Nederlands Engelse Woordenlijst

Nederlands - Engelse woordenlijst stedebouwkundige begrippen

… van Aanbesteden tot Zwaartepunt … TUDelft, Faculteit Bouwkunde Ruimtelijke Planning Januari 2007 Dr. I.T. Klaasen Ir. D.M.P. Wijnen

Als pdf beschikbaar via de website van de

afdeling Urbanism en via: http://networkcity.bk.tudelft.nl

(Zie ook binnenzijde kaft.)

Inhoudsopgave

Stedebouwkundig ontwerpen 3 Planning en programmering 9 Beleid, overheid, planvormen, planbegrippen 18 Bouwproces 22 Milieutechnisch ontwerpen 24 (Nederlands) Landschap 27 Verkeer 31 Onderwijstermen 35 In dit boekje vindt u 1125 stedebouwkundige begrippen met de Engelse vertaling, samengesteld door Daniëlle Wijnen en Ina Klaasen. Reeds op de afdeling ‘Urbanism’ roulerende lijstjes zijn uitgebreid, aangevuld en verbeterd met medewerking van medewerkers van de afdeling. Wij danken iedereen voor zijn of haar bijdrage. Zo’n woordenlijst is nooit af. Aanvullingen en opmerkingen kunt u mailen naar Ina Klaasen, onder vermelding van ‘Nederlands Engelse woordenlijst’: [email protected] Het is de bedoeling dat aanvullingen en opmerkingen binnenkort via de website gegeven kunnen worden. De lijst is ook als pdf beschikbaar via de website van de afdeling Urbanism en via: http://networkcity.bk.tudelft.nl.

2

Opmerkingen voor het gebruik Woorden of begrippen in de lijst worden gescheiden door een komma, punt-komma of schuine streep. , wordt gebruikt voor verschillende woorden of begrippen van gelijke

orde Bijvoorbeeld: mansion, manor ; wordt gebruikt voor verschillende woorden of begrippen in een

afwijkende context Bijvoorbeeld: health service(s) (instanties); health care, medical care (zorg voor de gezondheid)

/ wordt gebruikt voor verschillende mogelijkheden binnen een begrip Bijvoorbeeld: city / town council Onder de vertaling vindt u af en toe een opmerking (!), verwijzing of aanwijzing voor de uitspraak. Deze laatste wordt gegeven tussen aanhalingstekens; de lettergreep in KAPITALEN krijgt klemtoon in de uitspraak. Bijvoorbeeld: “deVELopment”

Stedebouwkundig ontwerpen barrierewerking barrier effect bebouwd gebied built-up area (= bebouwde kom) bebouwingsdichtheid building density beeldcultuur visual culture beeldkwaliteit visual quality beeldkwaliteitsplan city-image plan beleving experience belevingswaarde experiential value beschutting shelter, protection bestrating road surfaces, paving bewerking treatment, (operation) bezonning insolation

! Niet verwarren met isolation bodemkaart soil maps casco framework centrumgebieden central area, city area centrummilieu city centre environment concentratie concentration contextgebonden ontwerp contextual design contour contour, outline dichtheid density diensten services differentiatie differentiation diversiteit diversity

"diVERsity" doorkijk vista doorsnede section draagvlak user base dwarsprofiel cross-section erfgoed heritage esthetica aesthetics gebiedsanalyse site analysis gebiedsgerichte aanpak area-focused approach gebruikswaarde use value geleed articulated genius loci genius loci geomorfologische kenmerken geomorfological characteristics groen green space, vegetation grondbeleid land policy halfverharding loose-fill surfacing helling, hellingbaan ramp herbouw reconstruction hergebruik reuse

Stedebouwkundig ontwerpen

4

herinrichting, herindeling restructuring, redevelopment, reshaping zie ook stedelijke herinrichting

herinrichtingsplan restructuring plan herinrichtingsvoorstel restructuring proposal, redevelopment

proposal herontwikkelingsplan redevelopment programme heropbouw rebuilding herstructurering renewal, restructuring hoofdas principal axis hoofdlijnen outlines hoofdstraat main street, high street hoogbouwplan high-rise scheme hoogteverschil difference in height huis met bijbehorende grond premises huishoudens households huurbescherming rent protection / control ideaalsteden ideal cities inrichting (aankleding) design, layout inspraak public participation inspraakprocedure (public) enquiry procedure inventarisatie inventory invulproject infill project kavelmaat lot size kleurgebruik colour application klinkers, hardgebakken (-) hard-burned clinkers korrel grain

zie tijdkorrel en ruimtelijke korrel landelijk en stedelijk gebied rural and urban area lange lijnen (long lines) langsdoorsnede longitudinal section langsprofiel longitudinal profile leefbaarheid liveability leefomgeving (dagelijkse) social environment, living environment

(daily) leesbaarheid legibility lengteprofiel longitudinal profile lift lift (Brits), elevator (Amerikaans) ligging site, location lintbebouwing ribbon development lintdorp linear village

! linear city = bandstad lob lobe lobbenmodel lobate model locatie, binnenstedelijke (-) inner city location locatie, industriële (-) factory site maaiveld ground level, surface level


5

maaiveld, indeling (-) ground level layout maaswijdte mesh width maatvoering dimensions meerkernig stedelijke gebieden multi-centered urban areas meervoudig grondgebruik multifunctional landuse menselijke maat human scale montage assembly netwerkstad network city nieuwbouw new development, newly built houses nieuwbouw, vervangende (-) newly built housing, replacement nieuwbouwlocatie new-development site omgevingskwaliteit environmental quality onbelemmerde toegang, vrije toegang unimpeded access onderdoorgang underpass ondergronds bouwen underground building ondergrondse ordening underground spatial planning ondergrondse spoorlijn underground railway onderhoud maintenance ontmoetingsplaats meeting place ontwerp, voorlopig (-) preliminary design, provisional design ontwerpend onderzoek research by design, design-driven

research ontwerponderzoek design research ontwerpopgave design task ontwerpopvatting design approach ontwerpprincipes design principles ontwerprichtlijnen design guidelines ontwerpschets draft of a design, design sketch ontwerptekening design drawing ontwerpvisie design perception, design view, design

vision openbare ruimte public space oppervlaktewater surface water orthogonaal orthogonal

