STABU-bulletin juni 2009

32
juni 2009 WILLY BRANDTLAAN 81 | 6716 RJ EDE (GLD.) | TEL.: (0318) 63 30 26 | FAX: (0318) 63 59 57 | E-MAIL: [email protected] | WEBSITE: WWW.STABU.ORG 7 24 26 buildingSMART Benelux Onder de naam International Al- liance for Interoperability wordt al vele jaren in international verband samengewerkt om te komen tot goede afspraken op gebied van data uitwisseling bij gebruik van verschillende software in de bouw- wereld. Vooral nu het toepassen van 3D BIM voor de bouw wereldwijd zo veel in de belangstelling staat, wordt het onderling goed kunnen communiceren tussen bouwteam- leden steeds belangrijker. Het overleg van allerlei specialisten binnen de IAI heeft geleid tot de oprichting van een wereldomvat- tende organisatie, die de naam buildingSMART voert. Binnen de internationale vereniging zijn 14 regio’s actief, waarvan de Ver- eniging buildingSMART Benelux de activiteiten in de drie landen bundelt en coördineert. Innovatieve verankeringen voor gevel en balkon Efficiency als sleutelwoord Van conlflict naar meerwaarde De activiteiten richten zich vooral op het verder ontwikkelen en gebruik van open uitwisselingstandaards die noodzakelijk bij digitale communicatieprocessen rond projecten op gebied van bouw en infrastructuur. Het toepassen van een 3D BIM is het meest duide- lijke voorbeeld van toepassing, maar het toont ook aan dat er nog te ontwikkelen en af te stemmen valt. De drie Benelux landen zijn relatief bescheiden als het gaat om het op grote schaal ontwik- kelen en produceren van bouwsoftware. Maar juist op gebied van afgeleide programma’s ten behoeve van documenteren, berekenen, calculeren en plannen, spelen Nederlandse ondernemingen wel een rol. Daarom is het belangrijk dat de stem van onze vakwereld ook internationaal doorklinkt, en wij onze ideeën en wensen op gebied van de open standaar- den duidelijk laten horen. Door de bundeling van de leden met de verschillende signaturen vervult de vereniging een brede platformfunctie waar de leden ervaringen uitwisselen, kennis overdragen en andere activiteiten ontwikkelen. En uiteraard van zich laten horen in >> lees verder op pag. 4 1 STABU bulletin

description

Huisorgaan STABU te Ede, Nederland

Transcript of STABU-bulletin juni 2009

Page 1: STABU-bulletin juni 2009

juni 2009

Willy Brandtlaan 81 | 6716 rJ EdE (Gld.) | tEl.: (0318) 63 30 26 | Fax: (0318) 63 59 57 | E-mail: [email protected] | WEBsitE: WWW.staBu.orG

7

24

26

buildingSMART BeneluxOnder de naam International Al-

liance for Interoperability wordt al

vele jaren in international verband

samengewerkt om te komen tot

goede afspraken op gebied van

data uitwisseling bij gebruik van

verschillende software in de bouw-

wereld. Vooral nu het toepassen van

3D BIM voor de bouw wereldwijd

zo veel in de belangstelling staat,

wordt het onderling goed kunnen

communiceren tussen bouwteam-

leden steeds belangrijker. Het

overleg van allerlei specialisten

binnen de IAI heeft geleid tot de

oprichting van een wereldomvat-

tende organisatie, die de naam

buildingSMART voert. Binnen de

internationale vereniging zijn 14

regio’s actief, waarvan de Ver-

eniging buildingSMART Benelux

de activiteiten in de drie landen

bundelt en coördineert.

Innovatieve verankeringen voor gevel en balkon

Efficiency als sleutelwoord

Van conlflictnaar meerwaarde

de activiteiten richten zich vooral op het verder ontwikkelen en gebruik van open uitwisselingstandaards die noodzakelijk bij digitale communicatieprocessen rond projecten op gebied van bouw en infrastructuur. Het toepassen van een 3d Bim is het meest duide-lijke voorbeeld van toepassing, maar het toont ook aan dat er nog te ontwikkelen en af te stemmen valt.

de drie Benelux landen zijn relatief bescheiden als het gaat om het op grote schaal ontwik-kelen en produceren van bouwsoftware. maar juist op gebied van afgeleide programma’s ten behoeve van documenteren, berekenen, calculeren en plannen, spelen nederlandse ondernemingen wel een rol. daarom is het belangrijk dat de stem van onze vakwereld ook internationaal doorklinkt, en wij onze ideeën en wensen op gebied van de open standaar-den duidelijk laten horen.

door de bundeling van de leden met de verschillende signaturen vervult de vereniging een brede platformfunctie waar de leden ervaringen uitwisselen, kennis overdragen en andere activiteiten ontwikkelen. En uiteraard van zich laten horen in >> lees verder op pag. 4

1staBu bulletin

Page 2: STABU-bulletin juni 2009

Een goed bestek begint bij BUVA

Naast een digitale bestekservice voor hang- en sluitwerk biedt BUVA u nu ook

een bestekservice voor ventilatie in woningbouw. Met deze gratis bestekservice

bespaart u veel tijd en energie bij het samenstellen van een volledige en juiste

specificatie. In slechts vier klikken beschikt u over een volledig bestek voor

hang- en sluitwerk en/of ventilatie. Het programma genereert STABU bestek-

omschrijvingen die u eenvoudig in uw digitale projectbestek kunt integreren.

Registreer uzelf eenmalig op onze website www.buva.nl en het programma is

direct te gebruiken. Voor een nadere toelichting of een presentatie bij u op kantoor,

bel gerust met een van onze verkoopadviseurs op telefoonnummer 0180 697500.

Download gratis op www.buva.nl

Bremen 5

2993 LJ Barendrecht

Telefoon: 0180 697500

Email: [email protected]

Gratis digitale bestekservice

In 4 klikkendigitaal bestekhang- ensluitwerk &ventilatie

Duurzaam & Doordacht.

Page 3: STABU-bulletin juni 2009

14 Vraag het Stabu

inhoud juni

Buildingsmart BeneluxVan de redactieBuildingsmart Benelux (vervolg pag 1)innovatieve verankeringen voor gevel en balkonnai jaarverslag 2008E-mailnieuwsmail van pimFundering Kennissysteem techniek gelegdde toekomst van het bouwbreed informa-tiesysteemde Bouw meesterstaBu-gebruikersdagen 17 & 25 juni 2009Van schade tot bestekBouwen met staalnieuwe Fabrikanten 2009nai architectuurplaquette in staBuVan conflict naar meerwaardeEfficiency als sleutelwoordstaBu CursusaanbodColofonprijsoverzicht staBu producten

1 347

11

1819

2021

23

24262732

Van de redactiede zomer komt weer dichterbij. Voordat er van de zomer- vakanties genoten gaat worden, bieden wij u eerst nog het staBu-bulletin aan met allerlei bouwbreed nieuws.

allereerst praten we u via de voorzitter van building- smart Benelux Chapter bij over het maken van afspraken over data-uitwisseling in de bouwwereld.

aansluitend op het artikel in vorig bulletin (februari 2009) over de restauratiewereld, komen we hier wederom op terug met deze keer informatie over de publicatie “van schade tot bestek” en de ontwikkelde besteksmodule.

Gelukkig ook weer de inmiddels vertrouwde vraag- en antwoordrubriek, de “onder Ede” column van otto sluizer en de bijdrage uit de praktijk van stichting marktwerking installatietechniek.

in de staBu-systematiek kunnen desgewenst product- specificatie(s) worden opgenomen, waardoor de bestek- schrijver producten rechtstreeks in het projectbestek kan voorschrijven. naast de mogelijkheid om deze ‘recepten’ in het bestek op te nemen, is bij de fabrikant/toeleverancier zelf ook veel kennis beschikbaar. directe aanleiding om fabrikant normteq eens aan het woord te laten was het winnen van de nederlandse bouwprijs tijdens de Bouwbeurs te utrecht.

Het eind van de maand juni staat bij staBu in het teken van gebruikers- en voorlichtingsbijeenkomsten. de eerste is specifiek gericht op de gebruikers van de staBu2-systematiek, terwijl de voorlichtingsbijeenkomsten voor belangstellingen op het gebied van transparantie informatiedeling. om met vele zelfstandig opererenden aan een project te werken is een goede informatiedeling en behoud van alle informatie, beschikking overal etc. van uiterst belang. nadruk wordt steeds meer gelegd op het belang van goede transparante informatiedeling, maar ook juist voor beheer en facilitymanagement is het van onschatbare waarde om alle informatie betreffende een pand of project bij elkaar te hebben. Graag wil staBu u informeren over alle ontwikkelingen omtrent pim.

Wij hebben ons uiterste best gedaan om u weer van allerlei interessant nieuws te voorzien. Wanneer u wilt reageren op een van de artikelen en/of suggesties heeft voor komende uitgaven horen wij dat graag van u via [email protected]

8 Onder ede

12Uit de praktijk

3staBu bulletin

Page 4: STABU-bulletin juni 2009

(Vervolg coverpagina)

internationaal verband. de stichting staBu is daarvan een goed voorbeeld en spreekt regelmatig mee op gebied van de opbouw van bibliotheken met productspecificaties.

Binnen buildingsmart zijn meerdere standaarden onderwerp van ontwikkeling en onderzoek, die allen direct te maken hebben met het werken in 3d Bim. in een Bim wordt immers projectdata vastgelegd en gerepresenteerd. Het vastleggen geschiedt op verschillende niveaus, waarbij het gaat om objec-ten, eigenschappen en relaties. Het representeren heeft plaats doormiddel van media als files en databases. de objecten worden van grof naar fijn vastgelegd, van gebouw, bouwdeel, ruimte, element en materiaal. alle data die benodigd is om zonder opnieuw te moeten invoeren de gewenste berekenin-gen, calculaties en controles uit te voeren.

dit kunnen activiteiten zijn op gebied van:- toetsing aan regelgeving en normering;- berekeningen op gebied van condities en prestaties van het project in zijn geheel,

van afzonderlijke ruimtes en van de toe te passen materialen;- calculaties op gebied van realisatiekosten en exploitatiekosten met inbegrip van

energiegebruik en emissies;- tijdsaspecten op gebied van realisatieplanning, simulaties in uitvoerings logistiek,

exploitatiemodellen en levensloop simulaties. de standaarden die daarbij een rol spelen omvatten drie verschillende niveaus:- een standaard voor (geometrische) object gerelateerde informatie;- een standaard voor product gerelateerde objectinformatie, opgeslagen in biblio-

theken;- een standaard voor het uitwisselingsproces van informatie. om dit te bereiken zijn in internationaal overleg de volgende standaards omschreven:- iFC, industry Foundation Classes (iso 16739), een neutraal data formaat, voor

het uitwisselen en delen van informatie in de bouwsector- iFd, international Framework for dictionaries (iso 12006-3), een taal om meer-

talige productanthologieën en bibliotheken te definiëren. iFd library biedt een flexibele en robuuste methode om bestaande databases met bouwkundige infor-matie te koppelen aan een iFC Bim – model.

- idm, information delivery manual (standaard in voorbereiding), een beschrijving van de (deel)processen en een specificatie van de informatie die een partij moet aanleveren in een bepaald stadium van het project.

‘BInnen BuIlDIngSMART zIjn

MeeRDeRe STAnDAARDen

OnDeRweRp VAn OnTwIkkelIng en

OnDeRzOek, DIe Allen DIRecT Te

MAken HeBBen MeT

HeT weRken In 3D BIM.’

4 staBu bulletin

Page 5: STABU-bulletin juni 2009

Onderzoekrecent is onder leiding van prof.dr.ir. Bouke de Vries van de tuE, tevens bestuurslid van buildingsmart Benelux, een onderzoek uitgevoerd naar de stand van zaken van uitwisselingsmogelijkheid bij verschillende soorten veelgebruikte software. Een gemid-delde van 80% lijkt een mooi resultaat, maar geeft ook aan dat er nog veel werk verzet moet worden. Zolang de data-uitwisseling nog niet 100% betrouwbaar is, blijft een menselijke beoordeling en controle noodzakelijk. maar iedere keer dat projectdata niet opnieuw handmatig ingevoerd moet worden, is de kans op menselijke vergissingen en fouten kleiner.

BIMook in nederland is er inmiddels ervaring met 3d Bim. op verschillende fronten zijn bedrijven actief om hun eigen werkzaamheden uit te voeren aan de hand van een Bim. Enkele architecten gebruiken vooral hun 3d tekensoftware om de verschillende ontwerpactiviteiten te coördineren en om de opdrachtgever een goed inzicht te kun-nen geven in het project. En bij sommige bouwbedrijven wordt een 3d Bim van een project opgebouwd ten behoeve van uitvoeringslogistiek en materiaalinkoop. op zich goede ontwikkelingen, maar een 3d Bim is en kan veel meer. We moeten voorkomen dat dit soort op zich hoopvolle initiatieven stranden wegens het ontbreken van sa-menhang. Een 3d Bim kan een cruciale rol vervullen tijdens het gehele traject van projectdefinitie, via ontwerp, engineering, toetsing en realisatie tot en met exploitatie, maar dan moeten we vooraf goed afstemmen hoe het Bim wordt opgebouwd en welke data door de verschillende partijen gewenst is. dat betekent dat alle data op gebied van tekenen, berekenen en plannen op de juiste wijze geordend en ingevoerd moeten worden, binnen de vastgestelde en overeengekomen standaards. in feite is er één partij die daar direct en het meeste belang bij heeft, en dat is uiteraard de opdrachtgever. alle “deel Bim’s” zijn op zich prima, en zorgen ervoor dat het werk van die betref-fende partij beter verloopt, maar een continue 3d Bim voor het gehele proces is vooral het belang van de opdrachtgever. We mogen dan ook verwachten dat er een sterk groeiende markt ontstaat voor gespecialiseerde Bim-managers, die deze continuïteit in het proces kunnen bieden. de ervaring van enkele koplopers in de markt, die deze taak thans aanbieden, is wel dat er veel zal gaan veranderen in de traditionele gang van zaken. iedere betrokkene zal breder in het proces staan en veel meer vooruit moeten denken. Begrippen als “ruimtereservering”in ene Bim voor onderdelen die in later sta-dium gespecificeerd gaan worden zijn een essentieel onderdeel van het Bimmen. Hoe je straks vanuit het 3d Bim een bestek moet maken is nu al uitgebreid onderwerp van studie bij staBu. En hoe moet je met aanbestedingsregels omgaan als het zo voor de hand ligt om ook producenten en toeleveranciers in je Bim mee te laten kijken om de maakbaarheid van een project te vergroten. Een 3d Bim is immers uiterst transparant, waarbij ieder, dus ook de opdrachtgever, zich voortdurend kan informeren over het gehele proces.

om al deze aspecten aan de orde te stellen zijn er verschillende werkgroepen actief bin-nen de verenging buildingsmart Benelux. thans betreft dit de volgende werkgroepen, die uiteraard open staan voor alle geïnteresseerden in de verschillende onderwerpen.- werkgroep 1 communicatie, belast met het uitdragen van de doelstelling van de

vereniging bij alle relevante partijen en organisaties teneinde betrokkenheid bij de ver-eniging te bereiken. Bij de contacten met opdrachtgevende partijen ligt het accent op het aangeven van de invloed van de standaarden op de te bereiken projectresultaten. de werkgroep is tevens verantwoordelijk voor alle interne communicatie met de leden.

