Vakken: PV Praktische oefeningen elektri- 7 lt/w citeit TV...

LEERPLAN SECUNDAIR ONDERWIJS

Vakken: PV Praktische oefeningen elektri-citeit TV Elektriciteit

7 lt/w 2 lt/w

Beroepenveld: Elektriciteit

Onderwijsvorm: B-STROOM

Graad: eerste graad

Leerjaar: tweede leerjaar

Leerplannummer: 2008/007 (vervangt 99034)

Nummer inspectie: 2008 / 7 // 1 / N / SG / 1 / I / / D/

Pedagogische begeleidingsdienst GO! Onderwijs van de

Vlaamse Gemeenschap Emile Jacqmainlaan 20

1000 Brussel

B-stroom– 1e graad – Beroepenveld Elektriciteit 1 PV Praktische oefeningen elektriciteit (2e leerjaar 7 lestijden/week) TV Elektriciteit (2e leerjaar 2 lestijden/week)

INHOUD

1. Visie ................................................................................................................................................ 2

2. Beginsituatie ................................................................................................................................... 3

3. Algemene doelstellingen ................................................................................................................ 4

4. Leerplandoelstellingen/leerinhouden/specifieke pedagogisch-didactische wenken ...................... 5

5. Algemene pedagogisch-didactische wenken ............................................................................... 12

6. Minimale materiële vereisten ....................................................................................................... 16

7. Evaluatie ....................................................................................................................................... 18

8. Bibliografie .................................................................................................................................... 19

Bijlage: Jaarplan ..................................................................................................................................... 20


1. VISIE Leerlingen die in de B-stroom kiezen voor het beroepenveld Elektriciteit zijn aangetrokken door de we-reld van de toegepaste techniek. Naast hun affiniteit voor techniek en technologie zijn deze leerlingen vooral gemotiveerd door de mogelijkheid om zelf praktische vaardigheden te kunnen ontwikkelen.

Het is van kapitaal belang om dit enthousiasme levendig te houden zodat hun verdere studiekeuze gedragen wordt door een motiverende interesse.

Om dit te realiseren is een dynamische en aanschouwelijke aanpak vereist zodat de leergierigheid van deze leerlingen continu wordt aangemoedigd.

De artificiële scheiding tussen theorie en praktijk werd om deze reden in dit nieuw leerplan volledig opgeheven zodat duidelijk wordt gekozen voor de geïntegreerde aanpak.Het is dan ook sterk aan te raden om de realisatie van dit leerplan toe te vertrouwen aan één leerkracht.

Het blijvend motiveren van deze leerlingengroep is erg belangrijk en kan ondermeer door:

• een ruim en gevarieerd aanbod te bieden; • de praktijkopdrachten aantrekkelijk en uitdagend te maken door deze af te stemmen op de

leefwereld van deze jongeren; • te zorgen voor een krachtige en aantrekkelijke leeromgeving.


2. BEGINSITUATIE De leerlingen kwamen in het eerste leerjaar B reeds in contact met de technologie in TV Technologi-sche opvoeding en eventueel met doe-activiteiten in PV Realisatietechnieken nijverheidstechnieken.

De leerlingengroep in het tweede leerjaar blijft echter heterogeen: niet allen kwamen in het eerste leerjaar in contact met dezelfde “verkenningsgebieden” of “contexten”.

Men kan wel uitgaan van een minimum aan technische en praktische kennis en vaardigheden. (ont-wikkelingsdoelen of eindtermen TO).


3. ALGEMENE DOELSTELLINGEN Binnen het kader van het gekozen beroepenveld Elektriciteit, zal de leerling alleszins een basiskennis opbouwen inzake theoretische begrippen, meetinstrumenten, materialen en gereedschappen en ba-sistechnieken.

Ook zal de leerling het fundamentele belang van een werkmethode (met inbegrip van een technische tekening) moeten inzien.

Daarnaast zal de leerling een aantal basisvaardigheden verwerven. Toch mag deze keuze nog geen echt dwingend karakter hebben, in die zin dat ze weliswaar als voorbereiding mag gelden voor de tweede graad met dezelfde interessesfeer, maar niet zo gespecialiseerd mag zijn dat ze een even-tuele overgang naar een andere richting in de weg zou staan en de leerling voor onoverkoombare problemen zou stellen.

Vandaar ook dat gestreefd moet worden naar doelstellingen die over alle opties in het tweede leerjaar heen overkoepelend zijn en die kaderen in een “technologische mentaliteit”. Deze zou de leerlingen bij een eventuele wijziging van optie moeten helpen zich zo efficiënt mogelijk in te werken in eender welke BSO-optie, althans bij een overgang tussen het tweede en het derde leerjaar. Vanzelfsprekend zal de inzet en de motivatie van de leerling zelf uiteindelijk de doorslag geven.

