BRONBEEK; Herdenkingstoespraak ivm de uitreiking vh MOK aan de zoon vanwijlen Sgt.1ste klas Stadswacht KNIL, Heiko Roelf Roelfsema.

Generaal Bart Hoitink, Kolonel Michiel Dulfer, mhr en mw Roelf Geert Roelfsema, mhr en mw Heiko Roelfsema en overige familieleden, Geachte Dames en Heren Leden van de Stichting Herdenking slachtoffers Jap. Zeetransp. en de St. BEGO, Geachte Dames en Heren, Beste Vrienden

Zojuist bent U getuige geweest van de eervolle uitreiking van het postuum toegekende Mobilisatie- Oorlogskruis aan de moedige Sgt. 1ste klas vd Stads- wacht van Jogjakarta v.h. Koninklijk Nederlands Indisch Leger - het KNIL - Heiko Roelf Roelfsema en waarvan de versierselen in ontvangst werdengenomen door zijn zoon, dhr. Roelf Geert Roelfsema.Ere wie ere toekomt dames en heren en sgt. 1ste klas Roelfsema is daarmedegelukkig weer aan de vergetelheid onttrokken.Hij heeft deze waardevolle onderscheiding, waar op de achterzijde de woorden staan Den Vaderlandt Ghetrouwe, met diep respect, ten volle verdiend. Op deze bijzondere dag is vandaag RECHT gedaan en EERHERSTEL verkregen. En dat is voor de familie natuurlijk een fantastisch gegeven. Zelf ben ik ook heel dankbaar, dat het mij al meer dan 40 maal is gelukt om mede te hebben bewerkstelligd dat aan Veteranen dan wel families van overleden militairen uit WOII, alsnog n of meerdere onderscheidingenkonden worden toegekend en uitgereikt. Dankzij de steun van velen, zoals o.a. vd afd. Decoraties vh Mindef, fam Jeekel, Bert v Willigenburg e.a., kon ik dit werk doen. Dames en Heren, bij het uitbreken van de oorlog in Zuid Oost Azi met Japan, was ons kleine Indische Leger midden in een reorganisatiefase.Het was de toenmalige Legercommandant de Generaal G.J. Berenschot, die reeds in 1939 zich actief inzette voor de modernisering van ons kolonialeleger. Als gevolg echter van het plotseling uitbreken van de oorlog in 1941 met Japan, kon helaas meer dan de helft van het bestelde materieel niet meer worden geleverd; OF, men stelde verouderd materieel beschikbaar.De door militair en burger op handen gedragen Legercommandant, zou deverdere verloop van de oorlog echter niet meemaken, want toen hij na een bespreking in Batavia naar zijn Hoofdkwartier in Bandoeng wilde terugkeren,

-2-stortte hij op 13 okt. 1941 bij het vliegveld Kalidjati met het Lockheed Lodestar vltg neer, waarbij alle inzittenden om het leven kwamen. OOK ,de kleine Luchtvaartafdeling van het KNIL had niet de modernste vliegtuigen ontvangen; bij het uitbreken van de oorlog beschikte men bijv. oververouderde Glen Martin-bommenwerpers en verder beschikte menover onder meer over de verouderde Brewster Buffalo jagers.Ondanks dit minder moderne materiaal vochten onze toenmalige piloten,waarvan vele net van de HBS waren afgestudeerd, als JONGE LEEUWEN, tegen een overmachtige vijand die over de modernstevliegtuigen beschikte zoals o.a. de Mitsubishi, Navy O.(A6M)kVoor hun moedig optreden kreeg de Luchtvaartafdeling bij KB van 18 juni1948, nr. 45 een vlag toegekend, waarop aan beide zijden het ordetekenvan Ridder der 4de klasse der Militaire Willemsorde was aangebracht. Naderhand is deze traditie vermeld in het vaandel van de KLU. Vele van henkregen naderhand vaak postuum een dapperheidsonderscheiding.De beroemdste vlieger onder hen was de op 7 maart 1907 te Soerabaja geboren Kap.vlieger-waarnemer Jaap van Helsdingen. Voor zijn herhaaldelijk moedig optreden kreeg hij als enige Ned. militair gedurende de 2de WO,zowel de MWO 3 als de MWO4. Hij sneuvelde helaas op 7 maart 1942 tijdensde laatste luchtgevechten boven de Tjiaterpas in de omgeving van Bandoeng.Om de verdediging in Indi ook ter land te versterken, ging het KNIL o.a. over tot de oprichting van Stads- en Landwachten. De kern van de Stadswacht- eenheden werden gevormd door Europese reserve- en militieplichtigen, die uit hoofde van hun burgerfunctie, voor buitengewone opkomst onder de Wapenen, waren vrijgesteld, maar die in de plaats van inwoning toch een bijdrage aan de verdediging van hun stad konden/ of wilden bijdragen.Er werden in de verschillende grote en kleinere steden in het totaal 36eenheden geformeerd.De eveneens in het legergroen geklede stadswachters droegen een speciaalStadswachtembleem op hun linkerborstzak. Door een groot gebrek aan geweren en karabijnen, werden voor de Stadswachteenheden pistolen aangekocht en zelfs uitgerust met van particulieren aangekochte jachtgeweren!

