14 Vruchtbare Kringloop

Vruchtbare Kringloop staat voor het zo efficiënt en zo economisch

mogelijk sluiten van kringlopen in de melkveehouderij. Volgens

Carel de Vries, projectleider bij Vruchtbare Kringloop, komt het

project na twee jaar nu echt goed van de grond. “Met 250 agrariërs

richten wij ons op een efficiënte benutting van mineralen om de

bodemvruchtbaarheid en de kwaliteit van grond- en oppervlaktewater

te verbeteren. De landbouw is van nature circulair en heeft daarbij

een leercylus van steeds een jaar. In 2014 is vooral ingezet op

bewustwording. Vorig jaar kregen we de eerste cijfers op tafel en

zijn we op basis daarvan plannen gaan maken en nu hebben we de

eerste resultaten in handen. We staan daarmee aan het begin van de

verbeterspiraal. Reden voor de Provincie Gelderland, ForFarmers, LTO-

Noord, Vitens, Waterschap Rijn en IJssel en Rabobank Noord- en Oost-

Achterhoek om het project nog vier jaar door te zetten.”

Welke resultaten heeft Vruchtbare Kringloop geboekt?

“Dankzij de Kringloopwijzer, een managementtool voor agrarische

ondernemers, kunnen we zien hoe goed de kringlopen voor fosfaat

“De Achterhoekse melkveehouders

lopen voorop in kringlooplandbouw”

In 2014 is het project Vruchtbare Kringloop gestart om de economische en maatschappelijke positie van agrarische

ondernemers te verbeteren. Inmiddels worden er resultaten geoogst waar niet alleen boeren baat bij hebben,

maar waar de hele samenleving de vruchten van plukt.

links: Carel de Vries, rechts: Jeroen Verver

15

en koolstof gesloten worden. De Kringloopwijzer geeft dus ook aan

wat er uit de kringloop weglekt. Kijken we naar stikstof dan zien we

dat de stikstofverliezen op een melkveebedrijf sinds de jaren ’90 zijn

gehalveerd. Alleen al op basis van bewustzijn. De voorhoede van onze

deelnemers scoort zelfs 30% beter dan het gemiddelde. Een ander

aansprekend resultaat is de reductie van het fosfaatoverschot. In 2014

hebben wij zelfs meer fosfaat onttrokken dan we bemest hebben.

Het fosfaatoverschot per ha. landbouw bedroeg -19 kg. Een tekort dus.

Waarschijnlijk een incident, veroorzaakt door groeizaam weer. Waar

we naartoe willen is evenwichtsbemesting. Dat wil zeggen dat we

niet meer mest op het land brengen dan het gewas nodig heeft om

te groeien. Zo’n getal geeft dus goed aan waar we staan.”

Waarom is evenwichtsbemesting zo belangrijk?

Jeroen Verver, manager Food & Agri bij Rabobank Noord- en Oost-

Achterhoek: “Fosfaat is een van de belangrijkste grondstoffen voor

de productie van voedsel, maar er dreigt een tekort aan fosfaat in de

wereld. Willen we de voedselproductie op de lange termijn kunnen

garanderen dan moeten we fosfaat terugwinnen. In Nederland hebben

we een fosfaatoverschot. Onze natuur is daar niet bij gebaat, vandaar

het zoeken naar evenwicht.” De Vries: “Voor een melkveehouder zit

daar ook de uitdaging: hoe ga ik die kilo’s fosfaat zo precies mogelijk

verdelen over mijn percelen? Dan moet ‘ie wel weten hoeveel fosfaat

er in de mest zit, wat de conditie van zijn grond is en welk gewas

erop moet komen. Bij Vruchtbare Kringloop stimuleren en helpen wij

ondernemers om de bedrijfsvoering continu te optimaliseren.”

Dat kunnen ze niet zelf?

“Een melkveebedrijf is een complexe onderneming. Je hebt met

dieren te maken, met het weer, de grond, nieuwe technologie en het

optimaliseren van ingewikkelde kringlopen. Daar komen honderden

managementbeslissingen bij kijken. De optelsom van al die kleine

en grotere beslissingen die een agrarische ondernemer in de cyclus

maakt, bepalen zijn succes. Daarmee zit je in het hart van Vruchtbare

Kringloop: wij ondersteunen melkveehouders bij het verbeteren van

hun vakmanschap voor het management van de hele kringloop”, aldus

de Vries. “Dat doen we via deelprojecten, experimenten, demonstraties

en studiegroepen. We hebben een deelproject mestbenutting, een

deelproject bodem en een deelproject waterkwaliteit.”

Waar zit het belang voor de samenleving?

“Neem nu alleen al dat deelproject bodem. Dat gaat over

bodemvruchtbaarheid. Over de bodemstructuur, het bodemleven en

over de organische stof die daarvoor cruciaal is. Die organische stof

werkt als een spons, houdt vocht vast en daarmee ook stikstof. Een

goede bodem voorkomt dus dat stikstof naar het grondwater van

Vitens spoelt. Dat is prettig voor de gewasopbrengst van de boer, maar

ook voor onze drinkwaterkwaliteit. Diezelfde sponswerking zorgt er

ook voor dat er minder water in de sloot terecht komt. En dát scheelt

het Waterschap weer een hoop kosten. Met een veranderend klimaat,

waarbij we vaker te maken krijgen met piekbuien, zit dus ook daar

een groot gemeenschappelijk belang”, stelt Verver. “Een duurzame

leefomgeving gaat ons allemaal aan.”

Vandaar de betrokkenheid van de Rabobank…

“Natuurlijk. Daarnaast staan we voor een enorme uitdaging qua

voedselbeschikbaarheid wereldwijd. De wereldbevolking verdubbelt

terwijl we te maken krijgen met een halvering van de oppervlakte om

voedsel te produceren. Dat is een uitdaging waar wij onze kennis voor

in willen zetten. Wij zijn verbinder. Vruchtbare Kringloop is een stukje

van de puzzel.”

Wat gaan de komende jaren brengen?

De Vries: “Met Vruchtbare Kringloop willen wij de kraamkamer worden

voor duurzaamheidsontwikkeling. Tegelijkertijd willen we iedereen ook

buiten de sector laten zien hoe innovatief de agrarische sector is.”