8 JUNI 2015_VRP-wooncongres_Peter Vermeulen_PLENAIR

Pleidooi voor een sterk ruimtelijk woonbeleid

2

Nood aan 240.000 tot 300.000 extra woningen = een stad zo groot als Brussel (Brussels Hoofdstedelijk Gewest: 1.174.869 inwoners)

2

De opgave: 1 miljoen extra inwoners

3

‘Binnen 10 jaar is er niets meer …

dan is het onherroepelijk gedaan

met bouwen’

(Het Nieuwsblad 19.02.2015)

3

De opgave Marc Dillen, directeur-generaal van de Vlaamse Confederatie Bouw

Artikel bouwkroniek: over 10 jaar is bouwgrond in Vlaanderen op


4

‘Vlaanderen heeft een visie,

… maar slaagt er niet in

om die waar te maken’

(De Standaard 01.03.2015)

4

Geschiedenis Gaëtan Hannecart, CEO Matexi (ontwikkelaar)

Artikel krant: Vlaanderen vol? Dat is klinkklare onzin


5 5

De opgave Joke Schauvliege, Vlaams minister voor Omgeving, Natuur en Landbouw


Woonuitbreidingsgebieden: uitzonderingen worden er steeds uit gelicht. Is dat trendbreuk?

6 6

Planologisch: de juridische voorraad Inventaris onbebouwde percelen in woongebied én woonuitbreidingsgebied

300.000 onbebouwde percelen > goed voor méér dan 600.000 woningen

Heeft meer dan 50% van die bouwgronden dus slechts een virtuele waarde?

7 7

Planologisch: de juridische voorraad

Kenmerken: grote oppervlakte, versnippering, verlinting, (extreem) lage dichtheden

Reële vraag: wat met juridische voorraad op reeds bebouwde percelen?

In feite heeft 100% van die ‘onbebouwde percelen’ dus slechts virtuele waarde!

Gewestplannen: totale oppervlakte woongebied + woonuitbreidingsgebied

8 8

Planologisch: de juridische voorraad Structuurplanning = 25 wo/ha stedelijk gebied 15 wo/ha kernen buitengebied

GRUP Stedelijk Gebied Turnhout: woondichtheden en woonprogrammatie

9 9

Woondichtheden Gewestplan


Reële gemiddelde dichtheid? Voorbeeld Vosselaar: 8,4 wo/ha: extreem laag

10 10

Juridische voorraad Verdichtingsmogelijkheden = ‘reële’ juridische voorraad

Scenario 1: + 6.489 wo (x3) Scenario 2: + 2.580 wo (x2) Scenario 3: + 430 à 650 wo (+10%)


Extrapolatie over heel Vlaanderen, à respectievelijk 15 wo/ha – 25 wo/ha

Juridische voorraad (met redelijke verdichting): volstaat voor 18 miljoen inwoners

11 11

Verdichting kan kwaliteit opleveren, 15 à 25 wo/ha is helemaal niet overdreven hoog


12 12

Probleem … te weinig bebouwbare ruimte?

Omkering … veel te veel bebouwbare ruimte!

13 13

Vraag 1: waar en hoe

Opgave erg relatief, urgentie extreem hoog: business as usual of trendbreuk?

De opgave: ‘slechts’ 1 miljoen extra inwoners

14 14

Vraag 2: waar vooral niet … en wat dan met de ‘virtuele waarde’

Opgave erg relatief, urgentie extreem hoog: business as usual of trendbreuk?

De opgave: ‘slechts’ 1 miljoen extra inwoners

deel slecht gelegen bestaande bebouwing: niet te verdichten

deel onbebouwde percelen: beter nooit te ontwikkelen

15 15

Waar en hoe? Business as usual?

16

XXe eeuw: 100 jaar stadsvlucht

Bron: NIS; Verwerking: APS, Stativaria-24 p25 16

Waar en hoe? Business as usual?

17 17

Waar en hoe? Business as usual? XXe eeuw: suburbanisatie ‘verkavelingsvlaanderen’

18

Bron: VRIND 2012 (a)

De Morgen 26.03.2013( b)

18

Waar en hoe? Gaat het vanzelf? XXIe eeuw: 100 jaar stadsvlucht ‘vanzelf’ gekeerd

19 19

Business as usual: verspilling van ruimte gaat door Feitelijke situatie vandaag … ook 20 jaar na het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen

20 20

Ruimtebeslag rechtstreeks beïnvloed door beleid

0

2

4

6

8

10

12

14

16

1980 1985 1990 1995 2000 2005 2010 2015

Gro

ei p

er

dag

(h

a)

1997

WUG omzendbrief

RSV

2002 versoepeling omzendbrief

WUG

Waar en hoe? Gaat het vanzelf?

