stabuLLetinJAARGANG 30 | NUMMER 01 | FEBRUARI 2015

Pridea over Idea Realization:“Breng het vliegwiel van idee naar

resultaat, naar nieuw idee op gang”

Maxime Verhagen, Bouwend Nederland:

“Iedereen in de sector heeft

verantwoordelijkheid om bij te dragen

aan verandering”

bouwbeurs editie

ADVERTENTIE

Grootste ontmoetingsplaatsDe BouwBeurs is de grootste ontmoetingsplaats voor de uitvoerende bouw in Nederland. Met live demonstraties, nieuwe producten en volop entertainment. De boodschap die we dit jaar uitdragen is: ‘Het wordt weer leuk in de bouw!’. De BouwBeurs staat namelijk bol van vernieuwing, vakmanschap en gedrevenheid.

Het wordt weer leuk in de bouw Dat de bouw nog voor grote uitdagingen staat, zal niemand ontkennen. Juist nu is het de kunst om positief te zijn en de blik op morgen te richten. Dat kan door goed te luisteren naar klanten, fl exibel te zijn, op zoek te gaan naar innovatieve oplossingen, je kennis te vergroten en te kiezen voor samenwerking. De BouwBeurs 2015 is hiervoor de uitgelezen plek.

Week van de BouwDe BouwBeurs vindt plaats tijdens de Week van de Bouw. Vijf dagen lang komt alles en iedereen in de bouw en het vastgoed samen in de Jaarbeurs in Utrecht. Een combinatie van de vakbeurzen BouwBeurs, GEVEL, Renovatie & Transformatie en Material Xperience en debatten, awards, netwerkbijeenkomsten en congressen.

Meer informatie en aanmelden ga naar www.bouwbeurs.nl/toegang

9 t/m 13 februari | Jaarbeurs | Utrechtwww.bouwbeurs.nl

Het wordt weer leuk in de bouw!

ADVERTENTIE

GEVEL is een vakbeurs voor architecten en bouwkundigen tijdens de Week van de Bouw in de Jaarbeurs. U vindt hier congressen, excursies over innovaties, technologie, materia-len. Maar ook competities zoals Experimenteel Beton, Bold & Beautiful Award en Archiprix.

Material XperienceInnovatieve materialen zijn onmisbaar op een evenement voor de architect. Niet voor niets vindt gelijktijdig met GEVEL het toonaangevende vakevenement Material Xperience plaats. Hier vinden (interieur)architec-ten en creatieve pro-fessionals een keur aan vernieuwende materialen, innovatie en inspiratie.

Nieuwsgierig wie er deelnemen aan de vak-beurs GEVEL? Bezoek danwww.gevel-online.nl

Vakbeurs GEVEL

VAKBEURS RENOVATIE & TRANSFORMATIEDe vakbeurs Renovatie & Transformatie, die tijdens de Week van de Bouw plaatsvindt in de Jaarbeurs, biedt actuele totaaloplossingen en inspirerende ideeën voor de aanpak van bestaand vastgoed. Tijdens deze vakbeurs gaat het over planmatig onderhoud, het verbeteren van de energieprestatie, modernisering, het comfortabeler en meer levensloopbestendig maken van verouderde woningen en herbestemming van leegstaand vastgoed. Duurzaam, kosteneff ectief en met minimale hinder voor bewoners.

Renovatie ArenaDe Renovatie Arena van Renovatie & Transformatie 2015 is het hart van de beursvloer. De Arena is het toneel van het Orakel van Delphi, een expertpanel dat uitspraken doet over de dilemma’s in de bestaande bouw. Hier vinden dagelijks plenaire sessies, workshops, symposia en netwerkbijeenkomsten plaats. Rondom de Arena is een gelimiteerd aantal toplocaties gecreëerd, waar u als exposant op de eerste rang zit voor het bereiken van uw doelgroep.

Productenpromenade De productenpromenade is bedoeld voor toeleverende bouwpartijen die hun innovatieve producten willen presenteren.

Kijk voor het volledige programma

op www.renovatiebeurs.nl

STABULLETIN | 4

VOORWOORD

Voor u ligt het eerste nummer van 2015. Graag maak ik van deze gelegenheid gebruik om u een STABUleus en STA-BUlerend 2015 toe te wensen. Op 6 januari hebben wij onze nieuwe specificatiesystematiek STABU Bouwbreed op de markt gebracht, waarvan ik hoop dat u hier dit jaar mee gaat werken. Ook hoop ik velen van u te ontmoeten op de BouwBeurs waar wij samen met BouwKennis, USP Marketing Consultancy, ETIM, S@les in de Bouw en NEN één stand hebben ingericht onder de noemer ‘De Kennisfabrique’.

In de afgelopen anderhalf jaar hebben mijn collega’s bij STABU heel hard gewerkt aan het realiseren van deze nieuwe sys-tematiek. Het komende jaar gaan wij benutten om Bouwbreed verder te verbeteren op basis van feedback vanuit de markt en op basis van oorspronkelijke, nog niet gerealiseerde ideeën. Ook kunnen wij nu starten met het invoeren van de fabrikan-tenspecificaties. Voor u is dit jaar de gelegenheid om te wennen aan een nieuwe manier van specificeren. Gedurende dit jaar kunt u als gewaardeerde licentiehouder gebruikmaken van beide systematieken, wanneer u overstapt op Bouwbreed. U kunt dan vergelijken, oefenen en langzamerhand uw moederbestekken omzetten en gaan werken met Bouwbreed. Aan het eind van dit jaar stopt STABU-2 en kan hiermee niet meer gewerkt worden. Als nieuwe licentiehouder heet ik u van harte welkom bij STABU. Ik vertrouw er op dat wij een langdurige relatie met elkaar zijn gestart, waarop wij u optimaal gaan ondersteunen in het bouwproces door het bieden van de standaard voor het uitwisselen van kwalitatieve informatie gedurende het gehele ontwerp-, bouw- en beheer- & onderhoudproces.

Zoals al even genoemd staan wij dit jaar weer op de BouwBeurs. Deze uitgave van het STABU-bulletin is dan ook een beurseditie, met ruime aandacht voor de jaarbeurs. STABU hecht veel waarde aan samenwerking met andere partijen. Daar-om hebben we besloten om samen met genoemde partijen een kennisplein in te richten onder de naam ‘De Kennisfabrique’. Gedurende de gehele week worden diverse presentaties gegeven in onze stand door de deelnemende partners. Ook later dit jaar gaan wij de samenwerking met andere partijen verder aan in gezamenlijke evenementen, maar ook door concrete samenwerkingsverbanden te smeden, waarmee wij de markt nog beter gaan bedienen.

Verder in dit nummer een artikel in het kader van de vreemde eend in de bijt, over een nieuwe manier van idea management. Hier experimenteert STABU zelf momenteel ook mee. Daarnaast hebben we Maxime Verhagen van Bouwend Nederland bereid gevonden zijn visie te geven op de ontwikkelingen in de bouwsector en dan met name op het gebied van BIM en de daarvoor benodigde data en standaarden. Ook Rob van Doorn en Timothy Lievendag van HFB gaan in op BIM en beschrij-ven de succesfactoren en de valkuilen. Mark Jan Koldijk, bestuurslid namens UNETO-VNI, bespreekt in zijn column de rol van STABU in de informatievoorziening middels BIM. Onze klanten komen aan het woord en geven hun mening over de ontwik-kelingen bij STABU en die van Bouwbreed in het bijzonder. Tenslotte gaat Walther Ploos van Amstel dit keer in op logistiek als kritische succesfactor in de bouwketen.

Ik wens u veel leesplezier en tot ziens op de Bouwbeurs.

Take care of business!

Marc Verhagealgemeen directeur STABU

voorwoordMarc Verhagealgemeen directeur STABU

STABULLETIN | 5

4 Voorwoord: Marc Verhage

6 Maxime Verhagen: “Bouwend Nederland streeft naar samenwerking en vereenvoudiging”

10 Pridea over Idea Realization: van idee naar resultaat, naar nieuw idee

14 STABU Bouwbreed: Gebruikers positief over nieuwe classifi catie Bouwsystemen & Installaties

19 Edwin Lammertink vanuit de adviesraad: Bouwbreed is voor én door de markt

20 STABU Nieuws

22 Mark Jan Koldijk vanuit het bestuur: BIMen ten behoeve van beheer en onderhoud

24 HFB over BIM: Benoem wat je denkt, leg vast wat je doet

26 Column Walther Ploos van Amstel: Samen sterker in stedelijke distributie

voorwoord

partner voor betonstructuren

Voor meer informatie: info@companero.nl / www.companero.nl

GIAN® Antislip In beton gegoten veiligheid

Betonafdrukken van de GIAN-structuurmattenMaarten de Graaf: ‘Beton veiliger maken dat isonze missie’

INHOUD

inhoud colofonSTABUPostbus 366710 BA EDE Telefoonweg 326712 GC EDE

Tel. 0318 63 30 26Fax. 0318 63 59 57E-mail: info@stabu.nlWebsite. www.stabu.org

Ontwerp:BouwStijl Media, Rotterdam

Redactie:BouwStijl Media, Rotterdam ISSN: 1384-7872

Copyright: STABU

STABULLETIN | 6

INTERVIEW

Maxime Verhagen: “Bouwend Nederland streeft naar samenwerking en vereenvoudiging”

Maxime Verhagen is bestuursvoorzitter van Bouwend Nederland. In deze functie behartigt hij dagelijks de be-langen van ruim 4.300 ondernemers in de bouw en infra. Sectoren die ook een enorm maatschappelijk belang vertegenwoordigen. “Onze leden staan letterlijk midden in de samenleving. Ze zorgen dat we kunnen wonen, wer-ken, leren en reizen. Nederland is nooit af. Of het nu gaat om ouderenwoningen of schoolrenovaties, de aanpak van duizenden bruggen of het energiezuinig maken van miljoenen woningen, er is nog zoveel te doen”, aldus Ver-hagen. Voor dit bulletin spraken we hem over de ontwik-kelingen in en de toekomst van de bouwsector.

