Succesfactoren voor post-initiële ... - UWV · Directeur UWV Werkbedrijf 3 Resumé: Succesfactoren...

Succesfactorenvoorpost-initiële

arbeidsmarktgerichtescholingOnderzoekenadviesnaareensuccesvolleimplementatievanpost-initiële

arbeidsmarktgerichtescholingvanuitUWV

PicturebySasinTipchai

MauricedeGreefMerelHeimensVisser

InsamenwerkingmetMiekedeHaan

Januari2020

“Onesizedoesnotfitall”PaulJ.Gerber(2012,p.31)

©2020Artéduc,Vught/BlackbirdImpact,DelftAllerechtenvoorbehouden.Nietsvandezeuitgavemagwordenverveelvoudigd,opgeslagenineengeautomatiseerdgegevensopenbaargemaakt,inenigevormofopenigewijze,hetzijelektronisch,mechanisch,doorfotokopieën,opnamen,ofenigeanderemanier,ofgebruiktinbijvoorbeeldeenPowerPointpresentatie,zondervoorafgaandeschriftelijketoestemmingvanArtéduc/BlackbirdImpact.Voorzoverhetmakenvankopieënuitdezeuitgaveistoegestaanopgrondvanartikel16BAuteurswet1912j0hetBesluitvan20juni1974,St.b.351,zoalsgewijzigdbijBesluitvan23augustus1985,St.b.471enartikel17Auteurswet1912,dientmendedaarvoorwettelijkevergoedingentevoldoenaandeStichtingReprorecht(Postbus882,1180AWAmstelveen).Voorzoverhetopnemenvangedeelte(n)uitdezeuitgaveinbloemlezingen,readersenanderecompilatiewerken(artikel16Auteurswet1912)dientmenzichtotdebeidegenoemdepartijentewenden.

InhoudsopgaveVoorwoord 1Resumé: Succesfactorenvoorpost-initiëlearbeidsmarktgerichtescholing 31. Inleiding:Scholingalsonderdeelvaneenactiefarbeidsmarktbeleid 52. Effectenvanscholingopmicro-enmacroniveau 8

3. Samenspelvansuccesfactorenarbeidsmarktgerichtepost-initiëlescholing

voorvolwassenen 124. Analysearbeidsmarktgerichtepost-initiëlescholingdoorUWV 225. Probleemanalysearbeidsmarktgerichtepost-initiëlescholingvanuit

UWV 296. Referenties 36Bijlage1: Onderzoeksmethodein4fasen 41 Bijlage2: Internationalegoodpracticesensamenwerkingspartners 45Bijlage3: Nederlandsegoodpractices 54Bijlage4: Intermezzo:Scholingsvoorwaardenvoorlaagopgeleiden,ouderen,

mensenmeteen(lichtverstandelijke)beperkingenziekewerklozen 58Bijlage5: Adviezenintersectoraleklankbordgroepimplementatie

post-initiëlearbeidsmarktgerichtescholingvanuitUWV 61

1

VoorwoordWijgelovendatmensenophunbestzijnalszemetwerkkunnendeelnemenaandesamenleving.Webrengenwerkgeversenwerkzoekendenbijelkaarenindiendatnodigiszorgenweervoordatmensengerichtscholingkunnenvolgenomhiermeehunkansenopdearbeidsmarkttevergroten.AlsUWVhebbenwijdeopdrachtomwerkzoekendenondersteuningtebiedenbijhetvindenvanwerk.Samenmetdewerkzoekendemakenweeenplanomaanhetwerktekomen,waarookscholingonderdeelvankanzijn.OnzeverantwoordelijkheidligtineersteinstantiebijwerkzoekendenmeteenUWV-uitkeringvanwegewerkloosheid,ziekteofarbeidsongeschiktheid.Wehebbenafgelopenjaareenonafhankelijkonderzoeksbureaulatenkijkennaaronzedienstverleningophetgebiedvanscholing.Deaanleidingvoorditonderzoekwasonzeeigenconstateringdatweveelminderscholinginzettendanmogelijkis.Wewetendathetvoorveelmenseneeneffectiefinstrumentkanzijnrichtingduurzaamwerk.Hetkabinetheeftscholingalsonderdeelvan'Levenlangontwikkelen'hoogopdeagendastaan.Hetpastinonzeambitieomeenlevenlangontwikkelentestimuleren,omwerkzoekendenbeteraanwerkenwerkgeversaanbetergekwalificeerdpersoneeltehelpen.Onzeadviseurszettenzichhierelkedagvoorin.EninsamenwerkingmetgemeentenzettenweonsookinvooruitkeringsgerechtigdenindeParticipatiewet.Watlaatditonderzoekonszien?Concreet:waarwealsUWVdeinzetvanscholingvooronzeklantenmoetenverbeteren.Onzeadviseursmakenopditmomentnognietvoldoendegebruikvandemiddelendiewehebben.Wezijnoverigenscontinubezigmethetverbeterenvanonzedienstverlening,omdezebetertelatenaansluitenbijdebehoeftenvanonzesamenleving.DeSERweeserbijvoorbeeldineenrecentebriefopdateenkorteopleidingomiemandsnelklaartestomenvooreenbaanvaakmindereffectiefisdaneenbenaderingvanuithetLevenLangOntwikkelen-principe.Hierligtookvooronsduidelijkeenverbeterpunt.Ikbendanookblijmethetrapport,omdathetduidelijkeaanknopingspuntenbiedtwaarweonzedienstverleningmoetenverbeteren.Hetgeeftextraonderbouwingvooreenaantalvandemaatregelendiewealingezethebben,waaroverhierondermeer.Hierkunnenwewatmee.Juistdemensendiehetmeestgebaatzijnbijscholingstaanniettetrappelenomcursussenoftrainingentevolgen.Daaromishetzobelangrijkdatonzeadviseurswetenhoezescholingkunneninzettenenwelkeruimteerisbijhetaanbiedenervan.Vandaarookdatwegestartzijnomadviseurshiervooropteleiden.In2019zijndeeerstestudentenbegonnen.Wenemendaarnaasthonderdenextraadviseursaandieeersteentrainingvannegenmaandenkrijgen,voordatzijzelfstandigaandeslaggaan.Onzeervarenadviseurskrijgeninstrumentenomhunvakmanschaptevergroten.Ditzijntrajectendiejenietzomaaruitdegrondstampt,daaristijdvoornodig.Ikbenblijomtelezendatdescholingdiewordtingezetarbeidsgerichtisendaterveelaandachtisvoorleerwerktrajecten.Ookdatiseenstapopdegoedeweg.Wewetennuwatonsnogmeertedoenstaat.

2

Ookanderespelersopdearbeidsmarkteninhetonderwijskunnenhunvoordeeldoenmetditrapport.Wiewilwetenwatdesuccesfactorenzijnvoordeinzetvanarbeidsmarktgerichtescholingkanernietomheen.Iedereorganisatiekanzijneigenpraktijklangsdiemeetlatleggenenbeoordelenwaardeverbeterpuntenliggen.Eenlevenlangontwikkelengeldtnietalleenvoormensen,maarookvoor(lerende)organisaties.Alsweonsdatterhartenemenkunnenwebijdragenaanwaarhetonsalspubliekeorganisatieechtomgaat:mensenbegeleidennaarwerk!TofThissenDirecteurUWVWerkbedrijf

3

Resumé: Succesfactorenvoorpost-initiëlearbeidsmarktgerichtescholing

ScholingkanvoorveeluitkeringsgerechtigdenvanUWVpositieveeffectenhebben,zowelopdekortealsopdelangetermijn.Hetgeeftmenseneenbeterekansopeenduurzamepositieopdearbeidsmarkt.Vooralouderen,vrouwen,laagopgeleidenenmensenmetgezondheidsbelemmeringenkunnenbaathebbenbijscholing.

Inzichtenzijnopgehaalduit:§ Wetenschappelijkeliteratuur§ Nationaleeninternationalebestpracticesin

19landen§ Interviewsmet33UWV-professionalsen23

UWV-uitkeringsgerechtigdenindeWW,WIA-WGAenZiektewet

§ Werksessiemetintersectoraleklankbordgroep

Vijfalgemeengeldigesuccesfactoren

Succes-enverbeterpuntenbijUWV

4

Overzichtbevorderendeenbelemmerendefactorenvoorarbeidsmarktgerichtepost-initiëlescholingvanuitUWV

Succesfactor Bevorderendefactor Belemmerendefactor

Defundering:Deinbeddinginpersoonlijkeleefsituatieenhetre-integratieprocesalsgeheel

Volgenszowelklantalsprofessional:§ Geenvolledigeaandachtvoor

leefsituatieenmotivatieklant§ Mogelijkheidtotdeelnameen

scholingsmogelijkhedenonbekend

§ Telaatklantcontact§ Onoverzichtelijke

informatievoorzieningDecoach:Hetbelangvanintensievepersoonlijkeface-to-facebegeleidingmetoogvooreventuelebeperkingen

Volgensprofessional:§ Goedewerkwijzevan

gespreksvoering

Volgenszowelklantalsprofessional:§ Tebeperktekennisenervaring

van‘loopbaanbegeleiding’Volgensprofessional:§ Tijdsgebrekvooradviseurs

basisdienstverleningDedeelnemer:Hetzelfstellenvandoelenengeleidelijketoenamevaneigenregie

Volgenszowelklantalsprofessional:§ Aandachtvoorbredeblikop

leeropbrengsten(nietalleenarbeidsmarktgericht)

Volgensprofessional:§ Scholingsprotocolwerktsoms

belemmerend

Deleeromgeving:Maatwerkineenleerwerkomgeving

Volgenszowelklantalsprofessional:§ Aandachtvoorideale

leeromgeving:combinatievanlerenenwerken

Volgensprofessional:§ Goedevoorbeeldenbetreffende

samenwerkingmetwerkgevers

Volgenszowelklantalsprofessional:§ LeerwerkloketisonbekendVolgensprofessional:§ Nietalleopleiderszijn

opgenomenalssamenwerkingspartner

Transfer:Hetbevorderenvantoepassingvanhetgeleerdeindeeigensituatiemetoogvoorbasisvaardigheden

Volgensprofessional:§ Afwezigheidvanaanbiedersvan

basisvaardighedenondersamenwerkingspartners

5

1. Inleiding:scholingalsonderdeelvaneenactiefarbeidsmarktbeleid

DetaakvanUWVisommensennaarwerktebegeleiden.Scholingkanwordeningezetommensendezebetereplekopdearbeidsmarkttegeven.UWVheeftindeloopderjarendiversescholingsactiviteitenopgezetenheeftnieuweambitiesenmogelijkhedenophetgebiedvanarbeidsmarktgerichtescholing.Wenselijkisdatmeerklantenaanarbeidsmarktgerichtescholinggaandeelnemen.DevraagishoemeninkaartkanbrengenhoevanuitUWVdeelnamevanklantenaanarbeidsmarktgerichtescholinggeoptimaliseerdkanworden.ActiefarbeidsmarktbeleiddoorscholingUWVheeftalstaakommensennaarwerktebegeleiden.Ditkanonderanderemiddelseenactiefarbeidsmarktbeleid.Onderactiefarbeidsmarktbeleidverstaanwehetbeleiddatgerichtisopherintredingvanwerklozendoorinformatieverstrekking,monitoringenincentivesvoorwerkzoekenden,bemiddeling,scholing,instroomsubsidiesvoorwerkgeversengesubsidieerdearbeid(Boom,2005).Ditbeleidbestaatalruimhonderdjaar.Scholingkreegsindsdejarentachtigvandevorigeeeuwmeeraandacht.Hetwerdtoengezienalseenantwoordopdesterkoplopendewerkloosheidindiejaren.Indejarennegentigwonneninstroomsubsidiesengesubsidieerdearbeidsterkaanbelang.Ditwerdgevolgddoorweereenwatsterkeraccentopbemiddeling.Delaatstejarenlijkterwederommeeraandachttekomenvoorscholing.Nuwordthetechtervaakgezienalseenantwoordopdekrapteopdearbeidsmarkt.Vraagisofscholingalsinstrumentvanactiefarbeidsmarktbeleidintezettenisenofdatkanleidentoteenduurzameinzetbaarheidopdearbeidsmarktenwelkefactorenvandezescholingvoorsucceskunnenzorgen.ArbeidsmarktgerichtescholingsmogelijkhedenvanuithetUWVHetUWVwilmetarbeidsmarktgerichtescholingervoorzorgen,datwerkzoekendenduurzaamgaandeelnemenaandearbeidsmarktendateen‘mismatch’wordtvoorkomen.UWVwilmedehetbeleid‘LevenLangOntwikkelen’vormgevendoormeeropscholingintezettenvoorUWV-uitkeringsgerechtigden,zoalsdatookwordtonderstreeptindekamerbrief‘LevenLangOntwikkelen’vanhetMinisterievanSocialeZakenenWerkgelegenheid(2018).UWVheeftindeloopdertijdookaldiverseinitiatievenopditgebiedondernomen.Sinds2005isscholingookondergebrachtinre-integratiedienstverleningnaarwerk.Scholingkomtpasaandeordealseenpersoon‘werkfit’is(gemaakt).Bijlage3laatzien,daterinmiddelsdiverseinitiatievenzijndievanuitUWVinsamenwerkingmetdeopleiders(metnameophetgebiedvaneenBBL-opleiding)indiversesectoren,zoalszorgenbeveiligingwordengerealiseerd.Maarsomskomtjuisthetinitiatiefvandewerkgever,zoalsindesectortransportenlogistiek.Maarookinsectorenalstechniek,horecaenonderwijsstaathetleerwerktrajectcentraal(ziebijlage3).Daarnaastzijnerinhetverledeninterventiesgeweestvoorspecifiekegroepen,zoalskortdurendescholingsinterventiesvoor‘directbemiddelbare’ontslagwerklozengerichtopwerkhervattingofhetproject‘LerendWerkeninbedrijf’voorontslagwerklozenenmensenmeteenarbeidsongeschiktheidsuitkering.Hetvolgenvantrainingofscholing(aldannietalsonderdeelvaneen‘Van-Werk-Naar-Werk’traject)blijkteenimpacttehebben(Borghouts-VandePasetal.,2019).Bij‘Van-Werk-Naar-

6

Werk’trajectenblijkt,datmensendieeenscholingstrajecthebbengevolgd(vlakvoordatzewerklooswerden)bijnaeenhalfjaarkorterwerklooszijndandemensendiedatniethebbengedaan(Borghouts-VandePasetal.,2019).Heteffecthiervanlijktonderanderevoorlaagopgeleidenhetmeeststerk(Borghouts-VandePasetal.,2019).HetUWVzietkansenomscholingintezettenommensenweerduurzaamaaneenbaantehelpen.Hierbijstaatzijvoordeuitdagingomscholingmeertoegankelijktemakenvooreendiversiteitaangroepeneninhetbijzondergroependiehetindepraktijkhethardstnodighebbenmethetoogopduurzameinzetbaarheid,zoalspraktischopgeleiden,ouderen,laagopgeleiden,werkzoekendenmetmultiproblematiekenmensendieziekzijn.Volgense‘BeleidsregelsScholing’vanUWVheeftmendemogelijkhedenindienersprakeisvaneenarbeidsmarktrelevantie,descholingmaximaaléénjaarduurt(uitzonderingendaargelaten)endedeelnemer‘schoolbaar‘is(oftewel‘datdebeoogdescholingaansluitbijdecognitievevaardigheden,debelastbaarheidendepersoonlijkeomstandighedenvandebetrokkene’)(UWV,2019).Ookiserdemogelijkheidomvoorwerklozenmetgrotekansoplangdurigewerkloosheiddeeltenemenaanscholingstrajecten.OnderzoeksmethodenOminbeeldtekrijgenwatdemogelijkhedenensuccesfactorenvanarbeidsmarktgerichtescholingvoordiversewerkzoekendenzijn,iseensystematischliteratuuronderzoekgedaan.Aanvullendiseenmeta-analysegerealiseerdnaardebatenensuccesfactorenvanscholingonderlaagopgeleidenbehorendebijhetSIT-instrument(SocialInclusionafterTransfer).ArtéducheeftinsamenwerkingmetMaastrichtUniversityendeVrijeUniversiteitBrusselhetSIT-instrumentontwikkeld,datdeimpactvanlaagopgeleideenlaaggeletterdedeelnemersenouderewerknemersaanpost-initiëleleertrajecteninbeeldbrengt(DeGreefetal.,2010).Voordezeanalyseissecgekekennaarderesponsonderdeelnemers,diegeenbaanhebbenentussende15en65jaaroudzijn.Deuiteindelijkeanalyseisgebaseerdopderesponsvan3.027deelnemers.Aansluitendiseenuitgebreideconsultatiegedaannaargoodpracticesbetreffendearbeidsmarktgerichtescholinginanderelanden.Viasamenwerkingspartnersin34landenzijnvia8netwerkencasestudiesbetreffendearbeidsmarktgerichtescholinggetraceerd.Ditheeftgeresulteerdin22goodpracticesuit19landen.OokzijnerinsamenwerkingmetUWVNederlandsegoodpracticesverzameld,waarbijduidelijkwerdwatdemeerwaardevanscholingisbetreffendeduurzameinzetbaarheidopdearbeidsmarkt.Tenslottezijnmiddelsdefenomenografischemethodeinterviewsgehoudenonder56respondenten,waarvan33professionalsen23klantenvanUWV.Metnamedeervaringenvandeklantenzelfisvangrootbelangomteachterhalenwelkebehoeften,interesses,mogelijkheden,maarookbeperkingendezegroepenervarentenaanzienvanpost-initiëlescholinggefaciliteerdvanuitUWV.VraagstellingDegebundelderesultatenvanallevierdeonderzoeksfasenleidentoteenantwoordopdevolgendetweevragen:1. “Wat is de impact van post-initiële scholing en wat zijn de voorwaarden waar scholing vandoelgroepenzoalsdievanUWVquainhoud,vormenbegeleidingaanmoetvoldoenom(langdurig)effect te kunnen hebben én om gebruikt te worden door werkzoekenden met een WW- of AGuitkeringdiedemeestebaathebbenbijdezescholing?”

7

2. Welke aanpassingen in de uitvoering en dienstverlening van UWV en Leerwerkloketten zijnnodig om post-initiële scholing met het oog op een duurzame arbeidsmarktparticipatie voorwerkzoekendenmeteenWW-ofAGuitkeringtebevorderen?LeeswijzerInhoofdstuk2wordenallereerstdeeffectenvanpost-initiëlescholingbesproken.Aansluitendbeschrijfthoofdstuk3desuccesfactorenvandepost-initiëlescholing,waarbijookextraaandachtisvoorgroependieineersteinstantiemindersnelmetscholinginaanrakinglijkentekomen.Hoofdstuk2en3zijngebaseerdopderesultatenvanhetsystematischliteratuuronderzoek,demeta-analyseendenationaleeninternationalegoodpractices.DepraktijkvanhetUWVstaatcentraalinhoofdstuk4,waarbijopbasisvandeinterviewsmetzoweldeprofessionalsalsdeklanteninkaartisgebrachtwatdehuidigeverbeterpuntenvoorUWVzijnomdeelnameaanpost-initiëlescholingtekunnenrealiseren.Vervolgenswordtinhoofdstuk5eenheldereprobleemanalysegeschetst,diedebasiskanvormenvooreendiscussieovernoodzakelijkaanpassingenbinnenUWVomscholingvakereneffectieverintezetten.Tenslottebeschrijftbijlage1deafzonderlijkegehanteerdeonderzoeksmethodenengevenbijlage2en3eenoverzichtvandeinternationalerespectievelijkdeNederlandsegoodpractices.

8

2. Effectenvanscholingopmicro-enmacroniveauDeeffectenvanscholingbekijkenweopmicro-enmacroniveau.Zowelvanuitdeliteratuuralsvanuitdemeta-analyseonder3027deelnemersvanhetdatabestandvanhetSIT-instrument(SocialInclusionafterTransfer)wordtduidelijk,datopmicroniveaudeelnemersbatenervaren.Dezepositieveeffectenzijnzowelopdekortealsdelangetermijnmerkbaar.Nieuweinzichtenlatensteedsmeereffectenopdelangetermijnzien.Hetgeeftmenseneenbeterekansopwerk.Erzijnaanwijzingendatouderen,vrouwenenlaagopgeleidenmeerprofiterenvanscholing.Voorjongerenzijnminderaanwijzingengevonden,datzijbaathebbenbijscholing.Daarnaastiserweinigonderzoekgedaannaardeimpactvanscholingvoormensenmeteenarbeidsbeperking.Daarnaastwordenopmacroniveaueffectengeconstateerd,zoalsstijgingvanproductiviteit,toenamevanwerkgelegenheidenafnamevanarmoede.Internationaal:scholingheefteffectenopmicroniveauDevraagisofscholingwerktopzoweldelangerealskorteretermijn.HetCPB(2016)constateert,datscholingmetnameeffectiefisopdelangeretermijn.OokCardetal.(2015)gevenaan,datvoorbepaaldegroepeneenactiefarbeidsmarktbeleid(waarscholingonderdeelvanis)metnameopdelangetermijneeneffectieveinterventieis.VolgensVroomanetal.(2016)wordtduidelijk,datdoorscholinglaagopgeleidenmeereffectenopdelangetermijnzullenervaren(zoalseengoedsalarisenverbeterdekansenopwerk)danopkortetermijn.Ditkomtdoorzogenaamde‘insluitingseffecten’,datinhoudtdatdelaagopgeleidenminderintensiefnaarwerkzoekenalszedeelnemenaanscholing(CPB.,2016).DelangetermijneffectenwordenookduidelijkuitdeonderzoeksresultatenvanPeijenetal.(2019),waarbijinvesteringinscholingenwerkervaringsplaatsenervoorzorgtdatereenpositiefeffectophetverblijfingoedebanenenwerkzekerheidvandeelnemersis.Ookscholingmiddelsdescholingsvoucherlijktnaastkortetermijneffectenooklangetermijneffectentegenererenvoordedeelnemers,zoalshetvindenvaneenbaan(Panteia,2018).Daarnaastblijktuiteenoverzichtvandeinternationalemicro-economischeliteratuuroverdeeffectenvanhetactiefarbeidsmarktbeleid,daternaasteffectenopdelangetermijnookeffectenopdekortetermijnzijn.DeKoningetal.(2005)brengtnaastdelangetermijneffectenookdezekortetermijneffecteninbeeld.Erisbijvoorbeeldeenpositiefeffectopdebaankansvandedeelnemers(DeKoningetal.,2005).Alswedaarbijalleenkijkennaardestudiesdieoverscholinggaankomenweopintotaal86studiesuit,dieingaanopdeeffectenvanscholingopdeherintredingvanwerklozen,waarbijhetaantalstudiesdatopkortetermijnpositieveeffectenopdebaankanstoontvrijwelgelijkisaanhetaantalstudiesdatopkortetermijngeenofnegatieveeffectentoont.Erzijnechterweinigstudiesdieaangeven,datscholing(significant)contraproductiefis.Opgrondhiervanzoumenvoorzichtigkunnenconcluderendatderesultateninderichtingwijzenvaneenpositiefeffectvanscholing,ookopkortetermijn(DeKoningetal.,2005).HetbeeldvoorNederlandalleenispositiever:zesvandetienstudiestonen,datscholingpositiefisvoordeherintredingskans(DeKoningetal.,2005).Opbasisvancirca50NederlandsescholingsstudiesgeeftDeKoning(2001)aandatkortecursusseneenrelatiefhoge

9

bruto-effectiviteithebben1.Ookdelangerecursussen,metnamedetechnischevakopleiding,toondenrelatiefgunstigebrutoresultaten2.ImpactopmicroniveauopdearbeidsmarktpositievandeafzonderlijkedoelgroepenSlechtseenminderheidvandestudiesbetreffendedeimpactvanscholingbevatinformatieoverdeeffectenvoordeverschillendedoelgroepenafzonderlijk.Daaromkunnenoverdeeffectenvoorverschillendedoelgroepengeenhardeconclusieswordengetrokken.Overhetalgemeenlijkenderesultatenvoorvrouwenenkansarmenbeterdangemiddeldenvoorjongerenmindergoeddangemiddeld(VanderHeuletal.,2003).BijscholinghebbenweopbasisvandebeschikbareNederlandsestudieskunnenvaststellen,datscholingvoor‘oudere’werklozen(ruwwegdegroepouderdan40jaar)duidelijkeffectieverisdangemiddeld.Erzijnvrijwelgeenstudiesbekendbetreffendedeimpactvanlerenvoorarbeidsgehandicapten.ImpactscholingopmicroniveauopdegroteregroeplaagopgeleidenOminkaarttebrengenofergesprokenkanwordenvanimpactopmicroniveauisaanvullendeenmeta-analysegedaannaardebatenvanscholingonderlaagopgeleidenonderhetdatabestandbehorendebijhetSIT-instrument(SocialInclusionafterTransfer)3.Metditinstrumentwordtbekekenofmenseneenbetereplekindesamenlevingenopdearbeidsmarkthebbengekregen.Hetfocustzichmetnameopkwetsbaredeelnemersdiedeelswerklooszijnenmiddelseenleertrajecteenvervolgopleidingofeenbaanwensentekrijgen.Uitdeanalyseonderde15tot65-jarigenzonderbaanwordtduidelijk,dateengrootdeelvandedeelnemersnadeelnameaaneenpost-initieelleertrajectopverschillendegebiedeneenbetereplekindesamenlevingkrijgt(zietabel1).Wezien4,dateengrootdeelvandedeelnemersonderandereervaartdetaalbetertekunnentoepassenindepraktijk,assertievertezijngeworden(oftewelmeerzelfvertrouwentehebbengekregenenproblementekunnenoplossen),ervaartmeervaardighedentehebbengekregenomactieftezijninhetvrijwilligerswerkofdewijk,ervaartbeterinhetwerktestaanofzijnofhaarkinderentekunnenopvoeden,ervaartbeterevaardighedentehebbengekregenomcontactenteleggenenervaartbeteredigitalevaardigheden(zoalshetgebruikenvandecomputerenhetinternet)tehebbengekregen(zietabel1).

