Post on 03-Dec-2014
description
PROJECTMATIG WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK‘‘Vorming van de basiscompetenties in de initiële lerarenopleiding
voor het werken in een inclusieve setting via actieonderzoek’
Sander Van AckerGeert Van BuynderInge Van de putte
Achtergrond
(Toekomstige) leraren voelen zich niet voorbereid (o.a. Cook 2001, Loreman e.a., 2005)
Handelingsverlegenheid (De Vroey, 2004)
Consequenties naar de leraar en lerarenopleiding
KaHo Sint-Lieven, Campus Waas al een aantal jaren zoekende om de draagkracht van beginnende leraren te verhogen
Begripsinvulling ‘Inclusie – inclusief onderwijs’
Onderwijs in heterogene klassituatie
Streven naar:– maximale participatie– hoog mogelijk gevoel van welbevinden– persoonlijke vooruitgang– aanvaarding en integratie nu en later
(Giangreco, 1994)
Doelstelling PWO- onderzoek
H1. De competenties nagaan en verfijnen waarover leerkrachten moeten beschikken om te functioneren in een inclusieve setting (Basiscompetenties Inclusie)
H2. Toetsen of actieonderzoek een efficiënte manier is om laatstejaarsstudenten ILLO een hogere beheersingsgraad van de Basiscompetenties Inclusie te doen verwerven
H3. Het effect nagaan ‘van functioneren in een inclusieve setting’ op de attitudes ten aanzien van inclusie van laatstejaarsstudenten ILLO
H1.Vooropgesteld theoretisch kader Basiscompetenties inclusie
April 2004: De levenskwaliteit bevorderen van elk kind Differentiatie zonder exclusie Dieper overleg met ouders Coördinatie van de hulp van externen Kennis van de ware aard van het probleem
H1. Methodologie van kaderanalyse
Interviews September 2005
– Semi-gestructureerde interviews van studenten en mentoren – Analyse door twee onderzoekers volgens profiel leraar lager
onderwijs (DVO-2004)
Maart 2006– Tweede ronde interviews– Analyse door twee onderzoekers volgens profiel leraar lager
onderwijs (DVO-2004)– Derde ronde interviews nieuwe participanten– Analyse door twee onderzoekers volgens profiel leraar lager
onderwijs (DVO-2004)
H1. Methodologie van kaderanalyse
Uitgebreid literatuuronderzoek (Augustus 2005 – Maart 2007)– Inclusief onderwijs
Overeenkomstig onderzoek beperkt – Attitudeonderzoek (o.a. Alghazo (2002), Avramidis & Norwich (2002) – Klemtoon ligt op ideologisch en politieke kwesties en minder over ‘ hoe’
inclusie werkt (Van Hove, 2005)– Verantwoordelijkheid bij speciale leraar (Jorgensen, 2006)– Onderzoeken omtrent specifieke doelgroepen (Singh,
Hervormingen lerarenopleiding (Lesar, 2000, Turner, 2003) Hoe inclusie werkt (Flem,2004, Van Hove, 2005) Werkgroepen (Inclues Network, 2006)
– Kwalitatief onderwijs
H1.BC leraar lager onderwijs (DVO-2004)
Competenties:De leraar als 1. begeleider van leer-en
ontwikkelingsprocessen2. opvoeder3. inhoudelijk expert 4. organisator 5. innovator- de leraar als
onderzoeker 6. partner van de ouders/verzorgers 7. lid van een schoolteam 8. partner van externen9. lid van de
onderwijsgemeenschap10. cultuur participant
Attitudes Belangstelling en kindgerichtheid Leergierigheid Kritische ingesteldheid Organisatievermogen Beslissingsvermogen Flexibiliteit Relationele gerichtheid Zin voor samenwerking Verantwoordelijkheidszin Creatievieve gerichtheid Gerichtheid op correct taalgebruik
en communicatie
H1. Resultaten van het empirisch onderzoek
Zorgen voor het welbevinden van alle leerlingen
Differentiëren op gebied van curriculum, ondersteuning en evaluatie maar zoveel mogelijk binnen de groep
Dieper Overleg met ouders Samenwerking en onder
coördinatie met externen en collega’s binnen de klasruimte
Leergierigheid en kritische ingesteldheid, flexibiliteit verantwoordelijkheidszin
De levenskwaliteit bevorderen van elk kind
Differentiatie zonder exclusie Dieper overleg met ouders Coördinatie van de hulp van
externen Kennis van de ware aard van
het probleem
Presentatie CDrom
“Ik heb niet het gevoel dat ik anders lesgeef maar het is wat meer van alles. Beetje meer flexibel, beetje meer aandacht voor het sociale,…af en toe dingen aan te passen zodat de persoon met beperking kan participeren (Leraar b, 3de leerjaar)”
Geen nieuwe competenties (Ainscow, 2000) , wel andere invulling
Conclusie
Consequenties naar de lerarenopleiding
– Cluster 1: Leraar als verantwoordelijke voor alle lln
BV Belang actieve kennismaking – Cluster 2: Bewuster werken aan innovatie