- werkgroep 2 ITM, belast met de technische ontwikkeling van de standaarden. Binnen de werkgroep worden de internationale ontwikkelingen gevolgd en geparticipeerd in het “itm”- overleg hierover. taak van de werkgroep is het bereiken van uniforme stan-daards, eventueel door middel van implementerende software tools, met een door onafhankelijke certificering gewaarborgde kwaliteit voor de gebruikers.

- werkgroep 3 Smart Standards & codes (Regelgeving), belast met het bevorderen van het gebruik van de stan-daarden bij de norme-ring en regelgeving. de werkgroep onderhoudt pro-actieve contacten met instellingen en organisaties op deze gebieden, teneinde te bewaken dat uni-forme standaarden ontstaan.

- werkgroep 4 IFD library for buildingSMART, samen werken aan de ontwik-keling van de internationale standaard en uitwer-ken van toepassingsgebieden binnen werkgebied Benelux.

De relatie tussen IFc, IFD, IDM en MVDde internationale open standaard iFC (industry Foundation Classes) definieert een uitwisselingsformaat voor informatie met betrekking tot een gebouw en zijn omgeving. de aanstaande versie 2x4 van de iFC standaard zal faciliteiten omvatten om Gis- gegevens uit te wisselen, (b.v. waar het gebouw staat en informatie over omringende gebouwen) en faciliteiten om alle informatie te markeren met een unieke id (Guid) van een in-ternationaal goedgekeurde ontologie. met deze toegevoegde functionaliteit zal iFC een voor de computer begrijpbaar formaat verstrekken waarin al relevante de bouwinformatie tussen twee partijen kan worden uitgewisseld. iFC staat toe diverse gegevens op diverse manieren uit te wisselen. als een ontvanger van in-formatie zeker wil zijn dat de ontvangen informatie bruikbaar is moeten de ontvanger en de verzender het eens over de precieze informatie die wordt uitgewisseld. Het doel van de ondersteu-ning van idm (information delivery manual) en mVd (model View definition) is precies te specificeren welke informatie in elk uitwisselingsscenario moet worden uitgewisseld en hoe dit te relateren aan het iFC model.

Bijvoorbeeld een architect die aan het ontwerpen is moet in-formatie van de constructeur ontvangen over welke muren die dragend zijn en welke niet. tegelijkertijd moet de constructeur weten welke functie elk van de ruimtes in het gebouw heeft om de juiste berekeningen te kunnen uitvoeren. idm levert samen met mVd de informatie over het uitwisselingsscenario in nor-maal (voor mensen) leesbare tekst en voor geautomatiseerde validatie binnen applicaties. doorgaand op bovenstaand voor-beeld kan de constructeur een snelle controle doen middels de eisen die zijn vastgelegd in de idm/mVd om vast te stellen of er voldoende informatie van de architect is ontvangen om het werk aan te vangen. >>

Wubbo Hazewinkel

5staBu bulletin

Page 6: STABU-bulletin juni 2009

om de verificaties te kunnen automatiseren is meer gedetailleerdere informatie nodig dan het generieke niveau van de iFC standaard. Bijvoorbeeld, als een architect inlichtingen over het type materiaal in de kolommen wil verstrekken zou dit in iFC worden gedaan middels tekstregels. Zelfs als elk van woorden correct worden gespeld is er geen waarborg dat de ontvangende applicatie precies zal begrijpen wat deze tekstregel betekent. En als een verschil-lende taal, een dialect of een vorm van het woord zou worden gebruikt is er geen betrouwbare manier om controle uit te voeren. idealiter zou de computer zelfs dit type in het iFC-formaat ontvangen informatie moeten kunnen begrijpen. dit is typisch het scenario waar in semanti-sche zoekopdrachten op het Web worden gericht, maar om semantiek automatisch te kunnen interpreteren moet de semantiek eerst worden gedefinieerd. iFd (international Framework for dictionaries, iso 12006-3) samen met de aanstaande versie van de iFC standaard, 2x4, biedt een middel om dit mogelijk te maken. iFd is een supplement aan iFC; het kan niet en probeert ook niet om iFC te vervangen. de Bibliotheek iFd is een open bibliotheek, waar de concepten en de termen worden bepaald, semantisch beschreven en ze een uniek identificatienummer krijgen. om de informatie die door iFC wordt uitgewisseld begrijpbaar te maken, zou deze informatie zich op concepten moeten baseren zoals die in iFd worden bepaald. dit laat toe dat alle informatie in het iFC-formaat een globaal unieke identificatie (Guid) krijgen. de

Ipervoice brengt woongebouwen tot leven met een slim geïntegreerd communicatiesysteem.

Bijna alles is mogelijk. Denk bijvoorbeeld aan deurvideo, toegangscontrole met elektronische

sleutels, camerabewaking en paniek- en inbraakalarm. Of aan video en voicemail van

bezoekers, intercomfunctie tussen de appartementen en berichtendienst vanuit de beheerder.

IP, cat-5-bekabeling, veel gesprekskanalen... Ipervoice is onbeperkt uitbreidbaar, leeft mee

met de wensen van de bewoners en laat zich op afstand beheren. Op www.elbotechnology.nl

vindt u meer informatie over een alleskunner met veel installatiegemak.

Compleet in communicatie, comfort en beveiliging

Integraal communicatiesysteem voor woongebouwen

IPervoice

Wilt u ook meedenken? Contactpersoon voor alle werkgroepen is bestuurslid Gerrie mühren, die te bereiken is via [email protected] ontwikkelingen rond iFd library spreken u, als geïnteresseerde in staBu, wellicht het meest aan.

architect kan de materialen dan verstrekken in bijvoorbeeld Chinees, terwijl de ontvanger het in nederlands kan begrijpen. Eveneens, kan een synoniem of een meervoudsvorm van een naam van een ma-teriaal correct door de ontvangende partij worden begrepen, zolang correcte Guid wordt meegegeven. terwijl reeksen zoals namen en de beschrijvingen worden uitgewisseld in tekstuele vorm en worden gebruikt door mensen, wordt onderliggende Guid gebruikt door de computers. momenteel gebruikt iFC zijn eigen definities, die in het model en in propertysets worden opgeslagen. deze definities zullen aan de overeenkomstige definities binnen iFd worden gerelateerd.

auteur: Wubbo Hazewinkel, Voorzitter buildingsmart Benelux, e-mail: [email protected]

Page 7: STABU-bulletin juni 2009

ei van columbusde heer Evers steekt enthousiast van wal: “Eind jaren 90 verbaasden we ons over de vele kleine balkonnetjes van ongeveer 1 vierkante meter aan de zogenaamde portiekflats in ne-derland. na enig onderzoek bleek al gauw dat dit er ongeveer 600.000 zijn, een enorm aantal om iets mee te doen, maar wat…..? tijdens een van mijn zeiltochten samen met civiele mensen, voeren we onder de Hollandse brug door die amsterdam met almere verbindt. We vroegen ons af hoe zo’n brug nu eigenlijk gebouwd wordt. Wat bleek: er wordt eerst op beide oevers een zogenaamd landhoofd gebouwd waaraan brugsegmenten van wel 6 meter uitkraging werden vastgekoppeld. op de vraag hóe, werd een eenvoudig antwoord gegeven: ‘met voor-span strengen’. dit zijn dezelfde stalen strengen waaraan ook bijvoorbeeld de Erasmusbrug in rotterdam is opgehangen. daarmee hadden we het ei van Columbus, want als je grote en zware brugdelen met voorspanning kunt verankeren, kun je er ook wel een balkon mee veran-keren. met dit gegeven zijn we aan de slag gegaan. Het grote verschil zat hem in het gegeven dat een brug altijd buiten is en overal gelijk uitzet en krimpt door temperatuurwisselingen. dit is in woningbouw niet het geval, hier hebben we te maken met binnen, waar de vloer altijd minimaal 15 graden is, maar het balkon moet wel kunnen bewegen in de lengterichting van de gevel. dit probleem hebben we opgelost. Het werd een systeem, waarmee je balkonele-menten onzichtbaar kunt verankeren. We hebben het gepatenteerd en Komo gecertificeerd. met het gepatenteerde en innovatieve HEli verankeringsysteem wisten we de jury van de mKB innovatie top 100 én de nederlandse Bouwprijs te imponeren.”

Innovatieve verankeringen voor gevel en balkonHet HelI verankeringsysteem heeft in de categorie Bouwmaterialen & -systemen de

nederlandse Bouwprijs 2009 gewonnen. Met het systeem worden balkonelementen

nagenoeg onzichtbaar bevestigd. De jury constateert dat het systeem zeer geschikt is

voor renovatieprojecten. waardering is er van de juryleden voor de zeer slanke manier van

detailleren, waardoor het er ook esthetisch zeer goed uitziet. De juryprijzen werden woensdag

11 februari tijdens het gala van de nederlandse Bouw in het Beatrix Theater in utrecht

uitgereikt door juryvoorzitter mevrouw drs. karla peijs. Reden voor de redactie van het

STABu-bulletin om eens een bezoek te brengen aan het kantoor van normteq in Hengelo

en eens te vragen aan directeur Harrie evers hoe het idee is geboren en verder uitgewerkt.

Hoe werkt het?“met het HEli-systeem wordt het balkon pas op het laatst aan het gebouw verankerd. dit gaat via voorspanstrengen die uit het element steken. de strengen worden door een aantal gaten in de vloer gestoken en vervolgens met een vijzel aangetrokken, waarna het geheel met moe-ren wordt vastgezet. om de veiligheid te waarborgen, verzorgen wij het hele traject van engineering tot en met de uitvoering. Voordelen heeft het HEli-systeem ook; zo is er minder kans op beschadiging, omdat er sprake is van namontage en niet van ruwbouw. Verder is het balkonelement na montage direct belastbaar, voorheen niet. de bevestiging van balkonelementen aan bestaande dunnere vloeren is mogelijk door eenvoudigweg be-vestigingsgaten te maken. Bij bestaande methodes moet de vloer in zijn geheel vervangen worden. Hierdoor is het buitengewoon geschikt voor renovatieprojecten. We passen het aantal voorspanstrengen of de vloer simpelweg aan.”

Specificaties“door de grote belangstelling die via de media is besteed aan het winnen van de bouwprijs, is het niet moeilijk om het HEli-concept onder de aandacht te brengen. om ook in besteksom-schrijvingen goed te worden voorgeschreven hebben we ook de stap genomen om in de staBu-besteksomschrijvingen te worden opgenomen. Bovendien is mij de mogelijkheid gebo-den om tijdens de staBu-gebruikersdag op 17 juni 2009 een presentatie te verzorgen, ik roep dat ook graag alle gebruikers van staBu op om zich daarvoor aan te melden”, aldus Harrie Evers van normteq.

Harrie Evers

7staBu bulletin

Page 8: STABU-bulletin juni 2009

Van het smoezelige gekonkel in rokerige koffiehuizen via SpO en upR naar een juridisch dichtgetimmerde regelgeving, ziedaar

in een notendop de ontwikkeling van het aanbestedingswezen in de afgelopen eeuw. Van dilettantisme naar professionaliteit,

zou men kunnen denken. wat waren SpO en upR ook alweer?

Onder edeIn deze rubriek geeft de auteur zijn visie op wet- en regelgeving in de bouw

Professioneel aanbesteden?

om aan onheldere praktijken met veel dubieus vooroverleg een einde te maken en om het vertrouwen in de aannemerswereld op te krikken, werd spo (samenwerkende prijs-regelende organisaties in de Bouwnijverheid, 1963-1999) opgericht. deze organisatie bracht het uniform prijsregulerend reglement (upr) tot stand, een intern prijsreglement van aannemers, waarin afspraken waren vastgelegd over vooroverleg, prijsvergelijkingen, opzetten en dergelijke. dit upr werd zelfs in Europees verband als een na te streven model voorgesteld in parijs in 1991 ten overstaan van de “Club des industriels de la Construction pour une stratégie Européenne”. Helaas werd niet veel later roet in het eten gegooid door “Brussel” dat dit “voorbeeldige” reglement veroordeelde omdat het niet paste in het streven naar mededinging in een open markt situatie. En helaas ging daardoor het vooroverleg toen maar weer ondergronds naar de rokerige koffiehuizen van weleer, uiteindelijk resulterend in de bouwfraude met de bekende gevolgen.

