LEERPLAN SECUNDAIR ONDERWIJS - Kennisplatform voor de GO...

LEERPLAN SECUNDAIR ONDERWIJS

Vakken: PV Praktische oefeningen hout PV Praktische oefeningen nijver-heidstechnieken TV Hout TV Nijverheidstechnieken

3 lt/w 6 lt/w 2 lt/w 3 lt/w

Beroepenveld: Nijverheid

Onderwijsvorm: B-STROOM

Graad: eerste graad

Leerjaar: tweede leerjaar

Leerplannummer: 2008/011 (vervangt 99039)

Nummer inspectie: 2008 / 11 // 1 / N / SG / 1 / I / / D/

Pedagogische begeleidingsdienst GO! Onderwijs van de

Vlaamse Gemeenschap Emile Jacqmainlaan 20

1000 Brussel

B-stroom – 1e graad 2e leerjaar – beroepenveld Nijverheid 1 PV Praktische oefeningen hout (3 lestijden/week), TV Hout (2 lestijden/week), PV Praktische oefeningen nijverheidstechnieken (6 lestijden/week), TV Nijverheidstechnieken (3 lestijden/week)

INHOUD

1 Visie ....................................................................................................................................................... 2

2 Beginsituatie .......................................................................................................................................... 3

3 Algemene doelstellingen ....................................................................................................................... 4

4 Leerplandoelstellingen/leerinhouden/Specifieke pedagogisch-didactische wenken ............................ 5

4.1 Overkoepelende leerplandoelstellingen voor elektriciteit, hout en mechanica ................... 5

4.2 PV Praktische oefeningen nijverheidstechnieken en TV Nijverheidstechnieken ............... 6

4.2.1 PV Praktische oefeningen elektriciteit en TV Elektriciteit ........................................... 6

4.2.2 PV Praktische oefeningen mechanica en TV Mechanica ........................................ 12

4.3 PV Praktische oefeningen hout en TV Hout ..................................................................... 23

5 Algemene pedagogisch-didactische wenken ...................................................................................... 29

6 Minimale materiële vereisten ............................................................................................................... 33

7 Evaluatie .............................................................................................................................................. 36

8 Bibliografie ........................................................................................................................................... 37

Bijlage: Jaarplan ..................................................................................................................................... 39


1 VISIE

Leerlingen die in de B-stroom kiezen voor het beroepenveld Nijverheid zijn aangetrokken door de we-reld van de toegepaste techniek. Naast hun affiniteit voor techniek en technologie zijn deze leerlingen vooral gemotiveerd door de mogelijkheid om zelf praktische vaardigheden te kunnen ontwikkelen.

Het is van kapitaal belang om dit enthousiasme levendig te houden zodat hun verdere studiekeuze gedragen wordt door een motiverende interesse.

Om dit te realiseren is een dynamische en aanschouwelijke aanpak vereist zodat de leergierigheid van deze leerlingen continu wordt aangemoedigd.

De artificiële scheiding tussen theorie en praktijk werd om deze reden in dit nieuw leerplan volledig opgeheven zodat duidelijk wordt gekozen voor de geïntegreerde aanpak. Het is dan ook sterk aan te raden om de realisatie van dit leerplan toe te vertrouwen aan één leerkracht per vakdomein.

Het blijvend motiveren van deze leerlingengroep is erg belangrijk en kan ondermeer door:

• een ruim en gevarieerd aanbod te bieden; • de praktijkopdrachten aantrekkelijk en uitdagend te maken door deze af te stemmen op de

leefwereld van deze jongeren; • te zorgen voor een krachtige en aantrekkelijke leeromgeving.


2 BEGINSITUATIE De leerlingen kwamen in het eerste leerjaar al in contact met de technologie in het vak Technologi-sche opvoeding.

De leerlingengroep in het tweede leerjaar blijft echter heterogeen: niet allen kwamen in het eerste leerjaar in contact met dezelfde “verkenningsgebieden” of “contexten”.

Men kan wel uitgaan van een minimum aan technische en praktische kennis en vaardigheden. (ont-wikkelingsdoelen TO).


3 ALGEMENE DOELSTELLINGEN Binnen het kader van het gekozen beroepenveld Nijverheid, zal de leerling alleszins een basiskennis opbouwen inzake theoretische begrippen, meetinstrumenten, materialen en gereedschappen en ba-sistechnieken.

Ook zal de leerling het fundamentele belang van een werkmethode (met inbegrip van een technische tekening) moeten inzien.

Daarnaast zal de leerling een aantal basisvaardigheden verwerven. Toch mag deze keuze nog geen echt dwingend karakter hebben, in die zin dat ze weliswaar als voorbereiding mag gelden voor de tweede graad met dezelfde interessesfeer, maar niet zo gespecialiseerd mag zijn dat ze een even-tuele overgang naar een andere richting in de weg zou staan en de leerling voor onoverkoombare problemen zou stellen.

Vandaar ook dat gestreefd moet worden naar doelstellingen die over alle opties in het tweede leerjaar heen overkoepelend zijn en die kaderen in een “technologische mentaliteit”. Deze zou de leerlingen bij een eventuele wijziging van optie moeten helpen zich zo efficiënt mogelijk in te werken in eender welke BSO-optie, althans bij een overgang tussen het tweede en het derde leerjaar. Vanzelfsprekend zal de inzet en de motivatie van de leerling zelf uiteindelijk de doorslag geven.

Deze overkoepelende doelstellingen liggen zowel op het niveau van de theorie als op het niveau van het handelen: respect opbrengen voor grondstoffen, materialen en gereedschappen, zin voor orde, efficiëntie, netheid en veiligheid tijdens het werk en in de voorbereiding (bijv. technische tekening), streven naar volledigheid en verfijning bij het eindproces (voor zover het op dit niveau haalbaar is).

De leerkracht zal in het belang van de leerling streven naar een gezond compromis tussen algemene doelstellingen en een specifieke invulling van de gekozen optie, m.a.w. de optie moet de leerling de mogelijkheid bieden zich te bekwamen binnen de denken doepatronen, maar mag een eventuele interesseomschakeling (wat gezien de leeftijd van de meeste leerlingen niet denkbeeldig is) niet uit-sluiten.

Naast de technische vaardigheden zal ook de nodige aandacht besteed worden aan vakgerichte atti-tudes:

Kwaliteitsbewustzijn: actief en pro- actief gericht zijn op kwaliteit door oog te hebben voor orde en netheid.

Verantwoordelijkheidszin: zich ervan bewust zijn dat ordelijk en nauwkeurig werken de veiligheid voor zichzelf en de anderen verhoogt.

Zin voor samenwerking: bereid zijn om samen te werken om tot een optimaal resultaat te ko-men; samenhorigheid en collegialiteit hoog in het vaandel dragen.

Leergierigheid: ingesteldheid om nieuwe dingen te ontdekken en nieuwe uitdagingen aan te gaan.

Welzijnsbewustzijn: actief en pro- actief gericht zijn op veiligheid, gezondheid en hygiëne.

Milieubewustzijn: zich bewust zijn van de impact van eigen handelingen op het milieu.

B-stroom – 1e graad 2e leerjaar– beroepenveld Nijverheid 5 PV Praktische oefeningen hout (3 lestijden/week), TV Hout (2 lestijden/week), PV Praktische oefeningen nijverheidstechnieken (6 lestijden/week), TV Nijverheidstechnieken (3 lestijden/week)

4 LEERPLANDOELSTELLINGEN/LEERINHOUDEN/SPECIFIEKE PEDAGOGISCH-DIDACTISCHE WENKEN De uitbreidingsdoelstellingen staan schuin gedrukt en worden aangeduid met een (U)

4.1 OVERKOEPELENDE LEERPLANDOELSTELLINGEN VOOR HOUT EN NIJVERHEIDSTECHNIEKEN

De leerlingen kunnen

• informatie opzoeken op gestructureerde wijze omtrent: de opdracht, (controle) gereedschappen, meetinstrumenten …

• een documentatiemap aanleggen rond de technische aspecten van hun opdrachten.

