Professionaliseringstaak Vakdidactische Profileren

In samenwerking met het Friesland College, Friese Poort en de Gemeente Leeuwarden

GegevensStudent: Jeske KoopmansStudentnummer: 145130NHL e-mailadres:Koop0901@student.nhl.nl opleiding(en):Traject: VoltijdCode toets eenheid: Deelbeoordeling: Fred Schnuck en Marije HaagsmaBegeleider: Annette Kroon en Angela PostExaminator(en): Annette Kroon en Angela Post Inleverdatum:

Door het inleveren van dit product verklaar ik dat het product eigen werk is en dat het vrij is van plagiaat.

InhoudsopgaveInleiding..................................................................................................................................................4

Beoordeling van de vakdidacticus..........................................................................................................5

Presentatie vakdidactische werkplaats..................................................................................................6

Elevatorpitch..........................................................................................................................................8

Hoofdstuk 1 Voorbereiding en organisatie Inleiding..................................................................................................................................................9

1.1 Inleiding.....................................................................................................................................10

1.2 Onderwerp................................................................................................................................11

1.3 Beoordelingsformat...............................................................................................................12

1.4 Tijdsperiode Project per klas en activiteiten.................................................................13

1.5 Actief leren en samenwerkend leren..............................................................................14

1.6 Doelstelling...............................................................................................................................14

Wat willen we ermee bereiken?............................................................................................14

1.1.6 Resultaat...........................................................................................................................15

1.1.7 Randvoorwaarden..........................................................................................................15

1.8 Vakdidactische verantwoording........................................................................................16

1.1.9 Verbinding met andere vakken …………………………………………………………………………………………….17

1.10 Eigen leren kop student....................................................................................................18

1.1.10 Beroepscompetenties.................................................................................................19

1.1.11Acties voor mijn competenties.................................................................................20

1.11 Bibliografie.............................................................................................................................20

Hoofdstuk 2 Uitvoering en evaluatie Inleiding……………………………………………………………………………………………………………………………………………21 2.1 Uitvoering.......................................................................................................................................21

2.2 Evaluatie.........................................................................................................................................24

2.3 Evaluatieformulieren......................................................................................................................25

2.4 Kern vakdidactiek...........................................................................................................................25

2.5 Reflectie op de gehele p-taak.........................................................................................................26

2.6 Reflectie beroepscompetenties......................................................................................................28

2.7 Reflectie feedback presenteren projectplan..................................................................................31

Bibliografie...........................................................................................................................................32

Inleiding Voor u ligt de professionaliseringstaak vakdidactiek van Jeske Koopmans, student omgangskunde en nu al bijna een geheel schooljaar stagiaire bij het Friesland College, afdeling Media, Games en IT. Ik geef les aan zowel niveau twee als niveau vier studenten. Ik ben coach van twee groepen en geef deze groepen Loopbaan en Burgerschap les. Het zijn instroomgroepen (al mijn studenten zijn in Februari begonnen met de studie).

Deze professionaliseringsstaak richt zich op de vakdidactiek van Omgangskunde. Omdat ik coach en loopbaan en burgerschap geef wilde ik graag een combinatie maken van beide vakken. Daarom omschrijf ik in dit verslag een project waar ik aan meegewerkt, uitgevoerd en geëvalueerd heb in samenspraak met de gemeente Leeuwarden.

Het project heet Politx zoals de titel van deze professionaliseringstaak. Het project wordt door mij gegeven in het kader van de politieke dimensie (loopbaan en burgerschap). Verderop in het verslag omschrijf ik hoe het proces is verlopen en geef ik een evaluatie. De docentenhandleiding heb ik apart bijgevoegd.

Beoordeling van de vakdidacticus De vakdidactisch is de P-taak nu aan het beoordelen. Deze stuur ik zo spoedig mogelijk op.

Presentatie vakdidactische werkplaats Op 5 maart 2015 heb ik een presentatie van 10 minuten gehouden voor een aantal mede studenten binnen de vakdidactische werkplaats. De medestudenten kregen een feedback formulier waarop ze mij feedback konden geven.

Ik heb ter voorbereiding een PowerPoint gemaakt en deze gepresenteerd (de gehele PowerPoint heb ik bijgevoegd in de bijlage van de mail).

Tijdens de presentatie kreeg ik feedback van mijn medestudenten:

Punten van feedback

- Leuke duidelijke presentatie, goede structuur en opbouw - Doelen van de studenten helder, mooie aansluiting voor de leerlingen- Mooie opbouw van de lessenreeks- Je hebt een goede koppeling naar het vak omgangskunde weten te maken - Doel en resultaat met elkaar verbinden is belangrijk - Leuke wedstrijdvorm waarbij meerdere partijen betrokken zijn, complete lessenserie- Leuk, vooral dat er een debat gaat plaatsvinden, duidelijk voor ogen hoe je het gaat doen - Mooi koppeling politiek en omgangskunde, leuk dat het echt iets van de leerlingen wordt - Hoe motiveer je de leerlingen? - Welk deel is nieuw en waar speel jij een grote rol in? Taakverdeling? - Differentiëren in de groep, niet iedereen zal gemakkelijk zijn stem willen laten horen - Mooi project, lijkt me interessant voor studenten

*U leest de reflectie van de feedback in het laatste gedeelte van deze P-taak.

ElevatorpitchTijdens het debat was er ook media aanwezig. In het onderstaande filmpje kunt u de kernpunten van het project zien en tevens is daar een woordvoerder van de gemeente aan het woord die uitlegt waarom het project voor de gemeente Leeuwarden waardevol is.

https://www.youtube.com/watch?v=051fzntXmTY

*de elevatorpitch is toegevoegd aan de mail.

Hoofdstuk 1 Voorbereiding en organisatie Inleiding Binnen dit hoofdstuk kunt u het projectplan lezen die ik ter voorbereiding op dit project heb geschreven. Punten als taken, planningen en vakdidactiek komen aan bod.

Projectplan professionaliseringstaak vakdidactisch profileren

Student: Jeske KoopmansStudentnummer: 145130NHL e-mailadres: koop0901@student.nhl.nl Traject: Voltijd omgangskunde Code toetseenheid: ? Deelbeoordeling: begeleider: Annette Kroon Examinator(en): Annette KroonInleverdatum: 17-03-2015

1.1 Inleiding Voor u ligt mijn plan van aanpak voor de P-taak vakdidactisch profileren. Dit project word uitgevoerd op de opleiding D’drive Media, Games, en IT op het Friesland College. Het project wordt gepresenteerd aan twee groepen: één niveau twee en één niveau vier groep. Ik heb met gehouden aan de checklist die ik van mijn PPO begeleider Angela Post heb gekregen. Op deze manier wordt het duidelijk hoe ik mijn P-taak vorm ga geven en welke aspecten hier in terug gaan komen. Ik zal de koppeling naar mijn eigen vak maken: Omgangskunde.

1.2 Onderwerp Mijn onderwerp voor deze P-taak is een project van de gemeente Leeuwarden waar ik aan mee doe met drie klassen (twee coachgroepen van mijzelf en één coachgroep van mijn stagebegeleider). In totaal doe ik hier aan mee met rond de dertig leerlingen. Ik zal nu toelichten waar dit project precies om draait. Het project wordt door mij gegeven in het kader van loopbaan en Burgerschap binnen de opleiding D ’drive Media, Games en IT. Het project heet Politx. Politx is een wedstrijd die door de gemeente Leeuwarden is bedacht. Het bestaat uit een lessenserie over politiek, een gastspreker, een werkbezoek aan de gemeente, een politieke markt, een debatcursus en uiteindelijk vind er een debat plaats tussen het Friesland College en de Friese Poort in theater Romein. Ik heb dit in samenspraak met de gemeente Leeuwarden(Jellie Rijpma/Veninga), Marga Hoekman en Hans Jantzen van het Friesland college bedacht.