-3- Heiko Roelf Roefsema, die o.a. als docent Frans en Duits aan de MULO werkzaam en woonachtig was in Jokjakarta, besefte dat de situatie in Indi heel ernstig was en meldde zich vrijwillig bij de Stadswacht in Jokjakarta en werd toen als Sgt. 1ste klas bij genoemde eenheid ingedeeld.Deze functie bleef hij op een voorbeeldige wijze vervullen tot ons Indisch Leger voor de overmachtige Japanse vijand in maart 1942 moest capituleren.

Nadat hij eerst in verschillende kampen op Java was genterneerd, werdhij op 16 september vanuit de tot interneringskamp ingerichte voormalige KNIL- kazerne van het Xde Bat. te Batavia, in Tandjong Priok ingescheept op de ss Junyo Maru te samen met 1600 andere Ned. krijgsgevangen + 700 andere Ned. Kgvgn. afkomstig uit het kamp Makassar bij Batavia.Voorts werden er nog 4200 romoesjas, javaanse dwangarbeiders in deruimen van het schip gestouwd. Allen zaten letterlijk als sardientjes in blik.De Junio Maru behoorde tot de z.g. HeLL-schepen, waarbij de kgvgntijdens hun transport op een onmenselijke en beestachtige wijze werden behandeld, zodat tijdens de reis al een aantal kgvgn overleden.s Middags om 15.00 uur vertrok het schip onder begeleiding van 2 Japansekorvetten - wat later bleek met bestemming Padang op Midden-Sumatra.Naderhand bleek ook, dat het de bedoeling van de Japanse Legerleiding was, om de krijgsgevangenen in te zetten, als dwangarbeiders bij een nieuw aan te leggen spoorwegverbinding - de z.g.Pakan Baroe spw- tussen Pakan Baroe en Moeara. Als het kleine convooi op 18 september 1944 ter hoogte is gekomen van de kustplaats Moko Moko bij Benkoelen, wordt de ss Junyo Maru door de Britse onderzeeboot HMS. Tradewind om 18.30 uur aangevallen en met torpedos tot zinken gebracht.Gedurende dit vreselijke drama, verloren o.m. 1383 ned. militairen hun leven en vonden daar hun zeemansgraf. Tot n van deze slachtoffers behoorde Heiko Roelf ROELFSMA, sgt 1ste klas van de Stadswacht van Jokjakarta. Er verdronken op die dag Dames en Heren, meer dan 5600 onschuldige mensen.

-4-

Slechts 675 van hen zouden de ramp overleven; een aantal drenkelingen, diedoor de bemanning van de Japanse Korvetten waren gered, werdendoor hen weer in zee gegooid, toen bleek dat zij niet meer konden lopen.De overlevenden werden tenslotte naar Padang gebracht om naderhand teworden ingezet, als dwangarbeiders bij de aanleg van de Pakan Baroe spw.Ja, Dames en Heren, een vreselijke ramp, waarbij duizenden onschuldigemensen hun leven hebben verloren.

Nu wij vandaag op deze bijzondere dag bijeen zijn, bestaat voor ons demogelijkheid, om onze militairen, die daar voor ons land hun leven verloren, vandaag te herdenken en gedenken.

En, om eerder genoemde redenen Dames en Heren, Beste vrienden, verzoekik U daarom nu allen op te staan en met mij, Heiko Roelf Roelsema en alle andere bij deze vreselijke ramp betrokken slachtoffers, te gedenken..mag ik U nu uitnodigen om n minuut stilte te willen houden

Dank u wel,Moge Gods Zegen op hun allen rusten