HR-topic: internet en sociale media op de

werkvloer Voorkom juridische

avonturen

1 december 2011Nazareth

OVERZICHT

Facts & figures Misbruik voorkomen Cases Besluit

FACTS & FIGURES

Enkele cijfers… Aanpak verschilt van land tot land… Studie

FACTS & FIGURESEnkele cijfers…

695.000.000 Facebook gebruikers 148.000.000 LinkedIn gebruikers 140.000.000 nieuwe tweets, elke dag 2.500.000.000 bezoeken op

Facebook, Twitter en LinkedIn samen, elke maand

164.000.000 actieve blogs

eMarketing Association - 23/08/2011

FACTS & FIGURESAanpak verschilt van land tot land…

Montenegro: verbod in bedrijven Italië: in Napels krijgen WN’s

Facebook-pauzes – 6 x 10 min/dag Britse geheime dienst: zoektocht

nieuwe secret agents België: fiscus zoekt zwartwerk en

niet aangegeven extra’s

FACTS & FIGURESAanpak verschilt van land tot land…

In veel bedrijven is niks voorzien… Hoewel grote bezorgdheid om

misbruik en toename conflicten… Studie Field Fisher Waterhouse

(FFW) Enquête januari tot april 2011 bij HR-

verantwoordelijken van 103 middelgrote en grote ondernemingen

FACTS & FIGURESStudie FFW

80% heeft policy inzake internet en e-mail – slechts 16% behandelt Facebookgebruik

84% denkt dat informatie op Facebook openbaar is

FACTS & FIGURESStudie FFW

Slechts 20% laat Facebook uitdrukkelijk toe

78% meent dat Facebook schade toebrengt aan productiviteit

FACTS & FIGURESStudie FFW

70% zou niet aanvaarden dat werknemers zich op Facebook over de onderneming uitspreken

68% meent dat negatieve uitlatingen kunnen leiden tot ontslag om dringende reden

50% meent dat Facebook een bedreiging vormt voor de vertrouwelijkheid van informatie binnen de onderneming

FACTS & FIGURESStudie FFW

Wantrouwen communicatiemiddelen Weinig bedrijven treffen effectief

regeling Nochtans: bij conflict voor rechter kan

regeling positie werkgever versterken

Screening werknemers of kandidaten I.t.t. andere landen

FACTS & FIGURESStudie FFW

Werknemer heeft ruime vrijheid van meningsuiting Belgische rechtbanken Zowel niet opzettelijke als

kwaadwillige beledigingen

Vermijden problematiek => Policy!

MISBRUIK VOORKOMEN

Verbod Gebruik toelaten

MISBRUIK VOORKOMENVerbod

Blokkeren van sites Onderzoek SBS 2010

4/10 – Facebook 1/3 - Youtube

MISBRUIK VOORKOMENVerbod

Maar… Sociale netwerken kunnen

werknemers aanmoedigen om contacten te leggen binnen onderneming

Sites volledig weren gaat in tegen moderne vorm van communicatie

MISBRUIK VOORKOMENVerbod

Anderzijds… te veel vrijheid? Optreden tegen misbruik Duidelijke regels opstellen

MISBRUIK VOORKOMENGebruik toelaten

Regels in policy of arbeidsreglement Grote vrijheid – maar bindt rechters

niet Sancties bepalen Beperking: controle & privacy

MISBRUIK VOORKOMENGebruik toelaten

Privacy = the right to be left alone Spanningsveld tussen recht op

privacy en controlerecht

MISBRUIK VOORKOMENGebruik toelaten

Wettelijk kader Art. 8 EVRM Art. 124 Wet Elektronische

Communicatie Art. 314bis Strafwetboek Wet verwerking persoonsgegevens CAO nr. 81

MISBRUIK VOORKOMENGebruik toelaten – Art. 8 EVRM

Basisartikel Uitvoering in België – Privacywet

1992 Respect voor eenieders privéleven,

tenzij… Finaliteit - legitieme doelstelling Proportionaliteit – verhouding inbreuk

privacy en nagestreefde doeleinde Legaliteit & transparantie – informed

consent

MISBRUIK VOORKOMENGebruik toelaten – Art. 124 WEC

Alle vormen van elektronische communicatie

Verbod Bestaan Personen identificeren Informatie wijzigen, kenbaar maken of

opslaan

MISBRUIK VOORKOMENGebruik toelaten – Art. 124 WEC

Uitzonderingen Toestemming van alle deelnemers Controle is bij wet toegelaten …

Sancties

MISBRUIK VOORKOMENGebruik toelaten – Art. 314bis Sw.

