Ecologisch leven | koken | tuinieren | Nr. 2 | 2015

SEIZOENEN

2 Tweemaandelijks tijdschrift van Velt – 44ste jaargang – maart/april 2015

Colofon

Velt vzw Vereniging voor Ecologisch Leven en Tuinieren. Verschijnt zes keer per jaar.

RedactieadresUitbreidingstraat 392c 2600 Berchem T 03 281 74 75F 03 281 74 76redactie@velt.be www.velt.nu

Hoofdredacteur Jan Vannoppen – jan@velt.be Redactiecoördinator Koen Van den Broeck – koen@velt.beEindredactie Reine De Pelseneer – reine@velt.beLay-out & lay-outconcept Kurt Cornelis – www.sfumato.beAdministratie Karin Holemans – karin.holemans@velt.be Druk The Factory Brussels – www.thefactorybrussels.beVerzending Boes Mailing Services

RedactieraadSara Adriaensen, Natascha Boudewijn, Liesbet Corthout, Lieven David, Lieven Gekiere, Riet Janssens, Luk Naets, Lies Rottiers, Nadia Tahon, Marc Temmermans, Anne Marie van Dam, Peter Vande Moortele, Frank Van Keirsbilck, Pepijn Verheyen

Werkten mee aan dit nummerMarleen Bolle, Barbara Creemers, Marie-Noëlle Cruysmans, Lieven David, Emma Denorme, Geert Gommers, Leen Laenens, Pieter Maes, Norbert Mergen, Luk Naets, Ivo Pauwels, Frank Petit-Jean, Lies Rottiers, Marieke Smets, Leentje Speybroeck, Nadia Tahon, Jan Vannoppen

Fotografen & illustratorenLise Bergmans, Marleen Bolle, Vincent Everarts de Velp, Kurtis Garbutt, Stefan Jacobs, Nele Olaerts, Cicero R.C. Omera, Lars Plougmann, Skutt, Marieke Smets, Femke Temmerman, Jan Vannoppen

Gedrukt op Cyclus Print, milieuvriendelijk gerecycleerd papier.© Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen zonder de schriftelijke toestemming van Velt vzw.v.u. Leen Laenens, Eikendreef 19, 2390 Westmalle

© Stefan Jacobs

2015 is uitgeroepen tot het jaar van de bodem en dat laat Seizoenen niet zomaar aan zich voorbij gaan. Een gezonde bodem is immers de basis voor een lekkere oogst. We trakteren je een jaar lang op grondige artikels en aardige weetjes. Houd het logo 'jaar van de bodem' in de gaten en je mist niets over dit thema!

Activiteiten Weg & WijzerAfdelingen voeren hun activiteiten voor het januarinummer in vóór 13 april 2015 via www.velt.nu/beweegt. Het gaat om de activiteiten van juni en juli. Onjuiste of onvolledige activiteiten worden niet opgenomen. Op zoek naar de contactpersoon van je afdeling? Surf naar www.velt.nu en klik ‘in je buurt’ of bel 03 281 74 75.

Advertenties Tarieven en praktische vereisten op aanvraag bij de redactie en op www.velt.nu/adverteren. De redactie kan beslissen om advertenties niet op te nemen. Voor de inhoud van de advertenties zijn redactie noch Velt verantwoordelijk.

SeizoenenarchiefVelt-leden kunnen nummers van vorige jaargangen van Seizoenen raadplegen op www.velt.nu. Registreer je (lidnummer nodig) en log in.

Word lid• België: stort € 30,00 op rekening BE51 0010 9905 5062 van Velt vzw. BIC: GEBABEBB.• Nederland: stort € 30,00 op rekening 674848 t.n.v. Velt-Nederland onder vermelding van naam + volledig adres. IBAN: NL27INGB0000674848. BIC: INGBNL2A.• Andere landen: stort € 35,00 op rekening BE51 0010 9905 5062 van Velt vzw. BIC: GEBABEBB.

