Een leerlijn met vakdoelen en

taaldoelen

Marijke Peeters (taalcoördinator)

Monique van Luffelen (taalsatelliet)

Taalbeleid op het Kandinsky

• Schets van de geschiedenis

• Stand van zaken sinds 2009

Definitie

ALLES WAT EEN SCHOOL ONDERNEEMT OM HET

TAALNIVEAU VAN DE LEERLINGEN OP EEN ZO HOOG MOGELIJK PLAN

TE KRIJGEN

De Dom te Keulen in zijn volle glorie

De oude Dom te Keulen rond 1200

De Dom rond 1825

De Dom van Keulen

1. werd niet op één dag gebouwd.

2. heeft talloze architecten en bouwmeesters gehad. Zij hadden allemaal hun eigen ideeën, die ze inzetten voor een gemeenschappelijk ideaal.

3. staat er omdat héél de stad Keulen en uiteindelijk héél het keizerrijk zich ervoor inzette!

4. ziet er door de jaren steeds anders uit, maar de geest achter het gebouw blijft dezelfde.

5. heeft talloze fans én criticasters gehad:

Taalbeleid op het KC: bouwmeesters

• Taalgericht vakonderwijs op de agenda zetten. (2005)

“Iedere docent is taaldocent.”

• Onderzoek naar taalgebruik van docenten in de klas (2007)

• Taalgebruik van docenten (2008-2009)

• Afstudeerscriptie “Hoe is op het Kandinsky College de

zorg voor leerlingen met taalproblemen

georganiseerd?” (2009)

• AMB’s, presentaties gericht op bewustwording (2009,

2010)

3 varianten van taalbeleid

1. smalle variant

2. schoolse variant

3. zelfontwikkelende variant

Taalbeleid

Taal en schoolbeleid

Taalbewuste docenten

Doorlopende leerlijnen

Voortgang & toetsing

Taal -problemen

Taalgericht vakonderwijs

Taalateliers - inhoud

• Taalatelier 1 - TVO - Vet meting - Praktijkopdrachten voor observatie van taalrijke les • Taalatelier 2 - Lezen in de vakken • Taalatelier 3 en 4 - Vak-en taalleerlijnen - Taaltomtom - Taalsatellieten

Taal bij de vakken

Hypothese:

Wanneer docenten vakdoelen en vakspecifieke taaldoelen formuleren wordt de stap naar taalgericht vakonderwijs, met aandacht voor context, interactie en taalsteun, eerder gezet in de praktijk.

Taalateliers - doelen

• Taalgericht vakonderwijs in de klas met behulp van vak- en taalleerlijnen

• Andere vormen van toetsing, met behulp van taaltaken

• Heldere schoolbrede criteria waar taaltaken aan moeten voldoen – Taaltomtom

Leerjaar: Periode

1

Periode

2

Periode

3

Periode

4

1. VAKDOELEN Wat is er van belang voor het vak?

Welke stappen (subvakdoelen) moeten leerlingen

zetten om tot het vakdoel te komen?

2. TAALDOELEN Welke vaktaalwoorden hebben leerlingen nodig om

de subvakdoelen te bereiken?

Welke schooltaalwoorden hebben de leerlingen

nodig om de subvakdoelen te bereiken?

Relatie tussen vaktaal en schooltaal: welke

taalvaardigheid hebben leerlingen nodig om

bepaalde redeneringen te omschrijven?

3. TAALTAKEN Welke taaltaken moeten leerlingen uitvoeren om de

subvakdoelen te bereiken?

4.

BEOORDELING

Hoe beoordeel ik of de leerlingen het vakdoel

hebben bereikt?

Hoe beoordeel ik of de leerlingen het taaldoel

hebben bereikt?

