VOLWASSENENONDERWIJS - pro.g-o.bepro.g-o.be/blog/Documents/2004-630L.pdf · TV Financiële algebra...

VOLWASSENENONDERWIJS

Organisatie: lineaire opleiding

Onderwijsvorm: HOKTSP

Categorie: Economisch

Totale opleiding: 3-jarige opleiding + 4e specialisatiejaar

Opleiding:

BOEKHOUDEN (+ 4e specialisatiejaar Boekhoudkundige expertise)

Leerplannummer: 2004/630L

(vervangt 2003/777L)

Nummer inspectie: 03-04/1048/G (vervangt 02-03/982/G)


Organisatie: Lineaire opleiding



Leerjaar: 1e, 2e, 3e leerjaar

Afdeling: BOEKHOUDEN

OSP-HOKT – Categorie: Economisch onderwijs –Afdeling: Boekhouden 1 Lineaire 3-jarige opleiding - 12,12,12 lestijden/week

INHOUD

Visie ..........................................................................................................................................................2 Beginsituatie .............................................................................................................................................3 Algemene doelstellingen ..........................................................................................................................6 Affectieve & psychomotorische doelstellingen ...................................................................................... 15 Cognitieve leerplandoelstellingen / leerinhouden.................................................................................. 19

TV Nederlandse handelscorrespondentie en rapporteren.......................................................... 19 TV Financiële algebra ................................................................................................................. 20 TV Bank- en kredietverrichtingen................................................................................................ 23 TV Burgerlijk handelsrecht .......................................................................................................... 26 TV Sociaal recht (sociale wetgeving) .......................................................................................... 30 TV Fiscaal recht (fiscale wetgeving) ........................................................................................... 32 TV Alg. boekhouden en boekhouden der vennootschappen...................................................... 37 TV Analytische exploitatie boekhouden ...................................................................................... 52 TV Financiële analyse................................................................................................................. 56 TV Algemene economie.............................................................................................................. 58 TV Case studies .......................................................................................................................... 62 TV Openbare financiën ............................................................................................................... 65 TV Bedrijfseconomische statistiek .............................................................................................. 68 TV Informatica ............................................................................................................................. 71 TV Techniek binnen – en buitenlandse handel........................................................................... 77 TV Computerboekhouden ........................................................................................................... 81 TV Bedrijfsorganisatie en beleid ................................................................................................. 83 TV Controle, expertise en deontologie........................................................................................ 90

Methodologische wenken...................................................................................................................... 96 Pedagogisch-didactische wenken............................................................................................... 96 Didactische hulpmiddelen ......................................................................................................... 100

Evaluatie .............................................................................................................................................. 101 Bibliografie ........................................................................................................................................... 104


VISIE

Deze studierichting is in de eerste plaats een voorbereiding op een loopbaan in zowel de profit- als de non-profitsector, met daarbovenop een gedegen voorbereiding op een beroepsloopbaan in de boekhoudkundige administratie in alle sectoren.

Bovendien leiden de studies tot zelfstandig boekhouder bib indien de cursist nog een stage (200 dagen) en met goed gevolg een praktisch bekwaamheidsexamen aflegt, georganiseerd door het Beroepsinstituut voor Boekhouders.

Naast de zuivere kennis van “boekhouding” primeert dus ook het inzicht is het geheel van de samenhangende deelgebieden, waardoor de cursist na deze studie een ruime inzetmogelijk heeft in velerlei sectoren.

Als boekhouder zal hij instaan voor de systematische en correcte boekhoudkundige verwerking van elke verrichting die in geld waarneembaar is op het gebied van aankoop, verkoop en algemene financiële administratie, en die dus een financiële weerslag heeft op het ondernemingsgebeuren.

Zijn functionele bijdrage zal eerder operationeel dan strategisch van aard zijn.

Als hoofdboekhouder kan hij leiding geven aan een boekhoudkundige administratie.

ICT-integratie zet ook hier zijn opmars verder. Dat is voor cursisten uit deze studierichting, met veel ruimte voor informatica en ICT-toepassingen, natuurlijk geen probleem. Voor “Boekhouding” betekent dit wel dat ze een professioneel boekhoudpakket op de computer zullen leren gebruiken.


BEGINSITUATIE

Algemeen:

Om als regelmatig student toegelaten te worden in het hoger onderwijs moet de student ingeschreven zijn alvorens 1/3 van de lestijden van een leerjaar gegeven zijn en houder zijn van een van de hiernavolgende studiebewijzen :

diploma van secundair onderwijs;

een brevet van het aanvullend secundair beroepsonderwijs of van een diploma van het voltijds hoger onderwijs;

een getuigschrift of diploma van hogere secundaire technische leergangen;

een diploma of getuigschrift dat krachtens een wet, decreet, Europese richtlijn of een internationale overeenkomst als gelijkwaardig wordt erkend.

Indien een student niet op basis van bovenvermelde voorwaarden kan worden toegelaten, richt de directeur van het centrum voor de student die tijdens het kalenderjaar waarin hij zich voor het eerst inschrijft ten minste 21 jaar wordt, een toelatingsexamen in, uiterlijk de vijfde dag na het einde van de inschrijvingstermijn.

Vakspecifiek:

TV Nederlandse handelscorrespondentie en rapporteren

We gaan ervan uit dat de betrokkenen helemaal geen kennis bezitten van handelscorrespondentie, noch van rapportering. Er is in het verleden tevens vastgesteld dat in occasionele gevallen de kennis van de Nederlandse taal te wensen overliet, zodat we ook hier de nodige aandacht aan besteden.

TV Financiële algebra

1ste jaar Er wordt van de student een minimale voorkennis basistechnieken Wiskunde verwacht. (b.v. rekenregels en eigenschappen van machten)

2de jaar De student is geslaagd in het 1ste jaar

TV Bank- en kredietverrichtingen

Er is geen voorkennis vereist van de cursist

TV Burgerlijk- en handelsrecht

Er is geen voorkennis vereist van de cursist

TV Sociaal recht (sociale wetgeving)

De student is geslaagd in het 1ste jaar


TV Fiscaal recht (fiscale wetgeving)

2de jaar Iedereen kent de notie BTW, maar niemand blijkt te weten wat hier precies achter schuil gaat. Wij gaan er dus van uit dat de kennis volledig onbestaande is ; ook het typisch fiscale denken is de meeste studenten onbekend

Er is van de cursist geen specifieke voorkennis vereist.

3de jaar De student is geslaagd in het 2de jaar

TV Alg. boekhouden en boekhouden der vennootschappen

1ste jaar De studenten hoeven geen specifieke boekhoudkundige voorkennis te bezitten. De leerstof begint met een grondige analyse van de basisprincipes van het boekhouden en wordt stelselmatig en inzichtelijk verder uitgewerkt.


Wij gaan ervan uit dat, in het eerste jaar Boekhouden, een stevige kennis werd verworven door de studenten. Basisboekingen dienen bekend te zijn ; bij enige twijfel worden ze snel overlopen. Wij gaan dus voort op de aanwezige en parate kennis van de studenten.

TV Analytische exploitatie boekhouden

De student is geslaagd in het 2de jaar

TV Financiële analyse


TV Algemene economie


TV Case studies

Er wordt geen enkele voorkennis ondersteld in deze materie. Wel wordt voortdurend naar de boekhouding verwezen en de gevolgen van bepaalde beslissingen hierop; deze boekhoudkundige kennis wordt per definitie verondersteld aanwezig te zijn.


TV Openbare financiën

Voor het vak “Openbare Financiën” is geen specifieke voorkennis vereist.

TV Bedrijfseconomische statistiek

Voor quasi alle studenten is dit een nieuw vak: derhalve is het vooreerst de bedoeling de studenten kennis te laten maken met een aantal statistische begrippen en de typische terminologie.

Verder wordt beoogd inzicht te verwerven in het statistisch denken: hiertoe vormen de berekeningen van een aantal gemiddelden reeds een eerste aanzet.

Het element kansrekenen legt de grondslag voor de later te bestuderen kansverdelingen: hierbij is het verwijzen naar de economische beleidsomgeving van elke dag essentieel.

TV Informatica

Gezien de instroom van studenten uit verschillende afdelingen secundair onderwijs gebeurt, wordt als beginsituatie voor het vak informatica uitgegaan van een elementaire kennis van het operatingsysteem Windows

TV Techniek binnen- en buitenlandse handel

Voor dit vak is geen specifieke voorkennis vereist.

Wel wordt verondersteld dat de student vertrouwd is met de dagdagelijkse sociale economische en financiële activiteiten in het algemeen en hiervoor een intrinsieke belangstelling vertoont.

TV Computerboekhouden



TV Bedrijfsorganisatie en beleid

1ste jaar We gaan ervan uit dat de betrokkenen het bedrijf als economisch gegeven kennen maar dat het de studenten onbekend is welke regels er inzake organisatie en beleid gehanteerd worden. Bedoeling is dan ook dit stramien van beleidsprincipes sterk te actualiseren


TV Controle, expertise en deontologie



ALGEMENE DOELSTELLINGEN


Onze afgestudeerden komen met hun diploma boekhouden dikwijls terecht in een zeer brede en vaag afgebakende functie. Voornamelijk in kleinere ondernemingen dienen zij aldus zorg te dragen voor tal van administratieve en zelfs commerciële taken.

Het is de bedoeling om de studenten, vanuit een praktijkgeoriënteerde cursus, in staat te stellen een handelsbrief en een rapport te schrijven.

Zij moeten voldoende inzicht verwerven teneinde klaarheid te scheppen in een zakelijke situatie.

Zij moeten uit de brieven en rapporten ook de belangrijkste elementen kunnen distilleren.

Tot slot dienen we ook nog het juridische aspect van een commerciële brief te benadrukken, aangezien deze -in geval van disputen- een niet onaanzienlijke bewijskracht bezit.

Verder willen we twee onderwerpen, alhoewel ze niet direct aan bod komen in hun professionele bezigheden, extra bestuderen. Ten eerste brengen we de regels en vereisten waaraan hun eindwerk moet voldoen onder de aandacht. Ten tweede wordt de sollicitatiebrief belicht als één van de meest belangrijke persuasieve brieven die de studenten moeten schrijven na hun studie.


1ste jaar

Inzicht verwerven in enkelvoudige en samengestelde intrest, alsook in posten praenumerandoan-nuïteit

De formules voor de aanvangswaarde van een posten praenumerando annuïteit kunnen afleiden, opstellen en toepassen

Het onderscheid tussen enkelvoudige en samengestelde intrest duidelijk weergeven.

De algemene formules voor de enkelvoudige en samengestelde intrest kunnen afleiden en opstellen.

De formules voor enkelvoudige en samengestelde intrest kunnen toepassen.

De afleidingen uit de slotwaardeformules kunnen geven en de nieuwe formules kunnen toepassen.

De formules voor de slotwaarde van een posten praenumerando-annuïteit kunnen afleiden, opstellen en toepassen.

Afleidingen uit de slotwaardeformules van posten praenumerando-annuïteiten kunnen geven en toepassen.

De cursist leert omgaan met financiële begrippen; de tijdswaarde van het geld, intrest, verdiscontering,…

De cursist leert wiskundige formules in diverse financiële situaties gebruiken en werkt tevens toepassingen uit aan de hand van:

- een rekenmachine

- een rekenblad (excel)

- intrest Factor tabellen

2de jaar

Deze cursus bouwt verder op de verworvenheden opgebouwd tijdens het eerste jaar; een aantal denkpistes die daar werden ontwikkeld, worden thans verruimd, versterkt en verfijnd. Vooral het synthetisch denken wordt gestimuleerd, zodat dit leidt tot een allesomvattend “Vermögen”.


Vooral de financiële algebraische filosofie, als onderbouw van de onderscheiden formules, wordt voortdurend in het licht gezet en brengt op deze wijze een gefundeerd inzicht in de materie.

Dat dit alles moet leiden tot de “praxis”, is niet meer dan vanzelfsprekend.


De student ziet het belang van de financiële instelling in als schakel tussen kredietnemers en beleggers én krijgt inzicht in het scala van belegginsproducten.


De nodige rechtskennis bijbrengen om de studie van de economie en de bedrijfseconomie te ondersteunen.

Een duurzame kern juridische woordenschat aanbrengen.

Het de studenten mogelijk maken wetteksten te begrijpen en het verder contact met de rechtswereld te vergemakkelijken.

Leiden tot een beter begrip van en een positieve ingesteldheid tegenover de wet (een objectief-kritische benadering moet vanzelfsprekend de ogen niet sluiten voor onvermijdelijke tekortkomingen).


De studenten moeten in het doolhof van het sociaal recht de weg leren vinden naar het antwoord op concrete vragen die zij als boekhouder kunnen tegenkomen.

Zij moeten leren een juridische kijk te ontwikkelen vereist om problemen in dit gebied aan te pakken.

Zij moeten leren inschatten in hoeverre de antwoorden die zij gevonden hebben betrouwbaar zijn.

de student zal voldoende kennis verwerven om zonder problemen te kunnen deelnemen aan de ingangsproeven van de verschillende instituten

de student leert de boekhoudafdeling organiseren, coördineren en leiden;

de student leert belangrijke beslissingen te nemen;

de student leert correct met vertrouwelijke informatie om te gaan;

de student krijgt een inzicht in de geldende reglementering en wederzijdse rechten en plichten van de werkgevers en werknemers en dit zowel bij de totstandkoming van de arbeidsovereenkomst als tijdens de lopende duur en bij de beëindiging van de overeenkomst.

de student krijgt inzicht in de diverse sectoren van de sociale zekerheid.


2de jaar

Zich een grondig inzicht verschaffen in het BTW-mechanisme.

Zij dienen inzicht te verwerven in het aangifteformulier en moeten in staat zijn, op het einde van de cursus, zelf een BTW-aangifte in te vullen

Tevens moeten de studenten een overzicht krijgen van de BTW-wetgeving en haar praktische toepassing ervan.

De student verwerft de theoretische en praktische kennis van het rechtsvak personenbelasting.


3de jaar

De lessen in het fiscaal recht moeten:

De nodige rechtskennis bijbrengen om de studie van het boekhouden te ondersteunen.

Een duurzame kern van juridische woordenschat aanbrengen.

Een algemeen inzicht geven in de structuur van de personenbelasting en de studenten aantonen dat de meeste problemen kunnen opgelost worden met behulp van een juridisch werk en/of wetboek.

De studenten moeten op het einde van het jaar het aangifteformulier kunnen invullen.

Het de studenten mogelijk maken wetteksten te begrijpen en te interpreteren.

Leiden tot een beter begrip van en een positieve ingesteldheid tegenover de wet en het recht in het algemeen ( een objectief kritische benadering moet vanzelfsprekend de ogen niet sluiten voor onvermijdelijke tekortkomingen).


1ste jaar Als kern van elke bedrijfsactiviteit verzamelt en verstrekt de boekhouding alle informatie van financiële aard. Afhankelijk van de grootte van de onderneming zal de hoofdboekhouder bijgestaan worden door de boekhouder(s) en een aantal boekhoudkundige bedienden.

Om succesvol de functies van boekhouder/ hoofdboekhouder te kunnen uitoefenen, streeft deze opleiding ernaar om kennis, kunde en attitudes bij te brengen, zodat de cursisten competent kunnen handelen in uiteenlopende probleemsituaties.

Het vak ‘Algemeen en vennootschapsboekhouden’ streeft in het kader van de beroepsopleidingsprofielen van boekhouder/ hoofdboekhouder volgende algemene doelstellingen na:

Data en inhoud van de Belgische boekhoudwetgeving kennen.

Indeling van de jaarrekening kennen.

Oprichtingseisen van vennootschappen kennen.

Zinvolle definities kunnen opbouwen voor begrippen uit de jaarrekening zoals bijvoorbeeld; uit de balans (activa, passiva, ...), uit de resultatenrekening (kosten, opbrengsten,...).

Verband kunnen leggen tussen twee of meer inhouden; vb. afschrijvingen en waarde-verminderingen,...

De structuur van het eigen en het vreemd vermogen op de passiefzijde van de balans kunnen aanduiden.

De structuur van de vaste, realiseerbare en beschikbare middelen op de actiefzijde van de balans kunnen weergeven.

De structuur van een boek voor inkomende facturen kunnen opbouwen.

Bepaalde werkwijzen, handelingsprocedures vlot kunnen uitvoeren zoals bijvoorbeeld; een kasboek invullen, ...

Gericht zijn op het raadplegen van informatiebronnen; zoals het raadplegen van de jaarrekening, het rekeningenstelsel,...

Zin voor orde en nauwkeurigheid ontwikkelen.

Gericht zijn op het uitvoeren van controles.

Zin ontwikkelen voor het gestructureerd oplossen van een probleem.

Weten uit welke documenten de jaarrekening van de onderneming bestaat.


Inzicht verwerven in de correcte boekhoudkundige verwerking van aankoop- en verkoopfacturen met allerlei bijkomende complicaties; zoals bijvoorbeeld retourzendingen, kortingen, doorgerekende kosten, ...

De werking van overlopende rekeningen in bepaalde situaties kunnen aanwenden; als het uitdrukkelijk gevraagd wordt.

Overlopende rekeningen bij het openen van de boekhouding spontaan neutraliseren.

Oprichtingseisen van vennootschappen spontaan kunnen toepassen bij de boekhoudkundige verwerking van de oprichting van een vennootschap.

2de jaar Het is de bedoeling de studenten een grondig inzicht te verschaffen in het boekhoudkundig mechanis-me. Wij willen de studenten een leidraad bezorgen om alle bewerkingen boekhoudkundig op de precieze manier te kunnen boeken. Verder willen wij hen wijzen op de consequenties van verkeerde boekingen, vooral of fiscaal-technisch vlak. Tenslotte moeten de studenten in staat zijn een balans precies te interpreteren.

de cursist staat in voor de systematische en correcte boekhoudkundige verwerking van elke verrichting die in geld waardeerbaar is;

de cursist zal voldoende kennis verwerven om zonder problemen te kunnen deelnemen aan de ingangsproeven van de verschillende instituten

de cursist leert de administratie van commerciële verrichtingen, van financiële verrichtingen, van fiscale verrichtingen en van diverse verrichtingen leiden en controleren;

de cursist leert het kostprijs-, kosten- en financieel beleid voorbereiden en de jaarrekeningen opmaken;

de cursist leert de boekhoudafdeling organiseren, coördineren en leiden;

de cursist leert belangrijke beslissingen te nemen;

de cursist leert correct met vertrouwelijke informatie om te gaan;

de cursist kan een professioneel boekhoudkundig softwarepakket vlot gebruiken.


De studenten moeten de kostprijscalculatie kunnen situeren, bedrijfseconomisch en boekhoudkundig.

Zij moeten de verschillende elementen van de kostprijs in de kostensoorten terugvinden.

Zij moeten kosten kunnen verdelen over de verschillende kostenplaatsen in de kostenverdeelstaat, en de verdere toerekening uitvoeren met behulp van verschillende omslagsleutels.

Zij moeten de implicaties van verschillende productieprocessen op de kostprijsberekening in hun calculaties kunnen verwerken.

Zij moeten een analytisch rekeningenstelsel kunnen opstellen en de kostprijs kunnen berekenen volgens de methodes van full costing (inclusief ABC) en direct costing .

Zij moeten standaarden kunnen toepassen en een verschillenanalyse uitvoeren.



de student krijgt inzicht in de methoden om de in de jaarrekening opgenomen informatie te interpreteren en analyseren.



De studenten moeten kunnen bewijzen dat zij vertrouwd zijn met de terminologie, het begrippenapparaat en de methodes van de economische wetenschap.

Zij moeten actuele economische gegevens en vraagstukken kunnen aantonen op een systematische wijze.



de student leert belangrijke beslissingen te nemen

TV Case studies

Het is de bedoeling om het organisatiedenken, aan de hand van case studies, bij de student duidelijk te maken. Deze cursus moet voor de studenten een leidraad zijn, zodat zij bedrijfsmatig economisch gefundeerde beslissingen kunnen nemen

Zij dienen een inzicht te verwerven in het dagelijkse decision making process.


De doelstellingen van dit vak bestaan uit het begrijpen van de begrippen én de inhoud te kennen van het domein van de openbare financiën, beiden gerelateerd aan de actualiteit.

Aansluitend hierop wordt b.v. Een virtuele bedrijfseconomische ICT-toepassing gesimuleerd d.m.v. het centenschijfje. Met dit schijfje dient iedere cursist zelf eens de minister van Begroting te spelen, waarbij de aangeleerde items in de praktijk worden gebracht, wat ressorteert onder de doe-opdrachten en waarbij o.m. de sociale vaardigheden worden gestimuleerd.

De begrippen én de inhoud uit het toepassingsgebied van de openbare financiën omvatten de volgende topics : taakstelling van de overheid, private en publieke goederen, goederen en diensten van openbaar nut, transfers, begroting, budgettaire kenmerken van de begroting, begrotingsdocumenten, eenheidsbegroting, administratieve voorbereiding en parlementaire behandeling van de begroting, Rekenhof en rekenplichtigen, uitgaven met controle a priori en uitgaven met controle a posteriori, controle op de begroting, posten van overheidsuitgaven, de Vlaamse, Belgische en de Europese toestand van de overheidsuitgaven, belastingen en andere inkomstenbronnen van de overheid, soorten belastingen, belastingsdruk in zijn internationale contekst, Laffer-curve, beginselen en gevolgen van de belastingheffing, openbare schuld, omvang van de openbare schuld in Vlaanderen, België en andere landen alsmede de gevolgen, schuldbeheer en efficiënt schuldbeheer.


Voor quasi alle studenten is dit een nieuw vak: derhalve is het vooreerst de bedoeling de studenten kennis te laten maken met een aantal statistische begrippen en de typische terminologie.

Verder wordt beoogd inzicht te verwerven in het statistisch denken: hiertoe vormen de berekeningen van een aantal gemiddelden reeds een eerste aanzet.

Het element kansrekenen legt de grondslag voor de later te bestuderen kansverdelingen: hierbij is het verwijzen naar de economische beleidsomgeving van elke dag essentieel.


TV Informatica

Het inzicht verwerven en het praktisch gebruiken van elementaire commando’s van het besturingssysteem.

De student kan een professioneel Officepakket vlot gebruiken

Het vaardig kunnen omgaan met en het inzichtelijk beheersen van de aanwezige tekstverwerkingsoftware.

Het opstellen en het wijzigen van een rekenblad door gebruik van basiscommando’s en de ingebouwde functies. Het kunnen afleiden van grafieken uit het opgestelde rekenblad. Het kunnen gebruiken van de mogelijkheden van gegevensbeheer.

De basiskennis over een relationele gegevensbank leren.

De student kan door gebruikmaking van een computer problemen oplossen.


Deze cursus geeft een algemeen overzicht van de gebruikelijke technieken in de binnen- en de buitenlandse handel, waarvan de studenten zich absoluut een aantal zaken moeten eigen maken.

Meer specifiek wordt getracht de materie zo nauw mogelijk te laten aansluiten met de praktijk, derwijze dat de studenten de verbanden tussen - en de wisselwerking met - de onderscheiden thema’s ervaren.

Uiteindelijk moet dit leiden tot een praktisch - pragmatische visie op de economische leefwereld die ons omringt.


2de jaar

De studenten vertrouwd maken met een computerprogramma en de eventuele opstarting van een dossier. Daarbij is het belangrijk dat ze de boekhouding van hun cliënt begrijpen en inzicht hebben in de boekhoudkundige processen.

Tevens wordt de afsluiting van de boekhouding met de eindejaarswerkzaamheden behandeld zodat ze een jaarrekening moeten kunnen opstellen.


de student leert de administratie van commerciële verrichtingen, van financiële verrichtingen, van fiscale verrichtingen en van diverse verrichtingen leiden en controleren;


de student kan een professioneel boekhoudkundig softwarepakket vlot gebruiken.

3de jaar

In het tweede jaar hebben de studenten al geleerd een computerboekhoudprogramma te gebruiken in functie van de algemene boekhouding.

In het derde jaar zullen zij leren de computer te gebruiken in functie van de analytische exploitatieboekhouding.

Zij moeten de extra-comptabele boekhouding kunnen voeren, met behulp van een spread-sheet programma, op een overzichtelijke, volledige en uiteraard correcte wijze.

Voor de autonome analytische boekhouding moeten zij een efficiënt analytisch rekeningenplan kunnen opstellen, inbegrepen de spiegelrekeningen en moeten zij de boekingen kunnen uitvoeren om het correcte analytische resultaat te bekomen.


Zij moeten tenslotte kunnen werken met een geïntegreerd boekhoudpakket.

de student gebruikt de computer om alle informatie nodig heeft in het kader van de kostprijsboekhouding in te voeren, te bewerken en te presenteren


1ste jaar

Hoofdstuk 1 : Organisaties en organisatieleer In dit hoofdstuk zullen we proberen vat te krijgen op het complexe fenomeen van organisaties. Via een woordverklaring en voorbeelden zullen we komen tot een definitie van "organisatie". Dan zullen we organisaties beschouwen als sociale systemen. We zullen nagaan waarom dit fenomeen de moeite waard is om te bestuderen. Tenslotte komen ook de meer wetenschappelijke vragen omtrent theorievorming en de onderzoeksmethodes in organisatieleer aan bod.

Hoofdstuk 2 : Scholen in organisatieleer Organisaties kunnen wetenschappelijk worden bestudeerd. De bedoeling van dit hoofdstuk is een overzicht te geven van hoe het vak Organisatieleer zich heeft ontwikkeld, vooral gedurende de 20ste eeuw. We overlopen enkele belangrijke scholen inzake organisatieleer: de klassieke school met auteurs zoals Taylor en Fayol, de bureaucratie volgens Weber, de human relations school met Mayo, en het moderne perspectief (met benaderingen zoals de management science, de systeembenadering, de contingentiebenadering en de lerende organisatie).

Hoofdstuk 3 : Fundamentele organisatieconcepten In dit hoofdstuk worden de belangrijkste organisatieconcepten besproken en beoordeeld volgens de grote scholen uit het vorige hoofdstuk.

Hoofdstuk 4 : Organisatorische doeleinden en doeltreffendheid In dit hoofdstuk gaan we na wat organisatorische doeleinden en doeltreffendheid zijn. We maken onderscheid tussen verschillende types van doeleinden en strategieën. We besteden bijzondere aandacht aan de formulering van doeleinden en politieke besluitvorming. We schetsen de rol van de middelen-doelen-hiërarchie. De doeleinden van een organisatie zijn niet onveranderlijk; daarom bespreken we de concepten doelopeenvolging, doelafleiding en doelverplaatsing. Inzake organisatorische doeltreffendheid geven we een definitie, een vergelijking met doelmatigheid, en metingscriteria. Tenslotte besteden we enige aandacht aan het concept van "management by objectives".