Alle vormen van communicatie? Privécommunicatie Telecommunicatie

MISBRUIK VOORKOMENGebruik toelaten – Art. 314bis Sw.

Verbod Kennisname van inhoud

communicatie Waaraan men NIET deelneemt TIJDENS overbrenging ervan...

Sancties

MISBRUIK VOORKOMENGebruik toelaten – Wet Verwerking persoonsgegevens

E-mails inkijken, websites die werknemer bekijkt…

Toegestaan, mits Werknemers inlichten Inzagerecht …

Sancties

MISBRUIK VOORKOMENGebruik toelaten – CAO nr. 81

Recht werkgever om te controleren…

Online-communicatiegegevens Toegang/gebruik internet

MISBRUIK VOORKOMENGebruik toelaten – CAO nr. 81

Controle mogelijk, mits Finaliteit Proportionaliteit Transparantie

MISBRUIK VOORKOMENGebruik toelaten – CAO nr. 81 - Finaliteit

Doeleinden Ongeoorloofde of lasterlijke feiten Belangen van de onderneming Veiligheid en/of de goede technische

werking van de IT-netwerksystemen Te goeder trouw naleven

gebruiksregels

MISBRUIK VOORKOMENGebruik toelaten – CAO nr. 81 - Proportionaliteit

Geen inmenging in de persoonlijke levenssfeer van de werknemer

Bij inmenging – beperkt tot strikte minimum

MISBRUIK VOORKOMENGebruik toelaten – CAO nr. 81 – Proportionaliteit

Globale en anonieme controle kan Enkel noodzakelijke gegevens Globale en anonieme gegevens

Internet: duur en aard bezochte sites, NIET individualisering van bezochte sites

E-mail: aantal en volume e-mails, NIET identificatie

MISBRUIK VOORKOMENGebruik toelaten – CAO nr. 81 - Proportionaliteit

Moeilijkheid: grens tussen globale, anonieme controle en individuele controle...

MISBRUIK VOORKOMENGebruik toelaten – CAO nr. 81 - Transparantie

Procedure bij controlesysteem Werknemers inlichten via

ondernemingsraad, vakbondsafvaardiging of individueel

MISBRUIK VOORKOMENGebruik toelaten – CAO nr. 81 - Transparantie

Individualisering Gegevens verzameld tijdens controle

verwerken, om ze aan een geïdentificeerde of identificeerbare persoon toe te schrijven

MISBRUIK VOORKOMENGebruik toelaten – CAO nr. 81 - Transparantie

Individualisering Geldt niet wanneer beroepsmatig

karakter niet in twijfel wordt getrokken

Toepassen regels mag niet leiden tot ondoelmatigheid waarborgen CAO

MISBRUIK VOORKOMENGebruik toelaten – CAO nr. 81 - Transparantie

Directe individualisering Finaliteit 1-3 Onregelmatigheid – identiteit

opsporen Verzamelde gegevens regelmatig

controleren of andere informatiebron

MISBRUIK VOORKOMENGebruik toelaten – CAO nr. 81 - Transparantie

Indirecte individualisering 4e finaliteit Voorlichtingsfase = soort

waarschuwing Gesprek met werknemer

Vóór iedere beslissing of evaluatie Niet van toepassing bij schorsing

arbeidsovereenkomst Opm. AOW

MISBRUIK VOORKOMENGebruik toelaten – CAO nr. 81

Onrechtmatig verkregen bewijs Cass. 10 maart 2008 Kan wél nog worden aangewend,

tenzij Op straffe van nietigheid

voorgeschreven Betrouwbaarheid bewijs is aangetast In strijd met recht op eerlijk proces

MISBRUIK VOORKOMENGebruik toelaten – CAO nr. 81

Evaluatie CAO Nog veel onduidelijkheden.. Hoe vaststellen voor welk doeleinde

controle gebeurt? Voorafgaande voorlichting: hoe lang

geldig? Onderscheid beroepsmatig en privé

karakter gegevens?

MISBRUIK VOORKOMENGebruik toelaten – Oefening 1

Werknemer zendt mail vanuit mailbox werkgever, aanbod gelijkaardige producten aan klant, voor eigen rekening

Ontslag om dringende reden? Bewijs?

