Bruxelles X – Brussel XBC 10044P405389

2e trimestre 2005 | 2de trimester 2005

Revue trimestrielle de la Fondation Belge de la VocationDriemaandelijks tijdschrift van de Belgische Stichting Roeping

182005 Belgique – BelgiëP.P. – P.B.

Un travail de l’espace

Tsunami

Bourses 2005 – Beurzen 2005

Le monde du design comme une aire de jeux

Project diabeteseducatie in Marokko

Zoeken naar het ongewone in de mens

News

Agenda

voca t i ovocatio

GRAPHISME | VORMGEVING Marie-Hélène Grégoire > mhgregoire@skynet.beRÉ D A C T I O N | RE D A C T I E Séverine Windels > windels@fondationvocation.be | windels@stichtingroeping.beRE L E C T U R E | HE R L E Z I N G

ÉDITEUR RESPONSABLE | VERANTWOORDELIJKE UITGEVER

Fondation Belge de la VocationSous le haut patronage de Sa Majesté la Reine Fabiola

Place de l’Albertine 2, 1000 BruxellesTél. 02 213 14 90 | Fax 02 213 14 95E-mail : info@fondationvocation.beSite internet : www.fondationvocation.beKBC 430-0382691-17Le secrétariat est ouvert lundi, mardi et jeudide 8h30 à 12h30 et de 13h30 à 17h, mercrediet vendredi de 8h30 à 12h30.

Vocatio est la revue trimestrielle de la Fondation Belge de la Vocation.Lancé en février 2001, ce magazine a pour but de faire connaîtrel’action de la Fondation par le biais des projets de ses lauréats. LaFondation Belge de la Vocation fut créée en 1963 par Emile Bernheimà l’exemple de la Fondation française de la Vocation fondée par MarcelBleustein-Blanchet.Chaque année la Fondation décerne une quinzaine de bourses de10 000 EUR à des jeunes de nationalité belge ayant entre 18 et 30 anset pouvant témoigner d’une véritable vocation. Elle leur donne l’appuifinancier et le soutien moral nécessaires pour l’accomplir et ce dansdes domaines d’activités aussi divers que la médecine, les artsplastiques, le cinéma, la recherche scientifique, la littérature, etc. Elleattribue également une bourse spéciale de 25 000 EUR, le Trèfle d’Or,décernée à un ancien lauréat pour distinguer un projet non commercialsitué dans la lignée de la vocation déjà reconnue.

Vocatio is het driemaandelijkse tijdschrift van de Belgische StichtingRoeping.Het is in februari 2001 opgericht en heeft tot doel de Stichtingbekend te maken via de projecten van haar laureaten.Emile Bernheim heeft de Belgische Stichting Roeping in 1963 opgerichtnaar het voorbeeld van de Fondation française de la Vocation,gestichtdoor Marcel Bleustein-Blanchet.Elk jaar reikt de Stichting beurzen van 10 000 EUR uit aan een vijftientaljonge Belgen die tussen achttien en dertig jaar oud zijn en die kunnengetuigen van een werkelijke roeping ;de beurs verschaft hen de moreleen materiële middelen om ze te realiseren. Alle domeinen komen inaanmerking : geneeskunde, literatuur, plastische kunsten, film,wetenschappelijk onderzoek… De Gouden Klaver is een speciale beursvan 25 000 EUR. Ze wordt jaarlijks door de Stichting uitgereikt enbekroont een niet-commercieel project van een oud-laureaat dat inde lijn ligt van de eerder erkende roeping.

Président d’honneur | ErevoorzitterClaude WielemansAncien président | Gewezen voorzitterEdouard Jakhian

Président | VoorzitterBaron Philippson

Vice-présidents | OndervoorzittersChevalier LeducVicomte Louis le Hardÿ de BeaulieuChristian Koninckx

Trésorier | PenningmeesterPierre Konings

Membres honoraires | Ereleden

Baronne Vaxelaire,

Jacques DopchieRoger ForthommeMme Jean MichielsJacques-Ch. Vanden SchrieckPaul Washer

Belgische Stichting RoepingOnder de hoge bescherming van Hare Majesteit Koningin Fabiola

Albertinaplein 2, 1000 BrusselTel. 02 213 14 90 | Fax 02 213 14 95E-mail : info@stichtingroeping.beWebsite : www.stichtingroeping.beKBC 430-0382691-17Het secretariaat is open op maandag, dinsdag en donderdagvan 8.30 tot 12.30 uur en van 13.30 tot 17 uur ; op woensdagen vrijdag enkel van 8.30 tot 12.30 uur.

Ludo BekkersGabriel BelgeonneJean BingenBernard Boon-FalleurThierry Boon-FalleurHugues BoucherLaurent BusineBaron Stijn ConinxLydia De Pauw-DeveenFrédéric De RoosEric DesoppereAnnie Devreese-DeclerckRafaël D’HaenePierre Drouot

Baron KestelootChristian KoninckxPierre LarocheVicomte Louisle Hardÿ de BeaulieuMarc MendelsonGuy-Roland PâqueLuc PutmanGustave StoopFrancis StrauvenFrançois TerlindenPierre Van DammeMichel Wright

Secrétaire général |Secretaris-generaalEdouard De Ruydts

Membres | LedenChristine BoëlJacques CoertenRik De NolfFrie Dierickx VisschersPaul DujardinEdouard JakhianEmmanuel JanssenStéphane RosenblattBaudouin RuquoisDominique Snyers

Conseil d’administration | Raad van bestuur Jury

Secrétariat | SecretariaatDéléguée générale | Algemeen afgevaardigdeSylviane Jacquet de Haveskercke> jacquet@fondationvocation.be | jacquet@stichtingroeping.beDéléguée | AfgevaardigdeNicole GautierAssistantes | AssistentesBernadette StevensRégine de Renesse

Président | Voorzitter : Chevalier LeducVice-président | Ondervoorzitter : Christian Koninckx

Chevalier Evers,Vice-président hre

Baron de Posch,Vice-président hreVice-présidente hre

Catherine Piret, Evi Van MeirhaegheAlain Philippson, Albertinaplein 2 place de l’Albertine, Brussel 1000 Bruxelles

FONDATION BERNHEIM

Un travail de l’espace

Tsunami

L’action en faveur des anciens lauréats est soutenue par la Fondation Bernheim.De actie ten voordele van de oud-laureaten wordt gesteund door de Stichting Bernheim.

Bourses 2005 – Beurzen 2005

Le monde du design comme une aire de jeux

Project diabeteseducatie in Marokko

Zoeken naar het ongewone in de mens

News

Agenda

1 Robin Vokaerbourse en 1995

4

7

Karen Pienbeurs in 2004

10 Elric Petitbourse en 2004

Mahjouba Hamddan Lachkarbeurs in 2004

17 Ann Vancoilliebeurs in 1998

18

19

13

nl n

Vocatio 181

Un travail de l’espaceRobin Vokaer 1995

beel

dhou

wkun

stsc

ulpt

ure

Robin Vokaer est un artiste complet. Dela sculpture à l’aménagement del’espace public en passant par la

monumentales dialoguent de manièresubtile avec leur environnement.

Evolution et découvertes

«Lorsque j’ai obtenu la bourse de la Fon-dation Belge de la Vocation en 1995, monpropos artistique était défini ; l’associa-tion de matériaux dans des formes archi-tecturales constituait la base de mon tra-vail. Aujourd’hui, j’aborde sans doutemoins la sculpture comme une produc-tion d’objets à exposer que comme untravail de l’espace,mais mon vocabulaireformel est resté le même. Dans ce sens, jetravaille à contre-courant puisque lasculpture actuelle a depuis longtempsdépassé la problématique de l’explora-tion des matériaux.Quant à moi, j’évoluedans la continuité.

2001 a constitué pour moi un tournantcréatif,une amorce minimaliste.J’ai conçuune série des cubes en chêne et en petitgranit dont l’assemblage faisait émergerdes volumes anguleux évoquant des villesimaginaires. Au même moment, l’op-portunité s’offrit à moi de concevoir desprojets d’aménagement de l’espacepublic. Un défi que j’ai abordé avecenthousiasme mais prudence.Mes sculp-tures découlant en général les unes desautres, je me voyais dans l’obligation decréer un nouveau répertoire,de partir derien sinon du lieu donné. Petit à petit, jeme suis rendu compte que j’étais capablede créer sur papier ;c’était tout à fait nou-veau. Très vite, j’ai compris que j'avais là

Vorm geven aan de ruimteRobin Vokaer maakt beeldend werk met een ziel. Zijn sculpturen, integratieprojecten

Evolutie

«Toen ik in 1995 laureaat werd van de Stichting Roeping, stond mijn beeldend werkal in het teken van de confrontatie van materialen en architecturale vormen. Die ele-menten zijn nog steeds aanwezig,maar vandaag zie ik de beeldhouwkunst eerder alseen ruimtelijke ingreep dan als de productie van objecten. De hedendaagse beeld-houwkunst neigt eerder naar het conceptuele, en in die zin druist mijn werk eenbeetje tegen de actuele tendens in. De evoluties op formeel vlak gebeuren bij mij in

peinture, ses œuvres souvent

en schilderijen vertonen een monumentale aanpak en opvallend gebalde, rigoureuzevormen. Op subtiele wijze treden ze in dialoog met hun omgeving.

une possibilité de « monumentaliser »mon travail.C’est une nouvelle démarchequi me plait car elle nécessite une dis-ponibilité totale à la perception. Parfois,à l’instant même où je découvre un site,les idées me viennent,d’autres fois, il mefaut m’imprégner de l’endroit,apprendreà le connaître pour savoir de quellemanière y intervenir.