Hoofdstuk 5 : Organisaties en hun omgeving Organisaties kunnen worden benaderd als open systemen; ze leven voortdurend in wisselwerking met hun omgeving. Derhalve is de omgeving zeer belangrijk voor een organisatie. In dit hoofdstuk definiëren we de organisatorische omgeving en het organisatorisch domein. We maken een onderscheid tussen de taakomgeving en de algemene omgeving. We besteden veel aandacht aan de vraag hoe de omgeving een organisatie beïnvloedt en aan de aard der relaties tussen de organisatie en haar omgeving. Daarom maken we een onderscheid tussen mechanistische en organische organisaties, tussen differentiatie en integratie, en geven we aan hoe omgevingsonzekerheid organisatorische kenmerken beïnvloedt. Een volgend belangrijk punt betreft de omgevingsperceptie en de "enacted environment". Tenslotte bekijken we enkele strategieën ter minimalisering van omgevingsafhankelijkheid. .

Hoofdstuk 6 : Technologie en organisatie Alle organisaties hebben te maken met technologie, omdat ze diverse inputelementen (grondstoffen, mensen, informatie, enz.) transformeren naar outputelementen (producten en/of diensten). In dit hoofdstuk onderzoeken we de aard en het belang van organisatorische technologieën. Dit geschiedt vooral via de bespreking van het werk inzake technologie van een drietal auteurs: Woodward, Perrow en Thompson. Deze modellen laten ons toe van allerlei bedrijfsactiviteiten te klasseren en de invloed van technologie op de organisatiestructuur te verklaren. Verder besteden we ook aandacht aan gevorderde informatietechnologie, lean production, dienstenbedrijven en werkstructurering.


Hoofdstuk 7 : Organisatiegrootte en levenscyclus Naast de contextuele variabelen besproken in vorige hoofdstukken (organisatorische doeleinden, omgeving, en technologie) zijn ook de organisatiegrootte en het stadium in de levenscyclus van de organisatie contextuele variabelen die het ontwerp en de werking van een organisatie beïnvloeden. In dit hoofdstuk besteden we aandacht aan de groei en grootte van organisaties, het verband tussen organisatiegrootte en structurele kenmerken, het verband tussen de grootte en de besturingsintensiteit van een organisatie, en de organisatorische levenscyclus.

Hoofdstuk 8 : Organisatiestructuur en -ontwerp In dit hoofdstuk worden de vraagstukken van arbeidsverdeling en coördinatie verder bestudeerd. We houden ons bezig met de vraag hoe de leiding een formele structuur ontwerpt om op de meest doeltreffende wijze de middelen van de organisatie te gebruiken. We geven een definitie van organisatiestructuur, organisatie-ontwerp, formele en informele organisatie en organigram. De rol van het management inzake organisatiestructurering wordt even toegelicht. We besteden aandacht aan verticale en horizontale arbeidsverdeling en coördinatie en aan verschillende wijzen van departementalisatie. Ten slotte komen ook structurele configuraties aan bod.

Hoofdstuk 9 : De werking van groepen Organisaties zijn opgebouwd met groepen van mensen. Groepen worden als de organische "bouwstenen" van de excellente organisatie beschouwd. Groepen zijn ook belangrijk voor organisatieleden. In dit hoofdstuk worden allerlei aspecten van het groepsfenomeen verder bestudeerd.

Hoofdstuk 10 : Organisatorische controle Elke organisatie heeft nood aan controle. In dit hoofdstuk geven we aandacht aan een definitie van controle, elementen van het controleproces, basisconcepten van controle, de timing van controle, controleniveaus, controlestrategieën, operationele controlesystemen, kwaliteitscontrole, financiële controles, en optimale mate van controle.

Hoofdstuk 11 : Organisatiecultuur Organisaties verschillen van elkaar, ook cultureel gezien. Diverse organisatieculturen weerspiegelen zich in diverse organisatorische structuren en systemen. In dit hoofdstuk hebben we oog voor cultuur. We proberen dit fenomeen te definiëren. We vertrekken met het vaststellen van culturele verschillen tussen landen. Dan gaan we verschillende organisatieculturen van elkaar onderscheiden. Organisatieculturen worden door diverse factoren beïnvloed; we geven enige aandacht aan deze factoren. Tenslotte bekijken we de implicaties van cultuur voor organisatie-ontwerp.

3de jaar

De basisbegrippen over organisatie en management overbrengen naar de studenten zodat ze de verschillende organisatieprincipes kennen en hun eventuele zwakheden kunnen vermijden.

Waar mogelijk worden hierbij ook praktijkoefeningen ingelast om hun theoretische kennis te toetsen aan de werkelijkheid.

De begrippen over tijdmanagement en het praktisch nut voor iedereen wordt beklemtoond

TV Controle, expertise en déontologie

De studenten vertrouwd maken met de terminologie en de controletaken.

Ze moeten daarbij oog hebben voor de wettelijke bepalingen en de wetgeving op de boekhouding en de jaarrekening.

Tevens moeten ze de verantwoordelijkheden van de revisor of accountant kennen.


de cursist zal voldoende kennis verwerven om zonder problemen te kunnen deelnemen aan de ingangsproeven van de verschillende instituten

de cursist leert de administratie van commerciële verrichtingen, van financiële verrichtingen, van fiscale verrichtingen en van diverse verrichtingen controleren;

de cursist leert het kostprijs-, kosten- en financieel beleid voorbereiden en de jaarrekeningen controleren;

de cursist dient door controle een bedrijf te kunnen organiseren, coördineren en leiden;

de cursist leert belangrijke beslissingen te nemen;

de cursist leert correct met vertrouwelijke informatie om te gaan;

de cursist kan een professioneel boekhoudkundig softwarepakket vlot gebruiken.

Na het deelnemen aan dit vak moeten studenten de basis van de audit van de jaarrekening begrijpen, weten hoe het auditberoep georganiseerd is en welke functie audit speelt in de maatschappij


AFFECTIEVE & PSYCHOMOTORISCHE DOELSTELLINGEN


De cursisten leren punctueel werken en kweken zin voor orde aan

De cursisten leren met tabellen cijfergegevens duidelijk voorstellen

De cursisten kunnen voorstellen schriftelijk en mondeling verdedigen

De cursisten kunnen schriftelijk en mondeling rapporteren

De cursisten kunnen overleg plegen, plannen, organiseren, leiden en opvolgen

De cursisten kunnen met buitenstaanders en externe partijen communiceren en contacten onderhouden


1ste jaar

De cursist kan ordelijk oefeningen uitwerken, wat de kans op rekenfouten aanzienlijk vermindert

De cursist kan aan cijfers een correcte interpretatie geven.

2de jaar

De cursist kan ordelijk oefeningen uitwerken, wat de kans op rekenfouten aanzienlijk vermindert

De cursist kan cijfers correcte evalueren en interpreteren.


De cursisten hebben zin voor verantwoordelijkheid, nauwkeurigheid, orde en een verzorgde afwerking

De cursisten oog voor zakelijk interessante verrichtingen


De cursisten brengen voldoende leergierigheid op om de wetgeving terzake op te volgen

De cursisten kunnen in teamverband werken



De cursisten tonen belangstelling voor de recente ontwikkelingen in het vakgebied

De cursisten wil zo veel mogelijk problemen zelf beginnen op te lossen en heeft geen houding alles aan anderen over te laten, zoals bijv. een sociaal secretariaat




2de jaar



3de jaar




1ste jaar De cursisten hebben zin voor verantwoordelijkheid, nauwkeurigheid, orde en een verzorgde afwerking

De cursisten leren denken in het belang van een vennootschap

2de jaar De cursisten hebben zin voor verantwoordelijkheid, nauwkeurigheid, orde en een verzorgde afwerking

De cursisten leren denken in het belang van een vennootschap De cursisten zijn leergierig en bereid om de wetgeving ter zake op te volgen



De cursisten kweken een analytisch denkvermogen aan



De cursisten hebben belangstelling voor het reilen en zeilen van de bedrijven waar ze mee te maken krijgen

De cursisten zijn alert voor de “knipperlichten” die problemen aankondigen

De cursisten ontwikkelen interesse voor een efficiënt bedrijfsbeheer

De cursisten kunnen overweg met een bureau, overladen met jaarrekeningen, analyseverslagen, rekenmachine, computer e.d., zonder het noorden kwijt te raken.



De cursisten hebben belangstelling voor het economische gebeuren en specifiek voor de wijze waarop sommige mensen ook anderszins gebruik maken van hun macht om medemensen zinloze werken te laten uitvoeren

De cursisten ontwikkelen interesse voor de manier waarop het blijkbaar mogelijk is om de meeste mensen ervan te overtuigen dat hetgeen ze moeten doen in hun eigen belang is, terwijl dit slechts zelden, sporadisch en vooral, toevallige het geval is


TV Case studies


De cursisten zijn bereid een case van het begin tot het einde op te volgen

De cursisten kweken volharding aan om langlopende cases met dezelfde inzet te blijven behandelen



De cursisten tonen een bijna natuurlijke interesse voor de openbare financiën en volgen deze op

De cursisten leren een interpretatie te geven aan meldingen en informatie over openbare financiën


De cursisten leren bedrijfseconomisch denken en handelen

De cursisten leren statistische gegevens te interpreteren en bedrijfseconomisch aan te wenden

De cursisten tonen interessen voor statistische evaluaties en discussies en leren de besluiten naar waarde schatten

De cursisten leren kritisch denken

TV Informatica

De student heeft belangstelling voor ontwikkelingen op het informaticagebied

De student neemt een goede werkhouding aan bij het werken achter een computer

De student interesseert zich voor de beveiliging van computergegevens tegenover derden



De cursisten tonen interesse voor de binnen- en buitenlandse handel en volgen deze op

De cursisten leren vooruit te denken



2de jaar

De cursisten hebben zin voor verantwoordelijkheid, nauwkeurigheid en orde




3de jaar

De cursisten hebben zin voor verantwoordelijkheid, nauwkeurigheid en orde





1ste jaar


De cursisten durven initiatieven te nemen

3de jaar


De cursisten durven initiatieven en verantwoordelijkheid te nemen

De cursisten leren beleidsorganisatorisch denken en handelen

De cursisten leren in teamverband werken



De student heeft belangstelling voor controle en ontwikkelt interesse voor het auditberoep.

De student respecteert deontologische regels en is zich bewust van de waardigheid van het beroep

De student is communicatief maar toont tegelijk discretie

OSP-HOKT – Categorie: Economisch onderwijs – Afdeling: Boekhouden 19 TV Nederlandse handelscorrespondentie en rapporteren ( ½ ,0,0, lestijden/week)

COGNITIEVE LEERPLANDOELSTELLINGEN / LEERINHOUDEN

TV NEDERLANDSE HANDELSCORRESPONDENTIE EN RAPPORTEREN

LEERPLANDOELSTELLINGEN De student LEERINHOUDEN

1 De student heeft besef van de niet te onderschatten juridische aspecten van een commerciële brief. We benadrukken immers het feit dat dit document - in geval van een dispuut - een niet onaanzienlijke bewijskracht bezit.

de cursist leert punctueel werken en kweekt zin voor orde aan

1 Briefwisseling

• Kenmerken van het zakelijk denken • Inleiding: wat is een handelsbrief + verschillende soorten

- Neutrale of goed-nieuwsbrief (b.v. de betaling of de bestelling) - Informatieve brief (b.v. de offerte) - Slecht-nieuws brief (b.v. klachtbrief of maanbrief) - Persuasieve brief (b.v. sollicitatiebrief of prijsaanvraag)

2 De cursist kent alle vormregels en aspecten die hem moeten toelaten een goede scriptie te schrijve

kent klasseer- en archiveringssystemen

kent functieomschrijvingen en functie-eisen voor medewerkers van de boekhouding

kan een functieomschrijving voor medewerkers opstellen

kent de logische opbouw van een vergadering en kan notulen opstellen

kan een mooi CV opstellen

de cursist leert punctueel werken en kweekt zin voor orde aan

2 Rapporten

• Het rapport: structuur en kenmerken • Soorten rapporteringen

- Notuleren van een vergadering - Memo’s - Eindverhandeling of scriptie

• schrijven van een C.V. + begeleidende brief

3 kan contacten met externe partijen (cfr.raadgevers, leveranciers, klanten) onderhouden

kan mondeling en schriftelijk voorstellen presenteren

kan mondeling en schriftelijk rapporteren

kan een werkoverleg plannen, organiseren, leiden en opvolgen

3 Praktijkgevallen

• voorbeelden • bespreking gevallenstudie • oefeningen • schrijven van een C.V. + begeleidende brief

OSP-HOKT – Categorie: Economisch onderwijs – Afdeling: Boekhouden 20 TV Financiële algebra ( 1,1,0 lestijden/week)

TV FINANCIËLE ALGEBRA

1ste JAAR

LEERPLANDOELSTELLINGEN De studenten LEERINHOUDEN

1 geven het onderscheid tussen enkelvoudige en samengestelde intrest duidelijk weer.

1 Inleiding

• Begrip “rente” (intrest) • Symbolen en definities

2 verwerven inzicht in enkelvoudige intrest, alsook in posten praenumerando-annuïteit

kunnen de algemene formules voor de enkelvoudige intrest afleiden en opstellen

kunnen de formules voor enkelvoudige intrest toepassen.

kunnen de oefeningen ordelijk uitwerken, hetgeen de kans op rekenfouten aanzienlijk vermindert

2 Enkelvoudige intrestrekening

• Kenmerken • Praktijk • Voorbeeld • Formule voor berekening van de intrest • Formule voor berekening van de slotwaarde • Oefeningen

3 verwerven inzicht in samengestelde intrest, alsook in posten praenumerando-annuïteit

kunnen de algemene formules voor de samengestelde intrest afleiden en opstellen

kunnen de formules voor samengestelde intrest toepassen.


3 Samengestelde intresten

• Voorbeelden • Definitie • Formule voor berekening samengestelde intrest • Jaarlijkse kapitalisatie • Oefeningen

4 kunnen de afleidingen uit de slotwaardeformules geven en de nieuwe formules kunnen toepassen


4 Vraagstukken uit slotwaardeformules

• Aanvangswaarde - enkelvoudige intrest - samengestelde intrest

• Bepaling van de tijd - enkelvoudige intrest - samengestelde intrest

• Bepaling van de rentevoet



- enkelvoudige intrest - samengestelde intrest

• Oefeningen

5 verwerven inzicht in enkelvoudige en samengestelde intrest, alsook in posten praenumerando-annuïteit

kunnen de formules voor de slotwaarde van een posten praenumerando-annuïteit afleiden,opstellen en toepassen. kunnen afleidingen uit de slotwaardeformules van posten praenumerando-annuïteiten geven en toepassen.


5 Annuïteiten: slotwaarden

• Slotwaarde van een postnumerando annuïteit met constante termijnen

• Slotwaarde van een praenumerandoo annuïteit met constante termijnen

• Relatie tussen een posten een praenumerando annuïteit • Kapitaalvorming: afgeleide vraagstukken

- door een dadelijk ingaande postnumerando annuïteit 1. berekening van de eindwaarde 2. berekening van de termijn 3. berekening van de duur (= aantal termijnen) 4. berekening van de rentevoet - door een dadelijk ingaande praenumerando annuïteit 1. berekening van de slotwaarde 2. berekening van de termijn 3. berekening van de duur (= aantal termijnen) 4. berekening van de rentevoet

• Oefeningen

6 verwerven inzicht in enkelvoudige en samengestelde intrest, alsook in posten praenumerando-annuïteit

kunnen de formules voor de aanvangswaarde van een posten praenumerando annuïteit afleiden, opstellen en toepassen.


6 Annuïteiten: beginwaarden

• Inleiding • Beginwaarde van een postnumerando annuïteit met constante

termijnen • Beginwaarde van een praenumerandoo annuïteit met

constante termijnen • Oefeningen


2de JAAR


7 kan de waarde van een annuïteit op verschillende momenten berekenen, steunend op zowel begin- als slotwaarden

is vertrouwd met het begrip “tussentermijn”, kent de formules en kan oefeningen hieromtrent oplossen

inzake veranderlijke termijnen is hij op de hoogte van RR & MR en kan dit toepassen op dergelijke termijnen en kan derhalve vraagstukken hieromtrent oplossen

7 Annuïteiten, speciale vraagstukken

• hoofdstuk 1: waardebepalingen van een ann. op een willekeurig ogenblik

• hoofdstuk 2: ann. met tussentermijnen • hoofdstuk 3: ann. met veranderlijke termijnen • hoofdstuk 4: afgeleide vraagstukken

8 begrijpt de overgang van de annuïteit naar de lening

kan aflossingstermijnen berekenen en de aflossingstabellen opstellen, zowel bij constante als bij klimmende aflossing

kan tafels gebruiken en de gegevens ervan correct interpreteren

kan aflossingsberekeningen maken i.g.v. wijziging van de rentevoet in de loop van de aflossingsperiode

8 De verschillende aspecten van de aflossing van leningen

• inleiding • de constante aflossing • de klimmende aflossing • aflossingen met complicaties

9 kent de begrippen levensverzekering en gemengde levensverzekering

is vertrouwd met de sterftetafels en kan de elementen ervan gebruiken om premies te berekenen

kent het verband tussen dergelijke verzekering en de fiscaliteit

9 Levensverzekeringen

OSP-HOKT – Categorie: Economisch onderwijs – Afdeling: Boekhouden 23 TV Bank- en kredietverrichtingen ( 0,0,2 lestijden/week)

TV BANK- EN KREDIETVERRICHTINGEN

LEERPLANDOELSTELLINGEN De studenten kunnen LEERINHOUDEN

1 de historiek van het gelden bankwezen in een notendop weergeven

1 Inleiding: Geschiedenis van het gelden bankwezen

2 de financiële sector sensu lato en sensu stricto bespreken

2 Hoofdstuk I: De financiële sector in België.

• 1.1. De financiële sector in brede zin. • 1.2. De financiële sector "sensu stricto". • 1.3. De marktaandelen. • 1.4. De minder bekende financiële instellingen. • 1.5. Specifieke tendensen binnen de financiële sector.

3 de huidige evolutie en tendensen in het bankwezen schetsen

de reglementering van het bankbedrijf toelichten

de term gemengde bank verklaren.

de voorwaarden om met bankieren te beginnen geven

de bankcoëfficiënten geven en hun belang aantonen

de controleautoriteiten i.v.m. het bankbedrijf opsommen en hun taken toelichten

3 Hoofdstuk II: De reglementering van het bankbedrijf.

• 2.1. Splitsing van de gemengde banken. • 2.2. Het huidige statuut van de banken.

- 2.2.1. Aandelenbezit door de banken. - 2.2.2. Het objectieve bankbeheer. - 2.2.3. Voorwaarden om het bankieren te beginnen. - 2.2.4. De bankcoëfficiënten

• 2.3. De controleautoriteiten. • 2.4. De Belgische Vereniging van Banken (BVB).

4 de begrippen eigen vermogen, vreemd vermogen en thesaurie beheer omschrijven.

de rendabiliteit en de solvabiliteit van de financiële instellingen bespreken

4 Hoofdstuk III: De depositobanken.

• 3.1. De middelen van de banken (passiefzijde van de balans). - 3.1.1. Eigen vermogen. - 3.1.2. Vreemd vermogen.

• 3.2. Het thesauriebeheer. • 3.3. De wederbeleggingen van de banken (actiefzijde balans). • 3.4. Resultaten

- 3.4.1. Rendabiliteit. - 3.4.2. Solvabiliteit.



5 de huidige betaalsystemen opsommen en uitleggen

5 Hoofdstuk IV: De betaalsystemen.

• 4.1. Chartaal geld. • 4.2. Giraal geld.

- 4.2.1. De overschrijving. - 4.2.2. De cheque. - 4.2.3. Betaal- of bankkaarten. - 4.2.4. Kredietkaarten. - 4.2.5. Vooruitzichten.

6 de begrippen geldschepping en geldvernietiging verklaren + voorbeelden

6 Hoofdstuk V: Geldschepping en verrekening.

• 5.1. Geldschepping door de banken. • 5.2. De bancaire verrekening.

7 de voorwaarden tot kredietverlening uiteenzetten

de kredieten indelen naar meerdere criteria

de draagwijdte weergeven van de kredieten aan de overheid

de draagwijdte weergeven van de kredieten aan de bedrijven

de werking van het kaskrediet illustreren

de discontokredieten uitleggen

een grafische voorstelling geven van het documentair krediet

de begrippen leasing en factoring omschrijven

de draagwijdte weergeven van de kredieten aan particulieren

de begrippen persoonlijke lening en woninglening onderscheiden

7 Hoofdstuk VI: De kredieten.

• 6.1. Inleiding. - 6.1.1. De kredietopening. - 6.1.2. Toekenningsvoorwaarden van het krediet.

• 6.2. Kredieten aan particulieren. - 6.2.1. Het voorschot in rekening-courant of kasfaciliteit. - 6.2.2. Het verbruikskrediet. - 6.2.3. Het hypothecair krediet.

• 6.3. Kredieten aan bedrijven. - 6.3.1. De bedrijfskredieten (kredietlijn - straight loan - discontokrediet - warrantkrediet - borgstellings- en avalkredieten - factoring) - 6.3.2. De kredieten tot financiering van de investeringen (investeringskrediet - leasing). - 6.3.3. De kredieten aan de buitenlandse handel (acceptkrediet - documentair krediet). - 6.3.4. De kredieten in deviezen.

• 6.4. Krediet aan de overheid. - 6.4.1. Wie is de overheid ? - 6.4.2. Structuur van de overheidsschuld. - 6.4.3. Bij wie gaat de Staat schulden aan ? - 6.4.4. Aandeel van de banken in de financiering van de



overheidsschuld. - 6.4.5. De financieringsmechanismen van de overheidsschuld. - 6.4.6. De rentelast voor de overheid.

8 de kredietwaarborgen, die een bank kan vragen, bespreken

de effectensoorten geven en hun karakteristieken kunnen weergeven

de begrippen valutahandel, wisselmarkt en wisselrisico verduidelijken.

8 Hoofdstuk VII: De kredietwaarborgen.

• 7.1. Algemene beginselen inzake waarborgen. • 7.2. Indeling van de waarborgen. • 7.3. Voorrechten. • 7.4. Zakelijke waarborgen.

- 7.4.1. De hypotheek. - 7.4.2. De panden

• 7.5. Persoonlijke waarborgen: de borgstelling.

9 andere belangrijke diensten van de banken opsommen 9 Hoofdstuk VIII: De overige verrichtingen

• 8.1. Effectenverrichtingen. - 8.1.1. Obligaties. - 8.1.2. Het aandeel. - 8.1.3. Rol van de banken op het gebied van effecten. - 8.1.4. De effecten en de beurs. - 8.1.5. De beleggingsfondsen.

• 8.2. De wisselverrichtingen. - 8.2.1. Wat is de valutahandel ? - 8.2.2. De wisselmarkt. - 8.2.3. De wisselnotering. - 8.2.4. Wisselrisico en dekking ervan.

• 8.3. De verhuur van safes • 8.4. Aankoop en verkoop van goud. • 8.5. Andere belangrijke diensten.

OSP-HOKT – Categorie: Economisch onderwijs – Afdeling: Boekhouden 26 TV Burgerlijk handelsrecht ( 2,0,0 lestijden/week)

TV BURGERLIJK HANDELSRECHT


1 het doel en het voorwerp van het recht verklaren.

de kenbronnen van het recht opsommen en met voorbeelden kunnen illustreren.

de indeling van het recht en de gerechtelijke inrichting schetsen.

1 I. Burgerlijk recht: algemeen

• 1. Algemene inleiding - A. Wat is recht?

• 2. Indeling van het recht - A. Privaatrecht – Publiekrecht - B. Rechtstakken in het privaatrecht

• 3. Bronnen van het recht - A. De wet - B. De rechtspraak - C. De rechtsleer - D. De gewoonte - E. De algemene rechtsbeginselen

2 de begrippen “natuurlijke personen” en “rechtspersonen” omschrijven en met concrete voorbeelden verduidelijken.

de begrippen in verband met de staat van de persoon in de gemeenschap, in de familie en als individu omschrijven en met concrete voorbeelden verduidelijken.

2 II. Personen en familierecht

• 1. Personenrecht - A. Begrip rechtssubjet - B. De attributen van de rechtpersoonlijkheid

• 2. Familierecht - A. Het huwelijk - B. De echtscheiding - de echtscheiding op grond van bepaalde feiten. - echtscheiding door onderlinge toestemming. - echtscheiding op grond van feitelijke scheiding van meer dan 5 jaar. - C. De afstamming - wie is moeder van het kind. - wie is vader van het kind. - de contractuele afstamming. - gevolgen van de afstamming.

• 3. Vermogensrechtelijke gevolgen van de familieband - A. Steunplicht en ouderhoudsplicht



- B. Vermogensrechtelijke gevolgen van het huwelijk - primair huwelijksvermogenstelsel - secundair huwelijksvemogenstelsel - C. Het erfrecht

3 het juridisch begrip “goed” omschrijven, de indeling van de goederen kunnen schetsen en met voorbeelden illustreren: kunnen het belang van het onderscheid tussen roerende en onroerende goederen toelichten.

het begrip “eigendomsrecht” verklaren: kunnen de wijzen van verkrijging van eigendom illustreren; kunnen het nauwkeurig onderscheid geven tussen “eigendom en bezit”, “vrucht-gebruik en erfdienstbaarheid”; kunnen de invloed van de maatschappelijke evolutie op het eigendomsrecht aantonen.

3 III. Zakenrecht

• 1. Het begrip vermogen • 2. Zakelijke rechten • 3. Zaken en goederen • 4. Eigendomsrecht

- A. Grenzen van het eigendomsrecht

4 het begrip “verbintenis” omschrijven en met concrete voorbeelden verduidelijken.

de bronnen van de verbintenissen opsommen.

het begrip “contract” omschrijven, de indeling van de contracten schetsen en met voorbeelden illustreren; kunnen de geldigheidsvoorwaarden van de contracten opsommen en toelichten.

de begrippen “oneigenlijke contracten”, “misdrijven” en “oneigenlijke misdrijven” omschrijven en met concrete voorbeelden illustreren.

de modaliteiten van de verbintenissen verklaren en met concrete voorbeelden bespreken.

de gevolgen van de verbintenissen bespreken.

de voorwaarden voor het tenietgaan van de verbintenissen opsommen.

de bewijsmiddelen in het burgerlijk recht kopsommen; de waarde van die bewijsmiddelen voor de verbintenissen aantonen; kunnen het onderscheid maken tussen georganiseerd en niet-georganiseerd bewijs.