• uit technische tekeningen/schema’s de nodige informatie halen om een opdracht te realiseren.

• het werkhuisreglement naleven, persoonlijke beschermingsmiddelen gepast gebruiken, met orde en netheid werken, afval volgens de instructies sorte-ren en veiligheidssymbolen herkennen.


4.2 PV PRAKTISCHE OEFENINGEN NIJVERHEIDSTECHNIEKEN EN TV NIJVERHEIDSTECHNIEKEN

4.2.1 PV Praktische oefeningen elektriciteit en TV Elektriciteit 2e leerjaar: PV 3 lestijden/week en TV 1 lestijd/week

Decr. nr. LEERPLANDOELSTELLINGEN De leerlingen kunnen

LEERINHOUDEN

1 de elektrische verschijnselen uit hun leefwereld opnoemen en relate-ren naar het toepassingsgebied. vanuit praktische voorbeelden de uitwerkingen van elektriciteit toe-lichten. hedendaagse elektrische toepassingen herkennen en toelichten. de leerlingen kunnen eenvoudige huishoudtoestellen demonteren en de verschillende elektrische uitwerkingen aanwijzen (project).

1 De wereld van de elektriciteit

• Elektrische verschijnselen • Uitwerkingen van elektriciteit: warmte, licht, elektro-

magnetisme, beweging … • Elektrische toepassingen

Specifieke pedagogisch-didactische wenken

- Vertrek vanuit een wereld waar plots de elektriciteit zou weggevallen zijn. - Benader zo praktisch mogelijk; stimuleer groepswerk en opzoekwerk; maak gebruik van eenvoudige, herkenbare elektrische toestellen. - De bedoeling is de leerlingen de hoogwaardigheid van de elektrische energievorm te doen inzien.



EL ERINHOUDEN

2 zelf elektrische energie opwekken d.m.v. bijv. een generator, ele-mentaire cel, zonnecel … en het probleem en de noodzakelijkheid van grootschalige energieproductie inzien. in een proefopstelling, onder begeleiding, de spanning meten. de alternator als bron in de elektriciteitsproductie situeren en de wer-king van de verschillende soorten centrales aan de hand van een vereenvoudigd schema inzien. de milieu-impact van de verschillende productiemethodes inzien. een onderscheid maken tussen gelijk- en wisselspanningsbronnen. het onderscheid inzien tussen de productie en de distributie van elektrische energie.

2 Opwekking en distributie van elektrische energie

• Elektrische spanning • Basisbeginselen energieomzettingen • Elektrische energieopwekking in de dagelijkse prak-

tijk: fiets, bromfiets, auto, fotovoltaïsche cellen • Thermische centrales • Hernieuwbare elektrische energie • Gevolgen voor het milieu • Distributie van elektrische energie


- De bedoeling is de leerlingen op een boeiende manier de beginselen van de elektrische energieopwekking bij te brengen. Verval bijv. niet in een theoretische uiteenzetting over de verschillende soorten centrales!

- Proefondervindelijk het opwekken van elektrische energie demonstreren en laten uitvoeren. Benader zo praktisch mogelijk en zoek steeds aanslui-ting met de leefwereld van deze leerlingengroep (fiets, bromfiets …). Projectmatig tewerk gaan waarbij vooral manuele vaardigheden aan bod ko-men.

- Maak gebruik van didactische panelen en audiovisuele middelen; organiseer, indien mogelijk, een schoolbezoek aan een elektrische productie een-heid (windmolenpark, centrale …).

- Benadruk de milieuproblematiek en de hoogwaardigheid van de elektrische energie en verwijs naar REG. (rationeel energiegebruik).



EL ERINHOUDEN

3 het verband leggen tussen de elektrische kring en een reële situatie uit de leefwereld. het begrip elektrische stroom praktisch omschrijven en onder bege-leiding meten in de besproken kring. de onderdelen van een elektrische kring herkennen en de werking ervan verwoorden. het begrip elektrische vermogen praktisch omschrijven. draden en snoeren ontmantelen en elektrische verbindingen realise-ren (lasdoppen, klemverbindingen, solderen, kabelschoenen, klem-men). componenten solderen en desolderen. een verlengsnoer maken. een elementair testapparaat ontwerpen en gebruiken. een testlamp ontwerpen en gebruiken. een eenvoudig stroomkringschema lezen en manueel tekenen en praktisch uitvoeren. een eenvoudig stroomkringschema lezen en tekenen met een een-voudig CAD programma en praktisch uitvoeren (U) basisgereedschappen en toebehoren doelmatig en veilig gebruiken. aan de hand van een elektrisch schema eenvoudige schakelingen praktisch realiseren. door middel van aangepaste projecten schakeltechnieken praktisch toepassen (alarm, bureelschakeling, oproepschakeling …).

3 De elektrische kring

• Open en gesloten elektrische kring • Bron • Elektrische stroom • Draden en snoeren • Elektrische verbindingen • Elektrische weerstand • Schakelaar (gewone, sensor, elektronisch) • Verbruiker (lamp, LED, elektromotor) • Elektrisch vermogen • Elektrische schema’s • Serie- en parallelschakeling


- Concretiseer het begrip elektrische kring door te verwijzen naar voorbeelden uit de leefwereld van de leerlingen. - Zorg ervoor dat de leerlingen verzorgde elektrische verbindingen maken en steeds het gepaste gereedschap gebruiken. - Wijzen op het gebruik van schroeven, pluggen, nieten, lijmen … - Besteed voldoende aandacht aan de organisatie van het werk en de werkpost. - Maak gebruik van zelf ontworpen en gerealiseerde maquettes om de projecten aanschouwelijk te benaderen en uit te werken. - Voorzie de leerlingen van een compacte lijst met de correcte elektrische symbolen.



LEERINHOUDEN

4 de verschillende grootheden praktisch en concreet omschrijven en toepassen in een praktische realisatie. de basiseenheden volt, ampère en Ohm linken aan de elektrische grootheden. de Wet van Ohm proefondervindelijk vaststellen. het toepassingsgebied van gelijkspanning en wisselspanning situe-ren. elementaire metingen uitvoeren om de elektrische grootheden te meten. een onderscheid maken tussen analoge en digitale meetinstrumen-ten. veilig en zorgvuldig omgaan met elektrische meetinstrumenten. kleine elektrische toestellen demonteren, uitmeten, storingen opspo-ren (indien mogelijk aan de hand van een schema) en hermonteren. (spanningsloos!), inwendige verbindingen herstellen.

4 Elektrische grootheden

• Spanning, stroom en weerstand • Wet van Ohm • Meten van gelijkspanning en wisselspanning, gelijk-

stroom en wisselstroom • Meettoestellen: voltmeter, ampèremeter, ohmmeter,

spanningstester


- Werk hier projectmatig met realistische kringen bijv. door als weerstand een lamp, zoemer, e.d. te gebruiken. - Maak van de gelegenheid gebruik om de leerlingen verslagen te leren maken. - Zorg voor een voldoend aantal meetinstrumenten.



EL ERINHOUDEN

5 het begrip elektrisch vermogen praktisch toelichten. het verband tussen vermogen, spanning en stroom formuleren en nameten. het vermogen van veel voorkomende elektrische toestellen schatten en opzoeken. het begrip elektrische arbeid praktisch omschrijven. de praktische eenheid kWh toelichten. eenvoudige verbruiksberekeningen maken. met een energiemeter het verbruik van enkele toestellen meten.

5 Elektrisch vermogen en arbeid

• Elektrisch vermogen • Elektrische arbeid • Kostprijsberekening


- Laat de leerlingen kenplaten van elektrische toestellen onderzoeken en hieruit correcte besluiten trekken. - Vermijd theoretische uiteenzettingen; benader vooral praktisch en concreet: bijv. project met reeks LED’s in serie versus één gloeilamp en/of kleine

motor. - Maak gebruik van een factuur van een huishoudelijke installatie.



