Veranderingen in het klacht- en tuchtrecht

De praktische gevolgen voor huisartsen.

mr Hilde van der Meer KNMG

SKE Rotterdam & Zuid-Holland Zuid 1 oktober 2009

Welke ‘klachtwegen’ zijn er nu?

Stel: • De patiënt met opgezwollen voet blijft

ontevreden.• Tijdens vakantie eigen huisarts bezoekt hij

op eigen initiatief de SEH.• Diagnose: gebroken middenvoetsbeentje.• Hij wil actie ondernemen tegen eigen

huisarts en waarnemer.• Welke mogelijkheden?

Welke ‘klachtwegen’ zijn er nu?(vervolg)

• Klacht bij Klachtencommissie (WKCZ); laagdrempelig, oordeel over handelen, genoegdoening klager

• Klacht bij Regionaal Tuchtcollege voor de Gezondheidszorg; bewaken kwaliteit beroepsuitoefening, oordeel over handelen ‘individuele verwijtbaarheid’, opleggen maatregel

• Civielrechtelijke aansprakelijkstelling;schadevergoeding; Geschillencommissie: laagdrempelig: tot € 5000 of Civiele Rechter (beroepsaansprakelijkheidsverzekeraar)

Andere juridische wegen

• Strafrecht“Wetboek van Strafrecht”, Officier van Justitie beslist over vervolging, uitzonderingssituaties

• Melding Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ)“Leidraad Meldingen”: alleen actie als ernstige bedreiging patiëntveiligheid of gezondheidszorg

Huidig Klachtrecht

Stel: • De patiënt met de gezwollen voet gaat naar de

klachtencommissie;• Hij dient een klacht in tegen de eigen en de

waarnemend huisarts: ze hebben hem beide schandalig bejegend en de waarnemend huisarts heeft een diagnose gemist;

• Herstel heeft hierdoor langer geduurd. Hij wil een schadevergoeding van € 10.000 van de waarnemer;

Wat gebeurt er met zijn klacht?

Kern Wet klachtrecht cliënten zorgsector (1995)

- Elke zorgaanbieder treft regeling voor de behandeling van klachten door een

klachtencommissie.

- Geen verplichte klachtenbemiddelaar

- De wet stelt eisen inrichting klachtenbehandeling en klachtencommissie: onafhankelijke voorzitter, recht hoor en wederhoor gewaarborgd.

- Uitspraak: - oordeel over gegrondheid/ aanbevelingen (niet-bindend) - geen schadevergoeding

- Geen hoger beroep mogelijk

- Samenloop andere procedures mogelijk

- Per 17 juni 2005: Meldingsplicht klachtencommissies bij IGZ bij onverantwoorde zorg

Evaluaties WKCZ• Evaluatie Wet klachtrecht 1999

– Toegankelijkheid klachtcommissie – Onafhankelijkheid en deskundigheid commissie – invulling hoor en wederhoor– Veel onvrede over uitspraken – hoger beroep zou mogelijk moeten zijn– Klachtenbemiddeling verder ontwikkelen

• Onderzoek NIVEL 2004:– Cliënten menen dat klachtencommissies tekort schieten op gebied

onpartijdigheid, begrip, etc. – 55% van klagers: met klachtbehandeling geen recht gedaan. – Verbetering voorlichting aan cliënten – Instelling laat onvoldoende weten wat met aanbeveling wordt gedaan– Meer uitleg hulpverleners aan cliënten over wat is gebeurd– Geef toe als er iets is mis gegaan.

Hoe ziet de minister dit?

• Minister constateert ontevredenheid bij cliënten over klachtafhandeling

• Introduceert recht op een effectieve en laagdrempelige klacht- en geschillen behandeling

• Doel: betere individuele genoegdoening, meer vertrouwen in klachtenafhandeling, en relatie met kwaliteitsbeleid

• WKCZ wordt ingetrokken

Voorgenomen wijzigingWet Cliëntenrechten Zorg

• concept wetsvoorstel tekst 12 maart 2009 (meest recente openbare versie)

• noodzaak volgens minister: verbetering positie cliënt en versnippering patiëntenrechten

• vervangt WKCZ, WMCZ, KWZ, WTZi en wijzigt groot aantal wetten waaronder delen Wet BIG en WGBO

• formuleert 8 ‘afdwingbare’ patiëntenrechten• waaronder: recht op effectieve en

laagdrempelige geschilbehandeling

Klachtrecht in de voorgestelde WCZ

Artikel 31 WCZ:• effectieve & laagdrempelige geschillenbehandeling is

recht van cliënt t.o.v. zorgaanbieder

• eisen: - schriftelijke regeling - klachten over naleving WCZ, kwaliteit van zorg & bejegening - zorgvuldig onderzoek &

behandeling - gericht op voorkomen van geschillen

NB: onafhankelijke klachtencie. niet langer verplicht!

