1 De politionele aanpak van partnergeweld familiaal... · 2016. 11. 28. · ket-Generaal nr. 3 en 4...

17
Handboek Familiaal geweld 1 De politionele aanpak van partnergeweld Auteur: Wim D’haese Commissaris Politiezone Leuven, vrijwillig medewerker LINC K.U. Leuven 1. Een kijk op partnergeweld vanuit de visie ‘excellente politiezorg’ In deze bijdrage wordt beschreven hoe de aanpak van partnergeweld procesmatig kan worden aangepakt. Eerst wordt het procesmatig werken binnen de politie gesitueerd. Daarna komt de concrete invulling bij part- nergeweld aan bod. De doelstelling van de politie is bij te dragen tot de maatschappelijke vei- ligheid. Dit houdt zowel een integrale aanpak in als een geïntegreerde werking van alle belanghebbenden die in het netwerk van de maatschap- pelijke veiligheid een rol spelen. De politie is een belangrijke schakel in dit veiligheidsnetwerk, naast andere actoren. Het beheersen van partnerge- weld past perfect binnen de missie van de politie: partnergeweld is een structureel veiligheidsprobleem waar samenwerking met andere partners onontbeerlijk is. De politie wordt immers al vrij vlug geconfronteerd met haar beperkingen. De uitdaging bestaat er dan ook in om die beperkin- gen om te buigen in mogelijkheden. Die mogelijkheden situeren zich op het vlak van samenwerkingsverbanden en het terugvallen op de expertise van de andere actoren. De concrete uitwerking van vernoemde mogelijkheden moet zoveel mogelijk geënt worden op de principes van een optimale bedrijfsvoering. Binnen het geldende begrippenkader van de Belgische politie betekent dit een excellente politiezorg. 1 Excellente politiezorg wordt gerealiseerd door doelgericht en stapsgewijs te evolueren, zowel binnen eenzelfde groeifase als naar een hogere groeifase. Ze sluit aan bij het ontwikkelings- stadium van de gemeenschapsgerichte politiezorg en de informatiege- stuurde politiezorg en leidt tot maatschappelijk verantwoorde en duurzame resultaten. 2 1 Van Aerschot, 2008. 2 Bruggeman, Van Branteghem & Van Nuffel, 2007. Afl. 1 – december 2011 2. Partnergeweld – Concrete aanpak – 1 / 1

Transcript of 1 De politionele aanpak van partnergeweld familiaal... · 2016. 11. 28. · ket-Generaal nr. 3 en 4...

Page 1: 1 De politionele aanpak van partnergeweld familiaal... · 2016. 11. 28. · ket-Generaal nr. 3 en 4 van 3 maart 2006 (Col. 3 en 4) kreeg de politie uitdrukkelijk de opdracht om bijzondere

Handboek Familiaal geweld

1 De politionele aanpak van partnergeweld

Auteur: Wim D’haeseCommissaris Politiezone Leuven, vrijwillig medewerker LINC K.U. Leuven

1. Een kijk op partnergeweld vanuit de visie ‘excellente politiezorg’

In deze bijdrage wordt beschreven hoe de aanpak van partnergeweldprocesmatig kan worden aangepakt. Eerst wordt het procesmatig werkenbinnen de politie gesitueerd. Daarna komt de concrete invulling bij part-nergeweld aan bod.

De doelstelling van de politie is bij te dragen tot de maatschappelijke vei-ligheid. Dit houdt zowel een integrale aanpak in als een geïntegreerdewerking van alle belanghebbenden die in het netwerk van de maatschap-pelijke veiligheid een rol spelen. De politie is een belangrijke schakel in ditveiligheidsnetwerk, naast andere actoren. Het beheersen van partnerge-weld past perfect binnen de missie van de politie: partnergeweld is eenstructureel veiligheidsprobleem waar samenwerking met andere partnersonontbeerlijk is. De politie wordt immers al vrij vlug geconfronteerd methaar beperkingen. De uitdaging bestaat er dan ook in om die beperkin-gen om te buigen in mogelijkheden. Die mogelijkheden situeren zich ophet vlak van samenwerkingsverbanden en het terugvallen op de expertisevan de andere actoren.

De concrete uitwerking van vernoemde mogelijkheden moet zoveelmogelijk geënt worden op de principes van een optimale bedrijfsvoering.Binnen het geldende begrippenkader van de Belgische politie betekentdit een excellente politiezorg.1 Excellente politiezorg wordt gerealiseerddoor doelgericht en stapsgewijs te evolueren, zowel binnen eenzelfdegroeifase als naar een hogere groeifase. Ze sluit aan bij het ontwikkelings-stadium van de gemeenschapsgerichte politiezorg en de informatiege-stuurde politiezorg en leidt tot maatschappelijk verantwoorde enduurzame resultaten.2

1 Van Aerschot, 2008.2 Bruggeman, Van Branteghem & Van Nuffel, 2007.

Afl. 1 – december 2011 2. Partnergeweld – Concrete aanpak – 1 / 1

Handboek familiaal geweld afl 1.book Page 41 Friday, December 2, 2011 11:34 AM

Page 2: 1 De politionele aanpak van partnergeweld familiaal... · 2016. 11. 28. · ket-Generaal nr. 3 en 4 van 3 maart 2006 (Col. 3 en 4) kreeg de politie uitdrukkelijk de opdracht om bijzondere

Handboek Familiaal geweld

Met de totstandkoming van de omzendbrief van het College van het Par-ket-Generaal nr. 3 en 4 van 3 maart 2006 (Col. 3 en 4) kreeg de politieuitdrukkelijk de opdracht om bijzondere aandacht te besteden aan hetfenomeen familiaal geweld (IFG). Bij de implementatie van de Col 3 en 4was een ketengerichte samenwerking met de hulpverlening prioritair. Defocus lag onder meer op een model van doorverwijzing. Centraal staat“het zo vlug mogelijk op het juiste spoor zetten van de cliënt”.

