jaargang 8 - nummer 12 september 2014

zorgen doen we samen

De invloed van wonen op welbevinden

Het nieuwe Veldheem Wezep

Belevingsgerichte zorg

Het gaat om zorg dicht bij de burger

Uw gezondheid is onze zorg.Vooral als het om uw medicijnen gaat.

Locatie WendhorstEperweg 33Heerde

Apotheek HeerdeAls het om uw medicijnen gaat

Apotheek HeerdeBrinklaan 7Heerde

(0578) 69 27 90info@apotheekheerde.nlwww.apotheekheerde.nl

TelefoonE-mailInternet

Apotheek Heerde is hét adres als het om medicijnen gaat. Het is onze zorg dat u, onze klant, de medicatie krijgt die past bij uw situatie. Bijvoorbeeld als er verschillende medicijnen worden gebruikt. Bij de afgifte van medicijnen controleren wij hier zorgvuldig op.

Apotheek Heerde doet echter meer. Wij geven onafhankelijk en per-soonlijk advies over het gebruik van medicijnen. En steunen initia-tieven die bijdragen aan het welzijn van mensen. Bijvoorbeeld het internetcafé in Wendhorst waar cliënten, al dan niet met hulp van een vrijwilliger, gratis gebruikmaken van computers en het internet.

130125 Adv Viattence 95x138.indd 1 26-01-13 16:55

U woont zelfstandig, maar gaan de jaren spelen? Dan is thuiszorg van Viattence de oplossing: hulp bij het huishouden, maar ook verpleging en verzorging. Professioneel? Ja. Betrokken? Natuurlijk. Maar onze thuiszorg is ook gewoon gezellig!

Vertrouwd en dichtbijVoor iedereen die tijdelijk of langdurig thuiszorg nodig heeft 24 uur per dag, 7 dagen per week. Heeft u vragen? Bel gerust 0578-66 84 49.

Excellente zorgU kunt rekenen op onze medewerkers van de thuiszorg. Zij staan altijd voor u klaar en u krijgt wat u nodig heeft: zorg, aandacht, warmte en betrokkenheid.

Uw vraag bepaalt onze zorgViattence levert zorg op maat, want elk mens is immers uniek. Ons zorgaanbod is heel divers: wij verzorgen fysiotherapie, ergotherapie, logopedie, diëtetiek, ver pleeg huiszorg, specialistische zorg en gemaksservices. Het grote voordeel: voor alle mogelijke zorg kunt u terecht bij Viattence. Nu en in de toekomst. Eén organisatie en één aanspreekpunt, wel zo prettig!

Thuiszorg van ViattenceTHUISZORG OP DE VELUWE TUSSEN APELDOORN EN ZWOLLE

www.viattence.nl

Wordt het bereiden van uw maaltijd u te zwaar? Dan is de maaltijdservice van Viattence de oplossing. We kiezen voor verse ingrediënten en koken lekker en gezond. Beetje meer jus, extra groenten of zonder zout? Het is zo geregeld.

Vers op maatEet u elke dag hetzelfde? Vast niet. U kunt daarom uw eigen menu samenstellen. U heeft elke dag keuze uit een wisselend assortiment van vijf soorten heerlijk bereid vlees of smakelijke vis. Daarnaast bieden we ook lekkere maaltijden met een Oosters of Italiaans accent. We koelen de maaltijden direct professioneel, zodat ze ruim

een week houdbaar zijn in uw koelkast.

Vriesvers, wel zo handigWilt u een lekkere maaltijd die u wat langer kunt bewaren? Dan zijn onze Vriesvers-maaltijden vast iets voor u. Ze worden – net als de Vers op maat maaltijden – traditioneel bereid, maar daarna diepgevroren.

De smaak te pakken?Wilt u meer informatie of heeft u vragen? Bel gerust 0578-668 449

MAALTIJDSERVICE OP DE VELUWE TUSSEN APELDOORN EN ZWOLLE

Viattence Maaltijdservice

www.viattence.nl

3

Voorwoord

Van de redactieIn het najaar van 2014 zal Viattence maar liefst twee nieuwe locaties

openen. Waar op dit moment de ouderenzorg landelijk in een transitie-

proces verkeert en berichten over sluitingen van locaties de voorpagina’s

van de kranten vullen, opent Viattence twee nieuwe locaties. Mede als

gevolg daarvan hebben wij ook extra Verzorgenden nodig. We zijn de af-

gelopen maanden dan ook volop Verzorgenden aan het werven geweest.

Nieuwe locaties betekenen voor onze cliënten ook moderne zorgappar-

tementen voorzien van moderne faciliteiten, als ruime badkamers, goede

klimaatregelingen en bovendien veel ruimte in het pand. Wij vertrouwen

erop dat dit bijdraagt aan het gevoel van Welbevinden voor onze cliën-

ten, hun familieleden, vrijwilligers en medewerkers.

Onze locaties staan middenin woonwijken. Als Viattence willen we

wonen en zorg zo dicht mogelijk bij de huidige woonplaats van de cliënt

aanbieden. Dat doen we om op die manier het opgebouwde sociale

netwerk van onze cliënten in tact te houden en waar mogelijk zelfs te

versterken.

Niet voor niets zeggen we bij Viattence: Zorgen doen we samen!

Inhoud

4 Het nieuwe Veldheem in WezepTeamleider Liesbeth den Ouden van Wezep legt ons

uit hoe Het nieuwe Veldheem tot stand is gekomen en

wie daar komen wonen, werken en elkaar daar zullen

ontmoeten.

10 Belevingsgerichte zorgIn de nieuwe locaties van Viattence, de Klaarbeek in Epe

en het nieuwe Veldheem in Wezep, is bij de inrichting van

de panden rekening gehouden met de invloed van kleur,

vormen, routing en geur op de beleving van de woonom-

geving door bijvoorbeeld dementerenden. Wilma Lanke,

omgevingsvormgever en adviseur van Brein-dementie-

omgeving vertelt waarom dit zo belangrijk is.

18 Het draait om zorg dichtbij de burgerIn gesprek met Dick van Norel Wethouder zorg van

gemeente Epe en Voorzitter Raad van Bestuur Laurent de

Vries van Viattence.

In dit duo interview gaat het over de veranderingen in

de zorg en de nieuwe taken die de gemeente Epe op het

gebied van de nieuwe Wmo gaat invullen, als een van de

decentralisaties van het Rijk naar gemeenten.

Vaste rubrieken 7 Column Raad van Bestuur, Laurent de Vries

12 Door de bril van

13 Column Raad van Toezicht, Erik Dannenberg

20 Bespiegeling

En verder….. 8 Even voorstellen: Stefan Holman

9 Ervaring met de duofiets

14 Belevingsgerichte zorg

20 Naar je zin wonen

21 Vrijwilligers

22 Samenwerking voor maximaal welzijnAcquisitieMeer informatie over adverteren in het Viattence magazine krijgt u bij Jacqueline van Dinten, 0578 668 512 of marketing@viattence.nl

Opmaak en drukBredewold, creatie • web • print, Wezepwww.bredewold.nlPaperclip Design, basisontwerp

CopyrightNiets uit deze uitgave mag worden overgenomen of vermenigvuldigd zonder schriftelijke toestem-ming van Viattence.

Reacties en vragenViattenceAfdeling MarketingcommunicatieEperweg 338181 ET Heerde0578-668512 marketing@viattence.nl

ColofonViattence Magazine is de uitgave van Viattence voor externe relaties, waaronder ge-meenten, zorgkantoren of zorgverzekeraars, huisartsen en specialisten, transferbureaus van ziekenhuizen, woningbouwcorporaties, welzijnsorganisaties en samenwerkings-partners.

Verschijningsfrequentie4 maal per jaar in maart, juni, september en december.

Oplage2250 (peildatum december 2013)

RedactieMarjan HopLida van MoorstJan HeiningJacqueline van DintenSieger Nijdam

EindredactieAfdeling marketing/communicatieViattence

FotografieIlse KloosJaap Reiling

4

Liesbeth, we hebben het over Het nieuwe Veldheem, was er ook een oude Veldheem?“Velen in Wezep kennen het verzorgingshuis

Veldheem nog dat eind 2011 is gesloopt.

Cliënten van Viattence die daar woonden, zijn

destijds verhuist naar Weidebeek en Turfhorst.

Enkele van hen komen nu weer terug naar Het

nieuwe Veldheem.”

Wat zijn de grootste verschillen tussen oud en nieuw?“ In 2014 zitten we middenin een transitie

van de langdurige zorg. Iedereen wil, ook op

latere leeftijd, zo lang mogelijk thuis blijven

wonen. Veel van de cliënten die destijds in het

oude Veldheem, het verzorgingshuis, woonden

blijven nu en de komende jaren gewoon thuis

wonen. Viattence Thuiszorg levert de zorg

aan die ouderen dan in hun eigen huis. In Het

nieuwe Veldheem komen ouderen wonen die

zware zorg nodig hebben, zij zouden niet in

het oude Veldheem als verzorgingshuis terecht

komen, maar in een verpleeghuis. Viattence

heeft er echter voor gekozen niet het institu-

tionele verpleeghuis in Het nieuwe Veldheem

te bouwen, maar het concept van kleinschalig

wonen te creëren. We hebben goede ervaringen

vanuit Turfhorst en Weidebeek in Wezep en

vanuit Korteslag in Heerde met dit concept.”