"orTHOgonal" perceel lot plan analyse design analysis

"aNAlysis" plangebied plan area radiaal radial roltrap escalator roltrap escalator rooilijn building line ruimtegebruik spatial use/claims ruimtelijke dimensies spatial dimensions ruimtelijke korrel (verg. tijdkorrel) spatial grain (cf. temporal grain)


6

ruimtelijke kwaliteit spatial quality ruimtelijke meerwaarde spatial asset ruimtelijke omgeving spatial environment sanering sanitation, clearance sanering van woningen housing improvement, slum clearance sanerings- en reconstructie-projecten renewal and reconstruction projects saneringsbeleid housing improvement, renewal policy schaalaanduiding indication of scale schaalniveau level of scale schaalsprongen leaps in scale schaalvergroting scaling-up, increase in scale scheg wedge schema diagram, outline, schedule, scheme schets sketch, draft situatiegebonden (ontwerp) localized (design) situatieonafhankelijk (ontwerp) non-localized (design) situatietekening site plan situering siting sleutelprojecten key projects spreiding (urban) sprawl stadsas city axis stadsbeeld town scape, cityscape stadsbeleving urban experience stadsgezicht, beschermd (-) protected urban scene stadslandschap townscape, urban landscape stadsontwerp urban design stadsontwikkeling urban development, city development stadsstructuur urban structure

! Zowel formal (vorm) als functional (functioneel)

stadsvernieuwing urban renewal zie ook stedelijke vernieuwing

stadsvernieuwingsgebied urban renewal area stadsvernieuwingsplan urban redevelopment plan stadsvernieuwingsproject urban renewal scheme, urban

regeneration project stedebouwkunde urban planning and design stedelijk beeld cityscape stedelijk patroon urban pattern stedelijk weefsel urban fabric, urban tissue stedelijke herinrichting urban redevelopment / reconstruction stedelijke vernieuwing urban regeneration

zie ook stadsvernieuwing steeg alley straatbeeld street picture straatmeubilair street furniture


7

straatwand elevation along the street, street elevation

streefwaarde target value strip strip strokenverkaveling parallel plots of land structuur, qua functie / qua vorm structure, functional-spatial / formal-

spatial tangentiaal tangential tapis roulant, rollend trottoir moving walkway tijdkorrel (vrg. ruimtelijke korrel) temporal grain (cf. spatial grain) trap, vaste (-) fixed stair tuindorp garden village tuinstad garden city typologie typology uitwerking detailed plan, (further) elaboration uitzicht view, vista, panorama variatie variation verblijfsgebied omschrijven

verblijven = to stay verblijfskwaliteit quality of the surroundings for people verdichten to increase the density verdiept sunken verhard surfaced, paved verharding hard paving, area of hard surfaces verkavelen allotment verkaveling land division, allotment, site layout, plot

division verkavelingspatroon field pattern verkavelingsplan parcelling plan, lot plan verkavelingsstructuur land division verscheidenheid diversity

"diVERsity" versnippering fragmentation verspreid spread out verstedelijking urbanization verstedelijkingsbeleid urbanization policy vestigingspatroon settlement pattern vingermodel finger model vista framed view visuele beleving visual experience visuele belevingswaarde visual experiential value vlak (verg. lijn, punt) bounded area (cf. line, point) voorontwerp, voorstudie preliminary design voorwaardescheppend beleid condition-creating policy voorzieningen amenities, facilities vormanalyse analysis of form


8

vormentaal form language, formal language, vocabulary of forms, formal idiom

vormgeving visual design ! ter onderscheiding van ontwerpen = design

waarneming (visuele waarneming) perception (visual) wal barrier, hedgerow, quay wederopbouw reconstruction werkmaquette working model wijzigingen tov de vorige situatie changes in comparison to the former

situation woningbouwarchitectuur residential architecture woningdifferentiatie residential differentiation woningplattegrond floor plan of dwelling unit, domestic floor

plan woningtype housing type, type of house woonomgeving residential environment zichtas line of vision zichtlijn line of sight, sight line zone area, zone zwaartelijn median zwaartepunt centre, central point

Planning en programmering aanpasbaar bouwen adaptable building aantrekkingskracht (van stedelijk centrum)

drawing power, power of attraction

actieruimte action space activiteitenpatronen activity pattern afbraak demolition agglomeratie urban agglomeration

! als meerdere steden: conurbation agglomeratie-effecten agglomeration effects akkerland arable land, plough land, tillage alleenstaanden singles allochtonen people with a foreign background apotheek pharmacy, (dispensing) chemist arbeidsongeschikten people unfit for work autochtonen autochtones bandstad linear city bandstedelijke ontwikkeling linear urban development basisschool primary school bebouwd gebied built-up area (= bebouwde kom) bebouwingsdichtheid building density bedrijfsleven trade and industry begraafplaats burial ground, cemetery, graveyard,

memorial park beheer management

! onderhoud = maintenance beheerplanning maintenance planning / management

planning behoefte needs, demand, requirements behoeftenpiramide hierarchy of needs bejaardenwoning old people's flat bereikbaarheid accessibility beroepsbevolking working population, economically active

population beroepsonderwijs technical school / college beschermde landschappen protected landscapes bestaansvoorwaarden existential preconditions bestemmen designate, allocate bestuurlijk-organisatorisch administrative-organizational bevolking population bevolkingsdichtheid population density bevolkingsgroei population growth / increase bevolkingsgroep section of the population

Planning en programmering

10

bevolkingsomvang population size bevolkingsopbouw composition of the population bevolkingsoverschot population surplus bevolkingsprognose population prognosis bevolkingsspreiding population distribution bewoners (huis) occupants