Ik zal verduidelijken wat ieder zijn rol is binnen dit project:

Jeske Koopmans- Het bedenken en vormgeven van praktijk gestuurde lessen rondom Politiek- Het aansturen van het bedenken en formuleren van een probleemstelling die uiteindelijk verdedigd word in het debat tegen de Friese Poort- Het meedenken en organiseren van een gastles, werkbezoek aan de gemeente, workshop debatteren, politieke markt en het debat in theater Romein - Het afstemmen van afspraken met de betrokken partijen en werkoverleggen regelen- De lessen geven - Mee naar het werkbezoek, workshop, politieke markt en debat als begeleiding - Het motiveren van Leerlingen om mee te doen aan het debat

Jellie Rijpma-Veninga (gemeente)- Het organiseren van het debat tegen de Friese poort - Het afstemmen met de docenten en de andere partijen die betrokken zijn - Het regelen van een arrangement bij de gemeente voor het werkbezoek- Het verloop van het project in de gaten houden

Marga Hoekman en Hans Jantzen (Friesland College)- De organisatie van de politieke markt in theater Romein met leerlingen van andere opleidingen- Het overleggen en afstemmen met de docent Jeske Koopmans - De voortgang van het project in kaart brengen

Dit project is erop gericht dat de leerlingen kennismaken met de wereld van de politiek en werken aan hun eigen beroepshouding. Ik als stagiaire heb een vrije invulling van het project. Het uiteindelijke doel is dat ik samen met mijn klassen een probleemstelling + oplossing aandraag, waar jongeren tegenaan lopen binnen de gemeente Leeuwarden. Het onderwerp waar wij de probleemstelling aan koppelen is: scholing en arbeidsmarkt. Uiteindelijk gaan we daarover in debat met de Friese Poort. Als dit project is afgerond wil ik binnen mijn coaching lessen een koppeling maken naar hun eigen leerproces binnen dit project. Op deze manier draag ik met dit project bij aan een professionele beroepshouding.

1.3 Beoordelingsformat

BEOORDELINGSFORMULIER Versie 12 februari 2015

Professionaliseringstaak 3: vakdidactisch profileren

Naam student: Jeske Koopmans Stud.nr. 145130

Vak: Docent Omgangskunde Datum:

⃝S Zelfbeoordeling

⃝S Beoordeling vakdidacticus ⃝S Beoordeling examinator NHL

door: handtekening:

Beoordeling: onvoldoende/voldoende/goed/uitstekend

Beoordeling op rapportage Onv. Vold. Toelichting

1. Voorblad (verplicht voorblad, zie Blackboard), en titelpagina2. Inhoudsopgave3. Inleiding4. Bladzijdenummering5. Structuur en taalgebruik: stijl, spelling algemeen en werkwoordspelling6. Bronvermelding APA7. Bijlagen 8. Lay-outNB: alle acht items moeten voldoende zijn

Oriëntatie- en ontwerplfaseCriteria Onvoldoende Voldoende Goed

1 Oriëntatie Toelichting beoordelaar: Student heeft haar onderwerp uitgelegd, een tijdschema gemaakt en doelen van het project verwoord

En…. Student heeft haar onderwerp uitgelegd, een tijdsschema gemaakt, doelen van het project verwoord en naar de behoefte en leerstijlen van haar studenten gekeken

2 Vakdidactische verantwoording

Toelichting beoordelaar: Student heeft een vakdidactische verantwoording geschreven

Student heeft een vakdidactische verantwoording geschreven en duidelijke de koppeling naar omgangskunde gemaakt in haar project

3 Didactische verantwoording

Toelichting beoordelaar: Student beschrijft het aandeel in actief en samenwerkend leren binnen haar project en werk vanuit een zelfgekozen leertheorie.

Student beschrijft het aandeel in actief en samenwerkend leren binnen haar project en werkt vanuit een zelfgekozen leertheorie en beschrijft hoe zij werkt aan een

evaluatie van het project met de leerlingen (op sociale vaardigheden en beroepshouding)

Uitvoering- en evaluatiefaseOnvoldoende Voldoende Goed

4 Uitvoering en evaluatie Toelichting beoordelaar: De student beschrijft hoe zij de beroepscompetenties, eigen leerdoelen en evaluaties heeft ingezet binnen haar project en evalueert op de uitvoering van het project

En:De student beschrijft hoe zij de beroepscompetenties, eigen leerdoelen en evaluaties heeft ingezet binnen haar project en evalueert op de uitvoering van het project. De student draagt bewijsstukken aan

5 Visie Toelichting beoordelaar: De student heeft een onderbouwde visie op haar vak ‘’omgangskunde’’ gegeven

En…De student heeft een onderbouwde visie op haar vak ‘’omgangskunde ‘’ gegeven en kan een aanbeveling doen voor Omgangskundige binnen haar stageschool

6 Reflectie Toelichting beoordelaar: De student beschrijft wat zij van P-taak 3 heeft geleerd en beschrijft daarin zowel proces als product.

En….De student beschrijft expliciet hoe zij de eigen leerervaringen van deze p-taak gaat inzetten voor toekomstig handelen als leraar. Zij benoemt bv. alternatieve werkwijzen en / of voornemens.

Uitstekend: alle 6 inhoudelijke onderdelen / criteria zijn met goed beoordeeld.Goed: 5 van de 6 criteria zijn met goed beoordeeld, 1 met voldoende. Onvoldoende: één of meer van de criteria is onvoldoende. Voldoende: in alle andere gevallen

1.4 Tijdsperiode Project per klas en activiteiten Mi21i Mi21 MEDB1i

week 6 Les 1: democratie versus dictatuur

Les 1: democratie versus dictatuur

Les 1: democratie versus dictatuur

week 7 Gastspreker (11/02) Gastspreker (11/02) Gastspreker (11/02)

week 8 Les 2: politiek en politiek probleem

Les 2: politiek en politiek probleem

Les 2: politiek en politiek probleem

week 9 Voorjaarsvakantie Voorjaarsvakantie Voorjaarsvakantie

week 10 Werkbezoek Werkbezoek Les 3: Systeemmodel

week 11 Les 3: Systeemmodel Les 3: Systeemmodel Werkbezoek

week 12 Les 4: Het gemeentebestuur Les 4: Het gemeentebestuur Les 4: Het gemeentebestuur

week 13 Les 5: Probleemstelling Les 5: Probleemstelling Les 5: Probleemstelling

week 14 Workshop debatteren Workshop debatteren Workshop debatteren

week 15 Les 6: Plan van Aanpak Les 6: Plan van Aanpak Les 6: Plan van Aanpak

week 16 Politieke Markt Politieke Markt Politieke Markt

Mi21i Mi21 MEDB1i

week 17 Les 7: voorbereiden presentatie

Les 7: voorbereiden presentatie

Les 7: voorbereiden presentatie

week 18 Raadspel Raadspel Raadspel

week 19 Meivakantie Meivakantie Meivakantie

1.5 Actief leren en samenwerkend leren Ik maak gebruik van actief leren tijdens mijn project. Ik laat de studenten een eigen probleemstelling en oplossing bedenken in groepjes en democratisch besluiten wij met de klas welk groepje het beste idee heeft bedacht. Deze probleemstelling en oplossing wordt gebruikt in het debat die mijn leerlingen gaan voeren samen met de Friese Poort. Ik heb in dit project een ondersteunende en coachende rol. Dit omdat het politieke probleem vanuit de studenten zelf moet komen; het moet iets zijn waar zij tegenaan lopen in hun schooltijd. Dit maakt het direct ook praktijk gestuurd leren (de werkwijze van het Friesland College). Ik geef de studenten de opdracht op een duidelijke afgebakende manier, maar de inhoud van de opdracht word volledig door henzelf bedacht. Dit maakt dat de studenten de probleemstelling interessant vinden omdat het iets is waar zij in de praktijk mee te maken krijgen en dit wekt intrinsieke motivatie op. Door het vele samenwerken in kleine groepjes word er iets van iedere leerling verwacht. Individuele aanspreekbaarheid is hier zeker van belang. Het is een gezamenlijke opdracht wat met de klas voltooid moet worden maar door de taken onderling te verdelen krijgt iedereen een eigen aandeel waar hij verantwoordelijk voor is. Daarnaast komt er een gastspreker in de klas, krijgen ze een debatcursus waar actieve deelname word verwacht, gaan ze naar een politieke markt waar ze een aantal workshops gaan volgen (zoals hoe presenteer ik mezelf) en uiteindelijk nemen ze deel aan een wedstrijd tegen het Friesland College. Dit maakt dat ze actief ingezet worden en het idee krijgen echt verandering te kunnen realiseren in de politiek (gemeente Leeuwarden). In de jury van het debat zijn gemeenteraadsleden aanwezig en uiteindelijk word er een winnende klas gekozen. Deze winnende klas krijg een dagje Den Haag cadeau, de leerlingen kunnen dan een kijkje nemen in de tweede en eerste kamer. Kortom actief en samenwerkend leren staan centraal binnen mijn project.

1.6 DoelstellingWat willen we ermee bereiken?Door middel van Politx wordt er aandacht geschonken aan de volgende doelen;

1. Kennis maken met gemeente politiek 2. Vanuit de praktijk leren 3. Leren samenwerken 4. Debatvaardigheden ontwikkelen (sociale vaardigheden)5. Zichzelf leren presenteren 6. Groepsgevoel vergroten in de klas 7. Talenten ontwikkelen 8. Werken aan eigen beroepshouding

Vanuit de opleiding ICT is het nodig dat de studenten Loopbaan en Burgerschap afsluiten, zij sluiten met dit project de politieke dimensie af.