21

Woonprogrammatie totaal irrelevant

21

Structuurplanning: woonprogrammatie? Afbakening Stedelijk Gebied Turnhout: taakstelling gemeente Vosselaar

Bouwblok langs de steenweg

… relatief dicht bij de kern en het openbaar vervoer op de steenweg

Woonuitbreidingsgebieden … relatief ver van de kern en het openbaar vervoer op de steenweg

22 22

Villapercelen: aanvragen verdichting … van 1 wo/ha tot 26, 36, 56 wo/ha

Woonprogrammatie totaal irrelevant … in vergelijking met reële ‘speculatieve’ markt

Business as usual: de ‘markt’ gaat zijn gang

23

Creatieve verdichtingsmogelijkheden …

Business as usual: verdichten?

22

Wonen in het groen … van de buren?

Verdichten niet altijd verhoging kwaliteit

24 24

Business as usual: verappartementisering?

Speculatieve ontwikkeling zonder enig respect voor karakter, schaal, morfologie van de omgeving

25 25

Klassieke verkaveling blijft voor de meeste ontwikkelaars het grootste marktsegment

Kleinere percelen, iets meer collectief groen

Iets minder open en halfopen bebouwing

Business as usual: verkavelen?

26 26

Business as usual: verdere toename ruimtebeslag Resultaat: inefficiënte en weinig kwalitatieve ruimtelijke ontwikkeling

Vandaag 32% bebouwde ruimte, verwachte stijging naar 40%?

27 27

Waar en hoe? Eindelijk een trendbreuk?

28

Ruimteneutraal bouwen, doelstelling tegen 2050 … of is het dan al lang te laat?

Pleidooi voor een sterk ruimtelijk woonbeleid

Ruimtelijk (woon)beleid: Hefboom ifv trendbreuk?

28

Algemene doelstelling: duurzame ruimtelijke ontwikkeling, efficiënt, kwalitatief

29 29

Nood aan trendbreuk: alles werkt tegen Gemeentelijke fiscaliteit: opcentiemen rand veel lager, nefast voor wonen in de stad

Stad: schaalvoordelen en takenpakket (voorzieningen, cultuur) … niet gevalideerd

Rand: kosten nutsvoorzieningen, post, openbaar vervoer, mobiliteit … niet doorgerekend

30 30

Nood aan trendbreuk: alles werkt tegen Speculatieve woningmarkt: werkt gewenste ruimtelijke (stads)ontwikkeling tegen en lost problemen inzake sociaal wonen, huurmarkt, gentrification helemaal niet op

Stad: problemen betaalbaar wonen … de strijd om de middenklasse/tweeverdieners

Rand: woningmarkt stuk goedkoper dan in stad … en mikt op dezelfde doelgroepen

31

Grote villa’s (woonparken) stilaan ‘onverkoopbaar’? … Toenemend overaanbod

31

Waar? Voorstellen verdichting vanuit woningmarkt

Splitsen percelen niet wenselijk: oplossing op perceelsniveau is niet structureel

Vastgoedcrisis op komst? … alleen in dit marktsegment?

32

Morkhoven

32

Waar? Voorstellen ontwikkeling/verdichting Confederatie Bouw: selectief aansnijden woonuitbreidingsgebieden?

33 33

Verdichting Architectuurwereld: hoogbouw naast de kerktoren?

Hoe? Voorstellen ontwikkeling/verdichting

34 34

Een echte trendbreuk? Waar dan wel?