Hoe nu verder? de als gevolg van de bouwfraude opgerichte regieraad Bouw heeft een commissie ingesteld die een “leidraad aanbesteden” heeft geschreven en gepubliceerd. op een onlangs gehouden consultatiebijeenkomst kon commentaar hierop geleverd wor-den, waarna een definitieve leidraad aanbesteden met begeleidende decision support system (dss) in het najaar het licht zal zien. tegelijkertijd wordt, nadat een vorige aan-bestedingswet vorig jaar in de Eerste Kamer jammerlijk ten onder ging onder het gewicht van zijn eigen complexiteit, een nieuwe aanbestedingswet voorbereid, waarvan het de bedoeling is dat deze in het najaar aan de tweede Kamer wordt aangeboden.

Het gaat er hier niet om commentaar te leveren op voorziene wetgeving, dan wel op de hulpmiddelen voor het correct toepassen van deze wetgeving. Een algemene opmer-king dienaangaande zij voldoende. Het gesneuvelde voorstel voor een aanbestedingswet telde, zo heb ik begrepen, 600 bladzijden, de eerder genoemde leidraad telt in ieder geval 400 bladzijden. als de voorgenomen aanbestedingswet de zelfde omvang blijft houden als het verworpen voorstel, dan zal voor de dagelijkse praktijk de omvang van Wet en leidraad contraproductief blijken. de overigens zeer complete en juridisch goed onderbouwde leidraad kun je dan beter “Collegedictaat bouworganisatievormen en aan-bestedingsproces” noemen, ter onderwijzing van aanstaande professionals in de bouw. Voor de dagelijkse praktijk blijft over het eerder genoemde dss waarvan je niet alleen een zeer nuttige ondersteuning van het aanbestedingsproces mag verwachten, maar ook van het kiezen van een bouworganisatiemodel. ter voorkoming van misverstanden zij wel opgemerkt dat, in tegenstelling tot wat de leidraad ten onrechte poneert, namelijk dat

het aanbestedingsproces relevant is voor de te kiezen bouwor-ganisatievorm, juist het omgekeerde geldt, namelijk dat de te kiezen bouworganisatievorm conditionerend is voor het aanbe-stedingsproces.

Waar het mij dan wel om gaat in deze column is het begrip pro-fessionalisering. in allerlei beschouwingen over van alles en nog wat kom je dit woord tegen. schoolbesturen, ziekenhuisbesturen, colleges van bestuur van universiteiten, zij allen moeten profes-sionaliseren. Ex-minister sybilla dekker deed ook een duit in ‘t zakje: de raden van commissarissen en de raden van toezicht van woningcorporaties moeten zeker professionaliseren. En ver-der in de bouw: opdrachtgevers, maar ook opdrachtnemers zoals architecten en aannemers, moeten ook al professionaliseren. Je gaat je onwillekeurig afvragen: deed niemand het dan goed in vroeger tijden? natuurlijk, de traditionele bouworganisatie-modellen waren inderdaad eenvoudiger en beperkter in aantal dan het hedendaagse rijke scala aan modellen: van traditioneel naar turnkey en al of niet inclusief onderhoud, exploitatie en/of financiering. maar binnen de toen heersende kaders, en niet alleen in de bouw, waren er wel degelijk professionals op vele niveaus, van ambachtsman tot directeur. En je vraagt je dan af of de voortdurende roep om professionalisering niet moet mas-keren dat men geen vertrouwen meer wenst te geven aan de andere partijen in een bepaald proces en men met uitgebreide regelgeving, toezicht en transparantie meent beter grip te krij-gen op dat proces. Volgens Ben Knapen in nrC Handelsblad is dat een mythe van deze tijd en is het efficiënter om vertrouwen te stellen in mensen die er verstand van hebben en keuzes kun-nen maken.

uiteraard dient de kennis van het bouwproces, en dus van bouworganisatievormen en aanbestedingsmogelijkheden, tot de geestelijke bagage te horen van degenen die zich professioneel opdrachtgever willen noemen of deze functie ambiëren. En al

8 staBu bulletin

Page 9: STABU-bulletin juni 2009

In deze rubriek geeft de auteur zijn visie op wet- en regelgeving in de bouw

ir. Otto Sluizer

zijn processen vaak complexer dan vroeger, het mag niet en hoeft niet zo te zijn dat je gespecialiseerde juristen nodig zou hebben om een aanbesteding te houden. Beschik je over genoemde geestelijke bagage, dan hoef je niet meer een 400 bladzijden tel-lende leidraad te raadplegen ten behoeve van een concreet project, maar kun je deze uiteraard wel als aide-mémoire raadplegen. Hier moet er wel aan herinnerd worden dat de leidraad aanbesteden bedoeld is voor overheidsopdrachtgevers, en dus geen verplichte kost is voor particuliere opdrachtgevers die overigens wel profijt kunnen trek-ken van de in deze publicatie verzamelde know-how.

Wat verstaan nu al diegenen die roepen om meer pro-fessionalisme onder dat begrip, waaraan vroeger blijk-baar zo’n jammerlijk tekort heerste? toch niet het feit dat de tranen van tenniskampioen Federer na zijn verlies van nadal weinig profes-sioneel waren! Wat dan wel? Vermoedelijk het ontbreken van een bepaalde nevendeskundigheid bij beroepsbeoefenaren die in eerste instantie op basis van een andere deskundigheid worden aange-trokken. Zo moeten architecten niet alleen kunnen ontwerpen maar moeten zij ook een bepaalde mate van deskundigheid bezitten op het gebied van marketing, pr en dergelijke. of moeten besturen van instellingen niet alleen deskundig zijn op het eigen bedrijfsgebied, maar ook een antenne hebben voor de maatschappelijke repercus-sies van hun handelen of verdienen. of moeten aannemers niet alleen expertise hebben op het gebied van uitvoering en prijzen, maar ook verstand van humane samenwerkingsvormen.

als professionalisering betekent het zowel verdiepen als verbreden van de eigen expertise van de beroepsbeoefenaar, dan lijkt het nu of er een zekere tegenstelling ontstaat tussen de roep om professiona-lisering enerzijds en de wens om strengere regelgeving en toezicht anderzijds. Wanneer beoefenaars van allerlei disciplines worden geconfronteerd met steeds meer voorschriften en protocollen, dreigt hun professionaliteit te worden miskend ten koste van de kwaliteit die zij kunnen bieden. Zo dreigt de zuiverheid van procedures be-langrijker te worden dan het inzicht van de professionals. Zo moet de wetgever met betrekking tot aanbesteding er voor waken niet ten onrechte in de beleidsruimte van de aanbesteder te treden, en zo zullen ook te strakke kaders eerder remmend dan stimulerend werken op creativiteit en innovatie. oftewel op z’n Engels: “rules cannot replace judgement”.

ideaal zou zijn wanneer alle partijen in een concreet bouwproces zo professioneel zouden zijn dat zij in alle bescheidenheid hun plaats in dat proces zouden kennen, daarmee de professionaliteit van de andere partijen erkennend en in wederzijds vertrouwen het eigen belang met het algemeen belang van het project zouden kunnen laten samenvallen. Het klinkt te mooi om waar te zijn, maar het is in de praktijk al vertoond.

‘BeScHIk je OVeR genOeMDe geeSTelIjke BAgAge, DAn HOeF je nIeT

MeeR een 400 BlADzIjDen TellenDe leIDRAAD Te RAADplegen Ten Be-

HOeVe VAn een cOncReeT pROjecT, MAAR kun je Deze uITeRAARD wel

AlS AIDe-MéMOIRe RAADplegen’

Leidraad

aanbesteden

rEaGErEn op dit artiKEl? stuur uw e-mail aan [email protected] o.v.v. “reactie onder Ede”

9staBu bulletin

Page 10: STABU-bulletin juni 2009

ASSA ABLOY Nederland introduceert de eerste serie compleet uitgewerkte adviesbestek-ken voor hang- en sluitwerk in kantoor- en bedrijfsgebouwen. Dus één merk voor zowel scharnieren, slot, cilinder, deurkrukgarnituur als deurdranger. De LIPS adviesbestekken bieden

alle marktpartijen zoals de opdrachtgever, aan-nemer, deurenfabrikant, installateur et cetera, vanaf de aanbesteding tot na de oplevering tijdig duidelijkheid. U sluit hiermee kostbare misverstanden uit. De adviesbestekken zijn op te vragen in verschillende gradaties.

Complete adviesbestekken voor hang- en sluitwerk

T: 088 639 46 00 | WWW.ASSAABLOY.NLASSA ABLOY, the global leaderin door opening solutions

De vrijheid om alle zorgen uit handen te nemen

Page 11: STABU-bulletin juni 2009

Het nederlands architectuurinstituut (nai) is méér dan een mu-seum. Het is een voor iedereen toegankelijke culturele instelling waar op verschillende manieren aandacht wordt besteed aan de ontworpen omgeving. Het nai is sinds 1993 gehuisvest in een markant gebouw, ontworpen door Jo Coenen, gelegen aan de rand van het museumpark in het centrum van rotterdam.

in het nai worden belangrijke archieven en collecties bewaard en toegankelijk gemaakt voor het publiek. Het instituut voor-ziet in mogelijkheden voor onderzoek en biedt een platform voor discussie. door middel van tentoonstellingen en publi-caties wil het nai zowel het professionele werkveld als het grote publiek informeren, inspireren en stimuleren. Het nai bezit een van de meest belangrijke collecties van interieur, architectuur, stedenbouw en landschap ter wereld. Komende tijd zijn diverse tentoonstellingen in het nai te bekijken waaronder

Tentoonstellingen in het NAi •Building for Bouwkunde, tentoonstelling tot 9 augustus 2009. Op 13 mei 2008 is het precies één jaar geleden dat de faculteit Bouwkunde van TU Delft afbrandde. Het verlies van het gebouw van de architect Van den Broek vormde de aanleiding voor het lanceren van een internationale ideeënprijsvraag voor een nieuw gebouw. De prijsvraag leverde 466 inzendingen uit 50 verschillende landen op. Het resultaat is te zien tijdens de tentoonstel-ling ‘Building for Bouwkunde’ Coolpower, tentoonstelling tot 6 september 2009. •Van 23 mei tot en met 9 augustus 2009 toont het NAi de zeven prijsvraaginzendingen voor een nieuw Rotterdams Raadhuis aan de Coolsingel uit 1912. Naast foto’s en tekeningen zijn vier gerestaureerde prijsvraagmaquettes te zien.•Brazil Contemporary, tentoonstelling tot 23 augustus 2009. Drie Rotterdamse musea; Mu-seum Boijmans Van Beuningen, het Nederlands Architectuurinstituut en het Nederlands Fotomuseum brengen de rijke Braziliaanse cultuur naar de Maasstad. Met Brazil Contem-porary

•Hedendaagse kunst, architectuur, beeldcultuur en design laten zij alle facetten van de Brazi-liaanse cultuur zien in drie tentoonstellingen, een publicatie en een activiteitenprogramma. Kijk voor de laatste informatie op www.nai.nl➜

E-mailnieuwsHet is ook mogelijk om regelmatig nieuws over staBu in uw inbox te krijgen. staBu heeft hiervoor een digitale nieuwsbrief in het leven geroepen, staBum@il genaamd. regelmatig zal daarin geïnformeerd worden over zogenaamde staBu-evenementen zoalsgebruikersdagen, nieuwe uitgaven, beurzen, etc. Zo worden ac-tuele zaken in een kort artikel weergegeven en de aandacht gevestigd op uitgebreidere artikelen die op onze website staan. staBum@il wordt ongeveer 6 x per jaar verzonden naar alle geïnteresseerden. Wilt u de informatie ook ontvangen, meldt u zich aan via de website van staBu, www.stabu.org.

11staBu bulletin

Korte berichtenm@il

Stabum@il

m@il van PIM

Mail van PIMinteresse om op de hoogte te worden gehouden van allerlei informatie, specifiek rondom pim? Voor dit doel is een pim-nieuwsbrief opgezet met achtergronden bij nieuwe releases, evenementen, uitgebreide functionaliteit en dergelijke. stuur een e-mail aan [email protected] met als onderwerp “nieuwsbrief pim” en ontvang deze per e-mail op regelmatige basis.

Page 12: STABU-bulletin juni 2009

SMI

In dit artikel bespreekt SMI een regelmatige voorkomende vorm van tevredenheids-verklaringen, die om inhoudelijke en praktische bezwaren niet de oplossing kunnen vormen.

Bij het selecteren van een goede aannemer zoekt de aanbesteder naar een partij die zeer vakbekwaam is voor het te vergeven werk. En dus de juiste knowhow en technische capaciteit bezit die nodig is voor het aan te besteden werk. maar de aanbesteder zoekt ook een partij die in kan staan voor een vlekkeloze uitvoering. dus niet de zogenaamde ‘lastige’ aannemer, die het onderste uit de kan wil hebben en zich star opstelt tijdens de uitvoering. Even daargelaten of die starheid nu de aannemer is aan te rekenen of een reactie is op het onprofessionele gedrag van de opdrachtgever. met andere woorden : een partij die “professioneel” is tijdens de uitvoering.

de belangrijkste problemen die een vlekkeloze - voor de opdrachtgever wel te verstaan - uitvoering in de weg staan zijn overschrijding van de bouwtijd en de extra kosten die boven op de afgesproken aanneemsom komen. daarbij speelt mede een rol hoe bouwvergaderingen, coördinatie en verdere communicatie verlopen. smi signaleert met enige regelmaat dat aanbesteders het voorkomen van deze problemen trachten uit te vragen met tevredenheidsverklaringen van de op te geven referentieprojecten die afwijken van de standaardverklaring waarover het bedrijf beschikt. in deze tevredenheidverklaringen worden specifieke vragen gesteld voor de betreffende aanbesteding. de aanbesteder eist daarbij dat deze door de (oud-)opdrachtgever ingevuld en getekend wordt.

uitgebreide tevredenheidsverklaringenHieronder een bloemlezing uit de gewraakte tevredenheidsverklaringen:

geef een rapportcijfer (0- 10) aan de stelling: “de aannemer meldde fouten en tegenstrijdigheden in het bestek tijdig”; “de aard en omvang van het gedeclareerde meerwerk was redelijk”

Of:“zou u een vergelijkbaar project aan de dezelfde aannemer willen gunnen?” Of:“Was er verschil tussen aanneemsom en eindafrekening? “

Of: “naast de originele handtekening van de opdrachtgever tevens een tevredenheidsverklaring van de gebruiker(s), directievoerder en architect.”