Deze overkoepelende doelstellingen liggen zowel op het niveau van de theorie als op het niveau van het handelen: respect opbrengen voor grondstoffen, materialen en gereedschappen, zin voor orde, efficiëntie, netheid en veiligheid tijdens het werk en in de voorbereiding (bijv. technische tekening), streven naar volledigheid en verfijning bij het eindproces (voor zover het op dit niveau haalbaar is).

De leerkracht zal in het belang van de leerling streven naar een gezond compromis tussen algemene doelstellingen en een specifieke invulling van de gekozen optie, m.a.w. de optie moet de leerling de mogelijkheid bieden zich te bekwamen binnen de denken doepatronen, maar mag een eventuele interesseomschakeling (wat gezien de leeftijd van de meeste leerlingen niet denkbeeldig is) niet uit-sluiten.

Naast de technische vaardigheden zal ook de nodige aandacht besteed worden aan vakgerichte atti-tudes:

Kwaliteitsbewustzijn: actief en proactief gericht zijn op kwaliteit door oog te hebben voor orde en netheid.

Verantwoordelijkheidszin: zich ervan bewust zijn dat ordelijk en nauwkeurig werken de veilig-heid voor zichzelf en de anderen verhoogt.

Zin voor samenwerking: bereid zijn om samen te werken om tot een optimaal resultaat te komen; samenhorigheid en collegialiteit hoog in het vaandel dra-gen.

Leergierigheid: ingesteldheid om nieuwe dingen te ontdekken en nieuwe uitdagin-gen aan te gaan.

Welzijnsbewustzijn: actief en proactief gericht zijn op veiligheid, gezondheid en hygiëne.

Milieubewustzijn: zich bewust zijn van de impact van eigen handelingen op het milieu.

.


4. LEERPLANDOELSTELLINGEN/LEERINHOUDEN/SPECIFIEKE PEDAGOGISCH-DIDACTISCHE WEN-KEN Uitbreidingsdoelstellingen staan schuin gedrukt en worden aangeduid met een (U) PV PRAKTISCHE OEFENINGEN ELEKTRICITEIT EN TV ELEKTRICITEIT 2e leerjaar: PV 7 lestijden/week, TV 2 lestijden/week

Decr. nr.

LEERPLANDOELSTELLINGEN De leerlingen kunnen LEERINHOUDEN

1 de elektrische verschijnselen uit hun leefwereld opnoemen en relate-ren naar het toepassingsgebied. vanuit praktische voorbeelden de uitwerkingen van elektriciteit toe-lichten. hedendaagse elektrische toepassingen herkennen en toelichten. de leerlingen kunnen eenvoudige huishoudtoestellen demonteren en de verschillende elektrische uitwerkingen aanwijzen (project).

1 De wereld van de elektriciteit

• Elektrische verschijnselen • Uitwerkingen van elektriciteit: warmte, licht, elektro-

magnetisme, beweging … • Elektrische toepassingen

Specifieke pedagogisch-didactische wenken

Vertrek vanuit een wereld waar plots de elektriciteit zou weggevallen zijn. Benader zo praktisch mogelijk; stimuleer groepswerk en opzoekingswerk; maak gebruik van eenvoudige, herkenbare elektrische toestellen. De bedoeling is de leerlingen de hoogwaardigheid van de elektrische energievorm te doen inzien.


Decr. nr.

LEERPLANDOELSTELLINGEN De leerlingen kunnen EL ERINHOUDEN

2 zelf elektrische energie opwekken d.m.v. bijv. een generator, ele-mentaire cel, zonnecel …en het probleem en noodzakelijkheid van grootschalige energieproductie inzien. in een proefopstelling, onder begeleiding, de spanning meten. de alternator als bron in de elektriciteitsproductie situeren en de wer-king van de verschillende soorten centrales aan de hand van een vereenvoudigd schema inzien. de milieu-impact van de verschillende productiemethodes inzien. een onderscheid maken tussen gelijk- en wisselspanningsbronnen. het onderscheid inzien tussen de productie en de distributie van de elektrische energie.