De onderrichtingen vervat in de COL 3 en 4 werden binnen de politie-zone Leuven vertaald in drie doelstellingen en zeven processtappen. Deeerste doelstelling is om voldoende zicht te krijgen op het fenomeen,enerzijds via registratie in het informaticasysteem en anderzijds door decriminografische opvolging. Ten tweede is het van belang om passend tereageren. Dit omvat de voorlichting van slachtoffers over mogelijke hulp-bronnen en het zo snel mogelijk doen stoppen van het geweld. De derdedoelstelling behelst het volgen van een procedure bij het opstellen vanprocessen-verbaal.

Het algemeen procesmodel van de Leuvense politie omvat zeven proces-stappen: (1) de kennisname, de informatieoverdracht en de beoordelingvan de melding; (2) de registratie van de melding; (3) de politietussen-komst; (4) de afhandeling; (5) de monitoring; (6) de opvolging en (7) deevaluatie en afsluiting. Elke stap zal hieronder bondig worden toegelicht.

2. De concrete aanpak van partnergeweld door de politie

2.1 Kennisname, informatieoverdracht en beoordeling van de melding

De politie kan een melding op vier manieren ‘ontvangen’: telefonisch via101, telefonisch bij de lokale politie, bij een onthaalpunt van de lokalepolitie en op eigen initiatief (ambtshalve). Rekening houdend met deemotionele toestand van de melder (al dan niet slachtoffer) moeten de‘W-vragen’ (wie, waar, wanneer, waarom…) gesteld worden. Van zodraduidelijk is dat het gemelde probleem kadert in een gezins- of relationelecontext, krijgt de melding het label ‘IFG’.

Aan de melder wordt enerzijds meegedeeld welke actie de politie zalondernemen, anderzijds krijgt de melder advies wat hij/zij moet doen inafwachting van de komst van de politie. De wachtleider (interventie) ofverantwoordelijke van een onthaalpunt gaat na welke input belangrijkgenoeg is om een dossier op te starten. Er wordt ofwel een interventie-

2. Partnergeweld – Concrete aanpak – 1 / 2 Afl. 1 – december 2011

Handboek familiaal geweld afl 1.book Page 42 Friday, December 2, 2011 11:34 AM

Page 3: 1 De politionele aanpak van partnergeweld familiaal... · 2016. 11. 28. · ket-Generaal nr. 3 en 4 van 3 maart 2006 (Col. 3 en 4) kreeg de politie uitdrukkelijk de opdracht om bijzondere

Handboek Familiaal geweld

ploeg ter plaatse gestuurd ofwel wordt er een klacht op het politiecom-missariaat genoteerd.

De beoordeling van meldingen betreffende partnergeweld moet bij voor-keur gebaseerd zijn op een screening naar geweld. Sinds de totstandko-ming van de COL 3 en 4 wordt van de politie verwacht niet uitsluitenduit te gaan van een expliciete bewijsvoering van geweldpleging. De poli-tie moet op basis van een persoonlijk relaas over spanningen ook depotentiële impact van een feit inschatten. Een vermoeden van lijden opzich is genoeg om dit als partnergeweld af te handelen, zeker wanneerhet de feiten zich herhalen of in ernst en frequentie escaleren.

Hierboven werd er uitgegaan van een duidelijke opsplitsing dader-slacht-offer. De politionele praktijk krijgt meermaals te maken met een ‘bi-direc-tionaliteit’ waarbij het niet altijd duidelijk is wie dader is en wieslachtoffer. Kortom, de politie dient bij de beoordeling van de meldinguit te gaan van een maatschappelijke beeldvorming met oog voor nuan-cering. Een meer genuanceerde opvatting over partnergeweld maakt eenbetere matching in de hulpverlening mogelijk.

2.2 Registratie van de melding

Het registreren van de melding gebeurt weliswaar ongeveer gelijktijdigmet het bevragen van melder. Elke melding of aangifte van een mogelijkfeit van familiaal geweld, wordt geregistreerd in het informaticasysteemals ‘IFG-aangifte’. Bij de bevraging van de melder wordt alleszins nage-gaan of er wapens gebruikt werden/aanwezig zijn, of er onmiddellijkgevaar dreigt, er kinderen in de woning aanwezig zijn en of de verdachtenog aanwezig is. Speciale aandacht gaat uit naar de kwalificatie van hetfeit, het pleegtijdstip, plaats bestemming, enzovoort.

2.3 Politietussenkomst

De politietussenkomst is uiteraard een belangrijke stap in de procesma-tige aanpak. De doelstelling van deze processtap is tweeërlei: het ondercontrole krijgen van de toestand en het verlenen van een gepaste gevolgaan de vraag tot politiehulp. Eerst komt er een concrete (re)actie op elkemelding. Daarbij worden de databanken geraadpleegd in functie van eendringende tussenkomst. Vervolgens worden diverse politieverrichtingengesteld. Tot slot formuleert de politie aan slachtoffer en verdachte eenhulpaanbod. De verschillende deelstappen worden hierna toegelicht.