1.1.6 ResultaatWelke concrete producten leveren het op?

P-taak 3, een verslag met daarin:

-Uitgeschreven oriëntatiefase-Planningsfase-Uitvoeringsfase-Evaluatiefase

Bewijsmaterialen voor in het portfolio van de studenten: -Opdrachten uit de workshops -Verslag: wat hebben ze in het algemeen geleerd van Politx?

1.1.7 RandvoorwaardenEr zal afstemming gezocht moeten blijven worden met de verschillende partijen die meewerken aan dit project. Docent is bij elke gastles, workshop, uitstapje aanwezig voor het bewaken van een pedagogisch basisklimaat in de klas. Het zou kunnen zijn dat de docent stuit op weerstand door het onderwerp politiek, hier kunt u meer informatie over vinden onder het kopje ‘’behoefte en leerstijlen studenten’’.

1.7Behoefte & Leerstijlen studenten De studenten zitten op een praktijk gestuurde opleiding. Ze krijgen een computer en de opdracht om deze uitelkaar te halen. Ze komen dan situaties of obstakels tegen waar ze van leren. Op dit moment ben ik coach van twee groepen leerlingen. Ik heb hun al meerdere keren gesproken over welke wijze van leren zij als het prettigst ervaren en waardoor ze gemotiveerd raken. Ik merk aan hun antwoorden dat deze veel met de praktijk te maken hebben.

Ik vind dat mijn project aansluit op hun behoefte om vanuit de praktijk te leren. Ze maken kennis met de politiek door er ook daadwerkelijk heen te gaan (gemeentebestuur) en dingen te ondernemen zoals debatteren wat de echte raadsleden ook moeten doen. Doordat ze er een beeldvorming bij krijgen en zelf aan de slag gaan als echte raadsleden motiveer ik ze voor het project. Het wedstrijd element die erin verwerkt zit maakt dat het een spannend project is waar ook nog iets te verdienen valt (buiten de studiepunten om).

Natuurlijk kan het zo zijn dat ik stuit op weerstand. Het is een onderwerp waar mijn ICT leerlingen niet standaard in geïnteresseerd zijn. Ik heb een aantal handvatten voor mijzelf bedacht om hier mee om te gaan:

1. Het project moet gedragen worden door al mijn collega’s. Ik heb tijdens meerdere teamvergaderingen mijn project naar voren gebracht en gevraagd of iedere collega achter mij wil staan. Hier bedoel ik mee dat als er een leerling ongemotiveerd is over het project dat mijn collega’s het nut kunnen benoemen: dit project draagt bij aan je beroepshouding en geeft je kijk op politiek.

2. Tijdens het introduceren van het project ben ik heel duidelijk geweest over de opbrengsten van het project en heb ik direct een planning uitgedeeld met de verschillende activiteiten aan mijn leerlingen. In de hoop dat de activiteiten hun zullen motiveren.

3. Het is de bedoeling dat de leerlingen een fractie vormen (ieder heeft dus verschillende taken) door gezamenlijk met de klas besluiten te nemen over de fractie ligt de verantwoordelijkheid voor het project bij henzelf. Daarnaast is de probleemstelling die zij gaan verdedigen ook iets van henzelf.

4. Iedereen heeft een eigen rol binnen dit project en daarmee verhoog ik de motivatie 5. Als na dit alles er nog steeds een leerling is die niet mee blijkt te doen of ongemotiveerd is zal

ik een gesprek aangaan met deze leerlingen en vragen hoe we die motivatie voor dit project omhoog kunnen krijgen; het zou bijvoorbeeld kunnen dat diegene een verantwoordelijkere rol wil spelen of juist bang is om te debatteren, ik zal kijken naar waar de behoefte ligt en aanspreken op verantwoordelijkheid voor de gehele klas en het slagen van dit project tijdens het debat.

6. Tijdens mijn coaching kom ik vaak terug op het project en koppel ik de beroepshouding en wat het hen oplevert regelmatig terug. Ook voer ik tussentijds korte evaluaties uit met mijn leerlingen door een tip en een top op te schrijven over het project. Zo kan ik het project bijsturen. Na ieder uitstapje of workshop besteed ik ruim de tijd aan een evaluatie hiervan.

De studenten leren veel over politiek maar er komt ook een groot omgangskundig aspect bij kijken. Ze leren namelijk veel over hunzelf maar ook over de klas (en hun klasgenoten). Ze merken dat ze samenwerken moeten leren maar dat dit van belang is om dit project te winnen. Ze ontdekken hun eigen talenten door met debatteren bezig te gaan. Ze leren zichzelf presenteren, zichzelf uitdrukken, actief te participeren (anders belemmer je andere klasgenoten), beleefd te blijven binnen het debat, elkaar te respecteren (wat voor politieke overtuiging je ook hebt) en samenwerken met elkaar. Zonder samenwerking winnen ze nooit!

1.8 Vakdidactische verantwoordingBeroepshouding en sociale vaardigheden zijn in veel sectoren een kernvak. De docentomgangskunde probeert beide onderdelen in het onderwijs zo vorm te geven, dat ze in een geïntegreerd aanbod (ook in combinatie met andere vakgebieden) aan bod komen. Leerlingenkunnen hierdoor een professionele beroepshouding aanleren, gericht op het verwerven en hanteren van functionerende mensenkennis. Die houding is nodig in de relatie werker-cliënt, waarin de leerling zichzelf inzet als instrument voor het contact met de doelgroep. (HBO, 2012)

Omgangskunde kunnen we uiteenrafelen:

Om:

● Omslag,

● verandering,

● omkijken-reflectie-rekenschap geven.

Gang:

● gaan,

● pad, weg, jouw weg,

● doorgaan, verdergaan, volhouden.

Omgang:

● met de ander, de anderen,

● samen,

● ontmoeten.

Kunde:

● de kunst van,

● vaardig in,

● creativiteit en bekwaamheid.

Als ik kijk naar mijn eigen project zie ik hier omgangskunde is terug komen. Beroepshouding en sociale aspecten zijn belangrijk voor mij als docent omgangskunde. Door middel van mijn project Politx probeer ik hier vorm aan te geven. Het vergt van de leerlingen een inzet die hun wijst op hun beroepshouding en sociale aspecten zoals hierboven omschreven. Ik verbreed hun beroepshouding door ze te leren zichzelf te presenteren, debatteren en kennis over politiek. Daarnaast verbreed ik hun scala aan sociale aspecten door ze kennis te maken met samenwerken, debatteren, profileren en ze weten na dit project meer over hoe de samenleving op politiek niveau werkt. Dit maakt dat ze een breder inzicht krijgen in overtuigingen van anderen en daar ook respect voor op kunnen brengen.

1.1.8 3/4e eigen materiaalEr worden vijf lessen gegeven door de docent zelf. Daarnaast organiseert de docent de gastlessen. De afsluitende les en opdrachten worden tevens verzorgt door de docent..

1.1.9 Verbinding met andere vakkenHet project is besproken met collega’s van mijn team. En is ingeroosterd op een vast uur onder de naam LB (loopbaan en burgerschap). Politix heeft raakvlakken met coaching en andere ICT vakken als het gaat om de beroepshouding van de studenten. Bij het vak Nederlands is het de bedoeling dat de studenten zichzelf presenteren en mondeling goed kunnen uitdrukken. Mijn project levert hier ook een bijdrage aan. Opdrachten uit het project worden toegevoegd aan het portfolio bij de politieke dimensie.