1Verrewegdemeestevandezestudiesbevattengeeninformatieoverdenetto-effectiviteit.2Indeliteratuurwordtverschilgemaakttussendebruto-ennetto-effectiviteitvanre-integratie(DeKoningetal.,2005).Als35%vandedeelnemersnaeentrajectisuitgestroomdnaarwerk,danisdatdebruto-effectiviteitvanhettraject.Als30%ookzonderdattrajectweleenbaanhadgevonden,danisdenettoeffectiviteit35%-30%=5%.Wetenschappelijkeonderzoekenproberenaltijddenetto-effectiviteitinbeeldtebrengen,omdatditinzichtbiedtindevraagofeenre-integratie-euroweleffectiefisbesteed.Uitvoeringsorganisatiesrapporterenvaakechterdebruto-effectiviteitvaneentrajectomdatditeenvoudigeristemeten.Ditvertroebeltdediscussieoverdeeffectiviteitvanre-integratie.3ArtéducheeftinsamenwerkingmetMaastrichtUniversityendeVrijeUniversiteitBrusselhetSIT-instrumentontwikkeld,datdeimpactvanonderanderelaagopgeleide,laaggeletterdeenouderedeelnemersaanpost-initiëleleertrajecteninbeeldbrengt(DeGreefetal.,2010).Voordezeanalyseissecgekekennaarderesponsonderdeelnemers,diegeenbaanhebbenentussende15en65jaaroudzijn.Deuiteindelijkeanalyseisgebaseerdopderesponsvan3.027deelnemers.4Dezelfperceptiemaatonderderespondentenblijkteenbetrouwbaremaattezijnvoordezeresultatenaangezieneerderonderzoekheeftaangetoond,datdoorhetzelfscorenvandebeheersingvandiversevaardighedendeverwachteoverschattingvandedeelnemersuitbleef(DeGreefetal.,2009).Dezelfdescoresdoordocenten(overdebetreffendevaardighedenvandedeelnemers)blekennamelijkveelhogertezijndandievandedeelnemerszelf.DaarnaasttoonteenstudiedoorvergelijkingvanscoresopdeschalenvanhetSIT-instrumentmetscoresopobjectieveinternationaletaaltoetsenaan,datdegemiddeldestijgingvandetestscoresvandeelnemersvergelijkbaarzijn(Alampreseetal.,2011;Greenbergetal.,2011;HockenMellard,2011;KokenScholte,2013);Sabatinietal.,2011).HierbijisdehoogtevandescoresopdeobjectieveinternationaletaaltoetsenvergelekenmetdehoogtevandescoresviahetSIT-instrument.

10

Vooreentweetalvandezevariabelenblijkt,datdegroeplaagstopgeleide(metalshoogstevooropleiding(speciaal)basisonderwijs)significantmeervooruitgangervaartdandeanderetweegroepen,zoalsvoorassertiviteitenarbeids-enopvoedingsvaardigheden.Ookwordtduidelijk,dateengrootaantaldeelnemersactieverisgewordenindeomgeving,anderemensenisgaanontmoeten,haarofzijnprivécontactenheeftverbeterd,isgaandeelnamenaannatuur-ensportactiviteiten(zoalshetmeergaanbewegen)enuiteenisolementspositieisgekomen(zietabel1).Hiervoorgeldtechterniet,datvoordegroeplaagopgeleidendeervarenvooruitgangsignificantmeerisdanvoordehoogopgeleiden.

Tabel1:Vooruitganginsocialeinclusieondervolwassenentussen16en65jaarnapost-initieelleren(N=3027)

Onderdeelvansocialeinclusie

Percentagedeelnemersdatvooruitgangervaart(in%)

Totalegroep Hoogstevooropleiding(Speciaal)

Basisonderwijs

Hoogstevooropleiding(Speciaal)Voortgezetonderwijs

HoogstevooropleidingMBO/HBO/

WO

Nationaletaalvaardigheden 64.9 66.1 58.7 65.3Digitalevaardigheden 55.0 56.8 54.2 54.6Internationaletaalvaardigheden 49.9 49.8 46.5 46.3Assertiviteit 57.0 62.1 52.4 54.8Arbeids-enopvoedingsvaardigheden 45.8 52.8 40.3 41.3Vrijwilligerswerk-enwijkvaardigheden

40.1 42.6 32.5 42.8

Contactvaardigheden 47.4 51.1 40.5 44.7Ontmoeten&ondernemen 52.5 54.1 50.5 50.1Omgangmetprivécontacten 48.0 50.2 42.1 45.3Verenigings-enwijkactiviteiten 40.4 45.5 38.8 41.6Natuur-ensportactiviteiten 52.3 55.3 48.3 50.4Kunst-encultuuractiviteiten 36.5 37.3 36.5 36.0

Lidmaatschap 32.2 26.8 36.4 37.1Afnamevansociaalisolement 47.6 51.2 42.2 47.9Uittabel2wordtduidelijk,datalsneveneffecteenderdevandedeelnemersaangeefteenbaantegaanzoekenencirca20%ervaarteenbetaaldebaantevindenofdaarbeterintefunctioneren.Daarnaastervaartmeerdaneenkwartvrijwilligerswerktegaandoenencirca17%ervaartstagetegaanlopen.Tenslotteervaartcirca17%eenbetaaldebaanmetbegeleidingtevindenofdaarbeterintefunctioneren.

11

Tabel2:Vooruitganginarbeidsmarktpositieondervolwassenentussen16en65jaarnapost-initieelleren(N=3027)

Onderdeelvanarbeidsmarktpositie

Percentagedeelnemersdatvooruitgangervaart(in%)


Basisonderwijs


HoogstevooropleidingMBO/HBO/

WO

Betaaldebaan 19.9 20.8 23.9 20.2Vrijwilligerswerk 25.8 24.8 29.5 26.4Stage 17.3 18.0 22.6 18.3Opzoeknaarbaan 33.1 29.9 35.8 37.1Betaaldebaanmetbegeleiding 16.6 14.2 18.7 18.7ImpactopmacroniveauUiteindelijkishetnietalleenvanbelangofdedeelnemershunpositieverbeteren,maarofdoordezemaatregelendetotale(langdurige)werkloosheidafneemt,deverschilleninwerkloosheidtussengroepenmindergrootworden,deonvervuldevraagkleinerwordtendewerkgelegenheidtoeneemt,oftewelofereenimpactisopmacroniveau.HetCPB(2016)constateert,datinzetvanscholingopmacroniveauervoorzorgtdatdeproductiviteitvanwerklozenendewerkgelegenheidtoeneemt.Uiteindelijkzalerdaardoorookminderarmoedezijn,doordatlangdurigwerklozenkorterwerklooszijn(CPB,2016).Eenkanttekeningmoetwordengemaakt,datdoordeelnameaanscholingechterookverdringingseffectenkunnenvoorkomen.HetCPB(2018)geeftechteraan,datditmedeafhankelijkisvananderefactorenzoalsdeconjunctuur,omvangvanhetbeleidenhetbetreffendesegmentvandearbeidsmarkt.UitonderzoekvanKokenScholte(2013)blijkt,datleertrajectenvoorvolwassenen(toegespitstophetoptimaliserenvandetaalvaardigheid)uiteindelijkfinancieelrendementopleveren.Datkomtdooronderandereeendalingvandegezondheidszorgkosten,eenverhogingvandearbeidsproductiviteitengezondheidswinst(KokenScholte,2013).AanvullendblijktuiteenanalysevanKoketal.(2006)eenmaatschappelijkrendementvan164%vandekosten.Detotalebatenvantrajectenombijstandsgerechtigden,WW’ers,WAO’ersenziekewerknemersaanhetwerktehelpen,bedragenindezeanalysenaarschatting1,8miljardperjaar.Dekostenvantrajectenbedragen0,7miljardperjaar.Hetmaatschappelijkrendementbedraagtdus1,1miljardperjaaroftewel164%vandekosten.

12

3. Samenspelvansuccesfactorenarbeidsmarktgerichtepost-initiëlescholingvoorvolwassenen

Erzijnvijfsuccesfactorendiebijdragenaaneffectievearbeidsmarktgerichtescholing,teweten:

1. Defundering:Deinbeddinginpersoonlijkeleefsituatieenhetre-integratieprocesalsgeheel2. Decoach:Hetbelangvanintensievepersoonlijkeface-to-facebegeleidingmetoogvoor

eventuelebeperkingen3. Dedeelnemer:Hetstellenvandoelenengeleidelijketoenamevanregie4. Deleeromgeving:Maatwerkineenleerwerkomgeving5. Transfer:Hetbevorderenvantoepassingvanhetgeleerdeindeeigensituatiemetoogvoor

basisvaardighedenZowelopinternationaalniveaualsindiverseregio’sinhetland(deelsgeïnitieerddoorUWV)zijngoodpracticesophetgebiedvanarbeidsmarktgerichtescholinggeorganiseerd,dierechtdoenaandezesuccesfactoren.Dezesuccesfactorensamenzorgenervoor,datarbeidsmarktgerichtescholingsuccesvolkanzijnvoorhetindividuendesamenleving.DaarnaastisereenorganisatorischeenbestuurlijkecontextwaarinhetUWVopereert.Daarkunnenbelemmerendeenstimulerendefactoreninzitten.StimulerenvanscholingsdeelnameCentralevraagblijftwelkefactorenbijdragenaaneffectievescholing.Oftewelwelkeaspectenvanscholingervoorzorgendatmeermensenduurzaamaanhetwerkkomen.Descholingsdeelnamevanlaaggeschooldenverschiltaanzienlijkvandievanhogergeschooldewerknemers.Naastdeeerdergenoemdebarrièreslaatlongitudinaalonderzoekziendatditzichgrotendeelslaatverklarenuitverschilleninopleidingsintenties(Sanders,2016).Metnamewerknemerszonderstartkwalificatienemennietdeelaanscholing,doordatzeonderanderenietkunnen,willen,wetenofdurvendeeltenemen(Mosselman,2006).Vanbelangisdusomdezeopleidingsintentiestestimuleren.Datkandooriemandsalgemenehoudingrondscholingteverbeteren('trainingiseengoedezaak').Enverderdoorhetversterkenvanhetvertrouweninhetsuccesvolkunnenafrondenvanscholing('ikkanmetsuccesdeelnemenaanopleiding').Hierligteenuitdagingvoorbeleidsmakersenopleiders.Datstimuleertdeelnamevanzowellaagopgeleidenalshoogopgeleidenaanactiviteitenopdeontwikkelrouteeneen‘levenlangleren’.BijdragevanwerkzamedelenaaneffectievescholingOnderzoeknaarsuccesfactorenvoorarbeidsmarktgerichtescholinglaatzien,datscholinguitvierwezenlijkeelementenbestaat,teweten:dedeelnemer,debegeleider,depraktischeleeromgevingwaarinhetlerenplaatsvindtendemogelijkhedenomhetgeleerdetoetepassenindepraktijk.Daarnaastwordterveelaandachtbesteedaandeleefsituatieendirecteomgevingvandedeelnemer,waardoordezealsvijfdeelementkanwordentoegevoegd.OpbasishiervanzijnvijfsuccesfactorenvoorarbeidsmarktgerichtescholingvoorvolwassenengerelateerdaanhetUWVteonderscheiden,teweten:

1. Defundering:Deinbeddinginpersoonlijkeleefsituatieenhetre-integratieprocesalsgeheel

13

2. Decoach:Hetbelangvanintensievepersoonlijkeface-to-facebegeleidingmetoogvooreventuelebeperkingen

3. Dedeelnemer:Hetzelfstellenvandoelenengeleidelijketoenamevaneigenregie4. Deleeromgeving:Maatwerkineenleerwerkomgeving5. Transfer:Hetbevorderenvantoepassingvanhetgeleerdeindeeigensituatiemetoog

voorbasisvaardighedenSuccesfactor1:Defundering:Deinbeddinginpersoonlijkeleefsituatieenhetre-integratieprocesalsgeheelDeleefsituatievandedeelnemermoetvooropstaan.VolgensIlliris(2002)moetmentijdenshetlerenvandevolwassenerekeninghoudenmetdriehoofdzaken(Hoeve,2012):

§ Hetleerprocesisgerichtopbetekenisvolleinhoud.Dedeelnemermoetietseigenkunnenmaken,waarhijofzijietsaanheeftendatdirectkunnengebruiken.VolgensRyanenDeci(2000)zalhetlerengebruikswaardeenbetekenismoetenhebbenvoordedeelnemer.

§ Hetleerprocesiseenemotioneelproces.Hetgaatnietalleenomverwervingvankennis,maarookomemotioneeldingenopeenrijtekunnenkrijgen.Iemanddieindere-integratieisgekomen,zitdaarmeestalnietuitvrijewilenheeftheelwatzakenvoorzijnkiezengekregen.

§ Hetleerprocesiseensociaalprocesmetinteractietussenindividuenomgeving.Alseenjongemoederindeuitkeringzit,kanzijnietzomaarbeginnenaaneennieuwebaan.Samenmetdemensenomhaarheenmoetbijvoorbeeldinkaartgebrachtwordenwatervoordekinderengeregeldkanworden,zodatookzijenuiteindelijkdejongemoederzelfgoedafzijn.

Hetlijkteenopendeur,maartochwordtergeregeldeerstgekekennaardemogelijkhedenopdearbeidsmarktenhetaanbodinplaatsvandeleefsituatievandedeelnemer.Doortekijkennaardeleefsituatie,kanmenfactorenachterhalendiedescholingkunnenbevorderen,maarookbelemmeren.Zokaneeneigenbijdrageingeldoftijdmensenweerhoudenvandeelnameaanscholing(Künn-Nelenetal.,2018).VolgensGraceenSmith(2001)zalmeneenbalansmoetenvindentussendeeisenvandescholingendeandereeisenvanhetleven(zoalsfamilie).EenmooivoorbeeldishetscholingstrajectacademievoorZelfstandigheid,waarbijmennaadloosaansluitbijdeleefsituatievandedeelnemersmeteenlichtverstandelijkebeperking,wathetleerresultaattengoedekomt(ziebijlage3).Hierbijverkendmenzorgvuldigwatdebehoeftenenmogelijkhedenvandedeelnemersenhoezediemogelijkhedenmiddelseenleertrajectkunnenvergroten.Vooralvoordezedoelgroepenanderedoelgroependienuvaakweinigdeelnemenaanscholing,zoalslaagopgeleiden,ouderen,mensenmeteenlichtverstandelijkebeperkingenmensendieziekzijn,geldtdatookhiergoedmoetenwordenaangeslotenbijhunleefsituatie,hunmogelijkheden,behoeften,beperkingeneninteresses.Inbijlage4wordtaandehandvaneeninhoudelijkintermezzogeschetstwathunuitgangssituatieisenaanwelkevoorwaardeneenleeromgevingvoordezedoelgroepenmoetvoldoen.Daarnaastmoetergekekenwordennaarwiededeelnemeralspersoonisenwelkekenmerkenhijofzijheeftwaarrekeningmeegehoudenkanwordentijdenshetleren(Malirantaetal.,2010).Maarookwathijofzijbijvoorbeeldkanophetgebiedvangeletterdheidenofhijofzij

14

welomkangaanmetdeeisenvanhetassessment(GraceenSmith,2001).ZoheeftbijvoorbeelddeFranseorganisatieINFREPeengestandaardiseerdeevaluatieontwikkeldomgoednaardesituatievandedeelnemertekunnenkijkeninhetkadervandeuitoefeningvaneenspecifiekberoep.Deze‘tool’wordtdooronderanderewerkgeverserkendenhelptmetnamewerklozeninhetbepalenofmenklaarisomeenvervolgopleidingtevolgen.Daarnaastzorgthetvoorhetvergrotenvanhetzelfvertrouwenendebegeleidingvandeloopbaanopdearbeidsmarkt.Debevorderendeenremmendefactorenindeleefsituatiezijninfeitevaninvloedopdemotivatievandedeelnemer.Erzaleenintrinsiekemotivatiemoetenontstaan.Dathoeftnietdirect,maarkanookgaandeweghetleerproces.Doordatdeelnemerszelfhetlerenindehandkrijgen,voelenzezichcompetenterenwordenzemeergemotiveerdomteleren.Tenslottezalerextraaandachtmoetenzijnvoordeeerderverworvencompetenties.Deeerderverworvencompetentiesgevennamelijkaanwateendeelnemerwelofnietkaneneventueelgraagheeftgedaanofwaarinhijzichzouwillenontplooien.Hetzegtietsoverdepersoonlijkesituatie.Omeenleertrajecttekunnenstarten,moethelderzijnwelkecompetentiesdedeelnemerzichalheefteigengemaaktendusopkanvoortbouwen.Alswordtgekekennaarwatdedeelnemeralkan,zaldemotivatieomdeeltenemenaaneenleertrajectwordenbevorderd.InFrankrijkblijktditgoedtewerken,waarbijmentweespecialeprogramma’sheeftomgoedtekunnenaansluitenbijdereedsverworvencompetentiesvandedeelnemers.ZoheefthetFranseMinisterievanBinnenlandseZakeninsamenwerkingmethetFransNationaalAgentschapvoorprofessioneletrainingvanvolwassenenenwerkgeverseenspecifiekprogrammaopgezet,waarinvluchtelingenenasielzoekerstaaltrainingenberoepsgerichtetrainingenkrijgenaangeboden,waarbijgebruikwordtgemaaktvanspecifiekevalidatieprogramma’someenprofessionelecertificeringvoorhetbetreffendeberoeptebehalen.DaarnaastverzorgthetFranseprogramma‘Refugeeks’eenintensieftrainingsprogrammavoorkwetsbarevluchtelingenophetgebiedvanICT.HiermeewordenhunkansenomindeICT-brancheaandeslagtegaanvergroot.SuccesfactorvanhettrainingsprogrammaisdateerderverworvencompetentiesophetgebiedvanICTgevalideerdworden,zodathettrainingsprogrammaopmaatgemaaktkanwordenvoordedeelnemer.Succesfactor2:Decoach:Hetbelangvanintensievepersoonlijkeface-to-facebegeleidingmetoogvooreventuelebeperkingenOndanksdehuidigedigitaliseringendenoodzaakomsteedsmeeropeigenkrachtteregelen,wordtduidelijkdatde‘coach’vangrootbelangisvooreenconstructiefleerproces.OnderzoekvanDeGreefenBohnenn(2011)laatzien,datmetnamevoorlaagopgeleidedeelnemersdebegeleidereenbelangrijkerolspeelttijdenshetleerproces.Dezeisalshetwareeensteuntjeinderugvoordedeelnemeromaandeslagtegaan.RyanenDeci(2000)gevenaan,dateraandachtmoetzijnvoorhetpersoonlijkwelbevindenvandedeelnemer.Naasteenpositieverelatiemetmensenuitdeeigenomgevingenanderedeelnemerswordtdatookbeïnvloeddooreenpositieverelatiemetdedocent.Dezebegeleidervanhetleerproceskanverschillendenamenhebben,zoalsdocent(Nijhuisetal.,2005),mentor(RatioenHall,1999),supervisor(Holtonetal.,2003),consultant(VanLakerveldetal.,2000),gids(VanderVlek,2005)oftrainer(SimonsenBolhuis,2004).Debegeleiderneemtdaarbijderolvankritischevriendaanomsamenmetdedeelnemertekijkenwatwelofnietwerktinde(nieuwe)praktijksituatievandedeelnemer(RatioenHall,1999).Hetisdaarbijgoedomtijdigaanverwachtingsmanagementtedoen,zodatvoordedeelnemerookduidelijkiswelkekansenerüberhauptzijn(DeZwartetal.,2015).

15

Veellandenonderstrepenhetbelangvaneengoedecoachengevenaandatersprakemoetzijnvaneenintensievepersoonlijkebegeleidingdierekeninghoudtmeteventuelebeperkingen.DoordeelnameaanhetinternationaleprojectGOAL(GuidanceandOrientationforAdultLearners)isinTsjechiëbijvoorbeeldextraaandachtbesteedaantoeleidingvanlaagopgeleidenaanopleidingentraining.Duidelijkwerddatface-to-facecontacthetmeesteeffectiefengeschiktisvoordezedoelgroep.Hierbijmoetdeadviseurgeenverantwoordelijkheidbijdedeelnemerwegnemen.DezeaandachtvoorindividueleconsultatieeninstructiestaatookcentraalbijhetprojectCARDS2004uitKroatië,waarbij4945mensenscholingkrijgenaangebodenombijtescholenophetgebiedvanbasisvaardigheden(metnametaal)enaanvullend(indienwenselijk)eenberoepsgerichtetrainingvooreenberoepnaarkeuze(opbasisvaneenaantalgeselecteerdeberoepen).Deindividueleconsultatieeninstructieisjuisteenbelangrijkspeerpuntomdittebewerkstelligen.InCanadaenItaliëheeftmendaarnaastdebegeleidingookspecifiekingerichtopmensenmeteenbeperking.HetCanadese‘TransitionalVocationalProgram’(VTP)iseenspecifiekprogramma,waarbijvolwassenenmeteenbeperkingdooreencombinatievanintensieveondersteuningenmentoringvaardighedenlerenomzichzelfindemarkttezettennaastvaardighedenomdehuidigetoerustingenbegripvandepraktijkeigentemakenenhunzelfvertrouwentevergroten.OokbinnenhetItaliaanse‘PLUS-projectkrijgeneenaantal(jong)volwassenenmeteenhandicapdemogelijkheidomeenberoepsopleidingvan18maandentevolgen,waarbijhetbevorderenvandeeigenautonomie,naasthetverkrijgenvansocialeenberoepsvaardighedencentraalstaan.Begeleidingafgestemdopdedoelgroepkanvoorbetereleerresultatenzorgen,zoalsmendatindezetweegoodpracticesvoorstaat.MaarookhetNederlandseprojectRoute4vanhetKoningWillemICollegelaatzien,datjuistdeintensievebegeleidingervoorzorgt,datdeelnemersvandeISK(internationaleSchakelklas)ervoorzorgt,datmensensuccesvolhunopleidingkunnenafronden(ziebijlage3).Peercoacheszorgenhierbijvoorextrabegeleidingophetpersoonlijkevlak,zoalshetoplossenvanschulden.Ookintensievebegeleidingvoorziekewerklozenlijkthaarvruchtenaftewerpen.InDuitslandexperimenteertmenineenregionaalarbeidsmarktbureaumetéénopééncoachingvoorziekewerklozen.Doordatdemedewerkersophetarbeidsbureauopvoorhandnamelijkmeertijdnemenvoordewerkzoekendenisersprakevaneenhogerematevansuccesvollere-integratienaarwerkenmeertevredenheidonderdedeelnemers.KijkendnaarjongvolwassenenmetautismeheeftmeninZwedeneengecombineerdleertrajectonderandereophetgebiedvancomputersystemenenprogrammeringgefaciliteerd.Dedeelnemerswerdenbegeleiddooreenmultidisciplinairteamdatbestonduiteenhoofddocent,eenberoepstherapeut,eenpsychiater,eenuniversitairdocent,eenpsycholoogeneencontactpersoonvaneenarbeidsbureau.Vooreenaantalvandedeelnemersisdearbeidsmarktpositieverbeterdeneendeelvanhenheefteenbaangevonden.Succesfactor3:Dedeelnemer:HetzelfstellenvandoelenengeleidelijketoenamevaneigenregieOndanksdestimulerendewerkingvandecoachzaldedeelnemerhetuiteindelijkzelfmoetendoen.Datgaatalleenalsdezelfsturingwordtbevorderd.Datgaatgeleidelijkenzaltijdenshetlerenbevorderdmoetenwordenengelijkmoetenopgaanmethetstellenvandoelen.Ineen

