SECTORFOTO 2015

RIJSCHOOLSECTOR

Cijfers en tendenzen

2

SECTORFOTO - ADDENDUM

SECTOR ............................................................................................................................................................. 3

Sector in cijfers ................................................................................................................................. 3

Lijst van de 30 grootste bedrijven in de rijschoolsector ...................................................... 8

EVOLUTIES IN DE SECTOR ........................................................................................................................... 10

Belang van verkeersveiligheid ................................................................................................... 10

Aangepaste rijopleiding met impact voor rijlesgevers ....................................................... 11

TOEKOMST VAN DE SECTOR ....................................................................................................................... 12

Digitalisering ................................................................................................................................... 12

Nieuwe rol van de rijschoollesgever op langere termijn ................................................... 13

OPLEIDINGEN ................................................................................................................................................. 14

BIBLIOGRAFIE ................................................................................................................................................ 15

Internet bronnen ............................................................................................................................ 15

3

SECTORFOTO - ADDENDUM

SECTOR

Sector in cijfers

De rijschoolsector bestond in 2014 uit 154 rijscholen en 1.584 bedienden. Na een lichte stijging van

het aantal rijscholen sinds 2009 is het aantal sinds 2014 terug aan het dalen. Het aantal bedienden

is wel gestegen van 1383 bedienden in 2009 naar 1.584 in 2014. Dit betekent dat de rijscholen

groter worden. Dit bevestigt de vaststelling in de sector van een aantal kleinere rijscholen die

overgenomen worden door grotere.

De bedienden van de sector behoren voor het overgrote deel tot het paritair comité 200. 94% van de

rijscholen behoren tot het APCB.

4

SECTORFOTO - ADDENDUM

Wat de regionale verdeling betreft zien we dat bijna de helft van de rijscholen in Vlaanderen is

gesitueerd (49%). De andere rijscholen zijn verdeeld over Wallonië (29%) en Brussel (22%).

Als we naar de bedienden kijken, merken we dat het overgrote deel in Vlaanderen tewerkgesteld is

(73%). In de rijscholen in Vlaanderen zijn dus meer bedienden tewerkgesteld dan in Wallonïe en

Brussel.

5

SECTORFOTO - ADDENDUM

Toch blijven quasi alle rijscholen KMO‟s (97%). Er zijn slechts 4 grotere rijscholen in ons land met

meer dan 50 werknemers. Opvallend is dat de helft van de rijscholen (51%) uit minder dan 5

werknemers bestaat.

6

SECTORFOTO - ADDENDUM

Het profiel van de bedienden in de rijscholen ziet er als volgt uit : meer dan de helft (53%) is ouder

dan 50 jaar. Dat is heel wat meer dan de leeftijd van andere bedienden uit het paritair comité 200

(21%). De sector stelt bijna geen jongeren te werk. Door het huidige examensysteem (lange

procedure om het brevet te halen) en de wettelijke voorwaarde (bij indiensttreding moet men

minstens 3 jaar houder zijn van een rijbewijs cat. B) is dat ook moeilijk.

In vergelijking met de bedienden uit alle sectoren van PC200 zijn in de rijscholen meer mannen

tewerkgesteld : 68% tov. 59% en dus ook minder vrouwen : 32% tov. 41% in de andere sectoren

PC200.

7

SECTORFOTO - ADDENDUM

Tot slot is ook hier het profiel van de bedienden in de rijschoolsector atypisch ten opzichte van de

andere sectoren in paritair comité 200 : 60% werkt deeltijds en 40% werkt voltijds. Dit is nog

opmerkelijker aangezien de populatie vooral uit mannen bestaat. Het is wel zo dat een aantal

rijschoollesgevers dit beroep uitoefenen in bijberoep.

8

SECTORFOTO - ADDENDUM

Lijst van de 30 grootste bedrijven in de rijschoolsector

9

SECTORFOTO - ADDENDUM

De kaart hieronder toont waar de bedienden van de 30 grootste rijscholen gelokaliseerd zijn.

53% van de bedienden in de rijscholen is ouder dan 50 jaar. Een groot deel van

de huidige rijschoollesgevers zal binnen enkele jaren de pensioengerechtigde

leeftijd bereiken. Een uitdaging voor de rijscholen in een krappe arbeidsmarkt?

Of net een zegen als binnen x jaar de zelfrijdende wagens eraan komen? Zullen

er minder lesgevers nodig zijn of zal enkel hun rol compleet veranderen?

!