Giften (België) Steun Velt in het ijveren voor gezonde voeding en een gezonde leefomgeving. Stort een vrije gift op rekeningnummer BE51 0010 9905 5062 van Velt vzw, met de mededeling ‘gift’. Giften vanaf € 40,00 zijn fiscaal aftrekbaar.

LegatenLegaten kunnen onze vereniging een mooie impuls geven. Als je ecologie belangrijk vindt en ons werk wilt steunen, kun je Velt vzw in je testament opnemen voor een duolegaat. Met een duolegaat kun je aanzienlijk besparen op successierechten en zo je erfge- namen bevoordelen. Velt geniet dan mee van dit belastingvoor- deel. Meer info bij jan.vannoppen@velt.be of bel 03 281 74 75.

←

32 | 2015

Inhoud

5

6111522

28

4041 8

9

1634

21

26

32

37

39

42

51

51

Ben je benieuwd hoe je zelf zaad kunt winnen? De zadenwerkgroep van Velt weet er alles over en stelt zich graag aan je voor. p. 6

Samen tuinieren tegen sociale uitsluiting. Het klinkt als een sprookje, maar Lise en José van de groenwerking van Leren Ondernemen ervaren elke dag dat het werkt. Lees hun verhaal op p. 11

Maak je niet genoeg compost aan in je eigen tuin? Dan moet je op zoek naar alternatieven. Velt neemt voor jou onder de loep hoe kwalitatief industriële compost is. p. 28

ZoomSmul je onkruid op

TuinWin zelf zaad!

Samentuinen tegen uitsluitingHoe pak je de preimineervlieg aan?

Op ontdekkingstocht tussen bloeiende eilanden

De kringloop sluiten in je tuin of in je buurt

De kipmobielVelt en Natuurpunt zoeken tuinapen

ConsumenT

Column

CulinairDe grote voet van 'Koning Zoet'

Tien tips voor oud brood

leZers vragen

samen eCo-aCTief

ledenvoordelen

uiTgeliChT

verbeeldEen huis voor hommels

Weg & WijZer

ZoekerTjes

CarToon

6

11

28

4 Redactioneel

Een bodem vol beestjes: onze wens voor 2015Tekst Leen Laenens – voorzitter en Jan Vannoppen – directeur

Een selfie met Humus. Wil, onze man in Nederland, vertelt erover. Op bepaalde evenementen kun je jezelf fotograferen met Humus. Het grappige mannetje is een van de vele acties in ‘Het jaar van de bodem’. Ons zoek-werk op het internet levert echter vooral foto’s op van mensen die poseren met schalen, borden en broodjes vol … hummus. Dat lekkere broodsmeersel van kikker-erwten, chickpeas in het Engels, dat typisch is voor het Midden-Oosten. Met hun foto en de slogan ‘Give chickpeas a chance’ pleiten deze mensen voor vredevolle dialoog, wederzijds begrip en respect. Het is een vertederend initiatief dat ons doet glimlachen, maar tegelijkertijd ernstig stemt, want hoe staat het met de dialoog in onze eigen samenleving? De leden en vrijwilligers van Velt doen gelukkig al heel wat aan ‘hummus’, daar zijn we van overtuigd. Of je nu bedachtzaam bezig bent in keuken of tuin, een praatje maakt met je buur in de samentuin of een Velt-activiteit helpt te organiseren … als je dat vriendschappelijk doet, zit het goed.

Na wat verder zoekwerk duikt het mannetje Humus dan toch op. Hij is grappig, hij rent over het computerscherm op de vlucht voor chemisch spul en zware tractorbanden. Humus is kwetsbaar en raakt ernstig beschadigd door ‘de oude gewoontes van de industriële landbouw’. Als die zou transformeren tot kringlooplandbouw, dan zou Humus herstellen, zich vermeerderen en onze groenten en vruch-ten weer beter kunnen voeden. Je leest een mooi verhaal op de website helphumus.nu. Nog mooier is dat Velt wordt vermeld als groene organisatie die ijvert voor een beter bodembeleid. ‘Bij Velt nemen we de bodem ter harte, want een gezonde bodem zorgt voor gezonde tuinen’, schreef een Nederlandse vrijwilliger erbij. Waarvoor dank!