2 Opwekking en distributie van elektrische energie

• Elektrische spanning • Basisbeginselen energieomzettingen • Elektrische energieopwekking in de dagelijkse prak-

tijk: fiets, bromfiets, auto, fotovoltaïsche cellen • Thermische centrales • Hernieuwbare elektrische energie • Gevolgen voor het milieu • Distributie van elektrische energie


De bedoeling is de leerlingen op een boeiende manier de beginselen van de elektrische energieopwekking bij te brengen. Verval bijv. niet in een theoretische uiteenzetting van de verschillende soorten centrales! Proefondervindelijk het opwekken van elektrische energie demonstreren en laten uitvoeren.Benader zo praktisch mogelijk en zoek steeds aansluiting met de leefwereld van deze leerlingengroep (fiets, bromfiets …). Projectmatig tewerk gaan waarbij vooral manuele vaardigheden aan bod komen. Maak gebruik van didactische panelen en audiovisuele middelen; organiseer, indien mogelijk, een schoolbezoek aan een elektrische productie eenheid (windmolenpark, centrale …). Benadruk de milieuproblematiek en de hoogwaardigheid van de elektrische energie en verwijs naar REG (rationeel energiegebruik).


Decr. nr.


3 het verband leggen tussen de elektrische kring en een reële situatie uit de leefwereld. het begrip elektrische stroom praktisch omschrijven en onder bege-leiding meten in de besproken kring. de onderdelen van een elektrische kring herkennen en de werking ervan verwoorden. het begrip elektrische vermogen praktisch omschrijven. draden en snoeren ontmantelen en elektrische verbindingen realise-ren (lasdoppen, klemverbindingen, solderen, kabelschoenen, klem-men). componenten solderen en desolderen. bevestigingsystemen voor eenvoudige elektrische installaties af-doend gebruiken. een verlengsnoer maken. een elementair testapparaat ontwerpen en gebruiken. een testlamp ontwerpen en gebruiken. een eenvoudig stroomkringschema lezen en manueel tekenen en praktisch uitvoeren. een eenvoudig stroomkringschema lezen en tekenen met een een-voudig CAD programma en praktisch uitvoeren (U). basisgereedschappen en toebehoren doelmatig en veilig gebruiken. aan de hand van een elektrisch schema eenvoudige schakelingen praktisch realiseren. serie- en parallelschakelingen, opstellingen maken met één of meer enkelpolige, dubbelpolige of dubbele aanstekingen op didactische panelen, drukknoppen, belschakelingen. door middel van aangepaste projecten schakeltechnieken praktisch toepassen (alarm, bureelschakeling, oproepschakeling …). klemmenstroken en realistisch verbindingsmateriaal gebruiken.

3 De elektrische kring

• Open en gesloten elektrische kring • Bron • Elektrische stroom • Draden en snoeren • Elektrische verbindingen • Elektrische weerstand • Schakelaar (gewone, sensor, elektronisch) • Verbruiker (lamp, LED, elektromotor) • Elektrisch vermogen • Elektrische schema’s • Serie- en parallelschakeling


Decr. nr.



Concretiseer het begrip elektrische kring door te verwijzen naar voorbeelden uit de leefwereld van de leerlingen. Zorg ervoor dat de leerlingen verzorgde elektrische verbindingen maken en steeds het gepaste gereedschap gebruiken. Wijzen op het gebruik van schroeven, pluggen, nieten, lijmen … Besteed voldoende aandacht aan de organisatie van het werk en de werkpost. Maak gebruik van zelf ontworpen en gerealiseerde maquettes om de projecten aanschouwelijk te benaderen en uit te werken. Voorzie de leerlingen van een compacte lijst met de correcte elektrische symbolen.


Decr. nr.


4 de verschillende grootheden praktisch en concreet omschrijven en toepassen in een praktische realisatie de basiseenheden volt, ampère en Ohm linken aan de elektrische grootheden de wet van Ohm proefondervindelijk vaststellen het toepassingsgebied van gelijkspanning en wisselspanning situe-ren elementaire metingen uitvoeren om de elektrische grootheden te meten een onderscheid maken tussen analoge en digitale meetinstrumen-ten veilig en zorgvuldig omgaan met elektrische meetinstrumenten kleine elektrische toestellen demonteren, uitmeten, storingen opspo-ren (indien mogelijk aan de hand van een schema) en hermonteren. (spanningsloos!), inwendige verbindingen herstellen

4 Elektrische grootheden

• Spanning, stroom en weerstand • Wet van Ohm • Meten van gelijkspanning en wisselspanning, gelijk-

stroom en wisselstroom • Meettoestellen: voltmeter, ampèremeter, ohmmeter,

spanningstester


Werk hier projectmatig met realistische kringen bijv. door als weerstand een lamp, zoemer, e.d. te gebruiken. Maak van de gelegenheid gebruik om de leerlingen verslagen te leren maken. Zorg voor een voldoend aantal meetinstrumenten.