Afl. 1 – december 2011 2. Partnergeweld – Concrete aanpak – 1 / 3

Handboek familiaal geweld afl 1.book Page 43 Friday, December 2, 2011 11:34 AM

Page 4: 1 De politionele aanpak van partnergeweld familiaal... · 2016. 11. 28. · ket-Generaal nr. 3 en 4 van 3 maart 2006 (Col. 3 en 4) kreeg de politie uitdrukkelijk de opdracht om bijzondere

Handboek Familiaal geweld

2.3.1 Reactie op de melding

Na de informatieverzameling door de tussenkomende ploeg wordenenkele dringende maatregelen uitgevoerd. De meest voorkomende zijnbijstand verlenen aan het slachtoffer, het afzonderen van de partijen enhet vatten van de pleger. Het actief opsporen van de pleger en het zovlug mogelijk verhoren van de pleger op het commissariaat staan in dezefase op de voorgrond.

De tussenkomsten bij partnergeweld zijn zeer divers. Vooreerst kan erzich een crisissituatie voordoen waarbij een politiepatrouille onmiddellijkter plaatse wordt geroepen. Er kan ook een vraag zijn naar bijstand bijhet afhalen van goederen, wat een uitgestelde interventie is. Verder kanhet slachtoffer of een getuige op het politiecommissariaat meldingmaken van partnergeweld waaruit dan een tussenkomst volgt.

Hoe verloopt nu alles concreet? De inspecteurs hebben als opdracht eeneinde te maken aan het geweld, het slachtoffer op te vangen en de dadertot bedaren brengen. Belangrijke reeds bestaande informatie over eer-dere contacten tussen het gezin en de politie wordt door de meldkameronmiddellijk teruggekoppeld aan de inspecteurs op het terrein. De aan-dacht gaat vanzelfsprekend uit naar sporen van geweldpleging bij deinwonenden en vaststellingen van de plaatsgesteldheid. Omgevallenmeubilair of schade en wanorde in de woonst kunnen wijzen op eenstrafbaar feit. Ook besteedt de politie aandacht aan eventueel aanwezigekinderen. Zij worden immers beïnvloed door de geweldpleging van hunouders, ongeacht of ze rechtstreeks slachtoffer zijn van dit geweld of niet.Het is belangrijk om de kinderen te laten aanvoelen dat zij geen schuldhebben aan het gebeuren.

Wanneer de interveniërende inspecteurs ter plaatse geen strafbare feitenkunnen vaststellen, wordt er een proces-verbaal inzake familiale twistopgesteld. Er volgen geen verhoren of verdere onderzoeksdaden. Bijstrafbare feiten wordt er een proces-verbaal opgesteld. De gegevens wor-den verwerkt in de nationale databank. Wanneer er een gerechtelijkonderzoek loopt, verwittigt de politie de onderzoekende dienst.

Bij sommige tussenkomsten inzake partnergeweld is een onmiddellijkereactie van de politie niet altijd noodzakelijk. Slachtoffers komen bijvoor-beeld bij de politie terecht nadat zij de echtelijke woonst zijn ontvlucht.De opdracht van de politie bestaat erin om samen met het slachtoffereen veilig onderkomen te vinden. In eerste instantie wordt deze opvanggezocht binnen de onmiddellijke leefomgeving van het slachtoffer: fami-lie of vrienden. Indien deze mantelzorg niet voorhanden is, doet de poli-tie een beroep op een vluchthuis of een andere hulpverleningsorganisa-tie.

2. Partnergeweld – Concrete aanpak – 1 / 4 Afl. 1 – december 2011

Handboek familiaal geweld afl 1.book Page 44 Friday, December 2, 2011 11:34 AM

Page 5: 1 De politionele aanpak van partnergeweld familiaal... · 2016. 11. 28. · ket-Generaal nr. 3 en 4 van 3 maart 2006 (Col. 3 en 4) kreeg de politie uitdrukkelijk de opdracht om bijzondere

Handboek Familiaal geweld

2.3.2 Raadpleging van databanken in functie van de dringende tussenkomst

Bij dringende tussenkomsten van een interventieteam bevraagt de meld-kamer onder meer of er wapens geregistreerd staan op naam van debetrokken partijen, bij voorkeur vóór het ter plaatse komen. Ook wordt ernagegaan of de betrokkenen het voorwerp uitmaken van een maatregelen welke hun gerechtelijke antecedenten zijn. Verder is het ook gebruike-lijk dat er nagekeken wordt of er eerdere tussenkomsten waren op hetgrondgebied van de eigen politiezone.

2.3.3 Ambtsverrichtingen

Slachtoffers krijgen in eerste instantie een opvang die een maximum aandiscretie waarborgt. Nadien wordt er een verhoor van het slachtofferafgenomen. Dit verhoor (vaak initiële klacht) gaat over de feiten, demedische, psychologische of materiële gevolgen, de familiale context,feiten die zich vroeger hebben voorgedaan, waarvan al dan niet aangiftewerd gedaan, de levensomstandigheden van het koppel/familie en deintenties of plannen van het slachtoffer.