Ook de Vlaamse bodem heeft veel te lijden onder de industriële landbouw en ‘het jaar van de bodem’ zet de Vlaamse overheid niet aan om iets extra’s te doen voor bodembescherming. Op de ‘speciale’ website bodembewust.be vinden we nog maar weinig nieuws. Zelfs in het jaar van de bodem is de bittere realiteit dat de zorg voor de bodem vooral moet komen van eco- logische tuiniers en bodembewuste biologische land- bouwers. Voor ons een dagelijkse zorg, maar we willen meer. Véél meer. Samen met Bioforum zal Velt in juni op een originele, maar pertinente wijze aan minister Schauvliege vragen om meer te doen voor een grondige verandering in de landbouw, voluit richting agro- ecologie. We zijn benieuwd naar de respons!

In de Velt-activiteiten krijgt de bodem dit jaar flink wat aandacht. De Velt-lesgevers en praktijkbegeleiders krijgen de kans om hun kennis bij te spijkeren over bodem en bemesting en in november zal de jaarlijkse studiedag van Velt over de bodem gaan.

Elk Seizoenen-nummer wijdt een inspirerend artikel aan de bodem en op de geheel vernieuwde website www.velt.nu pakken we uit met de meest markante Seizoenen- artikels over bodem van de voorbije vijf jaar. ‘Bodemzorg’ is het thema van de ecotuindagen 2015. Kom ernaar toe en breng vrienden mee!

Tot slot willen we jou een vraag stellen. Wat ga jij in 2015 doen om de duurzame bodem een stap dichterbij te brengen? Jouw ideeën zijn welkom op jan.vannoppen@velt.be.

Zoom 5

Ga jij ook weleens de strijd tegen onkruid aan? Onkruiden zijn nochtans veel meer dan ongewenste gasten in je tuin. Ze hebben heel wat troeven. Proef bijvoorbeeld maar eens van deze lekkere paardenbloemgelei!

Dit heb je nodig• 500 paardenbloemen (tip: vul een potje met een kleiner aantal en meet de hoeveelheid zo af) • 8 sinaasappelen (onbehandeld!) • 2 l water • 500 g rietsuiker/l sap • agaragar of ander geleermiddel

Zo maak je hetPluk 500 paardenbloemen (alleen de bloemen, zonder steeltjes). Pluk op een zonnige dag, rond de middag, als de bloe-men mooi open staan. Kies bloemen die rijk zijn aan stuifmeel. Ze bepalen de volle en ook wel bittere smaak. Was ze niet, want dan gaat het stuifmeel verloren. Doe de bloemen in een ruime pan met acht onbehandelde sinaasappelen in stuk-jes gesneden (met schil). Voeg 2 l water

toe, breng het geheel aan de kook en laat het 30 minuten zachtjes koken. Giet alles door een neteldoek en laat een nacht uit- lekken. Dek de pulp af met een deksel, zodat die niet te hard uitdroogt. De netel-doek met de pulp moet je dan zo goed mo-gelijk uitknijpen, zodat de smaakstoffen van paardenbloem én sinaasappel zo veel mogelijk bij het sap komen. Dit sap werk je af naar believen. Ik gebruik per liter sap 500 g rietsuiker en wat extra geleermiddel zoals agaragar. Werk nooit meer dan 2 l tegelijk af om geleersucces te verzekeren. Giet de gelei in schone potjes en sluit ze onmiddellijk af.

Een recept van Jeanny van De Ratelaar www.deratelaar.be

Smul je onkruid op!

Het OnkruidboekHet Onkruidboek van Velt en uitgeverij Davidsfonds toont onkruiden van hun meest charmante kant. Je leert ze herken-nen en benutten én je leert ervan te genie-ten. Een boek vol inspirerende interviews, ecologische bestrijdingstips en recepten.

auteurs Suze Peters, Lotte Stekelenburg en Caroline ZeevatVerschijnt begin aprilISBN: 978 90 8222 463 4Velt-ledenprijs: € 16,50 (excl. verz.)Boekhandelsprijs: € 19,99 Te koop bij je Velt-afdeling of via www.velt.nu.