Decr. nr.


5 het begrip elektrisch vermogen praktisch toelichten. het verband tussen vermogen, spanning en stroom formuleren en nameten. het vermogen van veel voorkomende elektrische toestellen schatten en opzoeken. het begrip elektrische arbeid praktisch omschrijven. de praktische eenheid kWh toelichten. eenvoudige verbruiksberekeningen maken. met een energiemeter het verbruik van enkele toestellen meten.

5 Elektrisch vermogen en arbeid

• Elektrisch vermogen • Elektrische arbeid • Kostprijsberekening


Laat de leerlingen kenplaten van elektrische toestellen onderzoeken en hieruit correcte besluiten trekken. Vermijd theoretische uiteenzettingen; benader vooral praktisch en concreet: bijv. project met reeks Led’s in serie versus één gloeilamp en/of kleine motor. Maak gebruik van een factuur van een huishoudelijke installatie.


Decr. nr.


6 het belang toelichten, door middel van concrete praktische voorbeel-den, van elektrische beveiliging tegen elektrische schokken, overbe-lasting en kortsluiting.

het verband zien tussen de grootte van het vermogen en de nodige draaddoorsnede (AREI) en hieruit de noodzaak voor lijnbeveiliging inzien. het doel van smeltveiligheden en automaten duiden en deze uitme-ten. de invloed van de elektrische stroom op het menselijk lichaam toe-lichten. het belang van de aarding en aardingsgeleider omschrijven. het principe van verliesstroomschakelaars toelichten.

6 Elektrische beveiliging

• Lijnbeveiliging • Personenbeveiliging


Vertrek van de schakelkasten van de school. Gebruik catalogi, cd-rom’s, het internet. Maak gebruik van de basiscursus VCA-module elektriciteit. Behandel dit onderwerp zeker niet als een afzonderlijk hoofdstuk maar breng aan ad hoc.


5. ALGEMENE PEDAGOGISCH-DIDACTISCHE WENKEN 5.1. Algemene aandachtspunten

De geïntegreerde en projectmatige aanpak zal worden aangewend waarbij de formele scheiding tussen theorie en praktijk komt te vervallen. De voorkeur gaat uit naar een projectmatige benadering waarbij de leerkracht aan de hand van één of meerdere projecten de te behandelen leerinhouden afwerkt en de te realiseren leerdoelen realiseert. Behandel de verschillende onderdelen dus niet noodzakelijk als afzon-derlijke delen maar behandel de verschillende onderwerpen ad hoc.

Er wordt steeds uitgegaan van 25 effectieve lesweken per schooljaar. Overblijvende weken kunnen wor-den besteed aan een verder uitdiepen van de leerstof of voor uitbreidingen. Ook nieuwe ontwikkelingen kunnen hier eventueel aan bod komen.

Pedagogisch is het niet verantwoord om de leerlingen tijdens de les de leerstof te laten noteren. Om tijd-verlies te vermijden, wordt het gebruik van een goed handboek of van een zelf gemaakte cursus expliciet aanbevolen.

5.2 Geïntegreerde aanpak

Inleiding

Door de grotere nood aan ervaringsgericht onderwijs is het belang van de relatie tussen theorie en prak-tijk toegenomen. Het leren wordt opgevat als een proces waarbij er een afwisseling is tussen het opdoen van ervaringen en het ontwikkelen van competenties.

De lessen sluiten zou nauw mogelijk aan bij de leefwereld van de leerlingen zodat de theorie niet abstract overkomt, maar een concrete betekenis krijgt.

Theorie en praktijk zijn geen eilanden en kunnen dus moeilijk gescheiden aangeboden worden.

Waarom een geïntegreerde aanpak?

Omwille van:

- didactisch meerwaarde: het geïntegreerd werken zal het leer- en probleemoplossend denken optimaal ondersteunen.

- grotere motivatie van de leerlingen. - leerlingen krijgen de mogelijkheid een eigen inbreng te doen.

Pedagogische aanpak

In het leerplan wordt geen onderscheid gemaakt tussen PV en TV. Hoe en wanneer de leerplandoelstel-lingen gerealiseerd worden, kan uitgestippeld worden door de vakgroep:

5.3 Jaarplan

Van elke leraar wordt verwacht dat zij/hij in het begin van het schooljaar een jaarplanning maakt. Die planning kan gemaakt worden volgens het bijgevoegd model (zie bijlage). Eenvormigheid is een nood-zaak voor de verschillende collega’s binnen eenzelfde vakgroep.