Hoe kijkt u aan tegen nieuwe samenwerkingsvormen in de sector, waarbij traditionele rollen veranderen en de bouwkundig aannemer niet meer vanzelfsprekend ‘de baas’ is?“Nieuwe samenwerkingsvormen in de bouw zijn een ge-volg van de vraag naar meer geïntegreerde technieken en processen. Om aan deze veranderende wens te voldoen moet ook de manier veranderen waarop we met aanbie-ders van die techniek samenwerken. Een term als ‘baas’ past niet in een setting waarin partnerschap noodzakelijk is voor een goed resultaat: een tevreden klant. Ik verwel-kom de nieuwe samenwerkingsvormen dan ook van harte. Tegelijkertijd denk ik dat het noodzakelijk is dat bouwon-dernemingen zich bekwamen in het samenwerken in deze veranderende omgeving.”

Door nieuwe samenwerkingsverbanden ontstaan ook nieuwe contractvormen. De geluiden in de markt over bijvoorbeeld DBFMO-contracten zijn echter nogal wisse-lend. Hoe staat Bouwend Nederland hier tegenover?“Contractvormen zoals DBFMO zorgen ervoor dat één partij of samenwerkingsverband naast de bouw ook verantwoor-delijk is voor ontwerp, financiering, beheer en onderhoud. Deze extra verantwoordelijkheden betekenen naast extra werkzaamheden, vooral ook extra kansen en risico’s. Bij projecten waar integraal mag worden meegedacht over het

STABULLETIN | 7

INTERVIEW

ontwerp, de bouw en het onderhoud krijgt de klant meer waar voor zijn geld. Geïntegreerde contractvormen bieden de bouw kansen en geven de mogelijkheid tot betere en efficiëntere oplossingen voor de klant en de maatschappij.”

“Er zijn echter ook ‘lastige’ kanten aan deze ontwikkeling. De grootte en complexiteit van het werk moeten zich bijvoorbeeld lenen voor deze contractvormen, omdat ze vragen om inten-sieve en dure selectieprocedures. Het in de hand houden van tenderkosten in relatie tot de omvang van de opdracht en de scoringskans is een belangrijk punt van aandacht.”

“Geïntegreerde contractvormen als DBFM(O) en D&C vra-gen vooraf om een grote investering in de opbouw van de organisatie, partnerselectie en tenderkosten. Op de lange

“De sector verandert in hoog tempo.

Sneller dan sommigen zich realiseren”

termijn is het alleen rendabel als er een voldoende grote en continue opdrachtenstroom op gang komt. Het is een leer-proces van opdrachtgevers én opdrachtnemers. Het kost tijd om aan de nieuwe tender- en werkvormen te wennen en ervaring op te doen. Ook verschillen de typen geïnte-greerde contractvormen van elkaar; D&C is echt iets anders dan DBFMO. Opdrachtgever en opdrachtnemer dienen bewust voor een bepaald type contractvorm te kiezen, in de projecten en als organisatie. Voordeel is dat bouwers zich bij moderne contracten veel beter kunnen onderscheiden. Als op een goede manier uitgevraagd wordt, kan het ook aanstekelijk werken. Het is veel leuker te werken aan een oplossing die je zelf hebt bedacht, dan uit te voeren wat een ander bedacht heeft.”

STABULLETIN | 8

INTERVIEW

Heeft u tips voor de bouwsector naar aanleiding van uw politieke achtergrond?“De overheid heeft tijdens mijn kabinetsperiode veel werk verricht op het gebied van standaardisatie. Het stelsel van basisregistraties heeft er toe geleid dat overheden hun werkproces efficiënter hebben ingericht en klantvriendelij-ker en goedkoper hun werk kunnen verrichten. De bouw-sector heeft de afgelopen periode ook stappen gezet om meer te standaardiseren. Tegelijkertijd wordt ingezet op innovatie om de klanten beter te bedienen. Wat mij betreft wordt deze lijn doorgezet en doen we er nog een schepje bovenop.”

Wat is de visie van Bouwend Nederland op het werken met diverse standaarden, classificaties, communicatie en databases? “In het ‘analoge’ verleden zijn er diverse standaarden, classificaties en initiatieven ontstaan in de bouw- en installa-tiekolom. Ieder faciliteert een (deels) ander proces. Met de toename van de digitalisering is dat langzamerhand gaan knellen. Hierdoor komt digitale samenwerking in de keten lastig tot stand, ondanks dat iedereen van de voordelen overtuigd is. Niemand in de sector zal zeggen dat ontwik-kelingen als BIM, functioneel specificeren en communicatie via XML-standaarden slecht zijn. Wel ontstaan er uitwisse-lingsproblemen die moeten worden opgelost. Dat begint met samenwerking en afstemming.”

Hoe kijkt Bouwend Nederland naar de rol van STABU, die van oudsher voor deze standaarden is opgericht? “De rol van STABU is en blijft belangrijk voor Bouwend Nederland. Het heeft een grote rol in de afstemming van vraag- en aanbodspecificaties. Daarvan heeft de gehele keten plezier: het is noodzakelijk om bedrijven tegen lagere kosten meer waarde voor klanten te laten realiseren.”

“We zien de rol van STABU langzaam veranderen van traditionele bestekken naar het faciliteren van functioneel specificeren. Toch zal een bestek in het toekomstig bouw-

proces nog steeds van grote waarde zijn, ook bij moderne contactvormen. De partij die het bestek maakt is alleen niet meer in alle gevallen de opdrachtgever of het ingenieurs-bureau, maar bijvoorbeeld ook de werkvoorbereider. Zo gaan steeds meer bedrijven in de keten gebruikmaken van de producten en diensten van STABU. Ook onze achter-ban, omdat zij zich in toenemende mate bezig houden met (delen van) het ontwerpproces.”

Hoe ziet u de samenwerking met UNETO-VNI als voor-beeld voor meer ketenintegratie in de sector? Goed voor-beeld doet tenslotte goed volgen. “Bouwend Nederland en Uneto-VNI vinden elkaar in doelen op het gebied van samenwerking. We willen de samen-werking verbeteren door gezamenlijke standaarden die dit makkelijker en goedkoper maken. Bedrijven uit onze achterbannen trekken vaak samen op in ontwerp, realisatie en steeds vaker ook in beheer en onderhoud van projecten. Gebouwen die integraal ontwikkeld, ontworpen en ge-bouwd worden, voldoen ook beter aan de klantwens op het gebied van duurzaamheid en het verlagen van gebruikskos-ten tijdens de levensduur.”

Uit de praktijk komen vaak opmerkingen als: Leuk waar jul-lie op hoog niveau mee bezig zijn, maar wij hebben behoef-te aan heel andere zaken. Hoe verbindt Bouwend Neder-land de theorie en politiek met de praktijk van alledag?“We ondersteunen diverse initiatieven en projecten op het gebied van informatie-uitwisseling in de brede bouwkolom. Zonder uitzondering zijn deze gestart op verzoek van onze leden. Voorbeelden zijn het branchebreed artikelen bestand (BAB), het loket voor open BIM standaarden en concrete projecten op het gebied van logistiek. We streven naar samenwerking en vereenvoudiging. Dat vergt soms veel van de betrokken partijen. In deelsectoren bestaan vaak oplos-singen die al jaren gemeengoed zijn. Door zoveel mogelijk gebruik te maken van wat er al is en meer samen te werken, wordt het voor de bedrijven logischer en beter. Dit vraagt om aanpassingen en afstemming die niet altijd op de voorgrond zichtbaar zijn.”

STABULLETIN | 9

INTERVIEW

Welke boodschap wil Bouwend Nederland de lezers van het STABU-bulletin meegeven?“De sector verandert in hoog tempo. Sneller dan sommigen zich realiseren. Voor de crisis had niemand gedacht dat we in deze positie terecht zouden komen. Dit geldt in negatieve en in positieve zin. De sector heeft veerkracht getoond. Mede door de crisis zijn er veel innovaties losgekomen. Zowel pro-cesinnovaties als innovatieve producten en diensten. Ieder-een in de sector, ook organisaties zoals STABU en Bouwend Nederland die de sector dienen, heeft een rol en verantwoor-delijkheid om bij te dragen aan die verandering.”