4 IV. Vorderingsrechten of verbintenissen

• 1. Begrip verbintenis • 2. Bronnen der verbintenissen • 3. Overeenkomsten of contracten

- A. Bepaling - B. Grondbeginselen der contractenleer - wilsautonomie - consensualisme - bindende kracht van de overeenkomsten - C. Bestaansvereisten van het contract - toestemming (+ gebreken in de toestemming) - bekwaamheid - bepaald onderwerp - geoorloofde oorzaak - D. Gevolgen van de overeenkomst - tussen de partijen - ten aanzien van derden - E. Tenietgaan van de overeenkomsten en verbintenissen - uitvoering of betaling - schuldvernieuwing - kwijtschelding



de vermelde contracten “praktijkgericht” analyseren.

de aard van het huwelijkscontract verklaren.

de belangrijkste huwelijksgoederenstelsels bespreken met nadruk op het wettelijk stelsel.

het vermogen als algemene waarborg verklaren.

van de vermelde bijzondere zekerheden de aard, de rechten en de plichten van de partijen verklaren.

- schuldvergelijking - nietigverklaring of ontbinding van de overeenkomst - F. Het bewijs inzake overeenkomsten - bewijslast - bewijsmiddelen . schriftelijk bewijs . getuigenbewijs . bewijs door vermoedens . bewijs door bekentenis - G.De gebruikelijke overeenkomsten - de koop – verkoop . wezenlijk bestanddelen van de koop . verbintenissen van de verkoper . verbintenissen van de koper - de huur - algemene bepalingen betreffende de huur van onroerende goederen . ontstaan en bewijs van de huurovereenkomsten . duur van de huur . verplichtingen van de verhuurder . verplichtingen van de huurder - grondige bespreking van de nieuwe wet betreffende de huurovereenkomsten met betrekking tot de hoofdverblijfplaats van de huurder . inleiding . algemene begrippen . op welke huurovereenkomsten is de wet van toepassing . welke zijn de essentiële elementen voor het sluiten van een huurovereenkomst . duur van de overeenkomst . hoe de huurprijs berekenen - de handelshuur - H. De contractuele aansprakelijkheid



5 de aansprakelijkheid in al z’n vormen onderkennen en toelichten 5 V. De onrechtmatige daad

• 1. Aansprakelijkheid wegens eigen fout • 2. Aansprakelijkheid wegens andermans daden • 3. Aansprakelijkheid voor dieren • 4. Aansprakelijkheid wegens zaken • 5. Aansprakelijkheid voor gebouwen

6 de bestaansredenen van het handelsrecht aantonen.

de kenmerken van dit recht toelichten.

de objectieve daden van koophandel verklaren.

de subjectieve daden van koophandel onderkennen.

het begrip handelaar verklaren en zijn rechten en verplichtingen, met inbegrip van de boekhoudkundige, toelichten.

de bewijsmiddelen in het handelsrecht en hun toepassingsgebied aanduiden.

de punten van overeenstemming en verschil aangeven in de bewijsvoering van het burgerlijk en het handelsrecht.

van de vermelde contracten de aard, de rechten en plichten van de partijen bespreken.

de juridische en praktische betekenis van de wisselbrief analyseren; kunnen het verschil tussen de wisselbrief en het orderbriefje aantonen.

de juridische en praktische betekenis van de cheque analyseren.

6 VI. Handelsrecht

• 1. Kooplieden en daden van koophandel • 2. De handelscontracten • 3. Het handelsfonds en de onrechtmatige mededinging • 4. De handelspapieren • 5. Het faillissementsrecht

OSP-HOKT – Categorie: Economisch onderwijs – Afdeling: Boekhouden 30 TV Sociaal recht ( 0,1,0 lestijden/week)

TV SOCIAAL RECHT (SOCIALE WETGEVING)


1 heeft noties van CAO en overlegorganen tussen werkgevers en werknemers

1 De collectieve arbeidsverhoudingen.

2 kent de soorten individuele arbeidsovereenkomsten

kan een ontslagvergoeding uitrekenen

2 De arbeidsovereenkomsten:

• proefbeding • schorsing • einde • interim-arbeid • deeltijdse arbeid.

3 kent de loonberekeningsmethoden

kent de regels omtrent de flexibele en deeltijdse arbeid

3 Arbeidsreglementering:

• o.a. loon • flexibele arbeidsweek • educatief verlof

4 kent de vrije en verplichte verzekeringen inzake personeel

kent de rol en de functie van een (erkend) sociaal secretariaat

kent de belangrijkste elementen van de sociale zekerheidswetgeving

kan kinderbijslag, RSZ-bijdrage voor de werkgever en sluitingsvergoedingen berekenen

4 Sociale zekerheid:

• RSZ • werkloosheid • gezinsbijslagen • ZIV • pensioen • vakantie • ...

5 kan de voornaamste begrippen uit de wet op de arbeidsovereenkomst verklaren

5 Arbeidsongevallen

6 weet hoe te handelen bij geschillen 6 Geschillen

OSP-HOKT – Categorie: Economisch onderwijs – Afdeling: Boekhouden 31 TV Sociaal recht ( 0,1,0 lestijden/week)


7 is op de hoogte van het sociaal recht voor zelfstandigen 7 Zelfstandigen

OSP-HOKT – Categorie: Economisch onderwijs – Afdeling: Boekhouden 32 TV Fiscaal recht ( 0,1,2 lestijden/week)

TV FISCAAL RECHT (FISCALE WETGEVING)

2de JAAR (BTW)


1 kunnen de belasting situeren 1 situering van de belasting

2 kennen de geschiedenis van de belasting en de invoring van de belastingsplicht

zien het nut in van belastingsplicht

2 invoeren van de belasting en belastingsplicht

3 lichten de werkingssfeer toe 3 werkingssfeer

4 kennen de fiscale wetgeving i.v.m. goederen en diensten 4 leveren van goederen en diensten

5 kennen de fiscale wetgeving i.v.m. niet communautaire goederen 5 invoer van niet-communautaire goederen

6 verklaren de maatstaf van heffing 6 maatstaf van heffing

7 lichten de belastingstarieven toe 7 tarieven van belasting

8 kennen de vrijstellingen en hun aanwending 8 vrijstellingen

9 lichten de aftrek van voorbelasting toe 9 aftrek van voorbelasting

10 maken oefeningen op de BTW-berekening op de intracommunautaire levering en verwerving

10 BTW op intracommunautaire levering en verwerving + oefening

11 weten wat creditnota’s zijn en kennen de wetgeving eromtrent 11 BTW en creditnota's

12 kunnen de teruggaaf van belastingen duiden 12 teruggaaf van belasting

13 zijn op de hoogte van de verjaringstermijnen 13 verjaringstermijnen

14 kennen de regelgeving op deinvordering van belasting, intersten en boeten

14 invordering van de belasting, interesten en boeten

15 maken oefeningen op de BTW-aangifte 15 oefeningen op de BTW-aangifte



16 maken oefeningen i.v.m. de jaarlijkse listing 16 jaarlijkse listing + oefening

3de JAAR (PERSONENBELASTING)


17 geven een verantwoording van de belastingen

weten wie er belast wordt in de personenbelasting.

kunnen het belang van de voorheffingen, alsmede het taxatieproces uitleggen.

verklaren en geven de soorten voorheffingen

zien het belang van de huwelijksquotiënt in en passen deze toe.

kunnen de algemene kenmerken van de personenbelasting weergeven en verduidelijken.

weten wie belast wordt in de personenbelasting

kunnen het begrip persoon ten laste duidelijk omschrijven.

vullen de aangifte in (vak I. personalia)

17 Hoofdstuk 1: Inleidende begrippen

• 1.1 Wat wordt belast in de personenbelasting? • 1.2 Voorheffingen • 1.3 Taxatieproces • 1.4 Algemene kenmerken van de personenbelasting

- A. Decumul - B. Huwelijksquotiënt - C. Overstapregeling - D. Alleenstaande

• 1.5 Invullen van de aangifte - A. De aangifte - B. Wie moet een aangifte indienen? - Wie wordt beschouwd als kind of persoon ten laste? - Belastingvrij inkomen voor kinderen en personen ten laste?

• 1.6 Toepassing

18 kunnen een indeling van de belastingen geven, meerbepaald het onderscheid kunnen toelichten tussen directe en indirecte belastingen

kunnen alle categorieën van bedrijfsinkomsten opsommen en bespreken.

kunnen de loonfiche 280.10 lezen en interpreteren

Kennen de eerste categorie bedrijfsinkomsten (= vak II bezoldigingen van loon- en weddetrekkenden) en kunnen deze toepassen.

kunnen de bijzondere aanslagstelsels in het kader van vak II uitleggen (mbt vervroegd vakantiegeld, opzegvergoedingen en achterstallen)

18 Hoofdstuk 2: Bedrijfsinkomsten

• 2.1 Inleiding • 2.2 Niet belastbare inkomsten • 2.3 Bezoldigingen van loon- en weddetrekkenden

- A. Belastbaar inkomen - B. Bijzondere aanslagstelsels - C. Bedrijfsuitgaven - D. Bedrijfsvoorheffing - E. Invullen vak II - F. Berekenen netto belastbaar inkomen



achterstallen).

kunnen het begrip voorafbetalingen uitleggen.

kunnen het belang van de belastingvrije som aantonen

kunnen het belang van de voorheffingen, alsmede het taxatieproces uitleggen

kunnen de soorten voorheffingen geven en verklaren

• 2.4 Voorafbetalingen

19 kennen de aftrekbare posten van het totaal netto bedrijfsinkomen.

kunnen de werkelijke en de forfaitaire beroepskosten berekenen

kennen de aftrekken van het totaal netto-inkomen en kunnen deze toepassen

19 Hoofdstuk 3: Van het totaal netto bedrijfsinkomen aftrekbare bedragen

• 3.1 Inleiding • 3.2 Levensverzekeringspremies en kapitaalsaflossingen • 3.3 Stortingen voor het verwerven van nieuwe

werkgeversaandelen • 3.4 Invullen van de vakken VI en VI-bis

20 kunnen het begrip kadastraal inkomen verduidelijken.

kennen en kunnen de mogelijke aftrekken op het Kadastraal Inkomen toepassen.

kunnen de onroerende voorheffing berekenen.

20 Hoofdstuk 4: Onroerende inkomsten

• 4.1 Inleiding • 4.2 Kadastraal inkomen • 4.3 Berekening van het netto belastbaar onroerend inkomen • 4.4 Aftrek van intresten • 4.5 Aftrek op het kadastraal inkomen eigen woonhuis • 4.6 Invullen van de aangifte • 4.7 Onroerende voorheffing

21 kunnen de tweeledige indeling geven van de roerende inkomsten.

kunnen enkele roerende inkomsten bespreken en toepassen.

21 Hoofdstuk 5: Roerende inkomsten

• 5.1 Inleiding - A. Roerende inkomsten waarbij bij de inning roerende voorheffing werd ingehouden - B. Roerende inkomsten waarop bij de inning geen roerende voorheffing werd ingehouden

• 5.2 Bespreking van sommige roerende inkomsten - A. Inkomsten van gewone spaardeposito’s



- B. Opbrengsten uit verhuring, verpachting, gebruik en concessie van roerende goederen

• 5.3 Voorheffingen en verrekenbare bestanddelen • 5.4 Invullen aangifte vak VI • 5.5 Toepassing

22 kunnen de indeling van de diverse inkomsten geven.

kunnen enkele voorbeelden van diverse inkomsten geven, alsmede implementeren.

kunnen het onderscheid maken tussen eigenlijke bezoldigingen en voordelen van allerlei aard

kennen het taxatieregime voor iedere diverse inkomst.

22 Hoofdstuk 6: Diverse inkomsten

• 6.1 Inleiding • 6.2 Bespreking van de diverse inkomsten

- A. Ontvangen uitkeringen tot onderhoud - B. Andere diverse inkomsten

23 kennen de uitgaven die recht geven op een belastingsvermindering en kunnen deze toepassen.

23 Hoofdstuk 7: Aftrekken die in mindering komen van het totaal netto-inkomen

• 7.1 Inleiding • 7.2 Bespreking van de aftrekken die in mindering komen van

het totaal netto-inkomen - A. Bij voorrang en evenredig aan te rekenen aftrekken - B. Individueel aan te rekenen aftrekken

• 7.3 Invullen van de vakken VI en VI-bis van het aangifteformulier en berekening van het netto belastbaar inkomen



24 kunnen de aanslagberekening toepassen.

kunnen het aangifteformulier in de personenbelasting invullen

24 Hoofdstuk 8: Aanslagberekening

• 8.1 Berekeningsblad • 8.2 Aanslagberekening • 8.3 Aanslagstelsels

- A. Decumul - B. Huwelijksquotiënt - C. Overstapregeling - D. Aanslagstelsel voor alleenstaanden

• 8.4 Vrijgsteld inkomen • 8.5 Aanslagvoeten • 8.6 Verminderingen voor vervangingsinkomsten • 8.7 Verdere aanslagberekening • 8.8 Oefeningen

OSP-HOKT – Categorie: Economisch onderwijs – Afdeling: Boekhouden 37 TV Alg. boekhouden en boekhouden der vennootschappen ( 4,3,0 lestijden/week)

TV ALG. BOEKHOUDEN EN BOEKHOUDEN DER VENNOOTSCHAPPEN

1ste JAAR


1 1 Deel 1: De registratie in de kleine onderneming

2 kent de definitie van een ‘kleine onderneming’ en kan deze toepassen in een concrete probleemsituatie

kent de definitie van de gebruikte vaktermen

kent de verplichtingen van een ‘kleine onderneming’ die voortvloeien uit de boekhoudwetgeving

kent de structuur van een bedrijfskolom en kan zelfstandig een voorbeeld opbouwen

kent de begrippen ‘terug te vorderen BTW’ en ‘verschuldigde BTW’ en kan deze vlot toepassen bij het maken van oefeningen

2 Hoofdstuk 1: De kleine onderneming • 1. ‘Kleine onderneming’ volgens de boekhoudwetgeving

- 1.1 Juridische vorm van de onderneming - 1.2 Grootte van de onderneming - 1.3 Aard van de activiteit

• 2. Verplichtingen, voortvloeiende uit de boekhoudwetgeving

• 3. Elementaire begrippen ‘Terug te vorderen BTW’ en ‘Verschuldigde BTW’ - 3.1 Bedrijfskolom -3.2 Illustratie van de BTW

3 kent de manier waarop een ‘kleine onderneming’ op administratief vlak kan georganiseerd worden

3 Hoofdstuk 2: Administratieve organisatie van de ‘kleine onderneming’ • 1. Inleidend overzicht • 2. Administratie van de aankopen

- 2.1 Principe - 2.2 Verwerking - 2.3 Documenten

• 3. Administratie van de verkopen - 3.1 Verkopen waarvoor een factuur wordt opgemaakt - 3.2 Verkopen waarvoor geen factuur wordt opgemaakt - 3.3 Onttrekkingen voor andere doeleinden dan het bedrijf

• 4. Administratie van de mutaties in kas - 4.1 Kasontvangsten



- 4.2 Kasuitgaven - 4.3 Documenten

• 5. Administratie van de verrichtingen met kredietinstellingen - 5.1 Principe - 5.2 Verwerking - 5.3 Documenten

• 6. Jaarlijkse listing van klanten (BTW – belastingplichtigen)

• 7. Inventaris • 8. Resultaatbepaling • 9. Samenvatting • 10. Oefeningen

4 4 Deel 2: Registratie volgens het systeem van het dubbel boekhouden

5 kent de omschrijving van ondernemingsmiddelen en ondernemingsbronnen en kan beiden vlot met voorbeelden illustreren

kent de structuur van de balans in wettelijke rubrieken

kan een balans in wettelijke rubrieken zelfstandig opstellen

kent de betekenis van ‘bedrijfsresultaat’, ‘financieel resultaat’ en ‘uitzonderlijk resultaat’ en kan deze resultaten vlot met voorbeelden illustreren

kent de structuur van de resultatenrekening in wettelijke rubrieken

kan zelfstandig een resultatenrekening in wettelijke rubrieken opstellen

5 Hoofdstuk 1: Basisbeginselen van het dubbel boekhouden • 1. De balans

- 1.1 Ondernemingsmiddelen - 1.2 Ondernemingsbronnen - 1.3 Balansevenwicht - 1.4 Voorstelling volgens de wettelijke bepalingen in België

• 2. De resultatenrekening en de resultaatbestemming - 2.1 Noodzaak - 2.2 Algemene voorstelling - 2.3 Voorstelling volgens de wettelijke bepalingen in België



opstellen

kent het verschil tussen de voorstelling van de resultatenrekening in scontrovorm en in staffelvorm

kent de structuur van de jaarrekening en kan de gegevens van het grootboek inzichtelijk overbrengen naar de jaarrekening

kent de boekingsregels van het ‘dubbel boekhouden’ en kan deze vlot toepassen in diverse probleemsituaties

kan een verrichting inzichtelijk analyseren en een passende boeking opstellen

kent de algemene voorstelling van een journaalpost en van een rekening en kan deze spontaan integreren bij het maken van oefeningen

kent de structuur van een proef- en saldibalans en kan deze balans inzichtelijk opstellen

kent de structuur van het rekeningenstelsel

kan de structuur van het rekeningenstelsel situeren in de jaarrekening

kan zelfstandig een case over de ‘basisbeginselen van het dubbel boekhouden’ analyseren en zelfstandig oplossen

kan zelfstandig en inzichtelijk oefeningen op de basisbeginselen van het dubbel boekhouden analyseren en oplossen

• 3. Basiselementen van het registratieproces

- 3.1 Algemene principes - 3.2 Analyse van de verrichtingen - 3.3 Beoordeling van de methode - 3.4 Grootboek en journaal

• 4. Case

• 5. Oefeningen

6

6 Hoofdstuk 2: Registratie van de courante

exploitatiecyclus: aankopen van goederen en diensten, verkopen uitgaven en ontvangsten



kent de manier waarop de aankopen en verkopen in een bedrijf op administratief vlak kunnen georganiseerd worden

kent het berekeningsschema van de factuur en van de creditnota

kan het bedrag van de factuur of van de creditnota correct berekenen

kent de boekhoudkundige verwerking van de aankopen en de verkopen en kan deze boekingen vlot toepassen in diverse probleemsituaties kent de boekhoudkundige verwerking van de verrichtingen in contacten en van het giraal geldverkeer en kan deze boekingen vlot toepassen in diverse probleemsituaties

kent de inhoud van het subgrootboek klanten en leveranciers en kan zelfstandig deze subgrootboeken opstellen

kent de wijze waarop vorderingen en schulden in vreemd geld afgehandeld worden en kan deze boekingen vlot toepassen

kan de rekeningen met betrekking tot de courante exploitatiecyclus vlot situeren in de jaarrekening

kan een synthese maken van de verrichtingen en de boekingen van de aankoop- en verkoopcyclus

kan zelfstandig een case over de courante exploitatiecyclus analyseren en zelfstandig oplossen

verkopen, uitgaven en ontvangsten • 1. Boekingen in verband met aankopen van goederen en

diensten - 1.1 Inleiding - 1.2 Administratieve organisatie van de aankopen - 1.3 De boekhouding van de aankopen

• 2. Boekingen in verband met verkopen van goederen en diensten - 2.1 Inleiding - 2.2 Administratieve organisatie van de verkopen - 2.3 De boekhouding van de verkopen

• 3. Boekingen in verband met ontvangsten en uitgaven - 3.1 Inleiding - 3.2 Verrichtingen in contanten - 3.3 Giraal verkeer - 3.4 Subgrootboek klanten en leveranciers - 3.5 Afhandelen van vorderingen en schulden in vreemde valuta

• 4. Samenvatting - 4.1 Aankoopcyclus - 4.2 Verkoopcyclus - 4.3 Rekeningenschema’s

• 5. Case



kan zelfstandig en inzichtelijk oefeningen over de courante exploitatiecyclus analyseren en oplossen

• 6. Oefeningen

7

kent de algemene begrippen over de personeelscyclus

kent de wijze waarop het nettoloon berekend wordt, vertrekkend vanuit het brutoloon.

kan het nettoloon berekenen

kent de manier waarop de patronale bijdrage berekend wordt

kan de patronale bijdrage correct berekenen

kan de boekingen over bezoldigingen, voorschotten, beslaglegging en vakantiegeld vlot opstellen

kent de verplichtingen die voortvloeien uit het voeren van de personeelsadministratie door de onderneming zelf

kent de boekingen over de personeelsadministratie als het bedrijf een beroep doet op een erkend sociaal secretariaat

kan de rekeningen met betrekking tot de personeelscyclus vlot situeren in de jaarrekening kent de definities van de diverse materiële vaste activa en kan deze begrippen illustreren met voorbeelden

kent de boekhoudkundige verwerking van de vaste activa met betrekking tot verwerving, afschrijvingen, waardeverminderingen en realisatie en kan deze boekingen inzichtelijk opstellen in diverse probleemsituaties

kan de rekeningen met betrekking tot de investeringen in t iël t ti l t it i d j k i

7 Hoofdstuk 3: Registratie van de andere elementen van de ondernemingscyclus • 1. De personeelscyclus

- 1.1 Algemene begrippen - 1.2 Boekhoudkundige verwerking - 1.3 Personeelsadministratie door de onderneming zelf - 1.4 Personeelsadministratie wanneer de onderneming een beroep doet op een erkend sociaal secretariaat - 1.5 Vakantiegeld - 1.6 Voorstelling in de jaarrekening - 1.7 Uitgewerkt voorbeeld

• 2. Investeringen in materiële vaste activa - 2.1 Begrip - 2.2 Registratie van de verwerving - 2.3 Afschrijvingen en waardeverminderingen - 2.4 Realisatie van vaste activa - 2.5 Voorstelling in de jaarrekening - 2.6 Uitgewerkt voorbeeld



materiële vaste activa vlot situeren in de jaarrekening

kent de mogelijkheden waarop investeringen in materiële vaste activa kunnen gefinancierd worden

kent de boekhoudkundige verwerking van de kapitaalvorming door storting in contanten en door inbreng in natura en kan deze boekingen vlot toepassen

kan een aflossingsplan voor de terugbetaling van een lening opstellen

kent de boekhoudkundige verwerking van leningen op méér dan één jaar en van financiering op korte termijn en kan deze boekingen vlot toepassen

kan de rekeningen met betrekking tot de financieringsstromen vlot in de jaarrekening situeren

kan een geïntegreerde case over personeelscyclus, investeringen in materiële vaste activa en financiering zelfstandig analyseren en oplossen

kan zelfstandig en inzichtelijk oefeningen met betrekking tot de personeelscyclus, investeringen in materiële vaste activa en vormen van financiering analyseren en oplossen

• 3. Financieringsstromen - 3.1 Eigen vermogen - 3.2 Leningen op meer dan één jaar - 3.3 Financiering op korte termijn - 3.4 Voorstelling in de jaarrekening - 3.5 Uitgewerkt voorbeeld

• 4. Case

• 5. Oefeningen

8

kent de structuur van de proef- en saldibalans

kent de relaties tussen de verschillende componenten van de proef- en saldibalans en kan deze ook vlot toepassen

8 Hoofdstuk 4: Inventarisverrichtingen – resultaatbepaling – opstellen van de jaarrekening • 1. De proef- en salibalans



kan zelfstandig een definitieve proef- en saldibalans opstellen

kent het begrip ‘inventaris’

kent de rol van de inventaris

kent de boekhoudkundige verwerking van de diverse groepen van inventarisverrichtingen en kan deze boekingen inzichtelijk en vlot toepassen in diverse probleemsituaties

kan de link leggen tussen het rekeningenschema van de inventarisverrichtingen en de voorstelling van de rekeningen in de jaarrekening

kan een extracomptabele berekening maken van het resultaat

kan het resultaat inzichtelijk verwerken en boeken

kan een jaarrekening zelfstandig en inzichtelijk opmaken

kan een case over inventarisverrichtingen, resultaatbepaling en opstellen van de jaarrekening zelfstandig analyseren en inzichtelijk oplossen

kan zelfstandig en inzichtelijk oefeningen met betrekking tot de inventarisverrichtingen, de resultaatbepaling en het opstellen van de jaarrekening analyseren en oplossen

• 2. Rol van de inventaris - 2.1 Inventarisverrichtingen m.b.t. aankopen en verkopen - 2.2 Inventarisverrichtingen i.v.m. voorraden - 2.3 Uitstel- en anticipatieposten - 2.4 Controle op de waardering van vorderingen en schulden - 2.5 Inventarisverrichtingen i.v.m. vaste activa - 2.6 Definitieve proef- en saldibalans - 2.7 Voorstelling in de jaarrekening - 2.8 Uitgewerkt voorbeeld

• 3. Resultaatbepaling en – verwerking - 3.1 Extracomptabele berekening van het resultaat - 3.2 De verwerking van het resultaat

• 4. Opmaken van de jaarrekening

• 5. Case

• 6. Oefeningen

9 9 Deel 3: Uitbreiding van de boekhouding



10

kent de techniek die het mogelijk maakt om aan maandelijkse resultaatbepaling te doen

10 Hoofdstuk 1: De maandelijkse resultaatbepaling in de algemene boekhouding • 1. Verkopen, aankopen en voorraadwijzigingen

- 1.1 Verkopen - 1.2 Aankopen - 1.3 Voorraadwijzigingen

• 2. Diensten en diverse goederen - 2.1 Het maandelijks ten laste nemen van over te dragen kosten - 2.2 Het maandelijks ten laste nemen van toe te rekenen kosten

• 3. Personeelskosten - 3.1 Personeelsadministratie, gevoerd door de onderneming zelf - 3.2 Personeelsadministratie, door een erkend sociaal secretariaat - 3.3 Vakantiegeld - 3.4 Eindejaarspremie

• 4. Afschrijvingen • 5. Waardeverminderingen op vorderingen • 6. Andere bedrijfskosten • 7. Financiële kosten

- 7.1 Betaling van de rente na vervallen termijn - 7.2 Betaling van de rente bij aanvang van de termijn

• 8. Besluit • 9. Case • 10. Oefeningen

11

kent de verschillende mogelijkheden die er bestaan op gebied

11 Hoofdstuk 2: De boekhoudtechniek • 1. Inleiding • 2. Dagelijkse methode



van boekhoudtechniek

kan de techniek van de dagelijkse methode en van de centralisatiemethode toepassen

- 2.1 Algemeen - 2.2 Administratieve organisatie - 2.3 Boekhoudregistratie - 2.4 Samenvatting - 2.5 Het ‘centraal boek’

