© Prof.dr Jouke van Dijk Over jongeren gesproken, 10-03-2005 Over jongeren gesproken 10 maart 2005,...

30
© Prof.dr Jouke van Dijk Over jongeren gesproken, 10-03-20 Over jongeren gesproken 10 maart 2005, Martiniplaza Groningen Prof. dr Jouke van Dijk Hoogleraar regionale arbeidsmarktanalyse Faculteit Ruimtelijke Wetenschappen Rijksuniversiteit Groningen [email protected] www.joukevandijk.nl

Transcript of © Prof.dr Jouke van Dijk Over jongeren gesproken, 10-03-2005 Over jongeren gesproken 10 maart 2005,...

Page 1: © Prof.dr Jouke van Dijk Over jongeren gesproken, 10-03-2005 Over jongeren gesproken 10 maart 2005, Martiniplaza Groningen Prof. dr Jouke van Dijk Hoogleraar.

© Prof.dr Jouke van Dijk

Over jongeren gesproken, 10-03-2005

Over jongeren gesproken

10 maart 2005, Martiniplaza Groningen

Prof. dr Jouke van DijkHoogleraar regionale arbeidsmarktanalyse

Faculteit Ruimtelijke WetenschappenRijksuniversiteit Groningen

[email protected] www.joukevandijk.nl

Page 2: © Prof.dr Jouke van Dijk Over jongeren gesproken, 10-03-2005 Over jongeren gesproken 10 maart 2005, Martiniplaza Groningen Prof. dr Jouke van Dijk Hoogleraar.

© Prof.dr Jouke van Dijk

Over jongeren gesproken, 10-03-2005

Overzicht• Noordelijke arbeidsmarkt• Werkloosheid

– Naar leeftijd– Naar opleiding– Nationaal en regionaal

• Onderwijs en arbeidsmarkt• Werving en selectie• Kansen, bedreigingen en beleid

Page 3: © Prof.dr Jouke van Dijk Over jongeren gesproken, 10-03-2005 Over jongeren gesproken 10 maart 2005, Martiniplaza Groningen Prof. dr Jouke van Dijk Hoogleraar.

© Prof.dr Jouke van Dijk

Over jongeren gesproken, 10-03-2005Werkgelegenheidsgroei in % in Noorden en

Nederland

-1,5-1

-0,50

0,51

1,52

2,53

3,54

Nederland Noorden

prognose

Bron: PWR/RUG

Page 4: © Prof.dr Jouke van Dijk Over jongeren gesproken, 10-03-2005 Over jongeren gesproken 10 maart 2005, Martiniplaza Groningen Prof. dr Jouke van Dijk Hoogleraar.

© Prof.dr Jouke van Dijk

Over jongeren gesproken, 10-03-2005

Banengroei per gemeente gemiddeld 1999-2003

Bron: PWR

Page 5: © Prof.dr Jouke van Dijk Over jongeren gesproken, 10-03-2005 Over jongeren gesproken 10 maart 2005, Martiniplaza Groningen Prof. dr Jouke van Dijk Hoogleraar.

© Prof.dr Jouke van Dijk

Over jongeren gesproken, 10-03-2005

Bron: PWR

Banengroei per postcodegemiddeld 1999-2003

Page 6: © Prof.dr Jouke van Dijk Over jongeren gesproken, 10-03-2005 Over jongeren gesproken 10 maart 2005, Martiniplaza Groningen Prof. dr Jouke van Dijk Hoogleraar.

© Prof.dr Jouke van Dijk

Over jongeren gesproken, 10-03-2005

Werkloosheid (WLB)

0

2

4

6

8

10

12

14

NL Noorden Gr

prognose

Bron: CBS, RUG

Page 7: © Prof.dr Jouke van Dijk Over jongeren gesproken, 10-03-2005 Over jongeren gesproken 10 maart 2005, Martiniplaza Groningen Prof. dr Jouke van Dijk Hoogleraar.