! inwoners (stad, land): inhabitants bewonersparticipatie close cooperation with the residents bijstandsmoeders mothers on social security binnenstadsvernieuwing inner city renewal bloembollengebied bulb growing area bloembollenteelt bulb growing / culture / cultivation BNP (bruto nationaal product) GNP (gross national product) bouwen voor de buurt building for the neighbourhood bufferzone buffer zone bundelen bundle, cluster centralisatie centralization compacte stad compact city concurrentie competition criterium criterion dag- en nachtroutes daytime and nighttime routes dag-, avond- en nachtfuncties day / evening / night functions dagelijkse leefomgeving daily social environment / living

environment decentralisatie decentralization deconcentratie deconcentration demografie demography

"deMOgraphy" dienstverlening service(s), provision of services doel(stelling) target, aim, objective, goal

! let op verschillen doelstellingen aims and objectives dokterspraktijk medical practice doorstroming "moving up (down) the house ladder" draagfunctie carrying function draagvlak user base eigenaar-bewoner owner-occupant, owner-occupier erfgoed heritage exploderende stad exploding city fasering organizing in phases, phasing flankerend beleid accompanying policies formeel-ruimtelijke structuur formal-spatial structure

vgl: functional-spatial structure functie-invulling actualization of a function functiemenging mix of functions, functional mix, mixed

use


11

functiescheiding separation of functions functieverandering change(s) in function, functional change functieverdeling function distribution functioneel-ruimtelijke structuur functional spatial structure

vgl. formal-spatial structure fysiek ruimtelijk physical spatial galerijflat gallery flats gebiedsontwikkeling area development geboortecijfer birth rate geboorteoverschot excess (of) births (over deaths), (natural)

increase in population gebruiksvriendelijk user-friendly gebruikswaarde use value gedragsverandering change in behaviour gedragswetenschap behavioural science gezinshereniging family reunion gezondheidszorg health service(s) (instanties); health care,

medical care (zorg voor de gezondheid) glastuinbouw cultivation under glass groei (stedelijke groei) urban expansion groeikern centre of urban growth groeistad expanded town grondbeginselen van ruimtelijke ordening principles of regional development / land

utilization groothandel wholesale trade grote steden beleid large-cities policy haalbaarheid feasibility herbestemmen reallocate herbouw reconstruction hergebruik reuse herhuisvesting rehousing herinrichting, herindeling restructuring, redevelopment, reshaping

zie ook stedelijke herinrichting herinrichtingsplan restructuring plan herinrichtingsvoorstel restructuring proposal, redevelopment

proposal herontwikkelingsplan redevelopment programme heropbouw rebuilding herstructurering renewal, restructuring hierarchie hierarchy hogeschool college (of advanced / higher education),

polytechnic hoofdlijnen outlines hoogspanningskabel high-voltage cable, high-tension cable,

power (transmission) line hoogspanningsleiding high-tension lines (?)


12

hoogspanningsmast power pylon hoogspanningsnet high-tension network huisarts family doctor, general practitioner huisartsenpraktijk medical practice huishoudens households huisvesting lodging accomodation huur rent huurbeleid rent(s) policy huurbescherming rent protection / control huurcommissie rent tribunal huurder tenant huursector rented sector huurwoning rented house / flat huurwoningen, sociale (-) rented social housing invloedssfeer sphere of influence, range of influence inwoners (stad, land) inhabitants

! bewoners (huis) : occupants jongerenhuisvesting housing for young people kantoren offices kantorencentrum business district / centre kas greenhouse, glasshouse, hothouse kassengebied greenhouse area kengetallen index numbers, indicators kennisas knowledge axis kern nucleus, core area

vgl: meerkernig : multinodal kern (kleine) village kinderboerderij children's farm kinderdagverblijf crèche, day-care centre knelpunt bottleneck knooppunt node, junction, hub koopappartement owner-occupied flat koopwoning sale sector; owner-occupied property

(dwelling) koopwoningbouw owner-occupied housing korrel grain

zie tijdkorrel en ruimtelijke korrel kostwinner breadwinner laag geschoold, laag opgeleid low-skilled lagere inkomensgroepen / klassen lower income brackets leefbaarheid liveability leefomgeving (dagelijkse) social environment, living environment

(daily) leefstijl life style leeftijdscategorieën age categories leeftijdsopbouw age distribution


13

leeftijdsopbouw age distribution leeftijdsverdeling / -opbouw age distribution leegstand vacancy, unoccupied houses, etc. levendigheid liveliness, activity, bustle ligweide sunbathing area, sun terrace locatiebeleid location policy maakbaarheid makeability maatschappelijk societal

! sociaal = social maatschappelijk belang societal interest maatschappij society medegebruik joint use meerkernig stedelijke gebieden multi-centered urban areas meubelboulevard furniture heaven / strip, row of furniture

shops middelbare school secondary school migrantenhuisvestingsbeleid immigrant settlement policy milieudifferentiatie environmental differentiation modelmatig model-based multifunctioneel mixed use, multi-purpose natuurgebied nature reserve (natuurleven); scenic area

(natuurschoon) Nederlands Economisch Instituut (NEI) Netherlands Economics Institute netwerkstad network city niet-actieven inactive persons nieuwbouw, vervangende (-) newly built housing, replacement norm standard (norm) nutsvoorzieningen public utilities omgevingskenmerken environmental characteristics omgevingspsychologie environmental psychology onderhoud maintenance onderverhuren sublet ongeschoold (werk) unskilled (work) ontgroening = vergrijzing population ageing ontsluiten make accessible ontsluiting access, access road ontsluitingsprincipes principles of accessibility ontwerpstrategie design and planning strategy ontwikkelingsas growth axis, development axis ontwikkelingsperspectief development perspective

"deVELopment" ontwikkelingsplan development scheme ontwikkelingsplanologie development planning

"deVELopment" ontwikkelingssnelheid development tempo open/groene ruimte open space, non-urbanized space


