Gevolgen van partnergeweld op kinderen en jongeren

Hilde Genetello

Kind : betrokken in de ruzies

• Het zorgende kind

• Het moeilijke kind

• Het zich terugtrekkende kind

• Het kind in coalitie met het slachtoffer

• Het kind in coalitie met de pleger

Het kind kan uit zichzelf in deze positie gaan of kan door een ouder in een positie gebracht worden

Kind betrokken in het geweld

• Ooggetuige

• Oorgetuige

• Getuige van de gevolgen

• Actief betrokken in afschermen van het slachtoffer

• Actief betrokken in geweld plegen

• Zelf slachtoffer worden

Gevolgen van geweld

• Emotionele en gedragsproblemen die qua aard en ernst vergelijkbaar zijn met die van kinderen die zelf slachtoffer zijn geweest van kindermishandeling

• Bij baby’s : – Ontwikkelingsachterstand– Lusteloosheid– Gespannen lichaamshouding– Afweer tegenover contact en intimiteit– Angst voor harde geluiden– Slaapproblemen– eetproblemen

• Bij peuters en kleuters– Verminderde taalontwikkeling– Vertraagd zindelijkheidsproces– Somatische klachten– Onrust– Agressiviteit– Minder spelen– Angstreacties– hechtingsproblemen

• Bij lagereschoolkinderen– Internaliserende gevolgen

• Depressie• Negatief zelfbeeld• Verdriet• Verlegenheid• Faalangst

– Externaliserende gevolgen• Agressie• Vernielzucht• Pesten• Verzet tegen autoriteit

• Bij adolescenten– Internaliserend

• Zich terugtrekken• Depressiviteit• Negatief zelfbeeld

– Externaliserend• Agressie• Verzet tegen autoriteit• Drugsproblemen• Schoolverzuim

Beïnvloedende factoren

• Leeftijd van het kind

• Ernst van de feiten

• Duur van de feiten

• De betekenis die het kind geeft aan de feiten

• Plicht tot geheimhouding

• Weerbaarheid van het kind

Beschermende factoren

• Aanwezigheid van goed zorgende volwassenen• Een goede school• Deelnemen aan goedgeorganiseerde, veilige

jeugdactiviteiten• Goed contact met leeftijdsgenoten• Goede intelligentie• Hulp krijgen en steun ervaren vanuit de dichte

omgeving• Herstel van de veiligheid in het gezin

Het creëren van veiligheid

• Het geweld stoppen = 1e en belangrijkste taak

• Durven geweld bespreekbaar stellen met de ouders

• Slachtoffer en pleger aanspreken op hun hulpvraag

• Hulpverleningsaanbod rond het geweld aanreiken

Aandacht voor de ki’en in begeleiding van slachtoffer en pleger

• Psycho-educatie over de effecten van getuige zijn van geweld op kinderen :– Verdriet– Angst– Kwaadheid– loyauteitsconflict

• Ouders laten stilstaan bij de effecten op hun kind(eren)– Waar waren de kinderen ?– Kwamen zij tussen ? Raken zij zelf slachtoffer ? Worden zij mee

pleger ?– Gedragen zij zich anders door het geweld ?– Kunnen zij de zorg aan ?

• Coaching van de ouders zodat zij komen tot :– erkenning geven aan de kinderen voor

verdriet, kwaadheid, angst, …– erkenning geven voor zorg van de kinderen– bijsturen van gevoelens, gedachten en

gedrag van de kinderen ten gevolge van het geweld

– Parentificatiepatronen doorbreken– Coalitiepatronen doorbreken

Begeleiden van het kind /jongere

Bespreekbaar maken van geweld met het kind

• Leg uit wie u bent • Leg uit hoe u bij hem/haar terecht kwam • Leg uit wat de bedoeling is van je gesprek met hem/haar• Leg uit hoe de ouders hier tegenover staan • Als u maar de toestemming van één ouder hebt,

bespreek dit met het kind en bekijk of het angst heeft dit te bespreken zonder toestemming van de andere ouder. Zo ja, zorg dat je eerst de toestemming verkrijgt.

• Leg de spelregels van het gesprek uit en in het bijzonder die rond doorgeven van informatie naar de ouders (bv.huiswerkblaadje)

• Pas uw taal, stijl en methodiek aan aan de ontwikkelingsleeftijd van het kind

• Hou het gesprek open : laat het kind het ook over andere dingen hebben

• Luister echt : denk niet te rap dat je het weet, begrijpt

• Gebruik spel, verhalen, knutselmateriaal, … en doe actief mee

• Bij spel : blijf in het spel

Wat bespreek je met het kind

• Wat is er gebeurd ?

• Beleving van het kind

• Gedachten van het kind

• Hanteringsgedrag

• Behoeftes

Enkele methodieken

• Gedichtje bv. vechten, angst

• Kort verhaal bv. problemen

• Langer verhaal bv. boos als een draak, Kamil

• Tekenen, knutselen van gevoelens

• Reconstructie van verhaal (playmobil)

• Invulblaadje bv. gevoelensblad

Uit : Mijn eerste Van Dale, voorleeswoordenboek, 2005, Van Dale

Uit : Ik geef je een zoen, Montse Gisbert, Hillen/De Eenhoorn, 2004