2 maart 2013 3332 in beeld Volkskrant Magazine

→

Sinds de jarentachtig is fotograafRalf Mitschgefasci neerd doormensen die onderde tattoo’s zitten.‘Wat doen diemensen, wat voorleven hebben ze?’ Zijn portretserieWhy I LoveTattoosgaat over detatoeage als kunsten als levensver -haal. SchrijverHenk van Stratenzette zijn verhaalop papier, en lietzich op verzoekook door Mitschfotograferen.

Identiteitininkt

Sylvie, 29Activiteitenbegeleider in een

psychiatrische kliniek:

‘Mijn eerste tatoeage liet ikzetten op mijn 14de. Eerstmocht het absoluut niet vanmijn moeder, maar ik hebhaar op gewiekste wijzeovergehaald: als ik nu eensmet goede rapportcijferszou thuiskomen, mocht hetdan wel? Ja, zei ze, want hetging hartstikke slecht opschool. Ik liet haar een con-tract tekenen. Toen kwamik thuis met een hele tritsgoede cijfers. De tatoe-age – het Japanse symboolvoor vriendschap – liet ikzetten samen met mijnbeste vriendin. Iedere tattoomoet betekenis voor mehebben. Iets met betrekkingtot mijn familie of een be-langrijke gebeurtenis. Depauwenveren op mijn buikstaan voor mijn vader enmoeder. Het oog op eenpauwenveer beschermt deziel en dat is wat mijn vaderen moeder altijd hebben ge-daan. Toen mijn oma over-leed, liet ik op mijn arm eenpotje jam tatoeëren. Ik vindhet leuk dat je je lichaamkunt veranderen. Traditio-nele schoonheid vind ik ge-woon niet zo mooi.’

Holger, 39Hovenier:

‘De jongste van mijn driekinderen wil ook al tatoe-ages. Hij eet kauwgumswaar je zo’n plakplaatje bijkrijgt. Mijn eerste twee tat-toos nam ik rond mijn20ste, een alien en een Bio-hazard-logo. Biohazard iseen punkband. Ik hou nogsteeds van punk. De Indi-aan op mijn borst liet ik ta-toeëren omdat ik zelf ooklang een hanenkam heb ge-dragen. Tattoos zijn eenleeoek. Of hoe noem jedat? Sorry, ik ben Duits,mijn Nederlands is niet zogoed. Ik bedoel een lifestory. Van iedere tatoeageweet ik nog met wie ik wasen waar en waarom. Dankijk ik in de spiegel, en dandenk ik: toen was ik Jorda-nië, toen in Marokko. Hetis een lifestyle. Op mijnbuik staat ‘fuckuall’. Ik hebhet op die manier geschre-ven zodat mensen eersteven goed moeten kijkenvoordat ze zien dat er ‘fuckyou all’ staat. Ik stop nooitmet tatoeages. Ik ben eenboek met een open einde.’

in beeld

VKM635_032_020313_inbeeld_Opmaak 1 26-02-13 11:05 Pagina 32

2 maart 2013 3534 in beeld Volkskrant Magazine

→

Remco, 43 Eigenaar hondenuitlaatser-

vice en freelancer digitale

marketing:

‘Mijn eerste tatoeage liet ikzetten op mijn 16de. Uit re-bellie tegen mijn vader. Hijzei: je wacht tot je 16 benten dan doe je maar wat jeniet laten kan. Inmiddels isrebellie allang de motivatieniet meer. Nu is het vooraleen concept voor wat ik metmijn lijf doe. Puur esthe-tisch. Al zit er soms tochook nog wel een bepaaldegedachte achter. Mijn lin-kerzijde is mijn souvenir-kant: kleine frutsels die iklaat tatoeëren op bijzonderemomenten of locaties. Hetzijn herinneringen. Derechterzijde is mijn karpers-en-drakenkant. In Aziëstaan die symbool voor be-scherming en kracht. Ookmijn rug staat al vol en ophet moment ben ik bezigmet mijn billen. Het houdtnooit op, maar de grens trekik bij mijn handen, nek engezicht. Je weet nooit wat jelater nog wilt doen en daar-bij vind ik dat je je tattoosook een beetje voor jezelfmoet houden.’

