Schoon BoerenOpdrachtboekje voor de (kleine) speurneuzen

Inleiding

Concept

Doelstellingen

Wat is Schoon Boeren? Schoon Boeren is een campagne over duurzame landbouw, met concrete en realistische verhalen van de land- en tuinbouwer om de hoek. Elk op hun manier en in hun eigen specifieke bedrijfssituatie gaan ze de vele economische, sociale en milieukundige uitdagingen aan. Kleine en grotere stapjes op weg naar een toekomst voor zichzelf, hun kinderen en hun omgeving. Ontdek het voor jezelf en sta versteld van wat er ook bij jouw buurman-landbouwer gebeurt! Neem gerust eens een kijkje op de website www.schoonboeren.be .

Naar aanleiding van Schoon Boeren is er een tentoonstelling gemaakt. Die boeiende tentoonstelling kan je met de klas of vereniging bezoeken. En naar aanleiding daarvan kan je deze leuke zoekopdrachtjes door de leerlingen laten invullen.

Wil je een ‘Schone Boer’ bezoeken? Dat kan, contacteer ons. Een andere lokale boerderij inde buurt? Ja hoor! Bezoek de website www.onthaalopdeboerderij.be. Deze landbouwers zijn opgeleid om klasgroepen te ontvangen. Ze leren je van naaldje tot draadje de boerderij kennen. Ideaal dus om de tentoonstelling en een bezoek te combineren. Op de website ontdek je ook lesmateriaal rond melkvee, varkenshouderij, serreteelt, dieren op de boerderij, boer en natuur,… .

Kinderen en/of ouders lossen vraagjes op. De antwoorden zijn te vinden op de tentoonstellingsborden. Er zijn 16 vragen rond duurzame landbouw. Dit kunnen meerkeuze vragen, woordraadsel, rebus ,… zijn.

Bij elke vraag krijgen ze een woord. Dat woord moeten ze in een woordraadsel oplossen en op die manier ontdekken de kinderen wat Schoon Boeren is.

• Kinderen kunnen enkele inspanningen van landbouwers inzake duurzaamheid herkennen.

• Kinderen kunnen het effect van deze inspanningen op natuur/omgeving/maatschappij weten.

• Kinderen kunnen de betekenis van Schoon Boeren kennen.

“Schoon Boeren” in de streek voor leerkrachten

Eindtermen BO

Eindtermen SO

WERELD ORIËNTATIE:• 1.6 De leerlingen kunnen illustreren dat de mens de aanwezigheid van organismen beïnvloedt.• 1.7 De leerlingen kunnen de wet van eten en gegeten worden illustreren aan de hand van minstens twee met elkaar verbonden voedselketens.• 1.24 De leerlingen kunnen met concrete voorbeelden uit hun omgeving illustreren hoe mensen op positieve, maar ook op negatieve wijze omgaan met het milieu.• 1.26 De leerlingen tonen respect en zorg voor de natuur vanuit het besef dat de mens voor zijn levensbehoeften afhankelijk is van het leefmilieu.• 2.17 De leerlingen kunnen illustreren dat techniek en samenleving elkaar beïnvloeden.• 2.18 De leerlinken kunnen aan de hand van voorbeelden uit verschillende toepassingsgebieden van techniek illustreren dat technische systemen nuttig, gevaarlijk en/of schadelijk kunnen zijn voor henzelf, voor anderen of voor natuur en milieu.

BRONGEBRUIK:• 7 De leerlingen kunnen op hun niveau verschillende informatiebronnen raadplegen.

AARDRIJKSKUNDE:4. Mens en het landschap• 22. Milieueffecten opnoemen die in verband gebracht kunnen worden met landbouwactiviteiten.