1.9 Didactische verantwoording ‘’Goed onderwijs bestaat uit het onderwijzen van leerlingen hoe zij moeten leren, onthouden, denken en hoe zij zichzelf moeten motiveren (Weinstein & Meyer, 1986)’’

Vanuit mijn project wordt er praktijk gestuurd geleerd. Dit sluit aan bij de constructieve leertheorie. Leren is een activiteit van leerlingen. Als leerlingen niet actief zijn, in termen van(cognitief) handelen, wordt er niet geleerd. Leerlingen construeren als het ware hun eigen kennis. Het leerproces is dan een in hoge mate interactief proces van construeren van nieuwe kennis en vaardigheden op basis van reeds aanwezige informatie bij een persoon. (Glaser, 1991). Shuell (1988) geeft aan dat de effectiviteit van het leren en de cognitieve ontwikkeling van de leerling het best verloopt wanneer de wijze waarop leerlingen informatie verwerken, actief gebeurt, met een nadruk op eigen initiatief, activiteit, autonomie en zelfregulatie. Deze recente opvattingen over leren hebben geleid tot een cognitief georiënteerde visie op leren, genaamd ‘het constructivisme’. Vanuit deze visie kan leren gedefinieerd worden als een actief, constructief, cumulatief en doelgericht proces. Jean Piaget wordt gezien als de grote pionier wat betreft de constructivistische leertheorie. (Berends,2003)

Constructivisme:- Leren is een actief, constructief, cumulatief en doelgericht proces (Shuell, 1988)

duidelijk programma voor mijn studenten opgesteld met een actieve deelname in de politiek waarbij sociale vaardigheden en beroepshouding centraal staan zoals samenwerken. - Actief leren, leren doen leerlingen zelfLeerlingen bedenken zelf een probleemstelling en oplossing. Geven zelf vorm aan hun debat en presentatie. - Nodig is zelfsturing, zelfstandigheid, zelfregulatieIk stuur als docent aan op zelfstandigheid en eigen verantwoordelijkheid. Als de leerlingen vragen hebben help ik ze verder in hun leerproces. - Meta-cognitieve vaardighedenmeerder keren hebben we het over he proces op meta-communicatie niveau. Zowel in de klas als individueel spreek ik leerlingen aan op hun gedrag. Ze weten het belang van samenwerking om tot een goed eindresultaat te komen en niet met lege handen staan tijdens de debat wedstrijd. - Reflectie op eigen leerprocesNa deze tien weken koppel ik het project terug in mijn coaching les. Wat hebben ze hier aan gehad voor hun zelf (sociale vaardigheden) en wat hebben ze eraan gehad voor de toekomst (beroepshouding) ik laat ze reflecteren op het proces. - Interactief procesInteractie is van groot belang. Zonder interactie komen we binnen dit project nergens. Niet alleen de interactie tussen mij als docent en de groep maar ook de interactie onderling en met de derde partijen (de uitstapjes). Beleefdheid en een gemotiveerde houding spelen hier een grote rol. - Help me het zelf te doenIk geef hun handvaten om zelf een probleemstelling + oplossing te vinden. Ik bied een duidelijk schema en kader aan met data en tijden waar ze zich aan moeten houden. Hier zijn ze verder vrij in hoe ze het invullen. Ik sta open voor vragen en help de leerlingen op weg.

Voorwaarden voor mijn project:

Drie psychologische basisbehoeften: competentie, relatie, autonomie.

1.10 Eigen leren kop student Tijdens dit project leer ik ontzettend veel over mijn functioneren als docent. Ik zal mijn leerlingen, de gemeente waarmee ik samenwerk en mijn medeklasgenoten in mijn leerteam ook om feedback vragen. Er zijn een aantal competenties waar ik aan moet voldoen binnen mijn opleiding. Als mijn project is geëindigd zal ik een reflectie schrijven aan de hand van onderstaande beroepscompetenties:

1.1.10 Beroepscompetenties 1. Interpersoonlijk: een goede leraar gaat op een goede, professionele manier met leerlingen om.Tijdens mijn project stem ik op een professionele manier met verschillende betrokken partijen af. Daarnaast vraag ik mijn leerlingen om feedback en zorg ik ervoor dat er een prettige werk en leersfeer ontstaat binnen mijn klassen. Door dit project leer ik nog meer om op een professionele manier met leerlingen om te gaan omdat dit project mede door mij is vormgegeven. Dit geeft een grotere verantwoordelijkheid en dus meer professionaliteit.

2. Pedagogisch: een goede leraar biedt de leerlingen in een veilige werkomgeving houvast enstructuur om zich sociaal-emotioneel en moreel te kunnen ontwikkelen.Ik zorg tijdens dit project ervoor dat er een duidelijk structuur is. Ze krijgen van mij in het begin een duidelijk planning met de activiteiten en de lessen die ze gaan volgen. Daarnaast zorg ik voor een veilige leeromgeving en sfeer in de klas. Door duidelijk regels en samenwerkingsafspraken te op te

stellen in samenspraak met de leerlingen. Ze weten dat ze mij altijd kunnen bereiken voor vragen en dat ik opensta voor feedback.

3. Vakinhoudelijk en didactisch: een goede leraar helpt de leerlingen zich de inhoudelijke enculturele bagage eigen te maken die iedereen nodig heeft in de hedendaagse samenleving.Door dit project draag ik bij aan hun culturele bagage. Later en nu hebben ze al te maken met politiek. Alles om hun heen word door de politiek geregeld. Dit besef en het besef dat ze zelf een stem hebben wil ik ze bijbrengen door ze kennis te laten maken met politiek op een interactieve manier. Doordat ze zelfs straks het debat voeren word het hen duidelijk dat zij zelf beschikken over veel vaardigheden, die ze later kunnen inzetten in hun beroepshouding en hun eigen leven.

4. Organisatorisch: een goede leraar zorgt voor een overzichtelijke, ordelijke en taakgerichtesfeer in zijn groep of klas.Dit heb ik al genoemd bij de bovenste twee competenties.

5. Collegiaal: een goede leraar levert een professionele bijdrage aan een goed pedagogischen didactisch klimaat op school, aan een goede onderlinge samenwerking en aan eengoede schoolorganisatie.Door het vele afstemmen met de verschillende betrokkenen binnen dit project draag ik bij aan deze competenties. Ik bevorder de onderlinge samenwerking door afspraken in te plannen, de voortgang van mijn project te bespreken en met mijn collega docenten in de teamvergadering af te stemmen. Daarnaast zorg ik ervoor dat de gemeente wil samenwerken met het Friesland College en de samenwerking ook voort wil blijven zetten.

6. Samenwerking met de omgeving: een goede leraar communiceert op een professionelemanier met ouders en andere betrokkenen bij de vorming en opleiding van zijn leerlingen.Ik heb al meerdere malen contact gehad met ouders van leerlingen. Doordat ik ook hun coach ben sta ik in contact met hun omgeving. Alle ouders heb ik in het begin van mijn stage een brief gestuurd waarin ik mij heb voorgesteld als de nieuwe coach. Ik krijg nu regelmatig mailtjes van ouders of zij een afspraak kunnen maken op school voor een kennismaking. Daarnaast heb ik met leerlingen die het op dit moment moeilijk hebben in mijn klas regelmatig gesprekken met ouders en de leerling. Ook komt het voor dat hulpverleners mij benaderen.

7. Reflectie en ontwikkeling: een goede leraar denkt op een professionele manier na over zijn bekwaamheid en beroepsopvattingen. Hij ontwikkelt zijn professionaliteit en houdt deze bij.Ik zorg ervoor dat ik na afloop van dit project terugkijk op de ontwikkeling van het project. Ik ben mij ervan bewust dat ik hier veel vak kan leren. Door feedback van mijn leerlingen, betrokken partijen en collega’s kan ik kijken welke punten in de volgende keer beter of anders had willen doen.

1.1.11Acties voor mijn competenties 1. Communicatie en afstemming met de partijen die meewerken aan dit project (gemeente Leeuwarden, Hans en Marga van het Friesland college)

2. Iedere maandag om drie uur contact met Marije Haagsma (vakdidacticus omgangskunde en mijn directe collega) over de voortgang van het project

3. Mijn leerlingen enthousiast maken voor het project

4. Duidelijke lijn uitzetten voor mijn leerlingen

5. Hulp bieden waar nodig is

6. Reflectie op beroepshouding en sociale vaardigheden na afloop van het project

7. Na afloop van dit project een eigen visie over het vak omgangskunde kunnen uitdragen

1.1.12 Evaluaties 1. Feedback van een vakdidacticus en een GO voor dit plan van Annette Kroon

2. Feedback van mijn leerlingen

3. Een presentatie in de leerwerkplaats

4. Elevatorpitch

1.11 BibliografieBerends, R. (2003). Dalton Deventer . Deventer : Dalton .

HBO, r. (2012). Kennisbasis document omgangskunde Bachelor. Den haag: 10 voor de leraar.

Hoofdstuk 2 Uitvoering en evaluatie Inleiding In dit hoofdstuk omschrijf ik de uitvoering en evaluatie van het project Politx. Dit doe ik doormiddel van verkregen feedback en aan het einde van het hoofdstuk vind u een uitgebreide reflectie van deze P-taak. Tevens geef ik de kern van het vak omgangskunde weer.