Bezwaren

Praktischin de selectiefase wordt om de tevredenheidsverklaring gevraagd. dat houdt in dat er beperk-

Tevredenheidverklaring en Past Performance?

Uit de praktijk van

een van de grote nadelen van overheids-

aanbestedingen is dat opdrachtgevers

niet zelf de bedrijven kunnen kiezen

waarmee ze zaken willen doen. Immers

bij een opdracht wil de aanbesteder met

díe aannemer-installateur in zee gaan,

die goed werk levert en daardoor zeer

tevreden (ex-) opdrachtgevers heeft. geen

uitloop, nauwelijks meerwerk, geen ver-

velende bouwvergaderingen, etc. en niet

met bijvoorbeeld de aannemer waarmee

hij een jaar of twee terug een slechte er-

varing heeft gehad. Maar de kans is groot

dat deze aannemer zich ook weer aan-

meldt bij de nieuw te vergeven opdracht.

Hoe houdt deze aanbesteder hem buiten

de deur? Vormt een uitgebreide tevreden-

heidsverklaring de oplossing? Aannemers

die slecht werk hebben geleverd zullen

niet over zo’n verklaring kunnen beschik-

ken en kunnen zich dan niet kwalificeren.

12 staBu bulletin

Page 13: STABU-bulletin juni 2009

smi is een stichting die in de eerste plaats aanbestedingsprocedures ten behoeve van installatiebedrijven verder wil verbeteren. daarbij streeft smi naar evenwichtige, objectieve en tran- sparante vraag- en aanbodverhoudingen.

daarnaast ondersteunt smi - met kennis, expertise en praktisch (juridisch) advies - individuele installateurs op het gebied van aanbestedingen en contractvorming van installatietechnische werken in nederland. doordat smi een onafhankelijke partij is, kan zij bij uitstek de aanbestedende partij op onjuistheden wijzen. smi slaat bovendien een brug tussen installatiebedrijven enerzijds en de aanbestedende partijen in de bouwkolom anderzijds, als het gaat om aanbestedingsreglementen en de gevolgen ervan voor de dagelijkse praktijk.

SMI

mr. Margreet van Deurzen & ir. Pieter van den Eijnden

Wie?Stichting Marktwerking

Installatietechniek (SMI)

te tijd is om bij de opdrachtgever langs te gaan. En dan moet je het ook treffen met het feit dat de betreffende projectleider nog in dienst is bij de opdrachtgever en dat hij niet ziek is of niet net op vakantie is gegaan en pas na aanmelding weer terug is. En als hij er wel is of hij überhaupt voldoende tijd heeft om die verklaring zorgvuldig en naar eer en geweten in te vullen. daar is immers de opdrachtgever het meest bij gebaat.

de ervaring van menig installateur is dat het door opdrachtgevers min of meer als “lastig vallen” ervaren wordt om geruime tijd nadien nogmaals zo’n verklaring in te vullen. de reactie is : Er was toch al een tevredenheidsverklaring afgegeven? Heeft deze dan ineens geen waarde meer? ook bij een goede verstandhouding zal deze opdracht-gever er voor één of twee keer er niet zo’n probleem van maken, maar daarna beginnen de irritaties heus te komen.

En laten wij praktisch blijven: als dit fenomeen algemeen gebruik wordt en opdrachtgevers voor 1 referentieproject naderhand telkens verschil-lende verklaringen in moeten vullen, dan leidt dat tot een bizarre toe-name van de hoeveelheid administratie en dus aanbestedingslasten.

Een ander probleem is dat door verloop van tijd (immers referentie-projecten kunnen tot 5 jaar terug) de destijds goede ervaring die de opdrachtgever had, “verwatert” of wellicht “vervuilt”door een of ander voorval. ook ingeval dat de aannemer niet toe te rekenen is. En dit raakt meteen het inhoudelijke bezwaar : te subjectief.

Subjectiefin de eerste plaats geldt dat de vragen tot te subjectieve antwoorden leiden. En dat mag niet. dit doet te veel afbreuk aan het objectiviteitsbeginsel. Zowel van de opdrachtgever die hem invult als de aanbesteder die hem beoordeelt. met name het geven van rapportcijfers van 1 -10 leent zich slecht. de ene opdrachtgever is “zuinig” en waardeert een op zich prima verlopen project met een 7 en de “royale” opdrachtgever doet dat met een 9. Voor de beoordelende aanbesteder kan dit probleem ondervangen worden door vooraf een heldere wegingsme-thode op te geven. door deze subjectieve manier van invullen, wordt ongelijkheid gecreëerd tussen de aannemers met een “zuinige” opdrachtgever en die met een “royale” opdrachtgever.

Ongenuanceerddaarnaast zijn vragen als “is er binnen budget gebouwd” of “is er op tijd opgeleverd?” zo ongenuanceerd, dat dit geen juist beeld geeft van de werkelijke “performance” van de aan-nemer. Budget- en bouwtijdoverschrijding kenen immers vele oorzaken, die niet altijd de installateur-aannemer zijn aan te rekenen. dergelijke vragen horen helemaal niet thuis in een tevredenheidsverklaring.

Past Performancede methode past performance hangt met het bovenstaande samen. smi ziet zeker voordelen in het geselecteerd te worden op de goede ervaring. Kwaliteit en professionaliteit zijn immers belangrijke eigenschappen die waarmee je je kunt onderscheiden. maar de aanbestedings-rechtelijke bezwaren loeren om de hoek. Hier gaan wij verder niet op in.

Oplossingals blijkt dat de huidige praktijk van “tevredenheidsverklaringen” niet voldoet zullen we een nieuw standaardmodel moeten opstellen dat door iedereen gebruikt gaat worden. Zo’n do-cument zou ook een aanzet kunnen zijn om “past performance” te laten meewegen bij een selectie. omdat dit in de huidige fase een brug te ver is pleiten wij ervoor dat opdrachtgevers geen specifieke tevredenheidsverklaringen voor een project meer aanvragen. als u de infor-matie over een project wilt natrekken hebben ze altijd de mogelijkheid om de opdrachtgever van een referentieproject te benaderen.

13staBu bulletin

Page 14: STABU-bulletin juni 2009

Van de vragen die onder andere via de telefonische helpdesk, de STABU gebruikersdagen en de diverse cursus-

sen en opleidingen bij de Stichting STABU zijn binnengekomen is een selectie gemaakt, welke in deze rubriek

worden weergegeven.

Vraag het STABU

ing. H.H.M.(Henny) Miltenburg

VrAAg 1De inschrijvende aannemer biedt tijdens een bezuinigingsronde in de gestanddoeningstermijn bij een aanbesteding een concerngarantie aan in plaats van de in het bestek gevraagde bankgarantie. Is dit zinvol?

AntwoordJazeker, mits de inhoud van de aangeboden concerngarantie goed wordt gescreend en re-gelmatig tijdens de uitvoeringsduur van het werk wordt getoetst of deze nog wel solide is.

> In de U.A.V. 1989 staat in paragraaf 43a “ZEKERHEIDSTELLING”

Lid 1Het bepaalde in deze paragraaf is van toepassing, tenzij het bestek anders bepaalt.

Lid 2Met inachtneming van hetgeen in het zevende lid is bepaald, is de opdrachtgever gerechtigd om van de aannemer te bedingen dat deze zekerheid stelt voor de nako-ming van zijn verplichtingen die voortvloeien uit de overeenkomst; indien door de aannemer zekerheid dient te worden gesteld, geldt het bepaalde in het derde tot en met het zesde lid van deze paragraaf.

Lid 3De waarde van de zekerheid is gelijk aan 5% van de aannemingssom en de zeker-heid dient te worden gesteld in de vorm van een bankgarantie.

Conform lid 1 van paragraaf 43a van de U.A.V. 1989 kan in plaats van de standaard bankgarantie ook een andersoortige zekerheid zoals een waarborgsom of concerngarantie worden overeengekomen in de uiteindelijke aannemingsovereenkomst. Ook kan de opdrachtgever kiezen voor het geheel of ten dele inhouden van de aannemingssom als zekerheidstelling, de zogenaamde overwaarderegeling.

Een concerngarantie is een garantie van de moederorganisatie of moedervennootschap, die als hoogste vennootschap binnen het concern instaat voor de aannemer als dochter-onderneming. Daarbij liggen in de praktijk voor de opdrachtgever wel een paar gevaren op de loer. De opdrachtgever moet zich realiseren dat als het er op aankomt hij bijvoor-beeld zijn geld wellicht zal moeten halen in het buitenland als de moederorganisatie daar gevestigd is. Dat hoeft geen probleem te zijn, mits er maar een verdrag bestaat met dat desbetreffende land dat vonnissen gewezen in het ene land erkend worden in het andere en vice versa. Dit zal met betrekking tot uitspraken van de Raad van Arbitrage zoals geopperd in de U.A.V. 1989 (en in paragraaf 43a lid 4 specifiek) wellicht tot problemen kunnen leiden.

Indien een moedermaatschappij zich garant stelt, dient men na te gaan of er een schriftelijke verklaring is waaruit de borg voor het bewuste doel blijkt en dat de

14 staBu bulletin

Page 15: STABU-bulletin juni 2009

Vraag het STABU

moedermaatschappij voldoende solide is om ook in de toekomst de eventuele kosten van de zekerheidstelling te kunnen betalen. Het nadeel van een concerngarantie is dat deze niet zo hard is als een echte bankgarantie of borgtocht omdat het hier niet gaat om een onafhankelijke derde. Een bank of borgmaatschappij heeft namelijk relatief zware acceptatievoorwaarden waaraan een aannemer zal moeten voldoen. De financiële eisen kunnen verschillen tussen banken en borgmaatschappijen. Het risico dat de bank/borgmaatschappij neemt probeert men over het algemeen te verkleinen door het verlangen van zakelijke zekerheden als onderpand (bijvoorbeeld een hypotheek), concerngaranties waarbij de moeder-maatschappij garant staat, eisen aan het garantievermogen en liquiditeit (positief werkkapitaal en vrije cashflow) van het bedrijf etc. Voor het verkrijgen van inzicht in de financiële positie van een aannemer, zal de bank/ borgmaatschappij naast algemene zaken zoals organogram, statuten en uittreksel uit het handelsregister, onder meer inzage verlangen in de accountantsrapporten van de aannemer over de afgelopen jaren, de meest recente tussentijdse cijfers, een prognose van omzet en resultaat, een liquiditeitsprognose, een overzicht van met de bank gesloten faciliteiten (zekerheden) etc.

De opdrachtgever zal bij het aangaan van de aannemingsovereenkomst zorgvuldig moet omgaan met zekerheden, zodat hij, als de nood aan de man komt, daar ook daad-werkelijk wat aan heeft.

VrAAg 2Hoe moet er tijdens de uitvoering van een werk worden verrekend indien en voor zover er sprake is van een afwijking die meer bedraagt dan 10% van een in het bestek opgenomen geschatte hoeveelheid?

AntwoordUit jurisprudentie blijkt dat dan in beginsel enkel de afwijking buiten de bandbreedte van 10% dient te worden verrekend en dus niet de gehele afwijking ten opzichte van de geschatte hoeveelheid in het bestek!

> In de U.A.V. 1989 staat in paragraaf 38 “HOEVEELHEDEN”.

Lid 1Onder verrekenbare hoeveelheden worden verstaan de in het bestek als zodanig aangeduide hoeveelheden; afwijkingen worden verrekend overeenkomstig het be-paalde in paragraaf 39.

Lid 2Onder geschatte hoeveelheden worden verstaan de met de toevoeging ‘naar schatting’, ‘ongeveer’ of dergelijke aanduidingen in het bestek genoemde hoe-veelheden. Een afwijking van een geschatte hoeveelheid wordt verrekend indien en voor zover er sprake is van een afwijking die meer bedraagt dan 10% van die

geschatte hoeveelheid, tenzij zulks aanleiding tot onbil-lijkheid zou geven.

Lid 3Afwijkingen van andere dan de in het eerste of tweede lid be-doelde hoeveelheden, welke door de directie worden verlangd of voorgeschreven, worden beschouwd als bestekswijzigingen en verrekend overeenkomstig het bepaalde in paragraaf 36.

> In de U.A.V. 1989 staat in paragraaf 39 “AFWIJKINGEN VAN VERREKENBARE HOEVEELHEDEN”.

Lid 1Indien in het bestek verrekenbare hoeveelheden zijn opgeno-men en deze blijken te hoog of te laag te zijn om het werk overeenkomstig de bepalingen van het bestek of de aard van het werk tot stand te brengen, zullen de afwijkingen van deze hoeveelheden worden verrekend tegen verrekenprijzen, die daartoe bij de totstandkoming van de overeenkomst zijn overeengekomen. >>

15staBu bulletin

Page 16: STABU-bulletin juni 2009

(Vervolg pagina 15)

Lid 2Indien een verrekenprijs voor afwijkingen van een in het be-stek opgenomen verrekenbare hoeveelheid te laag of te hoog blijkt te zijn, zal een gewijzigde verrekenprijs tussen de op-drachtgever en de aannemer worden overeengekomen. De herziening zal slechts kunnen plaats vinden, indien meer dan 110% of minder dan 90% van de in het bestek opgenomen verrekenbare hoeveelheid is of zal worden verwerkt.