BV. Differentiatie eerste jaar participerende onderwijspraktijk- Cluster 3 + 4: Samenwerking met ouders, collega’s en externen
BV Langdurige stage in klas met grote ondersteuningsnood- Cluster 5: Nadruk op reflectie - BV Evalueren op een niet bedreigende manier
H2. Toetsen of actieonderzoek een efficiënte manier is om laatstejaarsstudenten ILLO een hogere beheersingsgraad van de Basiscompetenties Inclusie te doen verwerven
Begeleidingsmodel ‘Competentievorming Inclusie
– Studenten voeren actieonderzoek uit
– Verschillende fases (probleemstelling, algemeen plan, acties en evaluatie) gelinkt aan de vijf Clusters Basiscompetenties Inclusie
– Coaching
H2 Beheersingsgraad
• Score bij aanvang van onderwijspraktijk ‘klas met grote ondersteuningsnood’
• Er is geen significant verschil tussen studenten waarbij het begeleidingsmodel werd toegepast en de overige studenten
• Score op het einde van onderwijspraktijk ‘klas met grote ondersteuningsnood’
• Er is geen significant verschil tussen studenten waarbij het begeleidingsmodel werd toegepast en de overige studenten
• Behalve ten aanzien van de competentie ‘Aandacht hebben voor sociale conventies en waarden bij de leerlingen’; studenten waarbij het begeleidingsmodel werd toegepast scoren zich lager ten opzichte van de overige studenten
• Zes van de tien studenten waarbij het begeleidingsmodel werd toegepast vullen expliciet op document in dat ze competenties hebben verworven tijdens onderwijspraktijk ‘klas met grote ondersteuningsnood’
H3. Het effect nagaan ‘van functioneren in een inclusieve setting’ op de attitudes ten aanzien van inclusie
Vier studenten werden gedurende hun eerste werkjaar gevolgd– Hoe ziet de visie op inclusief onderwijs van beginnende leraren die
opgeleid zijn als inclusieve leraar eruit na hun eerste ervaringen in het onderwijs?
– Hebben de eerste onderwijservaringen invloed op deze visie? Zo ja, in welke zin en in welke mate?
– Onder invloed van welke factoren verandert deze visie?
Gegevens aan de hand van survey en semi-gestructureerde interviews
H3. Analysekader aan de hand van de literatuur
Visie ten aanzien van inclusief onderwijs
Attitude ten aanzien van inclusief onderwijs
Persoonlijke definiëring van inclusief onderwijs
LERAARFACTORENkennis over het tegemoetkomen aan diverse nodenEfficiëntiegevoelattitudes tgo personen met een beperkingactieve kennismaking met IONarbeidsbeleving aantal jaren ervaringEvenwicht tussen ideaal beeld leraar/onderwijsrealiteit
LEERLINGFACTORENpercepties van de leerkrachten over de beperkingverwachtte aanpassingen naar de leerlingen toede mate waarin een leerling een negatief effect op de klas zou hebben
CONTEXTFACTORENtekort aan middelengrote werkbelastingonderwijssysteem schoolcultuur
H3. Resultaten: Hoe ziet de visie ten aanzien van inclusief onderwijs er uit? Hebben de eerste onderwijservaringen invloed op deze visie? Zo ja, in welke zin en in welke mate?
0
0,5
1
1,5
2
2,5
3
3,5
4
4,5
5
1 2 3 4
metingen
sco
re
Lennert
Femke
Olivia
Tine
H3. Resultaten: Hoe ziet de visie ten aanzien van inclusief onderwijs er uit? Hebben de eerste onderwijservaringen invloed op deze visie? Zo ja, in welke zin en in welke mate?
Positieve, neutrale houding ten aanzien van inclusief onderwijs.
Vanuit aandacht voor maximale zorg, verschillende grenzen– Context– Aard van de beperking – Onderwijssysteem
Onduidelijkheden en onzekerheden
H3 Onder invloed van welke factoren verandert deze visie?
Het efficiëntiegevoel De actieve kennismaking met inclusief onderwijs Niet het aantal jaren ervaring, maar de manier waarop er wordt naar
gekeken De percepties over de beperking De verwachtte aanpassingen naar de leerlingen toe Het tekort aan middelen Het onderwijssysteem De schoolcultuur
H3 Conclusies
Lerarenopleiding:ondersteuning in attitudevorming > vrijblijvend
Ondersteuning leraren op de werkvloer zorgteam> individuele ondersteuning
Verdere kennismaking met inclusief onderwijs> Buitengewoon onderwijs
Samenwerking verschillende betrokkenen> expertise centra
Conclusie
Implementaties om studenten voor te bereiden op de huidige en veranderende onderwijspraktijk.
Meerwaarde om een kwalitatief sterke opleiding uit te bouwen
Geen eindpunt
KaHo Sint-Lieven
Campus Waas
Hospitaalstraat 23
9100 Sint Niklaas
Alexandre.vanacker@kahosl.be
Geert.vanbuynder@kahosl.be
i.vandeputte@skynet.be