2.1 Uitvoering Uiteindelijk ben ik tien weken bezig geweest met mijn project Politx. Vorige week heb ik de laatste les afgesloten, waarin ik heb geëvalueerd met mijn studenten. Ik begon aan het project met twee groepen. Één niveau vier groep en een niveau twee groep. Beide coachgroepen heb ik bij de februari instroom gekregen. Ik merkte al vanaf het begin dat mijn niveau twee groep gemotiveerder was dan mijn niveau vier coachgroep. Dit was voor mij niet nieuw. Ik had vanaf het begin af aan al in de gaten dat mijn niveau vier groep een groep was die langzaam op gang ging komen. Dit omdat het een instroomgroep is met studenten die het jaar overdoen en een aantal nieuwe met veel negatieve onderwijservaringen. Met mijn niveau twee groep liep het contact vele malen soepeler en speelden minder problemen. Maar ik wou het wel gaan proberen met mijn niveau vier groep, ik wou ze niet op voorhand al veroordelen maar een kans geven.

Helaas heb ik uiteindelijk de niveau vier groep moeten verwijderen uit het project omdat ze niet serieus genoeg meededen. Het is een project wat veel samenwerking verwacht van de groep en dit kwam helaas niet tot stand. Ik merkte ook dat ik mijn lessen wel gaf maar het niet bij de aankwam. Uiteindelijk kwamen er ook klachten van de gastsprekers en de vrouw die de debat workshop gaf over de groep. Toen dit gebeurde heb ik het besluit genomen om ze te verwijderen uit het project en een vervangende opdracht aan te bieden. Dit vonden ze niet leuk en het gaf wel een duidelijke grens aan, hier en niet verder. De jongens die wel wilden (drie studenten) heb ik mee laten doen in mijn lessen bij niveau twee. Dit omdat ik hun inzet positief wou belonen. Dit is uiteindelijk erg goed gelukt. Ik heb de keuze om de groep te verwijderen besproken met de vakdidactisch Marije Haagsma en mijn stagecoach. Tevens werd het door mijn team collega’s gedragen en zijn de studenten er meerder malen op hun gedrag bij de gastsprekers aangesproken.

Ik ging vervolgens verder met goede moet bij de andere groep. De eerste lessen over politiek had ik zo voorbereid dat er een actieve werkvorm in gebruikt werd. Dit omdat niveau twee leerlingen geen lange concentratie boog hebben. In de eerste lessen heb ik ook meteen bekend gemaakt wat het doel was van het project en de planning aan hen laten zien. Voor hun is duidelijkheid en het uiteindelijke resultaat: het afsluiten van de politieke dimensie belangrijk om te weten. Vervolgens kwam de eerste gastspreker. Dit was een gemeenteraadslid van de ChristenUnie. Hij deed het erg leuk en wist op een enthousiaste manier de studenten te bereiken door het over onderwerpen te hebben waar zij mee te maken hadden. Van te voren had ik ook al even met hem gesproken om af te stemmen wat handig was om te doen.

In de tussentijd zijn we met zijn allen naar de gemeente geweest als uitstapje. Dit was erg interessant en sommige studenten waren hier nog nooit geweest. We kregen een rondleiding door het oude gebouw, een lunch en mochten op maandagavond de raadsvergadering bijwonen. De studenten werden hierdoor enthousiast voor het onderwerp en zagen ook daadwerkelijk hoe een echt debat in de gemeente wordt gevoerd. Het was erg leuk om met de klas een eerste uitstapje te doen. Op deze studie gaan de studenten bijna nooit op excursie en ik merkte dat hierdoor energie vrij kwam in de groep. Ik had van te voren met de gemeente afgestemd wanneer we konden komen en het programma doorgesproken.

Er volgde kort op de gastspreker en het uitstapje naar de gemeente, een workshop debatteren. De studenten kwamen na de lessen politiek nu echt in aanraking met het uiteindelijk wedstrijd element, het debat tegen de Friese Poort. Dit maakte hun erg enthousiast. De mevrouw die dit gaf maakte gebruik van een actieve werkvorm en ze gingen direct aan de slag met het oefenen. Tips die gebruikt zijn voor het debat:

1. Bedenk wat tegenargumenten kunnen zijn2. Maak geen karikatuur van je (tegen) argumenten3. Laat je eigen argumenten uit de verf komen4. Be your argument5. Inhoud en overzicht gaan hand in hand6. Eindig met een knaller!!

In de lessen daarop volgend hadden ik en de studenten de tijd om een probleemstelling te bedenken en een presentatie voor het debat voor te bereiden. De verantwoordelijkheid heb ik bij de studenten neergelegd omdat ik graag wou dat het probleemstelling was die vanuit hun zelf kwam. Op die manier creëer je samenwerking in de klas en hebben ze er zin in om over te debatteren. Al snel kwam er een probleem naar voren waar iedere niveau twee student bij ons in de opleiding tegen aan loopt.

‘’ Meer stage plekken creëren voor niveau twee studenten’’

Een aantal studenten hebben daar een presentatie op voorbereid in een groepje en de andere groep studenten een plan van aanpak. Dit hebben we binnen de lessen meerdere keren geoefend en ik heb ze ondersteund in de presentatietechnieken. De presentatie gemaakt door de studenten: http://prezi.com/kchlgy-jtwtu/?utm_campaign=share&utm_medium=copyHet plan van aanpak gemaakt door de studenten: ‘’ Meer stage plekken creëren voor niveau twee’’ • Overheid subsidie (stage subsidie bij niveau 2)• Meer stage aanbod bij particulier in zaken (geen mensen van niveau 4 mogen aannemen)• Netwerk maken waar bedrijven op kunnen aanmelden om stagiaires te rekruten• Bedrijven als tegenprestatie reclame maken om scholen waarop zij hun stage plaatsen aanbieden. Zodat zij er eventueel ook geld aan verdienen • Ict opleidingen beter aanpassen op bedrijven, zodat de bedrijven zicht niet op de opleiding hoeven aan te passen, want in werkelijkheid wordt je klaargemaakt voor het echte werk• Zorg voor een online netwerk waar je een persoonlijke cv op kan zetten over je ervaringen, opleidingen en verleden van je werk. Zodat de bedrijf daar ook op kan zien wie ze aan nemen en de lastige gesprekken met de vooroordeel van niveau 2 niet meer hebt. Hierdoor ook de kans op stage bij betere plekken kan vergroten.

Vervolgens mochten we op donderdag naar de politieke markt in Theater Romein te Leeuwarden. Ik als docent had met de gemeente afgestemd waar deze werd gehouden en studenten van Hans Jantzen hadden deze politieke markt voorbereid. Op de politieke markt kregen mijn studenten nog een aantal korte workshops aangeboden die aansloten op het omgangskundige aspect van mijn project. De gemeente heeft de opzet van de politieke markt bedacht en ik kreeg programma boekjes opgestuurd voor mijn studenten.In dit paspoort konden de studenten iedere workshop aftekenen. Het ging om de volgende workshops:

1. Debatvaardigheden 2. Hoe presenteer ik mijzelf?3. Politieke Quiz 4. Discussieworkshop

De studenten ervoeren de politieke markt als een leuke leerzame middag. In de les daarop volgend heb ik stilgestaan bij de workshops en de studenten gevraagd wat ze ervan opgestoken hadden. Het was opnieuw een mooie voorbereiding op het debat die al snel ging plaatsvinden.

De dag van het debat brak aan. Ik had met mijn studenten afgesproken voor het oude stadshuis. Iedereen was er op tijd. Van te voren had ik al met de gemeente het programma doorgesproken en afgestemd. Het duurde van 13.00 tot 16.00 uur. Omdat het debat best wel spannend was en veel inspanning verwacht van de studenten had ik bij mijn opleidingsmanager vrij gevraagd van de ochtend lessen voor deze groep. Dit was geen probleem. Ik heb kennisgemaakt met de docenten van de Friese Poort die ook meededen met dit project. Zij vertelden dat ze ook begonnen met twee groepen maar er uiteindelijk ook één groep is afgehaakt door te weinig motivatie. Dit kwam goed uit want dan konden we mooi groep tegenover groep zetten. Onze tegenstanders waren niveau vier studenten Sociaal Juridische Dienstverlening.

Het debat liep voortvarend. De Friese Poort studenten mochten als eerst hun probleemstelling en plan van aanpak presenteren en wij daarna. Vervolgens kregen we een koffiepauze om met de hele groep voor en tegenargumenten voor elkaars stelling te bedenken. Daarna begon het debat. Ik merkte dat de voorbereiding van tien weken nu zijn vruchten begon af te werpen. De groep werkte goed samen, wisten precies welke argumenten zij moesten aandragen over de eigen stelling en konden de argumenten van de tegen partij zelfs weerleggen. Het enthousiasme spatte eraf en je merkte dat zij de eigen gemaakte probleemstelling erg belangrijk vonden. Ik zat vol trots te kijken.

