fiscaal

gebied33. Hij zal aan de klant moeten leren om zijn boekhouding als prognosetool te gebruiken en

om dashboards te maken om zijn bedrijf beter te beheren.

Deze attitude van adviseur wordt sterk aanbevolen als de functie van boekhouder wordt

geconfronteerd met automatisering. Het gaat om de 'stepping-asidestrategie', die erin bestaat de

intellectuele troeven te gebruiken die niet alleen verband houden met rationele cognitie. Met andere

woorden, de boekhouder zet in op zijn interpersoonlijke intelligentie.34

De management assistants, meer gespecialiseerd en veelzijdiger:

de nieuwe managers van de bedrijven

31 Seminarie Alisad, Federatie FFMAS, 'Quels futurs professionnels pour les secrétaires/assistantes?', 16 oktober 2015. 32

SAGE, 'Les métiers de comptable et expert-comptable ont un bel avenir devant eux', Sage: astuces

business, < http://www.sage.com/fr-be/be/business-advice/support-and-services/the-future-of-accountant-and-experts-jobs > (geraadpleegd op 7 januari 2016). 33

BEROEPSINSTITUUT VAN ERKENDE BOEKHOUDERS EN FISCALISTEN (2015), Ibid. 34

COLMAN E., Desseyn J., Albertijn M.,(2015), Ibid, p.36.

12

SECTORFOTO - ADDENDUM

Door de technologische vooruitgang en nieuwe behoeften van de werkgevers heeft het beroep

management assistant in de afgelopen jaren ingrijpende veranderingen ondergaan. Gisteren was de

taak van de assistants nog beperkt tot secretariaatswerk, maar vandaag zijn ze veelzijdiger en

nemen ze geleidelijk aan nieuwe verantwoordelijkheden, vooral bij grote groepen35.

In dit beroep, dat voor meer dan 90% een vrouwenberoep blijft, wordt het profiel in dat verband zo

veelzijdig en strategisch, dat het niet zelden gebeurt dat men er universitairen aantreft.36.

De bedrijven nemen steeds meer groei-initiatieven, wat meer projecten en een hogere werklast

meebrengt. Tegelijkertijd onderstreept men het belang voor administratieve professionals om een

sleutelrol te spelen in het bedrijf37. Vandaag volstaat het niet meer om zich te beperken tot de taken

die in de beschrijving van de functie staan. Men vraagt van de bedienden dat ze flexibeler zijn,

autonomer in hun werk en blijk geven van zin voor initiatief. De administratieve bedienden die

vandaag in trek zijn, zijn veelzijdig, meertalig en beschikken niet alleen over de nodige

computercompetenties, maar kunnen ook gelijktijdig verschillende taken en verantwoordelijkheden

op zich nemen.

De functie van boekhouder wordt veelzijdig: beheersen van de

veranderingen in de regelgeving, strategische visie en de vereiste digitale

competenties.

De management assistants worden steeds meer gespecialiseerd

(bi-competenties) en veelzijdig.

35

Léa Surugue, 'assistant de manager, une fonction stratégique pour l’entreprise',

http://business.lesechos.fr/directions-generales/metier-et-carriere/profils/021248823797-assistant-de-manager-une-fonction-strategique-pour-l-entreprise-202026.php?3WpRO9IK1HGCFAJt.99#, 12/08/2015 36 Jean-Claude Verset, rtbf économie, http://www.rtbf.be/info/economie/detail_toujours-davantage-de-metiers-en-penurie-faut-il-y-voir-une-opportunite?id=8984654 , 19 mei 2015. 37 HR Magazine, 'Assistant de direction, le nouveau manager de l’entreprise', 21 april 2015.

2020

13

SECTORFOTO - ADDENDUM

OPLEIDINGEN

Debiteurenbeheer en facturatie

Telefonisch debiteurenbeheer 175N

Praktische en juridische opvolging van debiteuren 176N

Boekhouden

Inzicht in de boekhouding 158N

Korte wegwijzer in de boekhouding 159N

Correct boeken van facturen en financiële documenten 160N

Jaarrekening : afsluiting 162N

Binnenlandse handelsdocumenten DL156N

Initiatie in boekhouden DL157N

Fiscaliteit en btw

Vennootschapsbelasting : inzicht 166N

Vennootschapsbelasting : aangifte 167N

Vennootschapsbelasting : update 168N

Btw : binnenlandse verrichtingen 169N

Btw in de praktijk : aangifte 170N

Btw in de praktijk : correcte facturatie en controle 172N

Btw in de praktijk : doorfacturatie 1252N

Btw : grensoverschrijdende verrichtingen 173N

Btw : update 174N

Btw in de praktijk DL377N

Financieel beheer en controle

Balansanalyse 177N

Kostenbeleid en budgettering 178N

Financiële rapportering met Excel in de praktijk 180N

Financiële noties voor niet-financiëlen 181N

14

SECTORFOTO - ADDENDUM

Offerte en kostprijsberekening

Initiatie kostprijsberekening DL155N

Secretariaat en ondersteuning management

Organisatie van evenementen 184N

Uw secretariaat nog beter organiseren 185N

Snellezen voor administratief bedienden 187N

Empowerment voor management assistants 372N

De management assistant als facilitator 373N

15

SECTORFOTO - ADDENDUM

BIBLIOGRAFIE

Wetenschappelijke bronnen

COLMAN E., Desseyn J., Albertijn M., 'Focusstudie van Cevora: De inhoud van de administratieve beroepen', p. 6. KPMG ADVISORY SERVICES, (2015). 'Votre vision des métiers comptables en entreprise: aujourd’hui vs 2045', 14 p.