LEERINHOUDEN

6 het belang toelichten, door middel van concrete praktische voorbeel-den, van elektrische beveiliging tegen elektrische schokken, overbe-lasting en kortsluiting.

het verband zien tussen de grootte van het vermogen en de nodige draaddoorsnede (AREI) en hieruit de noodzaak voor lijnbeveiliging inzien. het doel van smeltveiligheden en automaten duiden en deze uitme-ten. de invloed van de elektrische stroom op het menselijk lichaam toe-lichten. het belang van de aarding en aardingsgeleider omschrijven. het principe van verliesstroomschakelaars toelichten.

6 Elektrische beveiliging

• Lijnbeveiliging • Personenbeveiliging


- Vertrek van de schakelkasten van de school. - Gebruik catalogi, Cd-rom’s, het internet. - Maak gebruik van de basiscursus VCA module elektriciteit. - Behandel dit onderwerp zeker niet als een afzonderlijk hoofdstuk maar breng aan ad hoc.


4.2.2 PV Praktische oefeningen mechanica en TV Mechanica 2e leerjaar: PV 3 lestijden/week en TV 2 lestijden/week

Decr. nr.

LEERPLANDOELSTELLINGEN De leerlingen kunnen

LEERINHOUDEN

1 op basis van een werkopdracht het eigen werk plannen. een werkstrategie onder begeleiding opmaken in functie van hun op-dracht. de technische technologische aspecten eigen aan hun opdracht op-zoeken, begrijpen en gebruiken. de materiaalsoorten kiezen en voorbereiden in functie van de op-dracht. enkele kenmerken van de basis materialen ontdekken via de prak-tijkoefeningen. de specifieke pictogrammen en symbolen toelichten.

1 Plannen/informatie en voorbereiden

• Werkstrategie • Plannen • Materialen • Technologie


- Gebruik duidelijke en haalbare criteria bij de keuze van een project en bij de werkvoorbereidingen. - Gebruik concrete voorbeelden uit de leefwereld van de leerlingen. - Bespreek het werkplaatsreglement en geef hierbij praktische voorbeelden. - Tijdens de lessen zal er ruime aandacht gevestigd worden op de beroepsmogelijkheden. - Schenk ruime aandacht aan een behoorlijk taalgebruik. Streeft naar een zo groot mogelijke actieve woordenschat. - Gebruik ICT toepassingen om de snijgegevens te bepalen. - Overleg met andere leerkrachten over inhoudelijke aspecten en samenhangen van de lessen. - Door een enthousiaste begeleiding, zullen de leerlingen gemotiveerd worden bij hun voorbereiding, bij het uitvoeren en bij de reflectiemomenten. - Maak oefeningen spitsvondig en verwerk creatieve elementen in de lay-out en in de functie van de constructie. - Ook tijdens de ontwikkelingsfase betrek je leerlingen in het project met als doel hen te motiveren. - Zorg voor haalbare projecten die ook financieel gedragen zijn. - Het is aan te bevelen om tijdens de projecten groepswerk te voorzien.


Decr. nr.


LEERINHOUDEN

2 uit technische tekeningen nodige informatie halen om het werk te realiseren. een werktekening lezen en maken op een aangepaste schaal. de Europese en de Amerikaanse projectiemethode onderscheiden. van een eenvoudige technische tekening een ruimtelijke voorstelling geven. de basismaten op een werktekening aanbrengen. de symbolen die voorkomen op een technische tekening verklaren. de coördinaten van een lijnsturing opmaken. het werkstuk nauwkeurig en correct aftekenen (trasseren). van twee opgegeven aanzichten van een werkstuk een derde aan-zicht afleiden.

2 Tekenen


- Het manueel tekenen beperk je door het gebruik van voorgestructureerde werkbladen van de te realiseren werkopdrachten. - Het is aan te bevelen dat leerlingen in contact komen met 3D CAD tijdens het uitwerken en realiseren van hun project. - Laat van het te realiseren werkstuk basistekeningen maken (of technische schetsen). - Vertrek van een bestaand project. Hierdoor krijgen de leerlingen een duidelijk beeld van de realisatie. - Hecht vooral aandacht op het inzichtelijke. De details zoals de maten van een pijlpunt, het type potlood … zijn ondergeschikt.


Decr. nr.


LEERINHOUDEN

3 de toegepaste materialen herkennen en de eigenschappen opzoe-ken. het onderscheid maken tussen staal en gietijzer. enkele non-ferro metalen opsommen. de enkele voorname eigenschappen van staal en non-ferro metalen opgeven. een zeer elementaire indeling maken van kunststoffen. het ruwe product (grondstof) van kunststof opgeven. enkele basissymbolen herkennen die nuttig zijn bij de recyclage van kunststoffen. enkele veelvoorkomende handelsproducten opsommen van staal en gietijzer.

3 Materialen


- Kunststoffen zijn tegenwoordig belangrijk, hecht er een ruime aandacht aan. - Om de eigenschappen van de verschillende materialen te leren ontdekken laat je de leerlingen diverse materialen bewerken. - Bekijk didactische films om inzichten te geven in de productie van de materialen. - Gebruik aangepast software om de kenmerken van de materialen op te zoeken (ook het gebruik van het internet is hierbij mogelijk).


Decr. nr.


EL ERINHOUDEN

4 de geschikte gereedschappen en hulpmiddelen kiezen en voorberei-den. gereedschappen en machines efficiënt en veilig gebruiken. het gebruik en het toepassingsgebied van de gebruikte gereed-schappen en machines toelichten. het dagelijks onderhoud uitvoeren aan de gereedschappen (U). instructiekaarten lezen van het gebruikte gereedschap of de machi-nes en de informatie opvolgen. gebreken in technische systemen herkennen en er gepast op reage-ren. een inventaris maken van de gehanteerde gereedschappen.

4 Gereedschappen en machines

• Soorten en toepassingsgebied • Maken van keuzes • Gebruik • Onderhoud • Instructies • Inventariseren


- Laat altijd de gereedschappen met zorg behandelen. - Gebruik moderne catalogi bij de keuze van de gereedschappen en machines. - Schakel ICT mogelijkheden in (bijvoorbeeld standaard sjablonen, Excel documenten …) om de inventarisatie van de gereedschappen te realiseren - Corrigeer onmiddellijk foutieve handelingen.


Decr. nr.


EL ERINHOUDEN

5 het technisch proces (werkmethode) begrijpen en nauwkeurig opvol-gen. de realisatietechnieken correct en nauwkeurig uitvoeren. methoden gebruiken om hun technische systemen te realiseren. verantwoorde keuzes maken in een eenvoudig werkproces. de functie en het doel van de realisatietechniek omschrijven. elke stap in het proces begrijpen en controleren.

5 Realisatietechnieken – het proces


- Projectmatig werken is noodzakelijk bij de realisatie van het leerplan. - Deze projecten worden uitgewerkt volgens het technisch technologisch proces. - Projecten moeten een krachtige leeromgeving vormen, waar de leerlingen een centrale plaats innemen. Groepswerk is aan te bevelen. - Je tracht zoveel als kan de succesbeleving bij de leerlingen te bevorderen. - Creatieve uitwerkingen worden gestimuleerd. - De leerlingen krijgen de kans om in het project hun inbreng te geven. - De projecten moeten de leerlingen motiveren. - Niet de details zijn belangrijk, wel de algemene praktische realisatie inzichten. - Beperk de theoretische uiteenzettingen. Geef vooral de leerlingen de kans om met de uitvoering bezig te zijn. - Gebruik verschillende werkvormen en integreer de theorie in de praktijk (denken en uitvoeren). - Projecten moeten zinvol zijn en financieel - materieel haalbaar blijven. - Plan een bedrijfsbezoek om de leerlingen kennis te laten maken met de werkelijkheid. - De oefeningen moeten aangepast zijn aan het niveau van de leerlingen. - Leerlingen moeten de kansen krijgen om een samenbouw te realiseren. - Ervaringen worden bijgehouden voorbeeld in een logboek.


Decr. nr.