De volgorde van de leerstofonderdelen is niet bindend. Indien afgeweken wordt, zal dit in overleg tussen de verschillende collega's gebeuren en zullen – indien nodig – de andere jaarplannen eveneens aange-past worden. Steeds zal erover gewaakt worden dat de noodzakelijke voorkennis aanwezig is.

De verschillende jaarplannen zullen zodanig gemaakt worden dat er - waar mogelijk - per week een coör-dinatie is tussen de verschillende vakken. Overleg tussen de verschillende leraars is dus onontbeerlijk.

Tijdens het schooljaar zullen de vorderingen door de verschillende collega's samen regelmatig geëva-lueerd worden met het doel de verschillende jaarplannen eventueel bij te sturen.


5.4 ICT-integratie

Wat?

Onder ICT-integratie verstaan we het gebruik van informatie- en communicatietechnologie ter ondersteu-ning van het realiseren van leerplandoelstellingen.

Waarom?

Maatschappelijke ontwikkelingen wijzen op het belang van het verwerven van ICT-competenties. Jonge-ren moeten niet alleen in staat zijn om nieuwe media te gebruiken, zij moeten net zo goed kunnen in-schatten wanneer deze efficiënt en effectief kunnen worden ingezet. Het gebruik van nieuwe media sluit zeer goed aan bij de leefwereld van de jongeren en speelt in op hun vertrouwdheid met de beeldcultuur.

Er wordt meer en meer belang gehecht aan probleemoplossend denken, kritisch selecteren, het zelfstan-dig of in groep werken, het kunnen verwerven en verwerken van enorme hoeveelheden informatie.

Deze ontwikkelingen zijn ook merkbaar in het onderwijs. In de meeste vakken of bij het nastreven van vakoverschrijdende ontwikkelingsdoelen vervult ICT een ondersteunende rol. Door de integratie van ICT kunnen leerlingen:

• het leerproces zelf in eigen handen nemen;

• zelfstandig en actief leren omgaan met les- en informatiemateriaal;

• op eigen tempo werken en een eigen parcours kiezen (differentiatie en individualisatie).

Hoe ICT integreren ter ondersteuning van het realiseren van de leerplandoelstellingen?

Zelfstandig oefenen in een leeromgeving

Nadat leerlingen nieuwe leerinhouden verworven hebben, is het van belang dat ze voldoende mogelijk-heden krijgen om te oefenen bijv. d.m.v. specifieke pakketten. De meerwaarde van deze vorm van ICT-integratie kan bestaan uit: variatie in oefenvormen, differentiatie op het vlak van tempo en niveau, geïndi-vidualiseerde feedback, mogelijkheden tot zelfevaluatie.

Zelfstandig leren in een leeromgeving

Een mogelijke toepassing is nieuwe leerinhouden verwerven en verwerken, waarbij de leerkracht op-treedt als coach van het leerproces (bijv. in een open leercentrum). Een elektronische leeromgeving (ELO) biedt hiertoe een krachtige ondersteuning.

Creatief vormgeven

Leerlingen worden uitgedaagd om creatief om te gaan met beelden, woorden en geluid. De leerlingen kunnen gebruik maken van de mogelijkheden die o.a. allerlei tekst-, beelden tekenprogramma’s bieden.

Opzoeken, verwerken en bewaren van informatie

Voor het opzoeken van informatie kunnen leerlingen gebruik maken van o.a. cd-roms, een ELO en het internet.

Verwerken van informatie houdt in dat de leerlingen kritisch uitmaken wat interessant is in het kader van hun opdracht en deze informatie gebruiken om hun opdracht uit te voeren.

De leerlingen kunnen de relevante informatie ordenen, weergeven en bewaren in een aangepaste vorm.

Voorstellen van informatie aan anderen

Leerlingen kunnen informatie aan anderen meedelen of tonen met behulp van ICT-ondersteuning onder de vorm van tekst, beeld en/of geluid d.m.v. bijv. een presentatie, een website, een folder ...

Veilig, verantwoord en doelmatig communiceren

Communiceren van informatie betekent dat leerlingen informatie kunnen opvragen of verstrekken aan derden. Dit kan o.a. via e-mail, internetfora, een ELO, chatten, blogging.

Adequaat kiezen, reflecteren en bijsturen

De leerlingen ontwikkelen competenties om bij elk probleem keuzes te maken uit een scala van pro-gramma’s, applicaties of instrumenten, al dan niet elektronisch. Daarom is het belangrijk dat zij ontdekken dat er meerdere valabele middelen zijn om hun opdracht uit te voeren. Door te reflecteren op de ge-bruikte middelen en de bekomen resultaten te vergelijken, maken de leerlingen kennis met de verschil-


lende eigenschappen en voor- en nadelen van de aangewende middelen (programma’s, applicaties …) en kunnen ze hun keuzes bijsturen.