Het betreft een klassiek verhoor behalve in de gevallen van een verontrus-tende aangelegenheid. Verontrustend betekent hier situaties van ernstigeslagen en verwondingen (of die te verwachten zijn) of van seksueelgeweld (verkrachting of aanranding van de eerbaarheid). In dit laatstegeval wordt een gestandaardiseerd verhoorblad met tal van typevragengebruikt, conform de richtlijnen van de COL 4. Het audiovisueel verhoorkan als het slachtoffer zwaar aangeslagen is door het geweld en demagistraat dit beslist. In principe verhoort de politie steeds de verdachte,ook als het slachtoffer dit niet wenst. Het is belangrijk om het slachtofferhierover te informeren. Het is opportuun om bij de aanvang van het ver-hoor duidelijk het kader te schetsen wat wel en niet toelaatbaar is, zekernaar de verdachten toe. Verder behoort het (ver)horen van getuigen,met uitzondering van minderjarigen, tot de standaardprocedure. Hetparket zal desgevallend beslissen of het verhoren van kinderen oppor-tuun is.

De COL 4 voorziet dat de politie alle nuttige bewijselementen verzamelten in beslag neemt, bv. het toevoegen van een medisch attest, het inbeslag nemen van gescheurde kledij of een wapen, het nemen van foto’svan de sporen van de slagen of de beschadigingen aangericht aan roe-rende en/of onroerende voorwerpen of het rapporteren van schriftelijkebedreigingen.De COL 4 heeft ook oog voor de toepassing van de functionaliteit ‘slacht-offerbejegening’. In het geval van seksueel geweld, dient de ministeriële

Afl. 1 – december 2011 2. Partnergeweld – Concrete aanpak – 1 / 5

Handboek familiaal geweld afl 1.book Page 45 Friday, December 2, 2011 11:34 AM

Page 6: 1 De politionele aanpak van partnergeweld familiaal... · 2016. 11. 28. · ket-Generaal nr. 3 en 4 van 3 maart 2006 (Col. 3 en 4) kreeg de politie uitdrukkelijk de opdracht om bijzondere

Handboek Familiaal geweld

richtlijn van 15 september 2005 betreffende de Set Seksuele Agressie teworden toegepast. Daarnaast zal de politie aan het slachtoffer de gege-vens van de slachtofferbejegenaar/jeugddienst overhandigen. Ook moethet slachtoffer in kennis gesteld worden van de genomen beslissingenvan de magistraat.

Ingevolge de wet partnergeweld van 24 november 1997 gelden er bij-zondere onderzoeksbevoegdheden wanneer er geweld gepleegd is op departner en dit in hun woning of verblijfplaats. Zo kan er altijd een huis-zoeking worden uitgevoerd op vraag van het slachtoffer. Het verbod omtussen 21 en 5 uur een huiszoeking te doen, wordt opgeheven zoalsomschreven in artikel 46 Sv. Het slachtoffer van partnergeweld moethiervoor een schriftelijke en voorafgaande toestemming geven. De bij-zondere onderzoeksbevoegdheid doelt ook op arrestatie. Zo kan de offi-cier van gerechtelijke politie op verzoek van het slachtoffer vanpartnergeweld in bepaalde gevallen tot arrestatie van de pleger over-gaan. Het geweld moet wel gepleegd zijn in de woning of verblijfplaatsen dit door de partner.

2.3.4 Hulpverleningsaanbod aan slachtoffer en verdachte

Het onthaalpunt van het CAW voorziet binnen een korte tijdspanne eenintakegesprek en realiseert desgewenst een doorverwijzing naar meergespecialiseerde hulpverlening.

2.4 Afhandeling

Binnen deze processtap staat het rapporteren van de feiten aan degerechtelijke overheden centraal. Eerst wordt de kwalificatie bepaald,nadien kan het proces-verbaal worden opgesteld.

Algemeen geldt dat elk feit gesitueerd wordt in tijd en ruimte; het moetconcreet zijn. Op deze regel zijn er uitzonderingen. Namelijk als een wet-telijke bepaling of een richtlijn het opstellen van een PV oplegt, ook al iser geen sprake van een misdrijf. Bij partnergeweld of familiaal geweldwordt er in principe steeds een PV opgesteld tenzij andersluidendeinstructies van het parket.

De Col 3/2006 vermeldt vier mogelijkheden van delicten zijnde familiaalgeweld binnen het koppel, familiaal geweld tegen descendenten, famili-aal geweld tegen andere leden en extrafamiliale kindermishandeling.Wanneer de feiten op meerdere personen in het gezin werden gepleegd,moet er voor elk feit een apart aanvankelijk proces-verbaal te wordenopgesteld. Indien nodig worden er afschriften ‘Minderjarige’ bijgevoegd(bij partnergeweld waar kinderen verblijven, minderjarige verdachten,

2. Partnergeweld – Concrete aanpak – 1 / 6 Afl. 1 – december 2011

Handboek familiaal geweld afl 1.book Page 46 Friday, December 2, 2011 11:34 AM

Page 7: 1 De politionele aanpak van partnergeweld familiaal... · 2016. 11. 28. · ket-Generaal nr. 3 en 4 van 3 maart 2006 (Col. 3 en 4) kreeg de politie uitdrukkelijk de opdracht om bijzondere

Handboek Familiaal geweld

minderjarigen in gevaar, enzovoort). Wanneer er sprake is van een pro-blematische opvoedingssituatie of een onmiddellijke gevaarsituatie voorde kinderen, zal de politie dit verder onderzoeken door de leefsituatie vande inwonende kinderen in beeld te brengen.