© Prof.dr Jouke van Dijk

Over jongeren gesproken, 10-03-2005

Werkloosheid naar leeftijd en opleiding

Page 8: © Prof.dr Jouke van Dijk Over jongeren gesproken, 10-03-2005 Over jongeren gesproken 10 maart 2005, Martiniplaza Groningen Prof. dr Jouke van Dijk Hoogleraar.

© Prof.dr Jouke van Dijk

Over jongeren gesproken, 10-03-2005

Werkloosheid naar leeftijd (in % per groep; WLB okt-dec 2004)

0

2

4

6

8

10

12

14

Totaal 15-24 25-44 45-64Bron: CBS

Page 9: © Prof.dr Jouke van Dijk Over jongeren gesproken, 10-03-2005 Over jongeren gesproken 10 maart 2005, Martiniplaza Groningen Prof. dr Jouke van Dijk Hoogleraar.

© Prof.dr Jouke van Dijk

Over jongeren gesproken, 10-03-2005

Werkloosheid naar opleiding (in % per groep; NWW december 2004)

0

5

10

15

20

25

Basis VBO/MAVO MBO/HAVO/VWO HBO WOBron: CWI

Page 10: © Prof.dr Jouke van Dijk Over jongeren gesproken, 10-03-2005 Over jongeren gesproken 10 maart 2005, Martiniplaza Groningen Prof. dr Jouke van Dijk Hoogleraar.

© Prof.dr Jouke van Dijk

Over jongeren gesproken, 10-03-2005

Bruto arbeidsdeelname naar onderwijsniveau (% per groep)

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

BO MAVO VBO H/VWO MBO HBO WOBron: CBS/EBB, cijfers voor 2002

Page 11: © Prof.dr Jouke van Dijk Over jongeren gesproken, 10-03-2005 Over jongeren gesproken 10 maart 2005, Martiniplaza Groningen Prof. dr Jouke van Dijk Hoogleraar.

© Prof.dr Jouke van Dijk

Over jongeren gesproken, 10-03-2005

Groeit de jeugdwerkloosheid in 2004?

CBS: +24.000 tot 111.000 dec 2005

CWI: -5.000 tot 50.000 dec 2005

Hoe kan dat?

Page 12: © Prof.dr Jouke van Dijk Over jongeren gesproken, 10-03-2005 Over jongeren gesproken 10 maart 2005, Martiniplaza Groningen Prof. dr Jouke van Dijk Hoogleraar.

© Prof.dr Jouke van Dijk

Over jongeren gesproken, 10-03-2005

Groeit de jeugdwerkloosheid in 2004?

-20

-15

-10

-5

0

5

10

15

NL ProvGr StadGr Leek Assen HogSapBron: CWI

Page 13: © Prof.dr Jouke van Dijk Over jongeren gesproken, 10-03-2005 Over jongeren gesproken 10 maart 2005, Martiniplaza Groningen Prof. dr Jouke van Dijk Hoogleraar.

© Prof.dr Jouke van Dijk

Over jongeren gesproken, 10-03-2005NWW naar opleiding en leeftijd

stand 31 december 2004 NL 692.000, wv 348.000 (49%) max. VMBO<23 jr 50.400, wv 28.800 (57%) max. VMBO

Pr.Gr. 33.400, wv 14.400 (43%) max. VMBO<23 jr 2.980, wv 1.640 (55%) max. VMBO

Stad 12.400, wv 3.500 (28%) max. VMBO<23 jr 930, wv 490 (53%) max. VMBO

Page 14: © Prof.dr Jouke van Dijk Over jongeren gesproken, 10-03-2005 Over jongeren gesproken 10 maart 2005, Martiniplaza Groningen Prof. dr Jouke van Dijk Hoogleraar.

© Prof.dr Jouke van Dijk

Over jongeren gesproken, 10-03-2005

Werkloosheid lager opgeleiden NWW % ultimo 2003

Bron: CWI

Page 15: © Prof.dr Jouke van Dijk Over jongeren gesproken, 10-03-2005 Over jongeren gesproken 10 maart 2005, Martiniplaza Groningen Prof. dr Jouke van Dijk Hoogleraar.