10

SECTORFOTO - ADDENDUM

EVOLUTIES IN DE SECTOR

Belang van verkeersveiligheid

België scoort nog altijd niet goed op het vlak van verkeersveiligheid. In de statistieken van de

verkeersdoden blijven de jongeren oververtegenwoordigd.1

Al jaren groeit het besef dat verkeersopvoeding van jongsaf aan dient te gebeuren. Zo is de Vlaamse

Stichting Verkeerskunde al lang actief in het aanbieden van aangepaste programma‟s voor de

scholen in zowel kleuter-, basis-, als secundair onderwijs. Dankzij Rijbewijs op School kunnen

leerlingen uit het laatste jaar secundair onderwijs op school lessen theorie volgen gegeven door

rijschoollesgevers en kunnen ze het theorie-examen rijbewijs B afleggen. Niet toevallig is het thema

van het jaarlijks congres dit jaar “Verkeer op school : verkeers- en mobiliteitseducatie: een kwestie

van groepswerk”2

Ook langs Franstalige kant wordt in 2016 werk gemaakt van sensibilisering van de schoolgaande

jeugd rond verkeersveiligheid met een reeks acties onder de naam „opération “Gaff‟ à la route‟.3

Bedoeling is om dit in de komende jaren verder uit te breiden.

Daarnaast is ook de rol van de ouders heel belangrijk. Dit werd in de verf gezet op het laatste EFA

congres eind 2015 door Road Safety Scotland waar een bewustzijnscampagne gevoerd werd “kids in

the car”. Ouders staan er niet bij stil dat elke keer als kinderen met hen in de wagen zitten ze (non-

driving)-gedrag van de ouders oppikken dat hun toekomstig rijgedrag kan beïnvloeden.4

1“Verplichte terugkomdag voor het behalen van het rijbewijs in 2017”, http://www.standaard.be/cnt/dmf20151204_02004453 2 Vlaamse Stichting Verkeerskunde, http://www.vsv.be/verkeer-op-school en

http://www.vsv.be/kalender/congres-verkeer-op-school-2016 3 « Opération ‘Gaff’ à la route », http://prevot.wallonie.be/sensibilisation-la-s-curit-routi-re-aupr-s-des-

jeunes-op-ration-gaff-la-route 4 Driving Safety Forward, EFA Congress Scotland 8-9 October 2015, “Young Drivers, Lifelong Learning and

Road Safety in Scotland” , http://efa-eu.com/?page_id=366

11

SECTORFOTO - ADDENDUM

Aangepaste rijopleiding met impact voor rijlesgevers

Sinds de regionalisering van de rijopleiding heeft Vlaanderen werk gemaakt van een hervorming van

de rijopleiding en het rijexamen. In Wallonië en Brussel wordt hier nog aan gewerkt en worden

maatregelen in de loop van 2016 verwacht.

Een permanent overleg & samenwerking tussen de regio‟s inzake verkeersveiligheid is echter

noodzakelijk en daar werden reeds afspraken rond gemaakt. Zo zal een behaald brevet van

rijlesgever in de ene regio erkend worden in de andere 2 regio‟s.5

De aanpassingen in Vlaanderen kaderen in het verbeteren van de verkeersveiligheid. Risicoperceptie

(gevaarherkenning en – inschatting) en veilig rijden met een GPS, extra manoeuvres zijn

aanpassingen aan het examen. Ook de rijopleiding zal wijzigen en de oefenfase tussen theoretisch

rijbewijs en praktisch examen zal langer worden.6 Tot slot komt er een verplichte terugkomdag na

6 tot 9 maanden waarbij getest wordt op risicoperceptie, manoeuvres …. .

In Wallonië gaan de plannen in dezelfde richting zowel qua hervorming van het rijexamen als de

rijopleiding in verschillende stappen. De Waalse minister wil een grotere aandacht voor

risicoperceptie en ecologisch rijden7

In Brussel daarentegen wil men burgerzin en respect voor andere weggebruikers als rode draad in

de vernieuwde rijopleiding. Daar zijn nog teveel vluchtmisdrijven en respectloos rij- en

parkeergedrag.8

Dit alles heeft een impact op de grotere vraag naar rijschoollesgevers maar nog meer op hun rol.

Die verschuift van het aanleren van pure voertuigbeheersing en verkeersdeelname naar een hoger

niveau over hoe men in het leven staat, de leefstijl, waarden en normen en de gevolgen die dit heeft

op de verkeersdeelname.9

Dr. Gregor Bartl, verkeerspsycholoog uit Oostenrijk deed onderzoek naar verkeersveiligheid en

rijopleiding. Hij geeft aan dat in vele landen het behalen van een rijbewijs teveel gezien wordt als

een doel op zich en niet als een tool inzake verkeersdeelname en verkeersveiligheid. Er zijn immers

vele “silent killers” in het verkeer zoals de GSM, vermoeidheid en andere afleidingen zoals intensief

gepraat in de wagen. Bewustwording van deze hogere niveaus zijn heel belangrijk en vragen een

ander soort van coaching & begeleiding ; zeker voor onervaren jonge bestuurders en oudere