MISBRUIK VOORKOMENGebruik toelaten – Oefening 2

Werknemer surft naar allerlei sites gedurende 30% van de arbeidstijd

Ontslag om dringende reden? Bewijs?

MISBRUIK VOORKOMENGebruik toelaten – Oefening 3

Werknemer afwezig wegens ziekte of na ontslag

Info in mailbox voor opvolging werk?

Mails automatisch forwarden?

CASES

Vertrouwelijke informatie Beledigingen Foto’s Surfen tijdens werkuren

CASESVertrouwelijke informatie

Verbod – tijdens en na tewerkstelling

Arbeidsrechtbank Brussel 4/02/2011 Verspreiden van bedrijfsgevoelige

informatie op LinkedIn Ontslag & schadevergoeding

CASESBeledigingen

Ontslag via bericht op Facebookpagina “Beste baas, ik neem ontslag, want..”

of omgekeerd “Beste werknemer x, je krijgt je ontslag, want..”

Perfect geldig Zelfs via sms juridisch afdwingbaar Wilsuiting moet gericht zijn aan juiste

persoon

CASESBeledigingen

Ontslag via bericht in Facebook status “Ik ben mijn werk beu, ik stop

ermee..” Moeilijker… slechte dag of effectief

ontslag nemen?

CASESBeledigingen

Werknemer mag kritiek hebben, maar..

Arbeidsoverenkomstenwet Werknemer moet eerlijk, zorgvuldig &

nauwkeurig werk verrichten Werkgever moet waken dat wetten

inzake fatsoen en goede zeden gerespecteerd worden

Elkaar eerbied & respect verschuldigd

CASESBeledigingen

T.a.v. collega’s – pesten op het werk Ontslag om dringende reden

Mondeling verwijten Schriftelijk – via internet Grenzen in policy Finale beslechting door rechter

CASESBeledigingen

Arbeidsrechtbank Leuven 17/11/2011 Precedent Op Facebookpagina – links naar

krantenartikels Commentaar en islamofobe

uitlatingen Dringende reden Geen opzegvergoeding

CASESBeledigingen

Virgin Atlantic 13 leden van boordpersoneel Negatieve uitlatingen Bedrijf ‘in diskrediet’ gebracht

British Airways Uitlatingen: temen ‘vervelend’ en

‘stinkend’ Dringende reden

CASESFoto’s

Aanvaard door rechtbank: bepaalde feiten of beelden uit privéleven - ontslag om dringende reden

Nederland: ontslag werknemer omwille van screenshot van model op Facebookprofiel geplaatst

CASESSurfen tijdens arbeidsuren

Website is geen werkinstrument Arbeidshof Luik 22/10/2010

Veiligheid op luchthaven Werknemer keek TV & speelde

spelletjes op bewakingsmonitor Ontslag om dringende reden Werkgever mag loon voor uren

terugvorderen

CASESSurfen tijdens arbeidsuren

Arbeidsrechtbank Brussel 06/09/2001 Werknemer die in 17 dagen meer dan

70u surft op beurs-, toeristische en gastronomische sites

Ontslag om dringende reden

CASESSurfen tijdens arbeidsuren

Arbeidsrechtbank Brussel 06/09/2001 Werknemer die in 17 dagen meer dan

70u surft op beurs-, toeristische en gastronomische sites

Ontslag om dringende reden

BESLUIT

Neem geen risico…

BESLUITNeem geen risico…

Beslis welke communicatiemiddelen u ter beschikking stelt, welke sites u afsluit of slechts tijdelijk/beperkt toegankelijk maakt

Verschaf vooraf inlichtingen omtrent controlebeleid

BESLUITNeem geen risico…

Verstrek voldoende informatie over de nagestreefde doelen van de controle & praktische informatie over het feit of persoonsgegevens al dan niet worden bewaard

Overleg met de ondernemingsraad, syndicale delegatie of werknemers

Stel een internetreglement op

BESLUITNeem geen risico…

Laat de policy voor akkoord tekenen door de werknemers en/of neem het reglement op in het arbeidsreglement

Doe er aangifte van bij de privacycommissie

BESLUITNeem geen risico…

Organiseer een regelmatige evaluatie van het controlesysteem

Voorzie de nodige updates bij veranderingen in wet- of regelgeving en om in te spelen op nieuwe toepassingen en technologieën