Wat is dat dan? Dan kleinschalig wo-nen? Hoe ziet dat eruit?“ Met kleinschalig wonen bootsen we de

thuissituatie zoveel mogelijk na. Naast het

eigen appartement met badkamer en toilet

is er een gezamenlijke woonkamer met open

keuken waarin voor de ouderen in de groep

wordt gekookt. Viattence streeft ernaar het

sociale netwerk van de cliënt zoveel mogelijk

in tact te laten en waar mogelijk te versterken.

Familieleden en mantelzorgers zijn dan ook

altijd welkom! Samen gezellig koffie drinken,

televisie kijken een spelletje doen of een bood-

schap halen bij de winkel, wij willen graag de

familieleden volop betrekken bij de dagelijkse

activiteiten. Vanzelfsprekend is de zorg, meer

op de achtergrond, altijd aanwezig, 24 uur per

dag, 7 dagen per week. Een groep bestaat uit 6

tot 8 cliënten, soms ouderen met lichamelijke

klachten als gevolg van ouderdom (somatisch

noemen we dat), soms cliënten die demente-

rend zijn (psychogriatrische cliënten),” vertaalt

Liesbeth naar haar vakgebied.

Waarom kleinschalig wonen?“ Viattence stelt de wensen van de cliënt voor-

op. Er is dan ook veel aandacht voor de leefstijl

en belevingswereld van de individuele cliënt.

Het nieuwe Veldheem in Wezep

Viattence heeft in Wezep in de gemeente Oldebroek al twee locaties, Turfhorst en Weidebeek. Deze locaties bestaan in 2014

vijf jaar en hierin zijn zorgappartementen voor cliënten die zelfstandig wonen aanwezig die veelal gebruik maken van de

thuiszorg van Viattence. Daarnaast wonen er groepen ouderen in de vorm van kleinschalig wonen. In Weidebeek is boven-

dien de dagbesteding van Viattence aanwezig. Inmiddels is ook de derde locatie van Viattence in Wezep klaar, Het nieuwe

Veldheem. Teamleider Liesbeth den Ouden van Wezep legt ons uit hoe Het nieuwe Veldheem tot stand is gekomen en wie

daar komen wonen, werken en elkaar daar zullen ontmoeten.

Liesbeth den Ouden

5

Het oude Veldheem

Het nieuwe Veldheem

6

Immers, iedere cliënt is uniek! Wij

proberen te achterhalen waar de pas-

sie van de cliënt zit nu en vanuit het

verleden en vertalen dat naar de zorg

en ondersteuning die wij bieden. Wij

betrekken de bewoners van kleinscha-

lig wonen bij algemene dagelijkse

activiteiten, als koken, wassen, bood-

schappen doen eten en koffie drinken.

Dat versterkt het gevoel van “thuis”,

van geborgenheid en veiligheid. Dat

heeft positieve effecten voor de be-

woners. Ze hebben meer om handen

dan op een verpleegafdeling, ze zijn

meer sociaal betrokken en ervaren

meer privacy en eigenheid dan zij de

eigen meubels en spulletjes om hen

heen,” vertelt Liesbeth enthousiast.

Wat is nog meer nieuw aan Het nieuwe Veldheem?“ In Het nieuwe Veldheem wonen ook

cliënten van Careander, het gaat hier

om mensen met een verstandelijke

beperking. We delen dus het pand

met andere partijen. Daarnaast is er

direct naast de ingang, De Ontmoe-

ting. Een ruimte waar cliënten van

Viattence, Careander, vrijwilligers en

bewoners uit de wijk elkaar kunnen

ontmoeten. Dit draagt ook bij aan het

versterken van het sociale netwerk

van alle in Veldheem wonende cliën-

ten. Bovendien is er een ruimte voor

de Thuiszorg van Viattence en tevens

een oefenruimte voor fysiotherapie en

andere behandelaars van Viattence.

Overigens mogen ook de inwoners

van Wezep gewoon bij hen op af-

spraak voor een consult komen.”

Wanneer gaan de eerste be-woners er wonen?“ In september gaan we de eerste

cliënten verhuizen naar Het nieuwe

Veldheem. We proberen dat in

enkele dagen voor elkaar te krijgen

en vervolgens zullen onze collega’s

van de technische dienst iedereen

nog even helpen met het ophangen

van schilderijen, foto’s en dergelijke,

zodat het een echt thuis wordt voor

de cliënten. De meeste bewoners

waren allemaal zeer aangenaam ver-

rast over de ruimte en het licht in de

appartementen. Samen gaan we er

een echt thuis van maken,” besluit

Liesbeth.

Adres:Viattence locatie Veldheem

Klinkenberg 58 8091 GZ Wezep

Telefoonnummer : 0578 – 668 399

Entree van het oude Veldheem

Enkele feiten over Het nieuwe Veldheem:

- Aantal bewoners van Viattence 32

- Aantal appartementen van Careander 18

- Begane grond met De Ontmoeting

- Twee verdiepingen

- Lift aanwezig

- Ruime parkeergelegenheid

- Middenin de wijk in Wezep

7

Mentaal welbevinden is nauw verbonden

met participatie, wonen en lichamelijk

welbevinden. Of je lekker in je vel zit, heeft

ook te maken met de wijze waarop je be-

trokken wordt en deel uitmaakt van wat er

in je woonomgeving gebeurt. De contac-

ten met familieleden, met medebewoners

en de wijze waarop je je lichamelijk voelt.

In de zorg zoals we die de afgelopen

decennia hebben gekend, was er steeds

een scheiding tussen welzijn en zorg, alles

was op die manier ook in taken en func-

ties onderverdeeld. Viattence zet in op

“gewoon lekker in je vel zitten”. Ouderen

moeten zich goed voelen en hun wensen

aan kunnen geven. Voor ieder individu

geldt dat je zelf moet bepalen wat je nog

wil doen in het laatste stukje van je leven.

De een kiest voor het luisteren naar Jantje

Smit, de ander zingt graag psalmen en de

volgende is gek op dieren. Alles wat wij als

Viattence doen, moet hierbij aansluiten en

zo in het teken staan van welbevinden van

de cliënt.

Het wandelen met een cliënt in een

rolstoel is daarbij net zo belangrijk als het

verstrekken van medicijnen. Het concept

van kleinschalig wonen is feitelijk de

huiselijke omgeving die men altijd heeft

gekend. De huiskamer als centrale plek in

het huis, de keukentafel voor de gezamen-

lijke maaltijd en een goed gesprek en toch

privacy in het eigen appartement als men

dat wenst. Viattence biedt hiermee “woon-

plekken” en geen “verblijfsplekken”.

Viattence medewerkers komen bij de be-

woners op bezoek om de ondersteuning

te geven waar nodig, zij zijn te gast bij de

bewoner. Voor familieleden betekent het

dat het keukenkastje niet het kastje van

Viattence is, maar van vader of moeder,

opa of oma. Als familieleden koffie zetten

dan doen ze dit ook vaak voor alle aanwe-

zigen in de huiskamer. Wij merken dat het

wonen in de vorm van kleinschalig wonen,

uitnodigt tot vanzelfsprekendheden zoals

men die vanuit het familieverband kent.

Dit betekent ook dat onze medewerkers

zich als gast gaan gedragen en de fami-

lieleden het kleinschalig wonen voelen als

“thuiskomen”.

Het maakt dat bewoners meer betrokken

zijn bij wat er in hun woonomgeving ge-

beurt, zij en hun familieleden maken actief

deel uit van de dagelijkse activiteiten. Laat

dat nou juist een belangrijke bijdrage zijn

aan :”Lekker in je vel zitten”.

Laurent de Vries

Voorzitter Raad van Bestuur Viattence

Column

Welbevinden : Het gaat gewoon om “lekker in je vel zitten”

Vakantiekrachten zet Viattence in de maanden juni, juli, augus-

tus en september in. Dit is nodig omdat in deze maanden veel

medewerkers met vakantie gaan. Vakantiekrachten die een op-

leiding in de zorg volgen worden ingezet op de afdelingen om

de verzorgenden te ondersteunen. Vakantiekrachten die een

andere opleiding volgen, worden ingezet bij facilitair en op de

afdeling in de afdelingskeukens. Vakantiewerkers dienen dag-

onderwijs te volgen. Regelmatig blijven stagiaires bij Viattence

om in de zomerperiode aan de slag te gaan als vakantiekracht.

Onderstaand een weergave van het gesprek dat wij met een

van onze vakantiekrachten hadden over zijn werkzaamheden

en ervaringen als vakantiekracht bij Viattence.

Stefan, wil je je even nader aan ons voorstellen?“Vanaf begin juli ben ik, Stefan Holman uit Vaassen, aan de

slag gegaan als vakantiekracht bij Viattence. Tot eind augustus

zal ik op locatie de Speulbrink in Vaassen de collega’s in de

zorg ondersteunen. Ik ben 21 jaar en volg de opleiding HBO-

verpleegkunde, ik zit in het 4e jaar op Windesheim in Zwolle.”