© Prof.dr Jouke van Dijk

Over jongeren gesproken, 10-03-2005

Wat is het probleem?1. Te weinig vacatures2. Onvoldoende of verkeerde

opleiding3. Gebrekkige bemiddeling4. Vooroordelen bij werkgevers5. Motivatiegebrek bij de jeugd

Page 16: © Prof.dr Jouke van Dijk Over jongeren gesproken, 10-03-2005 Over jongeren gesproken 10 maart 2005, Martiniplaza Groningen Prof. dr Jouke van Dijk Hoogleraar.

© Prof.dr Jouke van Dijk

Over jongeren gesproken, 10-03-2005

Ontwikkeling vacatures

Page 17: © Prof.dr Jouke van Dijk Over jongeren gesproken, 10-03-2005 Over jongeren gesproken 10 maart 2005, Martiniplaza Groningen Prof. dr Jouke van Dijk Hoogleraar.

© Prof.dr Jouke van Dijk

Over jongeren gesproken, 10-03-2005Startkwalificaties en onderwijsuitgaven

Geen startkwalificatie: 1 op de 3!

Nederland op EU gemiddelde

Nederland geeft te weinig uit aan scholing

Page 18: © Prof.dr Jouke van Dijk Over jongeren gesproken, 10-03-2005 Over jongeren gesproken 10 maart 2005, Martiniplaza Groningen Prof. dr Jouke van Dijk Hoogleraar.

© Prof.dr Jouke van Dijk

Over jongeren gesproken, 10-03-2005

Aansluiting onderwijs - arbeidsmarkt

Overheid – werknemer – werkgever

Werken + leren; stageplaatsen

Relatie lonen, risico en arbeidsproductiviteit

Wie betaalt?

Page 19: © Prof.dr Jouke van Dijk Over jongeren gesproken, 10-03-2005 Over jongeren gesproken 10 maart 2005, Martiniplaza Groningen Prof. dr Jouke van Dijk Hoogleraar.

© Prof.dr Jouke van Dijk

Over jongeren gesproken, 10-03-2005

Onderwijs en arbeidsmarkt• startkwalificaties: in Nederland 1 op de 3

nietnoordelijke jeugd: 50% niet

• aansluiting op baan (stageplaatsen!)• additionele arbeid blijft nodig• werken met behoud van uitkering• lager opgeleiden – informele werving• opleiding ouders en

schoolkeuze / werkloosheid• schoolverlaters die school niet leuk

vinden zijn vaker werkloos

Page 20: © Prof.dr Jouke van Dijk Over jongeren gesproken, 10-03-2005 Over jongeren gesproken 10 maart 2005, Martiniplaza Groningen Prof. dr Jouke van Dijk Hoogleraar.

© Prof.dr Jouke van Dijk

Over jongeren gesproken, 10-03-2005

Kansen en bedreigingen??

• Toekomst industrie: concurrentie Oost-Europa, India en China

• Toekomst diensten: persoonlijk diensten – uitbesteden huishoudtaken, zorg

• Vergrijzing zorgt voor krappere arbeidsmarkt en toename van de vraag naar zorg en dus banen in de zorg

• Relatie lonen, onderwijs en arbeidsproductiviteit

• Sociale zekerheid en arbeidsmarktflexibiliteit

Page 21: © Prof.dr Jouke van Dijk Over jongeren gesproken, 10-03-2005 Over jongeren gesproken 10 maart 2005, Martiniplaza Groningen Prof. dr Jouke van Dijk Hoogleraar.

© Prof.dr Jouke van Dijk

Over jongeren gesproken, 10-03-2005

Arbeidsmarktbeleid

• Work first• Niet-willers en niet-kunners• Sanctie – beloning• Voorkom dat mensen een te grote

afstand tot de arbeidsmarkt krijgen

• Versnippering van het beleid• één loket of één loket extra?• Betere regionale coördinatie

Page 22: © Prof.dr Jouke van Dijk Over jongeren gesproken, 10-03-2005 Over jongeren gesproken 10 maart 2005, Martiniplaza Groningen Prof. dr Jouke van Dijk Hoogleraar.