Lonneke, 38Manager kledingwinkel:

‘Een kleine heks op mijnenkel, dat was de eerste. Ikwas 20 en vond heksen welgrappige vrouwtjes. Nu benik gek van muziek. JohnnyCash en Chris Isaak. Ook gaik veel naar rockabillycon-certen. Na die eerste tatoe-age bleef het kriebelen. Hetgaat me niet zozeer om depijn, maar om de spanningvan het laten zetten.Waarom ik steeds meer ta-toeages wil, vraag ik mezelfook vaak af. Ik word blij alsik mezelf in de spiegel zie,maar het is niet dat ik mezonder tatoeages niet fijnzou voelen. Ik stop pas wan-neer ik helemaal volzit. Ofnou ja, niet mijn gezicht. Enaan mijn handen begin ikook nog even niet, omdat ikin een winkel werk. Dat vindik niet netjes. Ik voel medaar zelf niet prettig bij. Dehuidige trend vind ik prima.Het is goed voor de kunst-vorm. Eindelijk komen ta-toeages uit de negatievehoek. Wel adviseer ik men-sen om naar een goede ta-toeëerder te gaan en nietnaar een vriend in eenschuurtje.’

in beeld

VKM635_032_020313_inbeeld_Opmaak 1 26-02-13 11:05 Pagina 34

2 maart 2013 3736 in beeld Volkskrant Magazine

→

Linda (rechts), 22Grafisch vormgever en dans-

lerares (en haar zus Claudia,

25): ‘Op de foto sta ik naastmijn drie jaar oudere zusClaudia. Zij begon al veeleerder met tatoeages danik. Mijn eerste liet ik zettentoen ik 19 was. Een tekstop de binnenkant van m’nrechterbovenarm: Child ofGod. Ik ben gelovig. Demeeste tatoeages hebbeneen betekenis. Het schip opmijn bovenarm vond ik ge-woon mooi, maar later hebik er toch ook nog een be-tekenis aan gegeven: ieder-een vaart z’n eigen koers.Op mijn hand zie je eenkompas. Dat staat voor deHeilige Geest die mij leidt.Ik schets mijn tatoeageszelf, en mijn vriend maaktze netjes. Hij is ook degenedie ze op me tatoeëert.Sinds kort hee hij zijneigen shop. Ik hou van ta-toeages omdat ik van kunsthoud. En vanwege zelf -expressie. Veel mensen inmijn omgeving hebben tat-toos, dus dan ga je het alsnel normaal vinden. Ikstop pas als ik bijna hele-maal volzit. Mijn gezichtlaat ik vrij. Maar ja, dat zeiik eerst ook over mijn on-derarmen.’

René, 44Manager telecomwinkel:

‘Ik ben gelukkig getrouwden vader van twee prachtigedochters. In mijn vrije tijdben ik vaak met de kids opstap. Of ik ga met mijnvrouw uit eten en naar eenmusical. Mijn eerste tattoo− het paardje op mijn linkerbovenarm − liet ik op mijn20ste zetten door DeanSaunders Sr. Ik reed veelpaard in die tijd, vandaar.Als je eenmaal bent begon-nen dan wil je er nog één.Volgend jaar hoop ik hele-maal klaar te zijn. Wel benik een beetje bang dat hetnu een hype is. Kijk maarnaar al die voetballers. Aande andere kant helpt de po-pulariteit om de tatoeage uithet grimmige circuit te krij-gen. Nadat ze me haddengevolgd in het tv-pro-gramma Je Zal Het MaarZijn kreeg ik ineens veelaandacht van de media. Datis prima want op die manierkan ik tattoos op de werk-vloer promoten. Ik vond hetleuk om te zien dat een ge-tatoeëerde politieagent An-ders Breivik bewaakte. Endat iemand als ik gewoonklanten te woord kan staanin een telecomwinkel, opeen heel voorname plaats opSchiphol, dat is toch prach-tig? Als een buitenlanderons vrije land bezoekt, benik zo’n beetje het eerste wathij ziet!’

in beeld

VKM635_032_020313_inbeeld_Opmaak 1 26-02-13 11:05 Pagina 36

2 maart 2013 3938 in beeld Volkskrant Magazine

→

Hetverhaalvanmijntatoeagesbegintmet

Geen flauw idee wie ikwas. Door me tegen de

massa af te zetten wist ik inelk geval nog íéts van een

kader om mezelf heen te trekken

Henk van Straten

(33), schrijver,

journalist en colum-

nist. Hij schreef

dit verhaal over

zijn tatoeages.

