FLESSENSCHEEPJESJOURNAAL

JUBILEUMUITGAVE 2017

2.

INHOUD:

Van de redactie Een greep uit de aankomende festiviteiten Nieuwe thematentoonstelling TX11 Uitbreiding van de vloot Santa Maria Flessenscheepjeslied Colofon

Van de redactie

Ongetwijfeld is u opgevallen dat het voorblad van dit flessenscheepjesjournaal anders is. Dit jaar viert het museum zijn 25jarig bestaan. Begin vorig jaar is er begonnen aan de voorbereiding want wij willen dat groots vieren, hoewel de beurs klein is.

Mogen wij een beroep doen op allen die het flessenscheepjesmuseum een warm hart toedragen om een financiële bijdrage. Het banknummer is NL 15 INGB 0000 6656 55.Wij danken u zeer voor uw gift.

3.

Een greep uit de aankomende festiviteiten:

Wij hebben contact gezocht met het Zuiderzeemuseum om bezoekers van het Zuiderzeemuseum via een boottochtje door de Oosterhaven naar het Flessenscheepjesmuseum te varen onder de sluis in het museum door en af te meren op de Zuiderhavendijk. De havendienst is hier zeer enthousiast over en de voorbereiding is in volle gang.

De officiële “verjaardag” is 15 mei a.s. maar het feest wordt gevierd op 13 mei 2017 voor genodigden. De uitnodigingen gaan medio/eind maart de deur uit, maar schrijf 13 mei alvast in uw agenda!!!

Voor het publiek wordt er op 4- 5 en 6 augustus 2017 een feestelijk jubileumweekend gehouden.

Er is weer een leuke kleurplaat beschikbaar voor de kinderen met prijzen.

Er zullen in het feestweekend leuke items worden verkocht. Prachtige schelpen, snoepbootjes, flessenpost en nog veel meer. Er komt een grabbelton. Er zijn bouwpakketjes en bloembollen, kortom het wordt in en om het Zuiderspui waar het flessenscheepjesmuseum is gevestigd, een gezellige boel.

De vlag gaat uit!!

Muzikanten spelen een vrolijke noot en ook het FLESSENSCHEEPJES-LIED zal weer klinken op het Zuiderspui.

Ook staan wij op de Zuiderzeedagen-markt in de stad.

4.

Van de Zuiderkerk mogen wij een prachtige vitrine lenen. Deze krijgt een plaatsje bij het entree van het Zuiderzeemuseum op de Krabbersplaats. In deze vitrine zullen wij dit keer grote mooie flessenschepen tentoonstellen.

In het Zuiderzeemuseum zullen flessenscheepjesbouwers van de vereniging Welkom aan Boord, de TX11 nabouwen. Dit schip, een visserschip van het type Blazer, is enkele jaren geleden geheel gerestaureerd op de historische werf De Hoop in Workum. Het schip is eigendom van het Zuiderzeemuseum en is tevens het vlaggenschip van de varende collectie van het museum. Momenteel ligt het schip nog in de thuishaven, Workum maar van de zomer komt zij naar Enkhuizen. Natuurlijk is dit alles niet mogelijk zonder de hulp van onze vrijwilligers.

Als ik terugkijk hoe het al die jaren is gegaan, lijkt het wel een golvende beweging. We hebben hele goede seizoenen gehad met heel veel vrijwilligers, dan was het museum de hele dag open. Maar we hebben ook ontzettend moeten “worstelen” met weinig vrijwilligers, juist het afgelopen jaar. Vergeet ook niet dat Enkhuizen een niet zo grote stad is en menig Enkhuizer heeft al eens in het museum “gestaan”. Er is één vrijwilligster die wel een pluim verdient, want zij is ruim 19 jaar de steun en toeverlaat van het museum. Zij koopt de soeveniers in, daarvoor is zij uren in de weer om de scherpste prijs te krijgen. Zij houd de voorraden bij, zij heeft haar vaste “werk-dag” in het museum. Zorgt voor de kerstversiering en een aardigheid voor de overige vrijwilligers. Deze 1000-poot staat nooit in de belangstelling, maar Lucy: je krijgt van de redactie een dikke verdiende pluim. Bedankt……….

5.

Natuurlijk zijn wij ook dankbaar dat de andere vrijwilligers hun steentje bijdragen: zonder hen geen museum!!