16

optimalesituatiezoudedeelnemerzelfmoetenbepalenwaar,hoeenwanneerhijofzijleert(RyanenDeci,2000).VolgensRatioenHall(1999)zoudedeelnemerzelfmoetenkunnenreflecterenopwathijofzijdoetomzelfbeslissingentekunnennemen.Tijdenshetleerprocesmoetiemanddanookwelbereidzijntotzelfsturing(GraceenSmith,2001)omgeheelonafhankelijkaandeslagtekunnengaanenautonoomtekunnenzijn(Gerber,2012).Dematevanzelfsturingiswelafhankelijkvandebehoeftenvandedeelnemerendebegeleider(DeGreefenBohnenn2011).Ookvoorlaagopgeleidenmoetnauwkeurigoverlegdworden,wathijofzijzelfkandoenenwatovergelatenkanwordenaandebegeleider(zoalswijzevanbeoordelingofcertificering).Dematevanzelfsturinggaathandinhandmethetstellenvandoelen.Dedeelnemermoetuiteindelijkinstaatzijnomsteedsmeerzijnofhaareigendoelentegaanstellen.Hijofzijmoetbetrokkenwordenbijdedoelbepaling(Tigheetal.,2013)willendedoeleneigenworden.Ditmoetzovergaan,datdedeelnemerookgeholpenwordtomzichvoortebereidenoptoekomstigeuitdagingen(Gerber,2012)bijvoorbeeldalshijofzijeenbaanheeftwaarhijdenieuwgeleerdekennis,vaardighedenenhoudingzalmoetentoepassen.Eenultiemevormvanzelfsturingkanwordengerealiseerdingeïndividualiseerdeleerroutesmetbijbehorendbudget.InDenemarkenheeftmenviahetproject‘Industrypackages’bijvoorbeeldeenzokortmogelijkeroutevoorvluchtelingenontwikkeldomtekunnenre-integrerenopdearbeidsmarkt.Hierbijwordtopbasisvandebehoeftenenvereistenvandezakelijkesectorperindividugekekenwelkekwalificatiesvluchtelingenenimmigrantenmoetenhebbenomdeeltekunnennemenaandearbeidsmarkt.DitisdeelsvergelijkbaarmetdeNoorse‘Integrationreceptioncentres’waarvluchtelingenaandeslaggaanmetgecombineerdescholingomuiteindelijksnellereenplekopdearbeidsmarkttekunnenvinden.Elkedeelnemergaatvoltijdsaandeslagenkrijgteenprogrammaopmaatomzosnelmogelijkaandeslagtegaanmetscholingenopdearbeidsmarkt.Dedeelnemerheeftdusderegievanhetleertrajectdeelszelfinhandenwatvoorsucceskanzorgen.OokinRoemeniësteltmenhetindividuvoorop,waarbijdeAssociationforSocialandEconomicCounsellingandConsultancyOltenia(A.C.C.E.SOltenia)voordeplaatsOcolnainhetgebiedAmaraştiideJosdeelnemersalvorenszeaandetrainingbeginnen,counselingaanbieden.Ditomhunprofessionelevaardighedenenbekwaamhedentekunnenvaststellen.Uiteindelijkwordtereenpersoonlijkprofielgemaaktenkanmendoorstromennaareentrainingdiehetbestbijdedeelnemerpast.Depersoonlijkeaanpakkanwederomvoorhetsucceszorgen.Ditsluitaanbijhetinitiatiefwww.kansrijkberoep.nlvanUWV,socialedienstenenWerkpleinenindearbeidsmarktregioGroningenenNoord-Drenthe(ziebijlage3).Werkzoekendenkunnenhierbijzelfhetinitiatiefnemenalszegeïnteresseerdzijninscholingvoorbepaaldeberoepen.Enkelelandenhebbenookmogelijkhedenvoorindividuelescholingsbudgettengecreëerd.DooreenextraimpulsvanuithetEuropeesSociaalFondsinsamenwerkingmethetMinisterievanEconomieendeAdultEducationGoverningBoardhebben11.023deelnemers(inclusieflaagopgeleiden)inLetlandmiddelseenindividueelscholingsbudgetaanscholingkunnendeelnemen.HetIerseLMAF2010(LabourMarketActivationFund)istenslotteinhetlevengeroepenvoortrainingenopleidingvoormetnamelaagopgeleidenenlangdurigwerklozen(metnameindebouwsector,productieenindustriëlesectorenkleinhandel).Doordeflexibelefinancieringblijkteengrootdeelvandedeelnemers(dathettrajectheeftafgerond)ookeen

17

baanheeftverkregenofeeneigenbedrijfisgestartofisdoorgestoomdnaareenvervolgopleiding.Ookhierwordtduidelijkdateigenregieinscholingdekansenopsuccesvergroot.Succesfactor4:Deleeromgeving:MaatwerkineenleerwerkomgevingBijarbeidsmarktgerichtescholingstaatdepraktijkcentraal.Dedeelnemerleertietsomaandeslagtegaanopdearbeidsmarkt.Deleeromgevingzelfbestaatdanuiteenhybrideleeromgeving,waarinnaasttheorieookexplicieteaandachtisvoordepraktijkenbeideovereenkomenmetdeauthentiekeberoepspraktijkwaarinmennadescholingaandeslagkan(Brouwer,2015).Datkanalleenalsmensituatiesvandebetreffendeberoepspraktijkcentraalstelt.Tijdensditsituationeellerenleertdedeelnemerwelke(flexibele)vaardighedenernodigzijnomhetwerktekunnendoenenwordtookdeimplicieteeninformelekenniseigengemaaktdiebijdezevaardighedenhoren(RatioenHall,1999).Uiteraardkunneneengeschikteleerondersteuning,managementsystemeneneengoedontwikkelde,gepresenteerdeinhoudpassendbijhetniveauvandedeelnemerdaarbijbehulpzaamzijn(GraceenSmith,2001).Vandewerkzoekenden(zowelWW’ersalsarbeidsgehandicapten)diedeelnamenaanscholingindeperiode2006-2007rondde86%descholingmeteendiplomaaf(Slotboometal.,2007).Ongeveerdehelftvondeenbaanmede,omdatdebaanaanslootbijscholing(lossescholing,onderdeelvaneenre-integratietrajectofeenIndividueleRe-integratieOvereenkomst(IRO),variërendvanheftruckdiploma’stotcomputercursussen)voorhetgewensteberoep(Slotboometal.,2007).Vanbelangisdatdedeelnemersverwachtendathuninzetsuccesvolisendatzehetbelanginzienvandatwatzeleren(DiekhoffenWiggington,1989).EenmooivoorbeeldisdeNederlandseAmbachtsacademiewaarnieuwekansengecreëerdwordenvoormensendiemeteenkleinschaligambacht(zoalsfietshersteller,keramist,klusser,goud-enzilversmid,rietdekker,meubelmakerofpianotechnicus)zelfalsondernemeraandeslagwillengaan(ziebijlage3).Hierbijishetmogelijkomdeopleidingtevolgenmetbehoudvanuitkering.Deopleidingenzijnontwikkelddoorervarenondernemersuitdebrancheszelfendedeelnemerskrijgeneenleermeesteruitdebrancheaangewezen.Uitonderzoekblijkt,datmetnameleerwerkloketteneenbelangrijkerolkunnenspeleninhetrealiserenvaneeneffectiefnetwerkvoordedeelnemers,zodatzijookkansenkrijgenomdaadwerkelijkaandeslagtekunnengaan(DeZwartetal.,2015).Alsmeneenbaanheeft,wordtookduidelijkdatdewerkgevereenbelangrijkerolgaatspelen.Medeomblijvendtekunnenlerenenontwikkelenzijnnamelijkfeedbackvancollega’senhethebbenvaneenopleidings-ofontwikkelingsplanvanbelang(Künn-Nelenetal.,2018).InNederlandinvesteertUWVinleerwerktrajecten,waarbijwerkenenlerengecombineerdworden.Ditzorgtineengrootaantalgevallenvooreenbeterearbeidsmarktpositie.ZoheeftmenBBL-trajectenindegehandicaptenzorg,apothekersassistentenengespecialiseerdpedagogischmedewerker,maarookvoorverzorgendeIGofmaatschappelijkezorg(ziebijlage3).Samenwerkingmetdeprivatesectorbevordertdaarnaastdeelnameaanscholing.DitsamenspellijktineenaantalEuropeselandenookhaarvruchtenaftewerpen.InBulgarijeheeftintweejaartijdeenintensievesamenwerkingtussenhetBulgaarseuitzendbureauenhetBulgaars-Duitscentrumvoorberoepsopleidingertoegeleid,datmaarliefst4356werklozenhebbendeelgenomenaantrainingenenopleidingenombetergekwalificeerdtewordenvoorde

18

arbeidsmarkt.InFinlandheeftmeninsamenwerkingmetdeprivatesectorde‘SocialImpactBonds’opgericht.Eeninitiatief,waarmeeookdeprivatesectorinvesteerteneenrisiconeemtomimmigranteneenduurzameplekopdearbeidsmarkttelatenkrijgen.Eengrootaantalimmigrantenheeftdoorditinitiatiefinmiddelseenbaangevondenofzalspoedigzijnofhaarplekopdearbeidsmarktvinden.OokinNederland,bijvoorbeeldindeAchterhoekinhetproject‘VerderinTechniek’,stemtmenwerkenenlerenafindeopleidingtotcncoperator(ziebijlage3).InSloveniëgaatmendedirectesamenwerkingmetwerkgeversaan.HetSloveenseprogramma‘TheLearningWorkshopsProject’faciliteertpraktischetrainingeninsociaalondernemerschapvoormensenmeteengroteafstandtotdearbeidsmarkt.Dedeelnemerskrijgeneenpraktijkopleidingvanzesmaandenophetgebiedvansociaalondernemerschap(ondernemermeteenmaatschappelijkemissie).Werkgeversfaciliterendezepraktijkopleiding,waarbijdeelnemersbijhetwerkprocesvandewerkgeverwordenbetrokken.Deintensievesamenwerkingmetdearbeidsmarktophetgebiedvanlerenenwerkenlijktsuccestegenereren.Succesfactor5:Transfer:HetbevorderenvantoepassingvanhetgeleerdeindeeigensituatiemetoogvoorbasisvaardighedenVolwassenendieietswillenofmoetenleren,komenwellichtmeteenzelfdedoelbijelkaar(bijvoorbeeldhetaanlerenvandigitalevaardigheden,hetverbeterenvandeeigentakenophetwerk,hetassertieverwordenofhetduurzaamvindenvaneenbaan),maardegroepisheterogeen.Wileenvolwasseneeenconstructiefleerproceshebbendanzalmenervoormoetzorgen,datdevolwassenenmogelijkhedenkrijgenomhetgeleerdetoetekunnenpassenindeeigendagelijksesituatie.Onderzoeklaatzien,datdooreengoedetransfertijdenshetlerenmenookaanhetwerkkankomen.Indeperiode2006tot2008werdduidelijk,dat75%vandewerkzoekendendiedeelnamenaanscholingdezesuccesvolafronddeendathetmerendeelookeenbaanvondmetname,doordathetgeleerdevrijsnelindepraktijkkonwordengebrachtindiebaan(GroenewoudenSlotboom,2009).Dedeelnemershaddendusdemogelijkheidomzosnelmogelijkhetgeleerdetoetepasseninhuneigensituatie(denieuwebaan).Dedeelnemersmoetspreekwoordelijkopeigenbenenlerenstaanendatgaatmetvallenenopstaan.Hiervoormoeterookvoldoendeaandachtzijnvoorbasisvaardigheden.DeVlaamseDienstvoorArbeidsbemiddelingenBeroepsopleiding(VDAB)werktbijvoorbeeldintensiefsamenmetdeCentravoorBasiseducatie(CBE’s).Hierdoorkunnenzijdirectscholingaanbiedenaanlaagopgeleidenookophetgebiedvanbasisvaardigheden.EninFrankrijkgeeftmenaandachtvoordezevaardighedenviaE2C94,een‘tweedekansschool’inderegioVal-de-Marne.Metnamejongeredeelnemersdiegeenformelekwalificatiehebbenbehaald,krijgenhiereen8tot10maandendurendleertrajectaangeboden.Ditleertrajectwordtinsamenwerkingmetregionalebedrijvengeorganiseerd.ZoheeftookhetServischeFBEA(FunctionalBasicEducationofAdults)programmaeenspecifiekprojectgerealiseerdvooreenspecifiekepopulatie,tewetendeROMApopulatie.HetprojectiseropgerichtomdeROMApopulatie(diedebasisschoolniethebbenafgemaaktengeenprofessionelekwalificatiehebben)eenformelekwalificatietelatenbehalenenalgemeneenberoepsvaardighedeneigentelatenmakenomhennieuwekansenopdearbeidsmarkttekunnenbieden.Maarermoetookaandachtzijnvoorpsychologischeaspecten.Hetproject‘TheRoadtoLabourMarket’iseenintensiefHongaarsscholingstrajectvoorwerkzoekendenbovende25metonderanderealsdoelhunemployabilitytevergroten.Dedeelnemerskrijgenéénopéénbegeleidingmetbetrekkingtothetvindenvaneenbaanoriëntatieopdeeigencarrièremogelijkhedenenpsychologischeondersteuningnaast

19

groepsondersteuningmetbetrekkingtotdeelnameaanclubsvoorhetvindenvaneenbaan,verkrijgenvanaanvullendekennis,workshopsmetbetrekkingtotdetoeleidingnaarwerkenmentoring.VergelijkbaarishetsuccesvanhetBBRZ(BeruflichesBildungs-undRehabilitationszentrum)inOostenrijk,datmensenondersteuntmensendienaeenongevalofziekteweermoetenintegrerenopdearbeidsmarkt.Bijna80%vandedeelnemersgingnadeinterventiewederomaandeslagopdearbeidsmarkt.Cruxvanhettrajectisdatnaasttoeleidingnaardearbeidsmarkterextraaandachtisvoorondersteuningophetsocialevlakenprivéleven,waarindeelnemersgeleerdwordtweerzelfderegieinhandentenemen.Erisdusexplicieteaandachtvoorbasisvaardigheden.Aandachtvoorbasisvaardighedennaastpsychologischeaspectenenondersteuningophetsocialevlakenhetprivélevenkunnenervoorzorgen,datmen(alsnog)eenkwalificatiebehaaltendaarnaastsuccesvolkanre-integrerenopdearbeidsmarkt.Indiverseprivé-ofwerksituatiesmoetdedeelnemerkunnenervarenwatwelofnietwerkt,welkenieuwekennisenvaardighedenwelofnietpasseninzijnofhaarsituatieenwelkehoudinghijofzijhetbestekanaannemen.Datwordtmedebepaalddoordeomgeving.Eenschoonmakerkanbijvoorbeeldeenheelanderereactievandemanagerkrijgentijdenshetgesprekdanhijofzijtijdenshetleertrajectgeoefendheeft.Eenvoorbeeld,waarbijersprakekanzijnvanoptimaletransfermogelijkhedenzijndeleerwerktrajectenvanUWVindesectortransportenlogistiek(ziebijlage3).VanuitwerkgeverszoalsAethon,Taxiwerq,Locoflex,maarookPostNL,deNSenAHwordenerpraktijkgerichteleertrajectengefaciliteerd,waardoordedeelnemerdirecteenberoepindepraktijkkanlereneneigenkanmaken.Deomgevingzaldeelsdusookbepalenhoedenieuwgeleerdekennisenvaardighedenkunnenwordentoegepast.Hierbijmoetdedeelnemereenpassendehoudingkunnenaannemen.Tijdenshetlerenzorgtdebegeleiderdanvooreenvangnetencoachthijofzijdedeelnemeromsamentekijkenwathetbestewerkt.Hettoepassenvanhetgeleerdemoetuiteindelijkopeennatuurlijkewijzegaan,zodatnieuwegewoonteneigengemaaktkunnenwordenendedeelnemerandersofbetergaatfunctionerenindeverkregenbaan.HetbelangvandeaanwezigheidvantransfermogelijkhedentijdenseenleertrajectwordtondersteunddoordeanalysemiddelshetSIT-instrument(SocialInclusionafterTransfer),waarbijzoalseerderisaangegevenonder3.027deelnemers,diegeenbaanhebbenentussende15en65jaaroudzijnisgekekenwatdeimpactvanpost-initiëlescholingis.Aansluitendisinkaartgebrachtofdedocent(begeleider),hetmateriaal(leeractiviteiten-enmaterialen),detransfermogelijkheden(mogelijkhedenomgeleerdetoetepassenindepraktijk)ofdedirecteomgeving(vandedeelnemer)vaninvloedzijnopdeverbeteringvandepositieindesamenlevingofopdearbeidsmarkt.Tabel3toontwelkevandezeonderdelenopwelkevariabelevansocialeinclusieofarbeidsmarktpositievaninvloedzijn.Indezetabelstaanaandelinkerkantdevariabelenvansocialeinclusieenarbeidsmarktpositiegenoemd.Dezevariabelengevenaanopwelkinhoudelijkonderdeeldeelnemersdusvooruitzijngegaan.Kijkendnaardedeelnemerszijndezeopgedeeldinverschillendesubgroepenperopleidingscategorienaastdetotalegroep.Uiteindelijkgeeftelke‘wittecel’aanwelkebeïnvloedendefactoropwelkeinhoudenvoorwelkegroepvaninvloedis.Opvallendis,datalsmenkijktnaardevariabelenvanarbeidsmarktpositie,datallereerstdedirecteomgevingvaninvloedisopdeverbeteringvandearbeidsmarktpositie.Ditkanonderandereverwijzennaarondersteuningvanfamilie,vriendenofmensenindedirecteomgevingtijdenshetleren.Daarnaastzijnookdetransfermogelijkhedenvanbelangenspeeltdedocenteeninvloedrijkerol.Deinhoudvandeleeractiviteitenenhetleermateriaalblijkenmindervanbelangtezijn.

20

Deelementenvandeleeromgevinghebbennietmetallevariabelenvansocialeinclusieenarbeidsmarktpositieeensignificanterelatie.Ditkanbetekenen,datanderefactorenbijvoorbeeldindeeigenprivéomgevingeengrotereinvloedhebbenopdevooruitgangvandezevariabelenvoordezespecifiekegroep.Daarnaastmoetnaderonderzoekuitwijzenwaaromdebeïnvloedendefactorensomspersubgroepverschillen.

Tabel3:Succesfactorenleertrajectenvolwassenen16-65jaarnapost-initieelleren(N=3027)

Onderdeelvansocialeinclusie

Beïnvloedendefactorenvanleertrajectenpersubgroep


Basisonderwijs


HoogstevooropleidingMBO

/HBO/WO

Nationaletaalvaardigheden

Materiaal/Transfer-mogelijkheden

Materiaal Docent Transfer-mogelijkheden

Digitalevaardigheden Materiaal/Directeomgeving/Transfer-mogelijkheden

Transfer-mogelijkheden

XX Directeomgeving/Transfer-mogelijkheden

Internationaletaalvaardigheden

XX* XX XX XX

Assertiviteit Materiaal Transfer-mogelijkheden

XX XX

Arbeids-enopvoedings-vaardigheden

Directeomgeving Docent XX XX

Vrijwilligerswerk-enwijkvaardigheden

XX XX XX XX

Contactvaardigheden XX XX XX XXOntmoeten&ondernemen Materiaal/Transfer-

mogelijkhedenTransfer-mogelijkheden

XX

Omgangmetprivécontacten

XX XX XX XX

Verenigings-enwijkactiviteiten

XX XX XX XX

Natuur-ensportactiviteiten

DocentenTransfer-mogelijkheden

XX Directeomgeving Transfer-mogelijkheden

Kunst-encultuuractiviteiten

XX XX XX XX

Lidmaatschap XX XX XX XX

Afnamevansociaalisolement

Materiaal/Directeomgeving

Directeomgeving XX XX

Betaaldebaan XX XX XX XXVrijwilligerswerk Docent/Transfer-

mogelijkhedenXX XX Transfer-

mogelijkhedenStage Docent/Directe

omgevingXX XX Directeomgeving

Opzoeknaarbaan Directeomgeving XX Directeomgeving XXBetaaldebaanmetbegeleiding

Directeomgeving XX XX XX

*XXbetekent:bijdezegroepheeftdezevariabelegeensignificanterelatietotéénvandeonderdelenvandeleeromgeving.

21

Uitdekwalitatieveonderzoekenblijktdaarnaast,datmetnamedeondersteuningvaneendocentendedirecteomgeving(inclusieflevensomstandigheden,familieenvrienden)vandedeelnemervolgensdedeelnemerhetmeesteinvloedhebbenophetverkrijgenvaneenbetereplekopdesamenlevingofdeopdearbeidsmarkt.Hetbetrekkenvandeleefsituatievandedeelnemerendemensen(vrienden,familie,kennissenenz.)diedaarineenplekhebbentijdenshetleerproces,blijktvangrootbelangtezijnvooreensuccesvollerleerresultaat.

22

4. Analysearbeidsmarktgerichtepost-initiëlescholingdoorUWV

Bijna60professionalsenklantenvanhetUWVzijngeïnterviewdoverhunervaringenenvisieoparbeidsmarktgerichtescholing.Daarkwamenverschillendeervaringenenopvattingenuitrondom(deelnameaan)scholing.Deonderzoeksresultatentoneneenoverzichtvanbevorderende,maarveelalbelemmerendefactorengerelateerdaandeeerdergenoemdevijfsuccesfactoren,waardoorarbeidsmarktgerichtepost-initiëlescholingnietoptimaalvanuitUWVgefaciliteerdkanworden.BelemmerendeenbevorderendefactorenvoorfaciliteringarbeidsmarktgerichtescholingAnalysevandeonderzoeksresultatenlaatzien,dathetkomentoteenscholingsaanbodvoordeklantuitvierfasenbestaat,teweten:§ Fase1:Toeleidingnaarscholing:benaderenvandeklantvoorscholing§ Fase2:Analyseenadviesvoorscholing:hetinkaartbrengenvanbehoeften,interessesen

mogelijkhedenvandeklantvoorscholing§ Fase3:Inzettenvanscholing:hetplaatsenvandeklantbijeenpassendscholingsaanbod§ Fase4:Deelnameaanscholing:hetlatendeelnemenvandeklantaaneenscholingsaanbodInvierfasenprobeertmentoteengedegenscholingsaanbodvoordeklanttekomen.Ofditwelofnietsuccesvolis,isafhankelijkvandeeerdergenoemdevijfsuccesfactoren.Dezevijfsuccesfactorenstondencentraaltijdensdeanalysevanpost-initiëlescholingdoorUWV.Voorelkesuccesfactoriseenaantalzakenaantewijzen,diebelemmerendwerken,waardoordeelnameaanpost-initiëlescholingbemoeilijktwordt.Ineenenkelgevalisersprakevaneenbevorderendefactor.Debelemmerendeenbevorderendefactorzijnpersuccesfactoruitgewerkt,teweten:


A. BekendheideninformatievoorzieningB. Timingvanhetaanbiedenvanscholingsmogelijkheden


A. CoachingsgesprekkenB. KennisenkundeprofessionalsrondomscholingC. Registratieeninterneafstemming

3. Dedeelnemer:HetstellenvandoelenengeleidelijketoenamevanregieA. BredeblikopleeropbrengstenB. Scholingsprotocol5alsinvloedopmogelijkhedendeelnemer

4. Deleeromgeving:MaatwerkineenleerwerkomgevingA. IdealeleeromgevingB. Baangarantie6alsinvloedopkeuzeleeromgeving

5Hetscholingsprotocolheeftalsdoeleenjuisteinzetvanscholingvoorwerklozenenarbeidsgehandicaptentegaranderen,waarbijhetzoumoetenleidendatscholingalleenkanwordeningezetbijhethebbenvaneentoegevoegdewaardebijhetvindenvaneenbaan.

23

C. Samenwerkingmetleerwerkloket,opleidersenwerkgevers5. Transfer:Hetbevorderenvantoepassingvanhetgeleerdeindeeigensituatiemetoog

voorbasisvaardighedenA. Inhoudelijkesturingopsoortscholing

Deuitwerkingwordtondersteundmiddelscitatenvanderespondenten,waarbijde‘K’voor‘Klant’staaten‘P’voorProfessional’.Succesfactor1:Defundering:Deinbeddinginpersoonlijkeleefsituatieenhetre-integratieprocesalsgeheelBekendheideninformatievoorzieningschiettekortDeeerstesuccesfactorinderealisatievanscholingisdatmenuitgaatvandesituatievandeklantendezeprobeerttemotiverenomdeeltenemenaanscholing.Uitdeinterviewswordtduidelijk,datditechternogtewensenoverlaat.Bekendheidenbetereinformatieoverscholingwordtdoorbijnaelkerespondentgezienalsrelevantenbelangrijkomaantesluitenopdepersoonlijkeleefsituatievandeklanten.Mensluitechterteweinig

aanbijdeklantenmetdeinformatievoorziening.Deinformatieoverdescholingsmogelijkhedenvoorklantenblijktinveelgevallendeklantenniettebereikenen/ofwordtalsondoorzichtigervaren.Eenovergrotemeerderheidvanzoweldeklanten(21vande23respondenten)alsdeprofessionals(27vande33respondentengeeftaan,daterteweiniginformatieisofdatdiemoeilijktevindenis.Eengrootdeelvandeklantenweetnietwelkescholingsmogelijkhedenerzijn.Zemoetenvaakzelfopzoeknaarinformatie.Bijdeprofessionalsisscholingnietéénvandeeerstedingendieingangwordtgezetomdekansopeenplekopdearbeidsmarktte

vergroten.Naastdeonbekendheidvanscholingblijktdeinformatiedieeris,alsontoegankelijktewordenervaren.Zoweldeprofessionalsalsklanthebbenbehoefteaaneenduidigeinformatie.Devraagnaareeneenvoudigmodelvoordeklantominbeeldtekrijgenwatdemogelijkhedenzijnenwatmendanmoetdoenomdejuistescholingtekunnenstartenkomtvakerterug.Sommigensuggerereneendigitaalsysteemanderenweereeninternecollegadieexpertisopgebiedvanscholing.TimingvanhetaanbiedenvanscholingsmogelijkhedenkanbeterOmgoedtekunnenaansluitenbijdeleefsituatievandeklantenervoortezorgendatdezegemotiveerdisomactiefdeeltenemenaanscholingiseentijdigebenaderingvandeklant.Bijnadehelftvandeprofessionals(16vande33respondenten)enmeerdandehelftvandeklanten(15vande23respondenten)gevenaandatdaarverbeteringmogelijkis.Dusookhierzijnzoweldeprofessionalsalsdeklanteneensgezind.Hierbijgaathetmetnameomeensnellebenadering 6Baangarantiehoudtin,daterbijaanvangvaneenopleidingdezekerheidovereenbaanistijdensofnadeafrondingvandeopleiding.

“Ikweethoehetwerktscholing,omdatikhetzovaakgedaanheb.Nou,danzijnercollega’sdiedatnooithebbengehad,scholing.Onbekendmaaktookvaakonbenut.(…)Hetisooknooitonderdeelgeweestvanonzeopleiding”(HP2)

“Nou,ikmoetweltoegevendatikdatweleenbeetjezelfhebmoetenuitzoeken.ErisnietproactiefvanuithetUWVgezegdvanjoh,ofgevraagdvanwatwiljeofhoezitjeerinenwatkunje.”(AK2)

24

vandeklant,zodatklantensnelzichtkrijgenopmogelijkevervolgstappen.Eenaantalmensengeeftaan,datdeklantvrijlaatpasbenaderdofgeholpenwordt.Ookhierwordtinfeiteduidelijk,datmendusnietaansluitbijdeleefsituatievandeklantdoordezeadequaatentijdtebenaderen.