• 3. Centralisatiemethode - 3.1 Administratieve organisatie - 3.2 Boekhoudregistratie - 3.3 Samenvatting - 3.4 Het ‘centraal boek’

12 12 Vennootschapsboekhouden

13 kent het boekhoudrecht met betrekking tot de rekening ‘kapitaal’

kent de oprichtingsvereisten die vervuld moeten zijn bij de oprichting van een eenmanszaak of van een vennootschap kent de boekhoudkundige verwerking van de oprichting van een zaak en kan deze boekingen toepassen bij de diverse mogelijkheden op gebied van kapitaalinbreng kent het boekhoudrecht met betrekking tot kapitaalverhoging en - vermindering kan de boekingen over kapitaalwijzigingen inzichtelijk opstellen kan de rekeningen met betrekking tot de boekhoudkundige verwerking van ‘kapitaal’ vlot in de jaarrekening situeren

kan zelfstandig en inzichtelijk de oefeningen over ‘kapitaal’ analyseren en oplossen

13 Hoofdstuk 1: Kapitaal • 1. Boekhoudrecht

- 1.1 Voorstelling - 1.2 Waardering

• 2. Boekhoudkundige verwerking - 2.1 Kapitaal bij natuurlijke personen - 2.2 Kapitaal bij vennootschappen - 2.3 Voorkeursrecht - 2.4 Resultatenrekening en toelichting

• 3. Oefeningen

14 kent het boekhoudrecht met betrekking tot ‘uitgiftepremies’

kent de economische betekenis van ‘uitgiftepremies’ en kan de grootte van de premie berekenen

kent de boekhoudkundige verwerking van ‘uitgiftepremies’ en

14 Hoofdstuk 2: Uitgiftepremies • 1. Boekhoudrecht

- 1.1 Voorstelling - 1.2 Economische betekenis



kan de boekingen inzichtelijk opstellen

kan de rekeningen met betrekking tot ‘uitgiftepremies’ vlot situeren in de jaarrekening

kan zelfstandig en inzichtelijk de oefeningen over ‘uitgiftepremies’ analyseren en oplossen

• 2. Boekhoudkundige verwerking • 3. Warrants • 4. Resultatenrekening en toelichting • 5. Oefeningen

15 kent het boekhoudrecht met betrekking tot ‘herwaarderingsmeerwaarden’

kent de diverse bronnen waaruit ‘herwaarderingsmeerwaarden’ kunnen ontstaan

kent de boekhoudkundige verwerking voor de diverse types van ‘herwaarderingsmeerwaarden’ en kan deze boekingen inzichtelijk opstellen

kent de boekhoudkundige verwerking bij de verkoop van geherwaardeerde vaste activa en kan deze boekingen inzichtelijk toepassen

kan de rekeningen met betrekking tot de ‘herwaarderingsmeerwaarden’ vlot situeren in de jaarrekening

kan zelfstandig en inzichtelijk de oefeningen met betrekking tot ‘herwaarderingsmeerwaarden’ analyseren en oplossen

15 Hoofdstuk 3: Herwaarderingsmeerwaarden • 1. Boekhoudrecht • 2. De gewone herwaardering

- 2.1 Begrip - 2.2 Boekhoudkundige verwerking

• 3. Herwaarderingsmeerwaarden, ontstaan uit terugname van geboekte waardeverminderingen

• 4. Omzetting van herwaarderingsmeerwaarden in kapitaal • 5. Verkoop van geherwaardeerde vaste activa • 6. Resultatenrekening en toelichting • 7. Oefeningen

16 kent het boekhoudrecht ten aanzien van de rubrieken ‘reserves’ en ‘overgedragen winst’

kent de methode om het te verwerken resultaat te berekenen en kan deze manier van werken toepassen

kent de boekingen verbonden aan de resultaatverwerking en kan deze boekingen ook vlot toepassen

kan de rekeningen met betrekking tot de verwerking van het resultaat vlot situeren in de jaarrekening

16 Hoofdstuk 4: Reserves – Overgedragen winst (verlies) • 1. Boekhoudrecht

- 1.1 Voorstelling • 2. De resultaatverwerking

- 2.1 Algemene bepalingen - 2.2 Te ondernemen stappen - 2.3 Resultaat voor belastingen - 2.4 Bepalen van de ‘te bestemmen winst’ of het ‘te verwerken verlies’



kent de principes die gelden ten aanzien van de ‘uitkeerbare winst’

kan de uitkeerbare winst correct en inzichtelijk berekenen

kent de diverse mogelijkheden ten aanzien van de resultatenverdeling

kent de boekhoudkundige verwerking van de verschillende soorten reserves en kan deze boekingen vlot toepassen

kan de rekeningen met betrekking tot ‘reserves’ en ‘overgedragen winst’ vlot in de jaarrekening situeren

kan zelfstandig en inzichtelijk oefeningen over ‘reserves’, ‘resultaatverwerking’ en ‘overgedragen winst’ analyseren en oplossen

- 2.5 Uitkeerbare winst - 2.6 De resultatenverdeling - 2.7 Samenvattende resultaatverwerkingstabel - 2.8 Interimdividenden - 2.9 Keuzedividend

2de JAAR


17 17 DEEL 1: FINANCIERINGSMIDDELEN OP LANGE TERMIJN

18 kent de financieringsmiddelen op lange termijn en verwerkt deze boekhoudkundig

kan een resultatenrekening toelichten

kan zelfstandig oefeningen oplossen i.v.m. financiering op lange termijn

18 1. Kapitaal

• 1. Boekhoudrecht - A. Voorstelling - B. Waardering

• 2. Boekhoudkundige verwerking - A. Kapitaal bij natuurlijke personen of bij bijkantoren en centra van werkzaamheden - B. Kapitaal in de NV en BVBA . Oprichting of kapitaalverhoging in speciën, zonder publieke uitgifte . Oprichting of kapitaalverhoging door inbreng in natura



. Oprichting of kapitaalverhoging in speciën bij openbare inschrijving . Kapitaalverhoging door incorporatie van reserves, uitgiftepremies . herwaarderingsmeerwaarden en overgedragen winst . Kapitaalverhoging door incorporatie van schulden . Kapitaalverminderingen - C. Voorkeurrecht - D. Resultatenrekening en toelichting

• 3. Oefeningen

19 kent de aanwending van uitgiftepremies en kan deze boekhoudkundig verwerken

licht de gewone herwaarderingsmeerwaarden toe

licht de herwaarderingsmeerwaarden toe ontstaan uit de terugname van geboekte waardeverminderingen

kan zelfstandig oefeningen oplossen i.v.m. uitgiftepremies

19 2. Uitgiftepremies

• 1. Boekhoudrecht - A. Voorstelling - B. Economische betekenis - C. Begrip

• 2. Herwaarderingsmeerwaarden volgens het stelsel vanaf 1/1/1984 - A. Gewone herwaardering . Begrip . Boekhoudkundige verwerking Boeken van een meerwaarde Boeking van de afschrijving op meerwaarden Realisatie van geherwaardeerde activa Omzetting van de meerwaarde in kapitaal Boeken van een minwaarde - B. Herwaarderingsmeerwaarden ontstaan uit terugname van geboekte waardeverminderingen . Begrip . Boekhoudkundige verwerking - C. Vroeger geboekte meerwaarden - D. Verwerking en oefeningen

20 kan de omzetting van herwaarderingsmeerwaarden in kapitaal duiden

maakt oefeningen op herwaarderingsmeerwaarden

20 3. Omzetting van herwaarderingsmeerwaarden in kapitaal

• A. Basisidee • B. Aanrekenen van “14 overgedragen verliezen”



• C. Incorporatie in het kapitaal van herwaarderingsmeerwaarden en latere minwaarden

• D. Oefeningen op herwaarderingsmeerwaarden

21 kent de bedrijfseconomische betekenis van reserves

maakt een onderscheid tussen wettelijke, onbeschikbare, belastingvrije en beschikbare reserves en licht deze toe

Maakt oefeningen i.v.m. reserves

21 4. Reserves

• 1. Boekhoudrecht - A. Voorstelling - B. Economische betekenis

• 2. Bedrijfseconomische betekenis en boekhoudkundige verwerking - A. Wettelijke reserves . Begrip . Boekingen - B. Onbeschikbare reserves . Voor eigen aandelen begrip Berekening van de uitkeerbare winst Boekhoudkundige verwerking eigen aandelen waardeloos worden van aandelen Andere onbeschikbare reserves - C. Belastingvrije reserves - D. Beschikbare reserves

• 3. Oefeningen

22 Kent het onderscheid tussen overgedragen winst en overgedragen verlies en kan deze boeken.

22 5. Overgedragen winst/ overgedragen verlies

• 1. Boekhoudrecht - A. Voorstelling - B. Begrippen

• 2. Boekhoudkundige verwerking • 3. Oefeningen



23 licht de resultaatsverwerking toe en verwerkt dit boekhoudkundig

maakt oefeningen op de resultaatsverwerking

23 6. Resultaatverwerking

• 1. Algemene inleiding • 2. Berekening van het te verwerken resultaat • 3. Boekhoudkundige verwerking

- A. Verwerking zonder onttrekking aan het eigen vermogen . Overzicht van de mogelijkheden . Te volgen procedure . Voorstelling in de jaarrekening - B. Verwerking met onttrekking aan de eigen middelen . Ondernemingsvormen met beperkte aansprakelijkheid . Andere ondernemingsvormen - C. Verwerking met tussenkomst van de vennoten of eigenaar in het verlies - D. Interimdividend . Begrip . Doel . Voorwaarden . Boekingen

• 4. Oefeningen

24 weet wat kapitaalsubsidies zijn en verklaart de soorten

kan kapitaalsubsidies boekhoudkundig verwerken

24 7. Kapitaalsubsidies

• 1. Boekhoudrecht - A. Voorstelling - B. Economische verantwoording - C. Soorten kapitaalsubsidies . Kapitaalsubsidies afhankelijk van een investering . Kapitaalsubsidies onafhankelijk van een investering

• 2. Boekhoudkundige verwerking - A. Kapitaalsubsidies waar geen investering tegenover staat

25 onderscheidt de voorzieningen voor risico’s en kosten en schat de fiscale haalbaarheid in

25 8. Voorzieningen voor risico's en kosten + fiscale haalbaarheid

26 licht de obligatielening toe i.v.m. schulden op meer dan één jaar 26 9. Schulden op meer dan 1 jaar : obligatielening



27 stelt aandelen versus obligaties en maakt hiervan een rendementsanalyse

27 10. Aandelen versus obligaties : rendementsanalyse

28 kan de oprichtingskosten situeren en berekenen 28 11. Oprichtingskosten

29 doet de verwerking van immateriële vaste activa 29 12. Immateriële vaste activa + verwerking

30 kent de soorten boekingen van materiële vaste activa 30 13. Materiële vaste activa : soorten + boekingen

OSP-HOKT – Categorie: Economisch onderwijs – Afdeling: Boekhouden 52 TV Analytische exploitatie boekhouden ( 0,0,4 lestijden/week)

TV ANALYTISCHE EXPLOITATIE BOEKHOUDEN


1 moeten de kostprijscalculatie kunnen situeren, bedrijfseconomisch en boekhoudkundig.

moeten de verschillende elementen van de kostprijs in de kostensoorten terugvinden.

moeten kosten kunnen verdelen over de verschillende kostenplaatsen in de kostenverdeelstaat, en de verdere toerekening uitvoeren met behulp van verschillende omslagsleutels.

moeten de implicaties van verschillende productieprocessen op de kostprijsberekening in hun calculaties kunnen verwerken.

moeten een analytisch rekeningenstelsel kunnen opstellen en de kostprijs kunnen berekenen volgens de methodes van full costing (inclusief ABC) en direct costing .

moeten standaarden kunnen toepassen en een verschillenanalyse uitvoeren

1 I. Situering van het studieterrein

• 1. Werkterrein van de analytische boekhouding - A. De algemene boekhouding - B. De analytische boekhouding . 1. Omschrijving van het werkterrein . 2. Doelstellingen . 3. Het exploitatieproces in een onderneming . 4. Algemeen voorbeeld - Oefeningen

• 2. Het begrip kostprijs • 3. Vormen van analytische boekhouding

2 kunnen de waardering van voorraden en verstrekkingen volgens verschillende methodes uitvoeren

kunnen allesomvattende uurtarieven uitwerken

2 II. Studie van de kostprijsfactoren

• 1. Materiaalverbruik - 1. Hoeveelheidsbepaling - 2. Prijsbepaling . a. gewogen gemiddelde prijzen . b. FIFO en LIFO . c. geïndividualiseerd . d. vergelijkend voorbeeld - Oefeningen - 3. Bijkomende waarderingsproblemen

• 2. Diensten en Diverse goederen - 1. Verdeeltabellen - 2. Uitstelposten - 3. Anticipatieposten

• 3. Bezoldigingen, sociale lasten, pensioenen



- 1. Tijdloon- en stukloonstelsels - 2. Brutolonen en sociale lasten - 3. Job time en Shop time - 4. Allesomvattende uurtarieven

• 4. Afschrijvingen en waardeverminderingen op M.V.A. - 1. De Wet - 2. Afschrijvingsmethodes - 3. Vergelijkend voorbeeld - Oefeningen

• 5. Waardeverminderingen op voorraden en handelsvorderingen • 6. Voorzieningen voor risico's en kosten

- 1. Aanleggen van voorzieningen - 2. Bestedingen en terugnemingen - 3. Groot onderhoud extern uitgevoerd

• 7. Andere bedrijfskosten • 8. Kosten van schulden

3 kunnen een eenvoudige kostprijsberekening volgens Full-costing uitvoeren

kunnen kosten verdelen volgens de hen geleerde methodes

3 III. Full Costing extra-comptabel

• 1. De techniek van Full Costing - 1. Verzamelen van de kosten - 2. Kostenverdeling - 3. Vervaardigingsprijs en resultaat

• 2. De extra-comptabele kostprijsberekening • 3. Voorbeelden

- a. jaarlijkse kostprijsberekening - b. maandelijkse, met uitvoering Groot Onderhoud V.E.R. - Oefeningen

• 4. Verdeling van de indirecte kosten - 1. Deelcalculatie - 2. Equivalentiecijfer - 3. Omslag op basis v. bepaalde relatie met de directe kosten: . 1. naar hoeveelheid . 2. naar waarde - 4. Kostenverdeling van hulpafdelingen . 1. Directe toewijzing



. 2. Getrapte (cascade) . 3. Wederzijdse - 5. Waardering van G.I.B. - Oefeningen

4 kunnen Full-costing toepassen in geval van massaproductie, serieproductie, enz…

kunnen de problematiek van “Transfer Pricing” situeren

4 IV. Full Costing en verschillende productieprocessen

• 1. Massaproductie - 1. Massaproductie . 1. mogelijke gevallen . 2. Voorbeeld: één grondstof, meerdere processen - Oefeningen

• 2. Serieproductie • 3. Stukproductie: voorbeeld van productie op bestelling • 4. Productieprocessen waar splitsing mogelijk is:

- 1. Productie in stadia - 2. Productie in bedrijfsafdelingen

5 kunnen spiegelrekeningen opmaken en gebruiken in de autonome exploitatieboekhouding

5 V. De autonome exploitatieboekhouding

• 1. Rekeningstelsel en spiegelrekeningen • 2. Boekingen per kostprijsfactor • 3. Saldering en resultaatsbepaling • 4. Synthesevoorbeeld

6 kunnen de “Direct-Costing-Methode” toepassen

kennen het toepassingsgebied van Direct- t.o.v. Full-Costing

6 VI. Alternatieve methodes van kostprijscalculatie

• 1. Direct Costing . 1. Onderscheid vaste en variabele kosten . 2. Break-Even Point analyse . 3. Vergelijking met het resultaat volgens Full Costing . 4. Evaluatie

• 2. Differentiële kostprijscalculatie • 3. Activity Based Costing

- 1. De gewijzigde bedrijfseconomische omstandigheden - 2. Kostprijscalculatie volgens ABC: in verschillende stappen - 3. Vergelijkend voorbeeld



• 4. Andere begrippen in kostprijsmanagement

7 kunnen een verschilanalyse uitvoeren en duiden 7 VII. Standaardkostprijscalculatie

• 1. Bepaling van standaarden • 2. Berekening van kostprijs en resultaat • 3. Verschillenanalyse

OSP-HOKT – Categorie: Economisch onderwijs – Afdeling: Boekhouden 56 TV Financiële analyse ( 0,1,0 lestijden/week)

TV FINANCIËLE ANALYSE


1 De studenten moeten kunnen aangeven wie de gebruikers en welke de bronnen zijn van de financiële analyse.

1 1. Inleiding

• 1. Functie van de financiële analyse • 2. Gebruikers van de financiële analyse • 3. Basisgegevens voor de financiële analyse en hun

beperkingen

2 de student kan financiële informatie uit een jaarrekening halen

de student kan de voornaamste financiële kengetallen berekenen en interpreteren

de student verwerft inzicht in de structuur van de jaarrekening

de student kan een jaarrekening kritisch beoordelen.

2 2. Informatie volgens de wetgeving op de jaarrekening

• 1. Toepassingsgebied • 2. Publicatieverplichting • 3. Herwerking van de balans en de resultatenrekening

3 Zij moeten aan de hand van de technieken van de financiële analyse verslag kunnen geven van de structuur en de prestaties van een onderneming.

De studenten kennen de functie, de gebruikers en de basisgegevens van de financiële analyse

De studenten kennen de horizontale analyse

3 3. Horizontale of tijdsanalyse

4 De studenten kennen de verticale analyse 4 4. Verticale of structuuranalyse

5 de student kan de financiële gezondheidstoestand van een onderneming nagaan

De studenten kennen de ratio-analyse

de student kan voorstellen formuleren indien het resultaat minder goed is.

de student is in staat een onderneming te situeren binnen de toepasselijke bedrijfssector

5 5. Ratio-analyse

• 1. Liquiditeitsratio's: - 1. Bedrijfskapitaa - 2. Algemene liquiditeitsratio's - 3. Exploitatieratio's

• 2. Solvabiliteitsratio's: - 1. Kapitaalstructuur - 2. Dekkingsratio's

• 3. Rendabiliteitsratio's

OSP-HOKT – Categorie: Economisch onderwijs – Afdeling: Boekhouden 57 TV Financiële analyse ( 0,1,0 lestijden/week)


• 4. Productiviteitsratio's

6 De studenten kennen de vermogenstroomanalyse.

de student kan een vermogenstroomanalyse uitvoeren

de student kan de verschillende technieken van financiële analyse uitvoeren.

6 6. Vermogensstroomanalyse

• 1. Cash-flow • 2. Vermogensstroomanalyse:

- 1. Vereenvoudigde vermogensstroomanalyse - 2. Gedetailleerde vermogensstroomanalyse

• 3. Aanwending en bronnen van het nettobedrijfskapitaal

7 De studenten kennen de berekening van de toegevoegde waarde. 7 7. Berekening van de toegevoegde waarde

• 1. Bepaling • 2. Bruto en netto toegevoegde waarde • 3. Verdeling

OSP-HOKT – Categorie: Economisch onderwijs – Afdeling: Boekhouden 58 TV Algemene economie ( 0,2,0 lestijden/week)

TV ALGEMENE ECONOMIE


1 kennen het doel, de methode en de indeling van de economische wetenschap

1 0. Inleiding

• 1. Het doel van de economische wetenschap • 2. Economische goederen; productiefactoren • 3. De methode • 4. Ceteris paribus • 5. Indeling van het vak

2 kennen de factoren die de vraagcurve bepalen

kunnen verschillende elasticiteitsratio’s van de vraag in een bedrijfseconomische omgeving gebruiken

hebben inzicht in het indexcijfer van de consumptieprijzen

2 I. Het gedrag van de consument

• 1. De keuze van de optimale goederencombinatie - 1. De preferenties - 2. De budgetrestrictie . 1. De budgetlijn . 2. Veranderingen in het inkomen . 3. Veranderingen in de prijs

• 2. De prijsvraagcurve - 1. Afleiding van de vraagcurve - 2. Verschuivingen - 3. De marktvraagcurve

• 3. Elasticiteit van de vraag - 1. Prijselasticiteit - 2. Kruiselingse prijselasticiteit - 3. Inkomenselasticiteit

• 4. Het bestedingspatroon van de Belgische gezinnen • 5. Het indexcijfer van de consumptieprijzen

3 kennen de relatie tussen gemiddelde, marginale en totale kosten 3 II. Het gedrag van de producent

• 1. De optimale productiegrootte • 2. De oplossing van het keuzeprobleem

- 1. Het verloop van de kosten - 2. Het verloop van de opbrengsten



- 3. Het evenwicht van de producent • 3. Afleiding van de aanbodcurve • 4. De prijselasticiteit van het aanbod

4 kennen de verschillende marktvormen

kunnen de eenheid van markt en prijs toelichten

4 III. De prijsvorming

• 1. Markt en marktvormen • 2. De volkomen concurrentie

- 1. Kenmerken - 2. Marktevenwicht bij volkomen concurrentie - 3. Het Spinnewebthema

• 3. De onvolkomen concurrentie - 1. Monopolie - 2. Oligopolie - 3. Monopolistische concurrentie

• 4. Het prijsbeleid in België

5 kunnen de macro-economische grootheden van het BBP tot de componenten van de maatschappelijke vraag terugvinden

5 IV. Macro-economische grootheden

• 1. De economische kringloop - 1. Gesloten economie zonder overheid - 2. Gesloten economie met overheid - 3. Open economie

• 2. De nationale rekeningen • 3. De Belgische economie

6 kennen de factoren die het nationaal inkomen bepalen

kunnen de werking van de multiplicator en accelerator duiden

6 V. De hoogte van het Nationaal Inkomen

• 1. De consumptie- en spaarfunctie • 2. De investeringsfunctie • 3. Het evenwichtsinkomen • 4. Wijzigingen in consumptie en investeringen • 5. De multiplicator • 6. De accelerator • 7. Werkgelegenheid en soorten werkloosheid • 8. Loonindexering



7 kennen het verband tussen geld, geldschepping , krediet en inflatie uitleggen

7 VI. Het geld

• 1. Functies • 2. Kort historisch: geldsoorten • 3. Geldschepping en krediet • 4. Inflatie

8 kunnen de factoren die vraag en aanbod van vreemde valuta beheersen

kennen de structuur van de betalingsbalans

kennen de internationale instellingen van belang voor het betalingsverkeer

8 VII. Het internationale betalingsverkeer

• 1. De wisselmarkt - 1. Begrip - 2. De hoogte van de wisselkoers . 1. Prijsontwikkeling in binnen- en buitenland . 2. Interestvoeten . 3. Verwachtingen - 3. Wisselkoerssystemen

• 2. De betalingsbalans - 1. Samenstelling - 2. Boekingswijze - 3. Evenwicht - 4. Oorzaken en gevolgen van een onevenwicht - 5. Herstel van het evenwicht

• 3. Instellingen

9 kennen de belangrijkste ratio’s in het internationale handelsverkeer

kunnen een discussie pro en contra protectionisme voeren

kennen de vormen van economische integratie

9 VIII. Het internationale handelsverkeer

• 1. Het Belgische handelsverkeer - 1. Invoer- en uitvoerquote - 2. Openheidscoëfficiënt - 3. Dekkingscoëfficiënt - 4. De ruilvoet

• 2. De theorie van het vrije internationale handelsverkeer - 1. De absolute kostenverschillen - 2. De relatieve kostenverschillen - 3. De voordelen van de vrijhandel - 4. Argumenten voor protectionisme

• 3. Handelspolitiek



• 4. Instellingen

10 kennen de begrippen: conjunctuur; recessie; depressie; boom; enz…

kunnen het BBPN als meter van de groei relativeren

10 IX. De economische groei

• 1. De conjunctuur - 1. De conjunctuurcyclus - 2. Indicatoren van de economische activiteit - 3. De conjunctuurpolitiek

• 2. De economische groei

11 heeft inzicht in de doelstellingen van de economische politiek

kent de vormen van economische politiek

licht de overheidsfinanciën toe en de verschillende facetten ervan

11 X. De overheid

• 1. Doelstellingen van economische politiek • 2. Vormen van economische politiek

- 1. Het monetair beleid - 2. Het budgettair beleid - 3. Andere beleidsvormen

• 3. De overheidsfinanciën - 1. De overheidsbegroting - 2. De netto financieringsbehoefte - 3. Overheidsschuld en rentesneeuwbaleffect

OSP-HOKT – Categorie: Economisch onderwijs – Afdeling: Boekhouden 62 TV Case studies ( 0,0,1 lestijden/week)

TV CASE STUDIES


1 de student kan, in elk praktijkgeval dat bestudeerd wordt,

- het belangrijke van het minder belangrijke onderscheiden

- een model, eventueel flow-chart, eventueel rekenblad opstellen dat behulpzaam is voor het inzicht in het gestelde vraagstuk, in de weg naar mogelijke oplossingen, voor het evalueren van de alternatieven en hun gevolgen

1 de planning in de organisatie - bureaucratic versus enterpreneurial planning




2 learning curve versus experience curve + oefeningen




3 het P.P.B.S.




4 planning van het assortiment + oefening


- het belangrijke van het minder belangrijke onderscheiden 5 prijsbeleid + oefening







6 bedrijfsbeleid : doelstellingen




7 zin en onzin van de nulgroei




8 doelstellingen en concretisatie van het commercieel beleid




9 marketing concept, marketing mix en strategisch denken

10 de student kan, in elk praktijkgeval dat bestudeerd wordt, 10 vaststellen van investeringsbehoeften + praktische lijkh d





mogelijkheden




11 investeringsanalyse + oefening




12 financieringsbronnen in functie van vermogensbehoeften




13 financiering van vaste en vlottende activa




14 oefeningen op financieringen

OSP-HOKT – Categorie: Economisch onderwijs – Afdeling: Boekhouden 65 TV Openbare financiën ( 0,1,0 lestijden/week)

TV OPENBARE FINANCIËN


1 kennen de betekenis en de taakstelling van de openbare financiën

kennen de basisbegrippen mbt de publieke goederen kunnen de taakstelling van de openbare financiën duidelijk omschrijven

kunnen de begrippen private goederen, publieke goederen, goederen en diensten van openbaar nut en transfers, definiëren en met voorbeelden illustreren

1 Hoofdstuk I: Omschrijving van de openbare financiën.

• 1. Betekenis, werkterrein en instrumentarium. • 2. Taakstelling.

- A. Allocatieve functie. - B. Herverdelingsfunctie. - C. Stabiele groei en volledige werkgelegenheid. - D. Monetair evenwicht.