Malheureusement, pour des raisonsd’ordre politique, ces projets d’intégra-tion n’ont pas abouti et j’en ressens unecertaine déception au niveau créatif,puisque l’idée de la visibilité et de l’uti-lité de la sculpture et de sa participation

directe à l'espace public me plaisait énor-mément. Naïvement, je croyais qu'auniveau institutionnel,toutes les garantiesme seraient données pour travailler demanière sereine et économiquement cor-recte. Mais il s’est avéré qu’au lieu de medonner les moyens de réaliser ces pro-jets d’envergure,je devais au départ assu-rer moi-même une partie de leur finan-cement.

Dans un autre cas, après avoir remportéun prix pour la réalisation d'une sculp-ture lors d'un concours à l'initiative del'I.P.W (Institut du Partrimoine Wallon), jesuis resté des mois sans nouvelles pour

fr n

Vocatio18 11/05/05 9:21 Page 1

2 Vocatio 18

beel

dhou

wkun

stsc

ulpt

ure

finalement me voir proposer une cari-cature de contrat visant à faire avorterle projet.Comment un artiste peut-il sur-vivre dans de telles conditions ? Il n'y amalheureusement qu'une réponse:il doitavoir d'autres ressources. J’ai la chancede pouvoir consacrer une partie de montemps à mon art en toute liberté, sanscontraintes,mais je dénonce un systèmeoù on fait appel à un artiste pour conce-voir un projet auquel ne sera donnéeaucune suite.Tout ce passe comme si l'ar-tiste vivait d'amour et d'eau fraîche etse nourrissait de l'honneur qui lui est faitlorsqu'il est sollicité pour tel ou tel pro-jet. J'ai pu comprendre que je n’étais pasle seul à avoir rencontré ce genre de situa-tion ; d'autres artistes ont eu à goûter àce plat amer ; nous sommes probable-ment trop isolés et vivons trop chacunde notre côté pour solutionner ces pro-blème kafkaïens…

Distinctions et défis

Ces deux dernières années m’ont aussiapporté des témoignages de reconnais-sance notamment via l’obtention du prixde la Fondation Marie-Louise Jacques en2003 pour l’ensemble de mon travail etdu prix Rombeaux de l’Académie Royalede Belgique en 2004. Cela m’encourageà poursuivre et à me développer encore.La peinture m’attire également. En 2003,j’ai obtenu le troisième prix au concoursde peinture du Brabant Wallon et celam’a beaucoup motivé. Au départ, toutesmes sculptures prennent forme dans le

dessin. Finalement, le pas vers la pein-ture n’était pas difficile à franchir. Enplus, la peinture me fascine réellement.Comparé à la sculpture, transcriptionphysique d’une idée, il s’agit d’une repré-sentation mentale,presque immatérielle.En travaillant sur des toiles de jeans avecde l’acide chlorique,je construis par sous-traction, comme en sculpture, en enle-vant de la couleur au lieu d’en rajouter.Comme l’action du produit est lente,l’image mentale apparaît petit à petit etde manière peu contrôlable. Cette explo-ration de la peinture, j’aimerais la pour-suivre car,dans cette technique,j’éprouveune réelle sensation de liberté.»

TuilesPannen

een geest van continuïteit. 2001 was in die zin een scharnierjaar. Ik maakte een reekskubussen in eik en graniet, waarvan de assemblage volumes deed ontstaan die ver-wezen naar een denkbeeldige stad.

De uitdaging

Tegelijk kreeg ik de kans om mijn eerste kunstintegratieprojecten te verwezenlijken.Ik begon met de nodige voorzichtigheid aan deze uitdaging, want omdat mijn beel-den meestal uitlopers van elkaar zijn, zag ik me genoodzaakt over te gaan tot eennieuwe, voor mij onbekende werkwijze: creëren vanuit een gegeven ruimte en nietop basis van een bestaande vorm. Ik ontdekte al snel dat ik mijn werk op die maniermonumentale aspecten mee kon geven. Een nieuwe wending waar ik nog steeds blijom ben. In situ werken vergt van de kunstenaar een totale beschikbaarheid; je moetje volledig openstellen, je perceptie moet totaal zijn. Bepaalde locaties inspireren,en sturen je als het ware een bepaalde vormelijke richting uit. Andere plaatsen moetje langzaamaan gewoon worden. Van confrontatie tot representatie wordt er eenheel proces doorlopen.Helaas werden een aantal projecten om politieke redenen niet uitgevoerd. Ik vind datniet alleen spijtig op artistiek vlak,omdat er voor een beeldhouwer geen beter forumbestaat dan de publieke ruimte, maar ook op sociaal vlak, gezien ze me nooit ver-

nl n

fr n

Le trophée du Caïus 2004De Caïus-trofee 2004

Vocatio18 11/05/05 9:21 Page 2

Vocatio 183

goed hebben voor het geleverde werk. Eerlijk gezegd walg ik van dat systeem. Je zouals kunstenaar al bijna beter bedanken wanneer je gevraagd wordt mee te doen aaneen wedstrijd,of een project krijgt aangeboden.Keihard werken om kwalitatief hoog-staande dossiers in te dienen,en dan te horen krijgen dat het project is afgevoerd. Hoemoet je in die omstandigheden als kunstenaar overleven? Het is een situatie die meheel erg bezighoudt, en waarvan ik hoop dat ze in de toekomst kan verbeterd wor-den. Gelukkig heb ik de laatste jaren ook leuke, motiverende dingen meegemaakt. Zokreeg ik in 2003 de prijs van de Stichting Marie-Louise Jacques voor het geheel vanmijn oeuvre, en in 2004 de Rombeauxprijs van de Koninklijke Academie van België.Blijken van erkenning die me ertoe aanzetten verder te werken en verder te evolueren.Sinds kort ben ik trouwens beginnen schilderen. Dat was voor mij een haast natuur-lijke overgang, aangezien al mijn beelden eerst vorm krijgen als tekening. Het schil-derij vormt een soort mentale voorstelling vergeleken met het fysieke, materiëlekarakter van een beeld. Het is wel opvallend dat ik schilder zoals ik beeldhouw,name-lijk door het wegnemen van materie. Ik gebruik jeansdoeken waarop ik schilder meteen zuur. Het product werkt langzaam in op de drager en de vormen verschijnenbeetje bij beetje,alsof ze uit het niets opduiken.Het zijn mijn eerste stappen in de schil-derkunst en de techniek ligt me absoluut. Ik ervaar het als een bevrijding.»

Prochaine expo

05.06.05 > 25.09.05À travers boisExposition en plein air ainsiqu’à la galerie Monos,du 10 juin au 4 septembreChâteau de JehayRue du Parc 14540 Amay

beel

dhou

wkun

stsc

ulpt

ure

Croquis: projet de bancSchetsen : ontwerpen voor een zitbank

Cubes 2001

©Ro

bin

Voka

er

Œuvre en plein air au Sart Tilman, Liège.Beeld in open lucht in het Sart Tilman, Luik.

> http://www.vokaer.fr.fm

nl n

Vocatio18 11/05/05 9:21 Page 3

4 Vocatio 18

TsunamiKaren Pien 2004

gene

esku

nde

méd

ecin

e

Karen Pien was in 2003 laureate van de Belgische Stichting Roeping voor haaronderzoeksproject in de forensische etymologie. Ze onderzoekt de larven eninsecten die voorkomen op en rond gevonden lichamen, om bijkomende gegevensover de dood te verzamelen. Als wetsdokter wordt ze vaak opgeroepen om mee tewerken aan het opgraven en identificeren van lichamen in het kader van gerechtelijkonderzoek. Op 1 januari 2005 vertrok Karen met het Belgische Disaster VictimIdentification Team (DVI), voor twee weken naar Thaïland om er mee te werken aan

verhaal vertellen in het programma Koppen op één.

Schrijnend verhaal

Ondertussen zijn er enkele maanden verstreken, maar haar relaas blijft even aan-grijpend. Een mengeling van wetenschappelijke nuchterheid en diepmenselijkebetrokkenheid bepalen de toon van ons gesprek.Terwijl ze vertelt, bekijken we foto’svan haar missie op een computerscherm. Gruwelijke beelden van rottende lijken,afgewisseld met kiekjes van het hotel,vlinders in een natuurpark en kleurrijke Thaïsegerechten.“Ook voor ons waren die contrasten surrealistisch”, zegt ze,“maar we waren ons ereigenlijk nauwelijks van bewust omdat we op de duur bijna op automatische piloothandelden: opstaan in het hotel in Phuket, een beetje rijst eten, twee uur op de buszitten, aankomen op de site, plastiek werkpak en laarsjes aantrekken, werken, weerde bus op, en dan gaan slapen. En dat bij ongeveer veertig graden.We sliepen slechten te weinig, en we waren constant moe en uitgedroogd. De meesten onder ons zijnook ziek geworden.We werkten bijna ononderbroken, en af en toe slaan de stoppendan wel eens door.”