Succesfactor2:Decoach:Hetbelangvanintensievepersoonlijkeface-to-facebegeleidingmetoogvooreventuelebeperkingenCoachingsgesprekkenpositiefmaarookgemistEenbelangrijkesuccesfactorisdeinzetvandecoach.Decoachkaneenstimulerendefactorzijn,waardoordeklantsuccesvoleenscholingstrajectzaldoorlopen.Hierinwordtduidelijk,datdeprofessionalszelfietspositieverzijn(28vande33respondenten)dandeklanten(13vande23respondenten).Vooraldeprofessionalsgevenaandatdegesprekkenmetdeklantgoedverlopen.Nietelkeprofessional,maardemeestenhantereneenduidelijkewerkwijzeomdeinteresses,behoeftenenmogelijkhedenvanklanteninkaarttekrijgen.Meteengerichteklantgerichtewerkwijzeproberenzeookdeklanttemotiverenenmeerzelfinzichtindemogelijkhedenenwensentelatenkrijgen.Sommigenprofessionalsgaaneenstapverderengevenklantenookdemogelijkheidomeersteenoriëntatietedoen.Ditvindtplaatsalsdieruimtegebodenkan

worden(bijvoorbeeldbijklantendieindeziektewetzitten).Alseenklantnamelijkeenduidelijkbeeldheeftvanwathijofzijgraagwil,lijkthetinsommigegevallengoedomsamentekijkennaarderealiteitszin.EchterspeeltweldezorgomhetuitblijvenvangesprekkenvoorklantendieindeWWzitten.Hettijdgebrekvandeadviseursbasisdienstverleningkomtvakerterug.

KennisenkundeprofessionalsrondomscholingbeperktDemeestenrespondentengevenaandatdekennisenkundeoverhetaspectscholingtewensenoverlaat(24vande33respondenten).Deklantendelendezemeningenookhiergevendemeestenaan,datdekennisenkundenietoptimaalis(15vande23respondenten).Hoewelerveelbevlogenadviseursgesprokenzijn,lijkteenenkeleprofessionalwatgedesillusioneerd.Hetblijkt,datlangnietalleprofessionalsdeinsenoutvanscholingweten.

“Wantikhebheellangeperiodeniksgehoord.(…)Ja,bijnaeenjaarofzo?”(GK1)“WeetjewathetUWV,watechthetgrotegebrekisvandeafgelopenjarenvanhetUWV?Datisgewoondieeerstemaanden,mensendieveelpotentieelhebbenhetzelfmaaruitlatenzoeken”(VP3)

“Watikaltijdtegeneenklantzeg,alsjejezelfkuntovertuigendatjijbinneneenbepaaldeduurverlostbentvanons,dankunjemijookovertuigenendangaikdooreenmuur”(HP3)

(GP1)“Kijkikmisde,maargoed,ikmisde,bijhundepassievoorhetwerk”(GP1)“AlsjeechtambtenaarbentbinnenhetUWVdanzetjegeenscholinguit.Omdatjealtijdweleenregeltjevindtomhetniettedoen”(HP3)“Enwehebbeneendirectiesociaalmedischezakeneneendirectiewerkbedrijfdiehetbeleidbepaalt.Diehetonsookmoeilijkmaaktomdingenintezetten”(TSP2)

“Watikzie,zelfzie,isdatcollega’sbijdebasisdienstverleningvooralbezigzijnmethetbijhoudenvanlijstjesencijfertjesomhetministeriemaarzogoedmogelijkaantetonendatwerechthebbenophetbudget.(…)Ikweetvanmijncollega’svandebasisdienstverlening,datzeeenuurdetijdhebbenvooreengesprek.Mijlukthetnietomineenuurechteengoedediagnosetestellen”(AP4)

25

VeelregistratieeninterneafstemmingVolgensruimdehelftvandeprofessionals(21vande33respondenten)bemoeilijktdebureaucratieenregistratieplichthetprocesvanhetregelenvanscholingvoorklanten.Hierdoorkunnenzealscoachnietoptimaalopererenendeklantopeengoedewijzebegeleiden.Onderdeklantenzelfwordtditminderalseenprobleemervaren,namelijkvolgens10vande23respondenten.Doordehoeveelheidschijvenwordthetvoordeprofessionallastigzelfzichttehoudenen

tekrijgenopderesultatenvandeactiesdiemenheeftuitgezetvoordeklant.Mengeeftbijvoorbeeldaan,dathijofzijgeenuitsluitselkrijgtvandeaangevraagdetestvooreenklant.Maarookdenoodzaaktotregistratielijktvolgenssommigerespondentendeoverhandtenemen.Ditkostvrijveeltijdenkanhetaanvragenvanscholingbemoeilijkenoftegenhouden.Erzijnveelsystemen,waarditmoetwordtbijgehouden,ookopvallendisdatdaartochnietaltijddejuisteinformatieuitkomt.Succesfactor3:Dedeelnemer:HetzelfstellenvandoelenengeleidelijketoenamevaneigenregieBredeblikopleeropbrengstenIetsmeerklantendanprofessionals(14vande23respondententenopzichtevan17vande33respondenten)gevenaan,datdeopbrengstenvanscholingnietenkelenalleeneenbaanofuitzichtopeenhogersalarisbetreft.Dedeelnemerzelfkrijgtdekansomcentraaltestaan.Hijkanookdoelenvoorzichzelfstellenenookregienemeninzijneigenontwikkeling.Scholingishierbijnietloutergerichtophetverkrijgenvaneenbetereplekopdearbeidsmarkt.Klantenkrijgenookdekansomzichzelfteontwikkelen.Daarnaastkrijgtmenhetgevoelerweerbijtehorenenactieftewordenindemaatschappij,watpositieflijktuittewerken.Doordatmensenlerenkunnenzeaanzichzelfwerkenenkomtdathuneigenwaardetengoede.Deimpactlijktdusvolgenseenaantalrespondentenverdertereikendanseceenverbeterdearbeidsmarktpositie.Scholingsprotocolsomsbelemmerend

Omalsdeelnemerderegieopheteigenleerprocestekunnenvoeren,moetendevoorwaardendatooktoelaten.HetscholingsprotocolvanhetUWVregeltwanneeriemandvrijstellingvandesollicitatieplichttijdensscholingkankrijgen

“Watikalsnadeelervaar,ikzetdatuitom(…)eenklanteentesttelatendoen,maarmijncollegabespreektdanmetiemandna.(…)ikwildatzelfdoen,wantdanvolgjehetproceswaareenklantinzit,jebespreektietsna.Dankrijgjeheelveelwaardevolleinformatieoverwatiemanddrijft,watiemandzoektinwerk,watiemandswerkwaardenzijn”(TP2)

“Ikdenkzelfstandigheidenonafhankelijkheidvoorjezelfkunnenverbeteren.Volgensmijheelergeigenwaarde.Nietzozeerdewaardevoordewerkgeverofwaardevoorjeomgevingalsweleigenwaardevergroten.Ikbenwatwaard.Ikzorgvoormijneigeninkomen.Ikbenzelfstandigenonafhankelijk”(VP3)

“Ja,jehebtnatuurlijkderegels(…),maaropditmomentmoetenweookzoontzettendveelregistreren.(…)Ja,hetisecht,hetbeginteenbeetjeweldeoverhandtekrijgen.(…)Endatmaakthetdanookwelmoeilijkeromgewoonop(…)frisse,vrijemanierermeeomtegaan”(DHP2)

“Waardenkikookwelgoede,meerbehoefteaanzouzijn,aanveelkortdurendescholing.Opzichzijnklantennatuurlijkgebaatmeteenstartkwalificatie,maarvandeanderekant,alszezicheenstukjekunnenkwalificerenensnellernaarwerkkunnen.Daarnaastishetvaakoverzichtelijker”(TP3)

26

enofdevoorgesteldescholinghaalbaarisvoordeklant.Hetscholingsprotocolkanalsbeperkendwordenervarenmetnamealshetteweinigruimtegeeftaandemogelijkheidomzelfsturingtegevenaanhetleerproces.Deklantsteltinsamenspraakmetdeprofessionaldedoelen,diehijofzijwilbereiken.Hierbijmoetechtergoedgekekenwordenwatdemogelijkhedenzijn.Metnameeenmeerderheidvandeprofessionalsgeeftaan,dathetscholingsprotocolbelemmerendwerkt,teweten21vande33professionals.Bijdeklantenwordtditechterveelminderbeleefd,namelijkslechtsbij6vande23respondenten.Metnameprofessionalsmerken,dateendeelnemersomsmeerpotentieheeft,maardoorhetscholingsprotocolkunnendiemogelijkhedendannietgeheelwordenbenut.Succesfactor4:Deleeromgeving:MaatwerkineenleerwerkomgevingIdealeleeromgevinggoedinbeeldDecombinatievanlerenenwerkenblijkteengoedemogelijkheidtezijnvooreenconstructieveleeromgeving.Ditblijktookuitdezoweldenationalealsinternationalegoodpractices.Zoweleenruimemeerderheidvandeprofessionalsalsklantenhebbendaareengoedekijkop(28vande33professionalsversus20vande23klanten).Menweetgoedhoeeenidealeleeromgevingvormgegevenmoetworden.Eengrootaantalmensengeeftdaadwerkelijkaan,dateencombinatievanlerenenwerkeneengoedemogelijkheidzouzijn.Voorbeeldenhiervanzijnde

leerwerktrajectenofeencombinatievantheorieenpraktijk.Hetopleidingstrajectmoetechterwelafgestemdzijnopdedoelgroepenhaarwensenenmogelijkheden.Onderanderedebegeleidinglijkteenbelangrijkonderdeelvandeleeromgevingtezijn.Doordatergoedwordtgekekennaardemogelijkhedenenwensenvandedeelnemerlijkteenaantalklantenookheeltevredentezijnmetde

aangebodenleeromgeving.Voorbeeldenvanvakscholen,leerwerktrajecten,hetgildemeestersysteemofeenhybrideleeromgevinglijkenhunvruchtenaftewerpen.BaangarantievaakalsbeperkendervarenHetcreërenvaneenidealeleeromgevingisechternietaltijdmogelijk,doordatdebaangarantiealsbeperkendwordtervaren.MeestalisditeeneisdievanuitUWVwordtgesteldvoordeelnameaanscholing.Ondanksdateengrootdeelvanderespondentenbegrijpt,dateenbaangarantiebelangrijkis,wordtdatvaakalsbeperkendervaren.Zowelonderdeklanten(17vande23respondenten)alsonderdeprofessionals(28vande33respondenten)geefteenruimemeerderheidaan,datdeelnameaaneenidealeleeromgevingbeperktwordtdoorde

“Kijk,wehebbenookwelhoogopgeleideWajongkandidatenhè.Maaralsjeoverhetgrospraattochlaagopgeleidofscholendienietafgerondzijn(…)Wijzeggenweleenszoals(…)vroegerhaddenzedemeesterendeleerling.Weetje,demensendiehetmeestesucceshebbendiezijnopgeleidindepraktijk.Diegaannaarzo’nbedrijftoewaardannogeenwerkmeesteris.Endieleideniemandopindepraktijk.Wantdatzijnnietdemensenindeboeken.Hetzijnooknietdemensenuitdeboeken.Diezeggenja,geefmijhetvoorbeeld.Watmoetikdoen?Nou,datzijndemeestsuccesvolle”(VP4)

“Ja,maarICTismoeilijk(…)maardanmoetjeHBOniveauhebbenenikhebMBO4niveau.(…)Dusnouzijnzebezig(…)ofzemijalsfietsenmakerkunnenopleiden.(…)Ikhebereenapartgevoelbijzullenwemaarzeggen,omdatikzelfwelweetdatikniethandigben”(GK2)

“Kijk,wijvergoedengeenopleidingvan4jaarof,ensomsziejeweldatiemandpotentieheeftendoorproblemeninzijnjeugddathijgeenstartkwalificatieheeft”(AP1)

27

baangarantieofbaanintentie.Ookgeefteenmeerderheidaan,datdezeregelstoteenmismatchkunnenleiden.(15vande23klantenversus34vande56deelnemers)geeftaan,datdieregelsookkunnenleidentotmismatches.Mismatchindezindatdeklantopeenscholingstrajectwordtgezetdieleidttoteenbaandiedeklantwaarschijnlijknietduurzaambehoudt.Menkijktvooralnaarkansberoepenendatbemoeilijkthetprocesomechtnaardebehoeftenenmogelijkhedenvanklantentekijken.Voorklantenzelf,kandathetprocesnaarhetzoekennaareenduurzameplekopdearbeidsmarktlastigmakenensomsookfrustreren.Hetstaatinveelgevallendushetcreërenvaneenidealeleeromgevingindeweg.Samenwerkingmetleerwerkloket,opleidersenwerkgeverskanstevigerOmeenidealeleeromgevingtekunnenrealiserenzijnooksamenwerkingspartnersnodig.Demeestbelangrijkesamenwerkingspartnersblijkenhetleerwerkloket,deopleidersenwerkgeverstezijn.Inelkeregioziteenleerwerkloet,dateensamenwerkingsverbandvanUWV,gemeentenenROC’sis.Hetbiedenvandienstverleningviahetleerwerkloketbiedtechternogveelruimtevoorversterking.Zoweleenmeerderheidvandeprofessionals(18vande33respondenten)alsdeklanten(15vande23respondenten)kenthetleerwerkloketnietofwerkternietmeesamen.Alsmenhetleerwerkloketkentspreektmenvaakovereencapaciteitsprobleem.Kijkendnaardesamenwerkingmetopleidersenwerkgeverslijkenderespondentenverdeeldtezijn.Metnamedeprofessionalsgevenaan,datdezesamenwerkinggeoptimaliseerdkanworden(21vande33respondenten).Watineenaantalgevallenlastigblijkt,isdatsommigeopleidersgeenstructurelesamenwerkingspartnervanUWVzijnennietopdelijstmeterkendeopleidersstaan.Deklantenhebbendaarechterveelminderlastvan(8vande23respondenten),maarhebbendaarwellichtookminderweetvan.Erzijnookeenaantalvoorbeelden,waarindiesamenwerkingmetnamevoorwerkgeverswelvandegrondkomtenvoornieuwekansenvoorklantenzorgt.Kortomdesamenwerkingmethetleerwerkloketkangeoptimaliseerdworden,terwijldesamenwerkingsmogelijkhedenmetwerkgeversenopleidersalswisselendwordtervaren(zowelpositiefalsnegatief).Succesfactor5:Transfer:HetbevorderenvantoepassingvanhetgeleerdeindeeigensituatiemetoogvoorbasisvaardighedenInhoudelijkesturingopsoortscholingsomsgeringUitdemeta-analyse,maarookuitdeliteratuurstudiewerdduidelijk,datdemogelijkhedenomhetgeleerdeindepraktijktoepassen(ofteweldetransfermogelijkheden)eenbelangrijkefactorvoorsuccesis.Hierbijmoetmendussturinggevenaandegeschikteinhoud,zodatdezepassendisbijdepraktijksituatievandebetreffendedeelnemer.Dehelfttoteenmeerderheidvandedeelnemersgeeftaan,datditbijUWVnognietaltijdhetgevalis.Volgens20

“MaardiehebbendanaldietijdgefunctioneerdineenteammetallemaalPoolssprekendecollega’s.NooitNederlandsgesproken.Endiewordendanziekendiezoudendaneigenlijkfysieklichterwerkmoetendoen.MaardatbetekentdatjedusineenanderesettingmoetwerkenwaarjewelNederlandsmoetspreken.EngewooneenNederlandsetaalcursuskaniknietinkopenvoordiemensen.(…)Diehebbenwenietinonsprotocol”(TSP1).

“Nou,hierzijnzezoekende.Wantikhebtoevalligvorigeweekiemandvanhetleerwerkloketaandelijngehad.Diezijneenbeetjeaanhetzoekenvannou,hoekunjebijvoorbeelduitval,overbelasting(…)voorkomendatmensenziekwordenbijhunwerkgever?(…)Enzijdoenookmetloopbaantrajecten(…)Maarechtdatconcreetomscholen?”(TSP1)

28

vande33professionalsen12vande21klantenisdemogelijkheidomscholingintezettensomsnogbeperkt,doordatmenteweinigkansturenopdeinhoudvandescholing.Indemeestegevallenspreektmenvanarbeidsgerichtescholing,maarsomslijktscholingopbasisvaardighedennoodzakelijkenwenselijkomjuistvooreenduurzameplekopdearbeidsmarkttekunnenzorgen,zoalsbijvoorbeelddescholingindeNederlandsetaal.Ookuitdeinternationalegoodpracticesleekdeinzetvanscholingophetgebiedvanbasisvaardighedeneenbelangrijkevoorwaardeomuiteindelijkeenbetereplekopdearbeidsmarkttekrijgen.Ineenaantalgevallengeeftmenaan,daterweinigsturingsmogelijkhedenzijnopdesoortscholing.Ineenaantalgevallenlijkendeelnemersmeerbehoeftetehebbenaaneensoortscholing,dienietingekochtkanworden.Ditzorgtervoor,datdetransfermogelijkhedenbeperktworden.

29

5. Probleemanalysearbeidsmarktgerichtepost-initiëlescholingvanuitUWV

Opbasisvansystematischliteratuuronderzoek,demeta-analyseondermeerdan3000deelnemersaanpost-initiëlescholingeneenanalysevan(inter)nationalegoodpracticeszijnvijfsuccesfactorenbenoemd,diebijdragenaaneffectievearbeidsmarktgerichtescholing.AansluitendisinmiddelseenfenomenografischeonderzoekinkaartgebrachtofdezesuccesfactorenwordentoegepastbinnenUWVomdeelnameaanarbeidsmarktgerichtepost-initiëletekunnenstimulerenenfaciliteren.EriseenorganisatorischeenbestuurlijkecontextvanwaaruitUWVopereert.Daardoorzijnerzowelbevorderendealsbelemmerendefactorentebenoemen,waardoorklantenvanUWVnietdeelnemenaanscholing.Probleemanalysevansuccesfactorenvanpost-initiëlescholingvanuitUWVUithetsystematischliteratuuronderzoek,demeta-analysevandeimpactopmicroniveauopbasisvanhetSIT-instrumentendeanalysevande(inter)nationaledenationalegoodpracticeskwamendevolgendevijfsuccesfactorennaarvoren,teweten:




voorbasisvaardighedenIndienwedezesuccesfactorentoepassenopdebevindingendanontstaateengemixtbeeld.Eendeelvandesuccesfactorenisaanwezig,eendeelvandesuccesfactorenisnognietindepraktijkgebrachtbijUWV.Opbasisvandeonderzoeksanalyseswordthieronderpersuccesfactorinkaartgebrachtwaaromdeelnameaanpost-initiëlescholingvanuitUWVgeoptimaliseerdkanworden.Ookishetonderzoeksrapportvoorgelegdaaneenexterneklankbordgroep,bestaandeuitvertegenwoordigersvanbranches,werkgeversenopleiders.ZijhebbensamenopbasisvanhetrapportadviezengeformuleerdhoemenvanuitUWVpost-initiëlearbeidsmarktgerichtescholingkanfaciliterenenstimuleren.Dezezijnmeegenomenindeuiteindelijkeanalyse.Voorhetvolledigeverslagvandebijeenkomstziebijlage5.

Succesfactor1:Defundering:Deinbeddinginpersoonlijkeleefsituatieenhetre-integratieprocesalsgeheelOmvanscholingeensuccestekunnenmoetereengoedklantbeeldzijn.Ditklantbeeldmoetredelijksnelinkaartwordengebrachtomdeklanttemotiverenofgemotiveerdtehouden.Omdieredenishetvanbelangomniettelangtewachtenmetdestartvandebegeleidingvandeklant.Belangrijkehierbijiswateerderverworvencompetenties,afgerondescholing,interessesenervaringenzijn.Ookdeleefsituatievandedeelnemermoetinbeeldwordengebracht.Uitdeliteratuurwordtduidelijk,datereenbalansgevondenmoetwordentussendeeisenvandescholingendeandereeisenvanhetleven.Deexterneklankbordgroepvraagexplicietaandachtvoordepersoonlijkesituatie,schulden,gezinssituatie,taal-enwerknemersvaardigheden.

30

VanditintegraleklantbeeldisechternognietoveralsprakebijUWV.ZoweldeprofessionalsalsdeklantenvanUWVvindendatditbinnenUWVgeoptimaliseerdkanworden.Praktischalleprofessionalsenklantenvindendaarnaast,datzeweinigwetenoverdemogelijkhedenvanscholing.Degebodeninformatievindenzelastigvindbaarofmeerduidigteinterpreteren.Kortom:§ Eenintegraalklantbeeldisvanbelang.Datisnietbijelkeklantgroepgerealiseerd.§ Erisveelonbekendheidbijklantenenprofessionalsoverscholingenoverde

mogelijkhedenvanscholingincombinatiemeteenuitkering. Succesfactor2:Decoach:Hetbelangvanintensievepersoonlijkeface-to-facebegeleidingmetoogvooreventuelebeperkingenVeellandenonderstrepenhetbelangvaneengoedecoachengevenaan,datersprakemoetzijnvaneenintensievepersoonlijkebegeleidingdierekeninghoudtmeteventuelebeperkingen.DitstrooktmetdebehoeftenvandeUWVprofessionalsendeklanten.Zijgevenaanbehoeftetehebbenaaneenvastcontactpersoon.Dooroverdrachtvanklantengaatinformatieverlorenenhetgebrekaandepersoonlijkebandwerktnietmotiverend.Professionalsuitdeinterviewssuggererenhet(her)invoerenvancasemanagement.Intensievebegeleidingbijvoorbeeldindevormvanloopbaanbegeleidingisechtereenvak.Hetinkaartbrengenvancompetenties,demogelijkheden,wensen,behoeften,maarookdeeerderewerk-enleerervaringennaastdetoekomstigemogelijkhedenzijnvanbelang.Daarnaastmoeterkenniszijnvandearbeidsmarkt.DekennisenervaringrondomloopbaanbegeleidingbijUWVlijktnunogbeperkt.Professionalsadviserenteinvestereninkennisontwikkeling.Deéénspreektvanhetaanstellenvannieuweloopbaancoaches,maaranderensuggererenscholingalsextrataakaccentoptenemenbijadviseurs.Hetdelenvansucces-enfaalverhalenwordtdaarnaastookalsrelevantervarenindeinternationalegoodpractices.Veelvandegesprokenadviseurstoondengroteinteresseinhetonderzoek.Wellichtzouditeenbeginvaneenscholingsnetwerkkunnenzijn.Eennetwerkdatgoedeenslechtevoorbeeldendeeltenzichalsambassadeuropstelt.OokgevendeprofessionalsvanUWVaan,datdegesprekkenmetdeklantopzichgoedverlopen.Nietelkeprofessional,maardemeestenhantereneenduidelijkewerkwijzeomdeinteresses,behoeftenenmogelijkhedenvanklanteninkaarttekrijgen.EchterspeeltweldezorgomhetuitblijvenvangesprekkenvoorklantendieindeWWzitten.Hettijdgebrekvandeadviseursbasisdienstverleningkomtvakerterug.Ditgaattenslottegepaardmethetfeit,datdeprofessionalsdiebekendzijnmetdemogelijkheidvanscholingeenwoudvanregelservarendiesturingmoeilijkmaakt.OpvallenddaarbijisdatvooreenaantalregelsgeldtwatgeldtvoorhetschilderijvanRenéMagritte;zebestaanslechtsindeperceptie.Regelswordensomsstrakkergeïnterpreteerddanvanuitbeleidbeoogdwordt.Ditleidttotfrustratie,maarooktotsuboptimalemaatschappelijkeresultaten.Inditonderzoekisnietgekekennaardecultuurenaansturingvandemedewerker,desalnietteminhebbendeonderzoekersdeindrukdatorganisatiecultuur,explicieteenimplicietenormenensturingbepalendzijninhetgedragrondomscholing.

31

Kortom:§ Dooroverdrachtvanklantengaatopditmomentinformatieverlorenenhetgebrekaande

persoonlijkebandwerktnietmotiverend.Erisbehoefteaaneenvastecoach,diedeklantsnelnadeinstroomindeuitkeringspreektendiedezeklantookblijftbegeleiden.

§ Dehuidigekennisenvaardighedenomloopbaanbegeleidingvormtegevenwordendoorprofessionalszelfendeexterneklankbordgroepalstegeringgezien.

§ KennisdelingoverdemogelijkhedenomscholingintezettenenhoeditteorganiserenschietbinnenUWVtekort.

§ Professionalsendeexterneklankbordgroephebbenhetbeeld,daterheelveelregelsenprotocollenzijndiecontraproductiefzijn.Ditheefttotgevolgdatprofessionalsminderscholinginkopendanzezoudenwillen.Langnietaltijdstrookthetbeeldrondomregelsmetde(beleids)werkelijkheid.Devraagiswateronderdiebeeldenendatgedragzit.