NATUURWETENSCHAPEN:Systemen• 8. De leerlingen kunnen in een concreet voorbeeld aantonen dat de omgeving het voorkomen van levende wezens beïnvloedt en omgekeerd.• 9. De leerlingen kunnen in een concreet voorbeeld aantonen dat natuur en milieu beïnvloedt en dat hierdoor ecologische evenwichten kunnen gewijzigd worden.Wetenschap en samenleving• 27. De leerlingen kunnen in een concreet voorbeeld aantonen dat natuur en milieu beïnvloedt en dat hierdoor ecologische evenwichten kunnen gewijzigd worden.

TECHNIEK:Techniek en samenleving• 23. De leerlingen kunnen voorbeelden geven van maatschappelijke keuzen die bepalend zijn voor de ontwikkeling en het gebruik van nieuwe technische systemen.• 26. De leerlingen kunnen in concrete voorbeelden aangeven hoe men duurzaam kan handelen in de verschillende stappen van het technisch proces.

De campagne ‘Schoon Boeren’ is een initiatief van Inagro en de Provincie West-Vlaanderen in samenwerking met de gemeenten Diksmuide, Houthulst, Lo-Reninge en Vleteren.

Concept en realisatie – HannibalFotografie - HannibalDruk: Lowyck drukkerij

V.U. Mia Demeulemeester, Ieperseweg 87, 8800 RumbekeDeze publicatie kwam tot stand dankzij de enthousiaste medewerking van de 8 Schoon Boeren.

Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen,

in enige vorm of wijze, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

Inleiding Wat is Schoon Boeren? Schoon Boeren is een campagne over duurzame landbouw, met concrete en realistische verhalen van de land- en tuinbouwer om de hoek. Elk op hun manier en in hun eigen specifieke bedrijfssituatie gaan ze de vele economische, sociale en milieukundige uitdagingen aan. Kleine en grotere stapjes op weg naar een mooie toekomst voor zichzelf, hun kinderen en hun omgeving. Ontdek het voor jezelf en sta versteld van wat er ook bij jouw buurman-landbouwer gebeurt! Neem gerust eens een kijkje op de website www.schoonboeren.be .

Opdrachtboekje voor de (kleine) speurneuzen

(Let op: ij = 1 vakje)

Vind alle woorden en ontdek wat Schoon Boeren is.

Alle woordjes gevonden? Dan kan je nu het antwoord vinden op:

Schoon Boeren = .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

1.2.

3.4.

5.6.

7.8.

9.

10.

11.

12.

13.14.

15.

16.

D I E R E N W E L Z IJ NT H U I S V E R K O O P

B R O E K E NZ O R G B O E R D E R IJ

N A A L D L O O SO M W A L L I N GK E R K U I L

L A N D S C H A P

S P U I W A T E R

E N E R G I ED R I N K W A T E R

G R O E N B E M E S T E R S

P O L D E R S T R E E K

G E Z U I V E R D

G E W A S

N A T U U R L IJ K E V IJ A N D E N

DUURZAME LANDBOUW

MelkproductieEnergie Geld

Bemesting Dierenwelzijn

GewasbeschermingLucht en geluid

WaterBodemkwaliteit

Prestige

Landschap LichtvervuilingRelatie met de maatschappij

Biodiversiteit

ZonnepanelenSproeistoffen Leidingwater

Zorgboerderij

Dierenwelzijn

Schoffelmachine Diepstrooiselboxen

Energieverlies

Bemesten met spuiwater

Centrale verwarming

Groenbemesters

Waterlozing

Kerkuilenkast

Thuisverkoop

Welke zijn de 10 uitdagingen voor een "Schonere landbouw"?

Omkring de schone troeven die de land- en tuinbouwers hebben om deze uitdagingen aan te gaan. Tip: je kan de troeven vinden bij de “Schone Troeven”.

Zoek in je antwoorden een uitdaging die begint met D en vul in bij rij 1.

Zoek uit je antwoorden een woord dat begint met T en vul in bij rij 2.

(Lieven Pauwelyn)

Zijn schone boeren mooie boeren?