Hoe ben je bij Viattence terecht gekomen ?“Vorig jaar was ik nog op het laatst op zoek naar een zomer-

baantje. Na verschillende organisaties te hebben aangeschre-

ven, werd ik door Viattence benaderd om vakantiewerk te

komen doen. Ik heb toen vakantiewerk op locatie Wendhorst

in Heerde gedaan, op de afdeling J/K, waar ik met veel plezier

heb gewerkt”.

Waarom ben je bij Viattence aan de slag gegaan ?“De belangrijkste praktische reden, is omdat locatie de Speul-

brink ook in mijn woonplaats ligt”, geeft Stefan aan.

Wat zijn volgens jou de belangrijkste verschillen tussen locatie Wendhorst J/K en Speulbrink ?“Het grootste verschil tussen de afdeling en locatie is de zorg-

vrager. En op de Speulbrink hebben de bewoners hun eigen

appartement. Extramuraal, maar toch intramuraal.”

Heb je nog een bijbaantje of al eens ergens an-ders vakantiewerk gedaan?“Ik heb verschillende baantjes gehad. In het café gestaan en bij

een autobedrijf aan de benzinepomp. De overeenkomst tussen

al deze baantjes is het contact met de mensen. Contact met de

mensen, daar houd ik van en dat vind ik heel leuk.”

Welke werkzaamheden verricht je op de Speul-brink ?“Ik verzorg de huishoudelijke dienst, koffie en thee rondbren-

gen, maar doet ook de ADL (Algemeen Dagelijkse Handelin-

gen). En natuurlijk het contact met de mensen.”

Wat heb je geleerd bij Viattence ?“Vooral het vorige jaar op de pg-afdeling (Psychogeriatrische

afdeling) heb ik veel geleerd omdat het voor mij de eerste

keer was dat ik aan het werk was met cliënten met pg-proble-

matiek.”

Wat voor een indruk heb je van Viattence ?“Viattence is een organisatie die enorm in beweging is; cliën-

ten merken daar nog niet zoveel van. Ik zelf vind dat je mee

moet in de veranderingen vooral in deze roerige tijden.”

Kun je wat je met je vakantiewerk doet of leert gebruiken in je opleiding ?“Ja zeker, ik heb veel ervaring en vakbekwaamheid opgestoken

van vakantiewerk bij Viattence.”

Wat je hier in praktijk brengt, komt dat overeen met wat je in je opleiding leert ?“Ja, er zijn veel overeenkomsten; zoals oog voor de mensen,

wat er voor mij bij Viattence toch uit springt. Ik merk heel erg

dat de missie en visie in de organisatie leeft.”

Heb je zelf privè te maken gehad met de Speulbrink of Viattence? Bijvoorbeeld via een opa of oma?“Nee, van te voren niet.”

Wanneer je klaar bent met je opleiding wat zijn dan je plannen ?“In het nieuwe schooljaar ga ik stage lopen in de psychiatrie. Ik

zie hier heel erg naar uit, omdat ik hier nog geen ervaring mee

heb gehad.”

Stefan heeft al een half jaar stage gelopen in België op de

Spoed Eisende Hulp in een ziekenhuis. In de toekomst wil hij

graag weer richting België werken in het ziekenhuis waar hij al

stage heeft gelopen. Hij ervaart daar een andere manier van

omgaan met zorgverleners, meer respect. Het verzorgingshuis

zoals we dat nu hier nog kennen bestaat in België niet. Rust-

huis wordt dat daar genoemd, maar komt niet overeen met

verzorgingshuis van hier. Het Rusthuis heeft meer weg van een

verpleeghuis.

Even voorstellen: Stefan Holman

Waarom zet Viattence vakantiekrachten in ?

9

Ervaring met de duofiets van vrijwilliger en cliënt

De Duofiets is plezier voor tweeHarm Uitslag is vrijwilliger op afdeling Jacobspark/Kraay-

enberg van Viattence locatie Wendhorst in Heerde. Op

donderdag fietst hij vaak met cliënten op de duofiets.

Graag vertelt hij wat meer over zijn ervaring met de

duofiets.

Bewegen is beleven!“Ik wil iets doen voor de medemens en zinvol bezig zijn.

Bewegen is beleven is mijn motto. Door te gaan fietsen

haal je cliënten met dementie uit hun isolement. Het is

echt een uitje voor de mensen, degenen die lichamelijk

minder worden kunnen nog steeds gebruik maken van

de duofiets, je belast het lichaam minder op de fiets dan

bijvoorbeeld bij wandelen en je gaat vlugger van a naar

z. Men hoeft zelf niet te sturen en wanneer je kunt of

wilt mag je meetrappen. Cliënten hebben vaak al jaren

niet meer op de fiets gezeten. De duofiets maakt deze

activiteit weer mogelijk. Samen op weg is meer dan fietsen

alleen, tijdens de ritten ben je bewust veel in gesprek,

probeer hem of haar te betrekken bij de omgeving en met

de cliënt op zoek te gaan naar herkenning of herinnerin-

gen. Zo ben je ook nog voor een deel therapeutisch bezig.

Regelmatig fiets ik met een man die bij de brandweer in

Zwolle heeft gewerkt naar de brandweerkazerne hier in

de buurt, dan heeft hij de dag van zijn leven! Zo probeer

je zoveel mogelijk samen te genieten van het ritje op de

duofiets.”

Trapondersteuning helpt“Voor de meeste cliënten is het spannend om voor de

eerste keer op de duofiets te stappen, als men een keer

gefietst heeft wordt het enthousiasme steeds groter!

Veiligheid is een belangrijk onderdeel bij het fietsen, het

is handig dat je de nodige instructie krijgt van iemand

die ervaring heeft. Uiteraard moet je goed op de hoogte

zijn van de huidige verkeersregels en kunnen anticiperen

in het verkeer. Zo moet je bijvoorbeeld bij het ingaan van

een bocht vaart minderen en er rekening mee houden dat

de duofiets breder is dan een normale fiets. Ondanks de

trapondersteuning heb je nog wel enige conditie nodig

voor als je een eindje gaat fietsen. Neem altijd een tele-

foon mee om te bellen bij een pechsituatie of als je om

hulp moet vragen voor je duopassagier onderweg.”

“De duofiets is plezier voor twee of meer! Je kunt als

familie of vrienden ook met eigen fiets samen met de

duofiets een tochtje maken door de omgeving. Daarom

beveel ik dit bijzonder mooie en functionele vervoermiddel

van harte bij een ieder aan die het leuk vindt om te gaan

duofietsen met onze cliënten.”

Even een frisse neus halenMevrouw Dop is cliënt van afdeling Kraayenberg van

locatie Wendhorst. Zij is geboren en getogen in Heerde.

Mevrouw Dop is onderwijzeres geweest, samen met

Harm fietst ze graag naar de basisschool in Heerde waar

ze les gaf, om te zien hoe de school er tegenwoordig bij

staat en om herinneringen van vroeger op te halen. Ook

vindt mevrouw Dop het leuk om naar de schoolkinderen

te zwaaien. Daarnaast fietsen ze op de landwegen in en

rondom Heerde. Zij vindt het fijn om in de buitenlucht te

zijn: “Even lekker weg, een frisse neus halen!”

Bent u ook bereid om als vrijwilliger een cliënt te

begeleiden op de duofiets? Meld u zich dan aan bij

Sieger Nijdam, coördinator activiteiten, ontspanning

en vrijwilligerswerk: coordinatorab@viattence.nl

Een duofiets is

plezier voor twee !

10

In de nieuwe locaties van Viattence, de Klaarbeek

in Epe en het nieuwe Veldheem in Wezep, is bij

de inrichting van de panden rekening gehouden

met de invloed van kleur, vormen, routing en

geur op de beleving van de woonomgeving door

bijvoorbeeld dementerenden. Wilma Lanke, om-

gevingsvormgever en adviseur van Brein-demen-

tie-omgeving vertelt waarom dit zo belangrijk is.

Wilma, wat doet een omgevingsvormgever?“In de meeste gevallen ben ik op een aantal

manieren betrokken bij bouw en inrichting:

• Bij visievorming over nieuwbouw

• Bij renovatie en nieuwbouw van woon zorg

locaties

• Als adviseur van architecten

• Voor ontwerp en advies van de buitenruimte

• Concrete adviezen op locatie; “hoe richt ik dit

nu in?” Waar en hoe kunnen we belevingsplek-

ken creëren?

Waarom schakelt men jou dan in?“Vanuit mijn achtergrond uit het cultureel werk,

mijn hoveniersopleiding, ervaring in het oude-

renwerk gecombineerd met mijn eigen ervarin-

gen van mijn vader die een CVA (beroerte) heeft

gehad en een jong dementerende buurman, heb

ik veel ervaring opgedaan en word ik gevraagd te

adviseren. Men vraagt mij voor fysieke omgevin-

gen die bewoond worden door mensen met een

hersenbeschadiging, een verstandelijke beper-

king of dementie.”

“Viattence heeft mij gevraagd mee te denken

over kleurstelling in combinatie met de routing

in het gebouw, behangkeuze en bijvoorbeeld de

kleurstelling van, om en bij het toilet. Voor de

nieuwe Klaarbeek heb ik een schetsontwerp voor

de buitenruimte gemaakt.”