EL ERINHOUDEN

6 de eenvoudige verspanende- en niet verspanende technieken vak-kundig en veilig uitvoeren in functie van het project. de basisvaardigheden bij verspanende bewerkingen en spaanloze vervorming toepassen in eenvoudige situaties. de eenvoudige span- en richttechnieken vakkundig en veilig toepas-sen. handgereedschappen al of niet aangedreven vakkundig en veilig ge-bruiken. de tijdsindicatoren respecteren. eenvoudige manuele bewerkingshandelingen uitvoeren in meerdere materialen zoals ferrometalen, non-ferro metalen en kunststoffen. een eenvoudige schroefdraad - en klinken lijmverbinding realiseren. een klink- of schroefverbinding voorboren. de gepaste verbindingstechniek kiezen en vakkundig toepassen. de eenvoudige montage en demontage technieken toepassen in functie van het project. de nodige afwerktechnieken toepassen om het werkstuk te bescher-men tegen oxidatie.

6 Basisvaardigheden en bewerkingen: (Er worden minstens twee projecten gerealiseerd)

• Richten, spannen, klemmen • Zagen • Boren, • Schroefdraad snijden • Opzuiveren • Plooien • Klinken • Puntlassen • Zeer beperkte vijlopdracht (bijv. opzuiveren, ontbra-

men) • Lijmen • Montage en demontage en verbindingstechnieken • Afwerktechnieken


Richten, spannen, klemmen: - Het belang van de techniek aantonen. - De veiligheidsaspecten accentueren.

Spaanloze vormgeving - Bedenk oefeningen die leerlingen stimuleren. - Schenk ruime aandacht aan de juiste werkmethode en de veiligheid. - Belang doen inzien van de juiste keuze en gebruik van het gereedschap.


Decr. nr.


LEERINHOUDEN

Bewerken van non-ferro en kunststof - Door eenvoudige voorbeelden en indien mogelijk met behulp van kleine proefjes de materialen leren herkennen. - Bij elke nieuwe oefening de eigenschappen van de gebruikte materialen aantonen. - Materialenkennis wordt steeds aangebracht via concrete ervaringen.

Lijmen - Bij het gebruik van lijmen steeds de aandacht vestigen op de gevaren die aan lijmen verbonden zijn. - Heb oog voor de milieuaspecten. - Laat de bijsluiters lezen en bespreek deze.

Zagen

- Hecht veel belang aan het klemmen van het werkstuk. - Laat enkel de juiste techniek toe. - De zaagfrequentie opgeven om onnodige slijtage van de zaagbladen tegen te gaan. - Hecht belang aan het inzetten en het sturen tijdens het zagen.

Boren

- Zeker de aandacht vestigen op het veilig werken. - Maak gebruik van het juiste klemgereedschappen. - De leerlingen moeten de volgende bewerkingen aangeleerd worden:

o regelen van de snelheid; o instellen van de diepteaanslag; o instellen van het toerental in functie van de boordiameter en materiaalsoort.

Klinken - Laat enkel de juiste techniek toe. - Demonstreer vooraf de techniek. - Schenk aandacht aan de gevaarlijke momenten tijdens het klinken.


Decr. nr.

LEERPLANDOELSTELLINGEN LEERINHOUDEN De leerlingen kunnen

Vijlen - Zeker geen langdurige oefeningen laten uitvoeren. Vertrek van halfproducten om het vijlen te beperken. - Bedenk creatieve opdrachten waar vijlen beperkt blijft. - Wijzen op het belang van het ontbramen (gevaar voor beschadigingen, kwetsuren …).

Montage en demontage - De montageprocedure bespreken en laten opvolgen. - De verbindingstechniek verduidelijken met toepassingsvoorbeelden. - De functionaliteit nagaan van het mechanisme na de montage.


Decr. nr.


EL ERINHOUDEN

7 het eigen werk evalueren. een kwaliteitscontrole uitvoeren met het oog op een eventuele bijstu-ring. de begrippen meten en controleren omschrijven. aan een realisatie verbetervoorstellen aangeven. meet- en controlegereedschappen vakkundig toepassen. een lengtemeting uitvoeren met een schuifmaat tot op 0,1 mm nauw-keurig. het toepassingsgebied en het onderhoud van de gebruikte meet- en controlegereedschappen toelichten:

o Meetlat

o Winkelhaken

o Schuifmaat

o Kalibers

een meetprocedure opvolgen. het eigen werk evalueren.

7 Meten, controleren, bijsturen en evalueren

• Begrippen • Meet- en controlegereedschappen • Procedure • Evaluatie


- Van het te realiseren werkstuk laat je de maten opmeten. Aan de hand van de opgemeten maten zal een technische tekening gemaakt worden (het is aan te bevelen om hiervoor reeds voorgestructureerde bladen mee te geven).

- Leer de juiste benaming aan van de gereedschappen. - Nadruk moet gelegd worden op het veilig en nauwkeurig werken. - Nadruk leggen op het zorgzaam omgaan met meet- en controlegereedschappen.


Decr. nr.


EL ERINHOUDEN

8 de richtlijnen inzake het welzijn en het milieu inzien en naleven. het belang van de richtlijnen uit het werkhuisreglement inzien nale-ven. de werkplek volgens de instructies veilig inrichten. de persoonlijke beschermingsmiddelen gebruiken. onveiligheden herkennen en rapporteren via hiërarchische weg. hef- en verplaatsingstechnieken toepassen (ergonomisch werken). de werkplek ordelijk en proper houden. de werkzaamheden op een veilige doordachte manier uitvoeren. afval volgens instructies sorteren. de specifieke symbolen herkennen en er gevolg aan geven. veilig werken zonder anderen in gevaar te brengen.

8 Veiligheid gezondheid hygiëne en milieu

• Toepassing - naleven • Werkhuisreglement • PBM • Orde en netheid • Sorteren • Symbolen


- Leg de link tussen preventief werken ten opzichten van het onnodig leed bij een ongeval. - Breng een bezoek aan een bedrijf om de preventie te observeren. - Preventieve controles en de veiligheidsaspecten worden benadrukt. - Als leidraad worden voorbereide documenten aangeboden aan de leerlingen om hen te informeren. - De keuze van de juiste gereedschappen en machines benadrukken in functie van de veiligheid. - Telkens zal er aandacht besteed worden aan arbeidshygiëne en aan de veiligheidsvoorschriften. - Aandacht besteden aan de gevaren welke verbonden zijn aan het niet correct gebruiken van gereedschappen en materialen (bijv. het gebruik van lij-

men). - Door gebruik te maken van een rollenspel kunnen de leerlingen specifieke inzichten verwerven. Dit kan afgesproken worden met andere leraren zo-

als de leraren PAV. - Verwijs naar de impact op het milieu bij de productie en verwerking van materialen. - Laat indien mogelijk de preventieverantwoordelijke van de school een les geven over de school en het welzijn.


e r. nr. D c LEERPLANDOELSTELLINGEN

De leerlingen kunnen LEERINHOUDEN

- Om op een pedagogisch verantwoorde en technisch veilige manier het vak te kunnen geven moet de leerlingengroep beperkt blijven (voor de prakti-sche vakken kan men als richtlijn, maximaal 12 leerlingen voor ogen houden).

- Geef een invulling rond de informatie van het VCA attest. - Het belang van de persoonlijke verzorging beklemtonen. - Laat de leerlingen het belang aanvoelen van een goed ingerichte werkplek, de netheid in de wekruimte en het opruimen na de werktijd. - Laat leerlingen steeds de gepaste persoonlijke beschermingsmiddelen gebruiken.


4.3 PV PRAKTISCHE OEFENINGEN HOUT EN TV HOUT 2e leerjaar: TV 2 lestijden/week en PV 3 lestijden/week


LEERINHOUDEN

1 Ruimtelijk inzicht en voorstellingsvermogen ontwikkelen zoveel mo-gelijk aansluitend bij de vooropgezette productrealisatie. Het waarnemingsvermogen reflecteren via het middel van tekentech-nieken. Twee- en driedimensionale voorstellingen tekenen. De voornaamste tekengereedschappen herkennen, benoemen, op een verantwoorde manier aanwenden. Op een tekening aanduiden of deze in isometrisch of cavalierper-spectief is. De Europese projectiemethode (drie aanzichten) toepassen, vertrek-kend van een perspectief tekening. Aanzichten inkleuren volgens de juiste kleurencode. De ontbrekende aanzichten aanvullen en de juiste lijnsoort toepas-sen. Bij eenvoudige werkstukken de maten plaatsen. Eenvoudige constructies in hout opmeten en op schaal tekenen. De werkzaamheden volgens de vooropgestelde werkvolgorde uitvoe-ren. In team een geschikte werkmethode opstellen.