• 3. Publieke goederen en aanverwante begrippen. - A. Private goederen. - B. Publieke goederen. - C. Goederen en diensten van openbaar nut. - D. Transfers.

2 kennen het begrip ‘begroting’

kennen de budgettaire kenmerken van een begroting

kennen de vorm van een begroting

kennen de wijze waarop een begroting administratief wordt voorbereid

kennen de parlementaire behandeling van de begroting

kennen de wijze waarop de begroting wordt uitgevoerd

kennen de procedures om de begroting te controleren

kunnen het begrip ‘begroting’ nauwkeurig omschrijven

kunnen de budgettaire kenmerken opsommen en verklaren kunnen de eisen met betrekking tot de vormgeving toepassen op praktijksituaties

kunnen de fasen van de administratieve voorbereiding en van de parlementaire behandeling beschrijven

kunnen de uitvoering van de begroting nauwkeurig omschrijven

2 Hoofdstuk II: Institutionele aspecten van de begroting.

• 1. De begroting: begripsbepaling en kenmerken. - A. Begripsbepaling. - B. Budgettaire kenmerken. . 1. Eenjarigheid. . 2. Algemeenheid (universaliteit) . 3. Eenheid . 4. Specialiteit . 5. Openbaarheid

• 2. Vormgeving van de begroting. - A. Begrotingsdocumenten - B. Eenheidsbegroting

• 3. De administratieve voorbereiding en de parlementaire behandeling. - A. De administratieve voorbereiding - B. De parlementaire behandeling

• 4. De uitvoering van de begroting. - A. Het Rekenhof - B. De rekenplichtigen



kunnen de administratieve controle op de begroting toelichten

kunnen de controle op de begroting door het Rekenhof en door het Parlement nauwkeurig beschrijven

- C. Andere agenten belast met de uitvoering - D. De inning van de ontvangsten - E. De 4 fasen van de uitvoering van de begrotingsuitgaven - F. Uitgaven onder voorafgaandelijk visum van het Rekenhof. - G. Uitgaven met controle a posteriori

• 5. De controle op de begroting. - A. Administratieve controle - B. De controle door het Rekenhof - C. De controle door het Parlement

3 kennen de diverse componenten van de uitgaven door de overheid

kennen de trend van de evolutie van de overheidsuitgaven in België en de EG-landen

kennen de wijze waarop de beslissingen over uitgaven in de publieke sector worden voorbereid

kennen de grondslagen van de uitgavenpolitiek

kunnen de overheidsuitgaven illustreren

kunnen de absolute en de relatieve toename van de overheidsuitgaven verklaren

kunnen de grondslagen voor de uitgavenpolitiek verklaren

3 Hoofdstuk III: De overheidsuitgaven

• 1. Overzicht van de overheidsuitgaven. • 2. De evolutie van de overheidsuitgaven in België en de EG-

landen • 3. Verklaring van de absolute en relatieve toename van de

overheidsuitgaven • 4. Systematische voorbereiding van de beslissingen over

uitgaven in de publieke sector. • 5. Andere grondslagen voor de uitgavenpolitiek.

4 kennen het begrip ‘belastingen’

kennen andere categorieën van ontvangsten van de overheid

kennen de doelstellingen van de belastingheffing

kennen de verschillende soorten van belastingen

kennen de begrippen belastingbasis en aanslagvoet

kennen de basisbeginselen van de belastingheffing

kennen de betekenis van ‘afwenteling’ van de belastingen

kennen de inhoud van de begrippen: belasting op inkomen, om etbelasting ermogensbelasting en belasting op de inst an

4 Hoofdstuk IV: De belastingen.

• 1. Algemene inleiding. - A. Begrip belastingen - B. Andere ontvangsten van de overheid - C. Doeleinden van de belastingheffing - D. Soorten belastingen

• 2. De belastingdruk. - A. Belastingbasis en aanslagvoet - B. Internationale vergelijking en structuur van de belastingdruk - C. De Laffer-curve

• 3. Beginselen van de belastingheffing



omzetbelasting, vermogensbelasting en belasting op de winst van vennootschappen kunnen het ‘waarom’ van de belastingen verklaren

kunnen de verschillende soorten van belastingen illustreren

kunnen een vergelijking van de belastingdruk op internationaal vlak opmaken

kunnen de ‘Laffer curve’ opbouwen en verklaren

kunnen de basisbeginselen van de belastingheffing illustreren

kunnen de gevolgen van de belastingen inzichtelijk schetsen

kunnen de inhoud van de begrippen: belasting op inkomen, omzetbelasting, vermogensbelasting en belasting op de winst van vennootschappen toelichten aan de hand van voorbeelden

kunnen de nodige kritische toelichting geven bij de optimale structuur van het belastingstelsel

- A. Het profijtbeginsel - B. Het draagkrachtbeginsel - C. Het sociale welvaartsbeginsel

• 4. Gevolgen van de belastingen • 5. Afwenteling • 6. Enkele belangrijke soorten van belastingen

- A. belasting op het inkomen van natuurlijke personen - B. De omzetbelastingen - C. Vermogensbelasting - D. Belasting op de winst van vennootschappen

• 7. De optimale en de beste structuur van het belastingstelsel

5 kennen de diverse soorten openbare schuld

kennen de normen voor schuldcreatie

kennen de grenzen aan de omvang van de schuld

kennen de basisbeginselen van het schuldbeheer

kennen de structuur van de openbare schuld in België kunnen het ontstaan van de openbare schuld situeren

kunnen het onderscheid tussen openbare schuld en particuliere schuld toelichten

kunnen de soorten van openbar schuld illustreren

kunnen de grenzen aan de omvang van de schuld verklaren

kunnen de beginselen van het schuldbeheer illustreren

5 Hoofdstuk V: Openbare schuld

• 1. Doel en ontstaan • 2. Openbare schuld versus particuliere schuld • 3. Soorten openbare schuld • 4. Normen voor de schuldcreatie • 5. Grenzen aan de omvang van de schuld • 6. Beginselen van het schuldbeheer7. De openbare schuld in

België

OSP-HOKT – Categorie: Economisch onderwijs – Afdeling: Boekhouden 68 TV Bedrijfseconomische Statistiek ( 1,0,0 lestijden/week)

TV BEDRIJFSECONOMISCHE STATISTIEK


1 kent de omschrijving van het begrip statistiek

kan het vakgebied plaatsen in een ruim sociaal en maatschappelijk kader

kent de soorten verschijnselen die zich in het statistische werkveld kunnen voordoen

is vertrouwd met de statistische methode

kent de gebieden waarbinnen de statistiek andere wetenschappen van dienst kan zijn

1 inleiding

2 is vertrouwd met een aantal fundamentele statistische begrippen

weet wat een steekproef inhoudt en welke de sterke en zwakke punten ervan zijn

kent de eigenschappen die het statistisch onderzoek inhouden

weet wat een statistische vordering of distributie is

kent het onderscheid tussen primaire en secundaire statistiek

is op de hoogte van het voorbereidende werk dat aan een steekproef vooraf gaat

weet dat het statistisch materiaal op elk aspect kritisch dient te worden onderzocht

2 het verzamelen van het statistisch materiaal

3 kan de waarnemingen in groepen indelen

weet wat frequentiereeksen zijn en kan ongeordende gegevens in klassen indelen

kent de eigenschappen van frequentiereeksen en kan ze gebruiken

kent de onderscheiden symbolen die in het vakgebied worden gebruikt

3 systematisatie van de waarnemingen



4 kent de onderscheiden van toepassing zijnde tabellen en grafieken

kan de grafische voorstelling van een discontinu verschijnsel weergeven

kan een continu verschijnsel weergeven en interpreteren

kent de begrippen frequentiekromme en cumulatieve frequentiekromme

ken de basisprincipes van een aantal andere grafische voorstellingen

4 statistische tabellen en grafieken

5 kent de onderscheiden gemiddelden en weet aan welke criteria een gemiddelde moet voldoen

is vertrouwd met de onderscheiden gemiddelden en kan ze berekenen

kent de verhouding tussen de gemiddelden

weet welke de abstracte en de concrete gemiddelden zijn

5 de gemiddelden

6 kent de begrippen spreiding en de maatstaven ervan

weet wat de “range” is en kan het gegeven berekenen

is vertrouwd met de standaarddeviatie en kan ze berekenen

kent het begrip variatie

6 spreiding, relatieve spreiding en concentratie

7 kent de definities van de begrippen “moments”, “asymmetrie” en “kurtosis”

kent de coëfficiënten van de asymmetrie en kan ze berekenen (coëfficiënt van Pearson)

7 momenten, asymetrie en kurtosis



8 is vertrouwd met de begrippen verzamelingleer

kent de principes van de combinatieleer en kan ze toepassen

kent de eigenschappen van het combinatierekenen en kan de betrokken formules toepassen

beheerst het binomium van Newton en kan hieromtrent de correcte berekeningen maken

kent de eigenschappen van het binomium, kan ze verklaren en de eruit voortvloeiende formules toepassen

8 verzamelingen, combinatieleer, binomium van Newton

9 kent de basisbegrippen van de kansrekening

kent de onderscheiden definities van de kansrekening

kent het fundamentele onderscheid tussen de zekere en de onmogelijke gebeurtenis

kent de somregel en kan de principes ervan toepassen

kent het begrip conditionele waarschijnlijkheid en weet wat onafhankelijke gebeurtenissen zijn

weet wat een samengestelde gebeurtenis is en kan hettheorema van Dayes situeren

kan vraagstukken omtrent de aangehaalde elementen oplossen

9 kansrekening

10 weet wat kansverdelingen zijn

kent de begrippen stochastische variabele en verdelingsfunctie

kent begrippen van de kansverdelingen en verdelingsfuncties, zowel van continu als discontinu variabelen

kent de parameters van de kansverdeling en kan ze berekenen

10 kansverdeling

OSP-HOKT – Categorie: Economisch onderwijs – Afdeling: Boekhouden 71 TV Informatica ( 2,0,0 lestijden/week)

TV INFORMATICA


1 Situering en functie van een besturingssysteem ten opzichte van andere software kunnen verantwoorden.

Soorten commando’s en hun functioneel gebruik (intern-extern) kunnen verklaren.

Algemeenheden omtrent commandostructuur en -opbouw kennen en gebruiken.

Elementaire interne commando’s kunnen toepassen.

Elementaire externe commando’s kunnen toepassen.

Commando’s bij harddiskorganisatie kunnen uitvoeren.

1 Besturingssysteem

• Definitie van het begrip besturingssysteem • Rol van het besturingssysteem in het geheel van de software • De opsplitsing van de commando’s in interne en externe groep • De gevolgen van die opsplitsing voor het gebruik van die

commando’s • De systematiek van de opbouw van alle commando’s • De verwijzing naar schijfeenheden • Het gebruik van jokers • Interne commando’s; date, time, dir, del en erase, copy en

verify, type, ren. • Externe commando’s; format; label, vol, diskcopy, diskcomp,

chkdisk • Harddiskorganisatie: md, cd, rd, tree, path, backup en restore

2 Doel en nut van tekstverwerking kunnen uitleggen en hiervoor de vereiste apparatuur en programmatuur kunnen omschrijven.

Het programma op de voorgeschreven wijze kunnen opstarten en verlaten.

Een document kunnen intypen en op een efficiënte wijze kunnen reviseren.

Een bestand op een extern geheugen (harde schijf of diskette) kunnen opslaan en van een extern geheugen kunnen opvragen.

In staat zijn een blok te definiëren en op te heffen.

In staat zijn om een geselecteerde blok te verplaatsen, te wissen, te copiëren, op te slaan, af te drukken, ...

Het programma kunnen gebruiken om het letterbeeld op een verantwoorde manier te stileren.

2 Tekstverwerking

• Doel en nut • Hardware en software • Opstarten en verlaten programma • Correctie- en revisietypen

- werkscherm - WYSIWYG - return en automatische regelindeling - gebruik functietoetsen - menustructuur en activering - helpfunctie - efficiënte cursorverplaatsing - tussenvoegen en overtypen - wissen van een tekst: karakter, woord, regel, pagina - herstellen (undo)



In staat zijn in een document een string te zoeken en te vervangen door een andere string.

In staat zijn tegelijk met twee documenten - vensters te werken.

De opmaakfuncties van het programma kunnen gebruiken om de opmaak van een regel op een verantwoorde manier te ontwerpen.

De opmaakfuncties van het programma kunnen gebruiken om de Lay-out van een pagina - document op een verantwoorde manier te ontwerpen.

Tabulator- en tekstkolommen kunnen definiëren, gebruiken en wijzigen.

Bestanden kunnen beheren: structureren, verwijderen, kopiëren, verplaatsen, beveiligen.

Documenten in functie van de gewenste lay-out kunnen afdrukken.

In staat zijn een standaarddocument te koppelen aan een gegevensbestand.

In staat zijn gegevens te sorteren en te selecteren.

In staat zijn de spellingsfunctie en de synoniemencontrole te gebruiken als hulpmiddel bij het opsporen van spellingsfouten.

In staat zijn alinea’s en overzichten automatisch te nummeren.

In staat zijn optimaal gebruik te maken van de rekenfuncties om relatief eenvoudige berekeningen te maken (facturen, offertes,...).

In staat zijn wetenschappelijke formules aan te maken en af te drukken met behulp van een formulebewerker.

In staat zijn hoofd- en subdocumenten te creëren, aan elkaar te koppelen en na koppeling het hoofddocument kunnen opsplitsen in subdocumenten.

In staat zijn een tabel snel en overzichtelijk op te bouwen met behulp van een tabellengenerator.

In staat zijn tijdrovende en routinehandelingen te automatiseren met

• Bestanden wegschrijven en opvragen • Werken met blokken

- een blok afbakenen en opheffen - blok verplaatsen, kopiëren, wissen, opslaan, afdrukken, ...

• Het letterbeeld - onderstrepen - vet - cursief, schaduw, super- en subschrift - letter- en woordspatiëring - renvooieren en doorhalen - lettertypes (fonts) - lettergrootten - bijzondere tekens - grijswaarde

• Zoeken en vervangen van strings (tekst, codes) • Werken met twee documenten, vensters • Regelopmaak

- marges; instellen, tijdelijk opheffen - tabulatorstoppen; linkslijnende, centrerende, rechtslijnende, decimale, opvultekens - inspringen van een tekst ten opzichte van de linkermarge, ten opzichte van beide marges - tekst tegen rechtermarge plaatsen - tekst uitvullen - splitsen einde regel: manueel en automatisch - regelhoogte en tussenlijn wijzigen - regels verschuiven

• Pagina-opmaak - indeling in pagina’s - beïnvloeden van de indeling: weduwe/wezenbescherming, nieuwe pagina verplichten, een blok tekst samenhouden

• Werken met kolommen - tabulatorkolommen - tekstkolommen

• Bestandsbeheer



behulp van macro’s.

- de inhoud van het extern geheugen lezen - bestandsnamen wijzigen - bestanden schrappen; kopiëren, verplaatsen, beveiligen - een documentsamenvatting creëren, wijzigen, verwijderen - een nieuwe directory maken

• Afdrukken - printerdefinitie en -keuze - afdrukken vanaf scherm - afdrukken vanaf schijf - afdrukken vanuit de bestandenlijst - kwaliteit - aantal exemplaren - portret- en landschapmode

• Samenvoegen - primair en secundair document - document met stopcodes creëren en afdrukken

• Sorteren en selecteren van regels, alinea’s en records • Spellings- en synoniemencontrole

- een tekst op spelling controleren - woord opzoeken - woorden laten tellen - een eigen woordenlijst aanleggen - synoniemen en antoniemen opzoeken

• Automatische nummering van alinea’s en overzichten • Rekenfuncties

- optellen, aftrekken, vermenigvuldigen en delen - horizontaal en verticaal - in kolommen - in een blok lijnen trekken - lijnen met een willekeurig teken - grafische lijnen - grafische afbeeldingen en kaders - kaders definiëren - afbeeldingen draaien, vergroten, bewerken

• Vormgeving en afdrukken van wiskundige formules



• Hoofd- en subdocumenten - hoofd- en subdocumenten aanmaken en koppelen - een hoofddocument opsplitsen in subdocumenten

• Tabellengenerator - tabel definiëren: rijen en kolommen - opmaak per cel, rij, kolom, tabel - combineren van cellen - rekenkundige bewerkingen

3 Het kunnen starten en verlaten van het rekenblad.

Het kunnen definiëren en opmaken van een elektronisch rekenblad.

Het kunnen invoeren van formules in het werkblad.

De vormgeving voor een rekenblad kunnen toepassen.

Uitgebreide kopiëen van bereiken kunnen uitvoeren.

Wijzigingen op een werkformulier kunnen toepassen.

De mogelijkheden om een werkformulier af te drukken kunnen gebruiken.

Bestandsbewerkingen kunnen toepassen op verschillende werkformulieren.

Een grafische voorstelling kunnen opmaken voor het gebruikte werkformulier.

Het kunnen gebruiken van de mogelijke bewerkingen voor gegevensbeheer.

Het kunnen herkennen en toepassen van logische functies.

Het kunnen herkennen en in voorkomende gevallen kunnen toepassen van de beschikbare wiskundige functies.

Het kunnen herkennen en in voorkomende gevallen kunnen toepassen van de beschikbare financiële functies.

3 Rekenblad

• Doel en nut • Opstarten en verlaten van het programma • Wijzigingen toebrengen aan een rekenblad • Gegevensbereiken • Letterbeeld

- onderstepen - vet - cursief - lettertypes - lettergroottes - grijswaarde

• Opmaken van een rekenblad - marges - kopen voettekst - indeling in pagina’s

• Formules - Financiële functies (rente, tw,…) - Wiskundige functies (som, afronden,…) - Statistische functies (aantal, aantal.als, gemiddelde, max, min,…) - Zoek- en verwijsfuncties (vert.zoeken, horiz.zoeken,…) - Logische functies (als, en, of,…)

• Grafieken - Verschillende soorten grafieken - Aanmaken van grafieken



- Aanpassen van grafieken • Adrukken

- Printerkeuze - Afdrukken vanaf scherm - Afdrukken vanaf schijf - Pagina’s selecteren - Kwaliteit - Aantal exemplaren - Portret- en landschapmode

4 De betekenis leren van het begrip database-systeem en het onderscheid leren maken tussen numerieke en alfanumerieke gegevens.

De verschillende manieren leren waarop gegevens in een databestand georganiseerd kunnen zijn.

Het leren van de verschillende manieren waarop met een relationele gegevensbank kan gewerkt worden.

Het leren opstarten en beëindigen van een relationele gegevensbank.

Het leren aanmaken van een databestand via de gebruikersmenu.

Het inbrengen van data direct na het aanmaken van het data-bestand, de data-invoer beëindigen en het zichtbaar maken van de inhoud van het data-bestand.

Het leren bewerken van een aangemaakt data-bestand: kopiëren, verwijderen en een andere naam geven. Het openen van het data-bestand als het nog niet actief is en het toevoegen van nieuwe gegevens aan het actieve data-bestand.

Het leren zichtbaar maken van de structuur van een databestand en het wijzigen van de gedefinieerde structuur.

Het leren ontwerpen van een invoerformulier naar eigen maat zodat men de velden op een zelfgekozen positie kan plaatsen en een eigen veldomschrijving vermelden. Het aangemaakte formulier leren opslaan, gebruiken en wijzigen.

Het leren plaatsen van recordwijzer op een bepaald record in het

4 Gegevensbeheer

• Doel en nut • Databank

- Betekenis - Delen bij MS Access . Tabellen . Formulieren . Queries . Rapporten . Macro’s

• Relationele databank - Betekenis - Voorwaarden

• Bestanden - Kopiëren - Wissen - Van naam veranderen

• Tabellen - Het begrip veldnaam - Aanmaken van tabelstructuur - Nummerieke en alfanummerieke gegevens - Verschillende gegevenstypes - Wijzigen van tabelstructuur

• Gegevens - Het begrip record - Gebruik maken van recordwijzer



data-bestand. De records van het data-bestand op verschillende manieren leren zichtbaar maken; enkele of alle velden van het huidige record, een of meerdere records of alle records die aan een bepaalde voorwaarde voldoen.

Het leren verwijderen van records uit het data-bestand. Een aangebrachte wismarker ongedaan leren maken en records definitief verwijderen. Het leren aanpassen van bepaalde records uit het data-bestand.

Het aanleren van de twee methoden om gegevens te ordenen in volgorde van een bepaald veld, zodat de gegevens niet steeds herhaald moeten worden in volgorde van invoer.

- Gebruik maken van recordwijzer - Aanpassen - Toevoegen - Wissen - Sorteren

• Relaties - Nut - Voorwaarden - Maken - Opslaan - Verwijderen - Veranderen

• Formulieren - Nut - Types - Maken - Opslaan - Wijzigen - Opmaak veranderen

• Queries - Nut - Types - Maken - Wijzigen

• Rapporten - Nut - Maken - Wijzigen

OSP-HOKT – Categorie: Economisch onderwijs – Afdeling: Boekhouden 77 TV Techniek binnen- en buitenlandse handel ( 1,0,0 lestijden/week)

TV TECHNIEK BINNEN – EN BUITENLANDSE HANDEL


1 kan het begrip “handel” ruim definiëren en plaatsen in de huidige maatschappelijke context

kan een beeld ophangen van het ontstaan van de handel

kan de bedrijfskolom toelichten en de interne beweging ervan verklaren

kan de verschillende functies van de handel situeren en verduidelijken

kent de onderscheiden tussenpersonen en kan hun positie binnen het aankoop- en verkoopscontract plaatsen

1 Hfst. 1: de handel in de bedrijfskolom

• 1.1 definitie van het begrip handel • 1.2 ontstaan van de handel • 1.3 bewegingen in de bedrijfskolom • 1.4 de functie van de handel • 1.5 tussenpersonen

2 kan de functies van de groot- en kleinhandel toelichten en

kan een overzicht geven van de onderscheiden vormen van kleinhandel en kent de soorten goederen die hierbinnen worden aangeboden

kent de wetgeving omtrent de bescherming van de zelfstandige kleinhandel

2 Hfst. 2: de organisatie van handel en distributie

• 2.1 de functies van de groot- & kleinhandel • 2.2 de diverse soorten goederen aangeboden in de

detailhandel • 2.3 de diverse vormen van detailhandelszaken • 2.4 de wettelijke maatregelen ter bescherming van de

zelfstandige kleinhandel en de bestrijding van de overbezetting

3 kent begrippen van de gelden kapitaalmarkten

weet wat primaire en secundaire markten zijn en kent het onderscheid tussen de contant en de termijnmarkt

heeft noties van de organisatie van de Belgische vzw’s

kent de begrippen wisselmarkt en de deelmarkten ervan

weet wat de effectenbeurs is en kent de begrippen aandeel en obligatie

kent de belangrijkste beursindexen

weet van het bestaan van een opties- en futuresmarkt

kent het begrip “grondstoffenmarkt” en de bijhorende

3 Hfst 3: beurzen en markten

• 3.1 de beurs als component van de financiële markten • 3.2 de beurs vanuit een bedrijfseconomisch perspectief • 3.3 effectenwaarden die verhandeld worden op de beurs • 3.4 marktpartijen betrokken bij transacties op de effectenbeurs • 3.5 de organisatie van het beursgebeuren • 3.6 structuur van de markten • 3.7 deelmarkten • 3.8 beursorders • 3.9 koersvorming • 3.10 vereffeningssysteem



vereffeningssystemen • 3.11 vergoedingen voor transacties op de beurs

4 kent de begrippen offerte, tegenofferte en acceptatie

kan handelsdocumenten invullen

is vertrouwd met de term “bestelling” en kan een bestelbon invullen

is op de hoogte van de begrippen uit debetaling (o.a. de factuur, de BTW, de creditnota, de betalingsmodaliteiten, de wisselbrief en het orderbriefje)

kent de nodige documenten en kan deze invullen

kent de verschillende soorten procentberekening en kan ze uitvoeren

4 Hfst 4: de afwikkeling van een handelstransactie

• 4.1 fasen in de afwikkeling van een handelstransacties • 4.2 de verkoopovereenkomst • 4.3 betaling en inning • 4.4 percentberekening • 4.5 B.T.W.