bestuurders die niet veel meer rijden.10

5 Website Maxime Prévot, http://prevot.wallonie.be/coop-ration-interminist-rielle-pour-la-s-curit-routi-re-

les-trois-ministres-ont-sign-un-engagement-ce-22-juin 6 Website Ben Weyts, http://www.benweyts.be/nieuws/rijopleiding-wordt-strenger-en-uitgebreider en

http://www.benweyts.be/nieuws/hervorming-rijopleiding-legt-de-lat-hoger-voor-beginnende-chauffeurs, 7 Maxime Prévot in Sudinfo, http://www.sudinfo.be/1400907/article/2015-10-20/en-wallonie-aussi-la-

reforme-du-permis-de-conduire-est-en-cours-informe-maxime-p 8 Website Bianca Debaets, http://www.biancadebaets.be/files/news/20150104-persbericht-nieuwe-

brusselse-rijopleiding-stelt-respect-centraal.pdf 9 GDE-matrix, Goals of Driver Education, Europese studie die naast verwerven van competenties sterk de

nadruk legt op motivatie en attitude in het verkeer en hét referentiekader in België en Europa. 10

Dr. Gregor Bartl in “Interview with Manuel Picardi & Dr. Gregor Bartl”, http://efa-eu.com/?page_id=290

12

SECTORFOTO - ADDENDUM

TOEKOMST VAN DE SECTOR

Digitalisering

De rijopleiding situeert zich in een levenslang leertraject. Naast het belang van de zelfevaluatie,

risicoperceptie en andere hogere orde vaardigheden zijn er ook de technische evoluties. De

opkomst van nieuwe technologieën vergt immers dat weggebruikers voorbereid worden op het

juiste gebruik ervan en op hun voortdurende ontwikkeling.11 Zo zal het gebruik van de GPS deel

uitmaken van de rijopleiding en het examen. En op termijn kan dit ook uitgebreid worden naar

rijden met hybride wagens, gebruik van parkeersensoren … .

Verder is men ook aan het denken over een verplichte bijscholing voor oudere bestuurders. Elk jaar

wijzigt immers de wegcode en wijzigen de verkeersborden. Sinds de verkeerswet van 1975 is die al

70 keer gewijzigd.12 Er bestaan intussen goede websites waar weggebruikers alle recente wijzigingen

terugvinden maar velen en zeker de oudere bestuurders vinden hier nog niet de weg naartoe.

Toegang tot internet is voor hen niet altijd evident. Via bijscholing kan een extra rol voor de

rijschoollesgever zijn weggelegd.13

De rijschoollesgever zal binnenkort ook via tablet de opvolging van zijn cursist kunnen registreren

tijdens de praktijkles. De FAA (la Fédération des auto-écoles agréées), is volop bezig met de

ontwikkeling van een programma op maat van de praktijkles.14 De praktijklesgevers die weinig

achter de computer zitten zullen zich dienen bij te scholen in het gebruik van deze nieuwe tools.

11

Conclusies colloqium rijopleiding, http://www.centrejacquescartier.com/conclusion-du-colloque-la-

formation-a-la-conduite-une-vision-a-360/ 12

Jaarlijks wijzigingen in de wegcode in ‘On n’est pas des pigeons’, RTBF,

http://www.rtbf.be/video/detail_on-n-est-pas-des-pigeons-19-11-2015?id=2060994

13 http://wegcode.be/downloads#h2-verkeersreglement-wegcode

14 Bron, FAA, overleg 18/01/2016

13

SECTORFOTO - ADDENDUM

Nieuwe rol van de rijschoollesgever op langere termijn

De zelfrijdende wagen15 is aan een heel snelle technologische ontwikkeling bezig maar

samenwerking is nodig : niet alleen de techniek van de zelfrijdende wagen maar ook menselijke

factoren (veiligheid, gebruiksvriendelijkheid, aanvaarding) ; de wegeninfrastructuur, wetgeving etc.

moeten mee bekeken worden. Verkeer is een complex geheel. Alle aspecten moeten samen bekeken

worden om een veilig systeem te ontwikkelen.