NIEUWE THEMATENTOONSTELLING

De expositie van dhr. Albert Wester mag nog even blijven tot het voorjaar. Daarna komt er een expositie van de gebr. Cogoni met niet eerder vertoond werk. De voorbereidingen zijn in volle gang, dankzij nog zo een enthousiaste vrijwilligster, Angela.

De drie Italiaanse broers zijn allen artistiek zeer begaafd, wat zij gaan tentoonstellen zal weer een lust voor het oog zijn.

Ook zullen wij weer bij “Welkom aan Boord” aankloppen of een van de “bouwers” zijn werk wil exposeren in het museum. In augustus kunt U vast en zeker ook weer genieten van een prachtige tentoonstelling.

6.

De TX11.

De TX11 is een BLAZER, dat is een stoer en zeewaardig schip, geschikt voor het zware werk en houd het midden tussen een botter en een aak. Het schip is in de 19de eeuw ontwikkeld. Het schip heeft een ondiepe diepgang, een vol achterschip met een iets vallende achtersteven, waardoor de achterkant van het roer bijna verticaal staat. Het achterschip dat duidelijk hoger is dan dat van een botter, is gepiekt, d.w.z. dat de spanten van het achterschip een S-vorm hebben waardoor een mooie lijn ontstaat. Naar voren toe verlopen de spanten tot een bolle vorm, ook het voorschip van de blazer is vol.

De schepen zijn vooral aangepast aan de visserij op de Noordzee en de Waddenzee. Zij voeren vooral vanuit Texel, Terschelling en Noord-Friesland, maar ook bij de Zeeuwse- en Zuid-Hollandse eilanden.

Als het de vissers slecht ging, werd de blazer ook wel als een vrachtschip gebruikt, dan werd de bun drooggelegd.

(bun, ook wel kaar of viskaar genoemd is een ruimte aan boord van een schip waar de vangst wordt bewaard. Deze ruimte is met water

gevuld en heeft openingen die in verbinding staan met het buitenwater.)

De TX11 is gebouwd in Workum door Ulbe Zwolsman in 1894. Eind jaren zeventig van de vorige eeuw is het schip herbouwd bij Kromhout in Amsterdam, dit duurde ruim een jaar…er is veel gesloopt en vervangen, maar uiteindelijk werd de vlag gehezen en kon het schip weer het ruime sop in. In het museum Kaap Skil op Texel zijn nog wat resten van de originele TX11 te vinden.

7.

Zoals al eerder is vermeld, is de TX11 eigendom van het Zuiderzeemuseum en wordt gebruikt als Zeilschip. Men zeilt vanuit de Blazerhaven in Workum op het IJsselmeer en kan het echte “visserman-gevoel” ervaren. Om het schip in goede conditie te houden wordt er veel mee gevaren, want dit prachtige eikenhouten schip zou zeer snel achteruitgaan als het niet zou varen. Ook hier zorgen vrijwilligers voor het schip. Zij zorgen voor het reguliere onderhoud, dus krabben, schuren en het schip conserveren met harpuis en teer. Zij varen ook mee in het seizoen. Het groot onderhoud, dus vervanging van delen van het schip, wordt door professionele krachten van de werf De Hoop uitgevoerd.

In 2015 deed het schip mee aan Sail Amsterdam. Het schip is ook bij de taandagen in Enkhuizen en bij het maritiem festival in het buitenmuseum speelt het schip een belangrijke rol.

Tijdens de visserijdagen in Workum wordt er met de TX11 gevist op traditionele wijze en……..met de start van de Strontrace is zij ook prominent aanwezig met gastenvaartjes.

Het is dit schip dat zal worden nagebouwd tot flessenscheepje door enkele heren van Welkom aan Boord tijdens de festiviteiten op 4 – 5 en 6 augustus 2017.

Uitbreiding van de vloot.