14

orientatie orientation, direction finding orienterende betekenis direction-defining significance particuliere huurwoningen private rented housings persoonskenmerken personal characteristics plaatswaarde (=locatiewaarde) location value plantoelichting commentary to the design planvorming planning processes portiek porch, portico potentiekaart map of potentials problematiek problem, issue procesplanning process planning programma van eisen design requirements, schedule of

requirements programmatische analyse (van) omgeving

functional analysis of surroundings

publiekstrekker magnet function randvoorwaarden conditionally recreatie recreation, leisure regulatiefunctie regulation function ruimelijke ordening spatial planning ruimtelijke korrel (verg. tijdkorrel) spatial grain (cf. temporal grain) ruimtelijke ontwikkeling spatial development ruimtelijke oplossing spatial solution ruimtelijke planning spatial / urban & regional planning ruimtelijk-ecologisch spatial-ecological ruiterpad bridle path, rider trail (Am.), riding track sanering sanitation, clearance sanering van woningen housing improvement, slum clearance sanerings- en reconstructie-projecten renewal and reconstruction projects saneringsbeleid housing improvement, renewal policy satellietstad satellite (town) scheiden separate slaapstad dormitory town sleutelprojecten key projects sociaal-cultureel socio-cultural sociaal-economisch socio-economic sociaal-ruimtelijk socio-spatial sociale controle social control

! controleren = to check sociale veiligheid public safety

! niet: social security sociale woningbouw public housing (subsidized by public

funds) spaarbekken reservoir speelterrein playground speelweide playing field


15

sporthal sports hall / centre; gym (informeel) sportveld sports / playing / athletic field stadsbewoner town dweller

! zie ook stedeling stadscentrum city centre stadsmilieu urban environment stadsmodellen urban models stadsuitbreiding urban expansion, urban extension stadsvernieuwing urban renewal

zie ook stedelijke vernieuwing stadsvernieuwingsgebied urban renewal area stadsvernieuwingsplan urban redevelopment plan stadsvernieuwingsproject urban renewal scheme, urban

regeneration project stagnatiegebied stagnation area stedelijk grondgebruik urban land use stedelijk woonmilieu urban habitat stedelijke herinrichting urban redevelopment / reconstruction stedelijke vernieuwing urban regeneration

zie ook stadsvernieuwing stedelijkheid degree of urbanization stedeling urban dweller sterfte mortality suburbaan suburban suburbanisatie suburbanization symbiose symbiosis, supporting interactivity tijdkorrel (vrg. ruimtelijke korrel) temporal grain (cf. spatial grain) tijdruimtelijk temporospatial (time-space ) tijdsbesteding time-spending toegankelijkheid (verg. bereikbaarheid) reachability (cf accessibility) toekomstwaarde future value toelatingsplanologie development control planning uitbreiding expansion, extension uitgangspunt basic assumption / principle uitwaaiering van voorsteden sprawling suburbs universiteit university veerpont ferry(boat) veeteelt stock / cattle breeding veiligheid safety veiling (plaats, gebouw) auction-mart, auction room(s) / hall verdichting densification vergrijzing population ageing verhuisbeleid house-moving policy verkennend exploratory verloedering degradation, degeneration

zie ook verpaupering


16

vernieuwbouw conversion, renovation verpaupering deterioration, decay

zie ook verloedering verpleeghuis nursing home verschralen decrease, to make poorer, to become

poorer verstedelijkend gebied urbanescent area verstedelijking urbanization vertrek emigration vertrekoverschot emigration surplus, negative net

migration vervuiling pollution verwerving procurement verweving interweaving verzorgingsgebied catchment area

zie ook : draagvlak verzorgingsstaat welfare state vestiging immigration vestigingsfactoren allocation factors vestigingsoverschot migration surplus visie outlook, perception, philosophy, vision,

perspective volkshuisvesting housing volkstuin allotment (garden) voorwaarden preconditions vrijetijdsbesteding leisure activity waarde value waterberging water storage waterwingebied water-collection area wederopbouw reconstruction welzijn wellbeing welzijn, welvaart welfare welzijnsbeleid welfare policy werkgelegenheid employment werkloosheid unemployment winkelcentrum shopping centre wisselwoning temporary housing woning dwelling woningbouwopgave housing commission woningbouwplannen planning schemes for housing

construction woningbouwprogramma house-building programme (?) woningbouwsubsidies subsidies for housing

! (object subsidies) housing construction subsidies; individual subsidies, housing allowances


17

woningbouwvereniging housing association woningdifferentiatie residential differentiation woningmarkt housing market woningnood housing shortage/ problem woningplattegrond floor plan of dwelling unit, domestic floor

plan woningpolitiek housing policies woningprijzen housing prices woningsanering zie sanering woningtype type of house, housing type woningverbetering improvement of accomodation woningvoorraad housing stock woningwetbouw subsidized / council housing woongebied residential zone woongelegenheid housing woonlasten housing expenditures woonmilieu habitat, residential environment woonmilieudifferentie residential differentiation woonomgeving residential environment woonruimte housing accomodation woonruimteverdeling distribution of housing accommodation woonruimtevoorzieningen housing provisions woonsatisfactie residential satisfaction woonsituatie living conditions (meervoud) woonwagen caravan (Brits); (house) trailer (Am.) woonwensen housing demands zendmast (radio/TV) mast, radio/TV tower zorg / verzorging care

sociale verzorging : welfare zorgsector social service sector, social services

Beleid, overheid, planvormen, planbegrippen aanbeveling recommendation ABC locatiebeleid ABC location policy Actieplan Bedrijventerreinen Action Plan for Business Estates B&W Municipal Executive Committee beleid policy beleidsanalyse policy analysis

"aNAlysis" beleidsnota policy document beleidsplan policy plan Beleidsplan Drink- en Industriewater- voorziening