2.5 Monitoring

De kwaliteitscontrole is in de eerste plaats de verantwoordelijkheid vande opsteller zelf, bijgestaan door zijn directe leidinggevende. Bij dezecontrole worden alle elementen zoals beschreven in de richtlijnen nauw-gezet gecontroleerd en krijgen de opstellers de nodige feedback. Drin-gende dossiers worden door de leidinggevende van de verbalisantnagekeken en verzonden. Het originele dossier wordt gekopieerd ofgescand door de dienst die instaat voor de verzending. In de dossierswaar er geen rechtstreekse kennisgeving gebeurd is aan het parket, is depolitieambtenaar met de hoedanigheid van ‘officier van gerechtelijkepolitie’ die instaat voor het ambtshalve politioneel onderzoek (APO-offi-cier) verantwoordelijk. Na de vormelijke en inhoudelijke controle (is ereen ‘type-PV’ opgesteld, werden de medische attesten bijgevoegd envermeldden deze arbeidsongeschiktheid, werden de nodige partijen ver-hoord en is de kwaliteit in orde, is er een aanbod van doorverwijzinggebeurd) wordt het dossier overgemaakt aan het bevoegde parket.

2.6 Opvolging

In het kader van een excellente politiezorg mag een grondige opvolgingniet ontbreken. Met het opvolgen van de situatie worden er geen con-crete richtlijnen meegegeven hoe dit inhoudelijk moet gebeuren. Ditgegeven zorgt ervoor dat elke zone hier zijn eigen accenten kan leggen.Idealiter zou een opvolging moeten starten met een hercontactname. Depolitie moet steeds de secundaire victimisering trachten te vermijden. Viade hercontactname blijft de politie op de hoogte van de situatie en kanbij nieuwe problemen actie ondernemen. Het slachtoffer ervaart zo ookde nodige steun.Een tweede component van opvolging is het overleg op verschillendeniveaus. Zo is er feedback na doorverwijzing. Het CAW geeft feedbackaan de politie mits inachtneming van de eigen deontologie, conform het(desgevallend) bestaand samenwerkingsprotocol. Deze feedback bevat inprincipe de identiteit van de verdachte met de datum waarop deze zichheeft aangeboden bij het CAW Naast het lokaal cliëntoverleg (d.i. overlegomtrent één welbepaalde cliëntsituatie), is er ook een mogelijkheid totoverleg tussen een of meerdere partners die een protocol IFG hebbenafgesloten. Tot slot is er overleg op organisatieniveau. Bij dit overleg staatde samenwerking tussen de verschillende betrokken diensten en sectorenop de voorgrond. De diensten kunnen afspraken maken, de werking eva-

Afl. 1 – december 2011 2. Partnergeweld – Concrete aanpak – 1 / 7

Handboek familiaal geweld afl 1.book Page 47 Friday, December 2, 2011 11:34 AM

Page 8: 1 De politionele aanpak van partnergeweld familiaal... · 2016. 11. 28. · ket-Generaal nr. 3 en 4 van 3 maart 2006 (Col. 3 en 4) kreeg de politie uitdrukkelijk de opdracht om bijzondere

Handboek Familiaal geweld

lueren, structurele en dossieroverschrijdende knelpunten bespreken,enzovoort. Voorbeelden zijn de Stuurgroep IFG en de ArrondissementeleRaad voor Slachtofferbeleid.

De opvolging kan ook een criminografische ondersteuning krijgen. Ineen criminografisch rapport komen onder meer opvolging van de werk-groep IFG (aantal feiten, relatie betrokkenen, aard feit, pleegmaand,pleegdag, pleegtijdstip, risicomoment, betrokkenen, verbaliseringsgraad,registratiegraad) en de analyse van de dossiers familiaal geweld op basisvan het geïnformatiseerd bestand van de processen-verbaal aan bod.

2.7 Evaluatie en afsluiting

De laatste processtap omvat drie elementen. In eerste instantie vormenhet tactisch overlegmoment en de debriefing de wekelijkse interne eva-luatiemomenten. Tijdens het tactisch overlegmoment komen enkel deoperationele hoofdlijnen aan bod met het oog op het nemen van korps-brede beslissingen en acties. In de debriefing worden alle feiten van fami-liaal geweld grondig opgevolgd. Volgende parameters kunnen voor elkfeit geanalyseerd en opgevolgd worden: de daders, de kwalificatie van defeiten, de omschrijving van het probleem, het te geven gevolg, bijstu-ring, feedback en opdracht, de risicoparameters, de dienst/afdeling diehet dossier coördineert en de opvolging. De bespreking wordt gehoudenop basis van de module ‘Interne registers’, voor het eerst opgestart doorde politiezone Pajottenland.1 Dit betreft informatie over het aantal mel-dingen familiaal geweld, aantal meldingen familiaal geweld als dusdanigherkend (= registratiegraad), het aantal opgestelde PV's (= verbaliserings-graad), enzovoort. Tot slot wordt de link tussen nieuwe meldingen eneerdere registraties nagegaan en samengebracht.

Een tweede element is de informatiesturing en overdracht. Op basis vande analyse van de module ‘intern register’ worden belangrijke dossiersonder de aandacht gebracht via het tactisch overleg of de debrie-fingstool. De bedoeling is dat deze briefing gevoed wordt met relevanteinformatie vanuit de diverse diensten. Ook is er een hitlijst met speciaalop te volgen verontrustende dossiers familiaal geweld met risico tot esca-latie. Verder biedt de lijst met bijzondere aandachtspunten richtlijnenvoor de patrouilles, met zeker te checken adressen. Ze stellen hiervan tel-kens een situatierapport op. Deze aandachtspunten resulteren uit de ‘hotspots’ en ‘hot times’ van de criminografische analyse.