1 De techniek van technisch tekenen

• Voorstellingstechniek • Perspectieven • Aanzichten • Aanvuloefeningen • Tekenleesoefeningen • Afleidingsoefeningen vanuit 2- en 3-D voorstellingen • Isometrisch en cavalierperspectief • Europese projectiemethode • Lijnsoorten (meest voorkomende en gebruik) • Maataanduidingen • Meest voorkomende schalen • Horizontale en verticale doorsneden • Paringtekens Het opvolgen van een werkvolgorde Het opstellen van een werkvolgorde


• Start met eenvoudige oefeningen o.a. balkvormen om zo de moeilijkheidsgraad te laten toenemen. • Projecteer en bespreek 2D- en 3D-voorstellingen van reële voorwerpen. • Stel tekeningen ter beschikking welke nog moeten aangevuld worden. • Laat de diverse vlakken kleuren. • Het gebruik van eenvoudige computertekeningen zal helpen om te remediëren bij 2D- en 3D-voorstellingen. • Normschrift is geen leerinhoud, geef aandacht aan verzorgd handschrift.


e nNGEN LEERINHOUDEN D cr. r.

LEERPLANDOELSTELLIDe leerlingen kunnen

• In inkt laten tekenen is niet meer wenselijk • Het maken van doorsneden is te interpreteren als verduidelijking van de uitvoering



LEERINHOUDEN

2 Eenvoudige projecten realiseren op basis van de gemaakte tekening. - werkplek inrichten - werkvolgorde toepassen - eenvoudige materiaalstaat lezen Eenvoudige houtconstructies bewerken op basis van manuele hout-bewerkingstechnieken - In functie van de toepassing het juiste gereedschap kunnen kiezen, herkennen en benoemen. - Verspanende- en meetgereedschappen vakkundig en veilig gebrui-ken. - Het technologisch proces opvolgen en uitvoeren. - De functionele relatie van de verschillende onderdelen bij een een-voudige houtconstructie met eigen woorden uitleggen.

2 Uitvoeringstechnieken

• Vormgevend gereedschap - vijlen, raspen, zagen, boren, beitels.

• Meet – controle- en afschrijfgereedschap - potlood, vouwmeter, rolmeter, winkel-, verstek-

en zwaaihaak, kruishout, steekpasser. • Montage- en afwerkingsgereedschap

- hout- en metaalboren, schroevendraaiers, ha-mers, tangen, klemgereedschap

• Verbindingstechnieken - Pen- en gatverbindingen - Gecombineerde verbindingen - Lijmverbindingen - Schroefverbindingen


• De leerlingen zelf hun werkplek laten inrichten, mogelijks een plan ter beschikking stellen. • Werk steeds met een goed uitgeschreven en verantwoorde werkmethode. • Maak dat alle materialen en gereedschappen in één of meerdere projecten aan bod komen. • Stel documentatie ter beschikking om gegevens op te zoeken en verwerken. • Breng preventie onder de aandacht o.a. veiligheid, werkhouding, methode bij gebruik gereedschap en machines.



LEERINHOUDEN

3 De courant gebruikte massieve houtsoorten herkennen en de ken-merken toelichten. Het groeiproces toelichten. Spint- en kernhout onderscheiden. De vezelrichting bepalen. De handelsafmetingen opzoeken in documentatie. Plaatmateriaal herkennen en benoemen. Het fabricageproces beschrijven. De samenstelling van triplex en multiplex verwoorden. Enkele toepassingsmogelijkheden van plaatmateriaal opsommen.

3 Materialen

• De boom en het groeiproces • Zagen van hout; Langs- en kopshout Draad – nerf • Natuurlijke duurzaamheid • Massieve houtsoorten; Grenen, populieren • Beuken, eiken • Plaatmateriaal; Triplex, multiplex, vezelplat, MDF Samenstelling, kenmerken, bewerkbaarheid


• Ervoor zorgen dat diverse soorten massief hout, plaatmateriaal in de projecten verwerkt worden. • Bespreek repetitief de typische kenmerken van de materialen. • Geef de nodige aandacht, bij plaatmateriaal aan de opbouw, verschillende lagen, vezelrichting en verwerking. • Werk met Cd-roms om kenmerken en eigenschappen van materialen op te zoeken. • Zorg dat eenvoudig beslagwerk aan bod komt, alsook afwerkingsproducten.



EL ERINHOUDEN

4 Bevestigingsmiddelen naar vorm en grondstof onderscheiden. Het passend bevestigingsmiddel in functie van de toepassing kiezen. Het begrip”watervaste lijm” verklaren. Courant voorkomende afwerkingsproducten van elkaar onderschei-den. De techniek en de aanbrengingsmogelijkheden van het afwerkings-product toelichten. de etikettering van gevaarlijke producten herkennen.

4 Bevestigings- en afwerkingsmiddelen

• Soorten houtlijmen • Draadnagels, houtschroeven • Poriënvuller, vernis, beitsen • Aanbrengen van eenvoudig beslag


• Bij ieder hulpmiddel, een technische fiche voorzien met beschrijving, gebruiksaanwijzing en onderhoudsrichtlijnen. • Laat de leerlingen deze fiches regelmatig raadplegen. • De vaardigheid bij gebruik hulpmiddelen goed laten inoefenen.



EL ERINHOUDEN

5 De algemene richtlijnen inzake “Welzijn”, veiligheid, hygiëne, milieu in ieder project integreren en naleven: -werkplaatsreglement kennen en naleven; -de gebods- en verbodstekens naleven; -goede werkhouding aannemen en correcte wijze lasten tillen en dragen; -veilig met machines omgaan.

• Welzijn: Veiligheid, Hygiëne, Milieu richtlijnen en atti-tude.

• Veiligheidsvoorschriften - Gebods- en verbodstekens - Werkplaatsreglement - PBM - Werkhouding


• Denk eraan bij alle activiteiten het aspect veiligheid, hygiëne en milieu aan bod te laten komen. • Ook de gebods- en verbodstekens welke toepasbaar zijn bij de projecten te vermelden. • Werkplaatsreglement toelichten en er steeds naar verwijzen. • Instructiekaarten ter beschikking stellen. • Aandacht schenken aan diverse producten, stofontwikkeling … • Laat gereedschappen, machines en materialen opruimen en stockeren en restafval verwijderen. • Alle leerplandoelstellingen verwijzen ook naar vakoverschrijdende doelstellingen.


5 ALGEMENE PEDAGOGISCH-DIDACTISCHE WENKEN 5.1 Algemene aandachtspunten

De geïntegreerde en projectmatige aanpak zal worden aangewend waarbij de formele scheiding tussen theorie en praktijk komt te vervallen.

Er wordt steeds uitgegaan van 25 effectieve lesweken per schooljaar. Overblijvende weken kunnen wor-den besteed aan een verder uitdiepen van de leerstof of voor uitbreidingen. Ook nieuwe ontwikkelingen kunnen hier eventueel aan bod komen.

Pedagogisch is het niet verantwoord om de leerlingen tijdens de les de leerstof systematisch te laten no-teren. Om tijdverlies te vermijden, wordt het gebruik van een goed handboek of van een zelf gemaakte cursus expliciet aanbevolen.

5.2 Geïntegreerde aanpak

Inleiding

Door de grotere nood aan ervaringsgericht onderwijs is het belang van de relatie tussen theorie en prak-tijk toegenomen. Het leren wordt opgevat als een proces waarbij er een afwisseling is tussen het opdoen van ervaringen en het ontwikkelen van competenties.

De lessen sluiten zou nauw mogelijk aan bij de leefwereld van de leerlingen zodat de theorie niet abstract overkomt, maar een concrete betekenis krijgt.