Hoe ziet u de toekomst van de bouwsector?“De bouw ontwikkelt zich van ‘focus op bouwen’ naar ‘focus op ontwerpen, bouwen, onderhouden en beheren’. Zaken die ze vroeger in eigen beheer hadden, worden door middelgrote en grote aannemers steeds vaker uitbe-steed aan gespecialiseerde derde partijen. Omdat er met meer partijen wordt samengewerkt, wordt de noodzaak tot ketensamenwerking nog evidenter. Standaardisatie van processen en ICT is hierbij cruciaal. In de eerste plaats om te kunnen samenwerken zonder onnodige kosten. Zonder beperkingen van informatieuitwisseling zullen we boven-dien in de toekomst onze klanten nog meer toegevoegde waarde kunnen leveren en samen nog mooiere producten maken dan we al doen. Dat gaat niet vanzelf. Daarom roep ik iedereen op om bij te dragen aan de totstandkoming van nieuwe vormen van samenwerking en open standaarden, via de brancheverenigingen maar ook vooral in uw eigen organisatie.”

“Iedereen in de sector heeft zijn verantwoordelijkheid om

bij te dragen aan verandering”

STABULLETIN | 10

INTERVIEW

Wie bij het verbeteren van de organisatie nog steeds de medewerkers negeert, verspilt hiermee kostbaar menselijk kapitaal. In de bouwsector blijkt het nog vaak lastig om de verbeteringen van medewerkers te verzilveren. Michiel Dietvorst en Mark Smidt, de oprichters van Pridea, en inno-vator, adviseur en marketeer Marjet Rutten hebben daarom onlangs de handen ineen geslagen en een aanpak ontwik-keld die bedrijven helpt om de kracht van medewerkers te activeren, innovatie aan te jagen en door te zetten.

“De komende jaren is het voor alle organisaties in de bouw-, installatie- en vastgoedsector zaak extra stappen te zetten”, begint Rutten. “Of het nu gaat om techniek, duurzaamheid, klantgerichtheid, samenwerking of de vraag vanuit de markt; de ontwikkelingen volgen elkaar in hoog tempo op. Afwach-ten wordt steeds risicovoller en het aanjagen van innovatie des te belangrijker.”

Bottom up innoverenDoen we de bouw met die oproep voor innovatie niet tekort? Er wordt in de bouw toch al veel en vaak geïnnoveerd? Smidt: “In vergelijking met andere sectoren is er in de bouw zeker veel aandacht voor innovatie, met name procesgericht. Wij zien echter dat deze innovatievraag, zowel strategisch als organisatorisch, vrijwel altijd top down wordt ingevuld. Dit kost veel maar levert in de praktijk weinig op.”

Hoe zouden bedrijven in de bouw hun innovatietraject dan aan moeten vliegen? Rutten: “De grootste kansen voor or-ganisaties om zich te onderscheiden liggen zonder twijfel bij het eigen personeel. Al het andere, van technologische inno-vaties tot veranderingen in het proces, kan eenvoudig door de concurrentie gekopieerd worden. Voor jouw personeel en de ideeën die zij hebben geldt dit in veel mindere mate.”

Iedere medewerker is € 6.000 waard“Internationaal onderzoek en praktijkcases bevestigen dit”, ver-telt Dietvorst. “Van alle ideeën die medewerkers indienen heeft 82% voldoende potentie. Ze zijn in lijn met de bedrijfsdoelstel-lingen en waardevol genoeg om uit te voeren. Iedere medewer-ker loopt zo al gauw met € 6.000,- per jaar aan ideeën rond. En

Idea Realization: van idee naar resultaat,naar nieuw idee

Smidt

STABULLETIN | 11

INTERVIEW

dan zijn de kosten er al vanaf gehaald. Wij stellen daarom dat verandering juist bottom up moet plaatsvinden.”

Structuur ontbreektHet idee om medewerkers een belangrijke rol te geven bij innovatie is natuurlijk niet nieuw. Eind twintigste eeuw hing er bij vrijwel ieder bedrijf een ideeënbus aan de muur. “In de praktijk komt er van dit gedachtegoed echter nog bar weinig terecht”, stelt Smidt. “Hoewel de meeste organisaties continu aandacht hebben voor het effi ciënter en eff ectiever inzetten van de beschikbare middelen, hanteert nog geen 5% van de Nederlandse bedrijven een structuur om de kennis en erva-ring van medewerkers daarbij te benutten.”

Rutten vult aan: “De bouwsector neemt niet graag risico’s en houdt van controleren, beheersen en plannen. Die eigen-schappen heb je hard nodig als je bijvoorbeeld een brug moet ontwerpen. Maar bij innovatie bestaat die controle vaak niet. Dit heeft een remmend eff ect op innovatietrajec-ten. Bovendien worden bedrijven vaak opgenomen door de waan van de dag. Ongeacht hoe enthousiast bedrijven aan het begin zijn, maar wat vaak is er een halfj aar later niet veel veranderd. Dat is funest voor de kracht van de sector. We kunnen meer verdienen en betere producten maken. Daar ben ik van overtuigd. Maar dan moeten we niet alleen veran-deren, maar die verandering ook in leven houden.”

Idea RealizationOp dit snijvlak ontmoeten Pridea en Rutten elkaar. Waar Rut-ten bedrijven helpt om innovatie op gang te krijgen, zorgen Dietvorst en Smidt met hun concept Idea Realization voor de structuur om deze in de organisatie te verankeren. Samen hebben ze de workshop ‘Empowerment van Medewerkers’ opgezet. Rutten: “Die begint met een lezing over relevante ontwikkelingen, kansen en successen in de markt. Vervol-gens gaan we ideeën verzamelen. Daarbij prikkelen wij deel-nemers om tot meer praktische, concrete en out-of-the-box ideeën te komen. De grootste kansen liggen namelijk vaak in de hoek waar niemand ze verwacht. De medewerkers zelf spelen een belangrijke rol. Zij bepalen in een Dragons Den-achtige setting welke ideeën het beste zijn.” Dietvorst

STABULLETIN | 12

INTERVIEW

De eerste stap van Idea Realization is zo direct uitgevoerd. Smidt: “In vier stappen brengen we met dit concept het vliegwiel van idee naar resultaat, naar nieuw idee op gang. Dit begint bij het eenvoudigweg vastleggen van ideeën. Die zijn er binnen iedere organisatie genoeg. Je hoeft maar een uur met een aantal willekeurige medewerkers te praten, en je hebt er 100 tot 150 te pakken.”

Maken van keuzes“Deze kunnen natuurlijk niet allemaal gerealiseerd worden’, gaat Dietvorst verder. “Stap twee is daarom keuzes maken. Hierbij moet je op drie dingen letten: worden ideeën gedra-gen door medewerkers, dragen ze bij aan de bedrijfsdoel-stellingen en welke waarde vertegenwoordigen ze. Vooral dit laatste is belangrijk. Door vooraf snel te berekenen hoeveel geld, tijd of andere winst een idee oplevert, kun je binnen een paar minuten zien welk idee direct opgepakt moet wor-den, op de plank kan blijven liggen of in de prullenbak be-landt. Wanneer de realisatie van een idee slechts het middel is om het gestelde (waarde)doel te bereiken, heeft de waan van de dag er bovendien minder grip op.”

De juiste ideeën moeten vervolgens gerealiseerd worden. Deze derde stap is met name belangrijk om de stroom van ideeën op gang te houden, vertelt Smidt. “Veel interne projecten mislukken omdat ze pas starten als iedereen het eens is over de ideale oplossing. Bij Idea Realization ligt de focus op het beginnen met verbeteren: wat is de kleinste stap die je vandaag al kan zetten om te starten met het idee te realiseren? Zo wordt de huidige situatie direct verbeterd. Dat is merkbaar voor medewerkers en klanten en zo leert de organisatie verbeteringen doorvoeren en adopteren.”

Rapporteren en successen vierenIdea Realization wordt afgesloten met het rapporteren van wat het heeft opgeleverd. Dietvorst: “Het is belangrijk concrete resultaten te laten zien. Als je vertelt wat een idee heeft voortgebracht, is er altijd wel weer iemand die opstaat met een nieuw of nog beter idee. De objectieve resultaten

en de manier waarop die behaald zijn, worden daarom altijd geëvalueerd. Op basis hiervan wordt bepaald wat goed ging en wat de volgende keer beter kan. Maar belangrijker nog: zo blijft het vliegwiel in gang en wordt innovatie onderdeel van de bedrijfscultuur.”

Dat de methode zeer succesvol kan zijn, bewijst totaalinstal-lateur Lomans. Smidt: “Hier zijn we met een groep van vijftien man aan de slag gegaan. Dat leverde maar liefst 336 ideeën op met een waardepotentie van € 1,6 miljoen. In de eerste drie maanden zijn er direct 18 ideeën in de praktijk gebracht, variërend van een nieuwe koffiehoek tot een calculatietem-plate. Hiermee is een extra winstbijdrage van ruim een ton per jaar gerealiseerd.”