Succesfactor3:Dedeelnemer:HetzelfstellenvandoelenengeleidelijketoenamevaneigenregieUitdeliteratuurblijkt,datdedeelnemerzelfmoetkunnenreflecterenopwathijofzijdoetomzelfbeslissingentekunnennemen.Dezematevanzelfsturinggaathandinhandmethetstellenvandoelen.BinnenUWVzienzowelklantenalsprofessionalsnietalleeneenbeterearbeidsmarktpositiealsresultaatvanscholing.Scholingkandaadwerkelijkafgestemdwordenopdedeelnemerzelf,waardoordezezelfderegieinhandenkannemenenookeigendoelenkanstellennaasthetverkrijgenvaneenbetereplekopdearbeidsmarkt.Ookzelfredzaamheid,zelfvertrouwenentrotsworden(h)erkendalsopbrengst.Dezebredereblikwordtondersteundmetwetenschappelijkbewijsoverdeimpactvanscholing.Deprofessionalsgevenechterwelaan,dathetscholingsprotocolsomsbelemmerendkanwerkenomscholingookopdezewijzetekunnenfaciliteren.Kortom:§ Professionalsenklantenhebbeneenbredeblikopdebatenvanscholing.§ Regelszoalsgeformuleerdinhetdocument‘UWVBeleidsregelsScholing’wordenals

belemmerendervaren.Succesfactor4:Deleeromgeving:MaatwerkineenleerwerkomgevingOndankshetfeitdatUWVleerwerktrajectenfaciliteert,lijktdesamenwerkingmetderdennognietaltijdoptimaaltezijn.Uitdeliteratuurblijktdateenidealeleeromgevingeencombinatievanlerenenwerkenis.ZowelklantenalsprofessionalsvanUWVlijkenaandachttehebbenvooreenleeromgeving,waarinwerkenenlerengecombineerdworden.Hetgaatvolgenshenomeencombinatievanpraktijkentheorie.Erzijndaarnaastgoedevoorbeeldenvansamenwerkingmetwerkgeversbenoemd,maarlangnietinelkeregiozijndezevoorbeeldener.Bijveelprofessionalsbestaatdaarnaastbehoefteaanexpertiserondomleerwerktrajecten.Hetleerwerkloketisbijvelenonbekendenheeftvaakeencapaciteitsprobleem.Veelprofessionals(enklanten)erkennendaarnaastderelevantievanhetcriterium‘baangarantie’bijscholing.Dithoudtin,datbepaaldeklantgroepenvanUWVbijaanvangvandescholingdezekerheidvaneenbaanmoetenhebbennaafrondingvandeopleiding.Tochvindenprofessionals,klantenendeklankbordgroepdetoepassingtestrikt.Ookluktklantenhetniet

32

altijdomzelfeenwerkgevertevindendieeenbaangarantieafgeeft.Ditwerktbelemmerendomdeidealeleeromgevingtekunnenfaciliteren.Professionalservarenhetalseenblokkaderichtingeenduurzameplekopdearbeidsmarkt.Aanvullendwordtduidelijk,dateenaantalklanteneenscholingsaanbodwordtgedaan,datinfeitenietovereenkomtmethunwensenenmogelijkheden.Hetrisicodaarvanisdatmennascholingeenkortetijdeenfunctievervultendanweerterugvaltindeuitkering,omdatdebaannietbijdepersoonlijkheidpast.Deklantwordtwelbemiddeld,maarditisgeenduurzameoplossing.Vragendieprofessionalsopwerpenindegesprekkenogendeonderzoekersalsrelevant:Gaathetomdekortstewegnaarwerkofdemeesteduurzamewegnaarwerk?Kaneenbaanintentieookvoldoendezijnalserweleenduurzaamperspectiefis?SommigendingenstaanechterwelindewetenliggendusnietvollediginhandenvanUWV.Kortom:§ HetUWVheefteenjuistbeeldoverdemeerwaardevandecombinatie‘werkenenleren’.In

sommigeregio’swordtdaarooknaargehandeld.Inandereregio’skansamenwerkingmetbedrijven,opleidersendergelijkenogeenstevigeimpulsgebruiken.

§ Erisbehoefteaanexpertiserondomleerwerktrajecten.Debestaandeleerwerklokettenwordenmomenteelnietvoldoendealsantwoordhieropervaren.

§ Hetcriterium‘deklantmoeteenbaangarantieorganiseren’wordtbreedalsbelemmerendervaren.

§ Erisonduidelijkheidoverwathetbelangrijkstis:dekortsteofdemeesteduurzamewegnaarwerk?Losvanwatergeformuleerdisinde‘UWVBeleidsregelsScholing’kijktmenhiererbijUWVinternverschillendtegenaan.

Succesfactor5:Transfer:HetbevorderenvantoepassingvanhetgeleerdeindeeigensituatiemetoogvoorbasisvaardighedenWileenvolwasseneeenconstructiefleerproceshebbendanzalmenervoormoetenzorgen,datmenmogelijkhedenkrijgtomhetgeleerdetoetekunnenpassenindeeigendagelijksesituatie.Onderzoeklaatzien,datdooreengoedetransfertijdenshetlerenmenookaanhetwerkkankomen.Aandachtvoordebasisvaardigheden,psychologischeaspectenenondersteuningophetsocialevlakenhetprivélevenkunnenervoorzorgen,datmen(alsnog)eenkwalificatiebehaaltendaarnaastsuccesvolkanre-integrerenopdearbeidsmarkt.Ermoetdusookvoldoendeaandachtzijnvoordezebasisvaardigheden.DetoepassingvanhetgeleerdeindepraktijkstaatookcentraalbijprofessionalsenklantenvanUWV.Welhebbeneenaantalprofessionalsmoeitemetdeafwezigemogelijkhedenombasisvaardigheden(waarondercomputer-entaalvaardigheden)aantebieden.Indatlichtishetopvallenddatindelijstvanerkendeopleidersnietaltijdaanbiedersvanbasisvaardighedenzijnopgenomen.Kortom:§ InhetalgemeenscoortUWVgoedopdemogelijkhedentothetbiedenvantransfer.§ Deaandachtvoorbasisvaardighedenisechternoggering.Geziendepopulatieishetreëel,

dateenhoogpercentagelaagopgeleidisendusbaatheeftbijscholingbetreffendebasisvaardigheden.

33

SamengevatTabel4geefteenoverzichtvandeuiteindelijkebelemmerendeenbevorderendefactorenbetreffendederealisatievanarbeidsmarktgerichtepost-initiëlescholingvanuitUWVpersuccesfactor.

Tabel4:Bevorderendeenbelemmerendefactorenvoorarbeidsmarktgerichtepost-initiëlescholingvanuitUWV

Succesfactor Bevorderendefactor Belemmerendefactor

Defundering:Deinbeddinginpersoonlijkeleefsituatieenhetre-integratieprocesalsgeheel

Volgenszowelklantalsprofessional:§ Geenvolledigeaandachtvoor

leefsituatieenmotivatieklant§ Mogelijkheidtotdeelnameen

scholingsmogelijkhedenonbekend

§ Telaatklantcontact§ Onoverzichtelijke

informatievoorzieningDecoach:Hetbelangvanintensievepersoonlijkeface-to-facebegeleidingmetoogvooreventuelebeperkingen

Volgensprofessional:§ Goedewerkwijzevan

gespreksvoering

Volgenszowelklantalsprofessional:§ Tebeperktekennisenervaring

van‘loopbaanbegeleiding’Volgensprofessional:§ Tijdsgebrekvooradviseurs

basisdienstverleningDedeelnemer:Hetzelfstellenvandoelenengeleidelijketoenamevaneigenregie

Volgenszowelklantalsprofessional:§ Aandachtvoorbredeblikop

leeropbrengsten(nietalleenarbeidsmarktgericht)

Volgensprofessional:§ Scholingsprotocolwerktsoms

belemmerend

Deleeromgeving:Maatwerkineenleerwerkomgeving

Volgenszowelklantalsprofessional:§ Aandachtvoorideale

leeromgeving:combinatievanlerenenwerken

Volgensprofessional:§ Goedevoorbeeldenbetreffende

samenwerkingmetwerkgevers

Volgenszowelklantalsprofessional:§ LeerwerkloketisonbekendVolgensprofessional:§ Nietalleopleiderszijn

opgenomenalssamenwerkingspartner

Transfer:Hetbevorderenvantoepassingvanhetgeleerdeindeeigensituatiemetoogvoorbasisvaardigheden

Volgensprofessional:§ Afwezigheidvanaanbiedersvan

basisvaardighedenondersamenwerkingspartners

34

NabeschouwingUWVkanopbasisvanditrapportverschillendeimplementatielijnenontwikkelen.Deuitdagingzalzijnomgeennieuweprotocollenteontwikkelen.Naardemeningvandeauteurszullenformatsofprotocollennieteffectiefzijn.Devolgendevragenenoplossingsrichtingenverdienenonsinziensnadereuitwerking.1. Vergrotenvakmanschap

Doordeorganisatieontwikkelingeniserdelaatstejarenveelkennisenkunderondomloopbaanontwikkelingverlorengegaan.AlsUWVmetscholingmeerimpactwilgaanmakendanzullenerspecifiekereeisenaanditvakmanschapgesteldmoetenworden.Klantenarbeidsmarktmoetengoedinbeeldzijnendeprofessionalmoetmeervaardighedenhebbenomklantentekunnencoachen.

2. CultuurenaansturingBreedwordteenwoudaanregelservaren.Erisechterweldegelijkveelhandelingsruimte,maardiewordtnietgenomen.Devraagishoedatkan.Hoekrijgtdeprofessionaldeklantweerdichtbijhethartinplaatsvandeprotocollenenvinklijstjes?Welkecultuurelementenondermijnendieenwelkesturingziteropprofessionalsdiedittegengaan?Ditiseenlanglopendthema.MaaropkortetermijnkanUWVwelkennisdelingstarten,bijvoorbeelddooreenambassadeursnetwerktestarten.

3. InformatievoorzieningEriseengebrekaankennisrondomdemogelijkhedenvanscholing.Vraagiswelkecommunicatiemiddelenvoordeklantenprofessionalkunneningezetwordenomditteveranderen.

4. SamenwerkingIneenaantalregio’swordenindrukwekkenderesultatengerealiseerd.Ineenbreednetwerkmetopleiders,MBOinstellingen,uitzendbureausenbedrijvenwordeneffectieveinterventiestoegepast.Insommigeregio’slijkenookdeleerwerkloketteneenmogelijkeroltekunnenspelen.Hetoogtechterregio-enpersoonsafhankelijk.HoeschaaltUWVdezegoodpracticesop?WatkanmendaarnaastlerenvandegoodpracticesuitonderandereFrankrijk,BelgiëenTsjechië?

5. Duidelijkheidoverthema’sEenpaaronderwerpenkomenvakerterug,hetisnieteenduidigwelkstandpuntUWVdaaroverinneemt.Hetgaatombijvoorbeelddebaangarantie,telaatofgeenklantcontact,endevraagofmenkiestvoordeduurzameofsnelstewegnaarwerk.Hieroverzoumeerhelderheidgebodenmoetenworden.

6. BasisvaardighedenGeziendepopulatiezalUWVveellaagopgeleideklantenhebben.Veelprofessionals(h)erkennendit.Maarwelkeondersteuningkrijgenzeinhetverwervenvanbasisvaardigheden?Vraagiswaaromdeaanbiedersvanvolwasseneneducatienietstandaardbijdeopleiderszitten?

35

7. Rolenambitiesloopbaanontwikkeling

Nederlandkent,integenstellingtotveelandereEuropeselanden,geenlandelijkbeleidoflandelijkeinfrastructuurdieloopbaanontwikkelingondersteunt.DepolitiekevraagisofereenloopbaancentrumvoorburgerskomtenhoeNederlandhetlevenlangontwikkelengaatvormgeven?VraagiswelkerolUWVdaarinkanspelen?Vragendiebuitenditonderzoekvallen,maarwelrelevantzijnvoordetoekomst.Klantenenprofessionalssprakenhierinafgeleidetermenover.Hetgingbijvoorbeeldoverdevraagofhandhavingenloopbaancoachingwelvanuitdezelfdeorganisatiekanplaatsvinden.De‘coach’en‘politieagent’kennensterkverschillendewaardeoriëntatiesencompetenties.

Maaroverééndingzijnklanten,professionalsendeledenvandeklankbordheteens:scholingiswezenlijkvoorduurzameinzetbaarheid.OfzoalseenklantuitGoeszegt:“zekervoormensendieallanggeenscholingmeerhebbengehad.Ikdenkdatdatteltvooriedereentegenwoordig,scholingblijfjedoen,jeheleleven”(GK1).

36

6. ReferentiesAlamprese,J.A.etal.(2011).Effectsofastructureddecodingcurriculumonadultliteracylearners’readingdevelopment.JournalofResearchonEducationalEffectiveness,4,(2):pp.154-172.Bijl,R.,Boelhouwer,J.Wennekers,A.(2017).DeSocialestaatvanNederland2017.DenHaag:SCP.Boom,L.(2005)Detoekomstvandearbeidsmarkt&socialezekerheid.DenHaag:SCP.Borghans,L.,Fouarge,D.,DeGrip,A.&VanThor,J.A.F.(2014).WerkenenlereninNederland.ROA-R/2014-3.Maastricht:ResearchcentrumvoorOnderwijsenArbeidsmarkt.Borghouts-VandePas,I.,Bosmans,M.,Verschoor,J.,Wilthagen,T.(2019).Overstappenopdearbeidsmarkt:EenonderzoeknaarVanWerkNaarWerk-beleiden–trajecten.Tilburg:TilburgUniversity.Brouwer,E.(2015).Studentalsleergierige‘werknemer’.Retrieved:28-01-2019.<https://www.canonberoepsonderwijs.nl/Hybrideleeromgevingindetechniek>.Bruggink,J.-W.(2009).Ontwikkelingenin(gezonde)levensverwachtingnaaropleidingsniveau.Bevolkingstrends,57(4):p.71-75.Card,D.,Kluve,J.&Weber,A.(2015).WhatWorks?AMetaAnalysisofRecentActiveLaborMarketProgramEvaluations.Bonn:IZA/ForschungsinstitutzurZukunftderArbeit/InstitutefortheStudyofLabor.CBS.(2017).Standaardonderwijsindeling2016:Editie2016/’17.DenHaag/Heerlen:CBS.Coumans,M.(2008).Alleenstaandemoedersopdearbeidsmarkt.Sociaaleconomischetrends,4:p.33-38.CPB.(2016).KansrijkarbeidsmarktbeleidDeel2.DenHaag:CPB.CPB.(2018).Verdringingopdearbeidsmarkt:Beschrijvingenbeleving.DenHaag:CPB.CPB/SCP(2015).Deonderkantvandearbeidsmarktin2025.DenHaag:CentraalPlanbureau/SociaalenCultureelPlanbureau.DeGraaf-Zijl,M.,Josten,E.,Boeters,S.,Eggink,E.,Bolhaar,J.,Ooms,I.,DenOuden,A.&Woittiez,I.(2015).Deonderkantvandearbeidsmarktin2025.DenHaag:SociaalenCultureelPlanbureau.

37

DeGreef,M.(2014).AcademievoorZelfstandigheidbijLandstedegeeftvolwassenenmeteenlichtverstandelijkebeperkingeenplekindesamenlevingenopdearbeidsmarkt.’s-Hertogenbosch:Artéduc.DeGreef,M.&Bohnenn,E.(2011).Ondersteuningencertificeringvandigitaallerenvoorlaaggopgeleiden:Kadersvooreendigitaleleer-enoefenomgeving.’s-Hertogenbosch:Artéduc.DeGreef,M.,Segers,M.&Verté,D.(2010).DevelopmentoftheSIT,aninstrumenttoevaluatethetransfereffectsofadulteducationprogramsforsocialinclusion,StudiesinEducationalEvaluation(36),42-61.DeHollander,A.,Hoeymans,N.,Melse,J.,VanOers,J.&Polder,J.(2006).Zorgvoorgezondheid.VolksgezondheidToekomstVerkenning2006.Bilthoven:RIVM.DeKoning,J.(2001).TrainingfortheUnemployedintheNetherlands:WhatDoWeKnowAfterMoreThan50EvaluationStudies?InK.SchömannenPh.J.O'Connel,Education,TrainingandEmploymentDynamics.DeKoning,J.,Gelderblom,A.,Zandvliet,K.&VandenBoom,L.(2005).EffectiviteitvanRe-integratie:Destandvanzaken:Literatuuronderzoek.Rotterdam:SEOR,ErasmusUniversiteitRotterdam.DeZwart,S.,Oostveen,A.&Booij,H.M.(2015).Detoegevoegdewaardevandeleerwerkloketten.Utrecht:Berenschot.Diekhoff,G.M.&Wigginton,P.K.(1989).FactorsofSuccessinaVolunteerAdultLiteracyProgram.RaedingandWriting,1(2),p.153-162.Divosa(2011).Divosa-monitor2011,deel1.Grenzenverleggen.Socialedienstenenparticipatiebevordering.Utrecht:Divosa.Edzes,A.,Hamersma,M.,Venhorst,V.&VanDijk,J.(2015).Labourmarketperformanceandschoolcareersofloweducatedgraduates.LettersinSpatialandResourceSciences,8,p.267-289.Fisher,J.C.(1998).MajorStremasofResearchProbingOlderAdultLearning.NewDirectionsForAdultAndContinuingEducation,no.77,p.27-39.Fouarge,D.,Schils,T.&DeGrip,A.(2013).Whydoloweducatedworkersinvestlessinfurthertraining?AppliedEconomics,45(18),p.2587-2601.Gerber,P.J.(2012).TheImpactofLearningDisabilitiesonAdulthood:AReviewoftheEvidenced-BasedLiteratureforResearchandPracticeinAdultEducation.JournalofLearningDisabilities45(1),p.31-46.

38

Grace,L.J.&Smith,P.J.(2001).FlexibledeliveryintheAustralianvocationaleducationandtrainingsector:Barrierstosuccessidentifiedincasestudiesoffouradultlearners.DistanceEducation,22(2),p.196-211.Greenberg,D.etal.(2011).ARandomizedControlStudyofInstructionalApproachesforStrugglingAdultReaders.JournalofResearchonEducationalEffectiveness,4,(2):pp.101-117.Groenewoud,M.&Slotboom,S.(2009).ScholingviaUWV:Eenonderzoeknaardematewaarinscholingstrajectentotwerkleiden.Amsterdam:RegioplanBeleidsonderzoek.Heul,H.vander(2006).VaststellingenevaluatievandeeffectiviteitvanreïntegratiemaatregelenvoorWWcliënten.UWVKennismemo2006/11.Hock,M.F.&Mellard,D.F.(2011).Efficacyoflearningstrategiesinstructioninadulteducation.JournalofResearchonEducationalEffectiveness,4,(2):134-153.Josten,E.(2010).Minderwerkvoorlaagopgeleiden?DenHaag:SociaalenCultureelPlanbureau.Hoeve,A.(2012).Speureninde‘blackbox’.Retrieved:28-01-2019.<https://www.canonberoepsonderwijs.nl/leerprocessen>.Holton,E.F.,Chen,H.,&Naquin,S.S.(2003).Anexaminationoflearningtransfersystemcharacteristicsacrossorganizationalsettings.HumanResourceDevelopmentQuarterly,vol.14(4),24.Illeris,K.(2002).TheThreeDimensionsofLearning:ContemporaryLearningTheoryintheTensionFieldbetweentheCognitive,theEmotionalandtheSocial.Frederiksberg:RoskildeUniversityPress.Jurgens,K.&Buisman,M.(2017).Zilverentaalcompetenties:Literatuurstudienaardeopbrengstenvantaalinterventiesvoorouderen.Amsterdam:KohnstammInstituut.Kerckhaert,A.C.&DeRuig,L.S.(2013).Huishoudensinderodecijfers2012.Omvangenachtergrondenvanschuldenproblematiekbijhuishoudens.Eindrapport.Zoetermeer:Panteia.Klein,M.(2015).TheincreasingunemploymentgapbetweenthelowandhigheducatedinWestGermany.Structuralorcyclicalcrowding-out?SocialSciencesResearch50,p.110-125.Kok,L.,Hollanders,D.&Hop,J.P.(2006).Kostenenbatenvanreïntegratie.Amsterdam:SEOEconomischonderzoek.Kok,L.&Scholte,R.(2013).Rendementvancursussenvoorlaaggeletterden.Amsterdam:SEOEconomischOnderzoek.Künn-Nelen,A.,Poulissen,D.,VanEldert,P.,Fouarge,D.&DeGrip,A.(2018).Lerenonderwerkendenmeteenkwetsbarepositieopdearbeidsmarkt.Maastricht:ResearchcentrumvoorOnderwijsenArbeidsmarkt(ROA).

39

Maliranta,M.,Nurmi,S.&Virtanen,H.(2010).ResourcesinvocationaleducationandpostschoolingOutcomes.InternationalJournalofManpower,Vol.31Issue:5,p.520-544.Mosselman,M.(2006).Descholingvoorwerkendenzonderstartkwalificatie.Amsterdam:RegioplanBeleidsonderzoek.MinisterievanSocialeZakenenWerkgelegenheid.(2018).KamerbriefLevenLangOntwikkelen.DenHaag:MinisterievanSocialeZakenenWerkgelegenheid.Nijhuis,J.F.H.,Segers,M.S.R.,&Gijselaers,W.H.(2005).Influenceofredesigningalearningenvironmentonstudentperceptionsandlearningstrategies.LearningEnvironmentsResearch,2005(8),27.OECD.(2018).Educationataglance2018:OECDindicators.Paris:OECDPublishing.Panteia.(2018).EffectiviteitvandeBrug-WWenscholingsvouchers:Tussenrapportage2018.Zoetermeer:Panteia.Peijen,R.,Wilthagen,T.,Muffels,R.&Dekker,R.(2019).Privatearbeidsintegratie:evaluatievanhetPhilipsWerkgelegenheidsplan/Private-sectorlabormarketreintegration:evaluatingthePhilipsWork-ExperienceProgram.TijdschriftvoorArbeidsvraagstukken.35,p.189-205.Peterson,D.A.&Wendt,P.F.(1995).TrainingandEducationofOlderAmericansasWorkersandVolunteers.InS.A.Bass(ed.),OlderandActive:HowAmericansover55AreContributingtoSociety.NewHaven,Conn.:YaleUniversity,1995.Poos,M.J.J.C.,Bruggink,J.W.&Nusselder,W.J.(2014).Gezondelevensverwachtingsamengevat.VolksgezondheidToekomstVerkenning,NationaalKompasVolksgezondheid.Bilthoven:RIVM.Ratio,C.&Hall,D.(1999).MentoringUrbanYouthinthePost-industrialCity:someguidingprinciplesbasedondevelopednotionsofsituatedlearningandacognitivementoringmodelofInitialTeacherEducation.MentoringandTutoring,6:3,p.61-75.Ryan,R.,&Deci,E.(2000,January).Self-DeterminationTheoryandtheFacilitationofIntrinsicMotivation,SocialDevelopment,andWell-Being.AmericanPsychologist,55(1),p.68-78.Sabatini,J.P.etal.(2011).Relativeeffectivenessofreadinginterventionprogramsforadultswithlowliteracy.JournalofResearchonEducationalEffectiveness,4,(2):118-133.Sanders,J.M.A.F.(2016).Sustainingtheemployabilityofthelowskilledworker;development,mobilityandworkredesign.Dissertation.Maastricht:ResearchCentreforEducationandtheLabourMarket.Simons,R.-J.S.,&Bolhuis,S.(2004).Constructivistlearningtheoriesandcomplexlearningenvironments.InMulder,R.H.,&Sloane,P.F.E.(Eds.),NewapproachestovocationaleducationinEurope.Theconstructionofcomplexlearning–teachingarrangements,no.1.Vol.13(p.13–25).Oxford:SymposiumBooks/OxfordStudiesinComparativeEducation.

40

Slotboom,S.T.,Groenewoud,F.M.B.R.&VanGeuns,R.C.(2007).Evaluatiescholingsprotocoleninzetscholing.Amsterdam:RegioplanBeleidsonderzoek.Tighe,E.L.,Barnes,A.E.,Connor,C.M.&Steadman,S.C.(2013).DefiningSuccessinAdultBasicEducationSettings:MultipleStakeholders,MultiplePerspectives.ReadingResearchQuarterly,48(4),p.415–435.UWV.(2019).UWVRegelingen.Retrieved:15-06-2019.< https://www.lerenenwerken.nl/uwv-regelingen>.VanderHeul,H.,Berendsen,E.M.,vanderEijken,B.C.J.L.&Vlek,R.J.J.(2003).Opwegnaarwerk:EenevaluatievansluitendeaanpakindeWW.Amsterdam:UWV,AfdelingBeleidsinformatievoorziening.VanderVlerk,D.(2005).Inspirerentotleren:Hetontwerpenvaneenuitdagendeleeromgeving.Bussum:UitgeverijCoutinho.VanEchtelt,P.&Guiaux,M.(2012).Verzorgduitdebijstand.Derolvangedrag,uiterlijkentaalbijdere-integratievanbijstandsontvangers.DenHaag:SociaalenCultureelPlanbureau.VanLakerveld,J.,VandenBerg,J.,DeBrabander,C.,&Kessels,J.(2000).Thecorporatecurriculum:Aworking-learningenvironment.Proc.annualacademyofhumanresourcedevelopmentconference:expandingthehorizonsofhumanresourcedevelopment.Veldheer,V.,Jonker,J.J.,VanNoije,L.&Vrooman,C.(red.).(2012).Eenberoepopdeburger.Minderverzorgingsstaat,meereigenverantwoordelijkheid?SociaalenCultureelRapport2012.DenHaag:SociaalenCultureelPlanbureau.Vrooman,C.,Josten,E.&VanEchtelt,P.(2016).Delaagopgeleidenvandetoekomst:meerdaneenscholingsprobleem.DenHaag:SCP.Vroonhof,P.,Westhof,F.&Bleeker,D.(2009).Monitorbetalingsachterstanden.Meting2009.Zoetermeer:Panteia.Wiltkamp,A.Et.Al.Detheorieenpartkijkvanreïntegratietweedespoor.Panteia,debeleidsonderzoekersenSEO.Woittiez,I.,Putman,L.,Eggink,E.&Ras,M.(2014).Zorgbeterbegrepen.Verklaringenvoordegroeiendevraagnaarzorgvoormensenmeteenverstandelijkebeperking.DenHaag:SociaalenCultureelPlanbureau.Zeijl,E.,Crone,M.,Wiefferink,C.,Keuzenkamp,S.&Reijneveld,S.(2005).KindereninNederland.DenHaag/Leiden:SociaalenCultureelPlanbureau/TNOKwaliteitvanLeven.Zwinkels,W.,Ooms,D.&Sanders,J.(2009).Omvang,aardenachtergrondenvanbaan-baan-mobiliteit.DenHaag:RaadvoorWerkenInkomen.

