Nibud - Rapport Schuldenproblematiek in Nederland - 16 oktober ...
Sturen op Zelfsturing - Limburg Positief Gezond · Schuldenproblematiek –Betalingsproblemen bij...
Transcript of Sturen op Zelfsturing - Limburg Positief Gezond · Schuldenproblematiek –Betalingsproblemen bij...
Stress-sensitieve dienstverlening
Nadja Jungmann
Lezing
Schuldenproblematiek
– Betalingsproblemen bij ruim 20 procent
huishoudens
– Twee ontwikkelingen:
Aantal huishoudens met financiële problemen neemt
af
Aantal met ernstige financiële problematiek neemt toe
– Te grote groep huishoudens vindt de weg naar de
schuldhulpverlening niet 2 Bron: Nibud 2018
Schulden en gezondheid
3
Mensen met problematische schulden
hebben vaker gezondheidsproblemen
Mensen met een lager inkomen
hebben vaker gezondheidsproblemen
Mensen met een lager inkomen
hebben vaker problematische schulden
Er is nadrukkelijk samenhang
Mensen met flinke financiële problemen
– Roken meer naarmate de schuldenlast toeneemt (Ruger
e.a. 2013)
– Vaker overgewicht en obesitas (Munster e.a. 2009)
– Vaker depressies (Bridges & Disney 2010)
– Eten minder gezond (fruit/groente) (Rijnsoever e.a. 2012)
– Vaker lage rugpijn (Ochsmann e.a. 2009)
– Mijden vaker zorgverleners en medicijnen
Mensen met chronische ziekten
– Dubbel zo vaak problematische schulden (Balmer 2006)
4
Effectieve aanpak
5
Ons brein en stress
6
Limbisch Systeem Hoofdkwartier van onze emoties en de meldkamer voor signalen
Prefrontale Cortex Executieve functies Doelgericht handelen
Hypothalamus
Verwerking signalen
Scan veilig of niet veilig
Soort commandocentrum
In actie brengen stress
respons
Remt aanmaak
stresshormonen
Spiraal van
aanhoudende stress
Bron: prof Scherder
Prefrontale cortex
7
Denkfuncties - Plannen
- Organiseren
- Tijdmanagement
- Werkgeheugen
- Metacognitie
Regulatiefuncties - Verleidingen weerstaan
- Emoties beheersen
- In actie komen
- Aandacht vasthouden
- Flexibel zijn
- Doorzettingsvermogen
Executieve functies zijn nodig
voor doelgericht gedrag
Impact van stress
8
Geen stress:
prefrontale cortex heeft de leiding
Stress:
Amygdala neemt de aansturing over
Bron: Arnsten, A.F.T. (2009)
Stress signalling pathways
that impair prefrontal cortex
structure and function.
National Review Neuroscience
10(6): 410-422
9
Gevolgen aanhoudende stress
Doorwerking van stress:
Cognitief Emotioneel
Fysiek Gedrag
Harm over de impact van stress
10
Cognitieve impact Doorwerking aanhoudende stress
– Gedreven door korte termijn belangen en directe beloningen
– Minder goed in staat om problemen te analyseren, opties te verkennen
en prioriteiten te stellen
– Minder ontvankelijk voor advies en hulp (wantrouwender)
– Minder goed in staat om positieve intenties om te zetten in actie
– Meer moeite om zaken goed te organiseren en overzicht te houden
– Minder goed in leren en in zaken onthouden
– Ongenuanceerder (iemand is voor of tegen je/ voorstel is goed of slecht)
– Minder gevoelig voor feitelijke informatie
– Vooral aandacht voor eigen belang
11
Positieve gezondheid
12
Aanhoudende geldstress
werkt negatief door op
verschillende facetten van
positieve gezondheid
- Dagelijks functioneren
- Meedoen
- Kwaliteit van leven
- Zingeving
- Mentaal welbevinden
- Lichaamsfuncties
Stress-sensitieve dienstverlening
– Geen stress toevoegen in de dienstverlening
Bv aandacht voor de inrichting van ontmoetingsruimten, formulieren etc
– Voorzien in psycho-educatie
Toelichten hoe stress doorwerkt (levert grotere interesse in samenwerking
op)
– Helpende instrumenten en tools
Lange termijn doelen ontwaren, korte termijn actie ondersteunen
– Steunende interactie
Methodische gespreksvoering: bewezen effectieve empatische en
activerende technieken
– Schaarste opheffen
Corrigeren beslagvrije voet, toeslagen etc
1 Inrichting
14
2 Psycho-educatie
– Ik had gisteren een gesprek met een meneer die nieuwe schulden heeft
opgebouwd in het eerste jaar dat hij in een GKA traject zit. Een stoere en
sterke Amsterdamse vent. Hij heeft zich met hangende poten weer
aangemeld. Heeft niet op tijd aan de bel getrokken omdat hij zich enorm
schaamde en vond dat hij zijn zaken zelf moest kunnen oplossen.
– Ik heb hem gevraagd of hij het goed vond als ik wat uitlegde over
recente wetenschappelijke inzichten van de werking van het brein bij
(langdurige) stress. Dit vond hij goed en ik heb het uitgelegd. Als
ontlading moest hij enorm huilen en zei zo blij te zijn dat ik hem dit
vertelde, dat hij dacht dat hij gek werd en dat zijn hersens het niet meer
deden.
3 Brug naar een betere toekomst
16
Lange termijn
inbrengen
Contextualiseren
4 Steunende interactie
Professional
‘Het beleid van de gemeente is dat een auto die niet nodig
is voor woon-werkverkeer verkocht moet worden’
Klant
Maar die auto kan echt niet weg hoor!!
Professional
‘……….’
17
Theoretisch kader
18
“Mensen raken doorgaans veel beter gemotiveerd door
de beweegredenen die zij zèlf hebben ontdekt en
uitgesproken, dan door de redenen die anderen
opsommen”.
Blaise Pascal, 17e eeuws filosoof
Mensen luisteren naar zichzelf om te begrijpen wat zij vinden (Lind et al 2014)
‘Terwijl ik mezelf hoor praten, leer ik wat ik geloof en dat klinkt overtuigend omdat
ik het zelf gezegd heb…’ (zelfperceptietheorie)
Schaarste opheffen
– Check of beslagvrije voet goed is berekend
– Check of er gebruik wordt gemaakt van toeslagen
– Check of aangifte inkomstenbelasting afgelopen vijf
jaar plaatsvond
– Check of er gebruik wordt gemaakt van
minimaregelingen
– Check of…..
19
Nadja Jungmann
– Adviseur en trainer Social Force
– Lector Schulden & Incasso Hogeschool Utrecht
– Bestuurslid stichting MESIS/METAS
– Lid raad van advies NVVK
– Ontwikkelaar MESIB
– Lid erkenningscommissie Movisie maatschappelijke
ondersteuning, participatie en veiligheid
– Lid commissie Pianoo (ondersteuning
aanbestedingsprocedures)
– Lid landelijk bestuur Quiet 500
21