Geen vervanging van procesoptimalisatieIdea Realization is een uitstekende manier om innovatie binnen een organisatie te verankeren. “Maar”, waarschuwt Smidt, “het is geen vervanging van de procesoptimalisatie die al plaatsvindt. Het is een aanvulling hierop. Je creëert een zij-instroom aan expertise vanuit de medewerkers. Je moet het zo zien: iemand die met BIM werkt, heeft vaak een bedrijfskundige bril op. Iemand van de bouwplaats bekijkt het vanuit de praktijk. Dat is een totaal ander perspectief en levert een compleet nieuwe dimensie op. Tegelijkertijd ontstaat er draagvlak voor vernieuwing onder het personeel omdat zij merken dat er ruimte is voor hun bijdrage.”

Menselijk kapitaal ten gelde makenIdea Realization kan zo een waardevolle bijdrage leveren aan de implementatie van nieuwe technieken en werkwijzen in de bouw. Rutten: “We moeten als sector een omslag maken naar een nieuwe manier van werken. Dat begint bij het per-soneel. Onze aanpak maakt medewerkers ervan bewust dat ze een belangrijke rol hebben in de kwaliteit en toekomst-bestendigheid van een organisatie. Dit kan in de huidige tijd onmogelijk alleen bij het management liggen. Zowel het management als het personeel moeten zich realiseren wat voor kapitaal ze als organisatie in handen hebben en zorgen dat ze dit ten gelde maken.”

STABULLETIN | 13

INTERVIEW

Dietvorst en Smidt zijn inmiddels ook samen met de medewerkers van STABU aan de slag om het maximale te halen uit hun ideeën. Wilt u meer weten over Pridea? Kijk dan op www.pridea.nl. Meer informatie over de workshop van Pridea en Marjet Rutten kunt u vinden op bit.ly/ideebenutten.

Rutten

STABULLETIN | 14

STABU BOUWBREED

Gebruikers positief over nieuwe classificatie Bouwsystemen & Installaties

Op 6 januari 2015 lanceerde STABU een nieuwe classifi-catie: Bouwsystemen & Installaties. Met deze classificatie is het mogelijk complete bouwdelen en installaties te beschrijven. Fabrikanten kunnen hiermee eindelijk hun systemen gestructureerd aanbieden en aannemers en installateurs hoeven niet meer uit losse STABU-hoofd-stukken hun systeem bij elkaar te ‘sprokkelen’. Inmiddels heeft STABU diverse demosessies gegeven waarin par-tijen met de nieuwe classificatie aan de slag konden. Wat vonden zij hiervan?

Henk Vlijm, initiatiefnemer voor het verbeteren van de be-steksomschrijvingen binnen de Vereniging Bouwwerk Begroeners (VBB) was één van de eersten die met het nieu-we systeem aan de slag ging. “Uniformering in het daksys-teem voor begroeide daken is een belangrijke stap die sa-men met STABU is gerealiseerd”, vertelt hij. “Dakbegroeiing heeft eindelijk een duidelijke plek en omschrijving gekregen, waarmee het enige levende bouwproduct de duurzaamheid van de nieuwe STABU des te meer onderstreept.”

Uni-Advies, adviseurs in gepleisterd bouwen en mede op-richter van Gevel Garantieplan, vindt de nieuwe systematiek Bouwsystemen & Installaties zeer bruikbaar: “Omdat hier eenvoudig complete gevelsystemen en verzekerde garan-ties mee kunnen worden beschreven.”

Minder foutkansenGudy Verhoeven onderhoudt als technisch specialist voor-schrijvende markt namens Vilton BV al jaren de input voor de Fabrikantgebonden Product Specificaties (FPS). Hij was direct enthousiast. “De huidige STABU-bestekssystematiek is breed inzetbaar en biedt veel verschillende producten. Hierdoor neemt de kans op vertraging en fouten toe. Met de

nieuwe systematiek wordt de FPS niet meer per artikelgroep, maar per individueel product omschreven. Zo kunnen wij vanuit Vilton zelf specifieke bestekteksten genereren in het format waarmee de bestekschrijver het bestek opstelt.”

“Het voordeel is dat wij enkel de gangbare modellen per individueel product bij STABU onder hoeven te brengen. Voor gebruikers betekent dit gericht zoeken zonder daar-bij niet-relevante opsommingen aan te treffen. Het aan-bod voor directe keuze vanuit FPS beperkt zich met het nieuwe Bouwbreed tot het gangbare assortiment. Hier-door zijn er minder foutkansen en komen ‘theoretische keuzes die praktisch niet bestaan’ niet meer voor. En met het nieuwe Bouwbreed kan de gebruiker altijd nog over alle varianten van specifieke modellen en verschijnings-vormen beschikken.”

Meer productinformatie koppelenBernard Reuvers is marketing manager bij Vilton en on-derschrijft de mening van zijn collega. “In Bouwbreed is het mogelijk gericht te zoeken in enkel gangbare produc-ten. Hierop kunnen wij makkelijker aansluiten door naast correcte bestekteksten ook completere productinformatie, CAD-details, productfilms en deeplinks naar onze website aan te bieden. De bestekschrijver kan zo sneller toetsen of hij een juist product kiest. Wij overwegen zelfs om het aantal producten dat wij als FPS bij STABU onderbrengen uit te breiden. Ook dat verhoogt de keuzemogelijkheid van de gebruiker en bestekschrijver. Daarom kijk ik al uit naar deze ontwikkeling.”

Dik Spekkink van Spekkink C&R: “Ik ben inmiddels een paar keer in de gelegenheid geweest om aan STABU Bouwbreed te snuffelen en ben oprecht onder de indruk.

STABULLETIN | 15

STABU BOUWBREED

Ik denk dat er een goed product ontstaat, waar we in een BIM-omgeving veel gemak van zullen hebben. STABU heeft in mij een nieuwe pleitbezorger.”

Specifi ceren op ieder niveauJohan Spijkerman, bestekdeskundige bij BAM Advies & Engineering, meldt na afl oop van de demosessie op 25 november 2014: “Er is het afgelopen jaar keihard gewerkt om een bruikbaar systeem te ontwikkelen dat aansluit bij moderne contractvormen en BIM-applicaties. Aparte modu-les voor de verschillende contracten. Specifi ceren kan nu van zeer globaal tot een diep uitgewerkt bestek. De demo-sessie was verhelderend en gaf vertrouwen in de overstap.”

Jan H. Snieder, technisch manager bouwbescherming: “Om-denken met STABU Bouwbreed geeft bouwbreed stappen vooruit. Licentiehouders, vooral doen!”

Onmisbaar instrumentMet het nieuwe Bouwbreed kunnen fabrikanten hun pro-ducten en systemen beschrijven conform de nieuwe clas-sifi catie van STABU. Uniek in Nederland is dat de database met productgegevens volledig voorzien is van alle mogelij-ke juridische content. Via een slimme selectiefunctie in de database kunnen specifi ceerders uiteindelijk de producten van fabrikanten selecteren die voldoen aan de juiste waar-des. Hiermee is Bouwbreed een onmisbaar instrument voor de bouwsector om bouwwerken te ontwerpen die toetsbaar voldoen aan de juiste wet- en regelgeving.

Modelleurs en gebruikers BIMMet STABU Bouwbreed kunnen modelleurs en gebruikers van BIM straks relevante kwalitatieve data over bouwdelen koppelen aan het grafi sche model. Marc Verhage, alge-

Henk Vlijm

Gudy Verhoeven

Bernard Reuvers

Dik Spekkink

STABULLETIN | 16

STABU BOUWBREED

van derden. Met de nieuwe prijsstelling gaan vrijwel alle fabrikanten er fors op vooruit. Ze krijgen bovendien veel meer toegevoegde waarde.”

Ontwerpers, architecten en bestekschrijvers“Met STABU Bouwbreed kunnen ontwerpers, architecten en bestekschrijvers sneller en eenvoudiger specificaties maken, die voldoen aan de meest recente wet- en regelge-ving. Met de nieuwe prijsstelling gaan alle bestekschrijvers er fors op vooruit, aangezien het niet meer per se nodig is software af te nemen bij derden. Wel vraagt het een aan-zienlijke omschakeling in denk- en werkwijze en zullen alle moederbestekken moeten worden omgezet. Het vraagt van deze beroepsgroep dus een eenmalige investering in tijd.”

Uitvoerende partijenMet STABU Bouwbreed kunnen uitvoerende partijen in de bouw, beheer, exploitatie, renovatie en sloop beschikken over as-built informatiemodellen en toetsen of het bouw-werk voldoet aan de uitgangspunten bij het ontwerp. Bij functionele of prestatiecontracten wordt een basis geboden om voortdurend op diepere detailniveaus te toetsen of voldaan wordt aan de eisen gesteld aan het hogere niveau. Zowel in ontwerp, als in uitvoeringsfase.

Verhage: “We zijn bovendien aan het onderzoeken of STABU Bouwbreed op termijn gekoppeld kan worden aan CBNL, andere classificaties zoals ETIM/S@les in de Bouw en andere databases zoals Nationale Milieu Database, 2BA, EZ-Base en diverse bedrijfseigen en commerciële databases. Op termijn kunnen één of meerdere classifica-ties geheel of gedeeltelijk via het loket ‘Beheer Open BIM Standaarden’ aangeboden worden, een stichting waarvan de algemeen directeur van STABU één van de bestuursze-tels zal invullen.”