Wat zien we in de panden terug van jouw adviezen en hoe dragen deze bij aan belevingsgerichte zorg?“Voldoende daglicht toetreding is een eerste ver-

eiste, dat is sowieso voor iedereen van groot be-

lang. Oudere bewoners hebben vaak slecht zicht

en de diepteperceptie verdwijnt op den duur. De

deuren die er voor bewoners toe doen moeten

extra opvallen. Dat zie je in Veldheem terug door

de rustige kleur van de wanden en de opvallende

kleur van de deuren van de appartementen en

huiskamer. Er is extra contrast aanwezig. Facili-

taire deuren zijn niet van belang voor cliënten en

die hebben dan weer een onopvallende kleur, en

vallen weg in de wand. Op deze manier maak je

ook direct de routing helder.”

“Het behang in de huiskamer is op èèn muur

heel herkenbaar en met de meubeltjes van de

bewoners (geen moderne abstracte meubelen)

voelt het al snel als thuis. Bij de toiletten heeft de

betegelde achterwand van het toilet een duidelijk

Belevingsgerichte zorg

Zintuigen in de hoofdrol

Onder de loep

Wilma Lanke

11

andere kleur dan het toilet. Zodat ook bij

een verminderd zicht het toilet duidelijk

onderscheiden kan worden als functie.”

“Het is van belang dat functies duide-

lijk zijn. Zo moet een keuken een echte

keuken zijn, daar hoort bijvoorbeeld een

geblokte theedoek te hangen. De functie

moet overeenkomen met de uitstraling,

Denk aan herkenbaar meubilair, dus een

stoel is een stoel met een zitting, een rug-

leuning en 4 poten. Zou de stoel bijvoor-

beeld zwevend zijn gemaakt met 1 poot,

dan is die voor de dementerende minder

herkenbaar als zijnde stoel. Een ‘zwe-

vende’ stoel voelt onveilig, de bewoner

zal daar niet op gaan zitten. Een stoel met

zitting, rugleuning en 4 poten is stevig en

herkenbaar en voelt dus veilig.”

Begrijpen wij het goed dat de zin-tuigen dus heel belangrijk zijn en moeten worden geprikkeld?

“Klopt, de juiste kleuren en het kunnen

onderscheiden van functies is van belang.

Ook de akoestiek in een ruimte speelt een

belangrijke rol. Mensen met een hersen-

beschadiging kunnen geluiden bijvoor-

beeld slecht filteren, al het geluid uit de

omgeving komt bij hen even hard binnen.

Echte gordijnen bijvoorbeeld helpen bij

het absorberen van geluid. Ook geur is

van belang, bij dementerenden verdwijnt

het reukvermogen op den duur, maar het

zit nog in het geheugen. Het is van belang

dat groenten echt naar groenten ruiken

en ook herkenbaar worden gepresenteerd.

Wat bijvoorbeeld positief kan worden erva-

ren, is zelf gebakken brood, die geur blijft

lang in huis hangen en is voor iedereen

herkenbaar.”

Zijn activiteiten ook van belang om zintuigen te prikkelen?“Jazeker, denk aan breiwerk, krantjes

doorbladeren, puzzelen en naar buiten

gaan. De inbreng van familieleden en

zorgmedewerkers is daarbij van groot

belang, zij kennen de bewoners het beste.

De bevlogenheid van de Viattence mede-

werkers en hun betrokkenheid was zeer

goed merkbaar bij de besprekingen over

de nieuwbouwlocaties.”

Welk advies heeft u voor familie-leden van de bewoners van de nieuwe locaties?“Koop niet teveel nieuwe spulletjes. Hoe

goed bedoeld ook, het is heel goed herken-

bare dingen van vroeger in de apparte-

menten te plaatsen, juist oudere meube-

len zijn vaak herkenbare meubels. Wees u

ervan bewust dat door oudere spulletjes te

combineren huiselijkheid wordt geassoci-

eerd met een veilig en vertrouwd gevoel.

Daar doet u uw vader moeder, opa of oma

veel plezier mee.”

www.brein-dementie-omgeving.nl

12

Om als mens goed te kunnen functioneren, zijn wij afhankelijk van omgevingsfactoren. En aangezien

er talloze factoren om ons heen zijn, is het niet vreemd dat wij hierdoor allemaal wel eens een steekje

laten vallen. Denk bijvoorbeeld aan een deur waar je eindeloos aan loopt te trekken, terwijl je zou

moeten duwen; dat je verdwaalt tijdens een wandeling doordat je bewegwijzering hebt gemist; of dat

je struikelt over een drempel omdat deze niet opviel.

Slim inrichtenOnze hersenen zijn er maar druk mee

om alle omgevingsfactoren op te merken

en op de juiste manier te verwerken. En

hoewel we allemaal wel eens één van bo-

venstaande ‘foutjes’ maken, kunnen we

desondanks nog wel steeds zelfstandig

functioneren.

Wanneer de hersenen echter beschadigd

raken (bijvoorbeeld door dementie),

zullen er steeds meer omgevingsprik-

kels niet of onjuist worden verwerkt. Dit

kan als gevolg hebben dat een donker

tapijt op een lichte vloer er uitziet als een

diep gat; dat een kerstbal in een schaal

op tafel wordt aangezien voor een appel

in een fruitmand; of dat er ijverig wordt

geboend op een houtnerf in de tafel alsof

het een vlek is die maar niet weggepoetst

kan worden.

Of je nu een gezond brein hebt, of een

beschadigd, fouten maken (zoals in

bovenstaande situaties) roepen altijd

emoties op. Soms moet je lachen om de

situatie (laten we het gezonde zelfspot

noemen); maar vaker komen er negatieve

gevoelens boven: schaamte, onzekerheid,

angst of woede.

Faalkansen zo klein mogelijk maken is

dus belangrijk, enerzijds voor het welbe-

vinden, anderzijds om zelfstandigheid

zo lang mogelijk te behouden. Dit kan

worden bereikt door de omgeving van de

cliënten slim in te richten volgens een

aantal principes.

HerkenbaarheidDe wereld om ons heen is voor ons

herkenbaar: wij herkennen objecten,

routes en plaatsen omdat wij deze eerder

hebben opgeslagen in ons geheugen.

Het geheugen van mensen met de-

mentie brokkelt echter af, waarbij de

meest recente herinneringen als eerste

verdwijnen en de vroegste herinneringen

het langst bewaard blijven. Dit kan als

gevolg hebben dat iemand het gevoel

heeft dat hij 15 jaar oud is, bij zijn ouders

woont en voor de koeien moet zorgen.

Samen met iemands herinneringen

aan zijn levensloop, verdwijnen ook de

herinneringen aan hedendaagse meubels

en apparaten. De herinneringen die een

dementerende heeft van een radio is heel

anders dan een moderne radio. Ditzelfde

geldt voor een stoel: vroeger een robuust

meubelstuk, tegenwoordig iel en strak

vormgegeven. Een dementerende kan dit

meubelstuk dus mogelijk niet herkenbaar

als zijnde een stoel.

Belangrijk is dus dat de woonomgeving

van een dementerende wordt ingericht

met voor hem herkenbare meubels en

apparaten uit de jaren ‘50.

LichtLicht heeft een grote invloed op ons

functioneren: het reguleert ons slaap- en

waakritme; maakt dat wij onze omge-

ving kunnen waarnemen en heeft een

positieve werking op onze stemming.

Naarmate mensen ouder worden of gaan

dementeren, wordt licht nog belangrijker.

Door schade in de hersenen verloopt het

dag- en nachtritme minder gestructu-

reerd. Door afname van het zichtvermo-

gen wordt een tafel die een soortgelijke

kleur heeft als de grond niet meer goed

gezien. Doordat ouderen minder worden

blootgesteld aan licht (ze blijven meer

binnen, vaak met de gordijnen dicht) kan

zich een depressie ontwikkelen.

Voldoende helder (dag)licht en het

gebruiken van contrasterende kleuren

(bijvoorbeeld donkere tegels achter

een wit toilet) kan er dus voor zorgen

dat mensen langer zelfstandig kunnen

functioneren.

Prikkels doserenWaar gezonde hersenen vaak automa-

tisch omgevingsgeluiden filteren, lukt het

beschadigde hersenen niet om prikkels

uit de omgeving af te weren. Hierdoor

kunnen dementerenden onrustig worden

als er veel om hun heen gebeurt, zij raken

letterlijk overprikkeld. Tegelijkertijd kun-

nen te weinig prikkels ook beangstigend

zijn. Hierdoor gaat de dementerende

vaak zelf voor prikkels zorgen (geluid

maken, overal aan voelen of rond lopen).

Dementerenden zijn dus op zoek naar

die gulden middenweg aan hoeveelheid

prikkels en deze middenweg ligt voor

iedereen ergens anders.

Om iedere dementerende dat te kunnen

geven waar hij behoefte aan heeft, is

als eerste voldoende ruimte om vrij te

kunnen bewegen een vereiste. Daarnaast

is het belangrijk om op het loopcircuit

verschillende plekken te creëren waar

prikkels worden afgegeven (een zacht

muziekje, verschillende objecten die

vastgepakt kunnen worden).