Tattooswaren

voormensen

van wie jewist: diekrijgen

nooit eenfatsoen-

lijke baan

Axl Rose, de zanger van Guns n’Roses. Ik moet een jaar of 12 zijn ge-weest toen mijn broer me in de huis-kamer betrapte, op mijn knieën, ogendicht en handen stevig om een Pritt-sti-microfoon, tijdens de laatste uit-haal van ink About You. Axl Rose, man, wat een ruige vent wasdat. Dat sluike, rode haar. Die groteWayfairer op zijn neus. En dan datvrouwelijke heupdansje. Gevaarlijkbalancerend op de grens tussen punken glamrock. Die kerel had dus ge-woon keihard het logo van zijn band −een crucifix versierd met de schedelsvan zijn bandmaatjes − pontificaal bo-venop zijn onderarm laten tatoeëren.

En let op: een tatoeage op je onderarmstelde toen nog heel wat voor. Dit wasnog jaren voordat David Beckham enRobbie Williams de trend inzetten diezou leiden tot de situatie van vandaag:plaatjes op de onderarmen van iederevoetballer en iedere popartiest.Het is moeilijk voor te stellen, maarslechts vijien jaar geleden leefden we

nog in een compleet andere wereld.Had je destijds een sleeve (een langemouw van tatoeages) dan werd je na-gestaard en aangegaapt. Onderarmtat-toos waren voor tuig, punkers en truc-kers. Mensen van wie je wist: die zullennooit een fatsoenlijke baan krijgen. Hetis bizar hoe snel onze houding jegens ta-toeages van afschuw en dedain naar ac-ceptatie en onverschilligheid is gegaan.Voor mij was die shockfactor juist eenessentieel onderdeel van de allure. Ge-vaar. Verzet. Zelfdestructie. Ikdroomde over tatoeages (bijvoorbeelddat ik in bad zat, mijn armen bovenhet schuim uittilde en constateerde datze op miraculeuze wijze helemaal volwaren getatoeëerd). In de brugklasbegon ik mezelf toe te takelen. Eerstnog met een balpen, toen al snel meteen passer. Ik kraste een figuur in mijnarm en keek tevreden toe terwijl eenreeks rode druppeltjes het logo van eenmetalband aekende. Een paar uurlater had ik dan een mooi korstje in devorm van het pentagram van Slayer. De eerste echte tatoeage liet ik zettenop mijn 16de. Mijn broers en ik lietenalledrie hetzelfde symbool zetten: eensamenklontering van de voorlettersvan onze voornamen. (Zie mijn linker-schouder, dat zwarte teken dat bijnaverzuipt tussen al die andere troep.)Mijn broers hielden het bij die ene, ofmisschien nog een bescheiden tweede,maar ik was nog maar net begonnen.Het zoemen van de naald en de geurvan ontsmettingsmiddel kregen eenbijna ceremoniële status. Mijn idolatrie was inmiddels verscho-ven van Guns n’ Roses naar allerhanderuige punkbands. Ook had ik zelf eenpunkbandje opgericht waarin ik dedaaropvolgende tien jaar zou zingen.Mijn nieuwe helden waren getatoeëerdop handen, nek, armen, borst, alles. Zewaren undergrounder dan under-