Harry Nieman, manager a.i. Nationale Milieudatabase, is over een mogelijke koppeling met de Milieudatabase erg

meen directeur van STABU: “We hopen dit in 2015 via plug-ins van CAD software te realiseren.” De eerste koppeling met een CAD-systeem wordt gerealiseerd door ICN.

STABU belooft een nieuwe systematiek, voorzien van een nieuwe classificatie, ondersteund door een database met tienduizenden productspecificaties die voldoen aan wet- en regelgeving. STABU wil hiermee de basis bieden voor een gebouwdossier dat gedurende de gehele levenscy-clus van een pand aangevuld, afgetapt en onderhouden kan worden.

Toekomstige specificatiestandaard van NederlandVerhage: “Wij zijn 38 jaar aan het bouwen aan de systema-tiek. Het moment is nu gekomen om deze op de markt te brengen. Op 6 januari 2015 is de systematiek gelanceerd en gedurende het jaar worden er updates en verbeteringen doorgevoerd. Wij zijn geweldig trots op deze prestatie en zijn erg blij met de vele enthousiaste reacties. We geloven dat dit voor de toekomst de specificatiestandaard van Nederland wordt en dat de bijbehorende database de basis zal zijn om bouwprojecten te voorzien van de juiste producten.”

Eén systematiek voor iedereen“Met de nieuwe systematiek bedient STABU de gehele bouwsector. Iedereen die een contractdocument wil opstel-len, een technische of juridische specificatie wil maken of een gebouwdossier wil opzetten, kan gebruikmaken van STABU als onderliggende systematiek en classificatie. Om één en ander laagdrempelig te houden levert STABU ook gratis software, zodat men er direct mee aan de slag kan”, aldus Verhage.

Voordeel voor fabrikanten“Met STABU Bouwbreed kunnen fabrikanten complete systemen en installaties beschrijven en aanbieden aan de markt inclusief alle relevante kwalitatieve informatie. Hier-door hebben zij niet per se dure bestekservices meer nodig

“Omdenken met STABU Bouwbreed geeft bouwbreed stappen vooruit.

Licentiehouders, vooral doen!”Jan H. Snieder

STABULLETIN | 17

STABU BOUWBREED

enthousiast: “Met de ontwikkeling van Europese regelge-ving wordt naast de CE ook milieudata van steeds groter belang. Aansluiting van het systeem van STABU en de Nati-onale Milieudatabase biedt mogelijkheden om meer inzicht te krijgen en daarmee betere gebouwen te maken.”

Ontwikkeling 20152015 zal worden gebruikt om feedback vanuit de markt te verwerken om daarmee zowel de systematiek, de classifi -caties als de software te verbeteren. Verhage: “Uiteraard zullen er fouten in zitten. We gaan ons uiterste best doen om deze er zo snel mogelijk uit te halen. De database wordt gedurende 2015 verder gevuld door de bestaande Fabri-kanten Product Specifi caties om te zetten in het nieuwe format en nieuwe fabrikanten toe te voegen. Verder is een aantal functionaliteiten nog niet gereed. Ook deze zullen binnenkort worden toegevoegd.”

Verhage ziet de toekomst zeer zonnig in. “We hebben iets moois neergezet, waarvan we overtuigd zijn dat dit toege-voegde waarde aan de gehele keten biedt. We gaan samen-werken met zoveel mogelijk partijen in de markt om ervoor te zorgen dat er meer duidelijkheid komt in het gebruik van classifi catiestandaarden en specifi catiesystematieken. We bieden een onderdeel van “de i in BIM”. Inmiddels hebben al vele klanten ‘ja’ gezegd tegen Bouwbreed. Wilt u meer we-ten, bezoek dan onze stand ‘De Kennisfabrique’ op de Jaar-beurs (hal 9 stand 09BV A036) of één van onze roadshows die we dit jaar organiseren in het gehele land. Bedrijven die geïnteresseerd zijn in een roadshow op hun locatie, kunnen hiervoor altijd contact opnemen via onze website.”

Johan Spijkerman

Jan H. Snieder

Marc Verhage

Harry Nieman

Week van de Bouw 2015 Bundeling van events voor de complete bouwketen

In februari 2015 zal de eerste editie van de Week van de Bouw plaatsvinden. In de Week van de Bouw van 9 tot en met 13 februari, zijn bekende en nieuwe, nog onbekende bouwgerelateerde vakbeurzen op één locatie in de Jaar-beurs in Utrecht te vinden.

Volgens Martijn Carlier, marktmanager Bouw bij de Jaar-beurs, is het gelukt om een week lang verschillende events voor de bouw op één locatie te krijgen. Tegelijkertijd met bekende evenementen zoals de BouwBeurs, Material Xperience, de Nederlandse Bouwprijs en het Gala van de Nederlandse Bouw, zijn ook GEVEL en Renovatie & Trans-formatie speciaal voor deze gelegenheid naar de Jaarbeurs in Utrecht verhuisd.

Nieuw in de Week van de Bouw zijn de Led ’n Light-bou-levard en het Nationaal Bouwdebat. “Het resultaat is een krachtige combinatie van vakbeurzen die interessant is voor iedereen in de bouw en het vastgoed. Van aannemer tot architect en van opdrachtgever tot zzp’er”, aldus Carlier. De formule is gebaseerd op een simpel maar doeltreff end principe waarbij iedere doelgroep zijn eigen informatie-platform heeft. “Iedereen kent natuurlijk de BouwBeurs, de grote beurs voor de hele bouw. In de Week van de Bouw wordt aanvullend daarop een vakinhoudelijk programma opgetuigd dat zich specifi ek richt op architecten, ingenieurs en opdrachtgevers, zoals woningcorporaties.”

Carlier legt uit waarom voor deze nieuwe opzet is geko-zen. “Deze tijd, waarin de bouwsector klantgericht wil zijn en nieuwe vormen van samenwerkingen zoekt, vraagt om relevantie en gerichte communicatie. Met scherper afge-bakende beursconcepten.” Carlier vindt het belangrijk om dit soort signalen uit de markt te volgen en kiest daarom duidelijk voor een meer vraag- en klantgestuurde opzet dan een aanbod- en productgestuurde setting. “Alle typen bouwpartijen kunnen elkaar in de Week van de Bouw vin-den om kennis en ervaring met elkaar te delen. Zo ontstaat ook op de beursvloer een ketendynamiek!”

Volgens Carlier vinden mensen persoonlijk contact met vak-genoten nog steeds de prettigste manier om een gesprek te voeren. Niet alleen over nieuwe, slimme technische op-

lossingen, maar bijvoorbeeld ook over hoe voor de toepas-sing ervan fi nancieel draagvlak gecreëerd kan worden. “In de Week van de Bouw kunnen bezoekers een week lang hun eigen programma en looproute kiezen. Zo kunnen ze kennis en productinformatie verzamelen en inzicht krijgen in de allernieuwste ontwikkelingen”, stelt Carlier.

De Week van de Bouw wordt van 9 tot en met 13 februari 2015 gehouden in de Jaarbeurs. Vijf dagen waarin alle schakels van de bouw en het vastgoed elkaar vinden in Utrecht. De Week van de Bouw is een combinatie van vakbeurzen, het Gala van de Nederlandse Bouw met de uitreiking van de Nederlandse Bouwprijzen, netwerkbijeen-komsten, awarduitreikingen, debatten en congressen. Elke doelgroep binnen de bouw en het vastgoed krijgt hiermee zijn eigen gespecialiseerde evenement.

ADVERTENTIE

STABULLETIN | 18

VANUIT DE ADVIESRAAD

Bouwbreed is voor én door de markt

In juli 2014 heeft STABU de eerste modules van haar nieuwe specificatiesystematiek ‘STABU Bouwbreed’ gelanceerd. Begin januari van dit jaar is de nieuwe STA-BU-systematiek officieel aan de markt aangeboden. Inmid-dels hebben veel bedrijven via de speciale workshops en demosessies kennisgemaakt met het nieuwe specificeren. Ook adviesbureau Mandèl B.V. heeft de handschoen opge-pakt en vervaardigt naast de bestekboeken op de klassieke manier ook bestekboeken met behulp van STABU Bouw-breed. Edwin Lammertink is hier managing director. Hoe beleeft hij dit?

“Ik vertrouw erop dat STABU de beloften waarmaakt die ze in de markt ventileert. Dan is Bouwbreed echt een grote stap vooruit”, valt Lammertink met de deur in huis. “De systematiek zit doordacht in elkaar en biedt ons veel toegevoegde waarde bij onze werkzaamheden, die veel verder gaan dan het ver-vaardigen van een bestekboek. Uiteraard zijn er nog verbete-ringen aan te brengen, maar dat is bij ieder nieuw product dat van scratch af aan is opgebouwd. De reden dat we de syste-men naast elkaar zijn gaan gebruiken is meerledig.”

Gebruiker van het eerste uur“Allereerst wordt de systematiek in haar vertrouwde vorm vanaf 2016 niet meer ondersteund door de eigenaar van de database, stichting STABU. Door nu als gebruiker van het eerste uur onze feedback te geven kunnen we de systematiek, de classificaties en de software mede verbeteren.”