Uiteindelijk gaf de Jury (bestaande uit gemeenteraadsleden) de uitslag. De prijs voor de student die het beste kon debatteren en de prijs voor de beste groep. Beide prijzen waren voor mijn studenten. Ik zag bij hun de trots en iedereen was na het debat erg uitgelaten. We hebben een groepsfoto genomen en de prijzen in ontvangst genomen.

2.2 Evaluatie De les na het debat hebben we de filmpjes die de media had gemaakt klassikaal besproken en heb ik de studenten gevraagd om feedback via een vragenlijst. Belangrijkste punten:

- De uitstapjes en workshops vonden de studenten leuk - Iedere student heeft een beter beeld gekregen over politiek- Sommige onderwerpen binnen de lessen over politiek werden nog steeds als saai gezien

Vervolgens uitgelegd dat ze een reflectie gingen schrijven over het project Politx en die uiterlijk 20-05-2015 naar mij opsturen. Ik teken af wie de politieke dimensie heeft afgesloten. 26-05-2015 gaan we een dagje naar Den Haag en mijn studenten gaan allemaal mee. Ze hebben er zin in! De gemeente regelt het programma bij de tweede kamer en we gaan uiteten met z’n allen. Dit is een kroon op ons harde werk van de afgelopen weken! Mijn collega’s waren inmiddels ook enthousiast geworden over het project en de studenten en ik zijn de week na het debat even in het zonnetje gezet met vele felicitaties.

2.3 Evaluatieformulieren

2.4 Kern vakdidactiek Voor mij is de kern van vakdidactiek omgangskunde kijken naar het proces die de studenten doormaken en dicht bij de student blijven. Het belangrijkste voor mij is dat de studenten een leeropbrengst hebben aan het einde van een project en dat zij zich uitgedaagd voelen. Het gaat niet om het resultaat maar de weg ernaar toe. De relatie met de docent staat voorop en vervolgens komt de prestatie. Met Politx heb ik bij beide groepen gewerkt aan de relatie tussen mij en de groep. Met de groep die uiteindelijk niet verder gegaan is loopt het contact nu een stuk beter. Zij waren geschrokken van de verwijdering en het lijkt er nu op dat ze vooruit willen in plaats van achteruit. Ik heb de verwijdering en hun gedrag ten opzichte van andere docenten ook meerdere malen tijdens coaching besproken en gevraagd klassikaal al individueel waar het gedrag vandaan komt, veel geluisterd naar hun. Dit heeft gewerkt. De relatie tussen mij en de niveau twee groep was al een

goede basis maar is door dit project versterkt. Tevens is de relatie tussen de studenten onderling sterker geworden.

De studenten zijn tijdens mijn project volledig uit hun comfortzone gehaald. Voor een ICT ’er best een opgave om met politiek en sociale vaardigheden bezig te gaan in plaats van achter de computer. Voor een omgangskundige is het belangrijk om met de angst van de groep aan de slag te gaan en dit om te zetten in leren. Zij vonden presenteren en debatteren heel eng. Nu zijn ze zo trots op de resultaten die ze geboekt hebben gaande weg en is dit voor hun niet meer eng. Dit draagt mee aan de beroepshouding van de studenten.

Het mooie is dat als de studenten het doel zien van het project en door activiteiten en actieve werkvormen zij vanzelf enthousiast beginnen te worden. Een voorwaarde voor dit project is wel dat de groep gezond is. Is deze ongezond en niet bereid om te leren dan lukt het je als docent niet om ze te activeren en motiveren. Belangrijk is dan dat je eerst de kern van de weerstand aanpakt en de groep van de weerstand naar de leerstand krijgt in plaats van door te gaan met een project waar ze niks van willen weten. Daar doe je jezelf geen plezier mee maar hun ook niet.

Als omgangskundige zet ik mijzelf in als instrument binnen de groep. Ik heb gekeken naar het onderwerp politiek. Opgemerkt dat de studenten hier weinig affiniteit mee hebben, waargenomen hoe ik deze affiniteit kan vergroten, hun gevraagd naar hun leerstijl (veel actief en praktijk) en uiteindelijk op dit passende project uitgekomen en de uitdaging met hen aangegaan. Het werken aan de beroepshouding en het vormen van een gezonde werksfeer horen bij een omgangskundige. Het vak omgangskunde wordt vaak aangeboden onder andere benamingen, zoals sociale vaardigheden, psychosociale dynamica, beroepshouding en persoonlijke ontwikkeling.

Beroepshouding en sociale vaardigheden zijn in veel sectoren een kernvak. De docent omgangskunde probeert beide onderdelen in het onderwijs zo vorm te geven, dat ze in een geïntegreerd aanbod (ook in combinatie met andere vakgebieden) aan bod komen. Leerlingen kunnen hierdoor een professionele beroepshouding aanleren, gericht op het verwerven en hanteren van functionerende mensenkennis. Die houding is nodig in de relatie werker-cliënt, waarin de leerling zichzelf inzet als instrument voor het contact met de doelgroep.

Speciale aandacht gaat uit naar de methodiek. De docent omgangskunde zet als begeleider van het leerproces van de leerling zijn interpersoonlijke, pedagogische en vakspecifieke expertise in. De docent omgangskunde is specialist op de gebieden communicatie, het aangaan van de interactie het hanteren van groepsdynamische processen, de ontwikkelingsfase en socialisatie van de leerling en het signaleren en hanteren van specifieke problemen bij leerlingen. Hij denkt en handelt vanuit een respectvolle en echte beroepshouding, waarin de docent omgangskunde zichzelf als instrument inzet en de leerlingen in de hier-en-nu-situatie laat ervaren (HBO, 2012).

2.5 Reflectie op de gehele p-taakDe student beschrijft op welke wijze de p-taak vakdidactisch profileren heeft bijgedragen aan zijn algehele ontwikkeling als leraarDeze P-taak heeft mij inzicht gegeven in het vak Omgangskunde. Ik wist toen ik begon aan de opleiding nog niet precies wat precies de vakdidactiek was van een omgangskundige. Ik handelde meer vanuit mijn eigen principes als maatschappelijk werker. Deze P-taak heeft ervoor gezorgd dat ik nu kan uitleggen waarom ik het vak omgangskunde geef, wat ik doe en waar het belangrijk voor is.

Ik vind dat de omgangskundige binnen het MBO een belangrijke rol speelt. Zeker nu ik me meer met de verdieping van het vak heb bezig gehouden. Als ik kijk naar de ICT ‘ers die ik lesgeef, vind ik dat zij veel meer gecoacht kunnen worden op hun beroepshouding. Het ICT vak is niet alleen maar kennis, een net zo belangrijk deel voor hun als persoon later en hun loopbaan is de beroepshouding. Dingen zoals; hoe presenteer ik? Waar liggen mijn sterkte kanten? Wat wil ik later? Wat zijn mijn dromen? Hoe zet ik mezelf neer? Hoe solliciteer ik? Etc. zijn dingen waar zij als persoon veel aan hebben. Het is aan mij de taak als omgangskundige om goed naar de individuele student te kunnen kijken en met hem/haar kijken waar diegene nog in kan ontwikkelen en wat de kwaliteiten zijn. Daarnaast hebben wij als taak om naar het groepsproces te kijken.

Als de klas niet loopt (wat bij mij gebeurd is) is het noodzakelijk om naar de herkomst te kijken en de groep niet direct af te schrijven als een vervelende klas. Verschillende interventies uitproberen om te kijken of het vervolgens beter gaat met de groep. Contact leggen met de omgeving van de studenten, verder kijken dan alleen maar de schoolomgeving. Ik vind het belangrijk om onderscheid te maken tussen leerlingen, leerlingen die goed gaan te prijzen en leerlingen die hulp nodig hebben op wat voor gebied dan ook ondersteunen. Kijken naar het proces wat de leerling volgt om uiteindelijk bij dat diploma te komen, een luisterend oor te zijn, een coach te zijn, grenzen kunnen stellen wanneer dat nodig is en groepsprocessen kunnen herkennen. Situaties die zich in de groep voordoen gebruiken als een leermoment (HBO, 2012).

Ik heb bij dit project gemerkt dat je alle vlakken van omgangskunde raakt. Erop uitgaan met de studenten en iets aan te bieden wat niet in hun comfortzone ligt is zeer leerzaam. Dit sluit aan bij de vakspecifieke kennisbasis omgangskunde. Ik wil in de komende tijd van mijn loopbaan nog vaker dit soort projecten aanbieden.