41

Bijlage1: Onderzoeksmethodein4fasenOnderzoeksfase1:SystematischliteratuuronderzoekOminbeeldtekrijgenwatdemogelijkhedenvanarbeidsmarktgerichtescholingzijnvoorlaagopgeleideenouderewerkzoekendennaastwerkzoekendendieziekzijn,zalallereersteensystematischliteratuuronderzoekwordenuitgevoerd.Ditonderzoekheeftgeleidtot64uniekebronnen.Erisgezochtopdevolgendezoektermen:low-educated,impact&re-integration,successfactors&adulteducation,impact&adulteducation.Erisgezochtinonderanderedevolgendedatabases:ERIC(EBSCO),PiCarta,PsycARTICLES(EBSCO),PsycINFO(EBSCO),SageJournalsOnline,ScienceDirect(Elsevier),SpringerLink,SSCI,Taylor&FrancisOnline,UMPublications,WebofScienceenWileyOnlineLibrary.DaarnaastisaanvullendgezochtonderNederlandseliteratuurviahetinternetmetdezoektermen:impact&re-integratie,succesfactoren&re-integratie,arbeidsmarktbemiddeling,succesfactoren&volwasseneneducatie,impactvolwasseneneducatieenlaagopgeleiden.1. Deresultantevandezeonderzoeksfaseiseenantwoordopdevolgendeonderzoeksvragen:

Watisdedefinitievanarbeidsmarktgerichteenpost-initiëlescholing?2. Watisdestandvanzakenvandeproblematiek?3. Aanwelkebasaleeisenvandeleeromgevingmoetarbeidsmarktgerichtescholingvoldoenom

succesvoltezijn(goodpractices)?Onderzoeksfase2:Meta-analysebatenensuccesfactorenlerenonderlaagopgeleidenAansluitendisineentweedeonderzoeksfaseeenmeta-analysegedaannaardebatenensuccesfactorenvanscholingonderlaagopgeleidenonderhetdatabestandbehorendebijhetSIT-instrument(SocialInclusionafterTransfer).ArtéducheeftinsamenwerkingmetMaastrichtUniversityendeVrijeUniversiteitBrusselhetSIT-instrumentontwikkeld,datdeimpactvanlaagopgeleideenlaaggeletterdedeelnemersenouderewerknemersaanpost-initiëleleertrajecteninbeeldbrengt(DeGreefetal.,2010).Inmiddelsiserondercirca6.800deelnemerseenimpactmetinggerealiseerd.Metditinstrumentwordtbekekenofmenseneenbetereplekindesamenlevingenopdearbeidsmarkthebbengekregen.Hetfocustzichmetnameopkwetsbaredeelnemersdiedeelswerklooszijnenmiddelseenleertrajecteenvervolgopleidingofeenbaanwensentekrijgen.Onderdezedeelnemersiseenvragenlijstafgenomenmettweemeetmomenten,waarbijeentussenperiodetussendemeetmomentenvancirca15wekenisgehanteerd.Ditomdevoortgangonderdeelnemersophetgebiedvansocialeinclusieenarbeidsmarktontwikkelingtemeten.Voordezeanalyseissecgekekennaarderesponsonderdeelnemers,diegeenbaanhebbenentussende15en65jaaroudzijn.Deuiteindelijkeanalyseisgebaseerdopderesponsvan3.027deelnemers.Tijdensdemetingenisnaastdesocio-demografischekenmerken,zoalsgeslacht,nationaliteit,leeftijd,hoogstevooropleiding,aantalopleidingsjarenenhethebbenvaneendiplomanaardevolgendevariabelengekeken:1.Socialeinclusie

§ Nationaletaalvaardigheden§ Digitalevaardigheden§ Internationaletaalvaardigheden

42

§ Assertiviteit§ Arbeids-enopvoedingsvaardigheden§ Vrijwilligerswerk-enwijkvaardigheden§ Contactvaardigheden§ Ontmoeten&ondernemen§ Omgangmetprivécontacten§ Verenigings-enwijkactiviteiten§ Natuur-ensportactiviteiten§ Kunst-encultuuractiviteiten§ Lidmaatschap§ Afnamevansociaalisolement

2. Arbeidsmarktpositie

§ Hethebbenvanofbeterfunctionerenineenbetaaldebaan§ Hethebbenvanvrijwilligerswerk§ Stagegaanlopen§ Hetzoekennaareenbaan§ Hethebbenvanofbeterfunctionerenineenbetaaldebaanmetbegeleiding

Omdeimpactvanheteducatievetrajectinkaarttebrengen,zijnmiddelsSPSS25.0verschilvariabelengemaaktenispervariabelehetpercentagedeelnemersbepaald,dateengroeiheeftdoorgemaakt.Vervolgenszijnerdriegroepenbepaaldopbasisvandehoogstevooropleidingvandedeelnemers,waarbijdeelnemersopbasisvanhunopleidingmetdegrootsteafstandvandearbeidsmarkt(speciaal)onderwijsopdebasisschoolhebbengevolgd,middelgroteafstandtotdearbeidsmarkt(speciaal)onderwijsopdemiddelbareschoolhebbengevolgdeneenwatmindergroteafstandtotdearbeidsmarkteenMBO,HBOofuniversitaireopleidinghebbengevolgd7.Aansluitendiseenvergelijkingtussendedriegroependeelnemersgemaakt.Hiervooriseennon-parametrischeanalyseuitgevoerdmiddelseenMann-Whitneytoets.Erisookbekekendoorwelkekenmerkenvandeleeromgevingdegroeiwordtbewerkstelligd.Middelseencorrelatieanalyseeneenlogistischeregressieanalyseisinkaartgebrachtwelkefactorenvandeleeromgevingvaninvloedzijnopdetoenameinsocialeinclusieofarbeidsontwikkeling.Daarnaastiseenaanvullendeanalysegedaanopbasisvanderesultatenvanvijfkwalitatieveonderzoekennaardeimpactensuccesfactorenvanpost-initiëlescholingondervolwassenen,teweten:

§ kwalitatiefonderzoeknaarimpactensuccesfactorenvande‘academievoorZelfstandigheid’;

§ kwalitatiefonderzoek‘LerenvoorLeven’naarimpactensuccesfactorenvanleertrajectenvanvolwassenen;

§ kwalitatiefonderzoeknaarimpactensuccesfactorenvaninburgeringstrajectenvandegemeenteAmsterdam;

7Dezeindelingwijktafvandeindeling,diedoorhetCBS(2016)wordtgehanteerddoordegehanteerdeindelinginhetSIT-instrument.

43

§ kwalitatiefonderzoeknaarimpactensuccesfactorenvanhetproject‘TaalopMaat’vanStichtingWellzo;

§ kwalitatiefonderzoeknaarimpactensuccesfactorenvanleertrajectenvanvolwassenenbij3aanbiedersvanvolwasseneneducatie.

Deresultantevandezeonderzoeksfaseiseenantwoordopdevolgendeonderzoeksvragen:1. Watzijndebatenendeimpactvanarbeidsmarktgerichtescholingophetfunctionerenvande

deelnemers,duurzameinzetbaarheidopdearbeidsmarktendearbeidsmarktzelf?2. Welkewerkzamedeleninarbeidsmarktgerichtescholingzijnbelangrijkvooreenrendabel

post-initieelleertraject?Onderzoeksfase3:InternationalecasestudieslerenvoorduurzameplekopdearbeidsmarktIndederdeonderzoeksfaseiseenuitgebreideconsultatiegedaannaargoodpracticesbetreffendearbeidsmarktgerichtescholinginanderelanden.Viasamenwerkingspartnersin34landenzijnvia8netwerkencasestudiesbetreffendearbeidsmarktgerichtescholinggetraceerd.Ditbetreftdevolgendenetwerken:

§ EBSN:EuropeanBasicSkillsNetwork§ EDAM:EDucationAgainstMarginalisation§ ELINET:EuropeanLiteracyPolicyNetwork§ GUTS:GenerationsUsingTrainingforSocialInclusionin2020§ INFONET:EuropeanINFONETAdultEducationNetwork

DaarnaastheeftdeinternationaleorganisatieICAE()naaraanvullendecasesgezochtonderhaarsamenwerkingspartners.Uiteindelijkzijnuit19landen22goodpracticesgeselecteerd,dieeenantwoordgevenopdevraagwelkevoorwaardenervoorzorgen,datvolwassenenenmetnamelaagopgeleideenouderewerkzoekendennaastwerkzoekendendieziekzijndeelnemenaanarbeidsmarktgerichtescholing.Deresultantevandezeonderzoeksfaseiseenantwoordopdevolgendeonderzoeksvragen:1. Welkeinitiatievenzijnerinanderelandendiegoedlijkentewerkenendiegoedaansluitenbij

devoorwaarden(dieuitdeliteratuurstudieenmeta-analyse)naarvorenzijngekomen?2. Welke initiatievenzijner inNederland (eventueelookop lokaalofbrancheniveau)diegoed

lijkentewerkenendiegoedaansluitenbijdezevoorwaarden?ZijndiebredertoepasbaarvoorUWV-klanten?

Onderzoeksfase4:FenomenografischonderzoekonderklantenenprofessionalsUWVMetnamedeervaringenvandeklantenzelfisvangrootbelangomteachterhalenwelkebehoeften,interesses,mogelijkheden,maarookbeperkingendezegroepenervarentenaanzienvanpost-initiëlescholinggefaciliteerdvanuitUWV.Daarnaastiseengrondigeanalysenaardeuiteindelijkemogelijkhedenviaarbeidsdeskundigen,adviseurswerk,adviseurswerkgeversdienstverlening,adviseursvanleerwerklokettenenre-integratiebegeleidersnoodzakelijkomeengedragensuccesvolleimplementatieinterntekunnenrealiseren.MiddelseenkwalitatiefonderzoekwordtnauwkeuriginsamenwerkingmethetUWVeenvertegenwoordiginggekozenvanarbeidsdeskundigen,adviseurswerk,adviseurswerkgeversdienstverlening,adviseursvanleerwerklokettenenre-integratiebegeleiders.Voor

44

dezeonderzoeksfasezijnonder56respondenten,waarvan33professionals(teweten:7arbeidsdeskundigen,4re-integratiebegeleiders,6adviseurswerkintensievedienstverlening,4adviseurswerkbasisdienstverlening,6adviseurswerkgeversdienstverleningen6adviseursleerwerkloketten)en23klanten(teweten:6klantenmeteenlagescoreopdewerkverkenner(0%tot50%),4in-enuitstromers,4WGA-klanten,2ziekewerklozenen8EDV’ers,waarbij1persoondusintweecategorieënisingedeeld)vanUWVinterviewsgehouden.Voorhetkwalitatieveonderzoekisopbasisvanderichtlijnenvanhetfenomenografischonderzoekeeninterviewtechniekmetopenvragengehanteerd.Hierbijstaathet“diepte-interview”centraal,zodatderespondentenaangemoedigdwordenomhetteonderzoekenfenomeentebediscussiëren(Booth,1997).Omsubjectievewaarnemingtevoorkomeniseenteamvan3onderzoekerssamengesteld,datsamenviaeenplenaireinstructiegeïnformeerdisoverdeprocedurevanafname.Elkinterviewduurdecirca20tot45minuten,waarbijvoorafvragenzijnvastgesteldbestaandeuit12hoofdvragenvoordeprofessionalsen11hoofdvragenvoordeklantenaangevuldmetdoorvraagvragen.Alleinterviewszijnopgenomen.Opbasisvandeaudiobestandenzijntranscriptiesgemaakt,diewoordvoorwoordzijnuitgewerkt.Elketranscriptieisuitgewerktviaeenidentiekformatomeengoedevergelijkingtekunnenmakentijdensdeanalyse.Omeengedegenonderzoeksanalysetekunnendoen,zijndeanalysestappenvandefenomenografiedoorlopendieMartonetal.(1997)beschrijven.Ombiastevoorkomenzijnderesultatenvandeonderzoeksanalysevanelkeonderzoekerbesprokendoormiddelvaneenonderzoekerstriangulatieeneenpeerreview(Eisner,1998).Dithoudtindatallereerstelkeonderzoekerafzonderlijkeenaantalinterviewsheeftdoorgenomenengeanalyseerdenvervolgenseenaantalcategorieënvanbetekenissenheeftgemaakt.Insubgroepenvanonderzoekerszijnderesultatenvandezeanalysebesproken.Uiteindelijkzijndeverschillendecategorieënvastgesteldnahetverkrijgenvaneenconsensus(Marton,1992).Tenslotteisintersubjectiviteitvoorkomendooreenpeerreviewterealiserenopdeverschillendecategorieënvanresultaten.Eenexterneonderzoeker(diegespecialiseerdisinditthema)heeftalletranscriptiesdoorgenomenenwederomcategorieënvanperceptiessamengesteld.Dezeindelingisnaastdeindelingvanhetonderzoeksteamgelegdenuiteindelijkzijndecategorieënvanresultatenvastgesteldineenzogenoemde“outcomespace”.Dezeoutcomespacevormtdebasisvoorderesultatenvanditonderzoek.Deresultatenvanallevierdeonderzoeksfasenleidentoteenantwoordopdevolgendetweevragen:1. “Wat is de impact van post-initiële scholing en wat zijn de voorwaarden waar scholing vandoelgroepenzoalsdievanUWVquainhoud,vormenbegeleidingaanmoetvoldoenom(langdurig)effect te kunnen hebben én om gebruikt te worden door werkzoekenden met een WW- of AGuitkeringdiedemeestebaathebbenbijdezescholing?”2. Welke aanpassingen in de uitvoering en dienstverlening van UWV en Leerwerkloketten zijnnodig om post-initiële scholing met het oog op een duurzame arbeidsmarktparticipatie voorwerkzoekendenmeteenWW-ofAGuitkeringtebevorderen?

45

Bijlage2: Internationalegoodpracticesensamenwerkingspartners

Deinhoudvandeinternationalegoodpracticeszijnverkregendoordesamenwerkingdiversecollega’suit22landen.Hiervoorwillenwedevolgendeorganisatiesenpersonendankenvoorhuntijdenmedewerking:

1. België:VDAB:CarlCallewaert2. Bulgarije:LawandInternetFoundation,ResearchCenterforLawandInformation

Technologies:NadyaKoycheva3. Canada:SatyaBrink4. Denemarken:NordiskNetværkforVoksnesLæring(NVL):AntraCarlsen5. Duitsland:Justus-Liebig-UniversitätGießen:BerndKäpplinger/bbbBürofürberufliche

Bildungsplanung:DieterZisenis6. Finland:NordiskNetværkforVoksnesLæring(NVL):AntraCarlsen7. Frankrijk:EuropeanInstituteofEducationandSocialPolicy(EIESP):JanetLooney&

GloriaArjomand8. Hongarije:ProgressConsultLtd.:ZsoltVincze9. Ierland:NationalAdultLiteracyAgency(NALA):InezBailey.10. Italië:UniversitàdegliStudiedelMolise:MargheritadiPaolo&DanielaGrignoli11. Kroatië:InternationalCouncilforAdultEducation(ICAE):KatarinaPopović/Centarza

edukaciju,savjetovanjeiistraživanje(CESI):AnamarijaTkalčec12. Letland:UniversityofLatvia,FacultyofEconomicsandManagement:IlzeBuligina&

BirutaSloka13. Noorwegen:NordiskNetværkforVoksnesLæring(NVL):AntraCarlsen14. Oostenrijk:CONEDU:WilfriedFrei15. Roemenië:AssociationforSocialandEconomicCounsellingandConsultancyOltenia

(A.C.C.E.SOltenia):AndreeaMihaelaNita16. Servië:TheInstituteforPedagogyandAndragogyoftheFacultyofPhilosophyin

Belgrade:KatarinaPopović17. Slovenië:AndragoškicenterSlovenije:EsterMožina&MatejaPečar18. Tsjechië:NationalInstituteforEducation,EducationCounsellingCentreandCentrefor

ContinuingEducationofTeachers(NUV):TerezaHalouzková19. Zweden:SatyaBrink/NordiskNetværkforVoksnesLæring(NVL):AntraCarlsen

Internationalegoodpracticeslatenzien,datergeeneenduidigantwoordisophetstimulerenvanarbeidsmarktgerichtescholing,zodatdiverse‘kwetsbare’groepeneenbaankunnenvinden.Omeenreguliereplekopdearbeidsmarkttekunnenvindenmoetmenrekeninghoudenmetdedoelgroepwaarvoormenditorganiseert(zoalslaagopgeleiden,ouderen,mensenmeteenbeperkingenvluchtelingen)naastdelandelijk,maarzekerookregionaleenlokalemogelijkhedendiescholingsinstantiesenarbeidsmarktkanbieden.Eennadereanalysevandeinternationalegoodpracticeslaatzien,datzegrotendeelskunnenaansluitenbijdevijfsuccesfactorendieuithetonderzoeknaarvorenzijngekomen,teweten:


46



voorbasisvaardighedenDeinternationalegoodpracticeszijngeordendopbasisvandeze5factoren.Succesfactor1:Defundering:Deinbeddinginpersoonlijkeleefsituatieenhetre-integratieprocesalsgeheelFrankrijk1:Geïntegreerdtaal-enberoepsgerichttrajectmetwerkgeversvoormigrantenenasielzoekersHetMinisterievanBinnenlandseZakenheeftinsamenwerkingmethetFransNationaalAgentschapvoorprofessioneletrainingvanvolwasseneneenspecifiekprogrammaopgezet,waarinvluchtelingenenasielzoekerstaaltrainingenberoepsgerichtetrainingenkrijgenaangeboden.Ditgebeurtinsamenwerkingmetwerkgeversenvoordesectorenwaarmenopdatmomentbehoefteaanmeerarbeidskrachten(waaronderdelogistiekbranche,schilderbranche,metselbrancheenzovoorts).Hierbijwordtgebruikgemaaktvanspecifiekevalidatieprogramma’someenprofessionelecertificeringvoorhetbetreffendeberoeptebehalen.USP:Branchegerichtevalidatieprogramma’sinsamenwerkingmetwerkgevers(waarintaalontwikkelingenberoepsgerichtetraininggecombineerdworden).Frankrijk2:ValidatievaneerderverworvencompetentiesvoorvluchtelingeninICT-brancheHetprogramma‘Refugeeks’verzorgteenintensieftrainingsprogrammavoorkwetsbarevluchtelingenophetgebiedvanICT.HiermeewordenhunkansenomindeICT-brancheaandeslagtegaanvergroot.Dedeelnemerskrijgeneenspecifiekprogrammaaangeboden,waarbijzegemotiveerdwordenomhunICT-vaardighedentevergrotenenditberoepsmatigtekunneninzetten.Vervolgenskrijgenzedemogelijkheidomspecifiekwerknemersvaardighedenaantelerendiezevervolgenskunneninzettennatoeleidingnaareenbaan.SuccesfactorvanhettrainingsprogrammaisdateerderverworvencompetentiesophetgebiedvanICTgevalideerdworden,zodathettrainingsprogrammaopmaatgemaaktkanwordenvoordedeelnemer.USP:Validatievaneerderverworvencompetentiesinspecifiekbranche.Frankrijk3:VertrouwenenondersteuninginhetberoepdoorvalidatievaneerderverworvencompetentiesDeorganisatieINFREPisgespecialiseerdintoegepastonderzoekophetgebiedvanpermanenteeducatienaastmanagementvanberoepsgerichtetrainingsprogramma’s.Zijbegeleidendeevaluatievancompetentiesomkansenopdearbeidsmarkttevergrotenofvoorbereidingenvooromscholingstrajectenterealiseren.Zijhebbeneengestandaardiseerdeevaluatieontwikkeldomeerderverworvenkennisencompetentiestekunnenvalidereninhetkadervandeuitoefeningvaneenspecifiekberoep.Dezevormvanevaluatie(CLEAgenaamd)kanvoorvrijwelelkesectorenvooralleopleidingsniveauswordentoegepast.Deze‘tool’wordtdooronderanderewerkgeverserkendenhelptmetnamewerklozeninhetbepalenofmenklaarisomeenvervolgopleidingtevolgen.Daarnaastzorgthetvoorhetvergrotenvanhetzelfvertrouwenendebegeleidingvandeloopbaanopdearbeidsmarkt.

47

EenvergelijkbaartrajectishetDAVAprogramma,waarbijdeelnemers(dieminstenséénjaarwerkervaringhebbenhuneerderverworvencompetentieskunnenvaliderenonderbegeleidingvaneenadviseur.USP:Gestandaardiseerdevalidatievaneerderverworvencompetentiesvooralleopleidingsniveaus.Succesfactor2:Decoach:Hetbelangvanintensievepersoonlijkeface-to-facebegeleidingmetoogvooreventuelebeperkingenCanada:SpecifiekeondersteuningenmentoringvoormensenmeteenbeperkinggecombineerdeaanpakHet‘TransitionalVocationalProgram’(VTP)iseenspecifiekprogrammaomvolwassenenmeteenbeperkingdoormiddelvantrainingenbegeleidingvoortebereidenopwerk.Hetiseenpost-initiëleleeromgevingdiedetransitienaarwerkmoetbegeleiden.Dedeelnemerneemtdeelaaneengecombineerdetrainingineenklassikalesettingnaasteenleeromgevingopdewerkplek.Erwordtaandachtgeschonkenaanvaardighedenophetgebiedvanhetleven,deemployability,hetspecifiekeberoependewerkervaring.Hierbijlerendedeelnemersvaardighedenomzichzelfindemarkttezettennaastvaardighedenomdehuidigetoerustingenbegripvandepraktijkeigentemakenenhunzelfvertrouwentevergroten.Dezeresultatenwordenbewerkstelligddooreencombinatievanintensieveondersteuningenmentoring.USP:Werkervaringnaastklassikaleleersettingmetintensieveondersteuningenmentoringophetgebiedvanleven,employabilityenberoep.Duitsland:InvesteringinéénopééncoachingvoorziekewerklozenInDuitslandexperimenteertmenineenregionaalarbeidsmarktbureaumetéénopééncoachingvoorziekewerklozen.Samenmetdeziekewerklozeneemtmenvoldoendetijdomtekijkenhoemenuiteindelijkopeenduurzamewijzenaarwerkwordtbegeleid.Hierheeftmendestellingdatalsmeninscholinginvesteert,datdattijdkost.UiteenevaluatievandeJustus-Liebig-UniversitätGießenblijkt,datmetnamedetijdnemenvooréénopééncoachingresultaatheeft.Uitdeevaluatieblijkt,datondanksdatdecoachingsmethodepermedewerkervanhetarbeidsbureauverschiltendathetgezamenlijkbegripoverdegehanteerdecoachingsmethodezwakis,datmetnamedoornumeertijdtehebbenvoordedeelnemerserbetereresultatenwordenbereikt.Doordatdemedewerkersophetarbeidsbureauopvoorhandnamelijkmeertijdnemenvoordewerkzoekendenisersprakevaneenhogerematevansuccesvollere-integratienaarwerkenmeertevredenheidonderdedeelnemers.USP:Detijdnemenvooréénopééncoaching.Italië:SpecifiektrajectvanberoepsopleidingvoormensenmeteenhandicapInItaliërealiseertmeneenextraimpulsvoorre-integratievoorjongvolwassenenenvolwassenenmeteenhandicapdoormiddelvanhet‘PLUS-project.In16regio’skrijgeneenaantal(jong)volwassenenmeteenhandicapdemogelijkheidomeenberoepsopleidingvan18maandentevolgen.Dedeelnemersnemenvoor40uurperweekdeelaandezeopleiding.Dezeopleidingbestaatuithetbevorderenvandeeigenautonomie,naasthetverkrijgenvansocialeenberoepsvaardigheden.Aansluitendzullenzeeenstagegaanlopenineenbedrijfindebranchebehorendebijdeberoepsopleiding.Hierkrijgenzedetijdomhetgeleerdetoetepassenindepraktijk.Aanvullendzaleendeelvandedeelnemersbetrokkenwordenbijdeopzetvaneenbureauommensenteadviserenenondersteunenbijhetvindenvanwerk.USP:Beroepsopleidingopmaatrekeninghoudendmetbeperkingen.