Theorie en praktijk zijn geen eilanden en kunnen dus moeilijk gescheiden aangeboden worden.

Waarom een geïntegreerde aanpak?

Omwille van:

- didactisch meerwaarde: het geïntegreerd werken zal het leer- en probleemoplossend denken optimaal ondersteunen;

- grotere motivatie van de leerlingen; - leerlingen krijgen de mogelijkheid een eigen inbreng te doen.

Pedagogische aanpak

In het leerplan wordt geen onderscheid gemaakt tussen PV en TV. Hoe en wanneer de leerplandoelstel-lingen gerealiseerd worden, kan uitgestippeld worden door de vakgroep:

5.3 Jaarplan

Van elke leraar wordt verwacht dat zij/hij in het begin van het schooljaar een jaarplanning maakt. Die planning kan gemaakt worden volgens het bijgevoegd model (zie bijlage). Eenvormigheid is een nood-zaak voor de verschillende collega’s binnen eenzelfde vakgroep.

De volgorde van de leerstofonderdelen is niet bindend. De projectmatige aanpak laat toe dat de leer-plandoelstellingen worden gerealiseerd los van de volgorde zoals ze in dit leerplan worden vermeld.

Uiteraard moet er steeds worden over gewaakt dat de nodige voorkennis aanwezig is.

5.4 ICT-integratie

Wat?

Onder ICT-integratie verstaan we het gebruik van informatie- en communicatietechnologie ter ondersteu-ning van het realiseren van leerplandoelstellingen.

Waarom?

Maatschappelijke ontwikkelingen wijzen op het belang van het verwerven van ICT-competenties. Jonge-ren moeten niet alleen in staat zijn om nieuwe media te gebruiken, zij moeten net zo goed kunnen in-


schatten wanneer deze efficiënt en effectief kunnen worden ingezet. Het gebruik van nieuwe media sluit zeer goed aan bij de leefwereld van de jongeren en speelt in op hun vertrouwdheid met de beeldcultuur.

Er wordt meer en meer belang gehecht aan probleemoplossend denken, kritisch selecteren, het zelfstan-dig of in groep werken, het kunnen verwerven en verwerken van enorme hoeveelheden informatie.

Deze ontwikkelingen zijn ook merkbaar in het onderwijs. In de meeste vakken of bij het nastreven van vakoverschrijdende ontwikkelingsdoelen vervult ICT een ondersteunende rol. Door de integratie van ICT kunnen leerlingen:

• het leerproces zelf in eigen handen nemen;

• zelfstandig en actief leren omgaan met les- en informatiemateriaal;

• op eigen tempo werken en een eigen parcours kiezen (differentiatie en individualisatie).

Hoe ICT integreren ter ondersteuning van het realiseren van de leerplandoelstellingen?

Zelfstandig oefenen in een leeromgeving

Nadat leerlingen nieuwe leerinhouden verworven hebben, is het van belang dat ze voldoende mogelijk-heden krijgen om te oefenen bijv. d.m.v. specifieke pakketten. De meerwaarde van deze vorm van ICT-integratie kan bestaan uit: variatie in oefenvormen, differentiatie op het vlak van tempo en niveau, geïndi-vidualiseerde feedback, mogelijkheden tot zelfevaluatie.

Zelfstandig leren in een leeromgeving

Een mogelijke toepassing is nieuwe leerinhouden verwerven en verwerken, waarbij de leerkracht op-treedt als coach van het leerproces (bijv. in een open leercentrum). Een elektronische leeromgeving (ELO) biedt hiertoe een krachtige ondersteuning.

Creatief vormgeven

Leerlingen worden uitgedaagd om creatief om te gaan met beelden, woorden en geluid. De leerlingen kunnen gebruik maken van de mogelijkheden die o.a. allerlei tekst-, beelden tekenprogramma’s bieden.

Opzoeken, verwerken en bewaren van informatie

Voor het opzoeken van informatie kunnen leerlingen gebruik maken van o.a. cd-roms, een ELO en het internet.

Verwerken van informatie houdt in dat de leerlingen kritisch uitmaken wat interessant is in het kader van hun opdracht en deze informatie gebruiken om hun opdracht uit te voeren.

De leerlingen kunnen de relevante informatie ordenen, weergeven en bewaren in een aangepaste vorm.

Voorstellen van informatie aan anderen

Leerlingen kunnen informatie aan anderen meedelen of tonen met behulp van ICT-ondersteuning onder de vorm van tekst, beeld en/of geluid d.m.v. bijv. een presentatie, een website, een folder ...

Veilig, verantwoord en doelmatig communiceren

Communiceren van informatie betekent dat leerlingen informatie kunnen opvragen of verstrekken aan derden. Dit kan o.a. via e-mail, internetfora, een ELO, chatten, blogging.

Adequaat kiezen, reflecteren en bijsturen

De leerlingen ontwikkelen competenties om bij elk probleem keuzes te maken uit een scala van pro-gramma’s, applicaties of instrumenten, al dan niet elektronisch. Daarom is het belangrijk dat zij ontdekken dat er meerdere valabele middelen zijn om hun opdracht uit te voeren. Door te reflecteren op de ge-bruikte middelen en de bekomen resultaten te vergelijken, maken de leerlingen kennis met de verschil-lende eigenschappen en voor- en nadelen van de aangewende middelen (programma’s, applicaties …) en kunnen ze hun keuzes bijsturen.


5.5 VOOD

Wat?

Vakoverschrijdende ontwikkelingsdoelen (VOOD) zijn minimumdoelstellingen, die – in tegenstelling tot de vakgebonden ontwikkelingsdoelen– niet gekoppeld zijn aan een specifiek vak, maar door meerdere vak-ken of onderwijsprojecten worden nagestreefd.

De VOOD worden volgens een aantal vakoverschrijdende thema's geordend: gezondheidseducatie, ICT, leren leren, milieueducatie, opvoeden tot burgerzin en sociale vaardigheden.

De school heeft de maatschappelijke opdracht om de VOOD volgens een eigen visie en stappenplan bij de leerlingen na te streven (inspanningsverplichting).

Waarom?

Het nastreven van VOOD vertrekt vanuit een bredere opvatting van leren op school en beoogt een ac-centverschuiving van een eerder vakgerichte ordening naar meer totaliteitsonderwijs. Door het aanbieden van realistische, levensnabije en concreet toepasbare aanknopingspunten, worden leerlingen sterker gemotiveerd en wordt een betere basis voor permanent leren gelegd.

VOOD vervullen een belangrijke rol bij het bereiken van een voldoende brede en harmonische vorming en behandelen waardevolle leerinhouden, die niet of onvoldoende in de vakken aan bod komen. Een be-langrijk aspect is het realiseren van meer samenhang en evenwicht in het onderwijsaanbod. In dit opzicht stimuleren VOOD scholen om als een organisatie samen te werken.

De VOOD verstevigen de band tussen onderwijs en samenleving, omdat ze tegemoetkomen aan belang-rijk geachte maatschappelijke verwachtingen en een antwoord proberen te formuleren op actuele maat-schappelijke vragen.

Hoe te realiseren?

Het nastreven van VOOD is een opdracht voor de hele school, maar individuele leraren kunnen op ver-schillende wijzen een bijdrage leveren om de VOOD te realiseren. Enerzijds door binnen hun eigen vak-ken verbanden te leggen tussen de vakgebonden doelstellingen en de VOOD, anderzijds door thema-tisch onderwijs (teamgericht benaderen van vakoverschrijdende thema's), door projectmatig werken (klas- of schoolprojecten, intra- en extra-muros), door bijdragen van externen (voordrachten, uitstappen).

Het is een opdracht van de school om via een planmatige en gediversifieerde aanpak de VOOD na te streven. Ondersteuning kan gevonden worden in pedagogische studiedagen en nascholingsinitiatieven, in de vakgroepwerking, via voorbeelden van goede school- en klaspraktijk en binnen het aanbod van or-ganisaties en educatieve instellingen.

5.6 Begeleid zelfgestuurd leren

Wat?