Bovenstaande principes neemt Viattence

mee in onze nieuwbouwprojecten. Hier-

mee vertrouwen wij erop het welbevinden

en zelfstandig functioneren van de bewo-

ner zoveel mogelijk te stimuleren.

Door de bril van Audrey Bos - pshychologe

De invloed van omgevings-

factoren op het welbevinden

13

Steeds meer Nederlanders willen het liefst oud

worden in hun eigen omgeving. Dicht bij de

vertrouwde contacten en de eigen spullen. Als

er dan toch zorg en ondersteuning nodig is,

dan het liefst thuis!

Soms gaat dat om diverse redenen toch niet

langer. Het onderhoud van de woning en tuin

wordt te zwaar, de lichamelijke of mentale

conditie is niet meer zo goed. Dan zoek je naar

een woning die bij je veranderde situatie past.

Waar vroeger de stap naar een verzorgingshuis

werd overwogen, is dat nu voor mensen met

lichte zorgvragen door het veranderde beleid

van het rijk geen optie meer.

In beide situaties, blijven in eigen huis of ver-

huizen naar een passend appartement, geldt

dat men zoveel mogelijk de regie over het

eigen leven wil behouden. Het doel is ‘welbe-

vinden’, wat ook het thema is van dit Viattence

Magazine.

Bij het woord ‘welbevinden’ moest ik even

nadenken. Het woord is misschien enigszins

belegen. Ik denk niet dat veel jongeren het

gebruiken. Toch is het een mooi woord! Het

klinkt mij als een combinatie van twee woor-

den, twee betekenissen. Enerzijds gaat het om

‘welzijn’, je goed voelen. Anderzijds zit er het

woord ‘bevinden’ in, van ‘op een plaats zijn’.

Je zou kunnen zeggen: je voelt je goed op de

plaats waar je verblijft.

Het is juist dát wat Viattence wil bijdragen aan

het leven van haar cliënten. Het welbevinden

staat vaak onder druk van lichamelijke of men-

tale achteruitgang.

In de eerste plaats is het dan fijn als er pas-

sende huisvesting is. Zoals het nieuwe Veld-

heem in Wezep, waarmee mensen met een

zorgvraag een huurwoning kunnen betrekken.

Zo blijft de zelfstandigheid van de mensen

zoveel mogelijk in stand. Vroeger zei men wel:

“Ik wil niet de benen onder andermans tafel

hebben”. Dat behoud van de ‘eigen tafel’ is het

uitgangspunt in dit woonzorgcomplex zoals

dat door woningcorporatie deltaWonen is gere-

aliseerd. Maar voor die zaken waar begeleiding

en zorg nodig is, is het belangrijk dat ervaren,

betrokken en attente professionals nabij zijn,

zowel voor de cliënten als voor hun naasten.

Behalve in Wezep zijn er volop plannen in

voorbereiding en in uitvoering om combinaties

van wonen en zorg aan te bieden in het ver-

zorgingsgebied van Viattence. Kleinschalig en

dicht bij de mensen, zodat je met welbevinden

oud kunt worden in je eigen omgeving. Liefst

thuis, maar anders in ‘zo thuis mogelijk’. Het

is mooi dat er goede samenwerking is – en

steeds meer komt – met andere zorgaanbie-

ders, zoals huisartsen, fysio- en ergothera-

peuten, logopedisten en diëtisten. De kennis

die vroeger ‘binnen de muren’ van Viattence

bleef, wordt steeds meer ingezet ten dienste

van collega-hulpverleners. Samenwerking in

wijkteams wordt gaandeweg steeds meer een

efficiënte werkvorm. Gelukkig komt ook de

‘wijkverpleegkundige’ weer terug. Viattence

ziet het als volkomen logisch om de opge-

dane kennis van zorg voor ouderen te delen,

zodat we samen, ook met de mantelzorgers,

dienstbaar kunnen zijn aan langer zelfstandig

wonende ouderen.

De beste beloning is immers als zij kunnen

blijven zeggen; “Ondanks alles, ik voel me

goed op de plaats waar ik ben”.

Erik Dannenberg

Voorzitter Raad van Toezicht

twitter.com/erikdannenberg

Column

‘Welbevinden’

Kleinschalig

en dicht bij

de mensen,

zodat je met

welbevinden

oud kunt

worden in

je eigen

omgeving.

www.viattence.nl

Belevingsgerichte zorg en reminiscentieWat is Belevingsgerichte zorg?Het is gebaseerd op hoe de bewoner zijn ziekte ervaart en

wat hij of zij dan nodig heeft, wat hem of haar helpt. Het

gaat uit van mogelijkheden en de eigen regie. Dit in tegen-

stelling tot het uitgangspunt wat men in het verleden had,

toen stond de ziekte met de beperkingen op de voorgrond.

Het is gebaseerd op de behoeften hiërarchie van Maslow,

behoeften die ieder mens heeft

We kijken dan hoe die behoeften het beste bij iedere unieke

bewoner vervult kunnen worden.

Dat hangt af van de: • Geschiedenis

• Persoonlijkheid

• Gewoonten en wensen

• De eigen manier van omgaan met problemen ( coping) van

de bewoner

• De lichamelijke conditie en eventuele andere ziekten

Het is dan ook noodzaak dat we de bewoner goed (leren) ken-

nen. Bovenstaande gegevens, onze observaties en positieve

contact momenten, zullen leiden tot een unieke belevingsge-

richte benadering die de bewoner goed zal doen!

ReminiscentieEen van de manieren waarop we de bewoners beter leren ken-

nen is door reminiscentie met behulp van een Levensboek.

Reminiscentie is het ophalen van herinneringen.

Bij ouderen is het gekoppeld aan het bewaren van de eigen

identiteit. Het praten over positieve en negatieve gebeurtenis-

sen uit het leven helpt henzelf en anderen te herinneren wie

men was en is en kan een gevoel van veiligheid en zekerheid

geven. Ouderen hebben een heel leven achter zich en hebben

veel meegemaakt, niet voor niets zegt men “de wijsheid komt

met de jaren”.

Ze hebben in jaren gemeten meer verleden dan toekomst. Het

is daarom niet zo verwonderlijk dat ouderen in gesprekken met

leeftijdgenoten, maar ook met anderen nogal eens gebeurtenis-

sen uit het verleden inbrengen, er is zoveel wijsheid en ervaring

met ons te delen.

Door jongeren wordt er weleens geklaagd dat ouderen steeds

maar dezelfde verhalen vertellen. Zelf kijken we echter ook

even terug als we een belangrijke periode afsluiten en kijken we

daarna weer vooruit.

LevensboekEen aantal jaren geleden is een positieve wending gegeven aan

het ophalen van herinneringen. Het ophalen van herinneringen

stelt ouderen in staat, de belangrijkste ontwikkelingstaak van

de laatste levensfase, het opmaken van de balans van het leven,

tot een positief einde te brengen.

Om deze belangrijke ontwikkelingstaak te ondersteunen is

een Levensboek essentieel. Daar staat het levensverhaal in

chronologische volgorde in opgetekend met foto’s en tekst .

Het dient als uitgangspunt voor een goed gesprek.

Wonen in kleinschaligheidDaar waar het levensverhaal bekend is, gehoord en

begrepen wordt, de eigenheid erkent en gerespecteerd

wordt, de levenswijsheid gedeeld kan worden met de

ander, ben je “Thuis”!

In samenwerking met …….Je leven kunnen delen is zeer belangrijk, zeker als je je eigen

vertrouwde omgeving en je geliefden achter moet laten en in

een kleinschalige woning van een zorginstelling gaat wonen.

Om dit te realiseren is de samenwerking met familie en het

sociale netwerk heel belangrijk.

Zo’n waardevol en bijzonder eigen verhaal optekenen in een

Levensboek kan alleen door hen, in samenwerking met de

(toekomstige) bewoner, gedaan worden.

Hester Hauer

Praktijkopleider

15

Hoe dragen jullie als Abena bij aan het welbevinden van cliënten van Viat-tence?“ Incontinentie heeft een grote impact op het

leven van mensen. Bovendien is het vaak een

beetje een taboe. Maar het gebruik van het juiste

incontinentiemateriaal geeft mensen veel vrijheid

om hun leven zoveel mogelijk te blijven leiden

zoals zij dat zelf graag willen. Het maakt dat

mensen weer naar buiten durven en kunnen, dat

ze zich veilig voelen. Daarnaast vormt inconti-

nentie voor de mantelzorger vaak een breekpunt.

De juiste ondersteuning en advisering is van

groot belang voor het welbevinden van de cliënt

maar ook van zijn of haar directe familieleden,”

vertelt Rob Basjes.

Rob, op welke vlakken zoeken jullie samenwerking met partijen als Viat-tence?“Onze productspecialisten hebben allemaal een

achtergrond in de zorg, zij hebben zelf in de zorg

gewerkt. Zij adviseren de Viattence medewer-

kers op welke wijze zij met behulp van de juiste

huidverzorging en het gebruik van het juiste

materiaal, aangebracht op een comfortvriende-

lijke wijze, huidschade kunnen voorkomen en

cliënten een veilig gevoel kunnen geven.