Specifieke problemen worden door de uitvoerders gerapporteerd aan dedienst kwaliteitszorg (voor PV-technische problemen en procedurele

1 Cobbaut, 2007.

2. Partnergeweld – Concrete aanpak – 1 / 8 Afl. 1 – december 2011

Handboek familiaal geweld afl 1.book Page 48 Friday, December 2, 2011 11:34 AM

Page 9: 1 De politionele aanpak van partnergeweld familiaal... · 2016. 11. 28. · ket-Generaal nr. 3 en 4 van 3 maart 2006 (Col. 3 en 4) kreeg de politie uitdrukkelijk de opdracht om bijzondere

Handboek Familiaal geweld

aspecten) en/of de referentieambtenaar IFG (voor algemene problemenqua aanpak en werkwijze). Ten slotte is er de tweemaandelijkse rappor-tage van de daderhulpverlening familiaal geweld die voorziet in eenstand van zaken gericht aan de referentiemagistraat IFG van het parket.

De afsluiting van het dossier familiaal geweld houdt volgende stappen in:het versturen van het laatste proces-verbaal, (desgevallend) de eindeva-luatie met de verantwoordelijke magistraat, de eindevaluatie op proces-matig vlak en ten slotte de besluiten die naar aanleiding van deoverlegfora en wekelijkse debriefing plaatsvindt.Een interessant hulpmiddel voor zowel de politieambtenaar op het ter-rein als diegene die instaat voor de kwaliteit van het dossier partnerge-weld en familiaal geweld is de checklist die opgenomen is achteraan ditartikel en op de cd-rom.

Besluit

Dergelijke procesbeschrijving, incluis de checklist, is een leidraad voor depolitiemensen op het terrein. De procesmatige aanpak lijkt vruchten af tewerpen. Een degelijke dossieropbouw en gerichte doorverwijzingen wor-den verzekerd. De gedetailleerde monitoring maakt het mogelijk situatieszeer kort op de bal te volgen. Door het samenwerken met een onthaal-punt partnergeweld of familiaal geweld van een CAW werd een uniekeen doorzichtige toegang gecreëerd naar de hulpverlening. Slachtoffersen plegers krijgen duidelijke signalen dat geweld in relaties niet getole-reerd wordt en dat hiertegen opgetreden wordt.

De afhandeling van dossiers van partnergeweld vergt zeer veel tijd, vaar-digheden en kennis van de politie. De communicatie tussen politie enparket is hierbij een belangrijke succesfactor. Politiediensten die zichthebben op het verdere gevolg dat vanuit justitie gegeven wordt aan dedossiers partnergeweld werkt enorm motiverend. Deze succesfactor isook verbonden met een dieperliggende vraag naar de effectiviteit vanhet procesmatig en ketengericht werken in dossiers van partnergeweld.Op dit ogenblik is er nog geen zicht op de efficiëntie en effectiviteit vande verenigde inspanningen. Een grondige analyse hiervan zou bevorder-lijk zijn voor de verdere optimalisering.

Afl. 1 – december 2011 2. Partnergeweld – Concrete aanpak – 1 / 9

Handboek familiaal geweld afl 1.book Page 49 Friday, December 2, 2011 11:34 AM

Page 10: 1 De politionele aanpak van partnergeweld familiaal... · 2016. 11. 28. · ket-Generaal nr. 3 en 4 van 3 maart 2006 (Col. 3 en 4) kreeg de politie uitdrukkelijk de opdracht om bijzondere

Handboek Familiaal geweld

Referenties

• BRUGGEMAN, W., VAN BRANTEGHEM, J-M. en VAN NUFFEL, D.(2007), Naar een excellente politiezorg, Brussel: Uitgeverij Politeia NV.

• COBBAUT, C. (2007), Persoonlijke communicatie, PZ Pajottenland.

• HASEVOETS, G. & VAN AERSCHOT, D. (2004), Het primaire proces‘opsporing’ ontworpen! ‘the profit is in the proces’. Handboek Politie-diensten, 71, 247.

• Omzendbrief COL 3/2006 van het College van Procureurs-Generaal bijde Hoven van Beroep betreffende de definitie van intrafamiliaalgeweld en de extrafamiliale kindermishandeling, de identificatie en deregistratie van de dossiers door de politiediensten en de parketten.(2006, 1 maart). Belgisch Staatsblad.

• Omzendbrief COL 4/2006 van het College van Procureurs-Generaal bijde Hoven van Beroep betreffende de gemeenschappelijke omzend-brief van de Minister van Justitie en het College van Procureurs-gene-raal betreffende het strafrechtelijk beleid inzake partnergeweld. (2006,1 maart). Belgisch Staatsblad.

• VAN AERSCHOT, D. (2008), Optimale bedrijfsvoering bij de politie.Blauw beter op straat. Antwerpen: Maklu Uitgevers.

• Werkgroep draaiboek (2007). Anticiperen op partnergeweld. Hasselt,Denktank Intrafamiliaal geweld, onuitgegeven rapport.