Met begeleid zelfgestuurd leren bedoelen we het geleidelijk opbouwen van een competentie naar het einde van het secundair onderwijs, waarbij leerlingen meer en meer het leerproces zelf in handen gaan nemen. Zij zullen meer en meer zelfstandig beslissingen leren nemen in verband met leerdoelen, leerac-tiviteiten en zelfbeoordeling.

Dit houdt onder meer in dat:

• de opdrachten meer open worden;

• er meerdere antwoorden of oplossingen mogelijk zijn;

• de leerlingen zelf keuzes leren maken en verantwoorden;

• de leerlingen zelf leren plannen;

• er feedback wordt voorzien op proces en product;

• er gereflecteerd wordt op leerproces en leerproduct.

De leraar is ook coach, begeleider.

De impact van de leerlingen op de inhoud, de volgorde, de tijd en de aanpak wordt groter.


Waarom?

Begeleid zelfgestuurd leren sluit aan bij enkele pijlers van ons PPGO, o.m.

• leerlingen zelfstandig leren denken over hun handelen en hierbij verantwoorde keuzes leren ma-ken;

• leerlingen voorbereiden op levenslang leren;

• het aanleren van onderzoeksmethodes en van technieken om de verworven kennis adequaat te kunnen toepassen.

Vanaf het kleuteronderwijs worden werkvormen gebruikt die de zelfstandigheid van kinderen stimuleren, zoals het gedifferentieerd werken in groepen en het contractwerk.

Ook in het voortgezet onderwijs wordt meer en meer de nadruk gelegd op de zelfsturing van het leerpro-ces in welke vorm dan ook.

Binnen de vakoverschrijdende ontwikkelingsdoelen, meer bepaald “Leren leren”, vinden we aankno-pingspunten als:

• keuzebekwaamheid;

• regulering van het leerproces;

• attitudes, leerhoudingen, opvattingen over leren.

In onze huidige (informatie)maatschappij wint vaardigheid in het opzoeken en beheren van kennis voort-durend aan belang.

Hoe te realiseren?

Het is belangrijk dat bij het werken aan de competentie de verschillende actoren hun rol opnemen:

• de leerling wordt aangesproken op zijn motivatie en “leer”kracht;

• de leraar krijgt de rol van coach, begeleider;

• de school dient te ageren als stimulator van uitdagende en creatieve onderwijsleersituaties.

De eerste stappen in begeleid zelfgestuurd leren zullen afhangen van de doelgroep en van het moment in de leerlijn “Leren leren”, maar eerder dan begeleid zelfgestuurd leren op schoolniveau op te starten is “klein beginnen” aan te raden. Vanaf het ogenblik dat de leraar zijn leerlingen op min of meer zelfstandige manier laat

• doelen voorop stellen;

• strategieën kiezen en ontwikkelen;

• oplossingen voorstellen en uitwerken;

• stappenplannen of tijdsplannen uitzetten;

• resultaten bespreken en beoordelen;

• reflecteren over contexten, over proces en product, over houdingen en handelingen;

• verantwoorde conclusies trekken;

• keuzes maken en verantwoorden

is hij al met een of ander aspect van begeleid zelfgestuurd leren bezig.


6 MINIMALE MATERIËLE VEREISTEN1 6.1 Algemeen

• vaste beamer + projectiescherm • pc + printer • overheadprojector • werkbanken met bankschroef • collectieve veiligheidsuitrusting • om de leerplandoelstellingen geïntegreerd te realiseren is het noodzakelijk dat de lessen steeds

gegeven worden in een daartoe aangepast vaklokaal. • de inrichting van de vaklokalen zal de leerlingen inspireren tot een algemene attitude van netheid,

zorg en veiligheid. • pc’s (voldoende aantal) met aangepast software.

6.2 Elektriciteit

• voedingen 24 V • digitale meetinstrumenten (1 per leerling) • analoge meetinstrumenten • didactische set elektromagnetisme • didactische dynamo • didactische elektromotor • (kleine) fotovoltaïsche cellen • accumulatoren • set basisschakelaars (enkelpolig, dubbelpolig, wissel) en stopcontacten • set lampen op 24 V en lampvoethouders • set weerstandsdraden • spanningstester • verbruiksmeter • set smeltveiligheden en automaten • verliesstroomschakelaar • kleine boormachines (handboormachines, kolomboormachine) + aangepaste boorset • kleine elektrische huishoudtoestellen

Per leerling een basisset gereedschappen:

• combinatietang – geïsoleerd • zijkniptang – geïsoleerd 1 Inzake veiligheid is de volgende wetgeving van toepassing:

- Codex - ARAB - AREI - Vlarem.

Deze wetgeving bevat de technische voorschriften die in acht moeten genomen worden m.b.t.:

- de uitrusting en inrichting van de lokalen; - de aankoop en het gebruik van toestellen, materiaal en materieel.

Zij schrijven voor dat:

- duidelijke Nederlandstalige handleidingen en een technisch dossier aanwezig moeten zijn; - alle gebruikers de werkinstructies en onderhoudsvoorschriften dienen te kennen en correct kunnen toepassen; - de collectieve veiligheidsvoorschriften nooit mogen gemanipuleerd worden; - de persoonlijke beschermingsmiddelen aanwezig moeten zijn en gedragen worden, daar waar de wetgeving het vereist.


• ronde bekkentang – geïsoleerd • striptang – geïsoleerd • ontmanteling voor VVB-kabel • tang voor drukverbindingen • soldeerbout • elektrische schroevendraaier + bits • set tangen/schroevendraaiers/inbussleutels/… • set platte steeksleutels • set ringsleutels • set potsleutels • metaalzaag 6.3 Hout

• vakbibliotheek • werkbanken • kolomboormachine • handboormachine • cirkelzaagmachine • schuurmachine • figuurzaagmachine • handwipzaagmachine • stofzuiger • meters • potloden • breekmessen • winkel- en zwaaihaken • schuifmaten • kruishouten • passers • zagen • vijlen en raspen • schaven • setten beitels • universele tangen • trektangen • schroevendraaiers setten • hamers • doorslagen • lijmtangen • priemen • schuurpapier • schuurblokken (houders) • verf- en vernisborstels • lijmverdelers • individuele uitrusting per leerling: werkkledij, persoonlijke beschermingsmiddelen

6.4 Mechanica

• werkbank + bankschroeven • mogelijkheden tot overleg in overlegruimte met tafels, stoelen en bord


• slijpmolen • hefboomplaatschaar en/of guillotineschaar • plooibank voor plaatbewerking en/of buizen • puntlastoestel • kleine boormachine • kleine aangedreven gereedschapsmachines • set klein handgereedschap al of niet aangedreven:

o zaag o set hamers o set knip-, snij- en universeel tangen

• montage en demontage gereedschappen: o rechte- en kruisschroevendraaiers; o set dop-, ring- en steeksleutels o set drevels

• klinknagelstang en klinknagels • klein snij-, span-, meet- en controlegereedschap om de projecten te realiseren:

o set boren o meetlat o rolmeter o set van 2 V-blokken o schuifmaat o set winkelhaken 90°, 135°, 120° o set aanslagwinkelhaken 90° o schuifmaat o set controle- en aftekengereedschap

set passers set krasnaalden

• set snijgereedschappen: o set boren o set schroefdraad snijgereedschappen o set beitels en drevels o set handplaatscharen o set zagen o slagletters en slagcijfers o kapbeitels o set ronde, platte en vierkante vijlen (verschillende lengten en kapping)

• collectieve beschermingsmiddelen


7 EVALUATIE 7.1 Inleiding

Tijdens de laatste decennia hebben zich nieuwe ontwikkelingen voorgedaan in het denken over leerlin-genevaluatie. Evaluatie wordt niet meer beschouwd als een afzonderlijke activiteit die louter gericht is op de beoordeling van de leerling, maar ze moet in tegendeel met het leerproces verweven zijn. De didacti-sche evaluatie is een inherent deel van leren en onderwijzen. Zij geeft informatie aan leerlingen en lera-ren over het succes van het doorlopen leerproces en biedt zodoende de kans om het rendement van leerlingen én leraren te optimaliseren.