5.5 VOOD

Wat?

Vakoverschrijdende ontwikkelingsdoelen (VOOD) zijn minimumdoelstellingen, die – in tegenstelling tot de vakgebonden ontwikkelingsdoelen– niet gekoppeld zijn aan een specifiek vak, maar door meerdere vak-ken of onderwijsprojecten worden nagestreefd.

De VOOD worden volgens een aantal vakoverschrijdende thema's geordend: gezondheidseducatie, ICT, leren leren, milieueducatie, opvoeden tot burgerzin en sociale vaardigheden.

De school heeft de maatschappelijke opdracht om de VOOD volgens een eigen visie en stappenplan bij de leerlingen na te streven (inspanningsverplichting).

Waarom?

Het nastreven van VOOD vertrekt vanuit een bredere opvatting van leren op school en beoogt een ac-centverschuiving van een eerder vakgerichte ordening naar meer totaliteitsonderwijs. Door het aanbieden van realistische, levensnabije en concreet toepasbare aanknopingspunten, worden leerlingen sterker gemotiveerd en wordt een betere basis voor permanent leren gelegd.

VOOD vervullen een belangrijke rol bij het bereiken van een voldoende brede en harmonische vorming en behandelen waardevolle leerinhouden, die niet of onvoldoende in de vakken aan bod komen. Een be-langrijk aspect is het realiseren van meer samenhang en evenwicht in het onderwijsaanbod. In dit opzicht stimuleren VOOD scholen om als een organisatie samen te werken.

De VOOD verstevigen de band tussen onderwijs en samenleving, omdat ze tegemoetkomen aan belang-rijk geachte maatschappelijke verwachtingen en een antwoord proberen te formuleren op actuele maat-schappelijke vragen.

Hoe te realiseren?

Het nastreven van VOOD is een opdracht voor de hele school, maar individuele leraren kunnen op ver-schillende wijzen een bijdrage leveren om de VOOD te realiseren. Enerzijds door binnen hun eigen vak-ken verbanden te leggen tussen de vakgebonden doelstellingen en de VOOD, anderzijds door thema-tisch onderwijs (teamgericht benaderen van vakoverschrijdende thema's), door projectmatig werken (klas- of schoolprojecten, intra- en extra-muros), door bijdragen van externen (voordrachten, uitstappen).

Het is een opdracht van de school om via een planmatige en gediversifieerde aanpak de VOOD na te streven. Ondersteuning kan gevonden worden in pedagogische studiedagen en nascholingsinitiatieven, in de vakgroepwerking, via voorbeelden van goede school- en klaspraktijk en binnen het aanbod van or-ganisaties en educatieve instellingen.

5.6 Begeleid zelfgestuurd leren

Wat?

Met begeleid zelfgestuurd leren bedoelen we het geleidelijk opbouwen van een competentie naar het einde van het secundair onderwijs, waarbij leerlingen meer en meer het leerproces zelf in handen gaan nemen. Zij zullen meer en meer zelfstandig beslissingen leren nemen in verband met leerdoelen, leerac-tiviteiten en zelfbeoordeling.

Dit houdt onder meer in dat:

• de opdrachten meer open worden;

• er meerdere antwoorden of oplossingen mogelijk zijn;

• de leerlingen zelf keuzes leren maken en verantwoorden;

• de leerlingen zelf leren plannen;

• er feedback wordt voorzien op proces en product;

• er gereflecteerd wordt op leerproces en leerproduct.


De leraar is ook coach, begeleider.

De impact van de leerlingen op de inhoud, de volgorde, de tijd en de aanpak wordt groter.

Waarom?

Begeleid zelfgestuurd leren sluit aan bij enkele pijlers van ons PPGO, o.m.

• leerlingen zelfstandig leren denken over hun handelen en hierbij verantwoorde keuzes leren ma-ken;

• leerlingen voorbereiden op levenslang leren;

• het aanleren van onderzoeksmethodes en van technieken om de verworven kennis afdoend te kunnen toepassen.

Vanaf het kleuteronderwijs worden werkvormen gebruikt die de zelfstandigheid van kinderen stimuleren, zoals het gedifferentieerd werken in groepen en het contractwerk.

Ook in het voortgezet onderwijs wordt meer en meer de nadruk gelegd op de zelfsturing van het leerpro-ces in welke vorm dan ook.