2. Partnergeweld – Concrete aanpak – 1 / 10 Afl. 1 – december 2011

Handboek familiaal geweld afl 1.book Page 50 Friday, December 2, 2011 11:34 AM

Page 11: 1 De politionele aanpak van partnergeweld familiaal... · 2016. 11. 28. · ket-Generaal nr. 3 en 4 van 3 maart 2006 (Col. 3 en 4) kreeg de politie uitdrukkelijk de opdracht om bijzondere

Handboek Familiaal geweld

Bijlage: checklist IFG

� MISDRIJF

� APO � PV

� GEEN MISDRIJF

� VPV � POS

Uur verwittiging: ...................... Uur ter plaatse: ..................... Uur eindevaststelling: ........................Kennisname via: 101 – oproeper: slachtoffer verdachte minderjarigederde onbekendOm……….uur

1. FEIT – TIJDSTIP – PLAATS

1.1. Feit IFG

Intrafamiliaal geweld:

� binnen het koppel � tegen descendenten � tegen andere leden

Aard van het geweld:

� lichamelijk geweld � seksueel geweld � psychisch geweld� economisch geweld

Tijdstip feiten:

Op (tussen) ….…/….…./….…. om ….…….uur en ….…./….……/………om ……… uur

Plaats feiten:

Volledig adres:Bestemming plaats:� woning � aanhorigheid woning � terrein/kunstwerk (openbare weg)� café/drankgelegenheid � andere:

Afl. 1 – december 2011 2. Partnergeweld – Concrete aanpak – 1 / 11

Handboek familiaal geweld afl 1.book Page 51 Friday, December 2, 2011 11:34 AM

Page 12: 1 De politionele aanpak van partnergeweld familiaal... · 2016. 11. 28. · ket-Generaal nr. 3 en 4 van 3 maart 2006 (Col. 3 en 4) kreeg de politie uitdrukkelijk de opdracht om bijzondere

Handboek Familiaal geweld

1.2. POS

2. BETROKKEN PERSONEN

Verdachte � minderjarigNaam: .......................................... Voornaam: ........................................Geboorteplaats: ........................... Geboortedatum: ................................Beroep: ........................................ Burgerlijke stand: ...............................Woonplaats (volledig adres): ................................................................................................................................................................................................................................Tel. nr ......................................................................................................Verhoord: � JA � NEENGegevens communiceerbaar: � JA � NEEN

Slachtoffer � minderjarigNaam: .......................................... Voornaam: ........................................Geboorteplaats: ........................... Geboortedatum: ................................Beroep: ........................................ Burgerlijke stand: ...............................Woonplaats (volledig adres): ................................................................................................................................................................................................................................Tel. nr ......................................................................................................Verhoord: � JA � NEEN

Getuige � minderjarigNaam: .......................................... Voornaam: ........................................Geboorteplaats: ........................... Geboortedatum: ................................Beroep: ........................................ Burgerlijke stand: ...............................Woonplaats (volledig adres): ................................................................................................................................................................................................................................Tel. nr ......................................................................................................Verhoord: � JA � NEENOoggetuige / oorgetuige

Andere � minderjarigNaam: .......................................... Voornaam: ........................................Geboorteplaats: ........................... Geboortedatum: ................................Beroep: ........................................ Burgerlijke stand: ...............................Woonplaats (volledig adres): ................................................................................................................................................................................................................................Tel. nr ......................................................................................................Verhoord: � JA � NEENInwonend: � JA � NEEN

2. Partnergeweld – Concrete aanpak – 1 / 12 Afl. 1 – december 2011

Handboek familiaal geweld afl 1.book Page 52 Friday, December 2, 2011 11:34 AM

Page 13: 1 De politionele aanpak van partnergeweld familiaal... · 2016. 11. 28. · ket-Generaal nr. 3 en 4 van 3 maart 2006 (Col. 3 en 4) kreeg de politie uitdrukkelijk de opdracht om bijzondere

Handboek Familiaal geweld

3. HOEDANIGHEID VAN DE VERDACHTE M.B.T. HET SLACHTOFFER

4. VASTSTELLINGEN

Eerste maatregelen/vaststellingen ter plaatse

Kort relaas van de feiten

Modus operandi

Toestand slachtoffer

Letsel:o.a. zichtbare verwondingen. Specifieer:(kneuzing/blauwe plek, schaaf-letsel, snijletsel, steekletsel, rijtletsel, wurgletsel, andere: ….

Geweld tussen partners

� Echtgeno(o)t(e) Geweld tegen andere familie-leden

� Zoon/dochter

� Ex-echtgeno(o)t(e) � Echtgeno(o)t(e) of partner van zoon/dochter

� Wettelijk samenwo-nend

� Kleinzoon/klein-dochter

� Ex-wettelijk samen-wonend

� (Stief)broer/(stief)zus

� Partner of bijzit � Neef/nicht

� Ex-partner of bijzit � Nonkel/tante

Geweld tegen afstammelin-gen

� Vader/moeder � Pleegvader/pleegmoeder

� Echtgeno(o)t(e) of partner van vader/moeder

� Ander lid van de familie

� Grootvader/groot-moeder

Afl. 1 – december 2011 2. Partnergeweld – Concrete aanpak – 1 / 13

Handboek familiaal geweld afl 1.book Page 53 Friday, December 2, 2011 11:34 AM

Page 14: 1 De politionele aanpak van partnergeweld familiaal... · 2016. 11. 28. · ket-Generaal nr. 3 en 4 van 3 maart 2006 (Col. 3 en 4) kreeg de politie uitdrukkelijk de opdracht om bijzondere

Handboek Familiaal geweld

Andere relevante informatie:Algemene lichamelijke toestand – emotionele toestand:

Toestand kleding:

Toestand verdachte

Letsel:o.a. zichtbare verwondingen. Specifieer:(kneuzing/blauwe plek, schaaf-letsel, snijletsel, steekletsel, rijtletsel, wurgletsel, andere:

Andere relevante informatie:Algemene lichamelijke toestand – emotionele toestand:

Toestand kleding:

Toestand getuige� directe getuige � indirecte getuige

LetselIndien ja: apart PV opstellen

Andere relevante informatieAlgemene lichamelijke toestand – emotionele toestand:

Toestand plaats delict (indien mogelijk foto’s)� vernieling � wanordelijk � opgeruimd � braaksporen� onhygiënisch � onveilig � ongedierte � bloedspatten� verdachte geur � andere Specifieer …................................................