Lid 3Indien overeenkomstig het bepaalde in het tweede lid een verrekenprijs wordt gewijzigd, wordt de afwijking van de in het bestek opgenomen verrekenbare hoeveelheid verrekend tegen die gewijzigde verrekenprijs; zodanige wijziging leidt echter niet tot wijziging van de aannemingssom.

Over “afwijkingen van geschatte hoeveelheden” staat dus niets in de U.A.V. 1989 doch de algemene opvatting is dat een aannemer reeds bij het afprijzen van de geschatte hoeveelheid rekening heeft kunnen houden met de genoemde bandbreedte van 10%. Derhal-

ve dient hij alleen voor een afwijking van de geschatte hoeveelheid buiten de 10% een nieuwe prijsaanbieding te maken.

VrAAg 3Hoe moet de korting voor te late oplevering conform de u.A.V. 1989 nou precies worden berekend?

AntwoordIn beginsel is (kan) de korting die wordt opgelegd, oftewel het gefixeerde schadebedrag, de vermenigvuldiging van het aantal werkdagen tussen de in het bestek bepaalde opleverdatum en de dag dat de aannemer het werk voltooid acht met het overeenge-komen kortingsbedrag.

> In de U.A.V. 1989 staat in paragraaf 42 “KORTINGEN”.

lid 1De opdrachtgever kan wegens te late oplevering van het werk aan de aannemer kortingen op de aannemingssom opleg-gen. Voor de toepassing van deze paragraaf wordt als dag van oplevering aangemerkt de dag, welke door de aannemer overeenkomstig het eerste of, ingeval van heropneming na onthouding van goedkeuring, het achtste lid van paragraaf 9 is opgegeven, mits het werk vervolgens is of geacht wordt te zijn goedgekeurd.

> In de U.A.V. 1989 staat in paragraaf 9 “OPNEMING EN GOEDKEURING”.

lid 1de opneming van het werk geschiedt op schriftelijke, tot de directie gerichte aanvrage van de aannemer, waarin deze mededeelt op welke dag het werk naar zijn oordeel voltooid zal zijn. de directie kan genoegen nemen met een monde-linge mededeling, welke in het dagboek of weekrapport, bedoeld in paragraaf 27, wordt aangetekend.

> In de U.A.V. 1989 staat namelijk in paragraaf 10 “OPLEVERING”.

lid 1Het werk wordt als opgeleverd beschouwd, indien het over-eenkomstig het bepaalde in paragraaf 9 is of geacht wordt te zijn goedgekeurd. de dag, waarop het werk is of geacht wordt te zijn goedgekeurd, geldt als dag waarop het werk als opgeleverd wordt beschouwd.

> In de U.A.V. 1989 staat in paragraaf 42 “KORTINGEN”.

lid 2Het bedrag der kortingen wordt in het bestek bepaald. Bij ge-breke van zodanige bepaling bedraagt het 75 gulden per dag.

> In de U.A.V. 1989 staat vervolgens in paragraaf 1 “AANDUIDINGEN, BEGRIPSBEPALINGEN”.

Lid 1dag: kalenderdag

16 staBu bulletin

Page 17: STABU-bulletin juni 2009

> In de U.A.V. 1989 staat echter in paragraaf 42 “KORTINGEN”.

Lid 3Geen korting wordt opgelegd voor na de opleveringstermijn verstreken dagen die geen werkdag zijn. Evenmin wordt korting opgelegd voor de zowel binnen als na bedoelde termijn geval-len dagen, dat de oplevering door overmacht is vertraagd, voor zover daarmede bij een verleende termijnsverlenging geen re-kening is gehouden. Vertraging in de voortgang van het werk door bedrijfsstoornissen en - indien de opleveringstermijn niet is bepaald in werkbare werkdagen - door onwerkbare dagen, wordt daarbij slechts als overmacht aangemerkt, voor zover die vertraging van ongewone duur is geweest.

> In de U.A.V. 1989 staat tenslotte in paragraaf 1 “AANDUIDINGEN, BEGRIPSBEPALINGEN”.

Lid 1werkdag: een kalenderdag, tenzij deze valt op een algemeen of ter plaatse van het werk erkende, of door de overheid dan wel bij of krachtens collectieve arbeidsovereenkomst voorge-schreven rust- of feestdag, vakantiedag of andere niet indi-viduele vrije dag.

Als de aannemer het werk op vrijdag 29 mei 2009 voltooid acht bij een opleverdatum conform het contract op woensdag 27 mei 2009, de directie 2 weken later op vrijdag 12 juni 2009 middels een schrijven op die dag het werk formeel goedkeurt, dan is 12 juni 2009 de officiële datum van oplevering als rechtsgevolg van de goedkeuring. Echter, voor het vaststellen van het kortingsbe-drag wordt uitgegaan van 29 mei 2009 als opleverdatum con-form paragraaf 42 lid 1 van de U.A.V. 1989. Er is dus enkel sprake van 2 dagen te late oplevering indien donderdag 28 mei 2009 en vrijdag 29 mei 2009 gewone werkdagen zijn.

VrAAg 4waar komen de termen als eerste oplevering en tweede oplevering of eindoplevering toch vandaan die je nog weleens in vrije teksten in STABu bestekken ziet?

AntwoordUit administratieve voorwaarden welke in het verleden in de Ne-derlandse bouwcontracten (bestekken) werden voorgeschreven. De huidige U.A.V. 1989 kent enkel de temen opneming en op-levering.

Een “voorloper” van de huidige U.A.V 1989 en de STABU-Stan-daard 2007 is de A.B.’45, de “Algemene Besteksbepalingen voor de Uitvoering van Bouwwerken” vastgesteld door de Directie voor de Wederopbouw en voor de Bouwnijverheid. Dit boekje bestond uit drie afdelingen te weten “Administratieve bepalingen”, “Voor-schriften omtrent de uitvoering” en “Voorschriften omtrent bouw-stoffen”. De vierde afdeling was in die tijd (ONTWERP-BESTEK van het Ministerie van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening) de “Beschrijving van het werk”.

> In de eerste afdeling van de A.B.’45 stond in paragraaf 9 “ONDERHOUD VAN HET WERK”.

Lid 1Indien in het bestek een onderhoudsperiode wordt voorge-schreven, gaat deze in direct na de eerste oplevering van het werk. Aan het einde van de onderhoudsperiode zal het werk door de aannemer andermaal in goede staat worden opge-leverd.

Lid 2Ook als is het werk inmiddels geheel of ten dele in gebruik genomen, zal de aannemer voor zijn rekening gedurende de onderhoudsperiode het werk onderhouden, bewegende delen goed gang- en sluitbaar houden en op eerste aanzegging van de directie alle zich openbarende gebreken herstellen.

> In de U.A.V 1989 staat echter enkel in paragraaf 11 “ONDERHOUDSTERMIJN”.

Lid 2De aannemer is gehouden gebreken, welke in de onderhouds-termijn aan de dag treden, te herstellen, met uitzondering echter van die, waarvoor de opdrachtgever op grond van paragraaf 5, tweede lid, de verantwoordelijkheid draagt of waarvoor hij op grond van paragraaf 5, derde lid, aanspra-kelijk is.

In de U.A.V. 1989 zou de term “gebrekenherstelperiode” wellicht beter zijn geweest. Het moge duidelijk zijn dat het dus niet cor-rect is om deze oude terminologie in hedendaagse, op de STABU-Standaard 2007 en de daarin van toepassing verklaarde U.A.V. 1989 gebaseerde STABU bestekboeken te gebruiken in zoge-naamde vrije teksten!

17staBu bulletin

Page 18: STABU-bulletin juni 2009

projectleider: Gerben Veen, projectcoördinator informatiemanagement

Binnen de Stichting STABU is begin 2009 de idee opgevat om

een nieuw product aan de markt aan te bieden teneinde meer

invulling te geven aan het bouwbrede informatiesysteem. Hier-

bij is de opvatting dat het aanbieden van een zogeheten Ken-

nissysteem Techniek een belangrijke aanvulling vormt op het

bestaande informatieaanbod. Binnen een dergelijk systeem

wordt technische informatie aangeboden en waar mogelijk

wordt meerwaarde aan de informatie toegevoegd waardoor

kennis ontstaat.

Fundering voor Kennissysteem Techniek gelegd

Vooronderzoekin de initiatieffase is er intern en extern onderzoek gepleegd om ideeën te genereren over de mogelijke inhoud, nut en noodzaak, toepassing, wijze van aanbieden, vorm en begrenzing van het eindproduct en de onderlinge samenhang met andere pro-jecten en producten. in dit kader is ook de Klankbordgroep staBu2 geraadpleegd. daarnaast is een marktanalyse uitgevoerd naar mogelijk concurrerende en comple-mentaire initiatieven. de meest in het oog springende resultaten van het onderzoek zijn dat er zowel intern en extern een behoorlijke mate van consensus is gevonden over het grootste deel van de uitgangspunten en dat er veel samenwerkingsmoge-lijkheden te vinden zijn waar er weinig concurrentie te verwachten valt ten aanzien van het beoogde eindresultaat. op basis van deze input is door de samengestelde stuurgroep op 23 maart jl. het besluit genomen om een project op te starten.

externe ontwikkelingenin de B&u markt zijn de nodige ontwikkelingen te bespeuren die de ontwikkeling van het Kennissysteem kracht bij zetten. Zo manifesteren brancheorganisaties en andere kennisinstituten zich meer en meer om hun kennis over te dragen. Zo lang elke orga-nisatie dat op zijn eigen manier doet ontstaat er geen breed informatieaanbod. Het is zaak om samen te werken en de informatie op een goede manier in de markt te brengen. staBu heeft als onafhankelijke speler in de markt en als vertegenwoordiger van alle partijen in de B&u reeds een bruikbaar platform om informatie en kennis over te dragen.

de inbreng van andere organisaties wordt om nog een reden evident. staBu heeft zelf de nodige kennis in huis op het gebied van alles wat met bestekken te maken heeft. Het Kennissysteem techniek heeft echter de ambitie om ook toegepast te worden binnen andere fasen van het (ge-) bouwproces. om hiervoor de nodige ken-nis te ontvangen worden marktpartijen dus ook uitdrukkelijk uitgenodigd om deel te nemen in dit initiatief.

Interne ontwikkelingenBinnen staBu zelf zijn ook enkele ontwikkelingen die op dit project betrekking heb-ben. Het project valt onder het meesterplan staBu data. in dit project worden alle

technische projecten van staBu belicht en in onderling ver-band geplaatst. daarnaast heeft het project een link met het project Kennissysteem Bouwrecht. Er wordt getracht om binnen de projecten van elkaars ervaringen te leren en samen op te trekken.

Vermeldenswaardig is het ook dat er binnen staBu meer aan-dacht voor projectmatig werken is. projecten worden niet zon-der meer uitgevoerd en het resultaat van elk project zal dan ook echt een teamprestatie zijn.

Voor het eerste jaar is er geen budget opgenomen in de begro-ting. Wat inhoudt dat er alleen uren van medewerkers in het project kunnen worden geïnvesteerd dan wel dat bestaande budgetten kunnen worden aangesproken. Voor zover mogelijk zal er tijdens het project worden gekeken in hoeverre de acti-viteiten en keuzes binnen het Kennissysteem techniek en het Kennissysteem Bouwrecht kunnen worden gebundeld met een positief gevolg ten aanzien van kostenbeheersing.

VooruitblikEr is nog een lange weg te gaan. over de voortgang van dit project zal staBu via de bekende media blijven berichten. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Gerben Veen, projectleider Kennissysteem techniek.

gerben Veen

18 staBu bulletin

Page 19: STABU-bulletin juni 2009

Voor meer informatie kan contact worden opgenomen met s.a. (sebastiaan) Brands, tel. (0318) 633026 of via [email protected]

Stichting STABU zet zich al jaren in om uitwisseling van technisch inhoudelijke informatie te standaardiseren en te

stroomlijnen. In de afgelopen jaren richtte STABU zich voornamelijk op het bestek waarmee een helder gestructu-

reerd contractdocument.

Voor de toekomst zal staBu uitbreiden door zich meer en meer richten op de mogelijkheden om ook in andere fasen van het bouwproces uitwisseling van informatie te ondersteunen. de ontwik-kelingen rond staBu-Element, waarbij de elementenmethode nl-sfB wordt gekoppeld met de staBu2 besteksystematiek, bieden de mogelijkheid om in een eerdere fase van het bouwproces met behulp van functionele omschrijvingen eisen te stellen aan de uitvoering van een bouwwerk.

naast deze ingangen tot de technische beschrijvingen richt staBu zich op het toegankelijk maken van kennis op gebied van bouwrecht en bouwtechniek.

Het project Kennissysteem Bouwrecht (de Bouw meester) is gestart om alle noodzakelijke juridische onderwerpen die in de verschillende fasen van het bouwproces naar voren komen in beeld te brengen voor zowel specialisten als overige deelnemers aan het bouwproces.

Voor Kennissysteem techniek geldt een zelfde soort benadering, waarmee toegevoegde waar-de ten opzichte van de technische beschrijvingen binnen het bestek wordt geboden.

deze ontwikkelingen betekenen niet dat staBu deze kennis alle-maal zelf zal ontwikkelen, maar juist als netwerkorganisatie wil zor-gen voor een infrastructuur waarmee kennis bij elkaar kan worden gebracht. om deze reden is staBu momenteel een inventarisatie aan het doen van de mogelijkheden om beheer en ontsluiting van deze informatie duurzaam vorm te kunnen geven. Het komende jaar zal in het teken staan van de uitwerking van de technische infrastructuur waarmee de doelstelling van een bouwbreed infor-matiesysteem mogelijk wordt gemaakt.

in het licht van de ontwikkelingen rondom Bim is ontsluiting van kennis essentieel om meerwaarde te kunnen bieden aan de ont-wikkelde modellen. Het bouwbreed informatiesysteem biedt op dat moment de juiste informatie op het juiste moment voor de juiste partij.

in de berichtgeving in het vorige Bulletin “uitbreiding dienstverlening” omtrent de ontwik-keling van het Kennissysteem Bouwrecht is uiteengezet dat vanuit de staBu-gebruikers behoefte bestaat aan een hulpmiddel om de weg te vinden door alle wet- en regelgeving.