Samen met jullie incontinentieverpleegkundige

wordt dit aan jullie verzorgenden geleerd. Onze

productspecialisten lopen mee in een zogenaam-

de serviceronde, om in de praktijk te adviseren.

We geven trainingen aan medewerkers en

analyseren samen het gebruik van de producten

en de kwaliteit van zorg. Er zijn hierdoor minder

huidproblemen als gevolg van incontinentie.

Op die manier dragen we een steentje bij aan

het verbeteren van de kwaliteit van de zorg. Het

voordeel van deze samenwerking is dat de pro-

ducten langer meegaan, het bed en de kleding

niet nat worden en cliënten zich veilig en meer

comfortabel voelen.”

Samenwerken voor optimaal welbevinden

Abena Healthcare

Dit gesprek gaat over de wijze waarop Viattence en Abena Healthcare samenwerken om met de juiste huidverzorging en met het

meest comfort gevende incontinentiemateriaal voor de cliënt bij te dragen aan maximaal welbevinden. Het gesprek vindt plaats

met Rob Basjes de directeur van Abena.

Rob Basjes

16

Hoe kijk jij aan tegen de ontwikke-ling dat ouderen langer thuis blijven wonen?Ouderen die thuis blijven wonen, kopen zelf ver-

zorgende middelen en hun incontinentiemate-

riaal. De thuiszorg kan hen adviseren. Ouderen

moeten worden aangemoedigd tot het vragen

om goede oplossingen, dat is voor iedereen heel

persoonlijk, zij moeten durven vragen om het

beste voor zichzelf. Dat maakt dat cliënten ook

veel meer in eigen regie over hun leven blijven.

Wij adviseren de thuiszorg graag, zodat zij

met cliënten het gesprek hierover goed kunnen

voeren. Daarnaast proberen we onze advisering

laagdrempeliger te maken door bijvoorbeeld

een e- learning programma met betrekking tot

verzorgend wassen.”

Welke ontwikkelingen ziet Abena in de toekomst om cliënten nog meer welbe-vinden te bezorgen?“ Abena is een familiebedrijf van Deense oor-

sprong. In de ontwikkeling van onze producten

zetten wij de cliënt 100% centraal, dat is onze

drive.

In eerste instantie willen we de kwaliteit van

leven van de cliënten verder verbeteren, pas in

de tweede plaats kijken we of het product ook

makkelijker voor de zorg toe te passen is. Daar-

naast zetten we in op het gebruik van zo min

mogelijk materiaal, beter voor het milieu, maar

ook minder belastend en meer comfortabel voor

de cliënt. Het beste systeem van verzorging op

dit gebied betekent ook het minste gebruik van

materialen. Dat is voor iedereen beter.”

Rapport over verzorgend wassenHet Radboud umc heeft in samenwerking

met Abena onderzoek gedaan naar de

kosteneffectiviteit van Verzorgend Was-

sen, vergeleken met traditioneel wassen.

De resultaten van dit onderzoek laten zien

dat Verzorgend Wassen met Abena leidt tot

grote tevredenheid bij zowel cliënten als

zorgverleners, minder huidklachten, vaker

volledige wasbeurten en veel lagere kosten.

Kijk op verzorgendwassenmetabena.nl voor

de samenvatting.

Nieuw maaltijdconcept in De Speulbrink in Vaassen

Zien eten, doet eten. Voor veel van onze cliënten is de maaltijd een van de hoogte-

punten van de dag. Kleuren, geuren, de samenstelling en de

grootte van de porties, maar ook het gezelschap, geluiden en

aankleding van de omgeving hebben invloed op de hoeveel-

heid die mensen eten. Dit geldt ook voor ouderen in de zorg.

Wanneer maaltijden worden geserveerd in een gezellige sfeer

gaan ouderen meer eten, blijft hun gewicht stabiel, behouden

zij hun kwaliteit van leven en hun fijne motoriek. Kortom, een

gezellige sfeer tijdens de maaltijd, heeft een positief effect op

het welzijn van onze cliënten.

Het huiskamerconcept in de SpeulbrinkNa de succesvolle opening van het restaurant de Klaarbeek in

Epe, is nu ook in de eerste week van juni in de Speulbrink een

nieuw maaltijdconcept gestart in de huiskamer. De werkgroep,

waarin zowel medewerkers van zorg, welzijn en facilitair zitten,

zijn enthousiast van start gegaan. De huiskamer is opgeknapt

samen met medewerkers van de technische dienst. De mede-

werkers van het restaurant zijn in een nieuw jasje gestoken.

Bovenal is er een nieuwe samenwerking tot stand gekomen

tussen facilitaire- en zorgmedewerkers.

De cliënt kan vanaf nu dagelijks zelf de keuze maken of hij de

maaltijd in het huiskamerrestaurant of toch in het appartement

wil eten. Ook kan de cliënt in het huiskamerrestaurant of op

de kamer vrienden en familie uitnodigen om mee te eten. De

cliënt heeft hierin dus zelf de regie.

De eerste weken in het huiskamerrestaurantDe cliënten en zorgmedewerkers reageren enthousiast op

de vernieuwde sfeervolle uitstraling in de binnentuin van de

Speulbrink en het restaurant. Ook is iedereen zeer te spreken

over de kwaliteit van de maaltijd en de gastvrije benadering

van onze medewerkers en vrijwilligers. De sociale contacten

onderling en de ambiance zijn belangrijke succeselementen

voor het huiskamerrestaurant in de Speulbrink.

Als projectondersteuner ben ik trots op de medewerkers die

deze laagdrempelige, klantvriendelijke en gastvrije ontmoe-

tingsplek voor cliënten en bezoekers hebben gecreëerd.

Namens het team van de Speulbrink

Kitty Oude Bruinink

Projectondersteuner Facilitaire Zaken

18

In dit duo interview gaat het over de verande-

ringen in de zorg en de nieuwe taken die de

gemeente Epe op het gebied van de nieuwe Wmo

gaat invullen, als een van de decentralisaties van

het Rijk naar gemeenten.

Wat betekent de decentralisatie volgens u als wethouder voor de gemeente Epe?De heer van Norel antwoordt: “De Wmo betekent

voor ons als gemeente vooral veel extra werk.

Het goede nieuws is dat er al nieuw beleid is

vormgegeven in de gemeente Epe. Wat dat aan

gaat ben ik als nieuwe wethouder op een rijdende

trein gesprongen. Het extra werk zit hem in een

nieuwe inkoopprocedure, maar ook in het bepa-

len van de Algemene Voorziening en de Maatwerk

Voorziening binnen de gemeente Epe.”

Laurent de Vries vult aan: “ Ik ben altijd een groot

voorstander geweest van de decentralisatie. Zorg

moet zo persoonlijk en individueel mogelijk zijn,

dus moet je het brengen naar de overheidslaag

die het dichtst bij de burger staat, de gemeente.

Dit is een van de grootste herzieningen sinds

Thorbecke in 1848. Zorg raakt inwoners van Epe

persoonlijk, als gemeente kun je nu je meerwaar-

de laten zien voor de burgers. De komende ge-

meenteraadsverkiezingen gaan voor burgers echt

ergens over. De uitdaging voor zorgaanbieders

en gemeenten om in samenwerking optimaal

mogelijke zorg te verlenen.” De wethouder knikt

bevestigend:” Dat kan ik alleen maar onder-

schrijven. Het is een positieve uitdaging om het

SAMEN te doen.”

Kunt u uitleggen wat ik me voor moet stellen bij een Algemene en Maatwerk Voorziening? “Maatwerk is op de individuele zorgvrager gericht

en onder de Algemene Voorziening vallen zaken

als wijksteunpunten, waar Viattence samen

met SWO/E en WZU Veluwe een rol in spelen.

Bovendien gaan we binnen die Algemene Voor-

zieningen ‘ wassen, strijken en boodschappen

doen’ onderbrengen. Ook andere inwoners van

de gemeente Epe die niet onder de Wmo vallen

kunnen hier straks een beroep op doen,” vertelt

de heer van Norel.

Wat zijn de effecten voor de gemeente Epe? Wat gaan burgers hiervan merken?De Vries maakt een beweging naar voren en

zegt:” Wij als zorgaanbieders en de gemeente

moeten naar de burger toe. De uitvoering van

zorgaanbieders en gemeente moeten dichter bij

de burger plaatsvinden, we moeten niet alleen

denken vanuit beleid, maar ook over hoe we het

samen met die burger gaan organiseren.”

Van Norel stelt:” De burger gaat er zo min

mogelijk van merken, we streven naar een zachte

landing.

Het draait om zorg dicht bij de burger

In gesprek met Dick van Norel Wethouder zorg van gemeente Epe en Voorzitter Raad van Bestuur Laurent de Vries van

Viattence.

19

De huidige Wmo cliënten voor huishoudelijke

hulp zullen er weinig van merken en er komt dus

een nieuwe voorziening voor strijken wassen en

boodschappen doen in de Algemene Voorziening.