48

Kroatië:CARDS2004:GecombineerdebasiseducatiemetberoepsgerichtetrainingTijdenshetprojectCARDS2004krijgen4945mensenscholingaangebodenombijtescholenophetgebiedvanbasisvaardigheden(metnametaal)enaanvullend(indienwenselijk)eenberoepsgerichtetrainingvooreenberoepnaarkeuze(opbasisvaneenaantalgeselecteerdeberoepen).Naastreguliereinstructieiseraandachtvoorindividueleconsultatieeninstructie.Eenviertalzakenhebbenervoorgezorgd,datmensenkondendeelnemenaandezescholing.Allereerstkregenmenseneenvergoedingvoorreiskostenenleermateralen.Daarnaastblijkt,datmetnamesuccesverhalenoverhetfeitdatmenseneenbaanhebbengevondenervoorzoudenkunnenzorgen,datmeermensengaandeelnemen.Tenderdekaneenplezierigeleeromgevingmeteenhoogwaardigevormvaneducatieengoedgekwalificeerdedocentenondersteunendwerken.Tenslotteheefteenbedragvanuitdeoverheidervoorgezorgd,datervoldoendemogelijkhedenzijnomhetprogrammatekunnenontwikkelen.USP:Individueleaandachtdoorindividueleconsultatieenconstructienaastvergoedingvankosten.Tsjechië:ProactiefcontactintoeleidingvanlaagopgeleidennaarscholingDoordeelnameaanhetinternationaleprojectGOAL(GuidanceandOrientationforAdultLearners)isinTsjechiëextraaandachtbesteedaantoeleidingvanlaagopgeleidenaanopleidingentraining.Hetprojectwasgebaseerdopvijfinterventiestrategieën,teweten:netwerkenenpartnerschappen,toolsomextrabegeleidingtefaciliteren,definiëringvanspecifiekecompetentiesvanadviseursombehoeftenteidentificeren,outreachendeactiviteitenenontwikkelingvanhoogwaardigeserviceinbegeleidenvanlaagopgeleiden.Duidelijkwerddatface-to-facecontacthetmeesteeffectiefengeschiktisvoordezedoelgroep.Volgensdeadviseurswascoachinghetmeesteffectief,waarbijdedeelnemerzelfactiefindeelnam.Hierbijmoetdeadviseurgeenverantwoordelijkheidbijdedeelnemerwegnemen.Hetinitiatiefvoordebegeleidingkanechterwelbijdeadviseurliggen.USP:Proactievehoudingenface-to-facecontact.Zweden:AangepastICT-programmavoorjongvolwasseneningeïndividualiseerdemultidisciplinaireleeromgevingIneenspeciaalontwikkeldICT-trajectophetniveauvanhogervoortgezetenuniversitaironderwijshebbenjongvolwassenenmetautismeeengecombineerdleertrajectonderandereophetgebiedvancomputersystemenenprogrammeringgevolgd.Hetvolgenvaneenstagewasonderdeelvanhetprogramma.Dedeelnemerswerdenbegeleiddooreenmultidisciplinairteamdatbestonduiteenhoofddocent,eenberoepstherapeut,eenpsychiater,eenuniversitairdocent,eenpsycholoogeneencontactpersoonvaneenarbeidsbureau.Vooreenaantalvandedeelnemersisdearbeidsmarktpositieverbeterdeneendeelvanhenheefteenbaangevonden.Ditkwammededooraanpassingenvanhetleertraject.Dezeaanpassingenbetroffeneenduidelijkewerkstructuurvanwatergedaanmoetwordennaastderealisatievaneenleeromgevingwaarinmenhetgevoelhadgezien,erkendenbegrepentewordennaasthetvoorzieninindividuelewerkplekken.USP:Erkennenvandebeperkingennaastgepasteondersteuningenmultidisciplinaireondersteuningvooreenplekopdearbeidsmarkt.

49

Succesfactor3:Dedeelnemer:HetzelfstellenvandoelenengeleidelijketoenamevaneigenregieDenemarken:GeïndividualiseerdeopleidingsroutevoorvluchtelingenInDenemarkenheeftmenviahetproject‘Industrypackages’eenzokortmogelijkeroutevoorvluchtelingenontwikkeldomtekunnenre-integrerenopdearbeidsmarkt.Hierbijwordtopbasisvandebehoeftenenvereistenvandezakelijkesectorperindividugekekenwelkekwalificatiesvluchtelingenenimmigrantenmoetenhebbenomdeeltekunnennemenaandearbeidsmarkt.Doelishetvindenvaneenregulierebaan.Perpersoonwordtnauwkeuriginkaartgebrachtaanwelkevoorwaardenvoordeelnameaaneenbaanineenspecifiekesectoreendeelnemermoetvoldoen.Hierbijkijktmenwatmogelijkehiatenzijnenwelkespecifieketrainingenmenmoetvolgenomkansenophetverkrijgenvaneenbaantekunnenvergroten.Hetaanbodbestaatuitsystematischetraining,waarbijconcreteleerdoelenwordenvastgestelddieledendzijnindebijbehorendestage.Ookhetoptimaliserenvandetaalhoortbijdemogelijkheden.USP:Uitgebreidepersoonlijkequickscanmetaansluitendopmaatgemaaktaanbod.Ierland:ScholingsfondsmetlokalemultidisciplinairemaatwerkprojectenHetLMAF2010(LabourMarketActivationFund)isinhetlevengeroepenomtrainingenopleidingvoormetnamelaagopgeleidenenlangdurigwerklozen(metnameindebouwsector,productieenindustriëlesectorenkleinhandel).Doelisomonderdezedeelnemersdeemployabilitytevergrotenenhenopteleidenommeerenanderevaardighedentekrijgen.HetLMAF2010iseenintensiefprogrammameteengrootaantalprojectenin5categorieëngerichtopofhetverkrijgenvanbasisvaardighedenofberoepsvaardighedenvooreenspecifiekesectorofhetvergrotenvandecarrièremogelijkhedennaasthetverkrijgenvanondernemersvaardighedenofverkrijgenvanspecifiekevaardigheidstrainingvooreenbepaaldebrancheofhetverkrijgenvaneenhogeropleidingsniveau.Eengrootdeelvandedeelnemersdiehettrajecthebbenafgerondblijkenookeenbaantehebbenverkregenofeeneigenbedrijftezijngestartoftezijndoorgestoomdnaareenvervolgopleiding.Succesfactorenvandemeesteffectieveprojectenonderditprogrammawarendefocusopemployabilityresultatennaasteenduidelijkefocusopdetebehalenresultatennaasteenintensievesamenwerkingtussenonderandereverschillendeonderwijsinstellingen,trainingsinstituten,gemeenten,lokaleautoriteitenenafdelingenwelzijn.USP:Flexibelefinancieringvanscholingstrajectenopmaatgebaseerdoplokalesamenwerking.Letland:CampagneenfinanciëleimpulsvoorscholingDooreenextraimpulsvanuithetEuropeesSociaalFondsinsamenwerkingmethetMinisterievanEconomieendeAdultEducationGoverningBoardhebben11.023deelnemers(inclusieflaagopgeleiden)aanscholingkunnendeelnemen.Ditisscholinggerichtophetbehalenvanprofessionelecompetentiesvoorsectoren,waarinmenindenabijetoekomstarbeidskrachtenverwachtnodigtehebben.Dezescholingwordtuitgevoerdin81gemeenten,waarbijinelkgebiedeencoördinatorvolwasseneneducatieactiefis.Taakvandezecoördinatorishetidentificerenvanleerbehoeftenvandeelnemers,hetinformerenvandeelnemersoverleeractiviteitenenhetbewerkstellingenvandesamenwerkingmetbedrijven.Omditterealiserenzijninformatiecampagnesgerealiseerd.USP:Individueelscholingsbudgetmetbegeleidingvaneencoördinatorvolwasseneneducatiegestimuleerddoorinformatiecampagnes.

50

Noorwegen:ActieveroutenaarwerkdooropleidinginopvangcentrumTijdensdeasielaanvraagmoetenvluchtelingenvaaklangpassiefwachten.Inde‘Integrationreceptioncentres’inNoorwegengaanvluchtelingenechteraandeslagmetgecombineerdescholingomuiteindelijksnellereenplekopdearbeidsmarkttekunnenvinden.Hierbijkrijgendedeelnemersenholistischaanbodbestaandeuithetvergrotenvantaalvaardigheden,hetaanlerenvancultureleensocialezaken,naasthetactiefdeelnemenaandagelijksetakenenactiviteiteninhetopvangcentrumenhetkrijgenvanloopbaanbegeleiding.Omdittekunnenrealiserenwerkendeopvangcentraonderanderesamenmetcentravoorloopbaanbegeleiding,bureausvoorarbeidenwelzijnenbedrijven.Elkedeelnemerkrijgtgaatvoltijdsaandeslagenkrijgteenprogrammaopmaatomzosnelmogelijkaandeslagtegaanmetscholingenopdearbeidsmarkt.USP:Activeringdoorindividueleroutenaarlerenenwerk.Roemenië:GebiedsgerichtwerkenvoorkwalificatiespassendbijhetprofielDeAssociationforSocialandEconomicCounsellingandConsultancyOltenia(A.C.C.E.SOltenia)heeftdeopdrachtomvoordeplaatsOcolnainhetgebiedAmaraştiideJosvooreengrotegroepmensenhunplekindesamenlevingteverbeteren.Inditgebiedlevenveel‘kwetsbare’mensen.Middelsdeorganisatievanspecifieketrainingenoponderanderehetgebiedvanvoeding,bouwenschoonheidsverzorgingproberenzemensenookeenplekopdearbeidsmarkttegeven.Alvorensdedeelnemersaandezetrainingbeginnen,krijgenzecounselingaangeboden.Ditomhunprofessionelevaardighedenenbekwaamhedentekunnenvaststellen.Uiteindelijkwordtereenpersoonlijkprofielgemaaktenkanmendoorstromennaareentrainingdiehetbestbijdedeelnemerpast.USP:Counselingompersoonlijkprofieloptestellenvoordeelnameaangeschikteberoepstraining.Succesfactor4:Deleeromgeving:MaatwerkineenleerwerkomgevingBulgarije:GedifferentieerdesamenwerkingtussenuitzendbureauencentrumvoorberoepsopleidingIntweejaartijdheefteenintensievesamenwerkingtussenhetBulgaarseuitzendbureauenhetBulgaars-Duitscentrumvoorberoepsopleidingertoegeleid,datmaarliefst4356werklozenhebbendeelgenomenaantrainingenenopleidingenombetergekwalificeerdtewordenvoordearbeidsmarkt.Hierbijzijn3soortentrainingengerealiseerd,tewetenberoepsgerichteoriëntatieopberoepenwaarveelvraagnaaris,beroepskwalificatievoor‘kansarme’groepenensleutelcompetenties(basisvaardigheden,waarondertaal).Deelnameaandezetrainingenzorgtervoor,datmenseneenbetereplekopdearbeidsmarktkrijgeneneenbaanvinden.Doordeintensievesamenwerkingishetgeluktomeengrotegroepmensentekunnenlatendeelnemenaanscholing.Hierbijstondnietalleenberoepsgerichtescholingvoorop,maarjuistookhetverbeterenvanbasisvaardigheden,zodatmenseneenmeerstabieleplekopdearbeidsmarktkrijgen.Erwerddusnaarbehoeftenvandearbeidsmarktgekekenennaardievandewerkzoekenden.USP:Gedifferentieerdetrainingsmogelijkhedendoorsamenwerkinguitzendbureauencentrumvoorberoepsopleiding.Finland:InvesteringvanprivatesectorinsamenwerkingmetpubliekesectorInsamenwerkingmetdeprivatesectorheeftFinlandde‘SocialImpactBonds’opgericht.Eeninitiatief,waarmeeookdeprivatesectorinvesteerteneenrisiconeemtomimmigranteneen

51

duurzameplekopdearbeidsmarkttelatenkrijgen.Eengrootaantalimmigrantenheeftdoorditinitiatiefinmiddelseenbaangevondenofzalspoedigzijnofhaarplekopdearbeidsmarktvinden.Hetideeachterhetprojectishetre-integratieprocesvanimmigrantentestroomlijnen.Erwordteennetwerkgerealiseerd,waarbijbedrijven,immigrantenenautoriteitenophetgebiedvanarbeidsmarktaandeslaggaan.Inverschillendekortdurendeintroductiecursussenmaaktdedeelnemerkennismetdearbeidsmarkt.Flexibiliteitstaathierbijvoorop.Alseendeelnemereenbaanheeftgevondenzaldepubliekesectorhiervooreenvergoedingbetalen.USP:Gezamenlijkeinvesteringvanpubliekeenprivatesector.Slovenië:GefaciliteerdekortdurendepraktijkopleidingdoorwerkgeverOmmensenmeteengroteafstandtotdearbeidsmarkt(waaronderlangdurigwerklozen,personenmeteenhandicap,deelnemersvan55jaarenouderendeelnemerszonderopleiding)naardearbeidsmarkttoeteleidenkunnenwerkgeversonderhetprogramma‘TheLearningWorkshopsProject’praktischetrainingeninsociaalondernemerschapfaciliteren.DezescholingwordtvergoeddoordeSloveenseoverheidinsamenwerkingmethetEuropeesSociaalFonds.Dedeelnemerskrijgeneenpraktijkopleidingvanzesmaandenophetgebiedvansociaalondernemerschap.Werkgeversfaciliterendezepraktijkopleiding,waarbijdeelnemersbijhetwerkprocesvandewerkgeverwordenbetrokken.Hierwordenzeopgeleidomnaastvaardighedenenconcretekennisookwerkervaringoptedoen.Uiteindelijkdoelisdatdedeelnemerszelfstandigaanhetwerkgaan.USP:Combinatievanopdoenvanpraktijkervaringnaasteigenmakenvankennisenvaardighedenopdewerkvloer.Succesfactor5:Transfer:HetbevorderenvantoepassingvanhetgeleerdeindeeigensituatiemetoogvoorbasisvaardighedenBelgië:StructurelesamenwerkingscholingbasisvaardighedenvoorlaagopgeleidenDeVlaamseDienstvoorArbeidsbemiddelingenBeroepsopleiding(VDAB)isdeVlaamseorganisatiediewerkzoekendennaarwerkmoetbegeleiden.IndezebemiddelingspositiewerkenzijintensiefsamenmetdeCentravoorBasiseducatie(CBE’s).Hierdoorkunnenzijdirectscholingaanbiedenaanlaagopgeleidenookophetgebiedvanbasisvaardigheden.Alsiemandwerkloosis,wordtallereerstgechecktofiemandbijvoorbeeldvoldoendevaardigisophetgebiedvandigitalevaardigheden(zoalshetwerkenmetdePC,hetwerkenopinternet,hetmakenvaneenLinkedIn-profielenhetwerkeninhuneigenwerkzoekendedossiervia‘MijnLoopbaan’)enofiemanddecompetentiesheeftomzelfstandigeenbaantekunnenzoeken.Hiervoorkrijgtmeninbeginselwelvoldoendetijd,maarluktdatnietdankrijgtmenbinnenzeswekeneentelefonischgesprekmetdeVDABenindiennodigeengesprekmeteenbemiddelaaruitdeeigenregio.Alsblijkt,datdebasisvaardighedenniettoereikendzijn,kanscholingophetCBEwordenverplichtomdecompetentiestevergroten.HoudtmenzichnietaandezeinspanningsverplichtingdanwordteenapartedienstvandeVDABingeschakelddiesamenmetdewerkzoekendedeeventueleconsequentiesbekijkt.Voorhoger-enmiddelbaaropgeleidenzijnzenuinonderhandelingmetdeCVO’s(CentravoorVolwassenenonderwijs)omtekijkenofgelijksoortigetrajectenookvoordezegroepenkunnenwordenaangeboden.

52

USP8:StructurelesamenwerkingbetreffendebasisvaardighedenmetCBE’svoorextrascholinglaagopgeleiden.Frankrijk4:Eentweedekansopeenkwalificatiemiddelscompetentiegerichtebenaderingopprivé-,werk-ensociaalgebiedE2C94iseen‘tweedekansschool’inderegioVal-de-Marne.Metnamejongeredeelnemersdiegeenformelekwalificatiehebbenbehaald,krijgenhiereen8tot10maandendurendleertrajectaangeboden.Ditleertrajectwordtinsamenwerkingmetregionalebedrijvengeorganiseerd.Ditomnaasthetvolgenvantrainingenookstagetekunnenlopen.Deleertrajectenzijndeelsgebaseerdopdevalidatievancompetentiesopachtdomeinenbetreffendeprivé-enwerkgebiednaastaandachtvoorsocialecompetenties.Doordesamenwerkingmetbedrijvenkrijgendedeelnemersdekansomnaasttrainingenstageookdeeltenemenaanconferenties,verschillendebedrijventebezoeken,deeltenemenaaneducatieveprojectenbinnenbedrijvenofeentraineeship.Hierdoorkrijgendeelnemersdemogelijkheidomzichteoriënterenopverschillendebranchesenwordenzebegeleidinhetvormgevenvanhuncarrière(mogelijkheden).USP:Carrièremogelijkhedendoororiëntatiebinnenhetbedrijfsleveneneengecombineerdeaanpakophetgebiedvansociale,privé-enwerkcompetenties.Hongarije:InvesteringinpsychologischeensocialerandvoorwaardenvooremployabilityHetproject‘TheRoadtoLabourMarket’iseenintensiefscholingstrajectvoorwerkzoekendenbovende25inHongarijemetonderanderalsdoelhunemployabilitytevergroten.Dedeelnemersvolgeneenopmaatgemaaktscholingsprogramma,waarino.a.afrondingvanlagervoortgezetonderwijs,hetbehalenvanberoepskwalificatiesenhetbehalenvaneenrijbewijsgerealiseerdkunnenworden.Dedeelnemerskrijgenéénopéénbegeleiding(metbetrekkingtothetvindenvaneenbaanoriëntatieopdeeigencarrièremogelijkhedenenpsychologischeondersteuning)naastgroepsondersteuning(metbetrekkingtotdeelnameaanclubsvoorhetvindenvaneenbaan,verkrijgenvanaanvullendekennis,workshopsmetbetrekkingtotdetoeleidingnaarwerkenmentoring).Aanvullendfinanciëleondersteuningenwordentrainingskosten(onderanderereis-,verblijf-enverteerkosten)toteenbepaaldematevergoed.Eenvergelijkbaarprojectis‘ImprovingchancesfortrainingandemploymentforWomen’.DitprojectiseropgerichtommetnamevrouwenuitdeRomapopulatie,waarbijzedirectaaneenwerkgevergekoppeldwordenengelijktijdighunbranchespecifiekekennislerennaasthunvaardigheden,socialehoudingencompetentiesvoordebaanwaarinzewerkzaamzijn.USP:Psychologischeensocialeontwikkelingnaastfinanciëleondersteuningdeelsinafstemmingmetde(potentiële)werkgever.Oostenrijk:BevorderingvaneigenregienaeenongevalofziekteDeBBRZ(BeruflichesBildungs-undRehabilitationszentrum)inOostenrijkondersteuntmensendienaeenongevalofziekteweermoetenintegrerenopdearbeidsmarkt.Bijna80%vandedeelnemersgingnadeinterventiewederomaandeslagopdearbeidsmarkt.Daarnaastervaardendeelnemersdathuneigenwaardevergrootwerdnaasthunkansenopdearbeidsmarktendatzebetermethunziektekondenomgaan.Cruxvanhettrajectisdatnaast

8USP:StaatvoorUniqueSellingPoint.

53

toeleidingnaardearbeidsmarkterextraaandachtisvoorondersteuningophetsocialevlakenprivéleven,waarindeelnemersgeleerdwordtweerzelfderegieinhandentenemen.USP:Bevorderingvaneigenregieopsociaalvlakeninhetwerkzameenprivéleven.Servië:CombinatievanformeleenberoepskwalificatievoorROMApopulatieHetFBEA(FunctionalBasicEducationofAdults)programmaheefteenspecifiekprojectgerealiseerdvoordeROMApopulatieineenaantalstedeninServië.HetprojectiseropgerichtomdeROMApopulatie(diedebasisschoolniethebbenafgemaaktengeenprofessionelekwalificatiehebben)eenformelekwalificatietelatenbehalenenalgemeneenberoepsvaardighedeneigentelatenmakenomhennieuwekansenopdearbeidsmarkttekunnenbieden.Hetprogrammaisafgestemdopdeeisenvandearbeidsmarktendeeisenaancertificeringenkwalificeringvooreenberoep.Dedeelnemerskrijgendekansnaasteenbasisschooldiplomaookeenberoepskwalificatievooreenspecifiekberoeptebehalen.Opdezewijzekunnendedeelnemersookhunachterstandachterhalen,diezetijdensdebasisschoolhebbenopgelopen.Uiteindelijkheefteengrootaantaldeelnemerseenbaangevondenenishunemployabilitytoegenomen.USP:Gecombineerdeaanpakophetbehalenvanbasisschooldiplomanaastberoepskwalificatie.

54

Bijlage3: NederlandsegoodpracticesOpbasisvandeeerdergenoemdesuccesfactorenvanarbeidsmarktgerichtescholing,waarbijtevensrekeningwordtgehoudenmetdesuccesfactorendieuitdemeta-analysezijneenaantalprojectengeselecteerddieelkeenspecifiekedoelgroepomarmen.Ditzijnarbeidsmarktprojecten,waarbijscholingwordtingezetomtoetewerkennaar(onderandere)eenduurzameplekopdearbeidsmarkt.Indezescholingstrajectenwordtrekeninggehoudenmetdezevijfsuccesfactorenvanarbeidsmarktgerichtescholingenindiezinkunnenzealsgoodpracticesgezienworden.1. Route4KoningWillemICollege:Inburgeringincombinatiemettoeleidingnaar

passendbetaaldwerkHelaasvallenjongerenvan17jaarenouderuitbijonderwijsprogramma’s,zoalsdeISK(InternationaleSchakelklas).HetKoningWillemICollegeheefteenspecifiekprogrammavoordezedeelnemersopgezet,waardoorzijtochtoekunnenwerkennaareenplekopdearbeidsmarkt.Zijkrijgeneenintensiefinburgeringstrajectensamenmetinstellingenuitdewelzijns-enzorgsectoreneenleerwerkbedrijfkrijgenmensenalsnogdekansompassendbetaaldwerktevinden.Hierbijwordenzeoppersoonlijkvlakondersteunddoorpeercoaches,diemethenkijkenhoepersoonlijkeproblemenzoalsschuldenopgelostkunnenworden.Naasthetvolgenvaneenopleidingkunnendedeelnemersstagegaanlopenenwerkervaringopdoen.Ookhierwordteencombinatievanlerenenwerkenaangebodennaastpersoonlijkeondersteuning.

2. AcademievoorZelfstandigheid:Kansenvoorvervolgopleidingenwerkvoormensen

meteenlichtverstandelijkebeperkingDeacademievoorZelfstandigheidiseeninitiatiefvooronderanderemensenmeteenlichtverstandelijkebeperking,waarbijdedeelnemerslerenomzelfstandigertewordenophetgebiedvanwonen,levenenwerken.EénvandelocatiesisdeacademievoorZelfstandigheidbijROCLandstedeteHarderwijk.Samenmetinstellingenophetgebiedvanwelzijn,zorgenarbeidkrijgendeelnemerseenscholingstraject,waarbijzedooreendocentoftrainernaasteenjobcoacheneenwoonbegeleiderondersteundwordenomnaastzelfstandig(er)tekunnenwonenookeenplekopdearbeidsmarkttekrijgen.Deintensievesamenwerkingtussendeverschillendedisciplinesuitdeverschillendesectorennaastdebetrokkenheidvandethuisomgevingeneenpraktischeinhouddiedetransferbevordert,zorgenvoorhetsucces.

3. Ambachtsacademie:Opleidentotondernemerineenbepaaldeambacht

ViadeAmbachtsacademiewordenernieuwekansengecreëerdvoormensendiemeteenkleinschaligambacht(zoalsfietshersteller,keramist,klusser,goud-enzilversmid,rietdekker,meubelmakerofpianotechnicus)alsondernemeraandeslagwillengaan.NaastvoldoendealgemeneontwikkelingmoetmeneenMBO-opleidingniveau3of4hebbengevolgdofervaringhebbendiehieraangelijkkanwordengesteld.Onderanderevoorvijftigplussersdiewerklooszijn,ishetmogelijkomdeopleidingtevolgenmetbehoudvanuitkering.Deopleidingenzijnontwikkelddoorervarenondernemersuitdebrancheszelfendedeelnemerskrijgeneenleermeesteruitdebrancheaangewezen.Naaste-learninggaan

55

deelnemersinhetbedrijfvandeleermeesteraandeslagennahetsuccesvolafsluitenvaneengezellenproefkanmenalseigenondernemeraandeslaggaan.