Binnen de vakoverschrijdende ontwikkelingsdoelen, meer bepaald “Leren leren”, vinden we aanknopingspunten als:

• keuzebekwaamheid;

• regulering van het leerproces;

• attitudes, leerhoudingen, opvattingen over leren.

In onze huidige (informatie)maatschappij wint vaardigheid in het opzoeken en beheren van kennis voort-durend aan belang.

Hoe te realiseren?

Het is belangrijk dat bij het werken aan de competentie de verschillende actoren hun rol opnemen:

• de leerling wordt aangesproken op zijn motivatie en “leer”kracht;

• de leraar krijgt de rol van coach, begeleider;

• de school dient te ageren als stimulator van uitdagende en creatieve onderwijsleersituaties.

De eerste stappen in begeleid zelfgestuurd leren zullen afhangen van de doelgroep en van het moment in de leerlijn “Leren leren”, maar eerder dan begeleid zelfgestuurd leren op schoolniveau op te starten is “klein beginnen” aan te raden. Vanaf het ogenblik dat de leraar zijn leerlingen op min of meer zelfstandige manier laat

• doelen voorop stellen;

• strategieën kiezen en ontwikkelen;

• oplossingen voorstellen en uitwerken;

• stappenplannen of tijdsplannen uitzetten;

• resultaten bespreken en beoordelen;

• reflecteren over contexten, over proces en product, over houdingen en handelingen;

• verantwoorde conclusies trekken;

• keuzes maken en verantwoorden

is hij al met een of ander aspect van begeleid zelfgestuurd leren bezig.


6. MINIMALE MATERIËLE VEREISTEN1

6.1 Algemeen

• Vaste beamer + projectiescherm • PC + printer • Overheadprojector • Werkbanken met bankschroef

6.2 Specifiek

• Voedingen 24 V • Digitale meetinstrumenten (1 per leerling) • Analoge meetinstrumenten • Didactische set elektromagnetisme • Didactische dynamo • Didactische elektromotor • (kleine) fotovoltaïsche cellen • Accumulatoren • Set basisschakelaars (enkelpolig, dubbelpolig, wissel) en stopcontacten • Set lampen op 24 V en lampvoethouders • Set weerstandsdraden • Spanningstester • Verbruiksmeter • Set smeltveiligheden en automaten • Verliesstroomschakelaar • Kleine boormachines (handboormachines, kolomboormachine) + aangepaste boorset • Kleine elektrische huishoudtoestellen

Per leerling een basisset gereedschappen:

• Combinatietang – geïsoleerd • Zijkniptang – geïsoleerd • Ronde bekkentang – geïsoleerd • Striptang – geïsoleerd • Ontmanteling voor vvb-kabel • Tang voor drukverbindingen • Soldeerbout 1 Inzake veiligheid is de volgende wetgeving van toepassing:

- Codex - ARAB - AREI - Vlarem.

Deze wetgeving bevat de technische voorschriften die in acht moeten genomen worden m.b.t.:

- de uitrusting en inrichting van de lokalen; - de aankoop en het gebruik van toestellen, materiaal en materieel.

Zij schrijven voor dat:

- duidelijke Nederlandstalige handleidingen en een technisch dossier aanwezig moeten zijn; - alle gebruikers de werkinstructies en onderhoudsvoorschriften dienen te kennen en correct kunnen toepassen; - de collectieve veiligheidsvoorschriften nooit mogen gemanipuleerd worden; - de persoonlijke beschermingsmiddelen aanwezig moeten zijn en gedragen worden, daar waar de wetgeving het vereist.


• Elektrische schroevendraaier + bits • Set tangen/schroevendraaiers/inbussleutels/ … • Set platte steeksleutels • Set ringsleutels • Set potsleutels • Metaalzaag


7. EVALUATIE 7.1 Inleiding

Tijdens de laatste decennia hebben zich nieuwe ontwikkelingen voorgedaan in het denken over leerlin-genevaluatie. Evaluatie wordt niet meer beschouwd als een afzonderlijke activiteit die louter gericht is op de beoordeling van de leerling, maar ze moet in tegendeel met het leerproces verweven zijn. De didacti-sche evaluatie is een inherent deel van leren en onderwijzen. Zij geeft informatie aan leerlingen en lera-ren over het succes van het doorlopen leerproces en biedt zodoende de kans om het rendement van leerlingen én leraren te optimaliseren.

7.2 Basisprincipes

De leerkracht zal aandacht hebben voor proces- en productevaluatie.

Het onderscheid tussen proces- en productevaluatie is niet altijd even duidelijk:

Bij productevaluatie wordt nagegaan in welke mate leerlingen de onderwijsdoelen hebben bereikt; bij pro-cesevaluatie wordt het leerproces van de leerling en het didactisch handelen geëvalueerd.