“Via de frequente overleggen over de inhoud en onze bijdra-ge in de adviesraad kunnen we mede richting geven aan de koers die gevaren wordt. De adviesraad is een gremium van marktpartijen dat adviseert richting het bestuur van STABU. Dat is wat ons betreft dus ‘voor en door de bouw’. Ons advies aan collega’s in de branche is dit jaar te gebruiken om naast het maken van de bestekboeken op de klassieke manier ook wegwijs te worden in Bouwbreed.”

Samen inhoudelijk aanpassen“De tools die in Bouwbreed voor handen zijn en komen bieden gebruikers een scala van verdienmodellen naast het traditionele vervaardigen van het bestekboek. De producten die onder Bouwbreed worden aangeboden kunnen we in dit jaar samen inhoudelijk aanpassen zodat het waar moge-lijk meer aansluiting krijgt op de wensen van de gebruiker”, aldus Lammertink.

“De markt heeft al geruime tijd behoefte aan een systema-tiek die aansluit bij vernieuwende producten en processen en daar ook mee kan communiceren. Dit dient geborgd te worden naar diverse platforms. Denk hierbij aan teken- en rekenprogramma’s die in diverse lagen van de bouw- en installatieketen worden toegepast. Bekend is dat dit met de huidige systematiek niet mogelijk is.”

“Zoals we het nu hebben kunnen beoordelen is Bouwbreed dusdanig opgezet dat de mogelijkheden die wij ondersteunend aan onze marktvisie wensen wel ingevuld kunnen worden.”

Edwin Lammertink is managing director bij advies-bureau Mandèl B.V. en lid van de Adviesraad van stichting STABU.

edwin Lammertink

STABULLETIN | 19

STABULLETIN | 20

STABU NIEUWS

Barend van LaarIng. B. (Barend) van Laar is sinds 1 juni 2014 Manager Marketing en Sales bij STABU. Na een carrière bij grote installatiebedrijven richt hij zich nu bij STABU onder andere op het behouden en verder uitbreiden van de merkbekendheid. Hij woont op de Utrechtse Heuvelrug, zijn passies zijn wijn, sporten en alles wat met gezelligheid te maken heeft. Barend: “De uitdaging die STABU mij biedt, is het bijdragen aan vernieuwing en het bewerkstelligen van juiste en volledige informatievoorziening en -deling van de gehele bouwkolom.”

Kelly AlwicherSinds 1 januari 2015 werkt Kelly Alwicher als junior juridisch adviseur bij STABU. Ze stelt zichzelf voor: “Ik ben 27 jaar en woon in Nijmegen. In mijn vrije tijd wandel ik graag met mijn hond, kijk ik allerlei soorten fi lms en lees ik veel. Daarnaast houd ik van muziek en ga ik graag een avondje uit. Ik ben afgestudeerd in ondernemingsrecht en heb me verdiept in het contracten-, arbeids- en sociale zekerheidsrecht. Wat mij nu al aanspreekt in de functie van junior juridisch adviseur is de diversiteit aan taken. Voor de toekomst wil ik mijn kennis in de breedte uitbreiden, zodat ik onze klanten optimaal kan voorzien van juridisch advies en kan blijven bijdragen aan vernieuwing en actualisering van STABU Bouwbreed.”

Hans Elsinga van Rijksvastgoedbedrijf nieuwe voorzitter STABU

Tijdens de Algemene Bestuursvergadering op 4 december 2014 is de heer H.R. (Hans) Elsinga benoemd tot voorzitter van STABU. Hij neemt de voorzittershamer over van drs. T.(Titia) Siertsema, die deze functie namens UNETO-VNI ruim 1,5 jaar heeft bekleed.

De heer Elsinga was vanaf 5 september 2013 reeds vicevoorzitter van STABU en heeft zitting in het Algemeen Bestuur namens het Rijksvastgoedbedrijf, waar hij de functie van Clusterhoofd Grafi sche Informatievoorziening bekleedt.

Naast de voorzitterswissel, heeft nog een bestuurswisseling plaatsgevonden. Jan Al, voormalig directievoorzitter van BAM Techniek, neemt namens UNETO-VNI plaats in het be-stuur als vice voorzitter. Peter Slangen, namens de Vier Grote Gemeenten, wordt opgevolgd door Daan Viergever.

drs. T.(Titia) Siertsema en de heer H.R. (Hans) Elsinga

Het nieuwe bestuur

Vilton tekent licentieovereen-komst STABU Bouwbreed

In december 2015 heeft de fi rma Vilton de licentieovereenkomst STABU Bouwbreed getekend.

Nieuwe medewerkers

STABULLETIN | 21

STABU NIEUWS

Roadshows STABU BouwbreedIn 2015 organiseert STABU diverse roadshows. Over STABU Bouwbreed zijn we enthousiast en er valt veel te vertellen! We willen u graag vertellen waarom STABU hiervoor heeft gekozen, maar bovenal de kansen en voordelen laten zien die het biedt. Wij doen dit via roadshows, waarmee we dus het land ingaan. Bent u geïnteresseerd in een roadshow op uw locatie? Neem dan contact met STABU op. Komende maanden zijn er bijeenkomsten op diverse locaties in het land. De laatste informatie hierover leest u op de website.

Nieuwe STABU offi cieel van startBegin januari is de nieuwe STABU-systematiek Bouwbreed offi cieel aan de markt aangeboden. Na een tijd van markton-derzoek, ontwikkeling, bouwen, feedback krijgen, aanpassen en weer verder bouwen is dé nieuwe standaard van de B&U gemaakt in de vorm van STABU Bouwbreed. Met hierin onder andere de nieuwe classifi catie ‘Bouwsystemen & Installaties’.

Met deze classifi catie is het mogelijk complete bouwdelen en installaties te beschrijven. Fabrikanten kunnen hiermee hun systemen gestructureerd aanbieden en aannemers en installateurs hoeven hun systeem niet meer uit losse STABU-hoofd-stukken bij elkaar te ‘sprokkelen’.

Onmisbaar instrumentMet het nieuwe Bouwbreed kunnen fabrikanten hun producten en systemen beschrijven conform de nieuwe classifi catie van STABU. Uniek in Nederland is dat de database met productgegevens voorzien is van alle mogelijke juridische content. Alles is opgebouwd op basis van de essentiële kenmerken van de CE (CPR). Via een slimme selectiefunctie in de database kunnen specifi ceerders uiteindelijk de producten van fabrikanten selecteren die voldoen aan de juiste waardes. Hiermee is Bouwbreed een onmisbaar instrument voor de bouwsector om bouwwerken te ontwerpen die toetsbaar voldoen aan de juiste wet- en regelgeving.

Koppeling met BIMSTABU gaat nog verder door deze unieke database te koppelen aan BIM. De eerste koppeling met een CAD-systeem wordt gerealiseerd door ICN. STABU staat open voor andere softwarepartijen die hun software willen koppelen aan STABU Bouwbreed. STABU wil de basis bieden voor het gebouwdossier dat gedurende de gehele levenscyclus van een pand meegaat en aangevuld, afgetapt en onderhouden kan worden. Zo is op ieder moment de juiste informatie gestructureerd beschikbaar.

Komende maanden organiseert STABU diverse roadshows om de markt kennis te laten maken met de nieuwe systematiek. Meer informatie op website www.stabu.org.

STABU-m@ilSTABU geeft een digitale nieuwsbrief uit, de zoge-heten STABU-m@il. Registreer u (gratis) voor deze nieuwsbrief en verzeker uzelf ervan dat u alle relevan-te informatie over STABU-evenementen, zoals road-shows, deelname aan beurzen en voorlichtingsdagen, nieuwe uitgaven et cetera ontvangt.

STABULLETIN | 22

VANUIT HET BESTUUR

BIMen ten behoeve van beheer en onderhoud

Op 6 januari heeft STABU haar nieuwe systematiek gelan-ceerd voor het specificeren van de informatie binnen de bouw en installatiesector. Deze nieuwe systematiek biedt veel voordelen voor het standaardiseren van informatie binnen het werken in BIM.

Informatie met elkaar delen is één van de belangrijkste suc-cesfactoren om de faalkosten nog verder terug te brengen en de klanttevredenheid te verhogen. Naast het bouwen van een object in de praktijk is het bouwen aan een virtueel object zeker zo belangrijk om beheer van het gebouw na oplevering voor een eigenaar te vereenvoudigen.

Informatie over een object is voortdurend een bron van zorg. De aanwezigheid van de juiste informatie uit een BIM model is dus van essentieel belang. Wekelijks is een facili-tair manager 20% tot 30% van zijn tijd kwijt aan het zoeken naar informatie voor het onderhoud en beheer. Door middel van het nieuwe platform ligt de informatie vast en is ook na oplevering snel voor een onderhoudsmedewerker de juiste informatie beschikbaar. Hierdoor kunnen ook eventuele ca-lamiteiten of storingen in een korte tijd worden opgelost. De rol van STABU in dit proces is de kwaliteit van de informatie te waarborgen binnen het model.