«We volgden de standaardprocedure voor slachtofferidentificatie, vastgelegd doorInterpol. Het is de bedoeling om door de vergelijking van post mortem en ante mor-tem gegevens, de identiteit van een persoon af te kunnen leiden.Wij werkten vlak bij Ban Khao Lak op een afgesloten tempelsite. DVI International,aangevoerd door de Australische eenheid, organiseerde de identificatie van wes-terse slachtoffers,dat was zo overeengekomen met de Thaise regering.Eerst gebeurdedus de sortering van de lichamen volgens afkomst. Daarna werden er vingeraf-drukken genomen,gevolgd door een uitwendige beschrijving: geslacht, bouw, haar-kleur en - textuur, enz. In een volgende fase nam men kleding en juwelen mee. Kle-dingstukken werden gefotografeerd en gewassen om merk- en maatetiketjes terugleesbaar te maken. In veel gevallen verdwenen er hele gezinnen,en dus verzameldenwe zoveel mogelijk materiële gegevens om de identificatie door familie of vriendenmogelijk te maken. Een ring of een sjaaltje, kan hierbij doorslaggevend zijn.”

TsunamiEn 2003, Karen Pien est lauréate de laFondation Belge de la Vocation pour sonprojet de recherche en étymologielégale. Elle étudie les larves et lesinsectes présents sur et autour descadavres afin de récolter des donnéessur les circonstances du décès. En tantque médecin légiste, elle collaborerégulièrement à la fouille et àl’identification de corps dans le cadred’enquêtes judiciaires. Le 1er janvier2005, Karen part en Thaïlande avecl’équipe belge du Disaster VictimIdentification Team (DVI) pour aider àl’identification des victimeseuropéennes du tsunami.

Chaque indice compte

Quelques mois ont passé, mais lesimages fortes de cette mission restentprésentes dans le récit de Karen. Le reculde la scientifique se teinte d’anecdotestirées du quotidien de cette quinzainepassée dans la fournaise de l’été thaï-landais.« Les contrastes de ce séjour prenaientparfois des allures surréalistes.Travaillersans relâche toute la semaine à auto-psier des corps et partir en excursion leweek-end dans un parc à papillons,cela

Waaruit bestond jullie werk precies ?

de identificatie van westerse slachtoffers van de tsunami. Later kwam ze haar

nl n

fr n

Vocatio18 11/05/05 9:21 Page 4

Vocatio 185

gene

esku

nde

méd

ecin

e

Karen in gesprek met een Nederlandse collegaKaren en discussion avec un collègue néerlandais

Eerste stap in de identificatie: het nemen van de vingerafdrukkenPremière étape de l’identification: le relevé des empreintes digitales

De autopsiezaalLa salle d’autopsie

Vocatio18 11/05/05 9:21 Page 5

6 Vocatio 18

gene

esku

nde

méd

ecin

e

“De inwendige beschrijving was het werk van de pathologen.Dat waren mijn collegaJean-Paul en ikzelf,beiden geassisteerd door een medewerker die nauwgezet al onzeobservaties noteerde. Aanwezigheid van appendix, galblaas en, voor de vrouwen,baarmoeder werden gecheckt,alsook de inwendige oorzaak van littekens.Ten slottehaalden we de onderkaak eruit voor de tandartsen, en werden er röntgenfoto’s vande tanden gemaakt en stalen genomen voor DNA onderzoek. Alle formulieren, foto’sen stalen werden verzameld, en de gegevens werden doorgestuurd naar Phuket,waar andere teamleden voortdurend werkten aan de vergelijking tussen post- en antemortem gegevens. Wanneer zij een overeenkomend element vonden, werd hetlichaam uit het massagraf waar het met zijn identificatienummer was geplaatstgehaald, en vervolgens gebalsemd en gerepatrieerd.Per dag werkten we bijna vijftig lichamen af. Dat geeft een idee van ons werkritme.Zelfs in de meest ideale condities is de identificatie van zoveel slachtoffers gekkenwerk,maar daar kwamen nog eens alle omgevingsfactoren bij zoals de hitte, de drukte opde site - journalisten, militairen, vrijwilligers, wilde honden en hanen die van de lij-ken moesten worden weggejaagd -,de gebrekkige sanitaire voorzieningen,en niet tevergeten, de politieke druk van bovenaf om snel te werken. Het was de hel.»

Positieve mentaliteit

“Door het besef dat je werk noodzakelijk en nuttig is. Op een gegeven moment vondik een ijzeren plaatje in een gebit. Er stond een kenteken op met de letter S van Zwe-den, gevolgd door het rijksregisternummer van die persoon. Het was een onbe-schrijflijk gevoel om te weten dat dankzij die vondst het lichaam gerepatrieerd konworden. Ook de hulp en de positieve mentaliteit van de Thai hielden ons op de been.Ze waren alles kwijt, maar met hun laatste geblutste potten kwamen ze voor onskoken.Ze brachten offers voor de slachtoffers en ruimden puin.Ik heb een andere maniervan denken aanschouwd, en ook de kracht van hun geloof, het boeddhisme. Zij vra-gen niet waarom, maar aanvaarden elke gebeurtenis als een lotsbestemming. Zekijken niet achteruit maar vooruit: het leven gaat verder. Ook hieruit heb ik geleerd.Ik ben veranderd tijdens die twee weken. Zowel fysisch als psychisch ben ik sterkerdan voorheen.”

© Karen Pien

Wat is het DVI ?

Het DVI is een speciale eenheid die deel uitmaaktvan de federale politie, en gespecialiseerd is inhet zoeken naar doden (necrosearch). Het DVI zelfheeft een overkoepelend orgaan op internationaalniveau, DVI International.De Belgische ploeg in Thaïland bestond uit 22personen met verschillende achtergronden:

civiele bescherming, fotografen, en ook vierexterne experten, van wie twee tandartsen entwee pathologen.

> www.fedpol.be

politiemensen, militairen, leden van de

Hoe houd je zoiets vol ?

Christel, tandarts vanhet Belgisch DVI-teamChristel, la dentiste de

l’équipe belge du DVI

TandkaartFiche de relevé de la dentition

nl n

Vocatio18 11/05/05 9:21 Page 6

Vocatio 187

gene

esku

nde

méd

ecin

e

anonyme et qu’elle retournerait dansson pays et dans sa famille. Mais, biensûr, ce genre de découverte était rare. Ilfaisait torride;les corps avaient séjournédans l’eau et leur état de putréfactionétait bien souvent fort avancé. Je savaisque bon nombre d’entre eux ne seraientjamais identifiés. En plus, le quart desautopsies que j’ai effectuées concer-naient des enfants, ce qui était particu-lièrement dur. Pourtant, je suis sortiegrandie de cette expérience. Physique-ment et psychiquement, je me sens plusforte qu’avant. »

à Phuket où des équipes comparaientles données ante mortem et post mor-tem.Sur la base d’éléments concordants,l’identification pouvait ainsi être faiteet le corps embaumé était rapatrié dansson pays d’origine. »

Vous n’avez jamais perdu courage ?«Même fatiguée et malade, je savaisque j’effectuais un travail utile et indis-pensable. Un jour, j’ai trouvé une ins-cription dans un dentier, la lettre S pourSuède, suivie d’un numéro de registrenational,deux éléments grâce auxquelsl’identité de la victime ne faisait plusaucun doute.À ce moment, j’ai éprouvél’énorme satisfaction de savoir que cettepersonne ne resterait pas une victime

© Karen Pien

peut choquer. Mais nous avions besoinde ces moments de détente,où nous fai-sions un peu les fous et où la moindreblague provoquait des fous rires. Lesconditions de travail étaient très dureset notre fatigue physique et nerveuseexacerbée après quelques jours seule-ment. Il faisait plus de quarante degréset, durant huit heures par jour, nousétions au travail, habillés de combinai-sons en plastique et de bottes en caout-chouc. Sur le site régnait une efferves-cence incroyable, un va-et-vient decamions déchargeant des corps,de poli-ciers et de militaires effectuant descontrôles. Ajoutez à cela les journalistes,les équipes d’identification d’autres paystels que l’Australie, la Pologne ou les Pays-Bas, les fonctionnaires, les bénévoles,sans parler des chiens qui couraient par-tout… Non, sincèrement, on se croyaitparfois en enfer. »

En quoi consistait votre travail ?« Le travail d’identification suit une pro-cédure établie par Interpol. D’abord, laprise d’empreintes digitales,suivie d’unedescription (sexe, taille, couleur de che-veux).Ensuite,les vêtements et les bijouxsont enlevés, lavés et étudiés afin derendre les inscriptions lisibles et de récu-pérer des étiquettes indiquant taille,marque, etc. N’oublions pas que desfamilles entières furent décimées et que,pour l’identification,chaque indice maté-riel compte. Le tout est décrit et photo-graphié.J’entrais en action lors de la phasesuivante, celle de l’autopsie. Il s’agissaitde vérifier la présence de l’appendice,dela vésicule et, pour les femmes, de l’uté-rus.Dans le même temps,il fallait vérifierla cause interne de certaines cicatricespouvant fournir des informations sur lavictime. En dernier lieu, nous ôtions lamâchoire inférieure, destinée aux den-tistes, qui terminaient la procédured’identification par un relevé et par desradios de la dentition.Toutes les données,les photos et les échantillons d’ADN pré-levés sur les corps étaient ensuite envoyés

De ontsmetting van de rubberen laarzenLa désinfection des bottes

Phuket

fr n

Vocatio18 11/05/05 9:21 Page 7

8 Vocatio 18

Promotion 2005 – Promotie 2005

Sieglinde WUYTSFotografiePhotographie

Geoffroy MARCHALMaquettes de charpentes représentant notre patrimoineMaquettes van bouwstructuren die deel uitmaken van ons erfgoed.