DaarnaastwerktUWVzelfzeerregelmatigsamenmetwerkgevers/branchesenopleidersomuitkeringsgerechtigdentescholenvoorkansrijkeberoepen.Voordeelvandezeaanpakisdevraaggerichtheidvandescholing:nasuccesvolleafrondingisdekansopwerkgroot.Hierondervolgteenoverzichtvaneenaantalscholingsprojectendieinzessectorenwordengeorganiseerdomdekansopeenduurzameplekopdearbeidsmarktteoptimaliseren.1.SectorTechniekVerderinTechniekIndeindustrieisaljarenheelveelvraagnaarverspaners.‘VerderinTechniek’sluithieropaan.Deafgelopenjarenzijner250kandidatenbegonnenmeteenopdepraktijkafgestemdeMBO-opleidingtotCNC-operator.DitwordtgerealiseerdinnauwesamenwerkingmetdewerkgeversindeAchterhoek.DeaanpakwordtinmiddelsookeldersinNederlandtoegepast.ZolooptereensamenwerkingmetAalbertsIndustries,eengrotelandelijkewerkgeverindemetaalindustrie.BijdochterondernemingenintHardeenVenlozijninmiddelskandidatengeworvenvoorhettrajectCNC-operator.VakgerichtopleideninmetaaleninstallatieUWVwerktsamenmetCottusVakschoolenJAWS.JAWSzorgtvoorwervingenselectievan(flex)medewerkersinsamenwerkingmetUWV.VervolgenswordenmensentoegeleidnaareenvakgerichteopleidingindemetaaleninstallatiebijCottusVakschoolindeAchterhoek.Viakansrijkberoep.nlindetechniekEeninteressantemanierominbeeldtekomenbijwerkzoekendeniswww.kansrijkberoep.nl.Werkzoekendenkunnenzozelfhetinitiatiefnemenalszegeïnteresseerdzijninscholingvoorbepaaldeberoepen.HetiseeninitiatiefvanUWV,socialedienstenenWerkpleinenindearbeidsmarktregioGroningenenNoord-Drenthesamenwerkendbinnen‘WerkinZicht’.Hierdoorkunnenwerkzoekendenwordentoegeleidnaarscholinginmetnamedetechniek,bouweninstallatie(maarbijvoorbeeldookincallcenters).2.SectorZorgVerkorteopleidingtotHelpendealsvoorschakeltotVerzorgendeZowelhetProject‘DeHoven’alshetproject‘Welslagen(TSNzorg)’inGroningenbiedteenvoorschakeltrajectvoorzij-instromersvooreenverkorteopleiding‘Helpende’incombinatiemeteenhalfjaarpraktijkstage.AansluitendstarteenverkorteBBLopleidingmeteenbetaaldearbeidsovereenkomsttotmedewerkerMaatschappelijkeZorg/VerzorgendeIG.BBL-trajectenindeGehandicaptenzorg,voorApothekersassistentenvoorGespecialiseerdPedagogischMedewerkerInLimburgwordteenaantalleerwerktrajectengerealiseerdindezorg.Indegehandicaptenzorgwordtinsamenwerkingmetwerkgevers(Koraal,RadarenStichtingWonenPlus)endeopleiderVistaCollegeeenBBLopleidinggestart.Hettrajectstartmet26wekenmetbehoudvanuitkering.Daarnazalde‘leerwerkovereenkomst’ingaan.DitrealiseerthetVistaCollegeookvoor

56

deopleidingapothekersassistentinsamenwerkingmet5deelnemendewerkgevers(apothekers).TenslottekunnendeelnemersstartenmeteenvergelijkbaarBBL-traject,waarbijzewordenopgeleidtotGespecialiseerdPedagogischMedewerker/Onderwijsassistent.TrajectvoorVerzorgendeIG/MaatschappelijkeZorgInDrenthekunnenmensendeelnemenaaneentraject,waarbijzewordenopgeleidtotverzorgendeIG/MaatschappelijkeZorg.HettrajectisopgezetinsamenwerkingmetRandstad,ZorggroepTangenborgh,TreantenCosis.Degediplomeerdenenzijdiebinnenkorthundiplomabehalen,hebbenalleneenbaangekregenbijdeZorggroepTangenborgh.LeerwerktrajectApothekersassistentenZowelinAmsterdamalsinUtrecht,AmersfoortendeGooi&VechtstreekiseenleerwerktrajectApothekersassistentengestart.Ditwordtgerealiseerdonderdenoemer‘Apothekersassistent?Ja,natuurlijk!’.ErwordtsamengewerktmetdeStichtingBedrijfsfondsApothekenenverschillenderegionalepartners.Zij-instromerswordengeënthousiasmeerdomzichviaeenverkortBBL-trajecttelatenomscholentotapothekersassistent.TegelijkertijdwordenapothekersenthousiastgemaaktvoorhetindienstnemenvaneenBBL’er.3.SectorTransportenLogistiekLeerwerktrajecttotchauffeurpersonenvervoerOpverschillendeplekkeninhetlandwillenverschillendewerkgeversindetaxibranche(zoalsMunckhof,Willemsen-deKoning,GoedArbeidsmarktintermediair,Aethon,TaxiwerqenNootPersonenvervoer)openstaandevacaturesvoorchauffeurpersonenvervoervervullenmetwerkzoekendenmeteenafstandtotdearbeidsmarktinhetalgemeenenwerkzoekendenvanUWVmeteenWWofWIA/WGAuitkeringinhetbijzonder.Hetgaatintotaalom325vacatures.Debeschikbaargesteldevacatureskunnenookvervuldwordenmetwerkzoekendenuitdecaseloadvangemeenten.LeerwerktrajecttotmachinistConsolidenLocoflexbiedeneenleerwerktrajecttotmachinistvoorhetpersonen-en/ofberoepsgoederenvervoeraan.Nadeopleidingkrijgenkandidateneendienstverband.DevacatureswordenbeschikbaargesteldvoorwerkzoekendenvanUWVmeteenWWofWIA/WGAuitkering.Hetgaatjaarlijksom25vacaturesdieingevuldkunnenworden.Debeschikbaargesteldevacatureskunnenookvervuldwordenmetwerkzoekendenuitdecaseloadvangemeenten.LeerwerktrajecttotbuschauffeuropenbaarvervoerArrivaenConsolidbiedenvacaturesvoorkandidatendiewillenwordenopgeleidtotbuschauffeur.Kandidatenvolgeneersteenopleiding.Nadeopleidingkrijgenkandidateneendienstverband.DevacatureswordenbeschikbaargesteldvoorwerkzoekendenvanUWVmeteenWWofWIA/WGAuitkering.Hetgaatjaarlijksom75vacaturesdieingevuldkunnenworden.Debeschikbaargesteldevacatureskunnenookvervuldwordenmetwerkzoekendenuitdecaseloadvangemeenten.

57

LeerwerktrajecttotkoerierofchauffeurVoorAHonlineisConsolidcontinueopzoeknaarkoeriersenchauffeursdiedeambitiehebbendoortegroeiennaarchauffeur,dieviaConsolidparttimeoffulltimeaandeslagwillen.Consolidneemtdekandidatenopcontractenzendtdekandidatenuitvolgensdeafsprakenenurendiemetdekandidaatzijnovereengekomen.Dekandidaatmagaansluitendzelfkiezenofhijalsbezorgerblijftwerkenofzichtijdenshetwerklaatscholen.4.SectorBeveiligingOpleidingstrajecttotbeveiligerConsolidBeveiligingheefteenuitvoeringsplanopgesteldnasuccesvollepilotsinAmsterdamenUtrecht.Doorgebrekaangediplomeerdebeveiligersiseenopleidingstrajecttotbeveiligeropgesteld.Deambitieisomditopmeerdereplekkeninhetlandterealiseren.OpleidingstrajecttotverkeersregelaarenbuitengewoonopsporingsambtenaarSafetygroupwil50openstaandevacaturesvoorverkeersregelaarsenbuitengewoonopsporingsambtenaarvervullenmetwerkenzoekendenmeteenafstandtotdearbeidsmarktmeteenWWuitkering.Debeschikbarevacatureskunnenookbeschikbaarwordengesteldvoorkandidatenvandegemeente.ToeleidingnaarMBO2opleidingvoorBeveiligerEriseenenormtekortaanBeveiligersMBONiveau2.Deverwachtingisdatditdekomendejarenalleenmaarzaltoenemen.Degrootstevraagisnaar(aspirant)beveiliger.OmdezeredenhebbenSecuritasenUWVdeambitieom100nieuwemedewerkerstelateninstromen.5.SectorHorecaLerenenwerkenindebedieningInGroningenwordteentrajectgefaciliteerd,waarbijermensenvanuitverschillendedoelgroepeneenopleidingtotgastheerof-vrouwindebedieningkrijgen.HierbijiserdooreenArbeidsdeskundigevanUWVgekekenhoegrootdebelastingisenhoemendiegeleidelijkkanopbouwen.6.SectorOnderwijsLeerwerkovereenkomstenalszij-instromerinhetonderwijsInderegioAmsterdamwordtelkemaandeeninformatiebijeenkomstvoorprimairenvoortgezetonderwijsinsamenwerkingmetHetSchoolbureaugeorganiseerd.MensenmeteenafgerondeHBOofWOopleidingkunnenzichhiervooraanmelden.Vervolgenskunnenmensendeelnemenaaneen‘crash-courseonderwijsarrangement’alszij-instromerbijeenonderwijsinstelling.Ditzijnleerwerkovereenkomstenwaarinmensenbinnen2jaarhunbevoegdheidkunnenbehalen.VergelijkbaarishettrajectisamenwerkingmetOmix,waarinmensenwordenopgeleidtotroostermaker.

58

Bijlage4: Intermezzo:Scholingsvoorwaardenvoorlaagopgeleiden,ouderen,mensenmeteen(lichtverstandelijke)beperkingenziekewerklozen

Scholingblijktmetnameopmicroniveaueenpositieveimpacttehebbenopdere-integratiekansenvanwerkzoekenden.HetUWVzietmetnamevoorlaagopgeleiden,ouderenenmensenmeteenbeperkingdaternogteweinigkansenophetgebiedvanscholingwordenbenut.Ditterwijljuistvoordezegroepenscholingvangrootbelangkanzijn.Daarnaastblijktook,datdekansomdebaanteverliezengroterisonderschoolverlatersmetenkelinitieelonderwijsdanondergekwalificeerdeberoepskrachten(Klein,2015).VraagiswatwewetenvandeverschillendegroepenwaarhetUWVextraaandachtvoorwilvragenenwelkeimpactscholingvoorhenheeft.OpditmomentisinNederland32.5%vandebevolkinglageropgeleid,datwilzeggenalleenbasisonderwijs,middelbareschoolofmboniveau1gevolgdendusgeenbeschikkingovereenstartkwalificatie.Persaldozaléénopdevijfmensenin2025laagopgeleidzijn,terwijltweeopdevijfeenmiddelbareopleidingheeft,eneenzelfdeaandeelhogerisopgeleid(CPB/SCP,2015).LaaggeschooldenzonderstartkwalificatiehebbenzoalseerderaangegeveneenrelatiefkwetsbarepositieopdeNederlandsearbeidsmarkt.VolgenshetOECD(2018)ishetvanbelangomdeskillsvanálleNederlanders,dusóókvanlaaggeschoolden,tebenuttenenteverbeteren.Lerenisechternietvooriedereenhetzelfde.AllereerstgevenFouargeetal.(2013)aan,datlaagopgeleidewerknemersminderaandeslaggaanmettraining.Datkomtvooraldoorpersoonlijkeeigenschappenenandereeconomischevoorkeuren(zoalsvoorkeurvoorvrijetijdofhebhebbenvaneenandertoekomstperspectief).Edzesetal.(2015)ondersteunenditdooraantegevendatlaagopgeleideneerdereenvoorkeurhebbenvoorkortedoelen,zoalshetverdienenvangeld.Erzijndaarnaastveelonderzoekengedaannaardeleefsituatievanlaagopgeleiden(oftewel32.5%vanonzebevolking).Dezeonderzoekenzijnbedoeldomaantegevendatdeleefomstandighedenvandezegroepinveelgevallenafwijktvandegroepdiemiddelbaar-ofhogeropgeleidis.Hoeveelprocentvandelaagopgeleidewerklozenmeteencumulatievanmeerdereproblemenkampt,isnietpreciesbekend.Degroeplijktechtervrijomvangrijk:deschaarsemeergerichteschattingenlopenuiteentussen26%en66%vandelaagopgeleiden(SCP,2017).Doormetnamedegroeiingezondheidsproblemen(vanwegedevergrijzing)endoordehogerestandaardenopdewerkvloerenindecomplexerwordendemaatschappijzalindetoekomstdemultiproblematiekbijlaagopgeleidenvermoedelijktoenemen(Veldheeretal.,2012;Woittiezetal.,2014).Dekansopwerkvoordelaagopgeleidewerkzoekendenwordtmetnamebemoeilijktdoordriesoortenproblemen,teweten:

§ GezondheidHetkomtregelmatigvoordatlageropgeleideneenslechteregezondheidhebben(Bruggink,2009;DeHollanderetal.,2006).Zerapporterenvakerdanmensenmeteenhogereopleidingeenmatigeofslechtegezondheid,krijgenopjongereleeftijdlastvanlichamelijkeklachtenenchronischeziektenenhunlevensverwachtingiskorter.

59

OnderzoekdatDivosa(2011)onderconsulentenverrichtte,duidteropdatvandebijstandsontvangersongeveereenderdekamptmetfysiekebelemmeringeneneenkwartmetpsychischeproblemen(VanEchteltenGuiaux,2012).

§ VergrijzingDekomendejarenvergrijstdelaagopgeleideberoepsbevolkingharderdandehoogopgeleideberoepsbevolking,doordathetaantal55-minnersmeteenlageopleidingafneemt.Aangezienouderenvakerernstigegezondheidsklachtenhebbendanjongerenenhetfeitdatzullenklachtenbijlaagopgeleidenbovendienopgemiddeldjongereleeftijdontstaan(Poosetal.,2014)isteverwachtendatdegezondheidsverschillentussendelaag-enhoogopgeleideberoepsbevolkingindetoekomstgaangroeien.Voorlaagopgeleidenkandatnogmoeilijkerzijn,omdatzijvakerdananderenlichamelijkzwaarwerkhebben,waarvoorgezondheidsklachteneerdereenbelemmeringvormen(SCP,2017).

§ ThuissituatieTenslotteervarenlageropgeleidenvakerproblemenindethuissituatie.Zohebbenzijfrequenterbetalingsachterstanden(Vroonhofetal.,2009),problematischeschulden(KerckhaertenDeRuig,2013)ofeenkindmetpsychosocialeproblemen(Zeijletal.,2005).Ookzijneronderhenmeeralleenstaandeoudersdangemiddeld(Coumans,2008).Detijdenenergiediedezeproblemenvergen,kunnenhundeelnameaandearbeidsmarktbemoeilijken.Hetisopvoorhandonduidelijkofdezeproblemenindethuissituatieindetoekomstvakervoorzullenkomen.AlvaltopgrondvandeCPB/SCP-ramingenenigegroeiindearmoedeonderlaagopgeleidenteverwachten(DeGraaf-Zijletal.,2015).

Hetzekerstellenvandetoekomstigeplaatsvanlaagopgeleidenopdearbeidsmarktvergtdusmeerdanscholingsbeleidalleen.Menmoetnaastdepersoonlijkevoorkeurenookrekeninghoudenmetdeleefsituatievandelaagopgeleidewerkzoekendenenaandachthebbenvooranderekwesties,zoalscognitievebeperkingen,gezondheidsproblemenenthuisproblemen.Aandachtvoorbijzonderedoelgroepen:ouderen,LVB’ersenwerklozendieziekzijnHetfeitdatmenbijscholingrekeningmoethoudenmetdepersoonlijkevoorkeurenenleefsituatieisbijouderennietandersdanbijlaagopgeleiden.Binnendegroeplaagopgeleidennemenvooralouderennogaltijdrelatiefweinigdeelaanontwikkelactiviteitenenscholing(Borghansetal.,2014).Zijzijnevenalslaagopgeleidenrelatiefweinigmobielopdearbeidsmarkt(Zwinkelsetal.,2009).VolgensJurgensenBuisman(2017)ishetbiedenvanrelevanteleeractiviteitenopmaat,dieaansluitenbijdebelevingswereldeninteressesvandeouderenvanbelang.Hierbijmoetmenrekeninghoudenmetdeheterogeniteitvandegroepouderenenaansluitenbijhunherkomst,socio-cultureleachtergrond,maarookhunmatevanpsychischegesteldheid(Fisher,1998).Daaromishetjuistvoorouderennoodzakelijkomeenveiligleerklimaatterealiseren(JurgensenBuisman,2017).Wileenouderedeelnemenaanscholingdanmoetnaasteenaantalpraktischebarrières(zoalskostenengebrekaanvervoer)ookgewerktwordenaanhetgebrekaanvertrouweninheteigenvermogen(PetersonenWendt,1995).Maarditgeldtdeelsookvoormensenmeteen(licht)verstandelijkebeperking.Uitonderzoeknaardezemensenwordtbijvoorbeeldduidelijk,dathunleercurriculumbijhunleefsituatiemoetpassen(Gerber,2012).Factorendiedaarbijvoorsucceskunnenzorgen,zijneenkwalitatiefgoededocentoftrainer,socialeondersteuningvandefamilie,kwalitatiefgoedelesactiviteitenen

60

-materialennaastdeaanwezigheidvandebegeleidingvaneenjobcoach(DeGreef;2014;Gerber,2012).Tijdenshetleerproceszaljuistdezegroepdeelnemersgeholpenmoetenwordenomzichvoortebereidenopdevolgendeuitdagingen(bijvoorbeeldtijdensdeverkregenbaan)enomonafhankelijkenautonoomaandeslagtekunnengaan(Gerber,2012).Losvandegroepouderenenmensenmeteen(licht)verstandelijkebeperkingiserweinigonderzoekgedaannaarscholingonderwerklozendieziekzijn.Welwordtduidelijk,datonderanderelichamelijkegezondheidsbeperkingenenpsychischegezondheidsproblemenbijvoorbeeldbelemmerendkunnenwerkenbijhetbegeleidenvanwerknaarwerk,waarscholingeenonderdeelvankanzijn(Borghouts-VandePasetal.,2019).Degezondheidvanmensenkandusweldegelijkeenbelangrijkerolspelenooktijdenshetaanteganeleerprocesvoordedeelnemer.

61

Bijlage5: Adviezenintersectoraleklankbordgroepimplementatiepost-initiëlearbeidsmarktgerichtescholingvanuitUWV

Scholingkanwordeningezetommenseneenbetereplekopdearbeidsmarkttegeven.UWVheeftindeloopderjarendiversescholingsactiviteitenopgezetenheeftambitiesenmogelijkhedenophetgebiedvanarbeidsmarktgerichtescholing.Wenselijkisdatmeerklantenaanarbeidsmarktgerichtescholinggaandeelnemen.DaaromheeftUWVonderzoeklatendoennaardesuccesfactorenbetreffendepost-initiëlearbeidsmarktgerichtescholingendestandvanzakenhoeditmomenteelvanuitUWVwordtgefaciliteerd.Hetconceptonderzoeksrapportisvoorgelegdaaneenexterneklankbordgroep,bestaandeuitvertegenwoordigersvanbranches,werkgeversenopleiders.ZijhebbensamenopbasisvanhetrapportadviezengeformuleerdhoemenvanuitUWVpost-initiëlearbeidsmarktgerichtescholingkanfaciliterenenstimuleren.Ditverslaggeefteeneersteindrukvandeadviezenvanuithetwerkveld.AlgemeneindrukHetonderzoeksrapportgeefteenheldereweergavevanwatdesuccesfactorenzijn.Degeschetsteanalysehoepost-initiëlearbeidsmarktgerichtescholingvanuitUWVwordtgefaciliteerdendebevorderendeenbelemmerendefactorenwordenherkend.Overhetalgemeengenomenismentevredenoverhetonderzoeksrapport.Erzijnerenkeleinhoudelijkekanttekeningenoverderapportagegemaakt:

1. Bijdevijfdesuccesfactorbetreffendetransferwordtnietbenoemd,dathetvoordeklantookmetnameomeenperspectiefopwerkgaat.Ditwordtechterbesprokenbijdederdesuccesfactorbetreffendededeelnemer.

2. Erwordteenpleidooigedaanomjuistookaandevoorkantnaariemandsbehoeften,interessesentalententekijken,envooralooknaariemandsleefsituatie.Menzoubijvoorbeeldschuldenofgezondheidsproblemenvanmensenmoetenoplossen,voordatmenmensenaanhetwerkprobeerttekrijgenviaopleiden.Hetgaatomeenlevenlangontwikkelen.Heteerstoplossenvanproblemenenhetdanpaswerkenaanhetverkrijgenvanwerkblijktechternietvolgensiedereenaltijddebesteoplossingtezijn.

3. Determbasisvaardighedenwordtdoorverschillendeorganisatiesopverschillendemanierengeïnterpreteerd.Inhetonderzoeksrapportwordtechtergekozenvoorbasisvaardighedenbetreffendetaalvaardigheden,rekenvaardigheden,probleemoplossendvermogen,digitalevaardighedenensocialevaardigheden.DitisgebaseerdophetinternationalePIAAConderzoekendeterminologievanhetMinisterievanOCW.

4. Ermoetookgekekenwordennaarwelketaakgemeenten,werkgeversenopleidershebbennaasthetUWVzelf.

5. Somsishetlastigomtebepalenwatonderwelkefactorvalt.Veelzakenbeïnvloedennamelijkmeerderesuccesfactoren.

62

OplossingsrichtingenInviersubgroepenheeftdeklankbordgroepnaaraanleidingvandesuccesfactorenenbevorderendeenbelemmerendefactorenvijfalgemeneadviezengeformuleerdworden,teweten:

1. ‘Freedomwithintheframework’enfocusopdoeleninplaatsvanregelsVraagishoemenderegelsenhetscholingsprotocolinterpreteert.Zijnregelsdereisgidsofhetwetboek?Zetdedeelnemervooropinplaatsvanhetscholingsprotocol.Maatwerkmoetmogelijkzijn.Debedoelingmoetcentraalstaan.Hetgaatveelmeeromdemeestduurzamewegnaarwerkdanomdekortstewegnaarwerk.

2. LeefsituatieklantinbeeldDeleefsituatievandeklantmoetechtgoedinbeeldwordengebracht.Naardemeningvandeklankbordgroepzithiernogveelruimtevoorgroei.

3. Kennis,cultuur,gedragDekennisvandeprofessionalsvanUWVzoubetermoeten.Loopbaanbegeleidingisnietietsdatdereguliereadviseur‘erbijkandoen’.Hetvereisteeneigensetvanskillsenkennis.Devraagisofkennis,cultuurengedragvanUWVmedewerkerstoereikendzijnvoorloopbaanbegeleiding.

4. PersoonlijkcontactnodigErzousnelpersoonlijkcontactmetiedereklantmoetenzijn,waarbijelkeklanteenvasteeigencontactpersoonheeft.Debegeleidingvandeprofessionalmoetooknadeplaatsingvaneenklantbijscholingdoorgaan.

5. GespreideverantwoordelijkheidVergeetnietomgemeentenenwerkgeverstebetrekken.UWVisslechtséénvandeveleactoren.

Dezeadviezenkunnendeelsnaarsuccesfactorenvertaaldworden.Datzalhieronderwordentoegelicht.Succesfactor1:Defundering:Deinbeddinginpersoonlijkeleefsituatieenhetre-integratieprocesalsgeheelHetprotocolwordtnualsleidraadgezien.Hetzouechtermeermoetengaanom‘freedomwithintheframework’.Demensmoetbovenhetscholingsprotocolwordengesteld.Ermoetsnelfacetofacecontactmetdeklantkomen,waarbijdeleefsituatieinbeeldmoetwordengebracht.Vraagiswaardeklantzichbevindt.Ishijalklaaromtescholenoftewerken?Alsdatniethetgevalisdanmoetereerstietsandersgebeuren.Daarwordtsomstelangmeegewacht.Perdoelgroepiseenvormvanmaatwerknodig.Denkaanvrouwenmetkinderendieeenbaanwillenindezorgin,maarermoetdankinderopvangzijn.Mensenindeschuldsaneringhebbenbijvoorbeeldgeenfietsenkunnendaaromnietbemiddeldwordenrichtingpostbode.Toetsdaarnaastdeintrinsiekemotivatiebetreffendescholingsmogelijkheden.Tenslotteisookeeninternecampagnebetreffendescholingsmogelijkhedennodig.

63

Succesfactor2:Decoach:Hetbelangvanintensievepersoonlijkeface-to-facebegeleidingmetoogvooreventuelebeperkingenDecoachmoetondernemerschapvertonen.Dezecoachheefkennisvanloopbaanontwikkelingenkanmaatwerkbieden.Ditzoukunnendoorhemofhaarbijvoorbeeldeenbudgettegeven.Vraagisofhetscholingsprotocoldereisgidsofhetwetboekis.Decoachmoetmindergerichtmoetenzijnopderegelsenmeerophetdoelendepersoonlijkheidvandeklant.Voorwaardeiswel,datdecoachbepaaldekennisenvaardighedenmoethebben.Decoachmoetnaastdeklantgaan‘zitten’endeklantlerenomderegietenemen.‘Peopleskills’lijkendaaromergbelangrijktezijn.Maarookkennisvandewerkgeverskantishierbijvanbelang.Ermoeteenmatchzijnmetdeklantendeeenvastecontactpersoonvandeklant.Succesfactor3:Dedeelnemer:HetstellenvandoelenengeleidelijketoenamevanregieMenmoetdeklantinzijnofhaarkrachtzettenendezevanuitzijnofhaarperspectiefstapvoorstapmeenemen.Hierbijmoetmendurvenomdestandvanzakenbetreffendebasisvaardighedentebespreken.Daarnaastmoetenverworvenenteverwervenvaardighedenteruggekoppeldworden.Succesfactor4:Deleeromgeving:MaatwerkineenleerwerkomgevingErmoetookbegeleidingopdewerkvloeralsonderdeelvanhettrajectzijn.Menmoetdeklantnietloslatennadestartvandescholingofproefplaatsing.Daarnaastzoudendevastesamenwerkingspartnerslosgelatenmoetenwordenenmoetdesamenwerkingspartnergekozenworden,diebijdedeelnemerpast.Succesfactor5:Transfer:HetbevorderenvantoepassingvanhetgeleerdeindeeigensituatiemetoogvoorbasisvaardighedenWaarmennietkanlerenineenwerkomgevingmoeteenleeromgevinggecreëerdworden.Bijvoorbeeldeen‘oefenfabriek’.Deklantmoetondersteundwordeninhetverkrijgenvaneenbaangarantie.Datkunnenmensennietzelfregelen.Daarnaastmoetenookeerdereervaringenerkendworden.DroomenkortetermijnDeledenvandeklankbordgroepbenoemden‘freedomwithintheframework’demogelijkheidombuiten(ervaren)regelshetdoelcentraaltestellenalsdroom.Wezenlijkvoorhetsuccesmaarookrelatiefingewikkeldomterealiseren.Hetvergrotenvankenniswerdalsreëelhandelingsperspectiefgezienopdekorteretermijn.

Succesfactoren voor post-initiële ... - UWV · Directeur UWV Werkbedrijf 3 Resumé: Succesfactoren...

Documents

Transcript of Succesfactoren voor post-initiële ... - UWV · Directeur UWV Werkbedrijf 3 Resumé: Succesfactoren...