ON

Suze Peters - Lot te Stekelenburg - Ca ro line Z eevat

© J

an V

anno

ppen

Tuin 11

‘Hier groeien onze pizza en friet!’Samentuinen tegen uitsluiting

Tekst Jan Vannoppen Foto’s Lise Bergmans

Boven het sociaal restaurant ligt een vergaderzaaltje. De geur die er hangt roept herinneringen op aan mijn oma’s keuken en aan de liedjestekst ‘de geur van verse groenten stijgt de trappen op …’ Ik ben hier voor een gesprek met Lise en Josée, allebei actief in de groenwerking van Leren Ondernemen, die drie jaar geleden van start ging en waar Velt een steentje aan bijdraagt. We praten over de kracht van samen tuinieren.

Meedenken en -doenAls Lise over Leren Ondernemen begint te vertellen, blijkt al snel dat participatie centraal staat. ‘Om een teeltplan op te stellen vroegen we de kinderen welke groenten ze het liefst eten. “Friet en pizza”, was hun antwoord. Ze begrepen natuur-lijk algauw dat hun lievelingseten niet aan een boom groeit, maar waar dan wel? Dit was de ideale kans om de kinderen wat dichter bij hun voeding te brengen én om hen samen met hun ouders bij de tuinen te betrekken. De oogst uit onze tuinen verdelen we, maar met een gedeelte koken we – ouders en kinderen – zo vaak moge-lijk samen.’ Voor we echt over tuinieren spreken, maken Lise en Josée me duidelijk dat het over veel meer dan tuinieren gaat.‘Leren Ondernemen is een plek waar mensen met verschillende achtergrond samenwerken om armoede en sociale uitsluiting aan te pakken. We werken integraal – op elke leeftijd kun je bij ons terecht – en op elk levensdomein. Iedereen kan bij ons op zijn of haar manier thuis-komen en eigen ervaringen meebrengen. Die ervaringen zijn de basis om samen te zoeken, experimenteren, spelen en leren. Iedereen heeft een stem, iedereen kan op zijn manier meedenken en -doen.’

Kookkalender‘Ik ben zelf ervaringsdeskundige,’ zegt Josée, ‘want ik heb jaren van armoede gekend. Nu luister ik naar anderen die het moeilijk hebben en ik help hen er door-heen. Dat luisteren doe ik terwijl ik bezig ben. Ik ben vaak hier, want ik ben bij bijna alle deelwerkingen betrokken.’ Josée over-loopt haar week. ‘Er is naaiatelier op maandag. Daar maakten we al kostuums voor onze theatervoorstelling of tocht-honden voor de energiesnoeiers van de ecoploeg. Soms herstellen we gewoon kleren. Op dinsdag zet ik de winkel van onze Sociale Kruidenier klaar, waar mensen in een kwetsbare situatie kunnen komen winkelen. Op woensdag poets ik mijn huisje. Donderdagvoormiddag tui-nieren we samen en in de namiddag is er cultuur. En op vrijdag is het weer tijd voor de winkel. Vele producten krijgen we van supermarkten (producten die voor hen niet meer verkoopbaar zijn, maar wel perfect eetbaar), andere producten kopen we aan. We gaan ook aan de slag met de oogst. In samenwerking met KVLV zetten we kookworkshops op. Zo leren we nieuwe gerechten kennen. Ik vind dat heel belang-rijk, vooral voor de kinderen. Ze ontdek-ken nieuwe smaken en leren hun ouders

om met groenten uit de tuin te koken.’ Lise: ‘We maakten dit jaar een kook-kalender en gingen op zoek naar criteria waaraan de gerechten moesten voldoen om opgenomen te worden. Men vond het belangrijk dat alle gerechten hier al eens klaargemaakt waren. Ze zijn van het seizoen en bio als het kan, en natuurlijk gezond. Al mag een keertje zondigen ook weleens. De gerechten moesten betaal-baar zijn en haalbaar voor iedereen, met alledaagse ingrediënten dus. We hebben die kalender echt samen gemaakt. Foto’s die we namen tijdens het hele project, belandden in de kalender. Hij geeft zo een prima beeld van wat we doen, en met hoeveel passie en plezier we dat doen.’ →