“Niemand heeft iets aan een boer die op een eiland leeft.”

1.

2.

Wat wil ‘duurzame landbouw’ zeggen?

Broeken? Een broek is niet alleen een kledingstuk, maar wat kan het nog zijn?

Dat de landbouwers heel duur voedsel moeten produceren.

Een stuk land in de vorm van een broek.

A

1

Dat de landbouwers alleen rekening houden met nu en niet met de toekomst.

Zware grond die te moeilijk is om te bewerken omdat ze te nat is.

Dat de landbouwers voedsel produceren voor vandaag met oog op een schone toekomst en voldoende voedsel voor de volgende generaties.

Hele lichte grond die te licht is om water vast te houden.

B

2

C

3

Kies je a. vul dan ‘grote kosten’ in; kies je b. vul dan ‘natuurlijke vijanden’ in; kies je c. vul dan ‘donkere stallen’ in bij rij 3.

Heb je het antwoord? Kies je 1. vul dan ‘truien’ in; kies je b. vul dan ‘hemden’ in; kies je c. vul dan ‘broeken’ in bij rij 4.

3.

4.

(Hans Mortier)

“De natuur en de koeien tevreden houden. Dat is onze eerste zorg.”

Een goede relatie met de maatschappij is heel belangrijk. Maar hoe kan de boer daar aan werken? Verbind de omschrijving met de juiste benaming.

Dierenwelzijn verhogen kan op verschillende manieren. Weet jij wat voor gelukkige en gezonde dieren zorgt?

Puzzel de letters bij elkaar en vind op welke manier landbouwers aan biodiversiteit kunnen meewerken:

A

Een lege kale stal, zo doen de dieren zich geen pijn.

Diepstrooiselboxen, een matras van stro, kalk en water die zich schikt naar de vorm van de koe.

Biggetjes naaldloos injecteren, ze merken er bijna niks van.

B

C

Hoe moet je injecteren? Vul je antwoordt in bij rij 6.

Vul het woord in bij rij 7

G - L - A - L - I - O - N - W - M

5.

6.

7.

De landbouwer ontvangt klassen op zijn boerderij.

Plattelandsklassen /bezoekboerderijen

Een zorgboerderij

De hoevewinkel

Hier verkoopt de landbouwer zijn producten.

Er komen mensen met een beperking proeven van de

boerenlucht en het buitenleven.

A 1

B 2

C 3

Vul het antwoord van 2 in bij rij 5.

OMWALLING

Deze schone oplossingen zorgen voor meer biodiversiteit. Verbind met elkaar:

Welke schone oplossingen zijn er voor een mooi landschap?

A

1

B

2

C

3

Vul een van de vogels in bij rij 8.

Dit zijn allemaal mogelijke oplossingen voor een mooier ... Vul in bij rij 9.

(Marc Pyck)

“Natuur, landbouw en mestverwerking gaan hier hand in hand”

*

*

*

Materialen gebruiken die bij de omgeving passen.

Bestaande gebouwen laten aansluiten op elkaar.

De beplanting rond de boerderij afstemmen op de omgeving

8.

9.

Arc

hief

Ker

kuilw

erk-

gro

ep V

laan

der

en

LANDSCHAP

Na het ‘wassen’ van de stallucht blijft er spuiwater over. Wat doen ze daar dan mee?

Los op

(Rik Degryse)

“Duurzaamheid is onlosmakelijkverbonden met hergebruik.”

Materialen gebruiken die bij de omgeving passen.

Bestaande gebouwen laten aansluiten op elkaar.

De beplanting rond de boerderij afstemmen op de omgeving

10.

11.

Ze vullen daar spuitwaterflessen mee om op te drinken.1

Ze gebruiken het om te bemesten in de akkerbouw.

P = NE

-B N = M -D + ER + -TER

+ REN D = TCREA +

Ze lozen dat water in de beek.2

3

Over welk water spreken we weer? Vul in bij 10.