Dankzij het feit dat Epe met beleid vroeg inge-

speeld heeft op de korting vanuit het Rijk, kunnen

ook nieuwe zorgvragers straks gebruik maken van

de Huishoudelijke Hulp. De komende maanden

ontvangen we de gegevens van inwoners die nu

zorg gebruiken, we kennen ons budget en moe-

ten de komende maanden te weten komen wat

daarvoor geleverd kan worden.”

Laurent de Vries uit zijn zorg richting Dick van

Norel:” Delen van de huidige AWBZ worden de

verantwoordelijkheid van gemeenten. Tussen

zorgkantoren en gemeenten moet nog veel werk

verzet worden. Deze partijen werken voor het

eerst met elkaar samen, dat is een hele toer met

slechts enkele maanden te gaan tot 2015.” Van

Norel begrijpt wat hij bedoelt en geeft aan:” 2015

wordt een overgangsjaar, we moeten het zo soe-

pel mogelijk laten verlopen, in 2016 kunnen we

echte keuzes gaan maken.”

Hoe kijkt u beiden tegen de samenwer-king tussen gemeente en zorgaanbie-ders aan?Van Norel benadrukt het belang van samenwer-

king tussen gemeente en zorgaanbieders. “Zorg-

aanbieders zijn vaak grote werkgevers in een

gemeente. Ook bij ontwikkelingen op het gebied

van onroerend goed kan nog het een en ander

worden gestroomlijnd, is mijn ervaring vanuit

mijn functie als bestuurder bij een zorgaanbieder.

Om de WMO goed te kunnen uitvoeren, moeten

we goed samenwerken. We doen het samen voor

de burger.”

Wethouder van Norel stelt een vraag aan Laurent

de Vries.

Viattence werkt ook samen met anderen. Ben je niet bang dat je aanloopt tegen de NMA (Nederlandse Mededinging Autoriteit)?“We hebben daar als bestuurders van meerdere

organisaties naar gekeken. We stemmen met

elkaar af, in dit geval gaat het concreet over de

dagbesteding. We kijken waar we samen kunnen

werken zonder overlap met minimale overhead.

De decentralisatie vraagt om samenwerking,

terwijl wet- en regelgeving dat soms lijkt te

beletten. Wet- en regelgeving hebben de intentie

ten dienste te staan van de burger. We hebben

een goed verhaal, dat kan ik prima uitleggen en

verdedigen, voegt Laurent de Vries toe. Van Norel

knikt bevestigend:” Ik deel de mening dat wet- en

regelgeving, soms onbedoeld, belemmerend is

voor het doel.”

Wat is uw toekomstvisie voor de ouderenzorg in Epe?“ Voldoende woningaanbod en een goede woon-

omgeving, dat kan ook door de juiste aanpassin-

gen in de eigen woning. Gemeenten moeten zich

ook naar de provincie daar sterk voor maken. We

moeten zorg verlenen aan wie dat nodig heeft,

wonen en leven in goede harmonie met elkaar.”

De Vries van Viattence vult aan:” De uitdaging is

de eerste lijn (huisartsen en behandelaars zoals

fysiotherapeuten) zo dicht mogelijk bij de ou-

derenzorg te betrekken. We kunnen het verschil

maken door gemeenten, 1e lijn en langdurige zorg

veel dichter bij elkaar te brengen. Viattence start

samenwerkingen op met huisartsen in verschil-

lende kernen. 80% van de hulpbehoevende

ouderen woont gewoon thuis. Viattence stelt

graag haar kennis op het gebied van ouderen-

zorg ter beschikking aan anderen. Zo kunnen we

samenwerken met gemeenten, het zorgkantoor

en de eerste lijn. Eigenlijk ben ik voor populatie-

bekostiging vanuit een pot met geld, om dit dan

in samenwerking effectief te besteden aan het

optimaal gezond houden van inwoners van een

gemeente.”

De slotvraag: Wat heeft u als gemeente van zorgaanbieders nodig?“Goed overleg en een goede verstandhouding,”

antwoordt van Norel namens de gemeente Epe.

“De gemeente moet er bovendien voor zorgen

dat de burger keuzevrijheid heeft en houdt.”

En u, meneer de Vries, als bestuurder van een zorgaanbieder, wat heeft u van de gemeente nodig?“Het draait om de burger. We moeten investe-

ren in onderlinge samenwerking en vertrouwen.

Samen kijken, hoe lossen we het op? Transpa-

rantie over en weer en elkaar in de ogen kunnen

kijken en naar oplossingen zoeken. We moeten

in crisissituaties elkaar helpen. Dan zijn regeltjes

van latere zorg.”

20

Woon je naar je zin? Een vraag uit de dagelijkse omgang, maar vol beteke-

nis. Want wonen heeft inderdaad te maken met ‘zin’.

Waar je woont ben je jezelfHet etymologisch woordenboek van Dale meldt dat

‘wonen’ vanuit het oud – gothisch de grondbetekenis

heeft van ‘ergens graag vertoeven’. Waar je woont, daar

ben je graag. Waar je woont, ben je in de meest eigen-

lijke zin jezelf, zegt de filosoof Levinas. De woning is

echt een spirituele plek.

Het is dan ook niet gek, dat mensen ongelukkig wor-

den, als je ze niet naar hun zin wonen en verhuizen is

eigenlijk een spiritueel trauma omdat je je plek mist

waar je jezelf kunt zijn. De meeste mensen hebben

genoeg veerkracht om een dergelijke ingreep te boven

komen. Oudere mensen hebben dat minder en kwets-

bare ouderen nog minder. Hoe kunnen we hen hierin

ondersteunen? Er komen drie dingen bij me boven, ja

eigenlijk vier.

HerkennenHet eerste is het erkennen van dit trauma. Niets is zo

misplaatst als verwarde en verdrietige ouderen wijzen

op de mooie eigen privékamer, met de mooie gordij-

nen en de mooie voorzieningen. Dat vinden wij als

omstanders en dienstverleners wel prachtig, maar het

zegt de nieuwe bewoner helemaal niets, want het is

niet zíjn/háár huis. De ziel kan er niet tot rust komen

en men is zichzelf kwijt. Dat te benoemen, te erkennen

en daarin samen met de ander te zijn is helend.

Tot jezelf komenHet tweede is zorgen voor een materiële omgeving die

maximale mogelijkheden biedt voor het ´tot jezelf ko-

men´. Een eigen kamer biedt daarvoor meer mogelijk-

heden dan een meerpersoonskamer, eigen vertrouwde

spullen meer dan aangekochte, zachte kleuren meer

dan harde, een gelede, gecompartimenteerde ruimte

meer dan een zaalachtige ruimte etc. Van belang is ook

een goede balans tussen licht en donker, geborgenheid

en uitzicht. Dat zijn allemaal spirituele termen, die te-

gelijk heel materieel worden in bouw en inrichting van

een huis. Uitzicht krijg je overigens niet alleen door

vensters, maar ook door symbolen: planten, kunst-

werken, afbeeldingen, foto’s. Het zijn vensters op een

andere werkelijkheid en geven daarom hoop.

Wat maakt een huis tot een thuis?Het derde - en misschien wel het belangrijkste- is het

benutten van de menselijke mogelijkheid om een huis

tot een thuis te máken. Een woning heeft niet alleen

invloed op je ziel, maar je ziel heeft ook invloed op

de woning. Waarom zijn mensen zo gehecht aan hun

huis? Omdat ze er eerst zelf hun ‘ziel en zaligheid’ in

hebben gelegd en dat zijn ze vaak vergeten. Je kunt

een huis tot thuis maken door je eigen aanwezigheid.

Bewoners zouden geholpen en gestimuleerd kunnen

woorden om binnen hun mogelijkheden verantwoorde-

lijkheid te nemen voor hun woonomgeving. En als de

mogelijkheden daarvoor ontbreken, zijn wij er als zorg-

verleners nog altijd. Laten we de muren en de ruimten

van onze locatie doodringen met onze aanwezigheid,

aandacht, interesse en liefde voor elkaar.

Ruimte voor gastenIk voeg er nog een vierde punt aan toe. Een huis is

pas een thuis als er ruimte is voor gasten. Juist als er

gasten zijn, voel jij je het meest bewoner van je eigen

huis. Zouden we samen met de bewoners werk kunnen

maken van gastvrijheid? Niets bevordert het thuisge-

voel zozeer als het beoefenen van gastvrijheid.

Job Smit

Geestelijk verzorger Viattence

Naar je zin wonenBespiegeling

21

Vrijwilligers zijn van grote waarde voor

onze totale samenleving, slechts een

deel daarvan is actief binnen de zorg. De

een kiest voor de jeugd (sportvereniging

of school ), andere vrijwilligers kiezen

bewust voor een andere doelgroep, waar-

onder “het werken met” ouderen.

Uitgangspunten kunnen hobby- of

beroepsmatige werkzaamheden zijn,

de mate van verbondenheid met iets of

iemand, maar ook eigen belang telt en

dat mag ook! Het maakt in feite ook niet

uit waarom iemand voor vrijwilligerswerk

kiest, het gaat uiteindelijk om een win-

winsituatie. Iedereen die in Nederland

verblijft, maakt deel uit van onze maat-

schappij, de een staat er nog midden in,

terwijl de ander er bijna geen deel (meer)

van lijkt uit te maken.