12 Tuin

Groene droomNa een babbel over de kookkalender komen we toch al snel weer bij het tuinieren uit.Lise: ‘Leuven heeft een groene droom en wij zien die droom als een uitgangspunt voor iedereen. Wie greep krijgt op wat hij eet, krijgt ook greep op zijn leven. Vooral in de stad, is het moeilijk om vat te hebben op wat je eet. Door te tuinieren en met de oogst aan de slag te gaan, krijgen we weer meer vat op ons voedselsysteem. We komen dichter bij de natuur en bij onze voeding. We gingen op zoek naar het groen tussen het grijs van Leuven. We vonden plekken in de stad waar we samen konden tuinieren. De kleuters verzorgen nu samen met de volwassenen de groente- en kruidenbakken van het restaurant. De volwassenen doen het grote werk en de kleintjes zaaien, planten en geven water. Zelfs het gras tussen de straatstenen krijgt geregeld een gietbeurt! (Lise lacht) De tweede tuin ligt achter een huis in deze straat, waar kinderen wonen die ook naar de kinderwerking komen. Samen hebben we die tuin omgewerkt tot een echte moestuin. Het “superteam” is daar aan de slag: een groep van zes- tot negenjarigen. Met de oudste groep kinde-ren tuinieren we in het pop-up Sluispark. De vierde, grote tuin ligt aan de rand van de stad. Er zijn twaalf percelen. In 2014 kwam Velt-praktijkbegeleider Jonas Vleugels ons ondersteuning geven en tussendoor mocht ik hem bellen om raad.’Ik wil graag weten hoe groot de uit- straling van de tuinen op de buurt is.Lise: ‘We vinden het belangrijk om ook anderen kennis te laten maken met Leren Ondernemen en om samen feest te vieren. We organiseerden een oogstfeest waarbij we samen naar de tuinen gingen, activiteiten deden en kookten met de oogst. ’s Avonds was er een groot buffet. Heel gezellig allemaal!’

Ruimte om te leven. Mijn vraag wat samen tuinieren doet met mensen, stemt mijn gespreks- partners ernstig. Josée: ‘Alleen in een klein appartement-je zitten met een hoofd vol zorgen, dat is niet goed. Je wilt naar buiten. Maar waar naartoe? Het is goed om in de tuin bezig te zijn. Ik vind planten en wieden leuk. De natuur is rustgevend.’Lise: ‘We definiëren armoede als een gebrek aan ruimte op sociaal, fysiek en mentaal vlak. Mensen in armoede hebben die ruimte niet in hun dagelijkse leven. Ze zitten vaak vast. Uit die situatie los- komen en dingen ondernemen, dát is Leren Ondernemen. In de tuin bouwen mensen ook aan hun sociaal netwerk. Als ze samen aan de slag gaan, ervaren ze de veiligheid om te durven experimente-ren. En vooral: tuinieren doe je in het nú, je bent eventjes alleen maar bezig met de tuin. Dat geeft een dynamiek, zowel bij de volwassenen als bij de kinderen. Ik geloof erin dat onze groenwerking een verbindende factor kan zijn. Ze vergroot de sociale cohesie, heeft een pedagogische functie en is op lange termijn gezond voor mens en milieu. Prestigeprojecten zijn niet nodig; ik zie het liever klein en op mensenmaat.’

Wie greep krijgt op Wat hij eet, krijgt ook greep op zijn leven.