Aline HEBRANTRecherche en sciences biomédicalesOnderzoek in biomedische wetenschappen

Nick CEULEMANSArchitectuurArchitecture

Samuel TILMANHistoire et réalisationGeschiedenis en filmregie

Samuel BAUDINLutherieViool – eninstrumentenbouw

Anthony de BOCKGerechtelijke geneeskundeen forensische pathologieMédecine et pathologielégales

Bourses de 10 000 € / Beurzen van 10 000 €Les lauréats / De laureaten

Vocatio18 11/05/05 9:21 Page 8

Vocatio 189

Trèfle d’Or / Gouden Klaver

25 000 €La lauréate / De laureate Katleen DECKERSArcheologie in het Nabije OostenArchéologie au Proche-Orient

Julien DE VOSDiplomatie antique et muséologieAntieke diplomatie en museologie

Caroline FRANCKAnimation de groupes de parole pour les soignantsBegeleiding van praatgroepen voor hulpverleners

Fabio WUYTACKFilmregieRéalisation cinématographique

Matthieu KERVYNde MEERENDREVolcanologieVulkanologie

Lise BRUYNEELDramaturgie d’opéraOperadramaturgie

Winny Chiu Li ANGTransculturele paden in de kinder-en jeugdpsychiatrieVoies transculturelles en pédopsychiatrie

Cédric GERBEHAYEPhotographiedocumentaireDocumentaire fotografie

Christine DELPEREEDépollution des sols par les plantesGrondsanering door middelvan planten

Vocatio18 11/05/05 9:21 Page 9

Le monde du designcomme une aire de jeuxElric Petit 2004

10 Vocatio 18

desig

nde

sign

ses propres prototypes sansconcessions relève souvent de l’exploit.Elric Petit y parvient cependant.

Le collectif Big-game

En juin 2004, peu de temps après avoirété lauréat de la Fondation, j’ai forméle groupe Big-game avec deux amis ren-contrés à l’école cantonale d’art de Lau-sanne, Grégoire Jeamonod et AugustinScott de Martinville, respectivementsuisse et français. La mise en place et ledéveloppement de cette collaborationconstituait un des objectifs auquel jesouhaitais consacrer ma bourse, l’autreétant mon installation avec quatreautres jeunes créateurs dans un ateliersitué rue d’Andenne à Saint-Gilles.Nouspartageons cet espace,qui fait office debureau et auquel se joint un lieu d’ex-position. Il nous a semblé important demettre en commun nos passions,tout enconservant l’un vis-à-vis de l’autre uneindépendance. Nous partageons doncl’atelier, mais avons chacun notre acti-vité propre. Par contre, Big-game fonc-tionne véritablement comme un col-lectif:nous créons les objets ensemble etnotre nom n’apparaît pas. La volonté dugroupe est de présenter des objets des-tinés à une production industrielle. Cesobjets sont tous différents et, s’ils nedécoulent pas les uns des autres, unthème les relie et les renforce mutuel-lement.

Notre première collection, « Heritage inprogress », illustre parfaitement ce pro-

Hedendaagse ontwerpen met een knipoogVoor jonge designers is het moeilijk om eigen prototypes te laten produceren zonderaan artistieke vrijheid te moeten inboeten. Met zijn eerlijke en vernieuwendeontwerpen slaagt Elric Petit er nochtans wonderwel in.

Dubbel doel

In juni 2004,kort na het behalen van de beurs van de Stichting Roeping,richtte ik samen

tonale d’art de Lausanne. Ik wou twee dingen doen met mijn beurs: dit collectiefoprichten en verder ontwikkelen, en samen met vier collega-vormgevers een atelierin Elsene inrichten. Ons lokaal in de Andennestraat dient als bureau en tentoonstel-lingsruimte. Een gemeenschappelijk atelier delen leek ons een leuke manier omvoortdurend ideeën uit te wisselen, zonder aan vrijheid in te boeten. Want we wer-ken volledig zelfstandig, ieder van ons bouwt zijn eigen activiteit uit.De filosofie van Big-game daarentegen, berust op de idee van collectiviteit: we ont-werpen samen, niet onder onze eigen naam. De groep wil vooral objecten presente-ren die bestemd zijn voor industriële productie. Al deze voorwerpen verschillen,maarze zijn verbonden door een onderliggend thema.Onze eerste collectie “Heritage in progress”, is een perfecte toepassing van dit con-

als een knipoog naar de stijliconen van het burgerlijk meubilair,maar met een heden-daagse functionaliteit.

pos. Il s’agitd’une série de cinq objets– des tréteaux, une lampe de chantier, unporte-manteau, une lampe en silicone

cept. Het gaat om een reeks van vijf voorwerpen – schragen, een werklamp, eenkapstok, een lamp gemaakt uit silicone en een verzameling jachttrofeeën – ontworpen

Pour un jeune designer, faire éditer

mettwee medestudenten de groep Big-game op.Grégoire Jeamonod,een Zwitser,enAugustin Scott de Martinville,een Fransman,studeerden beiden af aan de Ecole can-

©M

iloKe

ller

Lampe en silicone, LED, 10x10xH10 cm

nl n

fr n

Lamp in silicone, LED, 10x10xH10 cm

Vocatio18 11/05/05 9:21 Page 10

Vocatio 1811

©M

iloKe

ller

©M

iloKe

ller

Vocatio18 11/05/05 9:21 Page 11

Big-game

12 Vocatio 18

clin d’œil) aux icônes du mobilier bour-geois tel qu’il a existé et existe encoreaujourd’hui, mais revu et corrigé pourl’inscrire dans notre mode de vie com-tenporain.Tous ces modèles ont été crééset développés par fichiers informatiquespuisque nous sommes géographique-ment éloignés. Et cette particularité ason importance pour leur production.A partir de ces fichiers, les machines sontdirectement programmées pour décou-per,rainurer et percer le matériau choisi(bois, plastique, métal ou autre). Cecipermet une production rapide et àgrande échelle.

Je réalise aussi que pour un jeune desi-gner, faire éditer ses propres prototypessans concessions relève souvent de l’ex-ploit. Dès qu’il est question de produc-tion,nous devenons dépendants de cri-tères pouvant nuire à notre démarche.Ce sont les règles du jeu, notre collectifBig-game les intégre et porte d’ailleursses choix vers des techniques de pro-duction permettant de garder une formed’autonomie et d’authenticité par rap-port à l’idée initiale. Nous tentons deréunir les éléments nécessaires pourque nos objets soient produits commenous les avons pensés,un peu comme unauteur livre son manuscrit complète-ment. Aujourd’hui, mon objectif est decontinuer à créer des objets moteurs telque « l’être-objet » me permettant dedélimiter mon champs d’action et d’éla-borer une démarche personnelle touten apprenant à connaître les codes du

Omdat de leden van het collectief in verschillende landen leven, gebeurde de vorm-geving volledig digitaal, een werkwijze die een industriële productie toelaat doormiddel van machines die op basis van computerbestanden geprogrammeerd zijn.Hier-

Ik besef dat het voor een jonge ontwerper heel moeilijk is om eigen prototypes gepro-duceerd te krijgen zonder hierbij creatieve toegevingen te moeten doen. Je moet jenu eenmaal aan de spelregels houden,en Big-game onderschrijft die.Wij kiezen vooreen industriële productie die onze vrijheid en eigenheid vrijwaart.We trachten onzevoorwerpen te laten maken in de geest waarin we ze hebben bedacht, onverknipt enorigineel,zoals ook een schrijver zijn manuscript aflevert.Wat ik nu nastreef is de ver-dere ontwikkeling van een eigen vormentaal,en een betere kennis van de industriëleproductie.

desig

nde

sign

et des trophées de chasse en kit –, touscréés en référence (ou plutôt avec un

door is er een snelle en grootschalige productie mogelijk.

métier de designer industriel.