Policy Plan for Drinking and Industrial Water Supply

beleidsvoornemens policy proposals beleidsvorming policy making Besluit Ruimtelijke Ordening (BRO) Spatial Planning Decree besluitvormingsproces decision-making process bestemmingsplan (local) land-use plan; zoning plan;

development plan Bestuur/ Regering; bestuurlijk Administration; administrative

"adMINistrative" Bestuurlijk Platform Groene Hart Green Heart Administrative Platform bestuurslagen levels of administration Bouwbesluit Building Decree bouwverordening building regulation bouwvoorschriften building regulations brandweervoorschriften fire regulations burgemeester mayor Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) Statistics Netherlands deelgemeente borough

borough (in bijzonder in Londen en New York)

deelplan sub-plan Ecologische Hoofdstructuur National Ecological Network ecologische verbindingszone ecological connection zone economisch kerngebied economic core area Europese ecologische hoofdstructuur European ecological network Europese richtlijn luchtkwaliteit European air quality directive Exclusieve Economische Zone (EEZ) (in de Noordzee)

Exclusive Economic Zone (in the North Sea)

gebundelde deconcentratie clustered dispersal Gedeputeerde Staten Provincial Executive Committee

"eXEcutive" Gemeente Municipality

Beleid, overheid, planvormen, planbegrippen

19

gemeentebestuur local council, city / town council gemeentelijk niveau municipal level grondgebonden landbouw land-based agriculture handhaven van speciale regels to enforce the special regulations Hinderwet Nuisance Act hoofdverbindingsas major transport axis Hoogheemraadschap Water Board kabinet (het) (the) government kadaster land register, cadastre, register of real

estate kadastrale kaart ordnance survey map landinrichting rural land use planning Landinrichtingswet Land Use Act locatiebeleid voor perifere en grootschalige detailhandelsvestigingen

location policy for peripheral and large-scale retail establishments "peRIpheral"

Meerjarenprogramma Infrastructuur en Transport

Multiannual Programme for Infrastructure and Transport

Meerjarenprogramma Vitaal Platteland Multiannual Programme for a Vibrant and Dynamic Countryside

metropool metropolis milieueffectenrapportage environmental impact assessment

Mer = EIR = Environmental Impact Report

Nederlands Economisch Instituut (NEI) Netherlands Economics Institute noordvleugel (van de Randstad) northern wing (of the Randstad) Nota Gebiedsgerichte Economische Perspectieven (GEP)

Policy Document on Regional Economic Perspectives

Nota Mobiliteit National Traffic and Transport Strategy Nota Nationale Landschapsparken Policy Document on National

Landscapes Nota Nationale Parken Policy Document on National Parks Nota Ruimte National Spatial Policy Document Nota Vier Grote Steden Policy Document on the Four Large

Cities ontwerpplan plan proposal ontwerpschets draft of a design, design sketch Ontwikkelingsprogramma Groene Hart Green Heart Development Programme Ontwikkelingsschets Schelde Estuarium Development Outline for the Scheldt

Estuary overheid public authorities, government,

authorities overheidsbeleid public policy overheidsinstantie voor ruimtelijke ontwikkeling

planning authority

overheidsinstanties public bodies


20

planningswetgeving planning legislation Planologische Kernbeslissing (PKB) National Spatial Planning Key Decision provinciale staten provincial council provincie province publiek-private-samenwerking public private partnership Randstad Randstad Randstadgroenstructuur Randstadgroenstructuur

! niet vertalen reconstructiegebied (rural) reconstruction area Reconstructiewet concentratiegebieden Reconstruction Act on concentration

areas Rijksbeleid National policy rijksoverheid central / national government Rijksplanologische Dienst (RPD) National Spatial Planning Agency ruilverkaveling land reallocation Ruimte voor de Rivier Space for the Rivers Ruimtelijk Planbureau (RPB) the Netherlands Institute for Spatial

Research Ruimtelijke Hoofdstructuur National Spatial Structure ruimtelijke investering spatial investment ruimtelijke reservering spatial reservation ruimtelijke verkenning spatial outlook scenario scenario Sociaal Plan Bureau (SCP) Social and Cultural Planning Board stadsdeelraad borough council, borough stadsgewest urban region stadsplattegrond urban street plan, town plan; urban fabric stadsverbeteringsplannen urban regeneration plans streekplan regional spatial plan structuurplan structure plan, master plan Structuurschema Groene Ruimte (SGR) National Structure Plan for Green Areas Structuurschema Verkeer en Vervoer (SVV)

Second National Traffic and Transport Structure Plan

structuurschema structure scheme, structure plan structuurvisie structural concept sturingsfilosofie philosophy of governance toekomstverkenning exploration of the future Tweede Nota Ruimtelijke Ordening Second National Policy Document on

Spatial Planning uitbreidingsplan development plan Uitvoeringsplan Implementation Plan vergunning (planning) permission, licence verkavelingswet zoning law verordening (lagere overheid) by(e)-law verordeningen regulations verstedelijkingsnota government paper on urbanization


21

verzorgingsstaat welfare state Vierde Nota Ruimtelijke Ordening Fourth National Policy Document on

Spatial Planning VINAC Actualisering van de VINEX Update of the supplement to the…. VINEX Vierde Nota Ruimtelijk Ordening Extra

Supplement to the Fourth National Policy Document on Spatial Planning

Vogel- en Habitatrichtlijn(EU) (EU) Bird and Habitat Directive voorbeeldplannen model plans

! Model (in Engels) is ook 2- en 3-dim. model en maquette

voorbeeldproject model project voorlopig ontwerp draft of a design VROM Ministry of Housing, Spatial Planning and

the Environment waterschap district water board werelderfgoed (UNESCO) (UNESCO) world heritage site Wet Inrichting Landelijk Gebied (WILG) Rural Planning Act Wet Ruimtelijke Ordening (WRO) Spatial Planning Act Wetenschappelijke Raad voor Regeringsbeleid (WRR)

Advisory Council on Government Policy

wetgeving ruimtelijke ontwikkeling planning legislation Wethouder Alderman, City Councillor (for housing

etc) woningwet housing act, housing law Zuidas (Amsterdam) Southern Axis zuidvleugel (van de Randstad) southern wing (of the Randstad)