Op 17 september 2016 kregen wij in het flessenscheepjesmuseum dhr.Tamio Nakamura uit Osaka (Japan) op bezoek. Hij werd vergezeld door zijn dochter en kleinzoon (zoon van de dochter) die in Amsterdam woont en gelukkig als tolk kon fungeren omdat Tamio

8.

geen Engels spreekt. Tamio kwam persoonlijk een door hem voor ons vervaardigd flessenscheepje brengen. Het is een miniatuur van de “Santa Maria” in een z.g. oogdruppelflesje. Hij had dit scheepje recent gebouwd in zijn 86ste levensjaar!! Ook had hij nog een bijna klaar exemplaar bij zich om te laten zien hoe hij een en ander had gemaakt. Hij wilde dit afbouwen in ons museum maar dit kon helaas niet doorgaan omdat er een onderdeeltje ontbrak.

Dhr. Nakamura is geen onbekende voor het museum omdat hij ook aanwezig was bij de opening van het Flessenscheepjesmuseum in 1992. Toen hij hoorde dat wij in mei het 25-jarig jubileum vieren zei hij “maar dan kom ik ook als mijn gezondheid dat toelaat”. Inmiddels hebben wij van zijn dochter gehoord dat hij inderdaad van de partij

9.

zal zijn en op 13 mei graag een demonstratie wil geven van zijn kunnen!! Natuurlijk kijken wij daar vol verwachting naar uit, want dit is wel een speciaal bezoek.

Santa Maria.

De Santa Maria, oorspronkelijk genaamd: Maria Galanta, werd gebouwd in 1482 door de inwoners van de havenstad Palos de la Frontera als boete voor een eerder begane overtreding. Het was het vlaggenschip en bevoorradingsschip van Christoffel Columbus, die in 1492 Amerika ontdekte. Columbus beklaagde zich er regelmatig over dat de inwoners van Palos hun werk niet goed hadden gedaan. In de kerstnacht van 1492 leed de Santa Maria schipbreuk voor de kust van Quisqueya, Columbus noemde het eiland: La isla de Española, later Hispaniola genoemd.

Het schip had een lengte van 24 meter, was 8 meter breed, een gewicht van 102 ton. Het had een vierkant razeil aan de grote mast

en aan de fokkenmast en een driehoekig latijnzeil aan de bezaansmast en misschien nog een aan een bonaventuramast. Het schip bestond uit een ruim, met daarbovenop een voorkasteel en een groot achterkasteel waarop weer een kleiner topkasteel was geplaatst. Op het achterkasteel was plaats gemaakt voor de

helmstok, waarmee het roer werd

10.

bestuurd en daar was ook een hok voor de dieren. Men had aan boord: kippen en ander soort pluimvee voor de eieren. Ook was er minstens een koe en twee geiten voor het vlees en de melk en er waren ook nog varkens aan boord voor het vlees. De bemanning bestond uit ruim 40 man én scheepsjongens, veel overdekte slaapplaatsen waren er niet, dus sliep men in de open lucht. In het topkasteel zat de kajuit voor de admiraal (Columbus) deze ruimte was zijn werkkamer, vergaderruimte en zijn slaapruimte

Volgens veel mensen was het een karveel, maar in feite was dit een voorloper van de kraak.

Samen met de Niña en de Pinta waren zij de vloot die op ontdekking ging. Toen de Santa Maria was vergaan, werd de Niña vlaggenschip en kreeg hetzelfde tuigage als de Santa Maria. Met de wrakstukken van de Santa Maria werd de nederzetting La Navidad gesticht.

11.

Bron: Wikipedia, de vrije encyclopedie

De kleine Winkler Prins

Wereldwijzer

Het Flessenscheepjeslied: (Ken Stephens 25-8-1996)

(Engelse versie)

Little ships that sail in bottles,

that will never feel the wind

Little ships with glass horizons

put there by the hand of man

The old sailor can remember

as he builds them with his hands

Former times on wide blue oceans

though they’ll never leave the land

Tall crossed yards and spidery rigging

ensigns high and illowing sails

All contained there in a bottle

where it never feels the gales

Special tools put ships in bottles

where the voyage without time

Painted ships in tiny oceans like the ancient mariners rhyme.

12.

COLOFON

Voorzitter stichting FSM: Jan Hetteling tel:0228317762

Redactie en teksten FSMjournaal: Hankie Hesse tel: 0228315713

Telefoon museum: 0228318583

E-mail: info@flessenscheepjesmuseum.nl

Het Flessenscheepjesjournaal is een uitgave van de Vrienden van het

Flessenscheepjesmuseum.

Zuiderspui 1

1601 GH Enkhuizen