5 is vertrouwd met de begrippen “verkoop met betaling op termijn” en “verkoop op afbetaling”

kent de onderscheiden kredietmogelijkheden, inzonderheid de bankkredieten

kent de specifieke overeenkomsten zoals: leasing; forfaiting; factoring en franchising

5 Hfst 5: kredietverlening

• 5.1 inleidende begrippen • 5.2 verkoop met betaling op termijn • 5.3 verkoop op afbetaling • 5.4 de wisselbrief • 5.6 cedentendiscontokrediet en leveranciersdiscontokrediet • 5.7 andere bankkredieten • 5.8 leasing • 5.9 factoring • 5.10 intresten discontoberekening

6 onderkent de voordelen van de internationalisering voor de handelaars en de producent

kan uitleggen welke de risico’s van de internationalisering van de handelsactiviteit zijn in de verschillende stadia

is op de hoogte van het belang van de internationale handelen en kent het onderscheid tussen de binnen- en buitenlandse handel voor de onderneming

6 Hfst 6: de internationalisering van de handelsactiviteit van de onderneming

• 6.1 voordelen van de internationalisering voor de handelaar en de producent

• 6.2 risico’s van de internationalisering van de handelsactiviteit • 6.3 het onderscheid tussen binnen- en buitenlandse handel

voor de onderneming

7 kent het onderscheid tussen rechtstreekse en onrechtstreekse export

kan de “export via tussenpersoon” toelichten en weet wat bedoeld d i h d l

7 Hfst 7: de organisatie van de internationale handel

• 7.1 rechtstreekse export



wordt met compensatiehandel • 7.2 onrechtstreekse export • 7.3 export via tussenpersonen • 7.4 compensatiehandel

8 kent de instellingen ter bevordering van de internationale handel in België

kent de begrippen van internationale handelspolitiek

is op de hoogte van de in- en uitvoervergunningsstelsels en van het fiscaal regime dat hieromtrent heerst

kan een overzicht geven van de douaneformaliteiten bij de in- en uitvoer

heeft noties van de wisselreglementering

8 Hfst 8: de bevordering en de reglementering van de internationale handel

• 8.1 instellingen ter bevordering van de internationale handel in België

• 8.2 internationale handelspolitiek • 8.3 in- en uitvoervergunningsstelsels • 8.4 fiscaal regime van de buitenlandse handel • 8.5 douaneformaliteiten te vervullen bij in- en uitvoer • 8.6 wisselreglementering

9 heeft voldoende kennis van het contractrecht om inzake het aankoop- en verkoopcontract een passende interpretatie te geven

is voldoende thuis in de verkoopsvoorwaarden inzake de verantwoordelijkheden der partijen omtrent de risico’s en de kosten

heeft voldoende zicht op de standaardcontracten en verkoopsvoorwaarden inzake de internationale graanhandel

9 Hfst 9: verkoopvoorwaarden in de internationale handel

• 9.1 zaken beschikbaar en zaken op leveringstermijn • 9.2 verantwoordelijkheden der partijen inzake risico’s en kosten • 9.3 standaardcontracten in de internationale graanhandel • 9.4 verkoopvoorwaarden in de internationale graanhandel

10 kan een verantwoorde keuze maken binnen de voorziene internationale transportmiddelen

is op de hoogte van het internationale grondtransport en van het transport van berichten

kan op het internet werken en nodige berichten opvragen en doorsturen

10 Hfst 10: het nationaal en internationaal vervoer

• 10.1 keuze van het transportmiddel • 10.2 het transport van berichten • 10.3 goederentransport

11 kan consignatie-zendingen voorbereiden

is op de hoogte van de goederenopslag en de betreffende opslagdocumenten

11 Hfst 11: consignatie en opslag van goederen

• 11.1 consignatie-zendingen • 11.2 opslag en opslagdocumenten



12 beseft het belang van de risicobeheersing in de internationale handel

kent de gevoeligheden van de termijngoederenbeurzen en hun vereffening

is op de hoogte van de onderscheiden verzekeringen binnen de internationale handel

kan wisselrisico’s inschatten en terzake voorstellen formuleren

12 Hfst 12: risicobeheersing in de internationale handel

• 12.1 belang • 12.2 “hedging” en arbitrage op termijngoederenbeurzen • 12.3 transport en expeditierisicoverzekering • 12.4 kredietverzekering • 12.5 wisselrisico’s

13 kan het onderscheid inzake financiering op korte, middenlange en lange termijn inschatten

is op de hoogte van specifieke kredietvormen terzake en kent hun betalingsmodaliteiten

13 Hfst 13: betalings- en financieringstechnieken in de internationale handel

• 13.1 financiering op korte termijn • 13.2 financiering op middellange en lange termijn • 13.3 enkele speciale kredietvormen • 13.4 betalingsmodaliteiten

OSP-HOKT – Categorie: Economisch onderwijs – Afdeling: Boekhouden 81 TV Computerboekhouden ( 0,2,1½ lestijden/week)

TV COMPUTERBOEKHOUDEN

2de JAAR


1 de student kan basisbestanden aanmaken, uitbreiden en wijzigen (klanten, producten, rekeningnummers, leveranciers, ….)

de student kan aan- en verkoopfacturen boeken aan de hand van documenten

de student kan financiële verrichtingen registreren op basis van documenten

de student kan diverse verrichtingen boeken

de student kan de afsluitwerkzaamheden van een bedrijf verrichten

de student kan het verband leggen met commercieel beheer (bestelbonnen, stockbeheer, ….)

1 Opzetten van een boekhouding.

• Welke rekeningen zijn er nodig? • Welke rekeningen zijn er aanwezig in het programma en welke

moeten er aangemaakt worden?

2 heeft inzicht in de werking van het gebruikte boekhoudprogramma 2 Inzicht in de werking van het boekhoudprogramma.

• Betreft het hier een kwartaalboekhouding of een maandelijkse? • Wat moet er gebeuren om in de juiste periodes te boeken?

3 stelt de nodige parameters in 3 Hoe stel ik de datum juist in?

• Welke dagboeken moeten er zijn? • Zijn die aanwezig of moeten ze gecreëerd worden? • Kan men ze nog wijzigen na de inboeking of niet?

4 kan een boekjaar afsluiten

kan een jaarrekening opstellen

4 Afsluiten van het boekjaar en opstellen van de jaarrekening.

• Nazicht van de wettelijke formaliteiten. • Zijn de juiste data vermeld op de documenten en is de

toelichting correct ingevuld.

3de JAAR

OSP-HOKT – Categorie: Economisch onderwijs – Afdeling: Boekhouden 82 TV Computerboekhouden ( 0,2,1½ lestijden/week)


5 kan een kostenverdeelstaat opstellen

kan resultaten boekhoudkundig verwerken

kan het analytisch resultaat bepalen

5 Extra comptabel:

• opstellen van de kostenverdeelstaat: - welke kostenplaatsen - kostendragers - bepalen van de goede volgorde in functie van het cascadesysteem

• resultaatverwerking: - systematisch verwerken van goederen in bewerking - bijproduct - afval

• bepalen van het analytisch resultaat.

6 maakt zelfstandig oefeningen op eht werken met spiegelrekeningen

kan een analytische plan opstellen

kan verrichtingen uit een algemene boekhouding overnemen

kan analytische boekingen uitvoeren

6 Autonome boekhouding:

• oefening op het werken met spiegelrekeningen • opstellen van een analytisch plan • overname van de verrichtingen uit de algemene boekhouding • analytische boekingen

7 kent de werking van het gebruikte boekhoudpakket 7 Geïntegreerde boekhouding:

• werking van enkele boekhoudpakketten: - Excellent - Proac - Popsy

OSP-HOKT – Categorie: Economisch onderwijs – Afdeling: Boekhouden 83 TV Bedrijfsorganisatie en beleid ( ½,0,½ lestijden/week)

TV BEDRIJFSORGANISATIE EN BELEID

1ste JAAR


1 kan uit voorbeelden belangrijke kenmerken van organisaties afleiden;

kan definiëren wat organisaties zijn;

kan de organisatie te benaderen als een open systeem;

kan uitleggen waarom de studie van organisaties verantwoord is;

kan het vak "Organisatieleer" te definiëren;

kan de onderzoeksmethodes in organisatieleer uitleggen en beoordelen;

kan het doel en het referentiekader van de cursus verklaren

1 HOOFDSTUK 1: ORGANISATIES EN ORGANISATIELEER

• 1. Inleiding • 2.Wat zijn organisaties? • 3. Organisaties als sociale systemen • 4. Organisatieleer

2 kan aantonen dat ideeën omtrent organisatie en organiseren reeds voorkwamen eeuwen geleden;

kan uitleggen hoe de ontwikkeling van complexe organisaties verbonden is met de technologische evolutie;

kan de belangrijkste ideeën van het scientific management uitleggen;

kan verklaren wat Fordisme betekent;

kan de betekenis van administratieve organisatie verklaren;

kan de klassieke school in perspectief plaatsen;

kan inzake bureaucratie de oorsprong kan situeren, dit model kan definiëren, de visie van Weber uitleggen, kan kenmerken ervan geven, en enkele dysfunctionele gevolgen ervan uitleggen;

kan de oorsprong van de human relations school situeren en dit gedachtegoed in perspectief plaatsen;

kan de basiskenmerken van enkele moderne benaderingen uitleggen, nl. inzake de management science, de systeembenadering, de contingentiebenadering, en de lerende organisatie.

2 HOOFDSTUK 2: SCHOLEN IN ORGANISATIELEER

• 1. Organiseren in de oudheid • 2. De klassieke school • 3. Bureaucratie • 4. De 'human relations' school • 5. Het moderne perspectief



3 kan de redenering inzake arbeidsverdeling uitleggen;

kan horizontale en verticale arbeidsverdeling van elkaar onderscheiden;

kan enkele voordelen en nadelen van specialisatie geven;

verklaart enkele oplossingen ter vermenselijking van de arbeid geboden door de human relations school;

geeft de basisredenering omtrent departementalisatie weer;

kan het onderscheid tussen lijnen staffuncties uitleggen;

kan de bevoegdheidshiërarchie of bevelketen uitleggen;

kan verklaren wat delegatie betekent, enkele redenen voor delegatie geven, en enkele problemen inzake delegatie verduidelijken;

kan decentralisatie uitleggen, enkele voor- en nadelen ervan geven, en dit concept beoordelen;

kan de betekenis en doeleinden van formalisatie uitleggen, enkele elementen van formalisatie omschrijven, aanduiden wanneer formalisatie overdreven is, en dit concept beoordelen;

kan het concept van controlespanwijdte uitleggen, brede en enge controlespanwijdte evalueren, en optimale controlespanwijdte benaderen.

3 HOOFDSTUK 3: FUNDAMENTELE ORGANISATIECONCEPTEN

• 1. Arbeidsverdeling en specialisatie • 2. Departementalisatie • 3. Lijn en staf • 4. Bevoegdheidshiërarchie of bevelketen • 5. Delegatie • 6. Decentralisatie • 7. Formalisatie • 8. Controlespanwijdte



4 is in staat doeleinden te definiëren;

kan een onderscheid tmaken tussen officiële en praktische doeleinden;

kan de betekenis van strategie en de generieke strategieën volgens Porter uitleggen;

kan uitleggen hoe doeleinden worden geformuleerd en tot stand komen volgens een politiek proces;

verklaart de middelen-doelen-hiërarchie;

legt de verschillende vormen van doelwijziging uit;

is in staat de doeltreffendheid te definiëren en te plaatsen tegenover doelmatigheid

geeft metingscriteria voor doeltreffendheid;

bespreekt en beoordeelt het concept van management by objectives.

4 HOOFDSTUK 4: ORGANISATORISCHE DOELEINDEN EN DOELTREFFENDHEID

• 1. Doeleinden gedefinieerd • 2. Types van doeleinden • 3. Strategieën • 4. De formulering van doeleinden • 5. Middelen-doelen-hiërarchie • 6. Management by objectives

5 definieert de organisatorische omgeving en het organisatorisch domein;

maakt een onderscheid tussen de taakomgeving en de algemene omgeving;

bespreekt het model van Duncan inzake omgevingsonzekerheid;

maakt een onderscheid tussen mechanistische en organische organisaties;

legt de betekenis uit van differentiatie en integratie volgens Lawrence en Lorsch;

is in staat aan te geven hoe omgevingsonzekerheid organisatorische kenmerken beïnvloedt;

legt uit wat omgevingsperceptie betekent en wat wordt bedoeld met "enacted environrnent" en "boundary spanning"

bespreekt enkele interne en externe strategieën ter minimalisering van omgevingsafhankelijkheid.

5 HOOFDSTUK 5: ORGANISATORISCHE OMGEVING EN DOMEIN

• 1. De verschillende omgevingen • 2. Model van Duncan • 3. Mechanistische en organische organisaties • 4. Differentiatie en integratie volgens Lawrence & Lorsch • 5. Beïnvloeding organisatorische kenmerken • 6. Omgevingsperceptie, “enacted environment”, “boundary

spanning” • Interne en externe strategieën i.v.m. de

omgevingsafhankelijkheid



6 definieert technologie

legt de bedoeling uit bevindingen en beperkingen van het onderzoek van Woodward;

legt het model van Perrow uit en past dit toe;

legt de typologie van Thompson uit;

bespreekt het effect en de evolutie van het gebruik van computers in organisaties;

verklaart de betekenis en het belang van CIM;

legt uit, en beoordeelt de benadering van "lean production";

duidt de belangrijkste verschillen tussen fabrikagebedrijven en dienstenbedrijven aan;

legt de betekenis uit van werkstructurering.

6 HOOFDSTUK 6: TECHNOLOGIE EN ORGANISATIE

• 1. Analyse van technologie • 2. Gevorderde informatietechnologie • 3. Lean production • 4. Dienstenbedrijven • 5. Werkstructurering

7 geeft kenmerken van kleine organisaties en redenen waarom organisaties willen groeien;

legt uit hoe de organisatiegrootte kan worden gemeten;

legt de relatie uit tussen omvang en structurele kenmerken van organisaties;

verklaart het verband tussen organisatiegrootte en besturingsintensiteit;

schetst de organisatorische levenscyclus.

7 HOOFDSTUK 7: ORGANISATIEGROO1ï'E EN LEVENSCYCLUS

• 1. Organisatorische groei • 2. Meting van organisatiegrootte • 3. Omvang en structurele kenmerken van organisaties . • 4. Organisatiegrootte en besturingsintensiteit • 5. Organisatorische levenscyclus

8 definieert de begrippen organisatiestructuur, organisatie-ontwerp, formele en informele organisatie, en organigram;

verklaart de rol van het management inzake organisatiestructurering;

situeert differentiatie en integratie in de organisatie;

legt de verschillende departementalisatiewijzen (functionele departementalisatie, productdepartementalisatie, geografische departementalisatie, klantdepartementalisatie, gemengde departementalisatie) evenals projectorganisatie en matrixorganisatie

8 HOOFDSTUK 8: ORGANISATIESTRUCTUUR EN –ONTWERP

• 1. Rol van het management • 2. Verticale en horizontale arbeidsverdeling en coördinatie • 3. Departementalisatiewijzen • 4. Netwerkstructuur



uit;

legt de structurele configuraties volgens Mintzberg uit.

9 definieert het begrip groep;

duidt de functies van groepen aan;

onderscheidt verschillende soorten groepen;

geeft voordelen en nadelen van groepenlegt;

uit te hoe groepen zich ontwikkelen;

geeft de groepskenmerken aan die groepseffectiviteit beïnvloeden;

het belang van kleine werkgroepen uit te leggen;

verklaart de betekenis en de invloed van groepsconflicten;

legt de organisatieverbetering via groepsdynamica uit.

9 HOOFDSTUK 9: DE WERKING VAN GROEPEN

• 1. Definitie • 2. De functies van groepen • 3. Soorten groepen • 4. Voordelen en nadelen van groepen • 5. De ontwikkeling van groepen • 6. Groepseffectiviteit • 7. Kleine werkgroepen • 8. Groepsconflicten • 9. Organisatieverbetering via groepsdynamica

10 definieert het begrip controle;

legt de verschillende elementen van het controleproces uit;

bespreekt de basisconcepten van controle;

maakt een onderscheid tussen vooruitkoppelingscontroles, gelijktijdige controles en terugkoppelingscontroles;

situeert controletypes op verschillende controleniveaus;

verklaart verschillende controlestrategieën en geeft aan wanneer een controlestrategie dominant is;

bespreekt de betekenis en evolutie van kwaliteitscontrole;

situeert technieken van financiële controles;

benadert de optimale mate van controle.

10 HOOFDSTUK 10: ORGANISATORISCHE CONTROLE

• 1. Elementen van het controleproces • 2. Basisconcepten • 3.De timing van controle] • 4. Controleniveaus • 5. Controlestrategieën. • 6. Operationele controlesystemen • 7. Kwaliteitscontrole • 8. Financiële controle • 9. Optimale mate van controle

11 omschrijft cultuur duidt de voornaamste kenmerken ervan aan;

benadert culturele verschillen tussen landen volgens de culturele dimensies bepaald door Hofstede;

11 HOOFDSTUK 11: ORGANISATIECULTUUR

• 1. Culturele verschillen tussen landen • 2. Organisatieculturen



omschrijft de verschillende organisatieculturen volgens Handy;

bespreekt de factoren die organisatiecultuur beïnvloeden;

legt de implicaties van cultuur voor organisatie-ontwerp uit.

• 3. Beïnvloedende factoren

3de JAAR


12 12 Inleiding.

13 de student weet hoe de bedrijfsorganisatie in brede zin begint met het opmaken van doelstellingen, strategieën en planning

de student kent de verschillende vormen van organisatie in enge zin

de student kan het belang van informatie voor het beleid duiden

de student kent het principe van de functiescheiding en hoe het in de praktijk moet worden toegepast

de student kent de basisprincipes van het motiveren van werknemers

13 I. Wat is management?

• 1. Het managemntproces • 2. De ontwikkeling van managementtheorieën • 3. De manager als leidinggevende • 4. Leiderschapsstijlen • 5. Zelfmanagement

14 kan een situatieanalyse maken

kan de strategische beleidsnormen duiden

14 II. Strategisch management

• 1. De situatieanalyse • 2. De strategische beleidsvormen

15 kan een planning indelen en presenteren 15 III. Management en planning

• 1. Indeling van planning • 2. Zichtbaar maken van planning • 3. Planning en procesbeheersing

16 kan managen en organiseren 16 IV. Management en organisatie

• 1. Samenwerking en arbeidsverdeling



• 2. De horizontale werkverdeling • 3. De delegatie • 4. De spanwijdte en het omspanningsvermogen • 5. Het organisatieschema • 6. Hoofdvormen van organisatiestructuren • 7. De organisatiecultuur • 8. Organisatiestructuren volgens Mintzberg

17 kan managen in informeren

ziet het belang in van elektronische gevensverwerking

17 V. Managment en informatie

• 1. Elektronische gegevensverwerking • 2. Management en informatie • 3. Het informatieverzorgingsproces. • 4. Kwaliteitsaspecten van de informatieverzorging • 5. De communicatie van informatie • 6. Besluitvorming • 7. Managers en organisatie in relatie tot de administratieve

organisatie

OSP-HOKT – Categorie: Economisch onderwijs – Afdeling: Boekhouden 90 TV Controle, expertise en deontologie ( 0,0,1 lestijden/week)

TV CONTROLE, EXPERTISE EN DEONTOLOGIE


1 Definitie van auditing.

Institutionele aspecten in België.

Doelstellingen van de audit van de jaarrekening.

Auditrisico en materialiteit.

De audit van ondernemingscycli.

Rapportering over audit

1 I. INLEIDING.

• 1. Het doel van de waarmerking van de jaarrekening. • 2. Het onderscheid tussen de verantwoordelijkheid van de

onderneming, de interne en de externe accountant

2 is op de hoogte van de algemeen aanvaarde controlenormen 2 externe accountant

• 1. Inleiding • 2. Algemeen aanvaarde controlenormen.

3 licht de interne controle toe

kent de voornaamste karakteristieken van een interne controle

ziet het belang en doel in van een interne accountantsdienst

3 III. INTERNE CONTRÔLE

• 1. Inleiding • 2. Begripsomschrijving • 3. De voornaamste karakteristieken van de interne controle • 4. De functie van de interne accountantsdienst • 5. De studie van het intern controlesysteem • 6. Het verband tussen interne controle - onregelmatigheden en

de externe accountant

4 kent de nodige controlewerkpapieren en kan deze verwerken

kan een permanent dossier maken en opvolgen

kan een werkdossier per jaar opstellen

kan een controleprogramma opstellen

4 IV. CONTROLEWERKPAPIEREN

• 1. Inleiding • 2. Het permanent dossier • 3. De werkdossiers per jaar • 4. Het controleprogramma

5 kan de jaarrekening controleren 5 V. CONTROLE VAN DE JAARREKENING. – ALGEMEEN

• 1. Inleiding



• 2. Het verloop en de programmatie van de controlewerkzaamheden

• 3. De algemene controlewerkzaamheden

6 kan verkoopprocedures testen

kan uitgavenprocedures testen

kan procedures testen betreffende weden en lonen

6 VI. TESTEN VAN DE BASISPROCEDURES

• 1. Inleiding • 2. De test van de verkoopprocedures • 3. De test van de uitgavenprocedures • 4. De test van de procedures betreffende wedden en lonen

7 kent de elementen van een jaarrekening i.v.m. de balans

past de interne controleaspecten toe op de jaarrekening

past controlewerkzaamheden toe en volgt deze op

7 VII. CONTROLE VAN DE BALANS. ACTIVA: OPRICHTINGSKOSTEN EN IMMATERIELE VASTE ACTIVA

• 1. Inleiding • 2. Elementen van de jaarrekening • 3. Interne controleaspecten • 4. Doelstellingen van de controle • 5. Controlewerkzaamheden

8 kent de elementen van een jaarrekening i.v.m. de vaste activa



8 VIII. CONTROLE ACTIVA: MATERIELE VASTE ACTIVA


9 kent de elementen van een jaarrekening i.v.m. degeldbeleggingen



9 IX. CONTROLE BALANS: FINANCIELE VASTE ACTIVA EN GELDBELEGGINGEN




10 kent de elementen van een jaarrekening i.v.m. de vorderingen



10 X. CONTROLE ACTIVA: VORDERINGEN


11 kent de elementen van een jaarrekening i.v.m. voorraden



11 XI. CONTROLE ACTIVA: VOORRADEN


12 kent de elementen van een jaarrekening i.v.m. liquide middelen



12 XII. CONTROLE ACTIVA: LIQUIDE MIDDELEN


13 kent de elementen van een jaarrekening overlopende rekeningen



13 XIII. CONTROLE ACTIVA: OVERLOPENDE REKENINGEN




14 kent de elementen van een jaarrekening i.v.m. het eigen vermogen



14 XIV. CONTROLE PASSIVA: EIGEN VERMOGEN


15 kent de elementen van een jaarrekening i.v.m. schulden en ontvangen kapitaalsubsidies



15 XV. CONTROLE PASSIVA: SCHULDEN OP + 1 JAAR EN ONTVANGEN KAPITAALSUBSIDIES


16 kent de elementen van een jaarrekening i.v.m. schulden



16 XVI. CONTROLE PASSIVA: SCHULDEN OP MAXIMUM 1 JAAR


17 kent de elementen van een jaarrekening i.v.m. uitgestelde belastingen



17 XVII. CONTROLE PASSIVA: VOORZIENINGEN EN UITGESTELDE BELASTINGEN




18 kent de elementen van een jaarrekening i.v.m. de controle van de belastingen



18 XVIII. CONTROLE VAN DE BALANS: CONTROLE VAN DE BELASTINGEN


19 kent de elementen van een jaarrekening i.v.m. deresultaatrekening



19 XIX. CONTROLE VAN DE RESULTATENREKENING


20 kent de elementen en eisen gesteld aan een accountantsverslag

kent de inhoud van een accountantsverslag

20 XX. HET ACCOUNTANTSVERSLAG

• 1. Inleiding • 2. Het accountantsverslag en de S.W.H.V. • 3. De eisen gesteld aan een degelijk accountantsverslag. • 4. De inhoud van het accountantsverslag

21 is op de hoogte van de bijkomende controlewerkzaamheden 21 XXI. BIJZONDERE CONTROLEWERKZAAMHEDEN BIJ EEN EERSTE OF EENMALIGE OPDRACHT

• 1. Inleiding • 2. Bijkomende controlewerkzaamheden

22 kent de uit te voeren controlewerkzaamheden betreffende de afzonderlijke jaarrekeningen

kent de interne controle-aspecten en past dezetoe

22 XXII. DE CONTROLE VAN DE GECONSILIDEERDE JAARREKENING

• 1. Inleiding • 2. De bepaling van de uit te voeren controlewerkzaamheden

betreffende de afzonderlijke jaarrekeningen • 3. Interne controle-aspecten



• 4. De controlewerkzaamheden betreffende de consolidatie • 5. Het accountantsverslag over de geconsolideerde

jaarrekening

OSP-HOKT – Categorie: Economisch onderwijs – Afdeling: Boekhouden 96 Boekhouden (12,12,12 lestijden/week)

METHODOLOGISCHE WENKEN

PEDAGOGISCH-DIDACTISCHE WENKEN

Algemeen:

Er dient naar gestreefd het gebruik van de computer en internet maximaal te implementeren in de lessen

Vakspecifiek:


We laten de studenten eerst nadenken over welke soort brieven ze zelf kennen uit de praktijk. We maken hierbij gebruik van het bord. Daarna word de theorie uitvoerig uitgelegd en dit in interactie met de studenten. Er wordt gebruik gemaakt van een eigen cursus, krantenartikels en concrete voorbeelden uit de praktijk. Hierna hebben zij voldoende bagage verworven om dit soorten brieven te kunnen plaatsen binnen de structuur van de cursus. Daarna is het de bedoeling dat de studenten, uitgaande van een opgegeven fictieve situatie, zelf verschillende soorten brieven schrijven. Het staat de studenten altijd vrij om een concrete situatie aan te brengen, waarmee ze in het dagelijkse leven worden geconfronteerd. Uiteraard scherpt dit de betrokkenheid bij de cursus sterk aan.

Een heel nuttig onderwerp is het schrijven van een C. V. en de begeleidende brief. We gaan uitvoerig in op het enorme belang van deze documenten. Het is de bedoeling de studenten te behoeden voor de meest voorkomende fouten die in dit verband de kop opsteken. Uiteraard dienen ze zelf een C.V. te maken, hetwelk ze later zeker kunnen aanwenden.


1ste jaar In het vak financiële algebra wordt de nadruk gelegd op het inzicht van de formules, op de functie en de relatie van de formules tot het geheel. De theoretische lessen worden steeds aangevuld met toepassingen

Verder komen ook financiële toepassingen in de colleges aan bod.

2de jaar

Het is van een uitzonderlijk belang in deze cursus te werken naar inzicht toe, d.w.z. dat de samenhang en het verband tussen de onderscheiden formules continu moet worden aangetoond, zodat de structuren worden blootgelegd, wat de student moet toelaten de formules te begrijpen en de aangeleerde technieken daadwerkelijk toe te passen.


In het vak bank en krediet wordt de nadruk gelegd op het inzicht van de begrippen, op de functie en de relatie van de begrippen tot het geheel.

De lessen worden steeds aangevuld met actuele informatie. De studenten dienen één week de Financieel-Economische Tijd te lezen en de krantenknipsels i.v.m. bank en krediet uit te knippen en te synthetiseren. De neerslag van dit alles vindt men terug in een te maken scriptie.

Ook de praktijk van bankdocumenten wordt ingeoefend.



Er wordt sterk belang gehecht aan de duurzaamheid van het aanbrengen van de juridische woordenschat.

Er wordt gebruik gemaakt van wetteksten in de lessen om het verder contact met de rechtswereld te vergemakkelijken.

Proberen om de studenten een positieve maar kritische ingesteldheid tegenover de wet bij te brengen.


De studenten moeten een veelheid aan vragen oplossen door zoveel mogelijk zelfstandig in de documentatie te zoeken; veel aandacht krijgt de mogelijk verschillende interpretatie van de (wet)teksten.


2de jaar De studenten dienen a.h.v. wetboeken en het internet zoveel mogelijk zelf, wetgevend opzoekwerk te verrichten

3de jaar De grootste aandacht zal gaan naar de toepassingen en daarom worden er per onderdeel oefeningen gemaakt zodat de cursist op het einde een praktische ervaring bezit . Toch zal er telkens uitgegaan worden van een theoretische omkadering. Bij het oplossen van de oefeningen mogen de studenten steeds gebruik maken van de belastingalmanak en hun handboek.


1ste jaar Er wordt gebruik gemaakt van gedetailleerde bordschema’s. Er wordt sterk de nadruk gelegd op het individueel en ordelijk werken tijdens de lessen en in de cursussen. Regelmatig maken de studenten zelf een taak. 1/ Didactische werkvormen

• Onderwijsleergesprek

• Zelfstandig oplossen van oefeningen

• Oefeningen oplossen in teamverband

• Bordschema

• Powerpoint presentatie

• Jaarrekening en Minimum Algemeen Rekeningenstelsel mogen steeds geraadpleegd worden

2/ Didactische hulpmiddelen

Bord - Projector - PC

2de jaar


Er wordt gebruik gemaakt van gedetailleerde bordschema’s. Er wordt sterk de nadruk gelegd op het individueel en ordelijk werken tijdens de lessen en in de cursussen. Regelmatig maken de studenten zelf een taak.