Het bepalen van de exacte behoefte van de staBu-gebruiker staat centraal voor de invul-ling die dient te worden gegeven aan het kennissysteem. Vanuit staBu is er daarom een marktonderzoek gelanceerd om deze behoefte te bepalen bij de toekomstige gebruiker. aan de hand van deze resultaten zal de projectleiding het kennissysteem zo goed moge-lijk afstemmen op de wensen van de markt.

ontsluiting door middel van internet waardoor het altijd toegankelijk is, stond al vast. de eerste resultaten van het marktonderzoek worden op dit moment verwerkt waarbij blijkt dat de inhoud, zoals deze geschetst was, op enkele punten zullen worden aangepast. de prioriteit ligt bij het ontwikkelen van de ingang “projecten” en de “vraagbaak”.

Het onderdeel markt & Contracten met in het bijzonder het onderwerp aanbesteden is door de werkgroep in kaart gebracht en met de gegenereerde documenten wordt er proef-gedraaid binnen lopende projecten in de bouwsector. Hierbij is de doelstelling om vast te stellen of deze documenten naar behoren gebruikt kunnen worden. indien bewezen is

verklaard dat toepassing van onder andere de mo-dellen goed verloopt, dan zullen deze documenten worden gevalideerd door het instituut voor Bouw-recht, waarna het onder-werp aanbesteden zal worden afgerond.

de doelstelling is om in september 2009 het onderwerp aanbesteden functionerend te hebben. Functioneren houdt in dat aanbesteden in een (web)applicatie doorlopen kan worden met de uiteenzetting van het proces van aanbesteden met de daaraan gerelateerde wet- en regelgeving en de benodigde kennisdocumenten. in dit kader is staBu bezig met het testen van bestaande softwaretools.

Wederom zal er in het volgende staBu-bulletin verdere berichtge-ving worden verstrekt over de voortgang van de ontwikkeling van het Kennissysteem Bouwrecht.

De toekomst van het bouwbreed informatiesysteem

Fundering voor Kennissysteem Techniek gelegd

De Bouw Meester

19staBu bulletin

Page 20: STABU-bulletin juni 2009

Postbus 43

6720 AA Bennekom

t. +31(0) 653 18 93 73

f. +31(0) 318 41 99 49

[email protected]

gerdon.nl

Vakwerk waar wij trots op zijn!

Gespecialiseerd in esthetisch verantwoorde duivenwering.

Of het nu gaat om overheidsgebouwen, restauratiepanden, kerken, monumenten of problemen bij het MKB, met onze jarenlange ervaring lossen wij menig probleem professioneel op.

Voor meer informatie kunt u onze brochure opvragen of een bezoek brengen aan onze website.

STABU-gebruikersdagen 17 & 25 juniregelmatig organiseert stichting staBu zogeheten gebruikersdagen. deze gebruikersdagen zijn bedoeld om als bestekschrijver op de hoogte te blijven van ontwikkelingen op administratief en technisch gebied, om met collega-bestekschrijvers van gedachten te wisselen over zaken waar men tegenaan loopt in de dagelijkse praktijk en om direct vragen te kunnen stellen aan staBu over de uitgaven. op woensdag 17 juni 2009 en donderdag 25 juni 2009 organiseert staBu de eerstvolgende gebruikersdagen.

aanmelden kan door een e-mail te sturen aan [email protected]

Programma STABU gebruikersdagen 17 & 25 juni

09.30 uur ontvangst met koffie/thee

10.00 uur opening bijeenkomst en woord van welkom door ing. j.g.g. (Hans) Swagers, coördinator externe kwaliteit van staBu

10.15 uur lezing “Restauratiebestekken binnen STABu-bereik” door F. (Frans) gouw, projectcoördinator bouwkunde staBu

10.40 uur lezing “economische crisis, pappen en nathouden?” door ir. M.l.A.M. (Maarten) van Hezik, algemeen directeur staBu

11.00 uur pauze

11.15 uur lezing “De kracht van De Bouw Meester (Kennissysteem Bouwrecht)” door S.A. (Sebastiaan) Brands, juridisch medewerker staBu

11.45 uur 17 juni: lezing “Innovatieve verankeringen voor gevel- en balkon” door H.j.j. (Harrie) evers van normteq25 juni: lezing “nieuwe generatie cV-ketels, de toegevoegde waarde” door R.A. (Ruud) Brunst van remeha

12.15 uur lunch

13.15 uur “Behandeling (ingekomen) vragen” door ing. H.H.M. (Henny) Miltenburg, hoofd opleidingen van staBu

14.45 uur “nieuwe ontwikkelingen STABu, bestaande en komende uitgave” door ing. j.g.g. (Hans) Swagers van staBu

15.15 uur rondvraag en evaluatie

15.30 uur Einde bijeenkomst

Page 21: STABU-bulletin juni 2009

Met gepaste trots presenteerden Bedrijfschap Afbouw en het

Neerlandsch Stucgilde tijdens de Nederlandse restauratie-

beurs in Den Bosch het restauratiebestek stukadoorswerk.

Veiligheid, kwaliteit en betrouwbaarheid zijn de drie peilers

onder het Keurmerk Nederlandse Staalbouw. Het Keurmerk is

door de Vereniging Samenwerkende Nederlandse Staalbouw

(SNS) in het leven geroepen om opdrachtgevers – zoals bouw-

bedrijven, gemeentewerken en bouwdiensten rijkswaterstaat

– meer zekerheid te bieden dat staalbouwopdrachten worden

uitgevoerd volgens de NEN-ENV 1090-1.

Van schade tot bestek

Bouwen met staalnu met het Keurmerk Nederlandse Staalbouw

Vanaf nu is ‘Van schade tot bestek’ te downloaden vanaf de website www.bedrijfschap-afbouw.nl en vanaf de website van het neerlandsch stucgilde (www.stucgilde.nl). ook is het mogelijk om het restauratiebestek op cd-rom te bestellen.

Het restauratiebestek stukadoorswerk is naar aanleiding van een enquête onder restau-ratiearchitecten op initiatief van het neerlandsch stucgilde ontwikkeld. de ontwikkeling is door het Bedrijfschap afbouw gedaan, op verzoek van en in nauwe samenwerking met het neerlandsch stucgilde.

de bestekteksten zijn gegroepeerd in de werkvolgorde die op het werk het meest gang-baar is. Hiermee hopen de samenstellers een goede handreiking te hebben gedaan aan de bestekschrijvers en de stukadoors die het werk moeten calculeren, organiseren en uitvoeren. deze bestekversie wordt digitaal beschikbaar gesteld, zowel op cd-rom als op de website van het Bedrijfschap afbouw en het neerlandsch stucgilde.

om de toegankelijk-heid te vergroten, is ook een besteksmo-dule met staBu ont- wikkeld. Belangrijk voor de stukadoors-branche was de om-schrijvingen van het werk geheel onder hoofdstuk 40 van staBu te kunnen plaatsen. dit is gelukt. projectcoördinator Frans Gouw heeft zich hiervoor sterk gemaakt bij staBu.

Het restauratiebestek stukadoren werd tijdens de nederlandse res-tauratiebeurs in den Bosch gepresenteerd door het Bedrijfschap afbouw en net neerlandsch stucgilde. op donderdag 23 april werd het eerste exemplaar door J.J.F. van de Kant, voorzitter van het Be-drijfschap afbouw, uitgereikt aan de directeur van de rijksdienst voor archeologie, Cultuurlandschap en monumenten C. van ’t Veen.

meer informatie over de besteksmodule met staBu is verkrijgbaar bij Frans Gouw, tel. (0318) 633026 of via e-mail [email protected]

staalbouwconstructiebedrijven met het Keurmerk, voldoen aantoonbaar aan hoge eisen op het gebied van veiligheid, kwaliteit en betrouwbaarheid. onafhankelijke ge-certificeerde instanties zoals dnV, Kiwa, lloyds en tÜV auditeren de sns leden met het Keurmerk nederlandse staalbouw jaarlijks teneinde na te gaan of men voldoet aan de eisen van het Keurmerk. En daarmee worden staalconstructiebedrijven met het Keurmerk voor opdrachtgever aantrekkelijke partners in het bouwproces.

Beschikt u als staalconstructiebedrijf nog niet over het Keurmerk of werkt u als opdracht-gever nog niet samen met bedrijven met het Keurmerk? informatie over het Keurmerk

vindt u op www.staalbouw.net. Voor nadere inlichtingen kunt u contact opnemen met Fred Vasquez, Branche manager SnS, tel. (030) 6053344.

staalconstructiebedrijven die lid zijn van de sns, kunnen reke-nen op praktische ondersteuning op weg naar het behalen van het Keurmerk.

21staBu bulletin

Page 22: STABU-bulletin juni 2009

Mapei werd in 1937 opgericht in Milaan en is vandaag de dag de grootste producent ter wereld van lijmen en producten voor de bouw.

In de jaren zestig maakt Mapei een begin met de internationalisering om zo goed mogelijk aan de lokale eisen te kunnen voldoen en de transportkosten tot een minimum te beperken. Tot op heden, bestaat de industriële groep van Mapei thans uit 51 zustermaatschappijen met 47 fabrieken verdeeld over 5 continenten in 24 verschillende landen. Daarnaast heeft Mapei een uitgebreid technisch-commercieel netwerk gerealiseerd in de belangrijkste landen ter wereld, dat zorgt voor een krachtige klantenservice en advies ter plaatse op de bouwplaats. Deze service wordt met name gewaardeerd door architecten en bouwvakkers.

PRODUCTEN VOOR DE BOUW

VLOEREN OP CEMENT- EN HARSBASIS

PRODUCTEN VOOR HET LEGGEN VAN PARKET

PRODUCTEN VOOR PRODUCTEN VOOR DE BOUWDE BOUW

VLOEREN OP CEMENT- EN VLOEREN OP CEMENT- EN HARSBASISHARSBASIS

PRODUCTEN VOOR PRODUCTEN VOOR HET LEGGEN VAN HET LEGGEN VAN PARKETPARKET

WANDAFWERKINGPRODUCTEN VOOR ONDERGRONDSE WERKEN

MAALADDITIEVENWANDAFWERKINGWANDAFWERKINGPRODUCTEN VOOR PRODUCTEN VOOR ONDERGRONDSE ONDERGRONDSE WERKENWERKEN

MAALADDITIEVENMAALADDITIEVEN

PRODUCTEN VOORKERAMIEK ENNATUURSTEEN

PRODUCTEN VOORELASTISCHE ENTEXTIELE BEKLEDING

PRODUCTEN VOORPRODUCTEN VOORKERAMIEK ENKERAMIEK ENNATUURSTEENNATUURSTEEN

PRODUCTEN VOORPRODUCTEN VOORELASTISCHE ENELASTISCHE ENTEXTIELE BEKLEDINGTEXTIELE BEKLEDING

BETONHULPSTOFFEN

1,7miljard euro omzet

53 vestigingen wereldwijd

meer dan

1150productenlijmen - kitten - herstellingsmiddelen - chemische producten voor de bouw

6000werknemers van wie er 720 in onze Onderzoeks- en Ontwikkelingscentra werken

meer dan

17000ton aan producten per dag

meer dan

50000klanten wereldwijd

Page 23: STABU-bulletin juni 2009

Nieuwe Fabrikanten 2009

naam fabrikant Technische eigenschappenlamikon houten gevelelementen in stand houdenFrits Jurgens B.V.. taatsdeurenschomburg B.V. bouwafdichting, renovatie, tegelverlijming en industrievloercoatingsCentendo B.V. architectuur plaqueteForeco Houtconstructies B.V. geveldelenHC ps - parkeergarage Ventilatiesystemen ventilatiesysteem in parkeergaragesoWa Benelux BV systeemplafondsCrawford B.V. deurenFaBromont aG vloerbedekkingatecpro BV dilatatie profielenKorado verwarming radiatorenHercules Beton B.V. steenachtige elementenmorGo Folietechniek folieFassawall B.V. folie

stichting staBu, waarin koepelorganisaties van de belangrijkste partijen in de bouw in nederland deelnemen, beheert een bouwbreed informatiesysteem dat is uitgegroeid tot de nederlandse standaard voor de woning- en utiliteitsbouw. in de staBu-systematiek kunnen desgewenst productspecificatie(s) worden opgenomen, waardoor de bestekschrijver producten rechtstreeks in het projectbestek kan voorschrijven. recent hebben de volgende fabrikanten de overeenkomst met staBu ondertekend:

NAi architectuurplaquette in STABUde architectuurplaquette is een initia- tief van het nederlands architec- tuurinstituut (nai) om de interesse in architectuur en de betrokkenheid met onze bebouwde omgeving te stimuleren. tijdens de bouwfase informeert het bouwbord over het project, wie het ontworpen heeft, wie opdracht gegeven heeft en wie het realiseert. Eenmaal voltooid gaat het bouwbord weg en blijft het gebouw anoniem achter. daarom werd de architectuurplaquette in het leven geroepen waarop de naam van het gebouw, de architect, de opdrachtgever, de aannemer en de bouwperiode wordt vermeld.

in de komende versie van de staBu-bestekssystematiek (uitgave 2009-2) zal de architectuurplaquette zijn opgenomen. stichting staBu draagt de plaquette een warm hart toe, in nauw overleg met de producent zijn de specificaties vastgesteld.

op de site www.architectuurplaquette.com is algemene informatie over de plaquette te lezen.op deze website zijn alle gebouwen die een plaquette dragen opgenomen in een openbare database.