ExpoBig-game & Adrien Rovero

1A rue des Fabriques

Tél. 02 217 95 71Fax 02 217 97 05> www.own.be> contact@own.be

> www.big-game.ch> contact@big-game.ch

Projet pour les bancs publics de Kortrijk. Nous proposons de remplacer la latte supérieure desbancs par d’autres lattes. Il en existe trois types : avec un porte-manteaux, invitant à prendre letemps; avec un thermomètre, invitant à discuter de la météo, et avec un bougeoir, invitant lesamoureux . Hêtre laqué, 200x3xH16cm – En collaboration avec Adrien Rovero – 2004.

Ontwerp voor de stadsbanken van Kortrijk. De ingreep bestaat uit de vervanging van de bovenstelat door een nieuwe met een ingebouwd element. Er zijn drie types: met kapstokje, om rustig de tijdte nemen, met thermometer, om over het weer te praten, en met kaarshouder, voor koppeltjes.Gelakte beuk, 200x3xH16cm – In samenwerking met Adrien Rovero – 2004.

nl n

fr n

19.05.05 > 25.06.05

1000 Bruxelles

Vocatio18 11/05/05 9:21 Page 12

Vocatio 1813

diab

etes

educ

atie

éduc

atio

nau

diab

ète

Project diabeteseducatiein MarokkoMahjouba Hamddan Lachkar 2004

Un traitementpour chaque enfantInfirmière sociale et éducatrice dans

Des séquelles majeures

En mai 2004,Mahjouba Hamddan Lach-kar obtenait une bourse de la Fonda-tion Belge de la Vocation destinée àmettre en place un projet d’accompa-gnement d’enfants diabétiques auMaroc. A Tétouan, la ville dont est ori-ginaire sa famille, Mahjouba voulaitencadrer des enfants souffrant du dia-bète de type 1 afin de leur offrir lesmêmes conditions de traitement queles petits Belges.

La vocation de Mahjouba est intime-ment liée à son métier. Infirmière socialeet éducatrice dans l’équipe de diabèteinfantile de l’AZ-VUB, elle a remarquéque, malgré un suivi identique, bonnombre de petits patients marocainscontrôlaient moins bien leur maladieet étaient hospitalisés plus souvent queleurs compagnons belges. Mahjouba avoulu savoir d’où provenait cette diffé-rence et a constaté qu’au Maroc, lesenfants diabétiques issus de milieuxdéfavorisés ne bénéficiaient pas du trai-tement adéquat parce que leurs parentsétaient incapables de leur payer. Lesconsultations, le matériel de contrôle etl’insuline coûtent cher et sont dès lorsquasi inaccessibles aux plus pauvres.

gezinnen te begeleiden bij het reguleren van hun ziekte. Haar eerste missie terplaatse in juli 2004 was een succes: dankzij informatie over voeding en insuline,gecombineerd met medische controles, is de gezondheidstoestand van de kinderenondertussen sterk verbeterd.

De invloed van armoede

(Marokko), de stad waaruit haar familie afkomstig is, wou ze kinderen met diabetestype 1 begeleiden bij de behandeling van hun ziekte,om hen dezelfde mogelijkhedente geven als hun Belgische lotgenootjes.De roeping van Mahjouba is ontstaan op de werkvloer. Zij werkt als sociaal ver-

gen als de andere patiëntjes,hun ziekte moeilijker onder controle kregen en vaker gehos-pitaliseerd werden. Ze wou weten hoe dat kwam,en stelde een onderzoek in.Ze stelde

l’équipe de diabète infantile del’AZ-VUB, Mahjouba HamddanLachkar a remarqué qu’au Maroc, lesenfants diabétiques issus de milieuxdéfavorisés ne bénéficiaient pas d’untraitement adéquat. Elle a réagi.

Mahjouba Hamddan Lachkar ontving in mei 2004 een beurs van de Belgische Stich-ting Roeping voor het opstarten van een project rond diabeteseducatie. In Tétouan

Mahjouba Hamddan Lachkar startte vorig jaar een project in diabeteseducatie op inde Marokkaanse stad Tétouan. Haar doel was een groep diabetespatiëntjes uit arme

vast dat diabetespatiëntjes die in Marokko in armoede leven, geen adequate be-handeling krijgen omdat hun ouders het niet kunnen betalen. Doktersbezoeken,

pleegkundige en diabeteseducator in het Kinderdiabetesteam van het AZ-VUB. Daarviel het haar op dat de Marokkaanse kinderen, die dezelfde informatie hadden gekre-

Juli 2004, Tétouan. Groepsfoto van de kinderen tussen 6 en 9 jaar.De foto werd gemaakt naast het klaslokaal tijdens een recreatiemoment.Juillet 2004, Tétouan. Photo de groupe des 6-9 ans, prise à côté de la classe pendant une pause.

nl n

fr n

Vocatio18 11/05/05 9:21 Page 13

14 Vocatio 18

Ondersteuning op lange termijn

Na een jaar voorbereidingswerk,ging Mahjouba in juli 2004 in Marokko van start meteen reeks educatielessen voor een veertigtal kinderen onder of rond de armoede-grens. De foto’s die zij meebracht, illustreren niet alleen op treffende wijze de inhoudvan het lesprogramma,maar tonen ook de inzet en het enthousiasme van ouders omeraan deel te nemen.Mahjouba kan terugblikken op een geslaagde taak. Sinds haar verblijf aldaar krijgtzij bemoedigende berichten over de gezondheidstoestand van ‘haar’patiëntjes.Ze gaaner op vooruit en kijken al uit naar de lessen van juli 2005 !

Het project beoogt zowel educatie en begeleiding als het leveren vancontrolemateriaal en insuline. De partners en sponsors zijn onder meer het AZ-VUB,het Kinderdiabetesteam van Prof. Dr. De Schepper, het Vlaams InternationaalCentrum (Mark Vandommele), Dar El ward (Najat Saadoune), farmaceutische firma’s(o.a. Novo Nordisk), de atletiekclub van Grimbergen, en de lokale vereniging CentreNord-Sud du développement et œuvres sociales. Artsen en een verpleegkundige terplaatse staan in voor consultaties en voor de nabehandeling van de kinderen.Zodoende wordt er gestreefd naar een duurzame ondersteuning, op lange termijn.

controlemateriaal en insuline zijn niet alleen te duur, maar vooral ookontoegankelijk. Door een gebrek aan omkadering en financiële middelen komen dekinderen niet tot een goede zelfregulatie. Op termijn leidt dit tot blindheid,amputaties, of zelfs vroegtijdig overlijden.

Een meisje met diabetes en haar moederkrijgen uitleg over het diabetesdagboekje. Inhet dagboekje wordt elke dag deinsulinebehandeling genoteerd. Het biedt eenoverzicht van de glycemiewaarden om deinsulinedosis aan te passen indien nodig.

Une fillette et sa maman apprennent àremplir le carnet de traitement, uninstrument primordial à utiliserquotidiennement. Il offre un aperçu globaldes valeurs glycémiques et permet d’adapterla dose d’insuline, si nécessaire.

De inkomhal voor het klaslokaal waar de kinderen s ’ochtends wachtten tot ze in de klas mogen. Totmijn grote verbazing waren de meeste kinderen en hun ouders altijd op tijd in de les. Bij één meisjedat met haar moeder kwam, was er geen klok in huis. Daardoor kwamen zij bijna altijd 2 uur te vroeg.De les begon om half negen, en zij waren er meestal om half zeven. De moeder vertelde dat ze ‘sochtends wakker werden bij zonsopgang, en zich meteen klaarmaakten om naar de les te vertrekkenomdat ze nog een uur moesten stappen. Ze wilden onder geen beding te laat komen.

Le hall d’entrée où les enfants attendaient chaque matin le début des cours. A mon grandétonnement, enfants et parents étaient ponctuels. Dans le groupe, une maman et sa fillette meracontèrent que, comme elles n’avaient pas de montre ou de réveil et ne voulaient pas être en retard,elles se levaient à l’aube, se préparaient et partaient immédiatement car il leur fallait une heure deroute à pied. D’habitude, elles arrivaient vers 6h30, soit deux heures avant le début des cours...

Eén van de tien lessen ging over de normalefysiologie van de mens. Elk kind mocht ophet bord tekenen, zodat ik kon zien of ze hetwel begrepen hadden.

Un des dix cours portait sur la physiologiehumaine. Pour vérifier que chaque enfantavait bien compris, je le faisais dessiner autableau.

diab

etes

educ

atie

éduc

atio

nau

diab

ète

nl n

Vocatio18 11/05/05 9:21 Page 14

Vocatio 1815

diab

etes

educ

atie

éduc

atio

nau

diab

ète

Le projet de Mahjouba vise à fournir auxenfants et à leurs parents l’éducation,l’encadrement, le matériel de contrôleet l’insuline nécessaires à une bonneautorégulation.Les partenaires et spon-sors du projet sont l’AZ-VUB, l’équipe dediabète infantile du professeur De Schep-

Le manque d’information et demoyens financiers entraînent à termedes séquelles majeures (cécité, ampu-tations), voire des décès prématurés.