Het evaluatiesysteem van de leerkracht zal structureel rekening houden met kennis, vaardigheden en vakgebonden attitudes van de leerlingen en het resultaat van taken, toetsen, praktische oefeningen en opdrachten

De evaluatiecriteria worden vooraf duidelijk aan de leerlingen medegedeeld. Deze criteria worden ook best vooraf besproken in de vakwerkgroep.

Een evaluatie dient te vertrekken vanuit duidelijke en operationele doelstellingen. Zowel het proces als het product moeten op een zo objectief mogelijke manier geëvalueerd worden.

Bij de evaluatie wordt er in ieder geval rekening mee gehouden dat het om leerlingen gaat.

Onnauwkeurig werken, kleine fouten maken … kunnen in zekere mate aanvaardbaar zijn. Belangrijk is de evolutie van de leerprestaties en de vaardigheden van de leerlingen.

Daarom zal de leraar voortdurend hun vorderingen nagaan en zo nodig, zal hij/zij meteen remediërend optreden.

Bij het begin van iedere les zal de leraar desnoods aan alle leerlingen afzonderlijk meedelen welke (sub)doelstellingen tijdens die les moeten bereikt of nagestreefd worden: iedere leerling moet bij het be-gin van iedere les weten wat van hem tijdens die les verwacht wordt.

Verdere beschouwingen over leerlingenevaluatie zijn te vinden op de website van de Pedagogische Be-geleidingsdienst van het GO! (http://pbd.gemeenschapsonderwijs.net/)

http://pbd.gemeenschapsonderwijs.net/


8. BIBLIOGRAFIE ADAMS, T., DE BACKER, H., HELSEN, F., HOEKEN, J., Technologie eerste graad - infofiches Mecha-nica-Elektriciteit, Wolters Plantyn.

ADAMS, T., DE BACKER, H., HELSEN, F., HOEKEN, J., Technisch tekenen, Wolters Plantyn.

VANDEVYVERE, J., Realisatietechnieken elektriciteit, De Boeck.

DUVERGER, J.M., Metaal-Elektriciteit BVL, De Boeck.

DUVERGER, J.M., Leren technisch tekenen, De Boeck.

MICHILS, A., Watt nu!?, Wolters Plantyn.

EANDIS, brochures rationeel energiegebruik, Eandis uitgaven (http://www.eandis.be/nl/14_onderwijs/reg.aspxt)

Nuttige websites ivm de realisatie van projecten:

http://www.rvo-society.be/ned/documents/projectTuinlampopzonne-energie.pdf

http://www.rvo-society.be/ned/documents/Tuinlampopzonne-energie.ppt

http://www.rvo-society.be/ned/documents/projectzonnebarbecue.pdf

http://www.rvo-society.be/ned/documents/projectverlengsnoer.pdf

http://www.rvo-society.be/ned/documents/projectelektroquiz.pdf

http://www.rvo-society.be/ned/IR13.htm

http://beeldbank.schooltv.nl

http://www.rvo-society.be/ned/documents/projectTuinlampopzonne-energie.pdf

http://www.rvo-society.be/ned/documents/Tuinlampopzonne-energie.ppt

http://www.rvo-society.be/ned/documents/projectzonnebarbecue.pdf

http://www.rvo-society.be/ned/documents/projectverlengsnoer.pdf

http://www.rvo-society.be/ned/documents/projectelektroquiz.pdf

http://www.rvo-society.be/ned/IR13.htm

http://beeldbank.schooltv.nl/

B-stroom– 1e graad – Beroepenveld Elektriciteit- 20 PV Praktische oefeningen elektriciteit (2e leerjaar 7 lestijden/week) TV Elektriciteit (2e leerjaar 2 lestijden/week)

BIJLAGE: JAARPLAN Jaarplan Optie:........................................................................................ Leerkracht:...........................................................

Vorderingsplan

Onderwijsvorm:.............. Graad:.................... Jaar:......................... Schooljaar: ………… / …………..

Vak:.......................................................................................... Leerplannummer:...........................

Handboek/cursus:........................................................................... Lestijden/week:...........

JAARPLAN VORDERINGSPLAN

Week

nummer

Nr. in leerplan

Leerinhouden en te realiseren leerplandoelstellingen Gegeven op

(datum)

Opmerkingen

Vakken: PV Praktische oefeningen elektri- 7 lt/w citeit TV...

Documents

Transcript of Vakken: PV Praktische oefeningen elektri- 7 lt/w citeit TV...