Ik zou het project de volgende keer weer op dezelfde manier uitvoeren. Wel zou ik van te voren met een groep die ongemotiveerd gedrag vertoond in gesprek gaan en aangeven wat het project voor houding vergt. Hen laten beslissen of ze mee willen doen of liever niet. Op die manier leg ik de verantwoordelijkheid meer terug bij de studenten en neem ik de weerstand weg.

Mijn niveau twee studenten waren positief in hun feedback. Ik heb alleen van sommigen terug gelezen dat zij de lessen over politiek soms wat saai vonden. Ik heb geprobeerd om deze interactief, actief en betekenisvol te maken, maar dit kan ook liggen aan dat ze het onderwerp politiek saai vinden. Maar ik zal de lessen interactief en actief blijven maken om zoveel mogelijk de aandacht van de studenten vast te houden. In de vakdidactische kennisbasis staat omschreven dat het belangrijk is dat er wordt uitgegaan van situaties die zich in de praktijk voor zouden doen (betekenisvolle realistische situaties) (HBO, 2012).

De mondelinge feedback van mijn collega’s was erg positief. Ik vond het leuk dat ze het knap vonden dat ik de groep gemotiveerd heb en uiteindelijk ook een dagje met ze wegga. Vooral voor niveau twee is dit een mooie overwinning omdat het een niveau is die vaak wat ondergewaardeerd wordt ten opzichte van niveau 4, ook bij sommige collega’s. Nu hebben ik en de studenten toch kunnen bewijzen dat het in dit geval niet opgaat.

In de toekomst wil ik mij vakdidactisch blijven ontwikkelen. Ik ben van mening dat je nooit uitgeleerd bent en altijd nieuwe informatie over je eigen vakgebied tot je moet nemen. Het is een vak met mensen en daarom raak je niet uitgeleerd. Graag zou ik in de toekomst nog meer van deze betekenisvolle leertaken uit willen zetten en daarbij het omgangskundige centraal stellen.

Nieuwe leervragen voor mij zijn:

1. Hoe kan ik een betekenisvolle leertaak maken op het gebied van coaching? Hiermee bedoel ik dat ik in de toekomst op het gebied van coaching een project wil ontwikkelen waar mijn leerlingen aan kunnen werken en daarbij betekenis geven aan hun eigen leerproces. Bijvoorbeeld met het onderwerp solliciteren

2. In contact blijven met een vakdidacticus Ik zou graag in contact blijven met collega’s van stage om het lijntje te houden met het onderwijs (als ik daar niet werkzaam in ben na mijn afstuderen). Dit om de nieuwe ontwikkelingen binnen het MBO te blijven volgen maar ook de ontwikkeling in mijn vak Omgangskunde.

3. De kennisbasis omgangskunde regelmatig inlezenIn de kennisbasis staan alle punten die een omgangskundige nodig heeft, de kern van het vak. Deze wil ik regelmatig blijven lezen en gebruiken bij het voorbereiden van mijn lessen.

4. Me nog meer richten op eerst relatie dan prestatie (HBO, 2012)Ik ben een docent die makkelijk een relatie opbouwt met een leerlingen. Hier ben ik mij mede door deze P-taak bewust van geworden. Ik wil dit verder uitdragen en hier meer de focus op leggen. Ik merk dat de niveau vier groep die ik heb nu aan mij begint te wennen en ik aan hun. De relatie tussen ons wordt steeds sterker en daarmee gaat het ongemotiveerde gedrag ook op de achtergrond spelen en laten ze meer dingen zien van zichzelf. Ik heb geleerd dat deze relatie ook meer tijd nodig heeft. Ik vond het in het begin met deze klas erg lastig maar nu ik ze twee periodes ken, merk ik dat de omgang een stuk makkelijker gaat. Ik moet niet te snel willen, maar het rustig afwachten.

2.6 Reflectie beroepscompetenties 1. Interpersoonlijk: een goede leraar gaat op een goede, professionele manier met leerlingen om.(kennis en inzicht) (Descriptoren, 2015)Ik ben tijdens het verloop van het project op een professionele manier met de leerlingen omgegaan. De leerlingen die enthousiast waren voor het project heb ik gestimuleerd. De leerlingen die ongemotiveerd waren heb ik aangesproken en gekeken waar de ongemotiveerde houding vandaan kwam. Ik heb gekeken naar de talenten van leerlingen en de leerlingen die goed waren in debatteren of presenteren gecomplimenteerd. De leerlingen die het debatteren en presenteren eng vonden hem in ondersteund en uitgedaagd om het te proberen en gerustgesteld. Leerlingen ervaren mij als een rustige en duidelijke docent die aandacht voor ze heeft. Ik zal nooit een leerling voor het blok zetten of dwingen om iets te doen. Maar altijd dicht bij de leerling blijven.

2. Pedagogisch: een goede leraar biedt de leerlingen in een veilige werkomgeving houvast en structuur om zich sociaal-emotioneel en moreel te kunnen ontwikkelen.(toepassen kennis en inzicht) (Descriptoren, 2015)Ik heb er tijdens dit project voor gezorgd dat er een duidelijke structuur was voor de leerlingen. De planning en de uiteindelijke opbrengst (het afsluiten van de politieke dimensie) heb ik al vanaf les één met hen gedeeld. Iedereen wist wat hem te wachten stond en tussendoor heb ik ze regelmatig weten te herinneren aan de verschillende lessen, uitstapjes of workshops. Als er een workshop of uitstapje op de planning stond zorgde ik er altijd ver van te voren voor dat de leerlingen op de hoogte waren. In niveau twee klas heerste een veilige leeromgeving. Daarom hebben zij uiteindelijk ook het project afgerond. Met hen was de relatie al voldoende om dit intensieve project in te stappen en samenwerking te vergroten. Ik had naar mijn idee eerder moeten zien dat de niveau vier klas onvoldoende veilig was om aan dit project mee te doen. Voor het project heerste er al een negatieve

sfeer in de klas. Ik had met hen eerder terug naar de basis gemoeten, kijken waar de weerstand vandaan kwam en tijdens coaching erg vraaggericht te werk gaan. Tijdens dit project kreeg ik die omschakeling, en ben ik tijdens mijn coaching uren meer op vraag gaan werken, individuele gesprekken, naar hun frustraties luisteren over de opleiding. Dit werpt zijn vruchten af en ze voelen zich gehoord. Tijdens mijn LB lessen had ik dit ook moeten doen. Kijken naar wat zij als klas belangrijk vonden om te leren, dit project was een stap te ver voor hun.

Inmiddels zouden ze het project wel aankunnen, ze gaan de positieve kant op en de relatie tussen mij en de leerlingen is versterkt. Maar destijds was het veel te vroeg (ik kende ze nog maar een maand). Dit is een belangrijk leerpunt voor mij geweest. De leerlingen weten dat ik altijd opensta voor feedback en ze kunnen mij makkelijk bereiken voor vragen. Ik wil het contact zo laagdrempelig mogelijk voor ze houden.

3. Vakinhoudelijk en didactisch: een goede leraar helpt de leerlingen zich de inhoudelijke enculturele bagage eigen te maken die iedereen nodig heeft in de hedendaagse samenleving. (Toepassen kennis en inzicht) (Descriptoren, 2015)

Door dit project heb ik bij gedragen aan hun culturele bagage. Later en nu hebben ze al te maken met politiek. Alles om hun heen word door de politiek geregeld. Dit besef en het besef dat ze zelf een stem hebben wil ik ze bijbrengen door ze kennis te laten maken met politiek op een interactieve manier. Doordat ze zelfs straks het debat voeren word het hen duidelijk dat zij zelf beschikken over veel vaardigheden, die ze later kunnen inzetten in hun beroepshouding en hun eigen leven.

4.Organisatorisch: een goede leraar zorgt voor een overzichtelijke, ordelijke en taakgerichtesfeer in zijn groep of klas.(Oordeelvorming) (Descriptoren, 2015)Mijn lessen zijn altijd strak georganiseerd waardoor de overzichtelijke en taakgerichte sfeer binnen de les vanzelf komt. Ik heb altijd een PowerPoint te ondersteuning en begin iedere les op dezelfde manier. - als eerste geef ik aan wat we de les gaan doen (wat wordt er van jullie verwacht)- en laat ik een informatie filmpje zien over het onderwerp- korte uitleg- actieve werkvorm - evaluatieIk vind dat ik me nog verder kan ontwikkelen op het gebied van orde houden. Het orde houden lukt mij goed maar ik heb tijdens mijn stage en dit project gemerkt dat ik corrigeren lastig vind. Hier heb ik ook gesprekken over gevoerd met mijn stagebegeleider en SLB ’er. Ik corrigeer nu vanuit de gedachte dat het belangrijk voor ze is om ergens van te leren, belangrijk voor hun beroepshouding later. Dit helpt mij om makkelijker te corrigeren als het nodig is. Daarnaast voel ik vanzelf aan wanneer het nodig is om te corrigeren. Ik probeer dit altijd te doen volgende de Drie-slag-regel. Deze regel werkt voor mij het beste en het geeft duidelijk weer welke gedrag ik niet vind kunnen en wat ik van hun verwacht dat ze doen.