*Drivers of the future : zullen er nog bestuurders zijn? De taken van de bestuurder zullen op

termijn veranderen van een manuele controle naar supervisie. De wagens zullen zich moeten

aanpassen aan menselijke factoren. Dit zal een grote impact hebben op de nieuwe rol van de

rijschoollesgever.16

15 Mercedez-Benz-F-015 conceptvehicle

16

Driving Safety Forward, EFA Congress Scotland 8-9 October 2015, “CIECA retrospect and a glimpse of the future”, Mr Kari Hakuli, http://efa-eu.com/?page_id=366

Hoe zal de nieuwe rol van de rijschoollesgever eruit zien eens de

zelfrijdende wagen een feit is? 2020

14

SECTORFOTO - ADDENDUM

OPLEIDINGEN

Update van de wegcode 442N

De kracht en impact van non-verbale communicatie 443N

Klantvriendelijk omgaan met leerlingen 444N

Autotechniek : basis 446NA

Autotechniek : gevorderd 446NB

Herkennen van en omgaan met leerstoornissen tijdens de rijles 447N

Omgaan met verbale agressie 448N

Het gedrag van de leerling  : hoe redeneren en reageren? 449N

Stagebegeleiding rijschoollesgever 450N

Autodidact, didactische achtergrond voor de rijlesgever 451N

Van rij-instructeur naar coach van uw leerling 452N

De GDE matrix, basis voor kwaliteitsvolle rijlessen 453N

Een ongeval tijdens de rijles : EHBO en aansprakelijkheid 454N

Rijtaakanalyse, leerproces en –strategie 455N

Vrachtautomechanica en ecodriving 456N

Aansprakelijkheid en het Europese aanrijdingsformulier bij een ongeval tijdens de

rijles 1159N

Sectorwoordenschat Engels voor de rijschoollesgever 1158N

Sectorwoordenschat Frans voor de rijschoollesgever 1157N

Groepsdynamiek tijdens de theorieles 1156N

15

SECTORFOTO - ADDENDUM

BIBLIOGRAFIE

Internet bronnen

o Driving Safety Forward, EFA Congress Scotland 8-9 October 2015, “CIECA retrospect and a

glimpse of the future”, Mr Kari Hakuli, http://efa-eu.com/?page_id=366, (website

geconsulteerd op 11 januari 2016)

o Driving Safety Forward, EFA Congress Scotland 8-9 October 2015, “Young Drivers, Lifelong

Learning and Road Safety in Scotland” , http://efa-eu.com/?page_id=366 (website

geconsulteerd op 11 januari 2016)

o Website Ben Weyts, http://www.benweyts.be/nieuws/rijopleiding-wordt-strenger-en-

uitgebreider en http://www.benweyts.be/nieuws/hervorming-rijopleiding-legt-de-lat-hoger-

voor-beginnende-chauffeurs, (website geconsulteerd op 11 januari 2016)

o “Verplichte terugkomdag voor het behalen van het rijbewijs in 2017”,

http://www.standaard.be/cnt/dmf20151204_02004453 (website geconsulteerd op 11

januari 2016)

o Vlaamse Stichting Verkeerskunde, http://www.vsv.be/verkeer-op-school en

http://www.vsv.be/kalender/congres-verkeer-op-school-2016 (website geconsulteerd op 11

januari 2016

o Dr. Gregor Bartl in “Interview with Manuel Picardi & Dr. Gregor Bartl”, http://efa-

eu.com/?page_id=290, (website geconsulteerd op 15 januari 2016)

o Jaarlijks wijzigingen in de wegcode in „On n‟est pas des pigeons‟, RTBF,

http://www.rtbf.be/video/detail_on-n-est-pas-des-pigeons-19-11-2015?id=2060994

(geconsulteerd op 21 januari 2016)

o „Conducteurs en roue libre : attention danger‟, RTL-TVI,

http://www.rtl.be/rtltvi/video/564877.aspx & http://www.rtl.be/rtltvi/video/555353.aspx

o Maxime Prévot in Sudinfo, http://www.sudinfo.be/1400907/article/2015-10-20/en-

wallonie-aussi-la-reforme-du-permis-de-conduire-est-en-cours-informe-maxime-p (website

geconsulteerd op 21 januari 2016)

o Website Maxime Prévot, http://prevot.wallonie.be/coop-ration-interminist-rielle-pour-la-s-

curit-routi-re-les-trois-ministres-ont-sign-un-engagement-ce-22-juin (website geconsulteerd

op 21 januari 2016)

o Website Maxime Prévot, „Opération « Gaff‟ à la route » ‟,

http://prevot.wallonie.be/sensibilisation-la-s-curit-routi-re-aupr-s-des-jeunes-op-ration-gaff-

la-route (website geconsulteerd op 21 januari 2016)

o Conclusies colloqium rijopleiding, http://www.centrejacquescartier.com/conclusion-du-

colloque-la-formation-a-la-conduite-une-vision-a-360/ (geconsulteerd op 21 januari 2016)

16

SECTORFOTO - ADDENDUM

o Website Bianca Debaets, http://www.biancadebaets.be/files/news/20150104-persbericht-

nieuwe-brusselse-rijopleiding-stelt-respect-centraal.pdf (geconsulteerd op 21 januari 2016)

o Website wegcode, http://wegcode.be/downloads#h2-verkeersreglement-wegcode

(geconsulteerd op 21 januari 2016)