In het vak analytisch exploitatieboekhouden wordt er veel belang gehecht aan de integratie van de begrippen in het geheel van de leerstof. De actualiteit is vaak verweven met het onderwerp van de les, zodat de lessen realistisch gegeven worden.

Veel cijfervoorbeelden en opgaves die, indien mogelijk, op de PC worden uigewerkt


Alles wordt verduidelijkt door het gebruik van een degelijk bordschema. De theorie van de leerstof wordt getoetst aan de praktijk aan de hand van actuele informatie uit kranten, tijdschriften.

Elk jaar wordt een ander bedrijf geanalyseerd, liefst op voorstel van de cursisten.

De statistieken van de NBB zijn basismateriaal.


In het vak algemene economie vormen de begrippen en hun relatie tot het geheel het belangrijkste. De lessen worden zo actueel mogelijk gehouden door terug te grijpen naar de med

TV Case studies

Bij elke gegevenbestudeerd geval hoort een eigen methodologische aanpak


In het vak openbare financiën vormen de begrippen en hun relatie tot het geheel het belangrijkste. De colleges worden zo actueel mogelijk gehouden door stelselmatig te refereren naar de mediaberichten dienaangaande. Ook actuele artikels i.v.m. de openbare financiën komen uitvoerig aan bod in de lessen.


Vooral aanvankelijk dient ervoor gezorgd dat de studenten niet verdwalen: hiertoe is het creëren van een vertrouwenssfeer een belangrijk aspect: de onderscheiden aangebrachte elementen dienen dan ook gereduceerd tot het essentiële, dat zeer paraat moet verworven zijn ten einde verder te kunnen bouwen.

TV Informatica

Er wordt een cursus gegeven met voorbeeldbestanden. Aan de hand van de cursus kunnen de studenten praktische voorbeelden maken en problemen signaleren.


In deze cursus staat de debatcultuur centraal: de onderwerpen worden naar voren gebracht en daarrond ontstaat een gesprek dat door de lesgever-voorzitter in goede banen wordt gehouden en dat vanzelfsprekend nauw aansluit bij de gedoceerde materie.


Dat de denkpatronen zich in dergelijke omstandigheden toespitsen op de actualiteit kan het geheel alleen maar een meerwaarde bezorgen.


2de jaar De studenten werken zo veel mogelijk zelfstandig voor een computer en met hun documenten.

Als ze problemen hebben worden deze zo vlug mogelijk opgelost.

Tevens worden ze begeleid bij de werking van de computer en wordt de verwerking van de documenten verduidelijkt indien nodig.

3de jaar Aanvankelijk werken de studenten onder volledige begeleiding, geleidelijk moeten zij de opgaven steeds zelfstandiger aanpakken.


1ste jaar Elke ingewijde weet hoe omvangrijk het studiegebied m.b.t. de organisatieleer is. Zowel in vakken als economie, management, … als sociologie, arbeids- en organisatiepsychologie, …komen steeds dezelfde namen terug. Het ligt daarom in onze bedoeling om de studenten een raamwerk aan te bieden, waarbinnen zij de meest voorkomende namen kunnen plaatsen. Het is belangrijk dat ze de namen binnen de juiste tijdsgeest en denkstroming kunnen plaatsen. Dit omdat in de loop der tijden, de economische ontwikkelingen - en de hiermee gepaard gaande praktische problemen - een onmiskenbare invloed hebben uitgeoefend op de organisatietheoriëen. Daarom proberen we de theorieën te ondersteunen met praktijkvoorbeelden uit zowel heden, als verleden. Hierbij maken we gebruik van kranten- en tijdschriftartikels. De methode van doceren is aldus de Socratische methode. Uitgaande van de gegeven materie, nodigen we de leerlingen uit tot een dialoog opdat ze zelf tot de vereiste inzichten zouden komen.

3de jaar De stof wordt met behulp van bordschema´s uitgelegd en verklaard.


Waar mogelijk wordt verwezen naar praktische zwakheden van de organisatie waar ze vooral moeten op letten bij een controle.

De studenten hebben de mogelijkheid om ook enkele oefeningen op te lossen.


DIDACTISCHE HULPMIDDELEN1

Computer met boekhoudkundige programma’s

Overheadprojectie

Bord en krijt

Rekentoestellen en tabellen

Opzoekwerk via het internet:

opzoeken vigerende wetgeving

opvolgen wetgeving terzake

1 Inzake veiligheid is de volgende wetgeving van toepassing:

- Codex - ARAB - AREI - Vlarem.

Deze wetgeving bevat de technische voorschriften die in acht moeten genomen worden m.b.t.:

- de uitrusting en inrichting van de lokalen; - de aankoop en het gebruik van toestellen, materiaal en materieel.

Zij schrijven voor dat:

- duidelijke Nederlandstalige handleidingen en een technisch dossier aanwezig moeten zijn; - alle gebruikers de werkinstructies en onderhoudsvoorschriften dienen te kennen en correct kunnen toepassen; - de collectieve veiligheidsvoorschriften nooit mogen gemanipuleerd worden; - de persoonlijke beschermingsmiddelen aanwezig moeten zijn en gedragen worden, daar waar de wetgeving het vereist.


EVALUATIE


Het examen is deels praktisch: een bepaald soort brief en/of rapport dient geschreven te worden. We toetsen verder ook de theoretische basiskennis. Ook dienen de studenten een C.V. voor te bereiden op voorhand. Zij dienen deze in tijdens het examen, zodat het document kan worden gequoteerd ten belopen van 25% van de punten.Op deze manier kunnen we het beste nagaan of de gegeven leerstof daadwerkelijk resultaat heeft opgeleverd.


1ste jaar Zowel tijdens het partieel examen (januari -februari) als het eindexamen (juni) worden de studenten schriftelijk geëvalueerd op hun theoretische en praktische kennis. Beide examens krijgen dezelfde ponderatie.

2de jaar

Het oplossen van vraagstukken noopt tot enig denken; hiertoe is het schriftelijk examen het meest aangewezen. Gepeild wordt naar inzicht en verworvenheden.


De studenten worden schriftelijk beoordeeld op basis van twee proeven die een zelfde weging meekrijgen: het partieel examen en het eindexamen. De gestelde vragen beoordelen de studenten hun verworven technische en praktische kennis. Ook de te maken scriptie maakt deel uit van de evaluatie.


Wekelijkse terugblik met samenvatting van wat de vorige les werd gezien. Hierbij wordt nagegaan of de leerlingen de leerstof begrepen hebben door middel van begripsvragen. Vaak wordt vertrokken van een casusgeval uit de actualiteit waarop de theorie dient te worden toegepast.

Partiële schriftelijke examens na de kerstvakantie. Schriftelijke eindexamens.


Open boek examen waarbij een reeks vragen onder tijdsdruk moeten beantwoord worden.


2de jaar Het examen bestaat uit een BTW-aangifte. Hierin wordt de kennis van de algemene boekingen nagegaan, maar er worden ook specifieke problemen vanuit de practijk in verweven. Op die manier weet de docent precies of de student het volledige BTW-mechanisme onder de knie heeft.

3de jaar Wekelijkse terugblik met samenvatting van wat de vorige les werd gezien. Hierbij wordt nagegaan of de leerlingen de leerstof begrepen hebben door middel van begripsvragen. Vaak wordt vertrokken van een casusgeval uit de actualiteit waarop de theorie dient te worden toegepast.

Partiële schriftelijke examens na de kerstvakantie.

Schriftelijke eindexamens.



1ste jaar De evaluatie gebeurt aan de hand van twee schriftelijke proeven. Er is een partieel examen in januari en een eindexamen in juni. Beide proeven staan telkens op de helft (50%) van het totaal aantal punten.

2de jaar De evaluatie gebeurt aan de hand van twee schriftelijke proeven, waarbij vooral praktijksituaties worden in kaart gebracht; het is aan de student een realistische oplossing naar voor te brengen. De studenten worden vooral geëvalueerd op het feit of zij inzichten verworven hebben in het gehele boekhoudkundige gebeuren, vooral met oog op het opmaken van de balans.

Er is een partieel examen in januari en een eindexamen in juni. Beide proeven staan telkens op de helft (50%) van het totaal aantal punten.


Het partieel examen en het eindexamen worden schriftelijk georganiseerd en tellen ieder mee voor 50% om aldus te komen tot de globale beoordeling. Zowel de theoretische kennis als de actualiteit worden getoetst tijdens de proeven.

Telkens met een gesloten en een open boek gedeelte.


Schriftelijke examens in januari en juni, telkens voor de helft van de punten

Telkens met een gesloten en een open boek gedeelte.


Het partieel examen wordt schriftelijk georganiseerd en telt mee voor 50%, het examen in juni is mondeling.

In het tweede semester wordt een praktisch werkje gegeven dat meetelt voor een kwart van de punten

TV Case studies

Een case wordt als examen gegeven. In deze case worden heel wat elementen verstrengeld opgediend ; het is aan de student om het belangrijke van het onbenullige te onderscheiden en de prioriteiten te leggen die economisch in het beslissingsproces doorwegen. De gevolgen van de genomen beslissingen worden ontleed, wat dan weer implicaties heeft voor het management van de onderneming.


Het partieel examen en het eindexamen worden schriftelijk georganiseerd en tellen ieder mee voor 50% om aldus te komen tot de globale beoordeling. Zowel de theoretische kennis als de actualiteit zal getoetst worden tijdens deze proeven.


De evaluatie gebeurt schriftelijk: de klemtoon wordt vooral gelegd op het verworven inzicht enerzijds en het oplossen van vraagstukken anderzijds. Hiertoe refereren wij naar onze colleges, die overigens een permanente uitnodiging zijn tot gestructureerd en logisch denken.


TV Informatica

Er wordt een praktische proef georganiseerd in januari en in juni.


De evaluatie verloopt schriftelijk zodat de student ruimschoots de tijd krijgt aan te tonen dat zijn theoretische kennis voldoende is om de link naar de praktijk te leggen.


2de jaar De studenten worden geëvalueerd aan de hand van hun voorlopige en eindbalansen die ze voorleggen. De jaarrekening wordt eveneens geëvalueerd .

3de jaar Deels permanent, in functie van de aanpak en de systematiek in de verwerking van de gegevens, deels op basis van de neerslag van hun oplossingen voor de laatste opgaves van het schooljaar, waarover zij ondervraagd worden.


1ste jaar De evaluatie gebeurt aan de hand van een schriftelijk examen, waarbij onderzocht wordt of de cursus voldoende inzicht in de materie verworven heeft.

3de jaar De evaluatie gebeurt aan de hand van een schriftelijk examen in januari.


1ste jaar De evaluatie van de studenten gebeurt aan de hand van een semesterieel en een eindexamen.

Daarbij wordt hun theoretische kennis getoetst.


BIBLIOGRAFIE


VANDERGRAESEN F. (2002). Z@kelijk: Een praktijkhandboek zakelijke communicatie en handelscorrespondentie. Antwerpen : Uitgeverij De Boeck N.V.

ECO U. (1985). Hoe schrijf ik een scriptie. Amsterdam : Bert Bakker

VAN HOVE L. (1998). Enkele nuttige wenken i.v.m. de eindverhandeling. Brussel : VUB.

<http://cfec.vub.ac.be/cfec/wenken/htm>


1ste jaar Financiële algebra. R. Bollens, E. de Bie en J. Kesteloot. Uitgeverij Plantyn Deurne –1994

Financiële algebra: actuariële wiskunde. J .F .de Craen en R. de Groot Uitgeverij Van In Lier –1989

Nieuwe logaritmentafels (in 5 decimalen).Uitgeverij Standaard- 1973

Tables financières des opérations a long terme. G. Cnapelinckx, P. Meurice en L. Nysten. Uitgeverij Wesmael

Theorie der financiële algebra. H. de Sloovere en L. Borghijs. Uitg. De Boeck Brussel- 1978

Wiskundige grondbeginselen voor intrestrekening en leningen. . . Prof.. Befahy. V.U.B.

2de jaar

Financiële algebra. R. Bollens, E. de Bie en J. Kesteloot. Uitgeverij Plantyn Deurne – 1994

Financiële algebra : actuariële wiskunde. J.F. de Craen en R. de Groot Uitgeverij Van In Lier – 1989

Financiële wiskunde : samengestelde intrest, renten, annuïteiten, leningen, verrichtingen op het leven. E. van Renne. Uitg. Brepols Brussel – 1960

Nieuwe logaritmentafels (in 5 decimalen). Uitgeverij Standaard – 1973

Tables financières des opérations à long terme. G. Cnapelinckx, P. Meurice en L. Nysten. Uitgeverij Wesmael

Theorie der financiële algebra. H. de Sloovere en L. Borghijs. Uitg. De Boeck Brussel – 1978

Wiskundige grondbeginselen voor intrestrekening en leningen. Prof. Befahy. Uitgeverij VUB – 1978

Wiskundig leerpakket : financiële algebra. R. Verhulst, J.F. de Craen, C. de Munter e.a. Uitgeverij Standaard Antwerpen – 1987


De bank. Belgische vereniging van banken. Dossier nr. 37.

Bank en Beurs. Inleiding tot de financiële verrichtingen. P.Hancké

Het Financiewezen in België van M.Dombrecht en S.Plasschaert(MIM)


Wegwijs Recht door Dillemans R. en De Moor A.

Inleiding tot het Recht door Bouckaert B. en Van Hoecke M.

Inleiding tot het Burgerlijk Recht door Butzler R. en Heyerick N.

Inleiding tot het Handelsrecht door Butzler en Co.



Handboek: Praktisch sociaal recht, D’Hertefelt en Laurysens, Standaard Uitgeverij, jaarlijks gewijzigde druk.

Artikels uit de Financieel Economische Tijd, Vacature, etc, i.v.m. concrete onderwerpen.

Wetteksten.


"BTW" (Gilis, V.D.Bruel), Uitg. MIM, 1996

Praktisch Fiscaal Recht van E. Angenon en L. Taillieu (MIM) 1994

Belastingalmanak Elsevier

Belgisch belastingsrecht in hoofdlijnen door Conturier S. en Peeters B.

Fiscaal praktijkboek dorekte belastingen 1993-1994 door Maeckelberth W.

Fiscaal zakboekje 1994 door De Wolf E. J.

Inleiding tot het belastingsrecht door Spruyt A., 1993

Handboek voor Fiscaal Recht door Tiberghien A., 1994

Vennootschapsbelasting voor niet ingewijden (uitgave VBO).

Inleiding tot het Vennootschapsbelasting

Vennootschapsbelasting (uitgave ministerie van financiën)

Fiscaal zakboekje door De Wolf E.J., 1994


Patrumoniumnnvennootschappen door Bonte A., 1993

Handboek voor Fiscaal recht door Uberghien A.


1ste jaar

Inleiding tot het boekhouden en de boekhoudtechniek, Erik De Lembre, Wolters Plantyn, ISBN 90 301 7460 9

Grondige studie van de jaarrekening, E. De Lembre & R. Van Maele, Wolters Plantyn, ISBN 90 309 0932 3

Boekhouden voor het beleid, C. Van Liedekerke, G. Walraevens, E. Koolen, L. Van Haute, de boeck, ISBN 90 455 0280 1

Algemeen Boekhouden, Walraevens, MIM “Handboek boekhouden”, Prof. Dr. E. De Lembre. Lic. R. Vanden Weghe - Van Maele, CED SAMSON, delen 1 en 2

“Vennootschapsboekhouden Nu”, Vincent Peeters, MIM.

“Praktisch vennootschapsboekhouden”, A. Chiau, A. De Coen, SED SAMSON

“Cursussen beroepsopleiding CBO”, Ministerie van Financiën

“Vennootschapsboekhouding”, Gerard Verbruggen, STORY

“Boekhouden voor het beleid”, P. Hancke, MIM

“Bedrijfseconomie”, R. Groeseneken, A. De Boeck, Brussel

“Bedrijfseconomie voor juristen”, Prof. M. Van Acoleyen, G. Van Herck, M. Dequae, boek 1 en 2, ACCO

“Accountancy thema’s, SAMSON ACCOUNTANCY ACTUALITEIT


“Docenten Info”, SAMSON ACCOUNTANCY ACTUALITEIT

“Naamloze vennootschappen”, SAMSON BESTUUR EN BELEID NV

“Besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid”, SAMSON BESTUUR EN BELEID BVBA

Links

www.mesotten.be

www.fisconet.be

2de jaar "Grondige studie van de jaarrrekening" (Prof E. De Lembre), Wolters, Leuven

-"Algemeen Boekhouden" (Prof. R.Landuyt), Uitg. Den Arend, Bonheiden


Erlingen M., Cost Accounting – Analytisch Exploitatieboekhouden, Den Arend Bonheiden – 2001

Erlingen M., Management Accounting, Den Arend Bonheiden – 1997

Bruggeman, De Lembre e.a. Analytisch Boekhouden en Kostencalculatie, Wolters Leuven – 1999

Drury C., Management Accounting, Academic Service Schoonhoven (NL) – 1995

Jorissen, Lefebre e.a. Cost Accounting, Standaard Uitgeverij – MIM, Antwerpen - 1997


NATIONALE BANK VAN BELGIE, Verklarende nota bij de statistieken opgemaakt op basis van de jaarrekeningen.

OOGHE, VAN WYMEERSCH, Financiële analyse van ondernemingen.

THEUNISSE, JEGERS, Elementen van boekhouden en analyse van jaarrekeningen


Handboek: DE VELDER, DE CNUYDT, Economie Vandaag, Academia Press Gent.

TV Case studies

Eigen cursus


Inleiding tot de openbare financiën. W. Moesen en V. Van Rompuy.

Het centenblaadje (Kabinet Financiën, Begroting en Gezondheidsbeleid)

Actuele artikels van kranten, banken,

enz...



Murray R. Spiegel, PhD, Theorie and Problems of Statistics, Schaum’s Outline Series, McGraw-Hill, London

S. Lipschutz, PhD, Theory and Problems of Probability, Schaum’s Outline Series, McGraw-Hill, London

Dr. M. Th. Ysebaert, Inleiding tot de statistiek, R.U.G.

TV Informatica

Gezien de immens vlugge evoluties is het onmogelijk een bibliografie te publiceren die langer dan vandaag actueel is.

Module Rekenblad

Excel 2002 - Academic Service

Module Databeheer

Gegevensanalyse - R.P. Langerhorst - Academic Service

Het SQL leerboek - R.F. Van der Lans - Academic Service

Access 2002 - Academic Service

Module datacommunicatie

Computers, datacommunicatie en netwerken - R. L. Matthijssen - Academic Service


E. Adriaenssens en V. Calders: techniek van de binnen- en buitenlandse handel, Acco, Leuven

Dr. L. Cuyvers en Dr. G. Vandewalle: techniek van de binnen- en buitenlandse handel, Kluwer, Deurne.


2de jaar Er wordt gebruikt gemaakt van de Handleiding bij de verschillende programma’s (Bob; Proacc; Exellent; popsy).

Deze handleiding ligt bij het boeken steeds ter inzage.

3de jaar De handleidingen bij de verschillende pakketten.


1ste jaar DE COEN A. (2001). Organisatieleer. Antwerpen : Standaard Uitgeverij –MIM.

JEGERS M.,MOENAERT R., VERBEKE A. (1994). Begrippen van Management: Strategische Planning en Organisatie. Brussel : Vubpress.

KREITNER R., KINICKI A. (1992). Organizational Behavior. Homewood : Irwin. (hoofdstuk 14: Leadership)

ELCHARDUS M. (1996). Sociologie. Brussel : Dienst Uitgaven VUB

SYLLABUS ARBEIDS- & ORGANISATIEPSYCHOLOGIE. (1999) Prof. R. Pepermans. VUB


3de jaar Buiteneers, Coelmont, e.a.

Gids voor management en organisatie.

Standaard Uigeverij – MIM – 1998

HOUTHOOFD N., Edrijfsmanagement en bedrijfsorganisatie – Uitg. Den Arend, 1996, Bonheiden


Bij de cursus wordt het handboek gebruikt :

Accountantscontrole in de Praktijk

Dirk van Vlaenderen - Uitg. MIM/De Standaard

Controlegids voor de jaarrekening en andere opdrachten; Kluwer Editorial.

Consolidatie : Wettelijk kader in Belgie; M. Van regemortel; KPMG

Verder wordt er verwezen naar publicaties bij CED SAMSOM


Organisatie: Lineaire opleiding



Leerjaar: 4e specialisatiejaar

Afdeling: BOEKHOUDEN (BOEKHOUDKUNDIGE EXPERTISE)

OSP-HOKT – Categorie: Economisch onderwijs –Afdeling: Boekhouden 1 Lineaire opleiding: 4e specialisatiejaar (11 lestijden/week)

INHOUD

Visie ..........................................................................................................................................................2 Beginsituatie .............................................................................................................................................3 Algemene doelstellingen ..........................................................................................................................4 Affectieve en psychomotorische doelstellingen .......................................................................................6 Cognitieve leerplandoelstellingen / leerinhouden.....................................................................................7

TV Fiscaal recht (Vennootschapsbelasting) ..................................................................................7 TV Verzekeringsrecht.....................................................................................................................9 TV Plannen en monografieën ......................................................................................................13 TV Bedrijfseconomische statistiek ...............................................................................................14 TV Management accounting ........................................................................................................15 TV Controle, expertise en deontologie.........................................................................................17

Methodologische wenken.......................................................................................................................18 Pedagogisch-didactische wenken................................................................................................18 Didactische hulpmiddelen ............................................................................................................19

Evaluatie .................................................................................................................................................20 Bibliografie..............................................................................................................................................21


VISIE

Deze studierichting is een aanvulling en vervolmaking van het graduaat boekhouden op een leidinggevende beroepsloopbaan in de boekhoudkundige administratie in alle sectoren.

Naast de boekhoudkundige kennis leiden deze studies bovendien tot het beroep van accountant.

Zijn functionele bijdrage zal eerder strategisch adviserend dan operationeel van aard zijn.

Zijn doorzicht en interpretaties van boekhoudkundige gegevens moet leiden tot het kunnen presenteren, formuleren en verdedigen van belangrijke boekhoudkundige adviezen in het belang van de firma of bedrijf en dit in de nationale en internationale context.


BEGINSITUATIE

Algemeen:

Om als regelmatig student toegelaten te worden in het hoger onderwijs moet de student ingeschreven zijn alvorens 1/3 van de lestijden van een leerjaar gegeven zijn en houder zijn van een van de hiernavolgende studiebewijzen :

diploma van secundair onderwijs;

een brevet van het aanvullend secundair beroepsonderwijs of van een diploma van het voltijds hoger onderwijs;

een getuigschrift of diploma van hogere secundaire technische leergangen;

een diploma of getuigschrift dat krachtens een wet, decreet, Europese richtlijn of een internationale overeenkomst als gelijkwaardig wordt erkend.

Indien een student niet op basis van bovenvermelde voorwaarden kan worden toegelaten, richt de directeur van het centrum voor de student die tijdens het kalenderjaar waarin hij zich voor het eerst inschrijft ten minste 21 jaar wordt, een toelatingsexamen in, uiterlijk de vijfde dag na het einde van de inschrijvingstermijn.

Vakspecifiek:



TV Verzekeringsrecht

De cursist heeft als basis voldoende kennis van het handels- en burgerlijk recht.

TV Plannen en monografieën

Voor het vak “Plannen en Monografieën” is geen voorkennis vereist van de boekhoudkundige vakken als beginsituatie.



TV Management accounting

De cursist heeft het Graduaat Boekhouden. behaald




ALGEMENE DOELSTELLINGEN


De lessen moeten:

De nodige fiscale kennis bijbrengen om de studie van het boekhouden te ondersteunen.

Een duurzame kern van fiscale-juridische woordenschat aanbrengen.

Een algemeen inzicht geven in de structuur van de vennootschapsbelasting en de studenten aantonen dat de meeste problemen kunnen opgelost worden met behulp van een juridisch werk en/of wetboek.

De studenten moeten op het einde van het jaar het aangifteformulier in de vennootschapsbelasting kunnen invullen.

Het de studenten mogelijk maken met wetteksten te begrijpen en te interpreteren.

Leiden tot een beter begrip van en een positieve ingesteldheid tegenover de fiscale wetgeving en het recht in het algemeen (een objectief kritische benadering moet vanzelfsprekend de ogen niet sluiten voor onvermijdelijke tekortkomingen).

Een inzicht verwerven in de inhoud van de lessen.


De studenten moeten in een verzekeringspolis kunnen terugvinden of een risico gedekt is.

Zij moeten bewijzen dat zij vertrouwd zijn met de terminologie en de inhoud van de courante polissen voor particulieren op de Belgische markt.


Op het einde van de opleiding moeten de cursisten inzichten hebben verworven in een reeks gespecialiseerde technieken met betrekking tot de accountancy, waarbij voor een aantal onderdelen uitgegaan wordt van de praktijkervaring van de lesgever.

Bovendien moeten de cursisten beter gewapend zijn om nieuwe uitdagingen in hun beroepsleven te zoeken en /of om eventueel deel te nemen aan de stage-examen van het Instituut der Accountants.

Bijkomend zullen de studenten gemotiveerd zijn om zich later permanent geïnformeerd te houden omtrent de takken van de accountancyleer van hun keuze.

Het beroep van accountant - een wettelijk beschermde titel - moet borg staan voor deskundigheid, rechtvaardigheid en bekwaamheid. Dit is de filosofie die doorheen de cursus “Plannen en Monografieën” loopt. In bepaalde onderdelen ervan moeten de cursisten in groepen samenwerken bij de oplossing van een case-studie, wat, naast de toetsing van hun vakkennis, hen tevens inzichten verschaft in werken in groepen, projectmanagement, litteratuurraadpleging, enz...

Aangezien de cursisten allemaal gegradueerden in de boekhouding zijn hoeven er geen cognitieve, affectieve en psychomotorische doelstellingen te worden geformuleerd. Eerder zal de aandacht uitgaan naar het doceren van de leerstof dat reeds tot het kennisgebied van de cursisten behoort, maar dan ofwel meer uitgediept, meer actueel ofwel bekeken vanuit een praktische toepassing.



Het doel van deze cursus is de studenten inzicht te verschaffen in hoe wiskundige concepten kunnen aangewend worden om bedrijfseconomische problemen mee te helpen oplossen.