5. Collegiaal: een goede leraar levert een professionele bijdrage aan een goed pedagogisch en didactisch klimaat op school, aan een goede onderlinge samenwerking en aan een goede schoolorganisatie.(Communicatie) (Descriptoren, 2015)

In dit project heb ik veel afgestemd met verschillende organisaties en personen. Ik bevorder de onderlinge samenwerking door afspraken in te plannen, de voortgang van mijn project te bespreken en met mijn collega docenten in de teamvergadering af te stemmen. Daarnaast zorg ik ervoor dat de gemeente wil samenwerken met het Friesland College en de samenwerking ook voort wil blijven zetten. Tijdens het gastcollege en de debat workshop kreeg ik terug van deze mensen dat zij de

niveau vier klas als erg ongemotiveerd hadden ervaren. Tijdens de gastles moest ik zelfs ingrijpen en heb ik er twee leerlingen uitgestuurd. Door deze groep te verwijderen aan het project heb ik aan de samenwerkende partners te kennen gegeven dat ik het op die manier ook niet vond kunnen en dat de studenten daar de consequenties van moeten ervaren. Ik heb dit ook gedeeld met mijn team collega’s en met de vakdidacticus besproken. Dit omdat ik deze verantwoordelijkheid niet in mijn eentje wou dragen en we met het hele team de leerlingen aan konden spreken op hun gedrag bij derde partijen. Vervolgen ben ik samen met een collega in gesprek gegaan met de jongens die het meest vervelende gedrag lieten zien bij de gastsprekers. Om duidelijk te maken dat wij zo’n houding tegenover gasten niet accepteren.

6. Samenwerking met de omgeving: een goede leraar communiceert op een professionelemanier met ouders en andere betrokkenen bij de vorming en opleiding van zijn leerlingen.(Communicatie) (Descriptoren, 2015)

Tijdens het project heb ik contact gehad met ouders van de minderjarige studenten die eruit gestuurd zijn bij een gastles. Ik heb hem duidelijk gemaakt dat wij dit als school een kwalijke zaak vinden omdat deze mensen moeite doen om vanuit een extern bedrijf op school te komen om onze studenten iets bij te brengen. Ik vond het zelf noodzakelijk dat de ouders hiervan op de hoogte waren. Daarnaast heb ik regelmatig contact met ouders van coachleerlingen over verschillende onderwerpen zoals planning, ziekte, school als werkplaats etc.

7. Reflectie en ontwikkeling: een goede leraar denkt op een professionele manier na over zijn bekwaamheid en beroepsopvattingen. Hij ontwikkelt zijn professionaliteit en houdt deze bij. (Leervaardigheden) (Descriptoren, 2015)

In mijn reflectie heb ik terug gekeken op het project en zijn er leerpunten voor mij uitgekomen. Duidelijkste leerpunt is dat je pas een betekenisvolle leertaak kan geven aan een klas waarbij de leeromgeving gezond is. Ik heb bij deze klas een interventie gepleegd en uiteindelijk hebben zij de consequenties van het gedrag ingezien. De leerlingen die wel graag mee wilden doen aan het project heb ik met mijn andere klas deel laten nemen. Ik heb geleerd dat je positief gedrag ten alle tijden moet belonen en bij negatief gedrag duidelijk mijn grenzen aan moet geven.

Voor mezelf heb ik ook uit dit project gehaald dat je met niveau twee leerlingen ontzettend veel kan bereiken als de relatie tussen de docent en de groep stevig is. Een duidelijke planning een voorbereiding is erg belangrijk. Door het project betekenisvol en actief te maken begint het bij de leerlingen te spelen en zie je dat de motivatie gedurende het project stijgt. Vooral naar hen luisteren en ze aan de slag laten gaan met eigen ideeën is van groot belang voor de motivatie. Daarnaast ben ik erachter gekomen dat vakdidactiek makkelijk gekoppeld kan worden aan verschillende onderwerpen zoals politiek. Er komen bij kennisonderwerpen altijd beroepshoudingsaspecten kijken waar ik als omgangskundige op in kan spelen. Niet het resultaat maar de weg naar toe (het proces) is bij mij voorop komen te staan. Ten slotte wil ik mezelf meegeven dat geduld een schone zaak is, niet alles loopt zoals je had gepland maar als je het tijd geeft en echt kijkt naar het proces van de leerlingen en de relatie tussen mij en hen komt het goed.

2.7 Reflectie feedback presenteren projectplan Tijdens het presenteren van het projectplan kwamen er een paar punten naar voren waar ik op wil reflecteren. De rest van de punten waren positief en vond ik natuurlijk leuk om te horen.

Punten van reflectie:

- Hoe motiveer je de leerlingen?

Ik heb de leerlingen gemotiveerd door de lessen actief en betekenisvol te maken. Ook motiveerde het wedstrijd element mijn leerlingen om hun best te gaan doen in de voorbereiding van het debat. De lessen actief, betekenisvol en enthousiast geven heeft ervoor gezorgd dat mijn niveau twee leerlingen gemotiveerd raakte.Daarbij is een duidelijke planning en structuur belangrijk. Iedere week op hetzelfde tijdstip les en bij iedere les duidelijk het doel van de les naar voren halen. Ook verbinding met andere vakken zorgt voor een grotere motivatie. Aangeven dat het belangrijk is voor hun als ontwikkeling van de beroepshouding; leren presenteren, debatteren en discussiëren. Bij de andere klas is mij dit niet gelukt. Zoals al eerder omschreven is de relatie tussen de docent en veilige sfeer in de klas een voorwaarde om met dit project mee te doen. Anders gaat het niemand lukken om dit project te volbrengen.

- Welk deel is nieuw en waar speel jij een grote rol in? Taakverdeling?

Ik heb in de voorbereiding van mijn project een duidelijke taakverdeling opgesteld waarbij je kunt zien wat mijn aandeel is geweest tijdens het project.

Jeske Koopmans- Het bedenken en vormgeven van praktijk gestuurde lessen rondom Politiek- Het aansturen van het bedenken en formuleren van een probleemstelling die uiteindelijk verdedigd word in het debat tegen de Friese Poort- Het meedenken en organiseren van een gastles, werkbezoek aan de gemeente, workshop debatteren, politieke markt en het debat in theater Romein - Het afstemmen van afspraken met de betrokken partijen en werkoverleggen regelen- De lessen geven - Mee naar het werkbezoek, workshop, politieke markt en debat als begeleiding - Het motiveren van Leerlingen om mee te doen aan het debat

Jellie Rijpma-Veninga (gemeente)- Het organiseren van het debat tegen de Friese poort - Het afstemmen met de docenten en de andere partijen die betrokken zijn - Het regelen van een arrangement bij de gemeente voor het werkbezoek- Het verloop van het project in de gaten houden

Marga Hoekman en Hans Jantzen (Friesland College)- De organisatie van de politieke markt in theater Romein met leerlingen van andere opleidingen- Het overleggen en afstemmen met de docent Jeske Koopmans - De voortgang van het project in kaart brengen

- Differentiëren in de groep, niet iedereen zal gemakkelijk zijn stem willen laten horenTijdens het project is het belangrijk om dicht bij de leerlingen te blijven. Durft iemand niet te spreken of iets te zeggen tijdens het debat vind ik dat je als docent hier aandacht aan moet besteden. Belangrijk is dat je iemand geruststelt. Je kan iemand vragen of ze het willen proberen, willen ze het niet dan is het ook zaak om iemand niet te dwingen en dit te accepteren. In de groep staan vanzelf

‘’leiders’’ op die het voor de groep spreken wel leuk vinden om te doen. Ik stimuleerde deze studenten in hun talenten. Uiteindelijk gaf ik de studenten die niet durfden te spreken een andere taak, zoals het voorbereiden van de presentatie.

BibliografieBerends, R. (2003). Dalton Deventer . Deventer : Dalton .

Descriptoren, D. (2015, mei 21). Nvao. Opgehaald van Nvao: http://www.nvao.net/page/downloads/Dublin_Descriptoren.pdf

HBO, r. (2012). Kennisbasis document omgangskunde Bachelor. Den haag: 10 voor de leraar.