7.2 Basisprincipes

De leerkracht zal aandacht hebben voor proces- en productevaluatie.

Het onderscheid tussen proces- en productevaluatie is niet altijd even duidelijk:

Bij productevaluatie wordt nagegaan in welke mate leerlingen de onderwijsdoelen hebben bereikt; bij pro-cesevaluatie wordt het leerproces van de leerling en het didactisch handelen geëvalueerd.

Het evaluatiesysteem van de leerkracht zal structureel rekening houden met kennis, vaardigheden en vakgebonden attitudes van de leerlingen en het resultaat van taken, toetsen, praktische oefeningen en opdrachten

De evaluatiecriteria worden vooraf duidelijk aan de leerlingen medegedeeld. Deze criteria worden ook best vooraf besproken in de vakwerkgroep. Een evaluatie dient te vertrekken vanuit duidelijke en operationele doelstellingen. Zowel het proces als het product moeten op een zo objectief mogelijke manier geëvalueerd worden. Bij de evaluatie wordt er in ieder geval rekening mee gehouden dat het om leerlingen gaat. Onnauwkeurig werken, kleine fouten maken … kunnen in zekere mate aanvaardbaar zijn. Belangrijk is de evolutie van de leerprestaties en de vaardigheden van de leerlingen. Daarom zal de leraar voortdurend hun vorderingen nagaan en zo nodig, zal hij/zij meteen remediërend optreden. Bij het begin van iedere les zal de leraar desnoods aan alle leerlingen afzonderlijk meedelen welke (sub)doelstellingen tijdens die les moeten bereikt of nagestreefd worden: iedere leerling moet bij het begin van iedere les weten wat van hem tijdens die les verwacht wordt. Verdere beschouwingen over leerlingenevaluatie zijn te vinden op de website van de Pedagogische Be-geleidingsdienst van het GO! (http://pbd.gemeenschapsonderwijs.net/)

http://pbd.gemeenschapsonderwijs.net/


8 BIBLIOGRAFIE 8.1 Elektriciteit

ADAMS, T., DE BACKER, H., HELSEN, F., HOEKEN, J., Technologie eerste graad - infofiches Mecha-nica-Elektriciteit, Wolters Plantyn.

ADAMS, T., DE BACKER, H., HELSEN, F., HOEKEN, J., Technisch tekenen, Wolters Plantyn.

VANDEVYVERE, J., Realisatietechnieken elektriciteit, De Boeck.

DUVERGER, J.M., Metaal-Elektriciteit BVL, De Boeck.

DUVERGER, J.M., Leren technisch tekenen, De Boeck.

MICHILS, A., Watt nu!?, Wolters Plantyn.

EANDIS, brochures rationeel energiegebruik, Eandis uitgaven (http://www.eandis.be/nl/14_onderwijs/reg.aspxt)

Nuttige websites ivm de realisatie van projecten:

http://www.rvo-society.be/ned/documents/projectTuinlampopzonne-energie.pdf

http://www.rvo-society.be/ned/documents/Tuinlampopzonne-energie.ppt

http://www.rvo-society.be/ned/documents/projectzonnebarbecue.pdf

http://www.rvo-society.be/ned/documents/projectverlengsnoer.pdf

http://www.rvo-society.be/ned/documents/projectelektroquiz.pdf

http://www.rvo-society.be/ned/IR13.htm

http://beeldbank.schooltv.nl

8.2 Hoot

ADAMS, T., DE BACKER, H., HELSEN, F., HOEKEN, J., Technisch tekenen, Wolters Plantyn.

ADAMS, T., DE BACKER, H., HELSEN, F., HOEKEN, J., Technologie eerste graad - infofiches Mecha-nica-Elektriciteit, Wolters Plantyn.

DEPECKER, Polyvalente Opleiding Houtbewerking, delen 1, 2a, Uitgeverij De Boeck

Houtvademecum, Kluwer Techn. boekenDe Boeck

OTT, M., Basisboek Houtbewerking; realisatietechnieken, Uitgeverij De Boeck.

Polyvalente Opleiding Houtbewerking, Uitgeverij de Sikkel

Nuttige websites: http://www.ti.kviv.be

http://www.hout.be

http://www.debouw.be

http://www.wood-line.de

http://www.holz-techniek.de

http://www.uitgeverijdeboeck.be

http://www.woltersplantyn.be

http://www.standaardboekhandel.be

http://www.pelckmans.be

http://www.vanin.be

http://www.rvo-society.be/ned/documents/projectTuinlampopzonne-energie.pdf

http://www.rvo-society.be/ned/documents/Tuinlampopzonne-energie.ppt

http://www.rvo-society.be/ned/documents/projectzonnebarbecue.pdf

http://www.rvo-society.be/ned/documents/projectverlengsnoer.pdf

http://www.rvo-society.be/ned/documents/projectelektroquiz.pdf

http://www.rvo-society.be/ned/IR13.htm

http://beeldbank.schooltv.nl/


http://www.prevent.be

http;//www.prebes.be

8.3 Mechanica

Informatie over de handboeken kan je bekomen via internet. Je zoekt via de zoekmachine naar de des-betreffende uitgever waar je de voornaamste info kan terugvinden.

Enkele links naar de uitgevers zijn ondermeer:

Uitgeverij De Boeck - http:// www.uitgeverijdeboeck.be

Uitgeverij Pelckmans - http:// www.pelckmans.be

Uitgeverij Van In - http://www.vanin.be

Uitgeverij Wolters Plantijn(en Novum) - http://www.woltersplantijn.be

Uitgeverij standaard http://www.standaardboekhandel.be/

http://www.internetboekhandel.nl/elec.htm

Enkele boeken zijn: DE CLIPPELEER, W., Tabellenboek voor metaaltechniek.

BELMANS, J., Mechanica leerboek, Wolters Plantyn, 90 301 5893

BELMANS, J., Mechanica werkboek en oplossingen, Wolters Plantyn, 90 301 58921

DE CLIPPELEER, W., Theoretische mechanica, Wolters Plantyn, 90 301 65561

DREEZEN, M., LEMMENS, M., e.a., Werkboek 1, werkboek 2, 90 301 67629, 90 301 67637

BELMANS, J., Eenvoudige mechanica, Wolters Plantyn, 90 301 6069 9

De sikkel, Mechanica BSO, 90 260 3473 3

GIJBELS, J., VERMEIREN, C., Meettechniek en materialenleer, Wolters Plantyn, 90 301 6730 0

CREMERS, F., EVENS, JANSSENS, e.a., Verspanende technieken, 90 301 6815 3

HELING, H., Vakleer voor plaat en constructiebankwerken, STAM, 90 11 41305 9

TSCHÄTSCH, H., Verspaningstechniek, Academic Service, 90 395 0465 2

MATEK, R., Machine-onderdelen, Academic Service, 90 395 0482 2

INGELS, H., Materialenleer, Standaard, 90 02 16735 0

LEENDERS, J., JANSSEN, H.J.F, Mechanische metaalbewerking, STAM, 90 11 41450 0.

http://gemeenschaps.uitgeverijdeboeck.be/catalogue/wetenschappen/

http://www.pelckmans.be/index_leerkracht_SO.asp

http://www.vanin.be/nl/html/sec/index_sec.html

http://www.woltersplantijn.be/

http://www.standaardboekhandel.be/

http://www.internetboekhandel.nl/elec.htm


BIJLAGE: JAARPLAN Jaarplan Optie:........................................................................................ Leerkracht:...........................................................

Vorderingsplan

Onderwijsvorm:.............. Graad:.................... Jaar:......................... Schooljaar: ………… / …………..

Vak:.......................................................................................... Leerplannummer:...........................

Handboek/cursus:........................................................................... Lestijden/week:...........

JAARPLAN VORDERINGSPLAN

Week

nummer

Nr. in leerplan

Leerinhouden en te realiseren leerplandoelstellingen Gegeven op

(datum)

Opmerkingen

LEERPLAN SECUNDAIR ONDERWIJS - Kennisplatform voor de GO...

Documents

Transcript of LEERPLAN SECUNDAIR ONDERWIJS - Kennisplatform voor de GO...