ground en traden op in kleine, sto-mende zaaltjes voor hooguit tweehon-derd man publiek. Voor de gemid-delde Nederlander zagen ze eruit alskermisattracties en ze speelden inbands met namen als Social Distor-tion, Rancid en Sick Of It All. In datsoort weltschmertz-termen kon ik meuitstekend vinden. Ik was nergens echtgoed in, rookte dagelijks wiet, maaktezelden mijn huiswerk en spuugde opalles wat naar commercie en burger-lijkheid rook. Geen flauw idee wie ikwas. Door me tegen de massa af te zet-ten wist ik in elk geval nog íéts van eenkader om mezelf heen te trekken.Enfin, het klassieke verhaaltje dus. Mijn band en mijn tatoeages warenalles voor me. In de woorden vanpunkrocker Toby Morse: My crew, tat-toos, my only salvation. Met elkenieuwe prent groeide het gevoel deeluit te maken van een hechte groep ennam de afstand toe tot alles waar iktegen dacht te zijn. Een duidelijke lijnin wat ik liet zetten was er niet. Slechtsin het geval van mijn linkerarm ben ikmet betrekking tot de stijl enigszinsconsequent: Japans. Tatoeage voor ta-toeage naderde mijn identiteit voltooi-ing. Maar helemaal waterdicht was mijntactiek niet. Want hoezeer ik het ookoverschreeuwde en overdronk, hoeveeltatoeages ik er ook overheen liet zetten,

in beeld

VKM635_032_020313_inbeeld_Opmaak 1 26-02-13 11:05 Pagina 38

40 in beeld Volkskrant Magazine

Ze zagen een desperado. Een intelligente, knappe jongen

die voor het leven aan de zelant had gekozen

de radeloze onzekerheid bleef. Fatalisme. Ook daarom liet ik tatoe-ages zetten. Zeker na mijn puberteit,zo vanaf mijn 18de, werd dat een fac-tor. Met moeite had ik de havo afge-rond. Ik begon aan meerdere hbo-op-leidingen, maar brak ze allemaal nogvoor de herfstvakantie van het eerstejaar af. Ik zag het somber in, had geenidee wat er van me terecht moestkomen. De sprankelende levens vanmijn ogenschijnlijk trefzekere en ge-lukkige leeijdgenoten begonnensteeds pijnlijker af te steken tegen hetmijne. In die tijd kwamen de eersteonderarmtatoeages. Ik dacht: als ik nietin de gewone wereld kan meedraaien,dan zet ik me er wel keihard tegen af.Symbolen van zelfgekozen buitenslui-ting. Ik hoor niet meer bij jullie en kannu ook nooit meer naar jullie terug.En het werkte. Ik zag de blikken in deogen van winkelende moeders en stu-dentes. Ik zag hoe snel ze wegkekenwanneer we oogcontact maakten. Zezagen een desperado. Een intelligente,knappe jongen die om mysterieuze re-denen voor het leven aan de zelantvan de maatschappij had gekozen. Al-thans, zo stelde ik het me graag voor. Gaf me het de bevrediging die ikzocht? Ergens wel. Want ik wás nutenminste iemand. Of beter: ik was nutenminste íéts. Ik was dan misschienwel een twintiger zonder toekomstper-spectief, maar ik stond mooi wel voorhardcore en underground en ik waswars van hypocriet en burgerlijkgedoe. ‘Reminder’ liet ik op mijn borstom de toekomstige Henk te blijvenherinneren aan de valkuilen van hetvolwassen bestaan. Ergens was het heel lekker als die ‘nor-malo’s’ zo naar me keken, maar even-goed maakte mijn zelfgekozen uitslui-ting me neerslachtig en angstig. Wantik was natuurlijk niet helemáál de mi-santropische fuck-the-world-jongendie ik pretendeerde en dacht te zijn.Misschien zijn daarom de aeeldin-gen an sich ook niet zo heig (eenroos, een schets van Michelangelo, eenheilig hart, een dolk, et cetera) In mijzat blijkbaar nog steeds een goed-lachse en beleefde jongen die geaccep-teerd wilde worden en snakte naarwarmte en aandacht. Het voornemenom de volksstam van de gewone mens