1. Kernversterking stad/dorp 2. Transport oriented design 3. Reconversie en inbreiding

35 35

Denkrichting 1: kernversterking

36

Grotere stad (grootstedelijk/regionaalstedelijk)

36

Respect voor de schaal, morfologie, eigenheid, karakter kernen steden en gemeenten

Kleinere stad (kleinstedelijk)

Dorp

(buitengebied)


37 37

Respect voor de schaal, morfologie, eigenheid, karakter kernen steden en gemeenten


Paleisstraat Antwerpen

38 38

Verdichting Verdichten met ademruimte: groen in de stad


Funen Amsterdam

39 39

RUP Olen-centrum: dorpskarakter behouden

Verdichting Wonen in de dorpskern


40 40


RUP Olen-centrum: afbakening historische kern (strengere regels)


41 41

PPS Oostmalle: wonen met respect voor dorpskarakter



42 42

PPS Oostmalle: wonen met respect voor dorpskarakter



43 43

Verdichting Denkrichting 1: kernversterking

Gentbrugse Meersen: Strategie van de twee netwerken: OV + groen-blauw-netwerk

Verdichten met ademruimte: groen en blauw in de stad

44

Denkrichting 2: knooppunten netwerk openbaar vervoer

44

45 45

Woonontwikkeling alleen in nabijheid knooppunt openbaar vervoer

Finger plan Kopenhagen, rond assen OV


46 46

Woonontwikkeling alleen rond knooppunten openbaar vervoer: win-win-situatie

Zonder koppeling mobiliteit niet langer beheersbaar en openbaar vervoer niet langer organiseerbaar

Strategie van de twee netwerken: OV + groen-blauw-netwerk


47 47

Verdichting rond knooppunten ‘rokade’: tramlijn tussen districten voorstad

Stad Antwerpen: Labo XX ontwikkeling van de voorstad


48 48

Ringland: Masterplan 2025, uitbouw trein- en tramnetwerk, knooppunten


49 49

Ringland

Denkrichting 2: knooppunten netwerk openbaar vervoer Ringland: 80% groen, 20% stadsontwikkeling: randafwerking en stationsomgevingen

50 50

Denkrichting 3: inbreiding en reconversie

51

Antwerpen: woonproject school Mère Jeanne

51

Hergebruik patrimonium


52

Gendarmerie Lier

52

Denkrichting 3: inbreiding en reconversie Hergebruik patrimonium

53

Gendarmerie Lier

53

Denkrichting 3: inbreiding en reconversie Hergebruik patrimonium

54 54

Reconversie industriële site

Hoboken: reconversie Groen-Zuid


55

Behoud en uitbreiding groenstructuren

Uitbouw verbindingen langzaam verkeer

Variatie in woonprogrammatie

Aandacht voor betaalbaarheid

55

Reconversie industriële site

Hoboken: reconversie Groen-Zuid


56

Reconversie : Groen-Zuid

56

Denkrichting 3: inbreiding en reconversie Reconversie industriële site

57 57

Een echte trendbreuk? Hoe dan wel?

1. Verhandelbare bouwrechten

2. Collectieve oplossingen 3. Bouwblokrenovatie

58 58

Bouwrechten inzetten bij elk nieuw project = tegengaan speculatie

Instrumentarium 1: verhandelbare bouwrechten

Prijs recht-evenredig met aantal m²? Realistisch en sociaal?

59 Vosselaar: woonprogrammatie stedelijk gebied

59

Instrumentarium Instrumentarium 1: verhandelbare bouwrechten Woonprogrammatie niet relevant als beleidssturing

60 60

‘Gemeentelijk Verdichtingsplan’ als leidraad

Verdichting

woonuitbreidingsgebieden

overige woongebieden

Instrumentarium 1: verhandelbare bouwrechten

61

Instrumentarium 2: collectieve oplossingen

61

62

Reconversie: Haringrokerij

62

Collectief wonen in de stad

Instrumentarium 2: collectieve oplossingen

63

Cohousing Vinderhoute

63

Verdichting Instrumentarium 2: collectieve oplossingen Collectief wonen

64

Cohousing Tielt

64

Verdichting Instrumentarium 2: collectieve oplossingen Collectief wonen

65

Instrumentarium 3: stedelijke ruilverkaveling Bouwblokrenovatie: collectief, sociaal, duurzaam, efficiënt, betaalbaar

65

66

Bouwblokrenovatie

66

Instrumentarium

Kortrijk


67

Bouwblokrenovatie

67

Instrumentarium

Gent


68


68

69


69

Renoseec

70

Pleidooi voor een sterk, duurzaam en inclusief ruimtelijk woonbeleid

8 JUNI 2015_VRP-wooncongres_Peter Vermeulen_PLENAIR

Government & Nonprofit

Transcript of 8 JUNI 2015_VRP-wooncongres_Peter Vermeulen_PLENAIR