Er werd een kookles voor de oudersgeorganiseerd om hen te leren dat ze beterzoetstof kunnen gebruiken dan gewone suiker.De zoektocht naar de juiste zoetstof, op demarkt en in de stad, heeft mij dagen gekost.Er wordt zoetstof verkocht onder de naam‘fructose’. Volgens de verkoper is dat‘speciale suiker voor diabetes’. Fructosebevat echter voor 98% aan koolhydraten, watbijna overeenkomt met gewone suiker. Dejuiste zoetstof om te bakken vond ikuiteindelijk in Ceuta, een Spaanse stad op60 km van Tétouan…

Nous avons organisé des cours de cuisinepour les parents afin de les inciter àremplacer le sucre par de l’édulcorant. J’aicherché pendant des jours un produitadéquat. On en trouve sous le nom de«fructose spécial pour diabétiques» mais ilcontient 98% d’hydrates de carbone, soitpresque autant que le sucre. Finalement,j’ai trouvé de l’édulcorant à Ceuta, une villeespagnole située à 60 km de Tétouan…

Tijdens de recreatiemomenten lopen de kinderenvrij rond met een glimlach, zonder zich teschamen voor de anderen.

Pendant les pauses, les enfants profitent de ladétente sans aucune gêne et avec le sourire.

Een jongetje krijgt aangeleerd hoe hij correct een insulinespuit moet geven. Deproblemen die hier vooral werden vastgesteld betroffen wankennis overinjectietechnieken en -zones.

Je montre à un garçon comment se faire une injection. Les problèmes rencontrés iciportent sur la méconnaissance des zones et des techniques d’injection.

De verpleegkundige die in dienst is van hetproject neemt de bloeddruk van de kinderen.

L’infirmière engagée pour le projet prend latension des enfants.

Onder toezicht van dokter Loukach stelt eenjongetje met diabetes zijn menu samen.Tijdens deze les bleek duidelijk dat kinderenen ouders verkeerd eten, en devoedselpyramide niet kennen. Tegen het eindevan de lesmaand ging het al iets beter.

Sous l’oeil attentif du docteur Loukach, unpetit garçon compose son menu. Pendant lecours, il apparut clairement que parents etenfants se nourrissaient mal et neconnaissaient pas la pyramide del’alimentation. A la fin du mois, nous avonsnoté une amélioration.

per, le Vlaams Internationaal Centrum(Mark Vandommele),Dar El ward (NajatSaadoune),des firmes pharmaceutiques(notamment Novo Nordisk),le club d’ath-létique de Grimbergen et l’associationmarocaine Centre Nord-Sud du déve-loppement et oeuvres sociales.Sur place,des médecins et une infirmière pren-nent en charge l’encadrement et le suivi.L’objectif est d’instaurer un programmedurable et à long terme.

fr n

Vocatio18 11/05/05 9:22 Page 15

16 Vocatio 18

Daguitstap naar de kust. Voor een aantal kinderen was het de eerstemaal dat ze naar zee gingen. Ze waren enorm enthousiast omdat deouders hun meestal niet laten deelnemen aan schooluitstapjes. Ze zijnbang dat wanneer hun kind een hypoglycemie-aanval krijgt, niemandhem of haar zou kunnen helpen.

Excursion à la côte. Les enfants sont fous de joie car, souvent, on leurinterdit de participer aux voyages scolaires. Les parents craignent qu’encas d’hypoglycémie, personne ne puisse venir en aide à leur enfant.

diab

etes

educ

atie

éduc

atio

nau

diab

ète

Tijdens de recreatiemomenten in de voor - en namiddag probeerde ikde kinderen samen te laten spelen om de sociale band te versterken.Tegen het einde van de maand gebruikten ze elk vrij moment om zichsportief uit te leven.

Au cours des pauses du matin et de l’après-midi, j’encourageais lesenfants à jouer ensemble afin de renforcer leurs liens sociaux.A la fin du mois, ils consacraient pratiquement chaque moment dedétente au sport.

Op ons daguitstapje naar zee werden we vergezeld door een monitordie met de kinderen ging zwemmen of met hen aan watergewenningdeed. Velen hadden de zee nog nooit van dichtbij gezien.

Lors de notre excursion à la côte, un moniteur a initié les enfants auxplaisirs de la natation ou plutôt les a accoutumés à l’eau. La plupartd’entre eux n’étaient jamais allés à la mer.

Vocatio18 11/05/05 9:22 Page 16

Zoeken naar het ongewonein de mensAnn Vancoillie 1988

Vocatio 1817

Vioo

lVi

olon

Terugblikkend op de nu twintigjarige carrière van violiste Ann Vancoillie, zien we eenrijke mix van nationale en internationale projecten, concerten, titels en prijzen.Klassiek, barok, romantiek, oude, etnische of hedendaagse composities, dankzij haartalent verkent en verlegt ze permanent de grenzen van de muzikale praktijk. Ze doethet met een open geest en zonder vooroordelen. Net hierin schuilt waarschijnlijk dekracht van Ann, die met haar muziek vergroeid lijkt.

Veelzijdigheid troef

“Veelzijdigheid, een horizontaal stijgend draagvlak, kan een minpunt zijn.Wanneerje meerdere domeinen tegelijk verkent, vorder je op elk van die terreinen langzamer.Muzikanten kiezen er vaak voor om zich te specialiseren in een bepaald repertoire.Ze blinken dan uit op hun terrein, maar wijken er niet vanaf.Voor mij werkt dat niet.Ik was nog maar een twintiger, en al concertmeester, toen ik besefte dat ik op creatiefvlak zou doodbloeden als ik mij enkel toespitste op een klassieke carrière. Het wasgewoon niet voldoende. Ik had ruimte nodig.”“Nadat ik mijn hoger diploma aan het Conservatorium van Brussel behaalde bij KatiSebestyen, vertrok ik naar het Mozarteum te Salzburg waar ik gaststudente werd inde klassen van Sandor Vègh, Nikolaus Harnoncourt en Veronica Hagen. Sandor Vèghis mijn absolute meester, mijn voorbeeld. Hij besteedde enorm veel aandacht aande uitvoeringspraktijk,hamerde steeds op de wijze van spelen,van ademen,van strij-ken, van ‘zijn’, en op de manier waarop je een stuk brengt. Zijn lessen waren een reve-latie. Er ging een hele wereld voor mij open. Datzelfde enthousiasme, die vreugdevoor de muziek, probeer ik door te geven aan anderen tijdens het lesgeven, tijdensmuzikale uitwisselingen of projecten. Ik ben een voorstander van een zeer brede vor-ming en mijn boodschap aan mijn studenten luidt:word wie je bent,onderzoek je ver-borgen ruimtes.Tegelijk duld ik geen nonchalance inzake techniek.Wie de basis nietkent, kan zichzelf niet vrijkopen.”

Jouer, transmettre,partagerDepuis plus de vingt ans, la carrièred‘Ann Vancoillie se distingue par unriche mélange de projets nationaux etinternationaux, de concerts, de titres etde récompenses. Les musiquesclassique, baroque, ancienne, ethniqueou contemporaine n’ont plus de secretspour cette violoniste hors pair quiexplore constamment et avec talent lesfrontières de la pratique musicale.Défiant les catégories, Ann abordechaque nouvelle expérience avec unegrande ouverture d’esprit, sans aucunpréjugé.

« La polyvalence peut être ressentiecomme un handicap dans le sens où enexplorant plusieurs domaines à la fois,on avance très lentement dans chacund’entre eux.Les musiciens préfèrent par-fois se spécialiser dans un répertoireprécis afin d’y exceller. En ce qui meconcerne, la diversité me nourrit. Sanselle, je me sentirais enfermée. Déjà àl’âge de vingt ans, je suis partie à Salz-bourg pour y suivre les cours de SandorVègh,Nikolaus Harnoncourt et VeronicaHagen. J’avais obtenu mon diplômesupérieur au Conservatoire de Bruxellesen deux ans au lieu de trois ; j’avaisbesoin d’espace. Mon maître absolu fut

mettre et de partager avec d’autres. Jerecherche cette dernière dans mes col-laborations ainsi que dans mon ensei-gnement. A mes étudiants, je conseilled’aller à la recherche de leurs jardinssecrets, de leurs talents enfouis. Néan-moins, je me montre intransigeante auniveau de la technique, qui est la baseindispensable à tout développement. »

Sandor Vègh.Il m’a appris l’amour de lamusique,la joie de jouer,celle de trans-

Ten huize van Ann Vancoillie: haar collectie violen.Chez Ann Vancoillie: sa collection de violon.

nl n

fr n

Vocatio18 11/05/05 9:22 Page 17

18 Vocatio 18

Je bent soliste eerste viool verbonden aan de Vlaamse Opera, je vormt duo’s met pia-nist Yutaka Oy en met percussionist Rudi van der Veken, je richtte onlangs een dames-kwartet op dat zich met Nieuwe Muziek en grote klassieke standaardwerken profi-leert,én je speelt in verschillende ensembles.Maar je componeerde ook een CD, je schreefnog maar pas een muziektheaterstuk, je reist veel en je hebt een gezin. Heb je nooit tijdtekort?“Mensen vragen me soms hoe ik het volhoud, waar ik de energie vandaan haal omhet allemaal te combineren. Ik heb daar geen verklaring voor.Of toch wel:kunst is mijnleven en leven is mijn kunst. Creativiteit en het nieuwe zijn mijn drijfveren. Als ikcreatief bezig ben, bestaat er geen tijd. Mijn creativiteit uit zich in de kunst die ikmaak, de mensen die ik tegenkom, de projecten waaraan ik meewerk. Allemaal heelverschillend, maar steeds fris en vernieuwend. Onlangs speelde ik in“Giulio Cesare”van Haendel onder leiding van Marc Minkowski. Er stak zoveel moois in die produc-tie dat het leek alsof de muziek die we speelden de dag zelf was neergeschreven. Alsik dan de nieuwste muziek speel, bijvoorbeeld in Champs d’action voor Ars Musica,of nu met ons strijkkwartet,voel ik me ook helemaal thuis.De creativiteit,het extreme,het on the edge of in de werken van goede componisten in het hier en nu, is heelaantrekkelijk.”