Breng de maatschappij binnenVrijwilligers binnen de (ouderen-)zorg

vervullen een sleutelrol en brengen de

maatschappij weer binnen de muren van

het verpleeg –of verzorgingshuis. Was

het tot voor kort de pensioengerechtigde

leeftijd die iemand tot vrijwilligerswerk

aanspoorde, nu praten we over mensen

van alle leeftijden, rangen en standen.

De vrijwilliger brengt de maatschappij

naar binnen. Laten we alle vrijwilligers

binnen onze samenleving waarderen! Het

gaat er ook niet om hoe groot ieders rol

is, laat iedereen bijdragen naar vermogen.

Binnen Viattence ervaren we elke dag dat

vrijwiligers zeggen: “ Wat kan vrijwilli-

gerswerk dankbaar en leuk zijn!”

Sieger Nijdam.

Als vrijwilliger sta je middenin de maatschappij

Binnen Viattence zeggen we dat vrijwil-

ligers “de slagroom op de koffie zijn”,

maar geldt deze uitspraak ook nog voor

de toekomst? Duidelijk is dat vrijwilligers

deel zullen uitmaken van het kleinscha-

lig wonen, hun bijdrage en inzet is van

wezenlijk belang. Ze mogen niet gezien

worden als een verlengstuk van de be-

roepskracht, geen “gatenvullers” voor als

het nodig is. Al datgene wat vrijwilligers

(en mantelzorgers) kunnen bijdragen

komt ten goede aan de wooneenheid met

cliënten.

Zorgen doen we samenWe spreken ook liever over een samen-

spel, dan samenwerking, tussen meer-

dere partijen. Een ieder doet dit immers

vanuit een heel andere achtergrond en be-

weegredenen. Elk individu heeft zo zijn of

haar kwaliteiten en daar moet zo optimaal

mogelijk gebruik van worden gemaakt,

zeker binnen een klein team. Samenspel

als het gaat om hoe we gezamenlijk “de

zorg” verdelen. Immers ; Zorgen doen we

samen!

De beroepskracht heeft specifieke zorg-

taken, maar daar buiten doen we het

met en voor elkaar. Een vrijwilliger heeft

vaak heel veel te bieden en schenkt als

het ware wat extra van zijn of haar eigen

tijd. Tijd voor aandacht, tijd om de ander

te ontlasten of te ondersteunen, tijd die

in principe onbetaalbaar is. Het gaat er

eigenlijk helemaal niet om wie, of wat, nu

precies de slagroom vormt. Bij een goed

samenspel is er zelfs ook nog iets lekkers

voor bij de koffie en laten we daar met

zijn allen voor gaan!

Sieger Nijdam.

Vrijwilligers zijn de slagroom op de koffie!

22

“Al in 1971 is de Stichting voor Bejaarden-

welzijn in de gemeente Epe opgericht, we

bestaan dus al weer ruim 40 jaar,” zo begint

Sjaak Bijl zijn bevlogen verhaal over de

SWO/E Welzijn & Ondersteuning Epe zoals

de organisatie nu heet vanwege de uitbreiding

van doelgroepen. Sjaak is directeur en “mee-

werkend voorman” zoals hij zelf zegt. SWO/E

heeft als opdracht het welzijn van ouderen en

onder andere mantelzorgers in de gemeente

Epe te bevorderen en in stand te houden.

Viattence en SWO/E werken nauw samen.

Over die samenwerking, de activiteiten en

producten van SWO/E gaat dit interview met

Sjaak Bijl.

Wat doet de SWO/E voor ouderen en andere burgers in Epe?“ SWO/E levert op een aantal gebieden onder-

steuning:

• Regieondersteuning ten behoeve van zelf-

standigheid van inwoners van Epe, Emst,

Oene en Vaassen.

• Het bevorderen en ondersteunen van sociale

netwerken.

• Praktische ondersteuning zoals het formu-

lierenteam, de klussendienst en maaltijdser-

vice.

• Netwerken, samenwerken met andere orga-

nisaties in de gemeente Epe, zoals Viattence.

We doen dat met een team van 7 beroeps-

krachten en meer dan 130 vrijwilligers. De

doelgroep waar wij welzijnsdiensten en/of

activiteiten voor organiseren en die we onder-

steunen woont, meestal zelfstandig thuis. We

maken bovendien gebruik van de infrastruc-

turen die er al zijn en doorbreken muren en

drempels die opgeworpen zijn,” zegt Sjaak

met een glimlach.

Wat doen vrijwilligers zoal voor de SWO/E?“ Dat varieert van ondersteuning bij het invul-

len van formulieren, denk aan het aanvragen

van financiële ondersteuning bij de gemeente

en het verrichten van klussen bij ouderen in

huis , dit wordt met name uitgevoerd door

vrijwilligers van de twee Vrijwillige Hulpdien-

sten in Epe. Of bijvoorbeeld chauffeur en

begeleiding zijn bij uitjes, of het rondbrengen

van maaltijden aan huis.”

Welk soort activiteiten organiseert SWO/E?“Naast informatie en advies door een oude-

renadviseur of een consulent mantelzorg,

organiseren wij uitjes van een dagtrip naar

Ameland, tot een bezoek aan een cactuskwe-

kerij, bedrijfsbezoeken bij lokale ondernemers

of gezellig samen eten. Maar ook voorlichting

over het invullen van formulieren, bijeen-

komsten voor mantelzorgers, gymclubs en bil-

jarten om beweging te bevorderen. Bovendien

ontwikkelen wij wijksteunpunten en organi-

seren we samen met Vrijwillige Hulpdiensten

het Repair Café. Kortom, ons team is van vele

markten thuis,” vertelt Sjaak trots.

Op welke wijze speelt SWO/E in op het feit dat ouderen langer thuis blij-ven wonen?“ We stimuleren zoveel mogelijk de zelfstan-

digheid van burgers uit de gemeente Epe. We

gaan dus geen dingen overnemen, maar pro-

beren het sociale netwerk van bijvoorbeeld ou-

SWO/E Welzijn & Ondersteuning Epe

Samenwerking voor maximaal welzijn

“ Wij gaan ervan uit dat iedereen mee moet kunnen

doen en geloven in het principe : Meer welzijn =

Minder zorg”

23

deren in te schakelen. We zien vaak dat

het sociale netwerk kleiner wordt bij het

afnemen van mobiliteit, door verminderde

gezondheid, waaronder dementie of het

overlijden van een partner. Dan proberen

wij het sociale netwerk te activeren. Wijk-

steunpunten helpen daarbij, daar kunnen

we samen met andere partijen dagbe-

steding organiseren voor verschillende

doelgroepen die daar samen komen.”

Vindt daar dan ook de samenwer-king met Viattence plaats?“ Ja, dat is een van de zaken waar wij

samenwerken met Viattence. Samen

met Viattence en Woonzorg Unie Veluwe

realiseren we dagbesteding. We hebben

ook gezamenlijk een plan bij de gemeente

ingediend om de toekomst van de dagbe-

steding van onder andere ouderen veilig

te stellen. Wellicht dat de bestaande en

mogelijke toekomstige wijksteunpunten

hierin een rol kunnen vervullen. Dit mede

met het oog op de nieuwe Wet maat-

schappelijke ondersteuning (Wmo). We

maken daarbij zoveel mogelijk gebruik

van bestaande initiatieven en bijvoorbeeld

panden. Doel is om groepen in de wijk

zelf erbij te betrekken en initiatieven voor

activiteiten te laten ontplooien, SWO/E

en de andere partijen ondersteunen waar

nodig. Onze beroepskrachten als inspira-

tors om burgers zelf aan de slag te laten

gaan.”

Wat levert die samenwerking de ouderen van de gemeente Epe op?“ Allereerst laagdrempeligheid, wij hebben

directe contacten met de ouderen die thuis

wonen. Bij beginnende dementie kunnen

wij hen al in contact brengen met organi-

saties zoals Viattence om gerichte zorg

en ondersteuning te bieden waar nodig.

Wij activeren het sociale netwerk en zij

zijn de ogen en oren voor de medewerkers

van Viattence die in de thuiszorg werken,

daarmee kunnen ouderen ook langer thuis

blijven wonen. Door de wijksteunpunten

komen ouderen bovendien in aanraking

met andere burgers uit de wijk en dat helpt

ook weer het sociale netwerk te versterken.

Wij ervaren dat als een groot voordeel van

het meer samenwerken en staan er open

voor om meer

‘buurthuiskamers’ te helpen realiseren.“

Wat is de belangrijkste les die jij en je team hebben geleerd de afgelo-pen tijd?Terwijl Sjaak even nadenkt: “ Eigenlijk leren

we nog iedere dag. De maatschappij is voor

velen heel ingewikkeld geworden. Maar

toch zien we dat ook ouderen vaak veel

meer kunnen dan ze zelf denken en weten.”

Het team van SWO/E

Bredewold is uw betrokken, creatieve en productieve partner

in o� line & online communicatie. Communicatie

die informeert, prikkelt, enthousiasmeert, overtuigt en activeert.

a Rondweg 76, 8091 XK Wezep t (038) 376 33 90 w www.bredewold.nl � � �

Bredewoldactiveert !