23staBu bulletin

Page 24: STABU-bulletin juni 2009

Van conflictnaar meerwaarde

Een nationale databank ontwikkelen waarin je kunt opzoeken waar in Nederland welke planten- en diersoorten

voorkomen. Dat is een van de taken van gegevensautoriteit Natuur professor Jan van groenendael. Daarbij

treedt hij in het spanningsveld tussen ‘Bomen of Bouwen’. ”Veel problemen bij bouwprojecten hadden de

afgelopen jaren voorkomen kunnen worden.”

GEGEVEnsautoritEit natuur BundElt natuurGEGEVEns in nationalE dataBanK Flora En Fauna

waarom een gegevensautoriteit natuur?“Het initiatief voor de Gan is gekomen van toenmalig minister van lnV, Cees Veerman. Hij zag economische en ecologische belangen steeds weer botsen. Zelfs zodanig dat bouwplannen moesten worden stilgelegd of afgeblazen omdat in een te laat stadium rekening werd gehouden met zeldzame of beschermde flora en fauna. denk maar aan de zandhagedis in de zeehaven van iJmuiden, of de korenwolf in Heerlen. Het stilleggen van zulke projecten loopt enorm in de kosten. Vaak onnodig, want informatie over natuur is op veel plekken al aan-wezig. Vanuit die gedachte ontstond het plan om betrouwbare gege-vens vanuit een centrale databank beschikbaar te stellen. Zo kunnen een hoop problemen voorkomen worden.”

Informatie over planten en dieren is dus al aanwezig. waar dan? “Er is inderdaad al een schat aan informatie aanwezig, maar heel ver-snipperd: bij particulieren, natuurorganisaties en jagersverenigingen tot gemeenten, rijksdiensten, waterschappen en universiteiten. En er zijn ook veel gegevenskerkhoven, zoals dat heet, waar informatie ligt waar niets mee gedaan wordt. Het probleem zit hem dus vooral in het feit dat er een verbinding ontbreekt tussen vraag en aanbod van natuurgegevens. alle beschikbare gegevens koppelen in één groot databestand, de nationale databank Flora en Fauna (ndFF), dat is de uitdaging waar wij aan werken.”

wat doet de gegevensautoriteit natuur met al die natuurinformatie?“Het is de bedoeling om alle beschikbare natuurinformatie te koppelen en waar nodig op te graven. Vervolgens zorgen wij ervoor dat de informatie betrouwbaar is. als wij informatie uitleveren dan kunnen de gebruikers ervan op aan kunnen dat de kwaliteit van de informatie de beste is. Wij doen dat door standaarden en protocollen te ontwikkelen voor het verzamelen, beheren en gebruiken van natuurdata en het gebruik van die protocollen, door adviesbureaus en vrijwilligersorganisaties, te bevorderen. We werken daarvoor o.a. samen met het CBs van-wege de statische berekeningen die hiervoor nodig zijn.”

Rugstreeppadde rugstreeppad is één van die soorten die projectontwikkelaars en bouwers wel eens tot wanhoop hebben gedreven. deze beschermde amfibie houdt van zandgronden en dat zijn soms ook braakliggende terreinen waarvoor bouwplannen worden ontwikkeld. En terwijl de ecoloog van alles doet om de dieren te beschermen, blijken ze een paar kilometer verderop juist volop aanwezig te zijn. Een typisch voorbeeld van gebrek aan informatie, waar Jan van Groenendael als Gegevensautoriteit natuur verandering in wil brengen.

Samenwerken is dus een randvoorwaarde. zijn andere partijen ook enthousiast?“Jazeker. de particuliere Gegevensbeherende organisaties (pGo’s) zoals soVon Vogelonder-zoek, raVon en de Vlinderstichting vinden het zelfs leuk dat er iets met hun data wordt gedaan! En steeds meer partijen sluiten aan. de vele gegevens van de pGo’s en de gegevens

24 staBu bulletin

Page 25: STABU-bulletin juni 2009

van het natuurhistorich Genootschap limburg en verschillende gemeenten en provincies zitten nu al in de ndFF. daarnaast zijn rijkswaterstaat, staatsbosbeheer en Waarneming.nl samenwerkings-overeenkomsten aangegaan met de Gan. Zij doen dit met het oog op het toevoegen van gegevens aan de databank.“

wat zijn de baten voor de bouwwereld? “Het grote voordeel is dat er snel duidelijkheid is over de aanwezig-heid van beschermde soorten. nu laat een bouwbedrijf meestal een klein natuuronderzoek uitvoeren door een adviesbureau, een zoge-naamde quickscan. die quickscans zijn momentopnames en wanneer later aan het licht komt dat een soort er wel zit, zit je in de problemen. de Gan bundelt datastromen zodat bronnenonderzoek eenvoudiger wordt en quickscans beter gefundeerd zijn. Zo kan in een vroeg sta-dium veel onzekerheid worden weggenomen over de uitvoerbaarheid van een bouwplan. totale zekerheid kan je natuurlijk nooit geven als het gaat om natuur, maar er kan in ieder geval een grote mate van waarschijnlijkheid worden aangegeven. Een bedrijf dat op deze ma-nier werkt staat in elk geval veel sterker in zijn schoenen wanneer er toch nog klachten zijn, dan het bedrijf dat geen gebruik gemaakt heeft van nationale databank Flora en Fauna. de Gan zorgt ervoor dat met de protocollen en de validatie van beschikbare gegevens de juridische houdbaarheid van de informatie onder de plannen, onthef-fingen en vergunningen sterk verbetert.“

wanneer kan de bouwwereld aan de slag met de nDFF?‘’op 1 april gaat de ndFF in productie bij de 9 gemeenten van het stadsgewest Haaglanden. Vanaf dat moment hebben we de grootste verzameling gevalideerde waarnemingen van flora en fauna die ooit

bijeen gebracht is. daar worden elke dag via het invoerportaal ndFF, waarneming.nl en tel-mee.nl nieuwe waarnemingen aan toegevoegd. Vanaf 1 oktober biedt de ndFF aanvullende services en is de informatie niet alleen betrouwbaar maar desgewenst ook voldoende volledig voor planvorming en bestekvoorbereiding. Het kan dienen als basis voor het aanvragen van vergunningen en ontheffingen etc. Bouwers kunnen bij de Gan een abonnement afsluiten waarmee zij ervan verzekerd zijn dat de gebieden en locaties die voor hen van belang zijn steeds in voldoende mate zijn onderzocht. Zo kan in een vroeg stadium van de voorbereiding rekening gehouden worden met de flora en fauna en wordt voorkomen dat het voorbereiding- en bouwproces stilvalt of stilgelegd wordt wegens het ontbreken van de juist data. Zo kan je het één doen zonder het ander te verstoren of bedreigen.“

wat nou als er toch conflicten ontstaan?“Er kunnen natuurlijk altijd conflicten ontstaan over de waarde van gegevens. Het kan bij-voorbeeld voorkomen dat men vermoedt dat een zeldzame diersoort ‘met opzet’ is uitgezet om een bouwproces te voorkomen of te vertragen. of dat het dier er wel voorkomt, maar niet kenmerkend is voor het gebied. in zulke gevallen kan ik uitspraak doen over de waarde van de gegevens: misschien gaat het wel om een verdwaalde bosvogel. Wij denken dus niet zwart-wit en kiezen heel nadrukkelijk geen partij. Een bijzonder vogeltje betekent dus niet direct het einde van de bouwplannen: als je vooraf weet wat er huist, kunnen plan-nen er juist op worden afgestemd. Wij staan borg voor de kwaliteit van natuurgegevens in de ndFF en dat kan een rol spelen als de kwestie toch wordt uitgevochten bij de rechter. maar we geven natuurlijk de voorkeur aan goed overleg vooraf zodat het zo ver niet hoeft te komen.”

wat is uw ideaalbeeld?“als bouwers en mensen uit de natuurwereld nauw samenwerken. Wanneer ergens een be-schermde soort voorkomt gaat men, op basis van betrouwbare informatie uit de nationale databank Flora en Fauna, op zoek naar oplossingen voor het gebied. dat vind ik de uitdaging: ga niet het conflict aan, maar probeer er samen uit te komen.”

OPTIMALE VEILIGHEIDBIJ WINTERSE GLADHEID

FREEWAY © Elektrische wegdekverwarming kan worden toegepast in:- hellingbanen bij parkeerkelders en parkeerdekken- op- en afritten van parkeergarages- laadplatforms- wegdekken- bruggen en viaducten- laadkuilen en andere vergelijkbare objecten- autowasstraten

FREEWAY © Verwarmingssystemen kunt u ook toepassen als:- dakverwarming- bordes, terras en/of tuinpadverwarming- sportveldverwarming- en in alle andere situaties waar gladheid de veiligheid in gevaar brengt.

FREEWAY © Het beste alternatief voor het sneeuwvrijhouden van dakdelenHelpt voorkomen dat dakconstructies instorten door sneeuwgewicht.

FREEWAY © elektrische wegdekverwarming

wordt exclusief geleverd door:WWW.FREEWAY-SYSTEMS.NL

LUITJE BROEKEMASTRAAT 51447 GB PURMEREND

TEL: 0299 - 462734

Page 26: STABU-bulletin juni 2009

Efficiency als sleutelwoord

De samenleving wordt complexer, de projecten ook. Om met vele zelfstandig

opererenden aan een project te werken is een goede informatiedeling en

behoud van alle informatie, beschikking overal etc. van uiterst belang.

Nadruk wordt steeds meer gelegd op het belang van goede transparante

informatiedeling, maar ook juist voor beheer en facilitymanagement is

het van onschatbare waarde om alle informatie betreffende een pand of

project bij elkaar te hebben.

Graag wil staBu u informeren over alle ontwikkelingen omtrent pim, een onmisbaar instrument voor het beheren van alle informatie die bij bouwprojecten hoort. tevens is pim belangrijk voor het uitvoeren van het “Vernieuwingsoffensief bouw” ter verbetering van (project)communicatie. pim is het eerste professionele pro-ject informatie management systeem via internet, dat elk jaar onbeperkt ingezet kan worden voor een vaste prijs. pim kan als krachtig en eenduidig platform worden gebruikt, zowel binnen de organisatie als extern, voor alle projecten.de grote koepelorganisaties van de nederlandse Bouwnijverheid hebben een convenant met de regieraad bouw afgesloten om het “Vernieuwingsoffensief Bouw” uit te voeren. deze organisaties zijn ook vertegenwoordigd in het algemeen Bestuur van staBu, zoals Bna, onri, ministerie van defensie, mi-nisterie Vrom, aedes, VnG, Bouwend nederland, unEto-Vni en nVtB. Een zeer belangrijk instrument voor dit offensief is de verbetering in de communicatie. daartoe heeft staBu “pim” ontwikkeld als belangrijkste wegvoorbereider van het uiteindelijk beoogde Bouw informatie model (Bim).

‘gRAAg wIl STABu u

InFORMeRen OVeR Alle

OnTwIkkelIngen OMTRenT pIM,

een OnMISBAAR InSTRuMenT

VOOR HeT BeHeRen VAn

Alle InFORMATIe DIe BIj

BOuwpROjecTen HOORT. ‘

PIM voorlichtingsbijeenkomsten op 23 en 24 juni 2009

op 23 en 24 juni a.s. worden een viertal voorlichtingsbijeenkomsten over project informatie management (pim) georganiseerd. staBu nodigt u van harte uit om hieraan deel te nemen. U kunt zich aanmel-den via een e-mail aan [email protected] of via het aanmeldingsformulier op de website www.werkenmetpim.nl, of via het faxformulier in dit bulletin!

STABU-jaarverslag 2008de stichting staBu heeft met gepaste trots het jaarverslag 2008 openbaar gemaakt. de meest in het oog springende ontwik-kelingen zijn in een compacte vorm samengevat en rondgestuurd en desgewenst kan het volledige verslag op de staBu-website worden geraadpleegd.

Het complete STABu jaarverslag, inclusief financiële cijfers staat op www.stabu.org/jaarverslag/STABu jaarverslag 2008.

26 staBu bulletin

Page 27: STABU-bulletin juni 2009

water- en temperatuurbestendig

geschikt op alle ondergronden

met vliesoppervlak voor de

verankering in dunbedmortel

contactafdichting volgens

bouwvoorschriften toegelaten

stofvrij en eenvoudig te snijden

opgedrukt snijraster

vlak, vormstabiel en

buigvast

dampremmend

warmte-isolerend

cementvrij en zonder

glasvezel

licht en transportvriendelijk

eenvoudig hanteerbaar

NIEUW!

Schlüter-Systems KG · D-58640 Iserlohn · Internet: www.schlueter-systems.com

BeNeLux bureau · Schlüter-Systems KG · Schotelven 28 · B-2370 ArendonkTel: 0032 (0) 14 44 30 80 · Fax: 0032 (0) 14 44 30 81 · e-mail: [email protected]

I N N O V A T I E S M E T P R O F I E L

Vergeet alles... ... wat u tot nu toe over plaatsingsondergronden hebt gehoord!

Mozaïek of grootformaat tegels, essentieel voor een perfecte tegelbe-

kleding is een absoluut vlakke plaatsingsondergrond en rechte bin-

nen- en buitenhoeken...

...en dat realiseert de tegelzetter nu met Schlüter®-KERDI-BOARD.

Schlüter®-KERDI-BOARDPlaatsingsondergrond, constructieplaat, contactafdichting

adres: De Mootboer 4 7678 DD Geesteren OVtel: +31 (0)546 633 573fax: +31 (0)546 633 702email: [email protected]: www.jomaro-international.nl

Compleet in Straatmeubilair & Overkappingen

Projectparket

Bruynzeel Monta-parket

revolutionair traditioneel parket,

geen schuurstof, geen droogtijd,

in één dag gelegd, direct gebruiks -

gereed, STABU-bestekteksten

www.bruynzeelparket.nl

Page 28: STABU-bulletin juni 2009

STABU

Stichting STABU biedt een breed pakket cursussen aan, gericht op de dagelijkse bestekspraktijk. Het aanbod

varieert van een introductie in de STABU-systematiek tot en met een volledige opleiding tot bestekschrijver.