Stijlen combineren

“De taal van de combinatie van nieuwe muziek,hedendaagse schilderkunst,dans,archi-tectuur enz. heeft mij enorm veel te bieden Dat gevoel wil ik telkens opnieuw erva-ren. De viool is voor mij een middel,geen doel. Ik zoek naar het ongewone in de mens,en mijn instrument helpt me daarbij. Het genereert ontmoetingen, uitwisselingenen uitdagingen. Al mijn activiteiten, hoe divers ook, raken en beïnvloeden elkaar. Ikheb vele terreinen verkend en nu, op mijn veertigste, pluk ik de vruchten van diekruisbestuivingen.Ik zou barok niet spelen zoals ik dat nu doe als ik de romantiek niet had beroerd, enik zou hedendaagse muziek helemaal anders spelen als ik geen klassieke achter-grond had. Omgekeerd speel ik klassiek ook met andere oren na een bad van nieuwemuziek. Daar kan je urenlang over discussiëren,maar voor mij zitten die stijlen en hetcombineren ervan absoluut juist. Aan elke stijl gaat grondige research vooraf, en ikben ook bijzonder perfectionistisch. Wanneer ik er dan eindelijk mee naar buitenkom, weet ik dat ik het kan en mag brengen.”

Op je website staat te lezen: ‘As long as you have concepts you never see what is true’“Daarmee bedoel ik dat als je een oordeel klaar hebt, je niet kan zien wat er werke-lijk is. Niet alles laat zich in woorden vatten. Er zijn onderliggende structuren, en omdie te voelen, te achterhalen en bloot te leggen moet je jezelf volledig kunnen leegmaken. Daarom sta ik met verwondering open voor alles wat op mij afkomt. Wat ikdoe in de kunst, zit ook in mijn geest.”

Premier violon à l’opéra flamand, mem-bre de deux duos, un avec le pianisteYutaka Oya, l’autre avec le percussion-niste Rudi van der Veken, ainsi que d’unquatuor, vous êtes aussi compositeur etauteur, tout en voyageant énormémentet en vous occupant de vos deux garçons.Comment faites-vous ?« On me pose souvent la question desavoir d’où je sors mon énergie. Je nel’explique pas.Mon art et ma vie ne sontpas dissociables. Mon moteur, c’est lacréativité et celle-ci s’exprime dans toutce que je fais. Le violon ne constitue pasune fin, mais un moyen. Je cherche àdécouvrir ce que l’humain possède d’ex-traordinaire et,dans ma quête,mon ins-trument me guide et me pousse vers lespersonnes et les projets dont je sensintuitivement qu’ils m’enrichiront.Toutes mes activités, aussi diversessoient-elles,rejaillissent l’une sur l’autre.Jouer « Jules César » de Haendel ou par-ticiper aux projets d’Ars Musica,peindreou composer, j’y mets la même force, lamême passion. J’ai quarante ans et,aujourd’hui, je récolte les fruits de cettecarrière menée sur plusieurs fronts.

Sur votre site,on peut lire “As long as youhave concepts you never see what istrue”…«Cela signifie que les jugements occul-tent la réalité et nous empêchent de voirl’essence des choses. Tout ne se laissepas emprisonner par des mots. Il existedes structures cachées, des relationsinvisibles, qu’il nous faut déceler. A cemoment seulement, on est totalementlibre. C’est pourquoi je suis ouverte à lanouveauté et aux rencontres,avec toutema sensibilité. La partie visible de monart n’est qu’un reflet de ce qui vit dansmon âme. »

Volgende concert

met Eonta strijkkwartet02.07.05 > 03.07.05> www.geocities.com/dicoylde/Eonta.html

ann.vancoillie@pandora.be> http://www.geocities.com/vancoillie_ann

Ann met zonen Eliot enBoje in ParijsAnn et ses fils, Eliot etBoje à Paris en 2005

nl n fr n

Vocatio18 11/05/05 9:22 Page 18

Vioo

lVi

olon

Vocatio 1819

News

Prix / Prijzen

“La femme de Gilles” de Frédéric Fonteyne a obtenu le prix du meilleur scénario et celuidu meilleur réalisateura lors de la remise des prix Joseph Plateau 2004. / “La femme deGilles” van Frédéric Fonteyne won twee Joseph Plateau-prijzen, de prijs voor beste regieen de prijs voor beste scenario.> http://www.lafemmedegilles.com

Le Prix Junior du Meilleur Scénario 2005 a été attribué à Bernard Bellefroid, lauréat de lapromotion 2003, pour son scénario « La Régate». Le film est actuellement en développe-ment par la société de production de Luc et Jean-Pierre Dardenne./ De Prix Junior duMeilleur Scénario 2005 gaat naar Bernard Bellefroid, laureaat van de promotie 2003,voor zijn scenario “La Régate”. De film is momenteel in ontwikkeling bij het productiehuisvan Luc et Jean-Pierre Dardenne, les Films du fleuve.> http://www.prix-scenariste.org

An Jansen is neurologe en laureate van de promotie 2003. Dit jaar is zij een van de laure-aten van de Pfizer Educational Grants 2005 die elk jaar worden uitgereikt aan artsen vanhet AZ VUB te Jette. / An Jansen, neurologue et lauréate de la promotion 2003, fait partiedes lauréats des Pfizer Educational Grants 2005 récompensant chaque année desmédecins de l’AZ VUB à Jette .

In Memoriam

En hommage à Danielle Bourgeois nous publions la photo et letexte qu’elle avait imaginés pour sa contribution au projet deChristophe Smets, «Une certaine idée de la paix ». Lauréate de lafondation en 1967 avec son mari Jean, elle a formé avec lui uncouple exceptionnel, à la vocation évidente.

«La source de la paix est dans son propre coeurMais comment y atteindre ?Tant de murs ont été dressés, tant de peurs barrent le passage,Que trouver cette source revient à parcourir un labyrinthe.Dans ce labyrinthe, le guerrier pacifique devra affronter le plusredoutable adversaire de la Paix : sa propre ombre.Le seul combat véritablement nécessaire est peut-être celui-là»

Reportage

Réalisé en mars 2005 sur les orphelins duSida en Afrique du Sud par ChristopheSmets / Luna, avec la journaliste CécileBontron pour Infirmière Magazine etLe Monde de l'Education

©Ch

risto

phe

Smet

s

©Ch

risto

phe

Smet

s

FilmLauréats 2005 / Laureaten 2005

Cette année, un film réalisé par Vanjad’Alcantara a été projeté lors de la remisedes bourses. Ce document présente leslauréats de la promotion 2005.

Dit jaar werd tijdens de beursuitreikingeen film getoond met de portretten van delaureaten van de promotie 2005.De film werd gemaakt door Vanjad’Alcantara.