Klachtrecht in de voorgestelde WCZ

wel verplicht: • gratis voor cliënt beschikbare

klachtenfunctionaris• uitspraak z.s.m., uiterlijk binnen 6 weken• klager op de hoogte houden van voortgang• schriftelijke mededeling aan klager van oordeel,

maatregelen door zorgaanbieder + termijn waarbinnen gerealiseerd

• regeling in overleg met cliëntenraad of cliëntenorganisatie

Klachtrecht in de voorgestelde WCZ

• klachtgerechtigden: - cliënten

- nabestaanden

- vertegenwoordigers

• NB: klachtenregeling kan bepalen dat geen klachten over geleden schade

Klachtrecht in de voorgestelde WCZ

Artikel 32 WCZ• verplichte aansluiting zorgaanbieder bij

geschillencommissie voor:- hoger beroep- geleden schade tot € 25.000,--- klachten over ontbreken regeling

1e aanleg- cliënten ‘van wie in redelijkheid niet kan worden verlangd dat zij zich met klacht tot zorgaanbieder zelf wenden’

Klachtrecht in de voorgestelde WCZ

• klachtgerechtigd bij geschillencommissie is ook belangenorganisatie!

• schriftelijke klachtenregeling met mogelijkheid van spoedprocedure (geen max. termijn!)

• bij bindend advies schadevergoeding tot max. € 25.000,--

• toezending uitspraken aan IGZ• geschillencommissie maakt jaarverslag

Wat betekent dit voor onze klager?

• Zowel eigen huisarts als waarnemer moeten een klachtenbemiddelaar hebben.

• Onafhankelijke klachtencommissie niet langer verplicht.

kritiekpunt KNMG: gebrek aan onafhankelijkheid• Zowel eigen huisarts als waarnemer kunnen hun

eigen verschillende klachtenregeling hebben.

kritiekpunten KNMG: gebrek aan uniformiteit, ‘niet-ketenproof’

Wat betekent dit voor onze klager?(vervolg)

• Hij kan (mogelijk) ook schadevergoeding krijgen.

kritiekpunt KNMG: onwenselijke vermenging klacht en aansprakelijkheid, risico op formalisering klachten.

• Hij kan in hoger beroep bij Landelijke Geschillencommissie (+schadevergoeding).

kritiekpunt KNMG: onafhankelijkheid alleen voor ‘door-procedeerders’?

Reactie KNMG op concept WCZ

• Algemeen: noodzaak empowerment cliënten onderschreven maar grote bedenkingen t.a.v. WCZ.

• Klachtrecht: verbeteringen procedure en inhoudelijke kwaliteit klachtencommissies in sommige sectoren noodzakelijk, maar niet op voorgestelde wijze:

Reactie KNMG op concept WCZ

• alternatief voorstel:

– klachtenfunctionaris (of pvp) op niveau zorgaanbieder of instelling

– verplicht zorgaanbieders tot aansluiting bij klachtencommissie eerste aanleg op regionaal niveau

Vervolg traject

• KNMG en andere veldpartijen stuurden reactie naar VWS en RvS.

• Aangedrongen op openbare consultatieronde.

• Nu: Advies RvS.• Wetsvoorstel in definitieve versie naar

Tweede (eind 2009) en - daarna – Eerste Kamer.

• Minister: wil inwerkingtreding 2011.

Ontwikkelingen in het tuchtrecht

Standpunt kabinet:

• Het systeem en belang van tuchtrecht staat niet ter discussie

• Wel verouderd en tussen beroepsgroepen verschillen

• Kader nodig waarlangs het tuchtrecht kan worden vormgegeven :

» Kaderwet Tucht (proces-)recht

» Inhoudelijk Tuchtrecht: Wet BIG

Voorgenomen wijziging (1)

• Eén loket voor alle klachten

• Klager kan direct naar tuchtrechter maar kan worden terugverwezen naar klachtenprocedure.

• Uniforme regels voor tuchtprocesrecht

Voorgenomen wijziging (2)

• Klachtgerechtigden: - iedereen met een persoonlijk belang, of - iedereen die een maatschappelijk belang heeft

• Reikwijdte:– Alle activiteiten die een beroepsbeoefenaar in zijn hoedanigheid

beroepsmatig uitoefent– klacht mogelijk tegen een collectief van beroepsbeoefenaren

• Uitspraken: – gegrondverklaring zonder oplegging van maatregel– Verbetering kenbaarheid uitspraken

• FinancieringBezoldiging leden-beroepsgenoten

Beschouwing

• KNMG: Kabinetsstandpunt bevat belangrijke verbeteringen tuchtrecht.

• Enkele punten die volgens KNMG geen recht doen aan

doel medisch tuchtrecht: - toegang tot tuchtrechter- uitbreiding klachtgerechtigden- ook bij collectieve klachten rechten individuele artsen waarborgen!

• Aandachtspunt- deskundigheid leden-beroepsgenoten: zelfde specialisme als aangeklaagde!

Voorlopige Eindbalans

• Voorgestelde wijzigingen klachtrecht:» positieve elementen bijv. klachtenbemiddelaar

klachten» eindbalans toch negatief» kansen?

• Voorgestelde wijzigingen tuchtrecht:» positieve eindbalans