22

Bouwproces aanbesteden put out to tender belanghebbende stakeholder bouwlocatie building site, development site

"deVELopment" bouwmassa built mass bouwopgave building task, building brief bouwrijpmaken, het terrein (-) prepare the site for building bouwvergunning building permit, licence, planning

permission bouwvolume volume of the building, building volume exploitatie running expenses financiering financing, funding gebiedsontwikkeling area development grondbezit landownership grondeigendom landholding, ownership of land grondexploitatie estimate of land development grondgebied surface area grondgebruik land use grondopbrengsten ground rates grondprijs price of land grondverwerving procurement of land handhaven van speciale regels to enforce the special regulations huiseigenaar home-owner

! eigenaar van huurhuizen: landlord / landlady

huizenaanbod housing supply huizenbouw domestic construction kostenaspecten cost elements kosten-baten-analyse cost-benefit analysis

"aNAlysis" kostenbeheersing cost management kostenbesparing savings in costs kostenraming cost estimate marktpartijen private parties onderhoud maintenance ontwikkelingsperspectief development perspective

"deVELopment" ontwikkelingssnelheid development tempo opdrachtgever client, customer

in context: de gemeente is de opdrachtgever van …. = the local authority has commissioned …

Bouwproces

23

overwinst planning gain planfase phase of planning projectenveloppe project envelopes projectontwikkelaar property development company publiek-private-samenwerking public private partnership uitgifte van grond land issue uitvoerbaarheid feasibility uitvoering construction, implementation vastgoed real estate, property vastgoedbeheer real estate management vastgoedsector property development sector verbouw refurbishment verbouwd renovated verbouwing refurbishment verbouwingsplan conversion plan verwerving procurement woningbouwvereniging housing association woningproduktie housing production

24

Milieutechnisch ontwerpen aan- en uitvliegroute approach and take-off routes aantasting damage (to) afval, chemisch (-) chemical waste(s) afval, huishoudelijk (-) domestic waste(s) afvalberg waste volume afvalcontainer refuse bin afvalscheiding waste separation afvalsorteerbedrijf waste sorting plant, waste sorting

business afvalstoffen, schadelijke (-) hazardous wastes, hazardous

substances afvalverbrandingsinstallatie waste incineration plant, waste

incinerator afvalwater wastewater afvalwater, grijs (-) grey water afvalwater, huishoudelijk (-) domestic sewage, household sewage,

domestic wastewater afvalwater, ongezuiverd (-) untreated sewage afvalwater, zwart (-) black water afvalwatervijvers sewage ponds afvalwaterzuiveringsinstallatie sewage purification plant afvoer drainage bedreigde soorten endangered species bedrijfsafval "commercial waste(s); trade waste(s)" bemesting manuring, (met kunstmest) fertilization bergingsvijver storage pond beschoeiing (rivieroever) campsheeting, sheet piling bezonning insolation

! Niet verwarren met isolation biodiversiteit biodiversity biotoop habitat bodemgesteldheid soil condition, nature of the ground bodemsanering soil sanitation bodemvervuiling soil pollution bodemwater groundwater broeikaseffect greenhouse effect drinkwatervoorziening supply of drinking water duurzaam beheer sustainable management duurzaam bouwen sustainable building duurzaam(heid) sustainable (-bility)

! In de zin van 'langdurig': durable ecologisch ecological

Milieutechnisch ontwerpen

25

ecologisch bouwen ecologically-sound building ecologisch verantwoord ecologically sound ecologische voetafdruk ecological footprint eutrofiëring eutrophication geluid sound, (negatief:) noise

zie ook geluidhinder geluidgrens sound limit geluidhinderfactoren noise factors geluidsarm noiseless geluidsbeperking sound restriction geluidshinder noise (impliceert hinder) geluidshinderbeperking noise restriction geluidsisolatie sound isolation

! isolation niet verwarren met insolation= bezonning

geluidsisolerende eisen sound-isolation demands geluidsmaatregel noise prevention measure geluidswal noise barrier geluidwerende maatregel sound-damping measure grijs water grey water grijswatercircuit grey water cycles grondstoffen raw materials grondstoffenbeheer resource conservation grondwater groundwater grondwaterbeheersingssysteem groundwater control system grondwaterbeschermingsgebied ground waterprotection area grondwaterhuishouding groundwater management helofyten [niet in Oxford Dictionary] klimaatbeheersing climate control klimaatverandering climate change kringlopen cycles kunstofafval plastics waste(s) leefmilieuverordening environmental by(e)-law

! Van lagere overheid luchtkwaliteit air quality luchtverontreiniging air pollution meervoudig ruimtegebruik multifunctional land use mestoverschot surplus manure milieuaspecten environmental aspects milieubeheer environmental protection, conservation

(of nature) milieubeleid policies on environmental issues milieubeleidsplan environmental policy plan milieuheffing environmental levy milieuhygiëne environmental hygiene milieu-indicatoren environmental indicators

Milieutechnisch ontwerpen

26

milieukunde environmentology milieukwaliteit environmental quality milieukwaliteitsdoelstellingen environmental quality targets milieuprobleem environmental problem oppervlaktewater surface water ozonlaag ozone layer regenwaterriool rainwater sewer riolen sewers riolering sewerage, sewer system, sewers rioolwaterzuiveringsinrichting water treatment plant sanering sanitation, clearance schoonwaterberging clean water storage pond soortenrijkdom (high) diversity of species stadsbiotopen urban habitats stank nasty smell, stench stankoverlast stench nuisance vegetatie vegetation verbruik consumption, spending verdichten to increase the density verdringen to push away / aside verdroging dehydration verontreiniging pollution, contamination versnippering fragmentation verspilling wasting verspreiding dispersal verstoring disturbance, disruption vervuiling pollution, contamination verwijdering removal verzuring acidification waterbeheer water management windhinder nuisance caused by wind zuiveringsgebouw purification plant zuiveringsinstallatie water-treatment works, treatment plant zuiveringsmoerassen water-purification marshes