De informatie kan van de fabrikant doorgegeven worden aan de onderhoudspartijen en blijft actueel. Is er dus een aanpassing op een onderdeel, dan komt deze informatie ook uit het model. In de installatiesector is dit met name voor het beheer een succes. Een facilitair beheerder kan veel gerichter aan het onderhoudsbedrijf aangeven waar het probleem zich begeeft en partijen kunnen op afstand meekijken.

Als punt aan de horizon kan het BIM systeem op basis van de informatie voorspellingen doen op het gebied van verbruik, slijtage, inventaris, onderdelen, voorraad, beschik-baarheid van ruimtes, etc. We kunnen dan echt spreken van intelligente gebouwen waarbij de vastgoedmarkt onder-scheidend is naar zijn klanten en de gebruikers het hoogste facilityniveau krijgen wat mogelijk is.

Mark Jan Koldijklid Algemeen Bestuur STABU namens UNETO-VNI

De heer Koldijk is directeur van Delta Techniek. Zeven jaar geleden heeft hij de leiding overgenomen over het familiebedrijf met 45 medewerkers. Het bedrijf bestaat sinds 1978 en is een ‘totaal-installateur die alle facetten van technische installaties in woning- en utiliteitsbouw beheerst.’

m.J. (mark Jan) koLdiJk

“Informatie met elkaar delen is één van de belangrijkste succesfactoren om de faalkosten nog verder terug te brengen en de klanttevredenheid te verhogen”

ADVERTORIAL

Samenwerking sleutelwoord voor toekomst bouw

De toekomst van de bouwsector staat of valt met de mate waarin men bereid is samen te werken, eigen belangen ondergeschikt te maken aan het grotere belang en open en transparant informatie te delen. We kunnen deze veranderingsslag alleen succesvol maken als we beginnen bij onszelf. Stichting STABU heeft daarom in 2013 haar koers verlegd en samenwerking als centraal thema bestempeld. In de praktijk heeft dit al geleid tot diverse samenwerkingsverbanden. Tijdens de BouwBeurs van 9 tot en met 13 februari aanstaande krijgt dit een mooi vervolg via ‘De Kennisfabrique’.

STABU werkt inmiddels met verschillende partners nauw samen. Op het gebied van externe communicatie werkt STABU bijvoorbeeld intensief samen met BouwKennis. NEN en STABU hebben elkaar gevonden in het koppelen van kwaliteitsdocumenten en bestekspecificaties. Het onlangs gefuseerde S@les in de Bouw en ETIM Nederland werkt onder andere met STABU samen rondom onderzoek naar de aansluiting van classificaties en protocollen op het nieuwe STABU Bouwsystemen & Installaties. USP Marketing Consultancy is een van de vaste onderzoekspartners van STABU.

KennisfabriqueKomende jaren zullen wij steeds vaker de samenwerking aangaan met zoveel mogelijk partijen in de markt. Dit doen we om meer duidelijkheid te geven in het gebruik van classificatiestandaarden en specificatiesystematieken. Maar ook om onze klanten en gebruikers te ontzorgen en te informeren over nieuwe ontwikkelingen in de markt.

Om deze reden hebben wij samen met onze kennispartners besloten onze krachten te bundelen. Samen met S@les in de Bouw, NEN, ETIM Nederland, USP Marketing Consultancy en BouwKennis organiseren wij tijdens de aankomende BouwBeurs “De Kennisfabrique”. Dit is een interactieve stand waar de BouwBeurs-bezoeker een scala aan presentaties kan bijwonen over de belangrijkste trends en ontwikkelingen van nu én de

komende jaren. Meer weten over dit initiatief of uzelf gratis registreren voor de BouwBeurs? Ga dan naar www.dekennisfabrique.nl.

Partners ‘De Kennisfabrique’ETIM: Stichting ETIM Nederland is een samenwerkingsverband tussen fabrikanten, importeurs, agenten en de belangenorganisaties van groothandels en installateurs in de Nederlandse installatiesector. Met als doel het bevorderen en praktisch mogelijk maken van uniforme datacommunicatie in de installatiesector en aanverwante technische sectoren.

NEN: NEN borgt en beheert ruim 31.000 normen. Dit zijn de in Nederland aanvaarde internationale (ISO, IEC), Europese (EN) en nationale normen (NEN). Een goed beheer van de omvangrijke normencollectie en de afstemming tussen nationale, Europese en internationale normcommissies, vereist een zeer goede infrastructuur.

S@les in de Bouw: De stichting S@les in de Bouw heeft als doel het verbeteren van de processen tussen bedrijven die werkzaam zijn in, leveren aan of afnemer zijn van de bouw- en installatiebranche. Hierbij staat het gebruik van ICT-toepassingen in de communicatie over inkoop/verkoop transacties centraal.

USP Marketing Consultancy: Als professionele organisatie moet u van alle marktontwikkelingen op de hoogte zijn én weten wat de invloed hiervan is op uw bedrijf en de bedrijfskolom. USP Marketing Consultancy is als marktonderzoeks- en adviesbureau, gespecialiseerd in de bouw-, vastgoed- en woonwereld en helpt bij deze vraagstukken.

BouwKennis: Succesvolle bouwers baseren hun beslissingen op gedegen informatie van hun markt. BouwKennis levert die informatie, al meer dan 10 jaar. Met een uitgebreide portefeuille van producten en diensten voorzien zij bedrijven uit de bouw-, installatie- en vastgoedbranche in al hun informatiebehoeften.

STABULLETIN | 24

TESTIMONIAL

rob van dorp: Sinds de oprichting in 2008 staat Rob van Dorp aan het hoofd van HFB. Als directeur draagt hij de BIM-visie van HFB uit bij opdrachtgevers. Creëren en leren zijn volgens hem de sleutel-woorden van het succes van HFB.

De visie achter STABU Bouwbreed: HFB over BIM: Benoem wat je denkt, leg vast wat je doet

Bouwen is vakwerk, maar tegelijkertijd ook mensenwerk. Het is belangrijk om elkaar goed te begrijpen, te weten wat je aan elkaar hebt en wat je van elkaar mag verwach-ten. Goede communicatie is dus essentieel. BIM kan hier een belangrijke rol in spelen. We vroegen CEO Rob van Dorp en BIM Manager Timothy Lievendag van de HFB-groep naar hun praktijkervaringen. Hun belangrijkste tip: benoem wat je denkt en leg vast wat je doet.

HFB is een full-service BIM-bureau opgericht in 2008, midden in de crisis. Toch zijn ze sinds de start uitgegroeid van 5 naar inmiddels zo’n 70 medewerkers, variërend van managers, pro-jectleiders en engineers tot modelleurs en visual designers. HFB ondersteunt opdrachtgevers bij projecten. Van de initiatieffase tot en met het beheer en onderhoud: oftewel het hele proces. Daarbij zijn zij voortdurend op zoek naar de koppeling van BIM met andere werkwijzen zoals LEAN en ketenintegratie.

Late startVan Dorp verbaast zich dat we in Nederland zo laat zijn be-gonnen met BIM. “In Amerika zijn ze jaren geleden al met BIM gestart.” Van Dorp snapt ook de inefficiëntie van de bouwsec-tor niet goed. “We zijn in de bouw gewend om steeds opnieuw te beginnen met een project, terwijl nieuwe projecten niet altijd afwijken van het vorige. Ook wordt er eerst gebouwd, om daarna pas te kijken naar het beheer en onderhoud. Eigenlijk zou dit andersom moeten zijn. De beheer- en onderhoudskos-ten zijn namelijk vele malen hoger dan de bouwkosten. BIM is een oplossing voor dit soort vraagstukken.”

BIM is meer dan een softwarepakket“Nederlandse bedrijven die al wel BIMen hebben de neiging om te snel te veel te willen modelleren”, legt Lievendag de andere kant van de medaille uit. “Vaak geldt het motto: ‘We

stoppen alle mogelijke bouwconstructies in een 3D-model en dan zal het wel goed zijn.’ Dit is per definitie de verkeerde insteek. Want hoe kan je garanderen dat de opdrachtgever zo krijgt wat hij wil? Waarschijnlijk krijgt hij te veel, of krijgt hij constructies of toevoegingen waar hij niet om heeft gevraagd.”

“Veel mensen denken dat BIM alleen maar een software-pakket is”, gaat Van Dorp verder. “Maar BIM is veel meer dan dat, het is een mindset. Het gaat om het samenwerken en de communicatie tussen partijen. BIM moet door de hele organi-satie gedragen worden, anders werkt het niet.”

Succesvolle BIM-projectenDe moeilijkste en grootste projecten zijn volgens Van Dorp vaak het meest succesvol. “Hoe complexer het project, hoe beter BIM rendeert. Een goed voorbeeld hiervan is het Ne-derlandse hoofdkantoor van het Amerikaanse ingenieursbu-reau Fluor in Hoofddorp. Er is met een gigantisch team aan dit duurzame kantoorgebouw gewerkt. Wij hebben de regie van BIM op ons genomen.”

STABULLETIN | 25

TESTIMONIAL

timothy Lievendag: Als BIM Manager is Timothy Lievendag verantwoordelijk voor het (BIM)traject, de coördinatie en de planning. Hij is tevens ‘overall’ aanspreekpunt voor projecten gedurende het gehele proces.