CEFORA, 'De technologische revolutie', 44 p.

HR MAGAZINE, 'La robotisation, un danger pour l’emploi en Belgique?', 10 februari 2015 HR Magazine, 'Assistant de direction, le nouveau manager de l’entreprise', 21 april 2015. DUPRAT Romain(2015), soc. Pansard & Associates, 'Outil d’analyse de données au service de la fraude', 9 p. MANPOWER, '10e ManpowerGroup-enquête naar het tekort aan talent', 19 mei 2015.

Internetbronnen

OPENTEXT, 'Ce qu’est l’EDI ?', EDI pour tous, http://www.edipourtous.fr/ce-qu-est-l-edi, (geraadpleegd op 24 december 2015). 'Transformation digitale des entreprises: quel impact sur les métiers?' (juni 2015), http://www.abilways-digital.com, geraadpleegd op 24 december 2015). RF COMPTABLE (2015), 'L'entreprise: terrain de mutation du métier comptable', RF Comptable, http://rfcomptable.grouperf.com/article/0421/ms/rfcompms0421_2248745.html (geraadpleegd op 24 december 2015).

BEROEPSINSTITUUT VAN ERKENDE BOEKHOUDERS EN FISCALISTEN, 'Jaarverslag 2014', BIBF,

http://www.bibf.be/uploads/documents/rapport%20annuel%202014%20final%20nl%20.pdf (geraadpleegd op 20 december 2015). DE RIEDMATTEN, A. (2015), 'La révolution numérique bouscule les experts comptables', Le Figaro, http://www.lefigaro.fr/decideurs/expertise/2015/10/13/33005-20151013ARTFIG00152-la-revolution-numerique-bouscule-les-experts-comptables.php ( geraadpleegd op 6 januari 2016).

SAGE, 'Les métiers de comptable et expert-comptable ont un bel avenir devant eux', Sage: astuces

business, http://www.sage.com/fr-be/be/business-advice/support-and-services/the-future-of-accountant-and-experts-jobs (geraadpleegd op 7 januari 2016).

Pascale Grémiaux, (2015), 'Quand la digitalisation des processus administratifs fluidifient le travail

des drh et des daf', http://www.guideinformatique.com, (geraadpleegd op 6 januari 2016).

Lea Surugue (2015), 'Assistant de manager, une fonction stratégique pour l’entreprise',

http://business.lesechos.fr/directions-generales/metier-et-carriere/profils/021248823797-

assistant-de-manager-une-fonction-strategique-pour-l-entreprise-

202026.php?3WpRO9IK1HGCFAJt.99#, (geraadpleegd op 6 januari 2016).

16

SECTORFOTO - ADDENDUM

Jean-Claude Verset (2015), rtbf économie, http://www.rtbf.be/info/economie/detail_toujours-

davantage-de-metiers-en-penurie-faut-il-y-voir-une-opportunite?id=8984654, (geraadpleegd op

23 december 2015).

Edouard Dupressoir (2015), JDN, 'dématérialisation: pour une gestion documentaire efficiente et

performante', http://www.journaldunet.com/solutions/expert/60379/dematerialisation---pour-une-

gestion-documentaire-efficiente-et-performante.shtml (geraadpleegd op 23 december 2015).

Frey C.B. en M.A. Osborne (2013), 'The future of employment: how susceptible are jobs to

computerisation?', Oxford Martin School Working Papers, september. Online beschikbaar:

http://www.futuretech.ox.ac.uk/sites/futuretech.ox.ac.uk/files/The_Future_of_Employment_OMS_W

orking_Paper_0.pdf (geraadpleegd op 9 maart 2016).

ING, 'De technologische revolutie in België', https://about.ing.be/Over-ING/Press-room/Press-

article/De-technologische-revolutie-in-Belgie.htm (geraadpleegd op 9 maart 2016).

VDAB (2015) 'Knelpuntberoepen – kansenberoepen 2015', p.15-28 (geraadpleegd op 9 maart 2016).

KMO-insider (2015). 'Het beroep van boekhouder-fiscalist blijft een knelpuntberoep', uit http://www.kmo-insider.biz/nieuws/artikels/het-beroep-van-boekhouder-fiscalist-blijft-een-knelpuntberoep (geraadpleegd op 9 maart 2016).

Conferenties

Seminar Alisad, Luik, 16 oktober 2015.