Waterschoon nader bekekenWaterschoon nader bekeken

L. L. ReijndersReijnders

Waterschoon adresseert vooral:Waterschoon adresseert vooral:

Stoffen in afvalstromen huishoudensStoffen in afvalstromen huishoudens

Waterverbruik huishoudensWaterverbruik huishoudens

Schoon water?Schoon water?

Problemen waterkwaliteit waar Problemen waterkwaliteit waar Waterschoon wat aan doetWaterschoon wat aan doet

Teveel voedingsstoffen voor planten (nutriënten)Teveel voedingsstoffen voor planten (nutriënten) Fosfaat, nitraatFosfaat, nitraat Wateren veranderd van oligotroof in eutroof Wateren veranderd van oligotroof in eutroof

(gevolgen o.m.: ‘verbraseming’, meer giftige (gevolgen o.m.: ‘verbraseming’, meer giftige ‘algen’)‘algen’)

Giftigheid organische verbindingen, waaronderGiftigheid organische verbindingen, waaronder MedicijnrestenMedicijnresten Stoffen uit persoonlijke verzorgingsmiddelenStoffen uit persoonlijke verzorgingsmiddelen

Fosfaat & nitraat (1)Fosfaat & nitraat (1)

Forse fosfaat & nitraat belasting Forse fosfaat & nitraat belasting oppervlaktewateroppervlaktewater

Uit traditionele afvalwaterzuiveringsinstallatiesUit traditionele afvalwaterzuiveringsinstallaties Belasting door vee is een veelvoud van de Belasting door vee is een veelvoud van de

belasting door mensenbelasting door mensen Klimaatverandering leidt waarschijnlijk tot meer Klimaatverandering leidt waarschijnlijk tot meer

uitspoeling fosfaat & nitraatuitspoeling fosfaat & nitraat

Voor halen doelstellingen Kaderrichtlijn Water Voor halen doelstellingen Kaderrichtlijn Water moeten er nog heel wat tandjes bij worden gezetmoeten er nog heel wat tandjes bij worden gezet

Fosfaat & nitraat (2)Fosfaat & nitraat (2)

Eindige voorraad fosfaat ertsEindige voorraad fosfaat erts Piek fosfaat productie in zichtPiek fosfaat productie in zicht

Eindige voorraad aardgas (grondstof Eindige voorraad aardgas (grondstof stikstof kunstmest)stikstof kunstmest)

Wereldwijd verbruik aardgas per jaar = ~3 Wereldwijd verbruik aardgas per jaar = ~3 miljoen jaar vormingmiljoen jaar vorming

In Nederland: piek aardgas productie in In Nederland: piek aardgas productie in 20042004

WaterverbruikWaterverbruik

Wereldwijd wordt goed zoet water krapperWereldwijd wordt goed zoet water krapper

Efficiency verbruik belangrijk thema Efficiency verbruik belangrijk thema

Waar zit het verbruik?Waar zit het verbruik?

Gemiddeld drinkwaterverbruik per Gemiddeld drinkwaterverbruik per NederlanderNederlander

1995: 137 liter1995: 137 liter 2010: 120 liter2010: 120 liter

Watergebruik in voedselproductieWatergebruik in voedselproductie 1 kop koffie: ~140 liter1 kop koffie: ~140 liter 1 ons biefstuk: ~1500 liter1 ons biefstuk: ~1500 liter

Wat te doen?Wat te doen?

Noodzaak tot verhoogde efficiency in Noodzaak tot verhoogde efficiency in gebruik water en nutriëntengebruik water en nutriënten

zeer efficiënte recycling fosfor & zeer efficiënte recycling fosfor & stikstofverbindingenstikstofverbindingen

Herziening systeem water- en organisch Herziening systeem water- en organisch materiaal huishoudingmateriaal huishouding

Aanpassingen in voedselproductie & Aanpassingen in voedselproductie & consumptieconsumptie

Herziening systeem huishoudelijk Herziening systeem huishoudelijk afval(water)afval(water)

Historische reden voor openbreken Historische reden voor openbreken traditionele cycli voor huishoudelijk traditionele cycli voor huishoudelijk afval(water): hygiënische revolutieafval(water): hygiënische revolutie

British Medical Journal: voor de British Medical Journal: voor de gezondheid belangrijkste innovatie van de gezondheid belangrijkste innovatie van de afgelopen 2 eeuwen afgelopen 2 eeuwen

Nu: ‘nieuwe sanitatie’ nodigNu: ‘nieuwe sanitatie’ nodig

Nieuwe sanitatieNieuwe sanitatie

In toenemend aantal landen experimentenIn toenemend aantal landen experimenten

Waterschoon project goed voorbeeldWaterschoon project goed voorbeeld

Bijzondere aandachtspuntenBijzondere aandachtspunten HygiëneHygiëne KinderziektenKinderziekten

Voedselproductie: belangrijke stap Voedselproductie: belangrijke stap vervanging dierlijk eiwit door plantaardig vervanging dierlijk eiwit door plantaardig

eiwiteiwit

AspectAspect Milieudruk plantaardig Milieudruk plantaardig eiwiteiwit

Milieudruk vleeseiwitMilieudruk vleeseiwit

Water verbruikWater verbruik 11 -26-26Verbruik fosfaat Verbruik fosfaat ertserts

11 ~7~7

Lozing stikstof-Lozing stikstof-verbindingenverbindingen

11 ~7~7

Emissie Emissie bestrijdingsmid-bestrijdingsmid-

delendelen

11 ~6~6

Emissie koperEmissie koper 11 >100>100

BesluitBesluit

Zeer te prijzen dat men in Sneek met Zeer te prijzen dat men in Sneek met Waterschoon de nek uitsteektWaterschoon de nek uitsteekt

Nog veel te doen:Nog veel te doen: Algemene ‘uitrol’ nieuwe sanitatie is een Algemene ‘uitrol’ nieuwe sanitatie is een

operatie vergelijkbaar met de Deltawerkenoperatie vergelijkbaar met de Deltawerken Veranderingen in voedselproductie en - Veranderingen in voedselproductie en -

consumptie vergen een lange ademconsumptie vergen een lange adem