13Tuin

21Lezers vragen

Hazelaar Ik heb een hazelaar in de tuin, maar helaas geen hazel-noten. In elke noot zit er een klein gaatje en de noot wordt dus opgegeten door een of ander insect. Kan ik een andere variëteit planten die niet gevoelig is voor die insecten of is dit een hopeloze zaak en plant ik beter geen hazelaar?— Els

antwoord van Frank Petit-Jean, Velt-expert tuin

Waarschijnlijk worden je hazelnoten aangetast door de hazelnootboorder. De larven overwinteren in de bodem en verpoppen daar, waarna in het voorjaar de noten opnieuw worden geïnfecteerd. Als het maar om één plant gaat, is het nuttig en haalbaar om de afgevallen noten van de grond te verwijderen. Vooral dunschalige rassen zijn gevoelig. Bijvoorbeeld ‘Pearson’s Prolific’, ‘Gunslebert’, ‘Butler’ en ‘Lange Spaanse’. Een goed ras is ‘reuzen van Halle’. Dat vind je onder andere bij de kruis-bessenproeftuin in Zomergem (www.proeftuin.info).

Hoe houd ik de aarde vochtig? Bestaat er een manier die ervoor zorgt dat de aarde in mijn plantbakken langer water vasthoudt en minder snel uitdroogt? Ik heb wel een regenton en kan de planten daarmee water geven, maar in de zomermaanden gebeurt het weleens dat ik moet overschakelen naar leidingwater en dat vind ik zonde van de verspilling. — Geert Decraemer

Biologisch witlof op water? Ik woon in Veltem-Beisem, een deelgemeente van Herent, nabij Leuven. Van oudsher zijn er in mijn gemeente veel witlofboeren die witlof kweken in de vollegrond. Vanoch-tend kocht ik in de Delhaize biowitlof, met het Europese biologo erop. Er stond echter ook op ‘afkomstig van hydrocultuur’. Kan dit? Wat zijn eigenlijk de teeltvoor-waarden voor biologisch witlof?— Luc Vanhoegaerden

antwoord van Geert Gommers, Velt-expert tuin

Ja, dat kan wettelijk. Sinds 2010 laat de Europese biowetgeving toe dat witlofkroppen trekken (in het vakjargon forcerie genoemd) ook in bakken met water kan. Vandaar dat je die vermelding op het biowitlof in de Delhaize vond. De Europese biowetgeving laat drie methodes van forcerie toe: forcerie in de vollegrond, forcerie in grond in bakken of forcerie op water, zonder toevoegingen. In de gang- bare hydrocultuur worden bij de forcerie op water voedingsstoffen, fungiciden of andere bestrijdings- middelen toegevoegd. Dat kan niet in de forcerie op water voor biowitlof.Velt en de Belgische biologische witloftelers zijn geen voorstander van forcerie op water. Daarom wordt het Biogarantie-logo alleen geplaatst op witlof dat in grond (in vollegrond of in bakken) geforceerd werd. Ik verduide-lijk het in het tabelletje hieronder. Op het witlof dat je in de Delhaize kocht, zul je dus geen Biogarantie-label terugvinden. Het Nederlandse EKO-keurmerk laat forcerie op water vooralsnog wel toe.

Forcerie witlof

in vollegrond

bakken met grond

op water

Europees logo Biogarantie-logo (B) EKO-keurmerk (Nl)

antwoord van Frank Petit-Jean, Velt-expert tuin In klassieke potgronden zorgt turf voor het vochthoudend vermogen in je pot. Als je zelf potgrond maakt op basis van gewone tuingrond, dan kun je het vochthoudend ver- mogen opdrijven door gebruik te maken van compost of luchtige toevoegstoffen als perliet of geëxpandeerde klei. Zorg ervoor dat je pot voldoende groot is. Je kunt ook experimenteren door een waterreservoir in te bouwen. Zoek eens op het internet met de zoekterm 'sub irrigated planters'.