Een korte opsomming is hieronder vermeld. Een volledig overzicht is op de website van STABU (www.stabu.org)

opgenomen in een vernieuwde indeling.

Cursusaanbod

cursus STABu-bestekssystematiekom de invoering van de staBu-bestekssystematiek bin-nen uw organisatie snel en effectief te laten verlopen, wordt door staBu een dagcursus georganiseerd. in één dag raakt u volledig vertrouwd met de staBu-systematiek. de prijs van deze cursus bedraagt € 365,- exclusief BtW per persoon (prijs-stelling 2009), inclusief lesmateriaal en lunch.

Op de volgende data is nog plaats:1 september 2009, 13 oktober 2009, 24 november 2009

cursus STABu Bestekken lezen de stichting staBu helpt ontvangers van projectbestekken met het kritisch beoordelen van de inhoud. Waar zitten de voetangels en klemmen in de projectbestekken? Welke risico’s zitten erin verborgen? in een ochtend en een middag worden deze belangrijke zaken toegelicht.

in deze cursus wordt uitgebreid aandacht besteed aan de uitleg van die administratieve en technische zaken die grote invloed kunnen hebben op de verantwoordelijkheid en aan-sprakelijkheid van de uitvoerende en toeleverende bedrijven in de bouw. met deze kennis kunnen de bedrijfsrisico’s beter ingeschat worden. dus alle zaken die invloed hebben op zeker-heidstelling, garantie, coördinatie, aansprakelijkheid, verzeke-ringen en geschillen komen aan de orde.

de prijs van deze cursus bedraagt € 365,- exclusief BtW per persoon (prijsstelling 2009), inclusief lesmateriaal en lunch.

Op de volgende data is nog plaats:9 juni 2009; 22 september 2009;3 november 2009; 8 december 2009

geslaagd!

de geslaagde cursisten van de opleiding Bestekschrijver op 5 en 7 mei 2009

28 staBu bulletin

Page 29: STABU-bulletin juni 2009

Cursusaanbodcursus Actualiteit in wet- en regelgeving in de B&u-sectordeze cursus actualiteit in wet- en regelgeving in de B&u-sector is speciaal bedoeld voor hen die graag bijgeschoold willen worden over de meest recente ontwikkelingen in wet- en regelgeving in deze sector.

de cursus is o.a. bestemd voor gebruikers, direct en indirect, van de staBu-besteks-systematiek zoals architecten- en ingenieursbureaus, de opdrachtgevende overheid, woningbouwverenigingen, projectontwikkelaars en aannemers- en installatiebedrij-ven, leveranciers en producenten van bouwstoffen die in bestekken worden voor-geschreven en iedereen die in zijn of haar dagelijkse functie in het bouwproces te maken heeft met wet- en regelgeving. door middel van deze cursus, van één dag, is men weer geheel op de hoogte van alle valkuilen in bouwcontracten en weet men hoe deze te vermijden.

de prijs van deze cursus bedraagt € 365,- exclusief BtW per persoon (prijsstelling 2009), inclusief lesmateriaal en lunch.

Op de volgende data is nog plaats:24 september 2009, 26 november 2009

Opleiding Bestekschrijver (24 dagdelen)deze opleiding tot professionele bestekschrijver behandelt alle relevante onderdelen voor het opstellen van projectbestekken.

ook de nieuwe ontwikkelingen op het terrein van de materialen vragen een steeds grotere kennis en deskundigheid van de bestekschrijver. in de andere bestaande cursussen en opleidingen wordt weliswaar aandacht besteed aan het belangrijke onderdeel “bestekken” maar niet in die mate dat daarmee de professionaliteit van de bestekschrijver wordt verhoogd.

op verzoek van velen heeft de stichting staBu daarom deze opleiding opgezet. uitgangspunt daarbij is de kennisoverdracht door ervaren docenten, gericht op de dagelijkse praktijk. de opleiding is zowel bouwkundig als installatietechnisch geo-riënteerd.

de opzet van de opleiding is zodanig dat direct kan worden ingespeeld op veran-deringen in de praktijk. tot op heden hebben ruim 750 deelnemers deze opleiding met goed gevolg afgesloten. de prijs van de opleiding is € 3150,- exclusief BtW per persoon (prijsstelling 2009), inclusief diners, syllabi, overig studiemateriaal en examengelden.

Op de volgende startdata is nog plaats:8 september 2009,10 september 2009, 25 november 2009

Opfriscursus Bestekschrijver (4 dagdelen)speciaal bedoeld voor degenen die de opleiding Bestekschrijver hebben gevolgd en bijgeschoold willen worden over de meest recente ontwikkelingen. >>

geslaagd!

29staBu bulletin

Page 30: STABU-bulletin juni 2009

Hoe houdt men zijn kennis up-to-date? Zeker op dit moment, met enerzijds een grote werkdruk die het gevolg is van de grote bouwportefeuille en anderzijds het hoge tempo van nieuwe regelgeving op nationaal en Europees vlak, is dat een moeilijke zaak. Hoe staat het nu precies met geïntegreerde contractvorming, wet BiBoB, de vernieuwde Woningwet, Bouwstoffenbesluit (BsB), CE-markering en Komo, enz. enz.?

deze cursus bestaat uit vier dagdelen (verdeeld over 2 ochtenden en middagen, in-clusief lunch). de prijs van deze cursus bedraagt € 640,- exclusief BtW per persoon (prijsstelling 2009), inclusief lesmateriaal en lunch.

Op de volgende data is nog plaats: 6 en 7 oktober 2009

cursus garanties in de bouwGaranties spelen in de bouw een belangrijke rol. toch is het een niet éénduidig begrip. om u wegwijs te maken in de complexe wereld van garanties, wordt door de stichting staBu een ééndaagse cursus georganiseerd. tijdens deze dag raakt u volledig vertrouwd met het fenomeen garanties in de bouw. de prijs van deze cursus bedraagt € 365,- exclusief BtW per persoon (prijsstelling 2009), inclusief lesmateriaal en lunch.

Op de volgende data is nog plaats:22 juni 2009, 15 oktober 2009, 10 december 2009

cursus Verzekeringen in de bouwop 1 januari 2006 is het nieuwe verzekeringsrecht, opgenomen in titel 7.17 van het nieuwe Burgerlijk Wetboek, in werking getreden. Het huidige verzekerings-recht in het Wetboek van Koophandel bestond namelijk al ruim 160 jaar en was volgens de wetgever hard aan vernieuwing toe. Het nieuwe verzekeringsrecht zal de relatie verzekeraar en verzekerde, zo is de verwachting, in sterke mate beïn-vloeden. om u wegwijs te maken in het nieuwe verzekeringsrecht en de gevolgen hiervan voor de bouw, wordt door de stichting staBu een ééndaagse cursus georganiseerd. tijdens deze dag raakt u volledig vertrouwd met het fenomeen verzekeringen in de bouw.

de prijs van deze cursus bedraagt € 365,- exclusief BtW per persoon (prijsstelling 2009), inclusief lesmateriaal en lunch.

Op de volgende data is nog plaats:3 september 2009, 10 december 2009

cursus nieuwe contractvormen in de bouwGeïntegreerde contractvormen in de B&u sector zijn niet langer exclusief het domein van rijksopdrachtgevers. om u wegwijs te maken in geïntegreerde contracten in de B&u-sector, wordt door de stichting staBu een ééndaagse cursus georganiseerd. tijdens deze dag raakt u volledig vertrouwd met het fenomeen geïntegreerde con-tracten in de B&u-sector. de prijs van deze cursus bedraagt € 420,- exclusief BtW per persoon (prijsstelling 2009), inclusief lesmateriaal en lunch.

30 staBu bulletin

Page 31: STABU-bulletin juni 2009

Op de volgende data is nog plaats:15 of 17 september 2009, 17 of 19 november 2009

cursus Dé (rol van) standaardvoorwaarden (uAV/uAVTI etc.) bij aanneming van werk in de B&u-sectorstandaardvoorwaarden spelen in de bouw een belangrijke rol. om u wegwijs te maken in de complexe wereld van stan-daardvoorwaarden in bouwcontracten, wordt door de stichting staBu een driedaagse cursus georganiseerd. tijdens deze dagen raakt u inhoudelijk geheel vertrouwd met het feno-meen standaardvoorwaarden in het algemeen en dé (rol van) standaardvoorwaarden (uaV/uaVti etc.) bij aanneming van werk in de B&u-sector specifiek. de prijs van deze cursus be-draagt € 915,- exclusief BtW per persoon (prijsstelling 2009), inclusief lesmateriaal en lunch.

Op de volgende data is nog plaats:27, 28, 29 oktober 2009.

Bedrijfsgerichte cursussen alle voornoemde cursussen en opleidingen zijn ook mogelijk “ín-company” en compleet af te stemmen op de wensen van ùw organisatie.

Meer informatieneem voor meer informatie over welke cursus het meest aan-sluit op uw behoeften, contact op met het hoofd opleidingen: ing. H.H.m. (Henny) miltenburg.

informatie over beschikbaarheid van plaats e.d. kunt u verkrijgen: bij mevrouw E. (Evelien) van der tuuk tel. (0318) 633026 / e-mail: [email protected]

de meest actuele stand van zaken kunt u ook op de website van staBu vinden: www.stabu.org.

Zover bij de stichting staBu bekend zijn deze cursussen/ opleidingen erkende pBo activiteitstypen zoals vastgesteld in de regeling permanente Beroepsontwikkeling (pBo) van de Bna en voldoet als activiteit aan de wettelijke bij- en nascho-lingsverplichting voor architecten, opgenomen in de Wet op de architectentitel, voortvloeiend uit de Europese Kwalificatiericht-lijn welke de onderlinge erkenning van beroepskwalificaties in de Europese unie regelt.

C M Y CM MY CY CMY K

Page 32: STABU-bulletin juni 2009

colofon

juni 2009Vierentwintigste jaargang no. 2

Het staBu-bulletin is het viermaal per jaar verschijnende huisorgaan van de stichting staBu over de voortgang van het staBu Bouw-breed informatiesysteem. Het staBu-kantoor is gevestigd aan de Willy Brandtlaan 81, 6716 rJ Ede.

Teksten: ir. r.H. Baayens.a. Brands mr. m.C.a. van deurzenir. p.a.a. van den Eijndenir. m.l.a.m. van Heziking. H.H.m. miltenburgir. o. sluizerG. Veen

Dit blad wordt geproduceerd en geredigeerd door:stichting staBumevr. d.B. Kervelpostbus 366710 Ba EdEtelefoon: (0318) 63 30 26telefax: (0318) 63 59 57E-mail: [email protected]: www.stabu.org

inlichtingen over advertentietarieven bij staBu.

overname van de inhoud: graag na overleg met de redactie.

Hoewel uiterste zorg is nagestreefd, staan wij niet in voor eventuele (druk)fouten en/of onvolledigheden en aanvaarden auteurs en redactie deswege geen aansprakelijkheid.

issn: 1384-7872

Vormgeving: skerp functionele communicatie, doetinchem

Drukker:drukkerij Hooiberg salland,deventer

Prijsoverzicht STABU-producten De STABU-bestekssystematiek voor de woning- en utiliteitsbouw bestaat uit: • staBu-bestanden op dvd; • staBu-standaard 2007 (boekvorm); • 1 Wachtwoord voor het beveiligde gedeelte van de staBu-website.

de staBu-bestekssystematiek wordt geleverd na afsluiting van een licentie-overeenkomst waaraan een abonnement gekoppeld is. deze licentie-overeenkomst wordt aangegaan voor een tijdvak van drie kalenderjaren alsmede het jaar waarin de licentie-overeenkomst wordt afgesloten. de genoemde prijzen zijn inclusief leverings- en administratiekosten en zijn exclu-sief de verschuldigde BtW. de staBu-standaard 2007 is tevens separaat te verkrijgen. de tarieven voor 2009 zijn d.d. 10 december 2008 door het algemeen Bestuur van de stichting staBu vastgesteld op:

de gelieerde systeemhuizen hebben speciaal voor het “staBu-Compact” gebruik ook hun staBu-programma tegen gereduceerde prijzen beschikbaar gesteld.

de staBu-standaard 2007; dit is het boek waarin de basis kwaliteitseisen staan omschreven waaraan een werk moet voldoen op zowel technisch als administratief gebied:

Project Informatie Management (PIM) de prijs wordt bepaald door het soort organisatie, grootte van de organisatie, gebaseerd op totaal aantal werknemers. Een rekenmodel is opgenomen op www.werkenmetpim.nl

STABu-Standaard 2007 e 75,--

Aanschaf licentie STABu in de periode

januari t/m maartapril t/m junijuli t/m septemberoktober t/m december

Aanschaf licentie STABu in de periode

januari t/m maartapril t/m junijuli t/m septemberoktober t/m december

STABu cOMpleeT(t/m 5 werkplekken*)

e 930,--e 697,50e 465,-- e 232,50

STABu cOMpAcT(t/m 5 werkplekken*)

e 390,--e 292,50e 195,-- e 97,50

Het GB Cad-afsprakenstelsel (GB Cas) is primair bedoeld voor gestructureerd tekenwerk van 2d Cad-tekeningen en informatie-uitwisseling. Geïntegreerd Bouwen (GB), als eigenaar/ beheerder/uitgever van het GB Cas, heeft werkzaamheden uitgevoerd die hebben geleid tot een nieuwe en geheel herziene uitgave, versie 4. de stichting GB is met de stichting staBu overeengekomen dat deze laatste de distributie, de promotie en het onderhoud van het GB Cas 4.0 ter hand neemt. distributie vindt plaats via internet: www.gbcas.nl

gB-cAS e 145,--

*per vijf werkplekken wordt de prijs verdubbeld.

32 staBu bulletin