Gaat dit over dierwelzijn, energie of landschap? Vul het juiste woord in bij 11.

Schon e

om me t e n e r g i e .

b o e r e n sp r i n g e n c r e a t i ef

LANDSCHAP

Zonder water geen landbouw. Vul de juiste woorden op de juiste plaats in.

Wat is het?

Over welke streek gaat het hier? Zandstreek, Midden-West-Vlaanderen, Westhoek en Zuid-West-Vlaanderen of Polderstreek.

drinkwater - afvalwater - druppelbevloeiing - gieters - waterberekent - bestuurd - regenwater - gesloten

Vul een gebruikt woord in bij rij 12.

Vul het woord in bij rij 13.

Vul het woord in bij rij 14.

12.

13.

14.

Het ................................ dat op de serres valt, blijft via een ................................ systeem binnen het bedrijf. Via ................................................. komt het dan bij de planten. Een computersysteem .................................. op basis van het zonlicht hoeveel .................................. de planten nodig hebben. Regenwater kan je hergebruiken als .................................. voor de koeien of om de stallen te reinigen.

........................................... zijn planten die boeren op het veld inzaaien om ze vervolgens in de bodem in te werken. Ze helpen het humusgehalte in de bodem op peil te houden.

Typisch akkerbouwgebied (granen, aardappelen, maïs en wat vlas) en grasland. De bedrijven richten zich vooral op akkerbouw en veehouderij (rundvee, varkens).

(Jorika Vandenbulcke)

“Op een zorgboerderij beleef je de tijd bewuster.”

REGENWATER

GROENBEMESTERS

POLDERSTREEK

GESLOTEN

DRUPPELBEVLOEIING

BEREKENT

WATER

DRINKWATER

Vul het juiste woord in:

Welk belangrijk deel van een woord kan je nu vinden?

Vul het antwoord in bij rij 15.

Vind je het woord? Vul het woord in bij rij 16.

Hoe heet een bedrijf dat geen chemische beschermingsmiddelen gebruikt?

Via ... kan je gewasbeschermingsmiddelen optimaal gebruiken met zo weinig mogelijk gebruik van middelen.

Tegen welke plagen moet je je gewassen o.a. beschermen? Insecten en ... .

Noem een gewasbeschadiger. (Een insect die bvb blaadjes van de gewassen opeet.)

Wat kunnen ze op een bedrijf gebruiken om over hun gewassen te leggen tegen insecten en knaagdieren?

1

1

2

3

4

5

2

3

4

5

15.

16.

........................................... zijn planten die boeren op het veld inzaaien om ze vervolgens in de bodem in te werken. Ze helpen het humusgehalte in de bodem op peil te houden.

Mest wordt hier biologisch ........................... tot loosbaar water.

Typisch akkerbouwgebied (granen, aardappelen, maïs en wat vlas) en grasland. De bedrijven richten zich vooral op akkerbouw en veehouderij (rundvee, varkens).

(Kris Casier)

“Hoe beter we onze varkens verzorgen,hoe beter het vlees.”

GEZUIVERD

B I O L O G I S C HV E R N E V E L I N G

W I L DB L A D L U I S

G A A S

Notities :

Inagro vzwIeperseweg 878800 Rumbeke-BeitemT 051 27 32 00-www.inagro.be

Ontdek ook www.onthaalopdeboerderij.be

www.schoonboeren.be

U zoekt een onvergetelijke familie-uitstap of originele bedrijfsactiviteit? U kijkt uit naar een boerderijvakantie en bent ook zo verlekkerd op hoeveproducten van bij ons?

U wil op boederijbezoek met de klas en aanvullend lesmateriaal is mooi meegenomen?In West-Vlaanderen stellen heel wat boerderijen hun deuren voor u open.

Via ‘Onthaal op de boerderij’ vindt u voor elk wat wils…