“Dit project is zo succesvol, omdat alle constructies tot in de kleinste details gevisualiseerd en gemodelleerd zijn”, legt Lie-vendag uit. “We hebben maandenlang alles met de opdracht-gever besproken. De kracht zit hem in deze afstemming. Je leert elkaar goed kennen en werkt samen als collega’s. Deze duurzame band is de essentie van BIM.”

“Een leuk compliment is dat we tijdens de bouw van dit pro-ject een telefoontje kregen van de uitvoerder. Hij was com-pleet verbaasd dat alle elementen precies in elkaar pasten. Dit heeft niet alleen te maken met onze manier van visualise-ren en modelleren, maar vooral met het proces ervoor. Mijn tip is dan ook: benoem tijdens de eerste gesprekken wat je denkt en leg vast wat je doet. Denk daarbij aan functionele specifi caties zoals energielabels of gebruikseisen. Welke verwachtingen heeft de opdrachtgever daarover? Door het proces voorspelbaar te maken, zelfs het maatwerk, wordt het eindresultaat alleen maar beter. Het voldoet zo aan alle verwachtingen en scheve gezichten worden voorkomen.”

Geleerde lessen“Wij zijn ook altijd eerlijk naar onze partners”, gaat Lievendag verder. “Soms kan dat botsen, maar dat hebben we liever dan dat opdrachtgevers steeds dezelfde fouten met BIM maken. Of dat ze in een bepaalt stramien zitten waar ze niet uitkomen. We denken met hen mee. Dat is partnership. Als we dat goed doen, dan zitten we de volgende keer weer met hen aan tafel. Zo bouwen we aan duurzame relaties met onze partners. Alleen zo kunnen we samen met hen succes-volle BIM-projecten realiseren.”

Adviesraad“We sparren en discussiëren ook graag met partijen over de veranderende markt”, vertelt Van Dorp. “We zitten bijvoor-beeld in de adviesraad van STABU. Het is fi jn dat STABU naar de behoeften van partijen uit de praktijk luistert en daar gehoor aan wil geven. Sowieso zijn we erg blij dat zij zich profi leren op het gebied van standaarden en coderingen en bijdragen aan ontwikkelingen op dat gebied. We horen vanuit de markt dat er behoefte is aan een standaard. Een effi ciënte samenwerking heeft daar veel baat bij.”

ToekomstperspectiefGevraagd naar de toekomst zegt Lievendag: “Het toepassen van BIM bij het beheren en onderhouden van gebouwen is nu en in de toekomst één van onze kernactiviteiten. BIM stopt namelijk niet na de oplevering van een project. We gaan dus focussen op wat er daarna komt. Opdrachtgevers hebben een gebouw immers nog jaren in bezit. Dat wordt vaak vergeten. Iedereen richt zich op het bouwen, terwijl 75% van de life cycle kosten pas worden gemaakt na de opleve-ring van het gebouw.”

“We hebben daarom een BIM-onderhoudstool gemaakt voor de smartphone of tablet”, vult Van Dorp aan. “Daarmee kan een gebouwbeheerder alle zaken in het gebouw, zoals het licht of de temperatuur binnen twee klikken controleren. Wanneer je door een gebouw loopt heb je zo alle informatie direct beschikbaar op je tablet. Doet een lamp gek? Dan kun je dit eenvoudig controleren met je smartphone, kijken of je nog garantie hebt en meteen een nieuwe bestellen. Dit is volgens ons de toekomst van BIM!”

http://vimeo.com/hfb groep

STABULLETIN | 26

COLUMN

Samen sterker in stedelijke distributie

Bouwlogistiek drukt een grote stempel op het wegtransport in Europa. In een derde van de vrachtwagens en bestelbusjes in Nederland zitten bouwmaterialen. Ook in de steden.

Niet iedereen houdt van transport. Veel mensen vinden het maar onveilig en slecht voor het milieu. Zij zien liever helemaal geen transport. Bij de vergunning van een bouwproject stellen de ambtenaren daarom steeds meer eisen aan de bereik-baarheid, leefbaarheid, veiligheid en communicatie rond de bouwplaats. De binnenstedelijke bouwlogistiek wordt daardoor nog meer ‘just in time’, gaat vaker via consolidatiepunten en over water. Met de Green Deals Zero Emissie Stadslogistiek die gemeen-ten nu sluiten komt elektrisch transport voor stedelijke distri-butie steeds dichterbij. De nieuwe eisen gaan producenten, aannemers en groothandels direct raken. Wie er nu nog niet klaar voor is moet zich echt zorgen maken. Kom ik straks de stad nog wel in?

Omdat bouwmaterialen per ton weinig waard zijn, lopen de transportkosten op tot wel 20% van de totale bouwkosten. Elektrisch transport is voorlopig nog duurder dan diesel. Je zult schoner transport moeten terugverdienen door het slimmer te doen, anders prijs je jezelf uit de markt.

Nu nog verzorgen de meeste leveranciers zelf de binnenste-delijke bouwlogistiek. Zij vinden het contact met klanten op de bouwplaats belangrijk. Dat model is niet meer te handhaven als straks aannemers ook nog eens mobiel gaan bestellen. De zendingen worden steeds kleiner en moeten steeds vlugger naar de bouwplaats. Met name MKB-bedrijven moeten samen-werken in transport. Ze zijn simpelweg te klein om een eigen elektrische transportvloot efficiënt in te zetten.

Samenwerken in stedelijke distributie is alleen mogelijk als de goederenstromen voorspelbaar zijn en volledig papierloos lopen. Je zult enige tijd vooruit moeten plannen. ’s Middags om 6 uur bellen voor een levering morgenvroeg is er straks niet meer bij.

Je moet de juiste data over de vervoersstromen van morgen, maar ook voor de komende weken, kunnen uitwisselen met alle partners in de keten. Op basis van betrouwbare data kun je het transport zo samen op de beste wijze plannen. Zo wordt schoon ook slim, maar vooral betaalbaar.

Stedelijke distributie wordt slim en schoon in de komende 5 tot 10 jaar. Dat klinkt ver weg, maar de voertuigen die je nu koopt rijden dan nog rond. Slimme bedrijven investeren nu in papier-loze processen, een betere planning en de juiste partners om samen de schone stedelijke distributie te organiseren.

Walther Ploos van Amstel is Lector City Logistics aan de Hogeschool van Amsterdam en verbonden aan de Vrije Universiteit in Amsterdam en Slimstock Professionals. Hij was deeltijd hoogleraar logistiek aan de Nederlandse Defensie Academie en organiseert popfestivals.

waLther pLoos van amsteL

“Je zult schoner transport moeten terugverdienen door het slimmer te doen, anders prijs je jezelf uit de markt”

9 t/m 13 februari 2015

Jaarbeurs | Utrecht t/m 13 februari 2015

Jaarbeurs t/m 13 februari 2015

Jaarbeurs | Utrecht

• Nieuwste bouwmaterialen en -systemen

• Live demonstraties• Bouw & ICT: virtueel bouwen

• Greenbuild boulevard: duurzaamheid en biobased

• Ambacht in actie: traditionele toepassingen in modern jasje

Gratistoegang?

Ga naar www.bouwbeurs.nl/toegang

en meld je aan met de code:

Vijf dagen lang komt alles en iedereen in bouw en vastgoed samen in de Jaarbeurs in Utrecht. Een combinatie van vakbeurzen, debatten, awards, netwerkbijeenkomsten en congressen. VAN IDEE TOT REALISATIE

100.001.91

Gelijktijdig met:

VAKBEURS VOOR DUURZAME VERNIEUWING IN BOUW EN VASTGOED

2015

VNW14-1026 advertentie 210x297mm v1.indd 1 10-11-14 09:44

9 t/m 13 februari 2015

Jaarbeurs | Utrecht t/m 13 februari 2015

Jaarbeurs t/m 13 februari 2015

Jaarbeurs | Utrecht

• Nieuwste bouwmaterialen en -systemen

• Live demonstraties• Bouw & ICT: virtueel bouwen

• Greenbuild boulevard: duurzaamheid en biobased

• Ambacht in actie: traditionele toepassingen in modern jasje

Gratistoegang?

Ga naar www.bouwbeurs.nl/toegang

en meld je aan met de code:

Vijf dagen lang komt alles en iedereen in bouw en vastgoed samen in de Jaarbeurs in Utrecht. Een combinatie van vakbeurzen, debatten, awards, netwerkbijeenkomsten en congressen. VAN IDEE TOT REALISATIE

100.001.91

Gelijktijdig met:

VAKBEURS VOOR DUURZAME VERNIEUWING IN BOUW EN VASTGOED

2015

VNW14-1026 advertentie 210x297mm v1.indd 1 10-11-14 09:44

stabuLLetin

De BouwBeurs vindt plaats van 9 t/m 13 februari in de Jaarbeurs - Jaarbeursplein 6 - 3521 AL Utrecht. U kunt de stand van STABU vinden bij De Kennisfabrique in hal 9, standnummer 09BV A036.

pLattegrond bouwbeurs