Vak- en taalleerlijn

Voorbeeld aardrijkskunde

• Vakdoel: leerlingen kunnen uitleggen hoe een windsysteem

werkt • Taaldoelen: - Vaktaalwoorden: luchtdruk, moesson, aanlandige en aflandige wind etc. - Schooltaalwoorden: coördinaten, loodrecht, toenemen, opstijgen etc. - Relatie: leerlingen moeten uit kunnen leggen, verklaren, oorzaak en gevolg benoemen etc. • Taaltaak: presenteer in groepjes het weerbericht voor vier

verschillende regio’s waarbij je uitlegt hoe een windsysteem werkt

Toelichting vak-en taalleerlijnen geschiedenis

TAAL-

TAKEN

Welke taaltaken

moeten leerlingen

uitvoeren om de

subvakdoelen te

bereiken?

Leerjaar 1

Dagboekfragment

Presentatie

Werkstukje

Samenvatting

Leerjaar 2

Persoonlijke brief

Zakelijke brief

Presentatie

Krantenartikel

Samenvatting

Leerjaar 3

Krantenartikel

Dagboekfragment

Presentatie

Samenvatting

Begrippen(vaktaalwo

orden)

Schooltaal

woorden

Personen Jaar

tallen

Hoofdlijnen

De leerlingen kunnen uitleggen:

Introductie geschiedenis

ongeschreven

bronnen

geschreven bronnen

prehistorie

historie

tijdbalk

muurschildering

Voor en na

Christus

Meisje van Yde 3500 v

Chr.

Hoe de jaartelling voor en na Christus loopt.

Dat geschiedenis een vak is waarbij je onderzoek

doet naar hoe mensen vroeger leefden waarbij je

kunt uitleggen hoe wetenschappers dat

onderzoeken.

Dat geschiedenis zich bezig houdt met historie

waarbij je het verschil kunt aangeven tussen

historie en prehistorie.

Belang van bronnen aangeven en voorbeelden

noemen van bronnen.

Wat een tijdbalk is en dat je deze ook kunt

gebruiken!

§1: Leven

van jagen

en

verzamelen

.

middel van bestaan

jagers en

verzamelaars

archeologen

taakverdeling

grotschildering

gereedschappen

knollen

rondtrekken

oorzaak

gevolg

Dat jagers en verzamelaars nooit op één plek

konden leven door hun manier van leven waarbij

je voorbeelden van voedsel kunt noemen.

Verschillende voorbeelden geven van gevolgen

van de manier van leven van jagers en

verzamelaars.

Dat er een taakverdeling was tussen de mannen

en de vrouwen waarbij je kunt aangeven wie wat

deed.

Voorbeeld taaltaak geschiedenis

Zakelijke brief:

Advies aan uitgever van het boek over de afbeeldingen bij de paragraaf: ‘kunst in de Republiek’.

Persoonlijke brief:

Geschreven vanuit een personage dat leefde tijdens de Franse revolutie.

Brief Zijn de volgende zaken aanwezig? Voorbeeld: -

(0)

+

(1)

Datum en plaatsnaam Parijs, 16 juli 1789

Aanhef Beste ….. ,

Aanleiding schrijven Hoe gaat het met je? Met mij….

Kern brief: Uitleg over de historische gebeurtenis en hoe je persoon deze

heeft beleefd.

- Start met een kernzin!

- Vervolg met de toelichting en eventueel voorbeelden

(gebruik alinea’s.)

Aanbeveling/ hoop voor de toekomst Hopelijk zien we elkaar snel weer en….

Slotformule: Groet,

Naam: Jean Pierre

Let

op:

Witregels tussen de verschillende briefonderdelen?

Regels voor schrijven op niveau toegepast?

Verwijswoorden in de brief correct?

Totaal:

Beoordelingsmodel brief

Heldere criteria

• Streven voor de toekomst is een Taaltomtom

Knelpunten

• Rol van de sectie Nederlands

• Becijfering van de taaltaken

• “Het blijft duwen en trekken”

Succes met uw taalbeleid!

Voor vragen en suggesties:

m.peeters01@kandinsky.nl