de rug toe te keren was lang niet zosterk als ik mezelf had wijsgemaakt. Ter illustratie: een tijdje werkte ik ineen kroeg waar ook een leuk meisjeachter de bar stond. Een beetje eenhockey-type, maar niet hautain, enmet een heerlijk gevoel voor humor.We werden samen dronken en stuur-den elkaar berichtjes. Ongegeneerdfantaseerde ik over een gedeelde toe-komst. Ze vond me leuk, dat weet ikzeker. En toen verscheen ik op een dagin die kroeg met de eerste echt groteplaat op m’n onderarm. Een dikke Ja-panse karper; die zwemt ergens opmijn linkerarm. De blik in haar ogenkan ik me nog steeds haarscherp voorde geest halen. Niet per se aeurend,maar eerder teleurgesteld. Het wasniet dat ze dacht: nu wil ik niet meermet je gezien worden, maar wel dat zeop dat moment voelde − en ik ook −dat we te verschillend waren, dat onzelevens te verschillende richtingen ingingen. Vaarwel mijn liefste. Wat ikme ook nog haarscherp voor de geestkan halen, is hoe op een dag haarnieuwe vriendje de kroeg binnen-stapte. Een mooie, zelfverzekerde jon-gen. Type Johnny de Mol. Wedden dathij − o, wrede ironie − nu óók met eenplaatje op zijn onderarm rondloopt? Er waren nachten dat ik benauwdwakker werd. Ineens de angst: was ikmezelf onomkeerbaar tot iets aan hetmaken wat ik niet was? Het was alsofik mezelf had klemgezet. Maar diemomenten waren er minder en min-der naar gelang ik ouder werd en ont-dekte dat ik misschien toch wel ergensgoed in was, en dat het misschien tochwel oké was om gewoon een aardig envriendelijk mens te zijn, en dat ik ookmét al die plaatjes op de nodige affec-tie en avances kon rekenen. En, mis-schien wel het belangrijkst, dat ik mijntattoos gewoon heel erg gaaf vond.

Goed, tot zover mijn vormingsjaren.Ik werd vader en schrijver en een soortvan volwassen. Dus hoe verhoud ikmij heden ten dage tot de tatoeage?Ach, ook na mijn debuutroman − diehet einde inluidde van mijn misantro-pische fatalisme − bleef ik de tattoo -shop bezoeken. Wel hadden de nieuweontwerpen een ander karakter. Zo lietik een portret van de Amerikaanseschrijver John Fante op mijn rechterbovenarm zetten. En op mijn rechter-hand een fles drank naast een typema-chine. En natúúrlijk nam ik − heel sen-timenteel − een tatoeage nadat mijneerste zoon was geboren, en nog eentjena de tweede: zie de twee diamantenop respectievelijk mijn rechterschou-der en linkerhand. Mijn laatste prent,het Tibetaanse symbool op m’n strot, isamper een half jaar oud. Blijkbaar is de behoee er nog steeds.Zijn de nieuwe plaatjes meer dan deonuitwisbare sporen van mijn welt -schmerz en een koortsige zoektochtnaar identiteit? Geen idee. Als ik ze in-derdaad nodig heb om mij iets of ie-mand te voelen, dan is dat maar zo. Ikschaam me niet voor mijn radeloos-heid en dus in het verlengde daarvanmisschien ook niet voor mijn tatoe-ages. Of misschien zoek ik er nu veel teveel achter. Misschien was ik gewoonheel erg fan van Axl Rose en leidde datvan het één naar het ander. Hoe danook, mijn lijf kan ik me niet meervoorstellen zonder inkt. Het hoort bijwie ik ben, of denk te zijn. Maar − en dit is een big ass maar − zouik anno nu niet één tatoeage hebben,dan zou ik er ook absoluut geen latenzetten. Dat meen ik. Niet getatoeëerdzijn is het nieuwe getatoeëerd zijn. Eenschoon lijf, dát is pas stoer. Wake upand smell the coffee. Het is gedaan metde pret. We houden ermee op. Johnnyde Mol, Ruud de Wild, die ene van dedrie J’s, je buurman, je buurvrouw, jehele verdomde voetbalteam. Zelfs dezanger van Bløf hee zich inmiddelseen tribaal-achtige versiering latenaanmeten. Nou, kijk, dan kun je duswel concluderen dat het nu echt ge-daan is met de tatoeage. Je kan het detatoeëerder van laatstgenoemde bijnahoren zeggen: ‘Zo, hè hè, nu hebbenwe ze echt allemaal gehad.’ Het is klaar, afgelopen, uit. →

VKM635_032_020313_inbeeld_Opmaak 1 26-02-13 11:05 Pagina 40