40 Tuin

De kipmobielTekst en foto’s Marleen Bolle

Onze kippen hadden een ruimteprobleem. Door de ophokplicht en de gevaren van vos en marter is hun hok overdekt en erg beperkt. Na een poosje hadden ze elke vierkante centimeter al vier keer om-gedraaid. Ze begonnen dan ook een petitie tegen hun eigenaars. Vooral omdat ze zagen dat er búíten hun ren lekkere slakken, pieren en onkruiden te eten vielen. We zochten én vonden een systeem om de kippen op het grasveld en in de moestuin te laten scharrelen of tussen de bessenstruiken larven en slakken te laten oppikken. De kipmobiel was een feit!

Het was de bedoeling om de kippen vol-doende ruimte en bewegingsvrijheid te geven en toch te kunnen afbakenen waar ze wel en niet mochten komen. Soms is de moestuin immers verboden terrein, of dient het stuk gras waar de kinderen spelen kippenuitwerpselvrij te zijn. Het systeem is eenvoudig. De kippen zit-ten in een cilindervormige trommel van kippengaas. Door die vorm kan de kip- mobiel slechts in één richting voortbewe-gen zodat je met behulp van twee stokken gemakkelijk kunt afbakenen waar de kip- pen mogen rollen. Het grove kippengaas geeft beestjes de mogelijkheid om te schar- relen, zonder echter diepe putten te maken. In de eigen beschaduwde kippenren groeit er nog maar weinig gras. Doordat kippen oorzaak- en gevolgrelaties kunnen begrij-pen, leren ze de kipmobiel kennen als een plaats met veel voedsel. Ze gaan er vanzelf in, als je het deurtje van hun ren en dat van de kipmobiel opent. De eerste keren moet je ze wel met wat graan lokken. Kippen hebben een hiërarchie of een pik-orde, en die wordt heel duidelijk zichtbaar bij het gebruik van de kipmobiel. Van onze

twee kippen, een zwarte en een bruine, is de zwarte de hoogste in rang. Zij gaat altijd als eerste de kipmobiel binnen en zij zal als eerste terug in het hok gaan. De hiërarchie zorgt er ook voor dat er één kip is die de richting kiest. De andere volgt, waardoor ze samen de kipmobiel besturen. De kipmobiel is in tegenstelling tot een kippentractor niet bedoeld als permanent verblijf voor kippen, maar als een verblijf voor een paar uur. Op een warme zomer-dag moet je een bakje water in de buurt zetten, waar de kippen naartoe kunnen rollen. We zoeken nog naar een systeem om een waterbakje in de kipmobiel te integreren, rekening houdend met de wetten van de fysica.

Zo maak je het zelf• Maak twee hoepels van grijze elektrici- teitsbuizen. Maak ze vast met een stukje metalen staaf. • Kies zelf de lengte van de kipmobiel en knip je kippengaas op die lengte. Hecht het kippengaas met dunne ijzerdraad vast op de hoepels. • Maak ook de onder- en bovenkant van de cilinder dicht met kippengaas. •  In een van de zijkanten maak je een deurtje van plexiglas of een ander licht materiaal. Wij gebruikten drie snelstrips als scharnier en een veertje als slot. • Om het geheel wat natuurlijker te laten lijken hebben we de grijze buizen met wissen van knotwilg omwonden.

Op www.oud-heverlee.tv kun je een film- pje van onze tuin en de kipmobiel bekijken (filmpje: ‘Op bezoek in een ecologische tuin, volgens het principe van de permacultuur. Een gesprek met Marleen Bolle’).

– TiP –Een dorpsgenoot heeft naar analogie een konijnmobiel gemaakt. De gemiddelde snelheid ligt wel een stuk hoger!

52

Kippen in de tuin

€ 19,50

Kippen in de tuin, ecologisch en plezierig. Het kippenboek van Velt geeft je alle informatie die je nodig hebt om te genieten van een toom vol gezonde kippen.

Koop nu je exemplaar.Velt-ledenprijs: € 19,50 (excl. verz.) – Boekhandelsprijs: € 24,50ISBN: 978-90-816.128-7-6 – 176 pagina’sBestel bij je lokale afdeling of via www.velt.nu/publicaties

VOORVELT-LED

EN

een must voor wie ecologisch en plezierig kippen wil houden