27

(Nederlands) Landschap aandijken dam (up), reclaim aanplemping filling in aanzandingsproces accretion process achtergronddecor backdrop

! achtergrond = background achterkade enclosing quay afstromend water descending water flows afwatering drainage, discharge of water

zie ook: bemaling en ontwatering bedijking diking bemaling drainage bemalingstechniek pumping technique beplantingsschema planting scheme bewerking treatment, (operation) binnendijks (lying/situated) inside the dike(s) / on the

landside of the dike(s) bloemenparterre floral parterre bodemdaling subsidence bodemkaart soil maps boezem outlet waterway boomgaard orchard boompartij grove boomsoorten tree species bosschage small copse bovenland upland brak brackish buiten(huis) country house (home)

zie ook: stedelijk buiten en landhuis buitendijks outside the dike(s) buitenplaats country estate casco framework contour contour, outline cultuurlandschap man-made / cultural landscape demping van grachten filling in canals dijk dike dijkkruin dike crest dijkverhoging dike elevations dijkverzwaring dyke reinforcement doolhof labyrinth droogmakerij drained lake droogmakingsproject land reclamation project duikers culverts

(Nederlands) Landschap

28

duin dune duinwiggenstructuur dune cuneate structure duiventoren dovecote eendenkooi duck-trap eerdgronden eerd soils enkele bedding single river beds erf yard, property, grounds erfpacht long (term) lease, building lease gazon lawn geestgrond geest (sandy soil between dunes and

polder), old sand ridges gelaagdheid stratification gemaal pumping-station getijde tide getrapt systeem multi-stage system gevel, (achter-, voor-) elevation, (rear, front) gracht canal grasbaan grass strip grondwaterniveau groundwater level Gulden Snede golden section heggenlandschap hedge landscape herenboerderij gentleman's farm herenhuis mansion, manor hoekverdraaiing angular rotation hofstede homestead, farmstead hoogveen "(high) moorland, peat moor; grondsoort:

high moor peat; of: peat formations above the water table"

houtsingel windbreak, shelter belt houtwal hedgerow inklinking settlement

! subsidence = slinking, inkrimping, verzakking

inpoldering land reclamation ! Voornamelijk met betrekking tot Nederland: impoldering

jachtbos hunting preserve kleigronden clay(ey) soil koepel dome kolonisatieraster occupation grid komgebieden basin areas kreekruggen creek ridges kustfundament coastal foundation kustlijnbeheersing coast line control kustversterking coastal reinforcements kwelplekken places with seepage


29

kwelwater seepage laan avenue landaanwinning land reclamation landgoed estate landhuis country house / home, manor landschapselement landscape component landscheidingsdijk boundary dike lanenstelsel system of avenues lengteas longitudinal axis lusthof garden of delight maniërisme mannerism merenlandschap lakeside landscape moestuin kitchen garden nis niche oever bank oeverlijn, oeverstrook shoreline oeverwal levee ommuurde tuin walled garden ontginning reclamation ontwatering drainage oppervlaktewater, (zoet) surface (fresh)water plantage plantation plassenlandschap lake area poortgebouw gatehouse prieel bower, (paradisiac), arbour raamwerk framework raster grid rivierloop river course rondeel roundel ruimtewerking spatial effect schaalvergroting scaling-up, increase in scale scheg wedge scherm screen siertuin ornamental garden slagenverkaveling strip land parcelling slingervorm sweeping curves sloot ditch sluisdeuren lock gates solitaire boom single / solitary tree spiegelas mirror axis, axis of symmetry spiegelvijver reflecting pond, reflecting pool stadslandschap townscape, urban landscape stadswal town rampant stedelijk buiten urban retreat, urban polder villa strandwallen sand-ridge strook strip


30

stroomgebied river basin stuw weir, flood-control dam, dam symmetrie-as axis of symmetry toegangslaan access avenue, approach drive trekvaartnetwerk boat-canal network turf peat turfwining extraction of peat uiterwaarden water meadows uitgeveende veenpolders peated out / depleted peat polders uitwateringssluis discharge sluice uitzicht view, vista, panorama vaart canal, waterway veen peat veengebieden peaty soils, peat districts veenlandschap peat (polder) landscape veenweidegebieden peat meadow areas verdwijnpunt vanishing point vergezicht panoramic view verkavelingsraster parcellation grid, allotment grid verrekijkereffect telescope effect vestinggracht moat vestingmuur (als: vestingwal) rampart vestingwerken fortifications vijver pond vogelvluchtperspectief bird's-eye view wandelpark strolling park waterpeil water level waterspiegel water surface (oppervlakte), water level

(hoogte) zie ook: grondwaterniveau waterval cascade, waterfall wenteltrap spiral staircase wetering watercourse wijngaard vineyard winterbed winter bed zandbed sandbed zandgrond sandy soil zeebodem seabed zeedijk en zeewering seawall zeespiegel sea level zeespiegelstijging M.S.L. rise zetting- en inklinkingsgevoelig setting and settlement sensitive zicht sight, view zoom fringe zuilengang arcade zwaartelijn median zwaartepunt centre, central point

31

Verkeer afslag exit autobezit car ownership autoluw omschrijven: minimal car use automobiliteit car use auto-ontsluiting car access autoroute, doorgaande (-) through traffic route autotunnel tunnel for motor traffic autoverkeer car traffic, vehicular traffic autovrij car free barrierewerking barrier effect bereikbaarheid accessibility

zie ook toegankelijkheid bestemming destination bestemmingsverkeer local traffic bewegwijzering signposting busbaan, vrijliggend dedicated bus corridor busstrook bus lane collectief openbaar vervoer (COV) public transport dienstregeling timetable dwarsparkeren perpendicular parking dwarsstraat cross street fiets- en voetgangersbrug bridge for cyclists and pedestrians fietsberging cycle racks, cycle shelter fietsenstalling cycle shelter, bicycle shelter fietsopstelstrook (opgeblazen) (OFOS) (expanded) cycle stacking lanes fietspad, vrijliggend (-) cycle track, separate (-) fietsroute cycle route fietssnelweg cycle ‘highway’ fietsstrook cycle lane fietstunnel cycle underpass fietsverkeer cycle traffic fietsvoorzieningen amenities for cyclists, bicycle facilities file traffic jam