Elke manager wordt regelmatig geconfronteerd met onzekerheden bij de besluitvorming. Een manager bevindt zich echter niet achter de roulettetafel van een casino. Daarom is het belangrijk dat hij inzicht krijgt in de mate van onzekerheid waarin hij beslissingen neemt.

Vandaar de grote aandacht die in deze cursus wordt besteed aan kansberekening : zowel discrete als continue kansverdelingen worden uitvoerig behandeld. Tegelijkertijd wordt ook de link gelegd met deel 5 van de cursus management accounting.

Verder wordt er aandacht geschonken aan de correlatiecoëfficiënt en wordt er besproken hoe deze coëfficiënt kan aangewend worden bij beleggingen (het CAPM-model).

De studenten de nodige bedrijfseconomische kennis bij te brengen om het organisatiedenken te verstaan.

De studenten de nodige economische woordenschat bij te brengen ;

De studenten een beter begrip en inzicht te geven in de bedrijfseconomische beslissingen, zoals die elke dag genomen worden in het bedrijf.

De basisbegrippen over organisatie en management overbrengen naar de studenten zodat ze de verschillende organisatieprincipes kennen en hun eventuele zwakheden kunnen vermijden.


Het hoofddoel van deze cursus is de studenten inzicht te doen verschaffen in hoe managers de boekhouding kunnen aanwenden in hun besluitvormingsproces. Zowel gegevens uit de algemene boekhouding, als uit de analytische exploitatieboekhouding en uit de budgettering kunnen nuttig zijn voor managers als bron van informatie om te komen tot gefundeerde beleidsbeslissingen.


De studenten vertrouwd te maken met de praktische aanpak van interne en externe controle in bedrijven, financiële instellingen en instellingen van openbaar nut.

Tevens dient het onderscheid gekend te worden tussen de belangrijke verschillen tussen interne en externe controle.

Tevens wordt in een tweede deel de controle door de revisor van de geconsolideerde jaarrekening belicht.

De studenten dienen dan ook een praktische oefening i.v.m. met de consolidatie van verschillende ondernemingen kunnen oplossen en de begrippen opgenomen in het KB van 7 maart 1990 kunnen toelichten.


AFFECTIEVE EN PSYCHOMOTORISCHE DOELSTELLINGEN








De cursisten zijn alert voor een goede budgethuishouding en de signalen van gegevens die een budget mee bepalen

De cursisten leren overzichtelijk en concreet te rapporteren


De cursisten leren bedrijfseconomisch denken en handelen

De cursisten leren statistische gegevens te interpreteren en bedrijfseconomisch aan te wenden

De cursisten tonen interessen voor statistische evaluaties en discussies en leren de besluiten naar waarde schatten

De cursisten leren kritisch denken



De cursisten durven initiatieven en verantwoordelijkheid te nemen

De cursisten leren beleidsorganisatorisch denken en handelen

De cursisten leren in teamverband werken

De cursisten leren kosten te evalueren die aan beslissingen vast hangen waardoor verantwoorde beslissingen mogelijk worden



De student heeft belangstelling voor controle en ontwikkelt interesse voor het auditberoep.

De student respecteert deontologische regels en is zich bewust van de waardigheid van het beroep

De student is communicatief maar toont tegelijk discretie

OSP-HOKT – Categorie: Economisch onderwijs –Afdeling: Boekhouden – 4e specialisatiejaar 7 TV Fiscaal recht ( 2 lestijden/week )

COGNITIEVE LEERPLANDOELSTELLINGEN / LEERINHOUDEN

TV FISCAAL RECHT (VENNOOTSCHAPSBELASTING)


1 is op de hoogte van de wetgeving aangaande de vennootschapsbelasting

is in staat de nodige bewijsmiddelen te verzamelen

kan een belastingsaangifte invullen

kan een belastingsaangifte onderzoeken en controleren

is op de hoogte van de wijzigings- en aanslagprocedure

weet hoe en waar een bezwaar in te dienen

kan het belastbaar resultaat bepalen

1 Deel I: Vestiging en invordering van de belasting

• Hoofdstuk 1: Aangifte • Hoofdstuk 2: Onderzoek en controle • Hoofdstuk 3: Bewijsmiddelen van de administratie • Hoofdstuk 4: Wijzigingsprocedure • Hoofdstuk 5: Aanslagprocedure • Hoofdstuk 6: Bezwaar • Hoofdstuk 7: Ontheffing van ambtswege • Hoofdstuk 8: Beroep en cassatie • Hoofdstuk 9: Invordering van de belasting • Hoofdstuk 10: Bepalen van het belastbaar resultaat

2 weet welke vennootschappen onderworpen zijn aan belasting

kent de vrijgestelde en belastbaren inkomsten van een vennootschap

kent de beroepskosten van een vennootschap en past deze toe

weet wat meerwaarden zij en hoe deze te verwerken

volgt het taxatieproces op

kan een fiscaal resultaat bepalen en vaststellen

kan een belastbaar resultaat bepalen en vaststellen

kent de regelgeving eigen aan de inkomsten van aandeelhouders, bestuurders en vennoten

kan de aanslag berekenenen

2 Deel II: Vennootschapsbelasting

• Hoofdstuk 1: Onderworpen vennootschappen • Hoofdstuk 2: Belastbare inkomsten • Hoofdstuk 3: Vrijgestelde inkomsten • Hoofdstuk 4: Beroepskosten • Hoofdstuk 5: Meerwaarden • Hoofdstuk 6: Belastbare grondslag en taxatieproces • Hoofdstuk 7: Bepalen van het fiscaal resultaat • Hoofdstuk 8: Bepalen van het belastbaar resultaat • Hoofdstuk 9: Vaststelling van het fiscaal en het belastbaar

resultaat van Belgische vennootschappen • Hoofdstuk 10: Inkomsten van aandeelhouders, bestuurders en

vennoten

OSP-HOKT – Categorie: Economisch onderwijs –Afdeling: Boekhouden – 4e specialisatiejaar 8 TV Fiscaal recht ( 2 lestijden/week )


• Hoofdstuk 11: Opname van reserves en roerende voorheffing op dividenden

• Hoofdstuk 12: Reorganisatie van de ondernemingen • Hoofdstuk 13: Aanslagberekening

OSP-HOKT – Categorie: Economisch onderwijs –Afdeling: Boekhouden – 4e specialisatiejaar 9 TV Verzekeringsrecht ( 1 lestijden/week)

TV VERZEKERINGSRECHT


3 kunnen de verzekering situeren in het grote juridische geheel 3 I. Situering:

• 1. Burgerlijk recht en strafrecht • 2. De verzekeringsovereenkomst • 3. Indeling van de verzekering

4 kennen de belangrijkste aspecten van de polis: BA-auto, zoals ze in de wet worden vermeld

kennen de andere verzekeringspolissen die voertuigen kunnen dekken

kennen de principes van de schaderegeling, zowel stoffelijk als lichamelijk

4 II. De verzekering van de verkeersrisico's

• 1. De verplichte verzekering Burgerlijke Aansprakelijkheid Motorrijtuigen - 1. Burgerlijke aansprakelijkheid: Art 1382 e.v. B.W - 2. Doel van de B.A. Auto verzekering: zo groot mogelijke dekking - 3. De modelovereenkomst (laatste KB: 12 dec. 1992) . 1. Verplichtingen van de verzekeraar . 2. Verplichtingen van de verzekeringnemer; verhaal van de . 3. Duur, vernieuwing, overdracht, einde van de overeenkomst - 4. Tarifering . 1. A priori: vermogen, gebruik, segmentering . 2. A posteriori: bonus-malus (art 38)

• 2. Aanvullende motorrijtuigverzekeringen - 1. "Materiële schade" - 2. Brand - 3. Diefstal - 4. Glasbreuk - 5. Rechtsbijstandverzekering . 1. Voorwerp . 2. Principes a. vrije keuze van advocaat b. Objectiviteitsclausule . 3. Insolvabiliteit van derden

• 3. De schaderegeling - 1. Het aanrijdingsformulier



- 2. Regeling van stoffelijke schade - 3. Regeling van lichamelijke schade

5 kennen de verzekerde gevaren die in de klassieke brandpolis kunnen gedekt zijn

weten hoeveel de verzekerde waarde moet bedragen

kunnen een evaluatierooster vn verschillende maatschappijen gebruiken

5 III. De Brandverzekering

• 1. Begripsomschrijvingen • 2. Indeling van de risico's • 3. De verzekerde gevaren

- 1. Brand en gelijkgestelde gevaren - 2. Blikseminslag - 3. Elektriciteit - 4. Ontploffing - 5. Neerstorten van vliegtuigen - 6. Stoten van voertuigen - 7. Aanslagen en arbeidsconflicten - 8. Storm en hagel - 9. Natuurrampen - 10. Waterschade - 11. Glasbreuk - 12. Diefsta - 13. BA Gebouw - 14. Bedrijfsschade - 15. Indirecte verliezen (aanvullende waarborgen) - 16. Gebruiksderving - 17. Verhaal van derden - 18. Verhaal van de huurder - 19. Opruiming- en afbraakkosten - 20. Brandweer- etc. - 21. Herinrichten tuin - 22. Expertisekosten

• 4. Verzekerde goederen (risico's) • 5. Te verzekeren waarden • 6. Evaluatie en indexatie • 7. Evenredigheidsregel • 8. Schaderegeling



6 kennen de basisregels van de verzekering bij leven/overlijden 6 IV. De Levensverzekering

• 1. Indeling - 1. Verzekeringen bij overlijden - 2. Verzekeringen bij leven - 3. De gemengde

• 2. Technische grondslagen - 1. Interestvoet - 2. Sterftetafels - 3. Wiskundige reserve

• 3. De gelijkheid van de verbintenissen tussen verzekeraar en verzekerde - 1. Premievrijmaking - 2. Afkoop - 3. Omzetting van het contract - 4. Perekwatie - 5. Winstaandelen

• 4. Aanvullende waarborgen • 5. Fiscaliteit

7 kent het principe van de burgerrechterlijke aansprakelijkheid

kan de waarborgen van een familiale polis interpreteren en toelichten

kan de uitsluitingen van een familiale polis interpreteren en toelichten

kan de aanvullende dekkingen toelichten

7 V. De Familiale verzekering

• 1. Principes van burgerrechtelijke aansprakelijkheid • 2. De waarborgen van de polis • 3. De uitsluitingen • 4. Aanvullende dekkingen

8 kent de grote principes van andere soorten besproken verzekeringen 8 VI. Andere polissen

• 1. Ziektekosten • 2. Bedrijfsverzekeringen



9 is op de hoogte van de organisatie van de verzekering in België

kent de belangrijkste verzekeringsmaatschappijen en hun connecties

is op de hoogte van verzekeringsbemiddeling

weet wat controle inhoudt

kent de toepassingsmodaliteiten van de herverzekering

9 VII. Organisatie van de verzekering in België

• 1. De verzekeringsmaatschappijen • 2. De bemiddeling • 3. De controle • 4. Herverzekering

OSP-HOKT – Categorie: Economisch onderwijs –Afdeling: Boekhouden – 4e specialisatiejaar 13 TV Plannen en monografieën ( 3 lestijden/week)

TV PLANNEN EN MONOGRAFIEËN

Het vak bestaat uit een reeks los van elkaar staande onderwerpen die in drie groepen kunnen worden ondergebracht


10 kennen de basisbegrippen over budgetteren

kennen de basisbegrippen van financieel management

kennende structuur en de samenstelling van de jaarrekening

kunnen een eenvoudig budget voor een multinationale onderneming maken

kunnen gegevens verzamelen nodig voor het opmaken van een budget

kunnen een investeringsbegroting opmaken

kunnen financiële ratio’s berekenen en interpreteren

10 Een eerste groep omvat monografieën waarvan uit de ervaring geweten is dat ze weinig of niet gedoceerd worden vanuit een praktijkervaring en daarom erg gegeerd zijn bij de boekhoudkundig geschoolden. Zij staan vast op het programma en omvatten:

• De praktijk van het budgetteren in een multinationale onderneming

• Begrippen van financieel management • De financiële evaluatie van investeringsbeslissingen

11 kennen de uitgangspunten van de wetgeving op de privacy

kennen begrippen over de geconsolideerde jaarrekening

kennen de inhoud van ‘latente belastingen’

kennen de boekhoudkundige bepalingen inzake ‘leasing’ kunnen een geconsolideerde jaarrekening inzichtelijk en nauwkeurig opstellen

kunnen boekingen over ‘latente belastingen’ inzichtelijk en nauwkeurig opstellen

kunnen de boekingen over ‘leasing’ inzichtelijk en nauwkeurig opstellen

11 Een tweede groep heeft betrekking op “Accountancy Topics” en zijn actuele onderwerpen die geacht worden te moeten behoren tot de bagage van een gegradueerde in de boekhouding. De onderwerpen kunnen elk jaar wisselen, naar gelang de evolutie van de wetgeving. Voorbije voorbeelden zijn:

• De privacy-wetgeving • De aansprakelijkheid in verband met produkten met gebreken • De geconsolideerde jaarrekening • Het boeken van latente belastingen • De gewijzigde boekhoudwetgeving inzake leasing

12 kunnen op een inzichtelijke manier zoeken naar oplossingen voor een bepaald probleem

kunnen een bepaald probleem schetsen vanuit diverse invalshoeken

12 Een derde groep bestaat in het oplossen van een probleem gekozen uit de examenvragen die gesteld worden door het Instituut der Accountants aan de stagiairs-accountants

OSP-HOKT – Categorie: Economisch onderwijs –Afdeling: Boekhouden – 4e specialisatiejaar 14 TV Bedrijfseconomische statistiek ( 1 lestijden/week )

TV BEDRIJFSECONOMISCHE STATISTIEK


13 weet wat statistiek is

13 Hoofdstuk 1 : Inleiding

• Wat is statistiek ?

14 is vertrouwd met een aantal discrete verdelingen en kan hieromtrent de nodige berekeningen maken en de correcte interpretaties verrichten

14 Hoofdstuk 2 : Discrete Kansverdelingen

• 2.1. De binomiale verdeling - Bedrijfseconomische toepassingen

• 2.2. De hypergeometrische verdeling - Bedrijfseconomische toepassingen

• 2.3. De geometrische verdeling - Bedrijfseconomische toepassingen

• 2.4. De negatief-binomiale verdeling - Bedrijfseconomische toepassingen

• 2.5. De Poisson-verdeling - Bedrijfseconomische toepassingen

15 weet wat continue kansverdelingen zijn en kan de oefeningen hieromtrent oplossen

15 Hoofdstuk 3 : Continue Kansverdelingen

• 3.1. De uniforme verdeling • 3.2. De exponentieel verdeling

- bedrijfseconomische toepassingen • 3.3. De gamma-verdeling

- bedrijfseconomische toepassingen • 3.4. De normaalverdeling en de standaardnormaalverdeling

- Gemengde oefeningen op kansberekeningen in de economische sfeer

16 kent het begrip “correlatiecoëfficiënt” en kan het kapitaalprijsbepalingsmodel van Sharpe toepassen

16 Hoofdstuk 4 : De correlatiecoëfficiënt

• Toepassing op de correlatiecoëfficiënt - Sharpe’s kapitaalprijsbepalingsmodel en de bêta-coëfficiënt

OSP-HOKT – Categorie: Economisch onderwijs –Afdeling: Boekhouden – 4e specialisatiejaar 15 TV Management accounting ( 1 lestijden/week )

TV MANAGEMENT ACCOUNTING


17 kunnen het vak situeren tussen de algemene boekhouding in het bijzonder en de bedrijfseconomie in het algemeen

kunnen de kosten op verschillende wijzen classificeren in functie van de beoogde beslissing

17 DEEL 1 : INLEIDING

• 1.1. Situering van het vak management accounting binnen de accountancy

• 1.2. Wat is management accounting ? • 1.3. Classificatiemogelijkheden voor het nemen van

beslissingen - 1.3.1. Relevante kosten en sunk costs - 1.3.2. Opportuniteitskosten

• 1.4. Classificatiemethoden m.b.t. de contrôle - 1.4.1. Engineered costs - 1.4.2. Discretionaire kosten - 1.4.3. Committed costs

• 1.5. De bepaling van kostenfuncties - 1.5.1. Schattingsmethoden op basis van historische kosteninformatie . 1.5.1.1. De account classification methode . 1.5.1.2. De high low methode . 1.5.1.3. De visual fit methode . 1.5.1.4. Regressie-analyse - 1.5.2. Engineering studies

18 kunnen enkele analysetechnieken gebruiken om korte termijn beslissingen in de onderneming op en grondige wijze voor te bereiden

18 DEEL 2 : DE PLANNINGSACTIVITEITEN IN EEN ONDERNEMING OP KORTE TIJD

• 2.1. Cost volume profit-analyse - 2.1.1. Break-even analyse bij één product - 2.1.2. Target profit analyse bij één product - 2.1.3. Berekening van een veiligheidsmarge - 2.1.4. De operationele hefboom - 2.1.5. Cost volume profit-analyse b.e. constante product-mix - 2.1.6. Cost volume profit-analyse b.e. variërende product-mix

• 2.2. Knelpuntanalyse

OSP-HOKT – Categorie: Economisch onderwijs –Afdeling: Boekhouden – 4e specialisatiejaar 16 TV Management accounting ( 1 lestijden/week )


19 kunnen de differentiële kostprijs toepassen 19 DEEL 3 : NIET- ROUTINE KORTE TERMIJN BESLISSINGEN

• 3.1. Speciale beslissingen - 3.1.1. Het aanvaarden van een extra-order - 3.1.1. Het aanvaarden van een extra-order - 3.1.3. Het weglaten van een product,afdeling,regio of klant

20 kunnen de rol van het risico in het beslissingsproces naar waarde schatten

kunnen alternatieven zodanig rangschikken dat een verantwoorde beslissing mogelijk wordt gemaakt

20 DEEL 4 : HET BESLUITVORMINGSPROCES EN RISICOHOUDENDE BESLISSINGEN

• 4.1. Inleidende beschouwingen over risico en onzekerheid • 4.2. De knoop netjes doorhakken • 4.3. Systematische besluitvorming (decision making) en risico

- 4.3.1. Het expliciteren (en rangschikken naar belangrijkheid) van doelstellingen - 4.3.2. De bepaling van de meest gunstige alternatieven - 4.3.3. Het afwegen van alternatieven - 4.3.4. Het nemen van de beslissing - 4.3.5. Het uitvoeren van de beslissing en het beïnvloeden van de resultaten van die beslissing

• 4.4. Het systematisch besluitvormingsproces toegepast : het voorwaardelijk en het verwacht resultaat

• 4.5. Het kopen van informatie • 4.6. Over vereenvoudigde benaderingen en het omkeren van

de waarschijnlijkheidsprobleemstelling

OSP-HOKT – Categorie: Economisch onderwijs –Afdeling: Boekhouden – 4e specialisatiejaar 17 TV Controle, expertise en deontologie ( 3 lestijden/week )

TV CONTROLE, EXPERTISE EN DEONTOLOGIE


21 kent de algemene begrippen aangaande accountantscontrole 21 1. Inleiding en herhaling van de begrippen betreffende de accountantscontrole in het algemeen en de accountantscontrole in het bijzonder

22 kan een vooronderzoek van een interne controle evalueren 22 2. Vooronderzoek met evaluatie van de interne controle leidend tot het controleprogramma

23 kan een jaarrekening controleren voor de activa en de passiva

kan het resultaat van een jaarrekening controleren, interpreteren en toelichten

23 3. Controle van de jaarrekening:

• activa • passiva • resultaten • toelichting

24 maakt praktische oefeningen op de controle van de jaarrekening 24 4. Praktische oefeningen

25 kan een accountantsverslag opstellen, interpreteren en toelichten 25 5. Het accountantsverslag

26 weet welke bijzondere controlewerkzaamheden bij een eerste of eenmalige controleopdracht er zijn en past deze toe

26 6. Bijzondere controlewerkzaamheden bij een eerste of eenmalige controleopdracht

27 maakt studies en praktische oefeningen van geconsolideerde jaarrekeningen en controleert deze

27 7. Studie en praktische oefeningen tot geconsolideerde jaarrekening en controle van deze jaarrekeningen

OSP-HOKT – Categorie: Economisch onderwijs –Afdeling: Boekhouden 18 Lineaire opleding – 4e specialisatiejaar (11 lestijden/week)

METHODOLOGISCHE WENKEN

PEDAGOGISCH-DIDACTISCHE WENKEN

Algemeen:

Er dient naar gestreefd het gebruik van de computer en internet maximaal te implementeren in de lessen

Vakspecifiek:


Er wordt gewerkt aan de hand van een juridisch werk en/of wetboek om wetteksten te leren interpreteren.

De studenten moeten op het einde van het jaar het aangifteformulier in de vennootschaps-belasting kunnen invullen.


De contracten zijn hier bron van recht. Omdat de polis BA-motorrijtuigen wettelijke vastligt, wordt hij als basis genomen.

De studenten moeten in dit vak vooral leren “lezen”, “begrijpen” en “interpreteren”


De leerstof wordt met visuele hulpmiddelen uitgewerkt.


Vermits het merendeel van de studenten slechts over een eerder beperkte wiskundige achtergrond beschikken, zullen de verschillende kansverdelingen vanuit een practische invalshoek bekeken worden.

De nadruk zal m.a.w. niet gelegd worden op de wiskundige eigenschappen van de verdelingsfunctie of dichtheidsfunctie, maar eerder op oefeningen op kansberekeningen.


Alle delen uit de cursus (uitgezonderd deel 1 dat meer theoretisch van aard is) worden besproken vanuit concrete bedrijfsvoorbeelden. De nadruk ligt immers op het inzichtelijk aanwenden van boekhoudkundige informatie om zo te komen tot gefundeerde managementbeslissingen.


Er wordt getracht, in de mate van het mogelijke de theorie steeds toe te lichten aan de hand van praktische situaties en oefeningen.


DIDACTISCHE HULPMIDDELEN1

1 Inzake veiligheid is de volgende wetgeving van toepassing:

- Codex - ARAB - AREI - Vlarem.

Deze wetgeving bevat de technische voorschriften die in acht moeten genomen worden m.b.t.:

- de uitrusting en inrichting van de lokalen; - de aankoop en het gebruik van toestellen, materiaal en materieel.

Zij schrijven voor dat:

- duidelijke Nederlandstalige handleidingen en een technisch dossier aanwezig moeten zijn; - alle gebruikers de werkinstructies en onderhoudsvoorschriften dienen te kennen en correct kunnen toepassen; - de collectieve veiligheidsvoorschriften nooit mogen gemanipuleerd worden; - de persoonlijke beschermingsmiddelen aanwezig moeten zijn en gedragen worden, daar waar de wetgeving het vereist.


EVALUATIE


Wekelijkse terugblik met samenvatting van wat de vorige les werd gezien. Hierbij wordt nagegaan of de leerlingen de leerstof begrepen hebben door middel van begripsvragen. Vaak wordt vertrokken van een casusgeval uit de actualiteit waarop de theorie dient te worden toegepast. Partiële schriftelijke examens na de kerstvakantie.

Schriftelijke eindexamens.


Schriftelijke examens in januari en juni, telkens voor de helft van de punten


Aan de hand van de vele praktijkreële toepassingen worden de cursisten gequoteerd op het theoretische deel van de cursus. Praktijk en theorie zijn praktisch niet los te koppelen van elkaar, ook tijdens het lesverloop niet.

Verder zijn er de partiële examens na de kerstvakantie en het eindexamen in juni.


Permanente opvolging van de studenten.

Twee examens.


Permanente opvolging van de studenten.

Twee examens.


De evaluatie gebeurt aan de hand van twee examens. Er wordt eveneens geëvalueerd op basis van de medewerking van de student tijdens de praktische oefeningen.


BIBLIOGRAFIE


"BTW" (Gilis, V.D.Bruel), Uitg. MIM, 1996

Praktisch Fiscaal Recht van E. Angenon en L. Taillieu (MIM) 1994

Belastingalmanak Elsevier

Belgisch belastingsrecht in hoofdlijnen door Conturier S. en Peeters B.

Fiscaal praktijkboek dorekte belastingen 1993-1994 door Maeckelberth W.

Fiscaal zakboekje 1994 door De Wolf E. J.


Handboek voor Fiscaal Recht door Tiberghien A., 1994

Vennootschapsbelasting voor niet ingewijden (uitgave VBO).

Inleiding tot het Vennootschapsbelasting

Veootschapsbelasting (uitgave ministerie van financiën)

Fiscaal zakboekje door De Wolf E.J., 1994


Patrumoniumnnvennootschappen door Bonte A., 1993

Handboek voor Fiscaal recht door Uberghien A.


Syllabussen van de BVVO i.v.m. de verzekering van de verkeersrisico’s, van Brand-, Levens- en Familiale verzekeringen, en polissen van diverse maatschappijen.


Het terrein van de accountancy is zo ruim, complex en onderhevig aan zoveel wetswijzigingen, dat een permanente bijscholing verplicht is en de raadpleging van actuele vaklitteratuur noodzakelijk is. Daarom is het noodzakelijk de recentste naslagwerken en vaktijdschriften steeds te raadplegen.


Murray R. Spiegel, PhD, Theorie and Problems of Statistics, Schaum’s Outline Series, McGraw-Hill, London

S. Lipschutz, PhD, Theory and Problems of Probability, Schaum’s Outline Series, McGraw-Hill, London

Dr. M. Th. Ysebaert, Inleiding tot de statistiek, R.U.G.


ANTHONY R., DEARDEN J. en BEDFORD N., Managerial Control Systems, Homewood, Irwin.


ASHTON D., HOPPER T. en SCAPENS R.W., Issues in management accounting, New York, Prentice Hall.

HORNGREN C.T. en FOSTER G., Cost Accounting : a Managerial Emphasis, Prentice- Hall International Editions, London.

KAPLAN R.S. en ATKINSON A.A., Advanced Management Accounting, Prentice- Hall International Limited, London.


Bij de cursus wordt het handboek gebruikt :

Accountantscontrole in de Praktijk

Dirk van Vlaenderen - Uitg. MIM/De Standaard

Controlegids voor de jaarrekening en andere opdrachten; Kluwer Editorial.

Consolidatie : Wettelijk kader in Belgie; M. Van regemortel; KPMG

Verder wordt er verwezen naar publicaties bij CED SAMSOM

VOLWASSENENONDERWIJS - pro.g-o.bepro.g-o.be/blog/Documents/2004-630L.pdf · TV Financiële algebra...

Documents

Transcript of VOLWASSENENONDERWIJS - pro.g-o.bepro.g-o.be/blog/Documents/2004-630L.pdf · TV Financiële algebra...