Orphelins du SIDA, dans la garderie de l'ONGSud-Africaine Living in Hope, aidée par lacoopération Belge au développement / AIDS-weeskinderen in het kinderdagverblijf van deNGO Living in Hope, gesteund door deBelgische Ontwikkelingssamenwerking

http://www

Site de l’Orchestre Sturm und Klang dirigépar Thomas Van Haeperen:> http://www.osk.be

Site de la pianiste Dominique Cornil :> http://www.dominiquecornil.be

Vocatio18 11/05/05 9:22 Page 19

Agenda

20 Vocatio 18

Concert

Nicolas Deletaille23.06.05 > 24.06.05Intégrale des Six Suites pour violoncelle seulde Bach en deux soiréesAtelier de la Dolce VitaRue de la Charité 37a1210 Bruxelles 02 223 46 75> http://www.atelierdolcevita.be

Jan Michiels17.06.05 • 20.00Het laatste concert van het drieluik “Aimez-vous Brahms?” staat in het teken van hetklavierkwintet. Jan Michiels laat zich bijstaandoor het Danel Kwartet met altviolist enlaureaat van de promotie 2001 Tony Nys.Concertgebouw Brugge't Zand 348000 Brugge050 47 69 99> http://www.concertgebouw.be

Documentaire

18.06.05 • 10.00 > 13.0019.06.05 • 14.30 > 17.00 «Archéologie(s) & Film(s)»: Des tapis depierres: les mosaïquesEn prélude à l’exposition «Tell Amarna (Syrie).Couleurs de la chrétienté»Musée Royal de Mariemont100 chaussée de Mariemont7140 Morlanwelz064 273 46 75Info: frederic.andre@musee-mariemont.be> http://www.musee-mariemont.be

Expo

Valérie Berteau10.06.05 • 02.07.05In betweenTrois séries de photographies en dyptique quitoutes fonctionnent dans la dualité,l’intervalle, des pôles s’attirant et s’opposantl’un l’autre. De ces confrontations d’imagesnaît un « espace entre deux », un langagepoétique.Drie fotografische reeksen in diptiek diedualiteit naar voren brengen, die intervallenzijn, polen die elkaar aantrekken en afstoten.Uit de confrontatie van deze beelden ontstaateen “tussenruimte”, een poëtische taal.Galerie BortierRue de la Madeleine 551000 Bruxelles> http://www.brucity.be

Soutenez Vocatio

Grâce à Vocatio, la Fondation valorise ses bourses etcontribue à mieux faire connaître ses lauréats. Notre revueexiste depuis février 2001 et suscite des réactionsenthousiastes.Si vous appréciez notre magazine ou nos engagements,vous pouvez verser la somme de votre choix au compte430-0382691-17 (mention Vocatio – attestation fiscale àpartir de 30 €). Chaque contribution, même minime,témoignera de votre soutien.

Steun Vocatio

Via Vocatio informeert de Stichting Roeping over de beurzendie ze uitreikt, en voert ze een actieve promotie van haarlaureaten. Ons tijdschrift bestaat sinds februari 2001, enkrijgt veel positieve reacties.Vindt u ons magazine boeiend en wenst u het te steunen?Stort dan een bijdrage op het rekeningnummer430-0382691-17 (vermelding Vocatio – fiscaal aftrekbaarvanaf 30 €).Iedere gift betekent voor ons een sympathiebetuiging, enconcrete hulp bij de verdere uitbouw van dit waardevolleinitiatief.

Vocatio

Pour l’aide que vous apporterez ainsi à sondéveloppement futur, toute l’équipe de Vocatio vousremercie de tout cœur.

Vocatio18 11/05/05 9:22 Page 20

GRAPHISME | VORMGEVING Marie-Hélène Grégoire > mhgregoire@skynet.beRÉ D A C T I O N | RE D A C T I E Séverine Windels > windels@fondationvocation.be | windels@stichtingroeping.beRE L E C T U R E | HE R L E Z I N G

ÉDITEUR RESPONSABLE | VERANTWOORDELIJKE UITGEVER

Fondation Belge de la VocationSous le haut patronage de Sa Majesté la Reine Fabiola

Place de l’Albertine 2, 1000 BruxellesTél. 02 213 14 90 | Fax 02 213 14 95E-mail : info@fondationvocation.beSite internet : www.fondationvocation.beKBC 430-0382691-17Le secrétariat est ouvert lundi, mardi et jeudide 8h30 à 12h30 et de 13h30 à 17h, mercrediet vendredi de 8h30 à 12h30.

Vocatio est la revue trimestrielle de la Fondation Belge de la Vocation.Lancé en février 2001, ce magazine a pour but de faire connaîtrel’action de la Fondation par le biais des projets de ses lauréats. LaFondation Belge de la Vocation fut créée en 1963 par Emile Bernheimà l’exemple de la Fondation française de la Vocation fondée par MarcelBleustein-Blanchet.Chaque année la Fondation décerne une quinzaine de bourses de10 000 EUR à des jeunes de nationalité belge ayant entre 18 et 30 anset pouvant témoigner d’une véritable vocation. Elle leur donne l’appuifinancier et le soutien moral nécessaires pour l’accomplir et ce dansdes domaines d’activités aussi divers que la médecine, les artsplastiques, le cinéma, la recherche scientifique, la littérature, etc. Elleattribue également une bourse spéciale de 25 000 EUR, le Trèfle d’Or,décernée à un ancien lauréat pour distinguer un projet non commercialsitué dans la lignée de la vocation déjà reconnue.

Vocatio is het driemaandelijkse tijdschrift van de Belgische StichtingRoeping.Het is in februari 2001 opgericht en heeft tot doel de Stichtingbekend te maken via de projecten van haar laureaten.Emile Bernheim heeft de Belgische Stichting Roeping in 1963 opgerichtnaar het voorbeeld van de Fondation française de la Vocation,gestichtdoor Marcel Bleustein-Blanchet.Elk jaar reikt de Stichting beurzen van 10 000 EUR uit aan een vijftientaljonge Belgen die tussen achttien en dertig jaar oud zijn en die kunnengetuigen van een werkelijke roeping ;de beurs verschaft hen de moreleen materiële middelen om ze te realiseren. Alle domeinen komen inaanmerking : geneeskunde, literatuur, plastische kunsten, film,wetenschappelijk onderzoek… De Gouden Klaver is een speciale beursvan 25 000 EUR. Ze wordt jaarlijks door de Stichting uitgereikt enbekroont een niet-commercieel project van een oud-laureaat dat inde lijn ligt van de eerder erkende roeping.

Président d’honneur | ErevoorzitterClaude WielemansAncien président | Gewezen voorzitterEdouard Jakhian

Président | VoorzitterBaron Philippson

Vice-présidents | OndervoorzittersChevalier LeducVicomte Louis le Hardÿ de BeaulieuChristian Koninckx

Trésorier | PenningmeesterPierre Konings

Membres honoraires | Ereleden

Baronne Vaxelaire,

Jacques DopchieRoger ForthommeMme Jean MichielsJacques-Ch. Vanden SchrieckPaul Washer

Belgische Stichting RoepingOnder de hoge bescherming van Hare Majesteit Koningin Fabiola

Albertinaplein 2, 1000 BrusselTel. 02 213 14 90 | Fax 02 213 14 95E-mail : info@stichtingroeping.beWebsite : www.stichtingroeping.beKBC 430-0382691-17Het secretariaat is open op maandag, dinsdag en donderdagvan 8.30 tot 12.30 uur en van 13.30 tot 17 uur ; op woensdagen vrijdag enkel van 8.30 tot 12.30 uur.

Ludo BekkersGabriel BelgeonneJean BingenBernard Boon-FalleurThierry Boon-FalleurHugues BoucherLaurent BusineBaron Stijn ConinxLydia De Pauw-DeveenFrédéric De RoosEric DesoppereAnnie Devreese-DeclerckRafaël D’HaenePierre Drouot

Baron KestelootChristian KoninckxPierre LarocheVicomte Louisle Hardÿ de BeaulieuMarc MendelsonGuy-Roland PâqueLuc PutmanGustave StoopFrancis StrauvenFrançois TerlindenPierre Van DammeMichel Wright

Secrétaire général |Secretaris-generaalEdouard De Ruydts

Membres | LedenChristine BoëlJacques CoertenRik De NolfFrie Dierickx VisschersPaul DujardinEdouard JakhianEmmanuel JanssenStéphane RosenblattBaudouin RuquoisDominique Snyers

Conseil d’administration | Raad van bestuur Jury

Secrétariat | SecretariaatDéléguée générale | Algemeen afgevaardigdeSylviane Jacquet de Haveskercke> jacquet@fondationvocation.be | jacquet@stichtingroeping.beDéléguée | AfgevaardigdeNicole GautierAssistantes | AssistentesBernadette StevensRégine de Renesse

Président | Voorzitter : Chevalier LeducVice-président | Ondervoorzitter : Christian Koninckx

Chevalier Evers,Vice-président hre

Baron de Posch,Vice-président hreVice-présidente hre

Catherine Piret, Evi Van MeirhaegheAlain Philippson, Albertinaplein 2 place de l’Albertine, Brussel 1000 Bruxelles

FONDATION BERNHEIM

Un travail de l’espace

Tsunami

L’action en faveur des anciens lauréats est soutenue par la Fondation Bernheim.De actie ten voordele van de oud-laureaten wordt gesteund door de Stichting Bernheim.

Bourses 2005 – Beurzen 2005

Le monde du design comme une aire de jeux

Project diabeteseducatie in Marokko

Zoeken naar het ongewone in de mens

News

Agenda

1 Robin Vokaerbourse en 1995

4

7

Karen Pienbeurs in 2004

10 Elric Petitbourse en 2004

Mahjouba Hamddan Lachkarbeurs in 2004

17 Ann Vancoilliebeurs in 1998

18

19

13

Bruxelles X – Brussel XBC 10044P405389

2e trimestre 2005 | 2de trimester 2005

Revue trimestrielle de la Fondation Belge de la VocationDriemaandelijks tijdschrift van de Belgische Stichting Roeping

182005 Belgique – BelgiëP.P. – P.B.

Un travail de l’espace

Tsunami

Bourses 2005 – Beurzen 2005

Le monde du design comme une aire de jeux

Project diabeteseducatie in Marokko

Zoeken naar het ongewone in de mens

News

Agenda

voca t i ovocatio