! congestion = wegverstopping forens commuter forensenverkeer commuting traffic forensisme commuting

! forensic = misdaad gerelateerd gebiedsontsluitingsweg district access roads gelede bus articulated bus gelijkvloerse kruising level crossing gemotoriseerd verkeer vehicular traffic

Verkeer

32

halte vh openbaar vervoer public transport stop(s) herkomst (point of) origin hogesnelheidslijn high-speed line hoofdontsluitingsader main access road hoofdverkeersstraat major traffic road hoofdwegennet major road network in- en uitstappen boarding and alighting ketenverplaatsing / verplaatsingsketen mobility chain knooppunt junction, hub, node

zie ook kruispunt kopstation terminus kruispunt intersection langzaam verkeer non-motorised traffic leefbaarheid liveability lichte helling geschikt voor fietsers easy gradient suitable for cyclists loopafstand walking distance metro metro mobiliteit mobility rate mobiliteitsbeheersing mobility control mobiliteitsketen, verplaatsingsketen mobility chain, transportation chain motorverkeer motorised traffic natransport post-transport, egress trip(s) omrijden to make a detour onbelemmerde toegang, vrije toegang unimpeded access onderdoorgang underpass ongelijkvloers grade separation

zie ook gelijkvloers ontsluitingsweg access road onverharde weg unpaved road, earth road oprit (autoweg) slip road, approach

! van een garage: drive opstelvak stacking lane OV knooppunt public transport hub overstappunt transfer location(s) parkeerbehoefte parking needs parkeerbeleid parking policy parkeernorm parking standard parkeerplaats car park parkeerplaatsen parking places parkeerterrein car park parkeervakken parking bays parkeervoorzieningen parking provisions personenverkeer passenger traffic, movement of travellers rijbaan carriageway rijstrook traffic lane rijweg, doorgaande (-) thoroughfare

Verkeer

33

rit trip rondweg, ringweg ring road, orbital motorway routebundeling route clustering sluipverkeer rat-run traffic sneltram light rail transit snelverkeer fast-moving traffic spoor(-weg) railway line spoorverdubbeling track doubling spoorwegennet rail network spoorwegovergang railway crossing stamlijn (van OV) trunk lines stationsgebied station area stationslocatie station site, railway station site stationsplein station square, station forecourt stilstaand verkeer non-moving traffic stoep pedestrian pavement stoplicht (verkeerregelinstallatie) traffic light(s) streekbus regional bus streekbus (lange afstand) coach stroomweg distributor road toegankelijkheid (verg. bereikbaarheid) reachability (cf accessibility) toevoerlijn feeder line tracé (proposed) route trottoir pavement tunnelbak sunken track, tunnel tray uitvalsweg arterial road, exit road venstertijd time windows (off-peak hours for the

public) verbindingsroute throughway, linking route, connecting

route verbindingswater through route verkeer traffic, circulation verkeers- en voetgangersstromen traffic and pedestrian flows / movements verkeersader main road verkeersarm (gebied) minimal traffic (area) verkeersbeleid traffic policy verkeerscapaciteit carrying capacity verkeersdrempel speed control humps, sleeping policemen verkeerseiland traffic island verkeersintensiteit traffic flow verkeerskunde traffic engineering verkeersleefbaarheid traffic-related residential quality verkeerslicht traffic light verkeersluw zie verkeersarm verkeersoverlast traffic nuisance verkeersplanning traffic planning

Verkeer

34

verkeersprognoses / -ramingen traffic forecasting, traffic prognosis verkeersregelinstallatie traffic control system verkeersscheiding traffic separation verkeersstromen traffic flows verkeersveiligheid road safety verkeersvoorzieningen transport facilities verplaatsing movement

! van een bedrijf, station etc.: relocation verplaatsingafstand trip length verplaatsingsgedrag movement behaviour verplaatsingsmotief moving motive verplaatsingspatroon pattern of movements verplaatsingsweerstand resistance to movement vervoer transport vervoermethode mode of transport vervoermiddel means of transport vervoersketen transport chain vervoersknooppunt transport junction, hub vervoersstroom traffic flow vervoerswijze mode of transport, transportation mode verzorgingsgebied catchment area

zie ook : draagvlak vluchtheuvel pedestrian island / refuge voet / fietsroute pedestrian routes / cycle routes voetgangersbrug pedestrian bridge voetgangersgebied pedestrian area voetgangersverkeer pedestrian traffic voor- en natransport pre-transport and post-transport, access

and egress trips voorrang right of way voortransport pre-transport, access trip(s) vrachtverkeer goods transportation vrachtwagen lorry, truck wegverkeer road traffic wegverkeerlawaai traffic noise wijkontsluitingsweg district access road woonerf woonerf woon-werkverkeer commuter traffic

35

Onderwijstermen arceren hatching exploratief onderzoek exploratory research gecommitteerde external examinator gedachte-experiment thought-experiment hoofdmentor main tutor inhoudelijk-wetenschappelijk substantive scientific, scientific with

regard to content leerplan thesis plan leesbaarheid legibility mentor tutor onderzoeksprogramma research programme ontwerpend onderzoek research by design, design-driven

research ontwerponderzoek design research ontwerpopgave design task ontwerpstudies design studies opdracht assignment oplossingsgericht solution-oriented praktijkhoogleraar practice chair, probleemgestuurd leren problem-based learning problematiek problem, issue procedureel wetenschappelijk procedural scientific reproduceerbaar possibility of reproduction vraagstuk problem, issue, topic wetenschapsleer epistemology

Nederlands Engelse Woordenlijst

Travel

Transcript of Nederlands Engelse Woordenlijst