Medische vaststellingen slachtoffer� geen � zal eigen behandeling voorzien � weigering verzorging� huisarts

2. Partnergeweld – Concrete aanpak – 1 / 14 Afl. 1 – december 2011

Handboek familiaal geweld afl 1.book Page 54 Friday, December 2, 2011 11:34 AM

Page 15: 1 De politionele aanpak van partnergeweld familiaal... · 2016. 11. 28. · ket-Generaal nr. 3 en 4 van 3 maart 2006 (Col. 3 en 4) kreeg de politie uitdrukkelijk de opdracht om bijzondere

Handboek Familiaal geweld

� eerste hulp ter plaatse � MUG � ambulance � reanimatie� opname ziekenhuis � SSA nr……….............. � DNA

Medische vaststellingen verdachte� geen � zal eigen behandeling voorzien � weigering verzorging� huisarts � eerste hulp ter plaatse � MUG� ambulance � reanimatie � opname ziekenhuis� SSA nr…...................... � DNA � mededeling attest binnen brengen

5. VOORWERPEN BETROKKEN BIJ HET MISDRIJF/WAPENS

6. VERVOERMIDDELEN BETROKKEN BIJ HET MISDRIJF

7. VERWITTIGING PARKETMAGISTRAAT (ONTVANGEN OPDRACH-TEN)

8. FOUILLERING EN DOORZOEKING

� fouillering � doorzoeking voertuig � huiszoeking � resultaat: ..............…............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................Datum + uur:...........................................................................................

� toepassing art. 46 SV § 2 (heterdaad) of gelijkstelling:

9. INBESLAGNEMINGEN

� Vrijwillige afstand� Specifieer: …………………………………………………………................................................................................................................................................................................................................................................

Afl. 1 – december 2011 2. Partnergeweld – Concrete aanpak – 1 / 15

Handboek familiaal geweld afl 1.book Page 55 Friday, December 2, 2011 11:34 AM

Page 16: 1 De politionele aanpak van partnergeweld familiaal... · 2016. 11. 28. · ket-Generaal nr. 3 en 4 van 3 maart 2006 (Col. 3 en 4) kreeg de politie uitdrukkelijk de opdracht om bijzondere

Handboek Familiaal geweld

10. RELEVANTE ANDERE INFORMATIE

Summiere schets gezinssituatie� Wie maakt deel uit van het gezin?: ......................................................

……………………………………………………………………………………………………………………….......................................................................................................................................................................

� Duur, aard en evolutie van de relatie� Is er reeds hulpverlening lopende? ………. Zo ja, welke?: ....................

............................................................................................................� Heeft slachtoffer rechterlijke stappen ondernomen?....……… Zo ja,

welke?: ...........................................................................................................................................................................................................

Gerechtelijke maatregelen Gedetecteerde risicofactoren

� contactverbod (beschikking/vonnis)

� echtscheiding in behandeling� regeling ouderlijk gezag en ver-

blijf van de kinderen� andere

…………………………………….....………........................................................................................................................................

� kopie bijgevoegd

� doodsbedreigingen� dreiging met zelfdoding� depressie� psychiatrisch verleden� toegang tot/bezit vuurwapen� bedreiging met (vuur-)wapens� ernstig letsel bij eerder incident� voorgeschiedenis strafrechte-

lijke feiten� voorgaanden zonder PV/laatste

politietussenkomst: d.d.: ………………….

� gedwongen seks/zedenfeiten� (dreiging) mishandeling huis-

dieren� vernieling (persoonlijke) voor-

werpen� partner is zwanger� negeren gerechtelijke bevelen� problematisch drug-alcoholge-

bruik-medicatie� bezitsdrang verdachte/extreme

jaloezie� verhoogde afhankelijkheidsrela-

tie (ziekte, handicap)� andere

………………………………………………....................................................................................

2. Partnergeweld – Concrete aanpak – 1 / 16 Afl. 1 – december 2011

Handboek familiaal geweld afl 1.book Page 56 Friday, December 2, 2011 11:34 AM

Page 17: 1 De politionele aanpak van partnergeweld familiaal... · 2016. 11. 28. · ket-Generaal nr. 3 en 4 van 3 maart 2006 (Col. 3 en 4) kreeg de politie uitdrukkelijk de opdracht om bijzondere

Handboek Familiaal geweld

11. BINDING ANDERE FEITEN

12. POLITIONELE DOORVERWIJZING

� slachtoffer � verdachte � kind � andere:� slachtofferbejegening � slachtofferhulp� doorverwijsformulier daderhulp� veilig moment contactname: nr. ..........................................................� Project partnergeweld� Andere: ……………..............................................................................

Afl. 1 – december 2011 2. Partnergeweld – Concrete aanpak – 1 / 17

Handboek familiaal geweld afl 1.book Page 57 Friday, December 2, 2011 11:34 AM