© Prof.dr Jouke van Dijk

Over jongeren gesproken, 10-03-2005

Oplossingen?• Jeugd in contact brengen met bedrijven:

werken kan heel leuk zijn!• Bemiddeling: keten optimalisatie CWI, UWV,

gemeenten etc. + work first• Persoonlijke contacten met werkgevers en

jeugdige werkzoekenden• Loonsubsidie (met scholingsplicht?)• No risk garantie (voor alle jeugdwerklozen?)• Investeer meer in het onderwijs, vooral

VMBO• Invloed van de overheid is maar beperkt!

Page 23: © Prof.dr Jouke van Dijk Over jongeren gesproken, 10-03-2005 Over jongeren gesproken 10 maart 2005, Martiniplaza Groningen Prof. dr Jouke van Dijk Hoogleraar.

© Prof.dr Jouke van Dijk

Over jongeren gesproken, 10-03-2005

Page 24: © Prof.dr Jouke van Dijk Over jongeren gesproken, 10-03-2005 Over jongeren gesproken 10 maart 2005, Martiniplaza Groningen Prof. dr Jouke van Dijk Hoogleraar.

© Prof.dr Jouke van Dijk

Over jongeren gesproken, 10-03-2005

Page 25: © Prof.dr Jouke van Dijk Over jongeren gesproken, 10-03-2005 Over jongeren gesproken 10 maart 2005, Martiniplaza Groningen Prof. dr Jouke van Dijk Hoogleraar.

© Prof.dr Jouke van Dijk

Over jongeren gesproken, 10-03-2005

Page 26: © Prof.dr Jouke van Dijk Over jongeren gesproken, 10-03-2005 Over jongeren gesproken 10 maart 2005, Martiniplaza Groningen Prof. dr Jouke van Dijk Hoogleraar.

© Prof.dr Jouke van Dijk

Over jongeren gesproken, 10-03-2005

Page 27: © Prof.dr Jouke van Dijk Over jongeren gesproken, 10-03-2005 Over jongeren gesproken 10 maart 2005, Martiniplaza Groningen Prof. dr Jouke van Dijk Hoogleraar.

© Prof.dr Jouke van Dijk

Over jongeren gesproken, 10-03-2005

Page 28: © Prof.dr Jouke van Dijk Over jongeren gesproken, 10-03-2005 Over jongeren gesproken 10 maart 2005, Martiniplaza Groningen Prof. dr Jouke van Dijk Hoogleraar.

© Prof.dr Jouke van Dijk

Over jongeren gesproken, 10-03-2005

Page 29: © Prof.dr Jouke van Dijk Over jongeren gesproken, 10-03-2005 Over jongeren gesproken 10 maart 2005, Martiniplaza Groningen Prof. dr Jouke van Dijk Hoogleraar.

© Prof.dr Jouke van Dijk

Over jongeren gesproken, 10-03-2005

Oplossingen?• Jeugd in contact brengen met bedrijven:

werken kan heel leuk zijn!• Bemiddeling: keten optimalisatie CWI, UWV,

gemeenten etc. + work first• Persoonlijke contacten met werkgevers en

jeugdige werkzoekenden• Loonsubsidie (met scholingsplicht?)• No risk garantie (voor alle jeugdwerklozen?)• Investeer meer in het onderwijs, vooral

VMBO• Invloed van de overheid is maar beperkt!

Page 30: © Prof.dr Jouke van Dijk Over jongeren gesproken, 10-03-2005 Over jongeren gesproken 10 maart 2005, Martiniplaza Groningen Prof. dr Jouke van Dijk Hoogleraar.

© Prof.dr Jouke van Dijk

Over jongeren gesproken, 10-03-2005

Over jongeren gesproken

10 maart 2005, Martiniplaza Groningen

Prof. dr Jouke van DijkHoogleraar regionale arbeidsmarktanalyse

Faculteit Ruimtelijke WetenschappenRijksuniversiteit Groningen

[email protected] www.joukevandijk.nl